Szybszy dostęp niż przeglądarce!
44 kontakty: Bodhisattwa, Budda, Buddyzm tybetański, Congkhapa, Czittamatra, Dalajlama, Drepung, Dzogczen, Guhjasamadźa, Hinajana, Indie, Język angielski, Język tybetański, Jidam, Joga, Kadam, Kagju, Kalaczakra, Karma w buddyzmie, Lamrim, Madhjamaka, Madhjamika, Mahajana, Mahamudra, Mahasiddha, Manjushri, Naropa, Ningma, Panczenlama, Pinyin tybetański, Prasangika, Sakja, Sanskryt, Sarvastivada, Siunjata, Szentong, Tantra, Tantry jogi najwyższej, Taszilunpo, Tenzin Gjaco, Transliteracja Wyliego, Wadźrabhajrawa, Wadźrajogini, Wadżrajana.
Bodhisattwa
Boddhisattva Mandźuśri (Monju), Japonia Sakralny posąg buddyjski (Bodhisattwa Kannon), 2 poł XIX wieku, Japonia, Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie Bodhisattwa (skt.: बोधिसत्त्व bodhisattva, dosł. przebudzone dobro; tyb. བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་, Wylie: byang chub sems dpa', dosł. bohater umysłu oświecenia; chiń. 菩薩, pinyin: púsà, kor. 보살 posal; jap. bosatsu; wiet. bồ tát) – w buddyzmie tradycji mahāyāna istota, która przez systematyczne ćwiczenie wyzwalających działań (skt. paramita) dąży do stanu buddy, kierując się altruistycznąmotywacjąprzynoszenia pożytku innym.
Nowy!!: Gelug i Bodhisattwa · Zobacz więcej »
Budda
Budda Japonii Wizerunek Buddy w świątyni koreańskiej Posążek Buddy Przedstawienie leżącego Buddy, Tajlandia Statuetki Buddy w budynku przyjęć Pałacu Królewskiego w Phnom Penh Budda (sanskr. Buddha „oświecony”, „przebudzony”, „nieuśpiony”), właśc.
Nowy!!: Gelug i Budda · Zobacz więcej »
Buddyzm tybetański
Wylie: mkhas grub dge legs dpal bzang po; 1385–1438). Od słowa lama pochodzi określenie buddyzmu tybetańskiego jako lamaizmu Buddyzm tybetański (tyb.: བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན།, Wylie: bod brgyud nang bstan; określany też jako lamaizm, choć nazwa ta bywa odbierana jako pejoratywna i jest merytorycznie niesłuszna) – odmiana buddyzmu, która jest głównąreligiąTybetu i jego regionów sąsiadujących (np. Bhutanu, Nepalu, Sikkimu i Ladakhu) od czasu ustanowienia jej jako religii państwowej przez króla Trisong Decena (Wylie: khri srong lde btsan) panującego w Tybecie w okresie od roku 755 do 797.
Nowy!!: Gelug i Buddyzm tybetański · Zobacz więcej »
Congkhapa
klasztorze Kumbum (Chiny) przedstawiająca Tsongkhapę Je Tsongkhapa Losang Drakpa (tyb.: ཙོང་ཁ་པ།, Wylie: tsong kha pa, ZWPY: Zongkaba; ur. 1357, zm. 1419) – reformator i uczony buddyjski z Tybetu, założyciel szkoły Gelug.
Nowy!!: Gelug i Congkhapa · Zobacz więcej »
Czittamatra
Majtreję nauczającego traktatów o naturze buddy. Czittamatra – doktryna „tylko umysłu” w buddyzmie wywodząca się od przekazu nauk o naturze buddy Maitrei przekazanego przez Asangę (Indie, IV w.n.e) oraz rozpowszechnionego przez Vasubandhu (Indie, IV).
Nowy!!: Gelug i Czittamatra · Zobacz więcej »
Dalajlama
Tenzin Gjaco – obecny czternasty Dalajlama Dalajlama (tyb. ཏཱ་ལའི་བླ་མ་, Wylie: taa-la’i bla-ma, ZWPY: Dalai Lama) – przedstawiciel szkoły gelug – jednej z czterech największych szkół buddyzmu tybetańskiego.
Nowy!!: Gelug i Dalajlama · Zobacz więcej »
Drepung
Drepung (tyb. འབྲས་སྤུངས་, Wylie: ’bras spungs, ZWPY: Zhaibung) – jeden z trzech wielkich klasztorów uniwersytetów Gelug w Tybecie (nazwa dokładnie oznacza „Stos Ryżu”).
Nowy!!: Gelug i Drepung · Zobacz więcej »
Dzogczen
Dzogczen (wymowa przyjęła się z brzmienia angielskiego dzogchen, a po tybetańsku brzmi dzokcien, རྫོགས་ཆེན་, Wylie: rdzogs chen, ZWPY Zogqên) – kompleksowy system nauk i praktyk dla fundamentalnego stanu, zwanego po tybetańsku rigpą(Wylie: rig pa), traktowany przez tradycję ningma buddyzmu tybetańskiego i przed-buddyjskąreligię bön jako „wielki szczyt” ścieżek do „Doskonałego Oświecenia”.
Nowy!!: Gelug i Dzogczen · Zobacz więcej »
Guhjasamadźa
Guhjasamadża (tyb.:gSang-'dus rtsa-rgyud, “Wykładnia Zbioru Tajemnic”), sanskrycki termin Tathagataguhyaka, “Tajemnica stanu Tathagaty (tj. Buddy)")) – jest pojęciem związanych z najbardziej znanąi kluczowątantrąwadżrajany, pochodzącąz okresu przekazu tantr Jogi Najwyższej w Indiach i drugim okresie przeniesienia nauk tantr do Tybetu. Według tradycji tantrę tę pierwotnie przekazał sam Budda Siakjamuni hinduskiemu królowi Indrabodhiemu. Guhjasamadża obecnie jest kluczowątantrąpraktykowanąw szkołach buddyzmu tybetańskiego kagju, sakja i gelug. Guhjasamadża jest znana, studiowana i praktykowana jako "Król Tantr" ze względu na przejrzystąi dokładnąwykładnię teorii, na której opierająsię, mniej lub bardziej, pozostałe tantry, np. Wadżrabhajrawa, czy nawet Kalaczakra.
Nowy!!: Gelug i Guhjasamadźa · Zobacz więcej »
Hinajana
Hinajana – nazwa „hīnayāna” (sanskr. हीनयान; chiń. xiaosheng 小乘, kor. sosŭng 소승, jap. shōjō, wiet. tiểu thừa) oznacza Podrzędny Pojazd, Gorszy Wóz, Niższy Wóz (według Pali Text Society: hina.
Nowy!!: Gelug i Hinajana · Zobacz więcej »
Indie
Indie (niezaakceptowana społecznie propozycja PAN z 1959 r.: India,, trl. Bhārat, trb. Bharat), Republika Indii (hindi: भारत गणराज्य, trl. Bhārat Gaṇarājya, trb. Bharat Ganaradźja; ang. Republic of India) – państwo położone w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.
Nowy!!: Gelug i Indie · Zobacz więcej »
Język angielski
Wielkiej Brytanii symbolizujące język angielski ikona symbolizująca język angielski według standardu ISO 639-1 Język angielski, angielszczyzna (ang.) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in.
Nowy!!: Gelug i Język angielski · Zobacz więcej »
Język tybetański
Inskrypcja w języku tybetańskim Mantra „Om mani padme hum” w alfabecie tybetańskim z użyciem znaków do zapisu dźwięków obcojęzycznych Język tybetański (tyb., Wylie: bod-skad, ZWPY: Pögä) – język z gałęzi tybeto-birmańskiej języków chińsko-tybetańskich.
Nowy!!: Gelug i Język tybetański · Zobacz więcej »
Jidam
Naropy Jidam (transliteracja Wyliego: yi dam; sanskryt. iṣṭadevatā) – jeden z trzech korzeni praktyki buddyjskiej, prowadzącej do oświecenia; charakterystyczna dla wadżrajany metoda praktyki, w której występuje medytacyjne skupienie na postaci manifestacji buddy (lub mahasiddhy np. Padmasambhawy) wybieranej na podstawie indywidualnie wybranej tantry lub termy i bezpośredniego przekazu autentycznego mistrza (język tybetański: lama) odpowiednio do możliwości i zdolności adepta wadżrajany.
Nowy!!: Gelug i Jidam · Zobacz więcej »
Joga
Bangalore, Indie Joga (sanskryt योग) – jeden z sześciu ortodoksyjnych (tzn. uznających autorytet Wed) systemów filozofii indyjskiej, zajmujący się wszelkimi związkami pomiędzy ciałem i umysłem.
Nowy!!: Gelug i Joga · Zobacz więcej »
Kadam
Kadam (tyb. བཀའ་གདམས་པ་, Wylie: bka’ gdams pa; bka znaczy „Nauki (Buddy)”, gdams znaczy instrukcje (bycia wyzwolonym)) – nieistniejąca już odrębnie szkoła buddyzmu tybetańskiego założona w XI wieku przez indyjskiego uczonego i świętego Dżoło Dzie Atiszię (982 – 1054 n.e.), oraz jego uczniów – następców Lamę Dromtonpę, Khutona Yundrung i Ngok Legpe Sherapa.
Nowy!!: Gelug i Kadam · Zobacz więcej »
Kagju
Tradycyjne wyobrażenie Marpy Tłumacza (1012-1097), założyciela marpa kagju w Tybecie Kagju (wymowa tybetańska kagjü, tyb.: བཀའ་བརྒྱུད་པ, wylie: bka’ brgyud pa, ZWPY: Gagyü-pa) – jedna z czterech głównych tradycji buddyzmu tybetańskiego.
Nowy!!: Gelug i Kagju · Zobacz więcej »
Kalaczakra
Koło Czasu (sanskr. कालचक्र kālacakra; tyb.: དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ།, Wylie: dus kyi 'khor lo) – medytacyjny aspekt buddy (tyb. jidam) należący do cyklu nauk tradycji Wadżrajana i tantr klasy Maha-Anuttara-Yoga.
Nowy!!: Gelug i Kalaczakra · Zobacz więcej »
Karma w buddyzmie
Karma lub karman sanskr.
Nowy!!: Gelug i Karma w buddyzmie · Zobacz więcej »
Lamrim
Lamrim (tyb. Lam Rim – stopnie ścieżki) – jest żywątradycjąnauk i technik medytacyjnych buddyzmu tybetańskiego, szczególnie w szkole gelug.
Nowy!!: Gelug i Lamrim · Zobacz więcej »
Madhjamaka
Posążek przedstawiający nauczającego Nagardżunę, klasztor tybetański w Kullu, Indie. Madhjamaka, czyli „Droga Środka” (sanskryt: माध्यमक, Mādhyamaka, chiń. 中觀派 Zhōngguānpài lub 中道宗 Zhōngdàozōng; zwana też Śunyavada) – jest tradycjąnauk mahajany, na temat m.in.
Nowy!!: Gelug i Madhjamaka · Zobacz więcej »
Madhjamika
Madhjamika – osoba posiadająca zrozumienie buddyjskiej doktryny madhjamaki i stosującątę doktrynę jako najbardziej precyzyjnądla badania natury rzeczywistości.
Nowy!!: Gelug i Madhjamika · Zobacz więcej »
Mahajana
Mahajana (skt. mahāyāna „Wielki Wóz”, chiń.: 大乘, dàshèng; kor. 대승 taesŭng, jap.: 大乗, daijō, wiet. đại thừa) – kierunek buddyzmu, który wyodrębnił się w I wieku p.n.e.
Nowy!!: Gelug i Mahajana · Zobacz więcej »
Mahamudra
Mahamudra (sanskryt. mahāmudrā; wymowa tybetańska. ciakcien; tyb. ཕྱག་ཆེན།; Wylie. phyag chen) – naturalny stan oraz kompleksowy system prowadzący do tego stanu związany z tantrami jogi najwyższej „nowożytnego przekazu” sarma (Wylie. gsar ma) bądź tantrami wewnętrznymi (Wylie. nang rgyud) „starożytnego przekazu” ningma (Wylie. rnying ma) buddyzmu tybetańskiego.
Nowy!!: Gelug i Mahamudra · Zobacz więcej »
Mahasiddha
Mahasiddha (tyb.: གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ, Wylie: grub thob chen po, ZWPY: Chubtobqênbo), urzeczywistniony mistrz – w buddyzmie tybetańskim i hinduizmie tantrycznym termin określający oświeconych mistrzów ścieżki tantrycznej, którzy osiągnęli najwyższy poziom poznania, maha-siddhi, oznaczający najwyższąmoc, osiągnięcie jedności z nienazywalnąrzeczywistością, jak i również manifestujących to urzeczywistnienie (spełnienie) w wymiarze względnym, zjawiskowym.
Nowy!!: Gelug i Mahasiddha · Zobacz więcej »
Manjushri
'''Tradycyjna figurka z Nepalu ze swymi atrybutami''' Monju Bosatsu w klasztorze Myoshinji w Kioto, Japonia Manjushri (skr. मञ्जुश्री, Mañjuśrī, Manjushri, Mandziuśri (chiń. 文殊師利 Wénshū Shīlì, 文殊 Wénshū; kor. Munsu(sari); jap. Monju) – w buddyzmie Bodhisattwa Mądrości. Należy do 3 najważniejszych bodhisattwów w mahajanie i wadżrajanie (obok Awalokiteśwary i Wadżrapaniego). Jest emanacjąbuddy Wajroczany (jednego z buddów 5 rodzin). Inspiruje do odkrywania pustki (świadcząo tym m.in. przedmioty, które trzyma w swoich dłoniach – w prawej miecz odcinający dualistyczne spojrzenie na rzeczywistość, a w lewej kwiat lotosu, na którym spoczywa tekst Pradżniaparamity). Z tego też powodu nazywany jest też bodhisattwąmądrości. Jest przedstawiany w postaci 16-letniego młodzieńca, co daje w ten sposób wskazówkę, iż mądrość nie musi być kojarzona z dojrzałym wiekiem. Uważa się, że Mandziuśri przebywa obecnie w czystej krainie, która ma swoje ziemskie odniesienie w rejonie chińskich gór Wutai Shan (Pięć gór raju). W XIX w. Mipham Rinpocze (1846–1912) opracował MO (jest to tybetańska sztuka wróżenia), która opiera się na postaci bodhisattwy Mandziuśriego i jego mantrze OM AH RA PA TSA NA DHI. Jest jidamem na którego medytowało wielu wielkich mistrzów przeszłości jak ww. Mipham Rinpocze i Szantidewa. EmanacjąMandziuśriego był m.in. wielki mistrz i współinicjator niesekciarskiego ruchu Rime – Dziamjang Khjentse Rinpocze. Istnieje kilka form Mandziuśriego m.in. w kolorze białym, żółtym (złotym). Kategoria:Bodhisattwowie.
Nowy!!: Gelug i Manjushri · Zobacz więcej »
Naropa
Naropa (tyb.; sanskryt: Nadaprada, ur. 1016, zm. 1100) – indyjski mistyk i mnich buddyjski, uczeń Tilopy, brat Nigumy, a także główny nauczyciel Marpy.
Nowy!!: Gelug i Naropa · Zobacz więcej »
Ningma
Mandarawy i Jeszie Tsogial nad którymi znajdująsię Samantabhadra, Wadżrasattwa i Garab Dordże, a poniżej tybetańscy mistrzowie Longczenpa oraz Dżigme Lingpa Ningma (tyb. རྙིང་མ་, Wylie: rnying ma, ZWPY: Nyingma) – jedna z czterech głównych tradycji buddyzmu tybetańskiego.
Nowy!!: Gelug i Ningma · Zobacz więcej »
Panczenlama
Panczenlama (tyb.: པན་ཆེན་བླ་མ, Wylie: pan-chen bla-ma, ZWPY: Bainqên Lama) – duchowny buddyjski, uważany za drugiego w hierarchii przywódcę duchowego buddyjskiej szkoły Gelugpa.
Nowy!!: Gelug i Panczenlama · Zobacz więcej »
Pinyin tybetański
Tybetański pinyin (chiń. 藏文拼音 Zàngwén Pīnyīn, stąd skrót ZWPY) – oficjalna transkrypcja języka tybetańskiego przy użyciu alfabetu łacińskiego, używana na terenie ChRL.
Nowy!!: Gelug i Pinyin tybetański · Zobacz więcej »
Prasangika
Prasangika – jedna ze szkół madhjamaki, czyli tzw.
Nowy!!: Gelug i Prasangika · Zobacz więcej »
Sakja
Sakja (tyb.: ས་སྐྱ་, Wylie: sa skya, ZWPY: Sa’gya) – jedna z czterech głównych tradycji buddyzmu tybetańskiego.
Nowy!!: Gelug i Sakja · Zobacz więcej »
Sanskryt
Rygwedy w sanskrycie Sanskryt (dewanagari: संस्कृतम् saṃskṛtam; sa.msk.rtā bhā.sā, od sa.m+k.r: zestawiać, składać; bhā.sā: język; język uporządkowany, w przeciwieństwie do języków naturalnych prakrytów, tzn. ludowych o nieuporządkowanej gramatyce) – język literacki starożytnych, średniowiecznych i wczesnonowożytnych Indii.
Nowy!!: Gelug i Sanskryt · Zobacz więcej »
Sarvastivada
Sarvāstivāda (dosł. „Nauka głosząca, że wszystko istnieje” – od słów „sarvam asti”) – nazwa jednej ze wczesnych buddyjskich szkół, głosząca, że wszystkie dharmy istniejąw każdym czasie (przyszłość, przeszłość i teraźniejszość).
Nowy!!: Gelug i Sarvastivada · Zobacz więcej »
Siunjata
Siakjamuniego nauczającego siunjatę, Muzeum w Sarnath, Indie. Siunjata (pāli. suññatā; sanskr. śūnyatā; शून्यता – pustka, pustość, niesubstancjalność; chiń. 空 kōng, kongxing 空性; kor. kong 공, kongsŏng; jap. kū, kūshō; wiet. không, không tính; tyb. stong pa nyid) – pojęcie występujące we wszystkich odłamach buddyzmu.
Nowy!!: Gelug i Siunjata · Zobacz więcej »
Szentong
Szentong (z języka tybetańskiego w tłumaczeniu na polski „Pustość Innego”) – tybetańska doktryna związana z madhjamakąintegrująca przekaz Nagardżuny „Środkowej Ścieżki” z przekazem Asangi o naturze Buddy.
Nowy!!: Gelug i Szentong · Zobacz więcej »
Tantra
Tantra - ilustracja z muzeum Patan w Nepalu Tantra – rodzaj dzieła, właściwy dla tantryzmu śaktyjskiego, dźinijskiego i buddyjskiego.
Nowy!!: Gelug i Tantra · Zobacz więcej »
Tantry jogi najwyższej
Tantry jogi najwyższej (sanskryt. anuttara joga tantra, tyb. བླ་ན་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱུད་, transliteracja Wyliego. rnal 'byor bla na med pa’i rgyud) – najbardziej zaawansowane tantry wadżrajany, gdzie występuje praktyka fazy spełniającej (transliteracja Wyliego. rdzogs rim), z punktu widzenia szkół sarma buddyzmu tybetańskiego takich jak sakja, kagju, gelug, dzionang.
Nowy!!: Gelug i Tantry jogi najwyższej · Zobacz więcej »
Taszilunpo
Taszilunpo (tyb.: བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་, Wylie: bkra shis lhun po, ZWPY: Zhaxilhünbo) – buddyjski zespół klasztorny, położony w pobliżu miasta Xigazê, Tybetański Region Autonomiczny, Chiny.
Nowy!!: Gelug i Taszilunpo · Zobacz więcej »
Tenzin Gjaco
XIV Dalajlama w dzieciństwie Miejsce narodzin XIV Dalajlamy Tenzin Gjaco i George W. Bush w Białym Domu Senacie (2008) XIV Dalajlama otrzymuje Złoty Medal Kongresu, 17 października 2007 Tenzin Gjaco, XIV Dalajlama, tyb. ལྷ་མོ་དོན་འགྲུབ་,, wylie: bstan ’dzin rgya mtsho, ZWPY: Dainzin Gyaco (ur. 6 lipca 1935) – duchowy i polityczny przywódca narodu tybetańskiego, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1989).
Nowy!!: Gelug i Tenzin Gjaco · Zobacz więcej »
Transliteracja Wyliego
Transliteracja Wyliego – najczęściej stosowana transliteracja języka tybetańskiego, zaprezentowana przez tybetologa Turrella Wyliego (1927–1984) w 1959.
Nowy!!: Gelug i Transliteracja Wyliego · Zobacz więcej »
Wadźrabhajrawa
Posążek przedstawiający jidama Wadżrabhajrawa, British Museum Wadżrabhajrawa (skt. यमान्तक Wadżra-przerażliwy, tybetański གཤིན་རྗེ་གཤེད་ Dzordże Shinjeshe, Transliteracja Wyliego: rDorje Gshin-rje-gshed), inna nazwa Jamantaka – gniewna forma Buddy należąca do nauk tantr Jogi Najwyższej buddyzmu tybetańskiego zwanych z sanskrytu jako Maha Anuttara Joga Tantra.
Nowy!!: Gelug i Wadźrabhajrawa · Zobacz więcej »
Wadźrajogini
Thanka przedstawiająca Wadżrajogini Wadżrajogini (sanskryt: Vajrayoginī; język chiński: 瑜伽空行母 Yújiā kōngxíngmǔ; język tybetański: Dorje Naljorma, transliteracja Wyliego: Rdo rje rnal ’byor ma, dosłownie Diamentowa Jogini) – jidam związany z tantrami Jogi najwyższej.
Nowy!!: Gelug i Wadźrajogini · Zobacz więcej »
Wadżrajana
mala Wadżrajana – kierunek buddyzmu związany z praktykątantr, który wyodrębnił się ok.
Nowy!!: Gelug i Wadżrajana · Zobacz więcej »
Przekierowuje tutaj:
Gelugpa, Pogląd szkoły gelug w praktyce tantr wadżrajany.
