Logo
Unionpedia
Komunikacja
pobierz z Google Play
Nowy! Pobierz Unionpedia na urządzeniu z systemem Android™!
Darmowy
Szybszy dostęp niż przeglądarce!
 

Historia Iranu

Indeks Historia Iranu

Historia Iranu – historia Iranu od podboju arabskiego starożytnego Iranu do dnia dzisiejszego.

471 kontakty: Abbas, Abbas I Wielki, Abbas II, Abbas III, Abbas Mirza, Abbasydzi, Abd al-Malik I Ibn Nuh, Abd al-Malik ibn Marwan, Abd-ar-Razzagh Samarkandi, Abdullah Ansari, Abol-Ma’ali Abd-al-Malek Dżowajni, Abu al-Chajr-chan, Abu Ali Muhammad Balami, Abu Muslim al-Churasani, Abu Sa’id, Abu Sa’id Mirza, Afganistan, Afryka Północna, Afszarowie, Agha Mohammad Chan Kadżar, Agresja Iraku na Kuwejt, Ahmad Sandżar, Ahmad Szah Kadżar, Ahmed Szah Abdali, Ak Kojunlu, Al-Amin, Al-Biruni, Al-Farabi, Al-Ghazali, Al-Jakubi, Al-Mamun, Al-Mansur, Alamut, Ali Akbar Welajati, Ali Amini, Ali Chamenei, Ali ibn Abi Talib, Alidzi, Alp Arslan, Alptigin, Amr Ibn Lajs as-Saffar, Amu-daria, An-Nadżaf, Anatolia, Antiochia Margiańska, Arabowie, Ardabil, Armenia, Astrologia, Aszaryci, ..., Aszraf Chan, At-Tabari, Atabeg, Atak Niemiec na ZSRR, Awicenna, Azerbejdżan, Azerbejdżan Irański, Azja Środkowa, Babak, Babur, Bachtiarzy, Badachszan, Bagdad, Bajdżu, Bajsunkur, Balch, Barkijaruk, Basmala, Beduini, Behzad, Belgia, Beludżystan (kraina historyczna), Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu, Bitwa na równinie Czałdyran, Bitwa nad rzeką Tałas, Bitwa nad Wielkim Zabem, Bitwa pod Ajn Dżalut, Bitwa pod Al-Kadisijją, Bitwa pod Başkentem, Bitwa pod Bagdadem (1258), Bitwa pod Dandankanem, Bitwa pod Manzikertem, Bitwa pod Nahawandem, Bitwa przy moście pod Al-Hira, Bliski Wschód, Bogdan Składanek, Bolszewicy, Brytyjsko-sowiecka inwazja na Iran, Buchara, Buddyzm, Bujidzi, Centralna Agencja Wywiadowcza, Cesarstwo Bizantyńskie, Chalid ibn al-Walid, Chan (władca), Chanat Buchary, Chanat Chiwy, Chanat Czagatajski, Chanat Kara Kitajów, Charadż, Charydżyzm, Chodżent, Chorasan, Chorezm, Chosrow II Parwiz, Chrześcijaństwo, Chuzestan, Chwarena, Czobanidzi, Czyngis-chan, Damghan, Dżafar as-Sadik, Dżahanszah, Dżalajirydzi, Dżalal ad-Din Manguberti, Dżalal ad-Dunja Sultanszah, Dżamal ad-Din al-Afghani, Dżangalije, Dżihad, Dżizja, Delhi, Detroit Institute of Arts, Dirhem, Dukt (DTP), Dynastia Tang, Egipt, Ejwan, Embargo, Emir, Encyclopædia Iranica, Energia jądrowa, Epika, Eponim, Epos, Eunuch, Ezoteryka, Faʾik, Farrochi Sistani, Fars, Fatwa, Fatymidzi, Fazlollah Zahedi, Ferdousi, Fergana, Feudalizm, Fliza, Francja, Freer and Sackler Galleries, Ganges, Gazel, Ghaznawidzi, Ghazni, Ghilzajowie, Ghurydzi, Gilan (ostan), Gorgan, Gur-i Mir, Hadis, Hafez, Hafez-e Abru, Hajdar al-Amuli, Hanafici, Harem, Hasan Ali Mansur, Hasan Bughra-chan, Hasan ibn Sabbah, Haszymici, Herat, Hinduizm, Hindusi, Historia Indii, Hulagu-chan, Hurufijja, I wojna światowa, I wojna o Górski Karabach, Ibn Arabi, Idżtihad, II wojna światowa, III Rzesza, Imam (szyizm), Imamizm, Immunitet, Imperium Chorezmijskie, Imperium mongolskie, Imperium Osmańskie, Indie, Irańska rewolucja islamska, Irak, Irak Perski, Iran, Iranistyka, Isfahan, Islam, Isma’il I, Isma’il II, Ismail, Ismailizm, Izrael, Jakub Ibn Lajs as-Saffar, Jazd, Józef Stalin, Język arabski, Język chorezmijski, Język koptyjski, Język pahlawi, Język perski, Języki indoeuropejskie, Języki irańskie, Języki semickie, Jemen, Jezdegerd III, Jezioro Aralskie, John F. Kennedy, Kabul, Kadżarowie, Kaftan, Kagan, Kair, Kalam, Kalejbar, Kalendarz muzułmański, Kalif, Kalifat, Kandahar, Kara Kojunlu, Karachanidzi, Karawanseraj, Karbala, Karim Chan, Kasyda, Kaszan, Katalog astronomiczny, Kaukaz (region), Kaukaz Południowy, Kazwin, Küczlük, Kerman (ostan), Koczownik, Kom (miasto), Koncesja, Koran, Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej, Korupcja, Kotlina Fergańska, Król królów, Krucjata, Kryzys zakładników (Iran), Kurdowie, Kurułtaj, Lachmidzi, Lewica, Liczba mnoga, Liga Narodów, Literatura arabska, Lotf Ali Chan, Lud Księgi, Ludy irańskie, Ludy tureckie, Lurowie, Ma’add al-Mustansir bi-Allah, Mahdi, Mahmud Chan, Mahmud Ghazan, Mahmud z Ghazny, Mahomet, Malikszah I, Mandżuria, Mangystau (półwysep), Manuczehri, Marwan II, Masud Ibn Mahmud, Mathura, Maulana Dżami, Mazandaran, Mazdak, Mazhab, Meczet, Meczet Imama, Medresa, Meszhed, Metropolitan Museum of Art, Mezopotamia, Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, Mir Wajs Chan, Mo’ezzi, Mohammad Ali Szah Kadżar, Mohammad Chodabande, Mohammad Mosaddegh, Mohammad Reza Pahlawi, Mohammad Szah Kadżar, Mohammad Tapar, Monarchia patrymonialna, Mongke, Mongołowie, Morze Czarne, Morze Kaspijskie, Mosul, Mozaffar ad-Din Szah Kadżar, Mozaffarydzi, Mu’awija I, Muhammad el-Baradei, Muhammad Szibani, Musa al-Kazim, Mutazylizm, Muzeum Narodowe Iranu, Muzeum Wiktorii i Alberta, Nacjonalizacja, Nadir Szah Afszar, Nahda, Najmanowie, Nakszbandijja, Naser ad-Din Szah Kadżar, Nasir ad-Din Tusi, Nasr Ibn Ahmad, Nasr Ibn Ali, Neoplatonizm, Niszapur, Nizam al-Mulk, Nizami, Nizar Ibn al-Mustansir, Nizaryci, Nouruz, Ogród drzew, Oguzowie, Ojcowie Kościoła, Okultacja (szyizm), Oldżajtu, Oman, Omar Chajjam, Onsuri, Organizacja Bojowników Ludowych Iranu, Ormianie, Pałac Czterdziestu Kolumn, Państwo Wielkich Mogołów, Palestyna, Partia Baas, Partia Tude, Pasztuni, Paul Reuter, Pendżab, Perska Dywizja Kozacka, Persowie, Perspektywa, Plac Imama, Połowcy, Południowa Afryka, Podboje arabskie, Podział władz, Poganiacz, Pokój w Amasya, Porozumienie nuklearne z Iranem, Powstanie w Iranie (1963), Protektorat, Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, Rada Strażników, Raszidoddin, Rebelia szyitów w Jemenie, Reforma rolna, Rej, Relief, Republika Mahabadzka, Rewolucja 1905 roku, Rewolucja październikowa, Reza Szah Pahlawi, Roman IV Diogenes, Ropa naftowa, Rosja, Rozpad ZSRR, Rudaki, Rudbar, Ruhollah Chomejni, Rumi, Saddam Husajn, Sadi z Szirazu, Safawidzi, Saffarydzi, Safi I, Safi II, Samanchuda, Samanidzi, Samarkanda, Sanktuarium Imama Rezy, Sasanidzi, SAWAK, Sąd ostateczny, Sebüktigin, Secret Intelligence Service, Seldżukidzi, Selim I Groźny, Seyid Cəfər Pişəvəri, Siły Ghods, Sistan, Sogdiana, Solejman Eskandari, Soltanije, Stany Zjednoczone, Starożytna Grecja, Starożytny Iran, Starożytny Rzym, Sułtan, Sułtanat Delhijski, Sułtanat mameluków, Sułtanat Rumu, Sultan Husajn, Sunna, Sunnizm, Syberia, Syr-daria, Syria, Szach (władca), Szafi’ici, Szahname, Szahruch, Szariat, Szihab ad-Din Jahji as-Suhrawardi, Sziraz, Sztuki plastyczne, Szwecja, Szyizm, Szyrwan, Tadż ad-Dunja Il Arslan, Tafsir, Tahirydzi, Tahmasp I, Tahmasp II, Takijja, Taraz, Tarika, Taszkent, Tebriz, Telegraf, Teologia, Termez, Timur Chromy, Toronto, Traktat w Kasr-e Szirin, Transoksania, Tughril Beg, Turcja, Turkmeni, Uług Beg, Ugedej, Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, Ukraina, Ulem, Umajjadzi, Umar ibn Abd al-Aziz, Umma (islam), Uran (pierwiastek), Uzbecy, Uzun Hasan, Wakf, Wan (jezioro), Władimir Minorski, Wezyr, Wielcy Seldżucy, Wołga, Wojna brytyjsko-perska, Wojna domowa w Rosji, Wojna domowa w Syrii, Wojna domowa w Tadżykistanie, Wojna persko-turecka (1532–1555), Wojna rosyjsko-perska (1804–1813), Wojna rosyjsko-perska (1826–1828), Wojna w Zufarze, Wydawnictwo Akademickie „Dialog”, Zagros, Zajdyci, Zandowie, Złota Orda, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Rozwiń indeks (421 jeszcze) »

Abbas

Abbas (Abbas Ibn Abd Al Muttalib, ur. ok. 565, zm. ok. 653) – wódz arabski, stryj proroka Mahometa.

Nowy!!: Historia Iranu i Abbas · Zobacz więcej »

Abbas I Wielki

Abbas I Wielki, drzeworyt Dominicusa Custosa z Antwerpii Abbas I Wielki Abbas I Wielki (I Abbas Səfəvi; شاه عباس بزرگ) (ur. 27 stycznia 1571 w Heracie, zm. 19 stycznia 1629 w Mazandaranie) – szach Persji od 1587 z dynastii Safawidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Abbas I Wielki · Zobacz więcej »

Abbas II

Srebrna moneta wybita przez Abbasa II (1647) Szach Abbas II (شاه عباس دوم, ur. 31 grudnia 1632, zm. 25/26 października 1666) – szach Iranu w latach 1642–1666.

Nowy!!: Historia Iranu i Abbas II · Zobacz więcej »

Abbas III

Abbas III (1732–1740) – władca Persji w latach 1732-1736.

Nowy!!: Historia Iranu i Abbas III · Zobacz więcej »

Abbas Mirza

Książę Abbas Mirza Abbas Mirza Abbas Mirza (ur. 20 sierpnia 1789, zm. 25 października 1833) – perski następca tronu z dynastii Kadżarów.

Nowy!!: Historia Iranu i Abbas Mirza · Zobacz więcej »

Abbasydzi

Mapa świata w roku 820 Abbasydzi – jedna z dwóch największych (licząca 37 kalifów) sunnickich dynastii imperium muzułmańskiego, rządząca Kalifatem Bagdadu.

Nowy!!: Historia Iranu i Abbasydzi · Zobacz więcej »

Abd al-Malik I Ibn Nuh

Abd al-Malik I Ibn Nuh (pełne imię: Abu al-Fawaris Abd al-Malik I Ibn Nuh; ur. w 944 r., zm. w listopadzie 961) – emir Samanidów w latach 954–961.

Nowy!!: Historia Iranu i Abd al-Malik I Ibn Nuh · Zobacz więcej »

Abd al-Malik ibn Marwan

Abd al-Malik ibn Marwan (ur. 646, zm. 705) – kalif z dynastii Umajjadów w latach 685–705.

Nowy!!: Historia Iranu i Abd al-Malik ibn Marwan · Zobacz więcej »

Abd-ar-Razzagh Samarkandi

Abd-ar-Razzagh Samarkandi, pers. عبدالرزاق سمرقندی, (pełne imię: Abd-ar-Razzagh Kamal-ad-Din-e Dżalal-ad-Din Eshagh Samarkandi), (ur. 7 listopada 1413 roku w Heracie, zm. tamże lipiec/sierpień 1482 roku) – perski uczony i dyplomata związany z dworem Timurydów, znany przede wszystkim ze swojej perskiej historii Matla-e Sa'dajn wa Madżma-e Bahrajn (Wschód dwóch pomyślnych konstelacji i skrzyżowanie mórz), będącej najważniejszym źródłem dla dziejów Timurydów w latach 1427–1470.

Nowy!!: Historia Iranu i Abd-ar-Razzagh Samarkandi · Zobacz więcej »

Abdullah Ansari

250px Heracie Abu Ismaïl Abdullah ibn Abi-Mansour Mohammad (ur. 1006, zm. 1089) – perski pisarz i poeta mistyczny, autor utworów pisanych proząrymowaną, poezji, przekładów z języka arabskiego, żywotów świętych muzułmańskich, a także prozatorskiego opracowania, popularnego w literaturach wschodu tematu o Jusufie i Zulejce.

Nowy!!: Historia Iranu i Abdullah Ansari · Zobacz więcej »

Abol-Ma’ali Abd-al-Malek Dżowajni

Abol-Ma’ali Abd-al-Malek Dżowajni, w literaturze często w zarabizowanej formie: Al-Dżuwajni, pełne imię: Abol-Ma’ali Abd-al-Malek-e Abdollah-e Jusof Dżowajni (ur. 17 lutego 1028 w Bosztanekan w pobliżu Niszapuru, zm. 20 sierpnia 1085 tamże) – szafi'icki uczony uznawany za najwybitniejszego aszaryckiego teologa swoich czasów.

Nowy!!: Historia Iranu i Abol-Ma’ali Abd-al-Malek Dżowajni · Zobacz więcej »

Abu al-Chajr-chan

Abu al-Chajr-chan (albo Abu al-Chajr, Abu'l-Chajr) (ur. 1412, zm. 1468) – chan Uzbeków z dynastii Szejbanidów, panujący w latach 1428–1468.

Nowy!!: Historia Iranu i Abu al-Chajr-chan · Zobacz więcej »

Abu Ali Muhammad Balami

Abu Ali Muhammad Balami (ur. ?, zm. pomiędzy 992 a 997) – wezyr Samanidów, protektor kultury i pisarz zasłużony dla rozwoju wczesnej formy języka nowoperskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Abu Ali Muhammad Balami · Zobacz więcej »

Abu Muslim al-Churasani

Kopenhadze Abu Muslim al-Churasani, arab. أبو مسلمالخراساني (pełne imię: Abu Muslim Abd ar-Rahman Ibn Muslim al-Churasani), ur.

Nowy!!: Historia Iranu i Abu Muslim al-Churasani · Zobacz więcej »

Abu Sa’id

Abu Sa’id pers.

Nowy!!: Historia Iranu i Abu Sa’id · Zobacz więcej »

Abu Sa’id Mirza

mogolskiego. The Five Colleges and Historic Deerfield Museum Consortium. data dostępu.

Nowy!!: Historia Iranu i Abu Sa’id Mirza · Zobacz więcej »

Afganistan

240px Afganistan – śródlądowe państwo unitarne położone w Azji Południowej, ze stolicąw Kabulu.

Nowy!!: Historia Iranu i Afganistan · Zobacz więcej »

Afryka Północna

Państwa Afryki Północnej (kolor ciemnozielony: przynależność do regionu uznawana bezspornie, kolor jasnozielony: tylko według części klasyfikacji) 350px Afryka Północna – region Afryki, obejmujący północnączęść kontynentu.

Nowy!!: Historia Iranu i Afryka Północna · Zobacz więcej »

Afszarowie

Afszarowie – lud turecki zamieszkujący Iran (sześć enklaw: na północ od jeziora Urmia, na południe od miasta Zandżan, na zachód od miasta Hamadan, a także w północnej i południowej części kraju) oraz Afganistan, prawdopodobnie także Turcję.

Nowy!!: Historia Iranu i Afszarowie · Zobacz więcej »

Agha Mohammad Chan Kadżar

Agha Mohammad Chan Kadżar (farsi: محمد خان قاجار) (ur. 1742, zm. 1797) – szach Persji, pierwszy z dynastii Kadżarów.

Nowy!!: Historia Iranu i Agha Mohammad Chan Kadżar · Zobacz więcej »

Agresja Iraku na Kuwejt

Mapa Iraku, widoczny także Kuwejt Agresja Iraku na Kuwejt – inwazja wojsk irackich na Kuwejt w 1990 roku, która zapoczątkowała I wojnę w Zatoce Perskiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Agresja Iraku na Kuwejt · Zobacz więcej »

Ahmad Sandżar

Merwie Ahmad Sandżar, (pełne imię: Azod-ad-Doule Abol Haris Ahmad Sandżar-e Malekszah) (ur. w listopadzie 1084 albo 1086 - zm. 1157 w Merwie) – sułtan z dynastii Wielkich Seldżuków, panujący od roku 1118 aż do śmierci.

Nowy!!: Historia Iranu i Ahmad Sandżar · Zobacz więcej »

Ahmad Szah Kadżar

Ahmad Szah (ur. 21 stycznia 1898 w Tebrizie, zm. 21 lutego 1930 w Neuilly-sur-Seine) – ostatni szach Persji z dynastii Kadżarów, rządzący od 16 lipca 1909 do 31 października 1925.

Nowy!!: Historia Iranu i Ahmad Szah Kadżar · Zobacz więcej »

Ahmed Szah Abdali

Ahmad Szah Abdali (perski/paszto: احمد شاہ ابدالی), (ur. ok. 1723 Multan, zm. 1772 Kandahar) znany też jako Ahmad Szah Durrani lub Ahmad Szah, był założycielem dynastii Durrani z Chorasanu, przez wielu uważany jest za założyciela nowoczesnego Afganistanu.

Nowy!!: Historia Iranu i Ahmed Szah Abdali · Zobacz więcej »

Ak Kojunlu

Ak Kojunlu (albo Ak-Kojunlu, Akkojunlu, Ak Kojunłu) – po turecku znaczy dosłownie: „Biała Owca”.

Nowy!!: Historia Iranu i Ak Kojunlu · Zobacz więcej »

Al-Amin

Al-Amin (właściwie Abu Abd Allah Muhammad ibn Harun al-Amin, arab. أبو عبد الله محمد بن هارون الأمين ur. 787, zm. 24/25 września 813) – kalif z dynastii Abbasydów, panujący w latach 809–813.

Nowy!!: Historia Iranu i Al-Amin · Zobacz więcej »

Al-Biruni

Wykonany przez Al-Biruniego schemat obrazujący fazy księżyca Abu ar-Rajhan Muhammad ibn Ahmad al-Biruni (arab. أبو الريحان محمد بن أحمد البيروني) (ur. 15 września 973 w Chorezmie, zm. 13 grudnia 1048 w Ghazni) – wszechstronny uczony pochodzenia chorezmijskiego, wychowany w kulturze arabskiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Al-Biruni · Zobacz więcej »

Al-Farabi

Al-Farabi na kazachskim banknocie Al-Farabi, właśc.

Nowy!!: Historia Iranu i Al-Farabi · Zobacz więcej »

Al-Ghazali

Al-Ghazali, właściwie Abu Hamid Muhammad ibn Muhammad at-Tusi-asz-Szafi (ur. ok. 1058 w Tus, zm. 1111 tamże) – filozof muzułmański, teolog, mistyk suficki.

Nowy!!: Historia Iranu i Al-Ghazali · Zobacz więcej »

Al-Jakubi

Ahmed ibn Abu Jakub ibn Dżafar ibn Wadich al Katib al Abbasi al Jakubi – arabski pisarz historyczny z VIII w. Należy on do pierwszych przedstawicieli kierunku pragmatycznego w arabskiej literaturze historycznej.

Nowy!!: Historia Iranu i Al-Jakubi · Zobacz więcej »

Al-Mamun

Abū Dżafar Abd Allah Ibn Harun al-Mamun (arab. ابوجعفر عبدالله المأمون) (ur. 13 września 786, zm. 9 sierpnia 833) – kalif z dynastii Abbasydów panujący od r. 813 aż do śmierci.

Nowy!!: Historia Iranu i Al-Mamun · Zobacz więcej »

Al-Mansur

Abu Dżafar al-Mansur (ok. 712-775) – kalif z rodu Abbasydów, panujący w latach 754 - 775.

Nowy!!: Historia Iranu i Al-Mansur · Zobacz więcej »

Alamut

Ruiny twierdzy Alamut w Iranie perska miniatura z XV wieku Alamut – górska twierdza powstała IX wieku, a być może wcześniej, z inicjatywy jednego z władców kraju Daylam.

Nowy!!: Historia Iranu i Alamut · Zobacz więcej »

Ali Akbar Welajati

thumb Ali Akbar Welajati (ur. 24 czerwca 1945 w Rostamabadzie) - irański polityk, minister spraw zagranicznych Iranu w latach 1981-1996.

Nowy!!: Historia Iranu i Ali Akbar Welajati · Zobacz więcej »

Ali Amini

Ali Amini, pers. علی امینی (ur. 12 września 1905 w Teheranie, zm. 12 grudnia 1992 w Paryżu) – irański polityk, premier Iranu w latach 1961–1962.

Nowy!!: Historia Iranu i Ali Amini · Zobacz więcej »

Ali Chamenei

Sayyid Ali Hosseini Chamenei (ur. 17 lipca 1939 w Meszhedzie) – irański duchowny i polityk.

Nowy!!: Historia Iranu i Ali Chamenei · Zobacz więcej »

Ali ibn Abi Talib

Ali ibn Abi Talib (ur. ok. roku 600/22. P.H., według tradycji 13. radżaba w Mekce, zm. w styczniu 661/ramadanie 40. A.H. w Al-Kufie) – brat stryjeczny, przybrany syn, a następnie zięć Mahometa, mąż Fatimy, pierwszy imam szyitów, ostatni z czterech kalifów prawowiernych (656–661/35-40. A.H.). Przez wielu muzułmanów, a w szczególności szyitów, Ali jest uważany za najważniejsząpo Mahomecie postać wczesnego okresu islamu, chociaż w tym kontekście sunnici wymieniająteż czasem Umara lub Abu Bakra.

Nowy!!: Historia Iranu i Ali ibn Abi Talib · Zobacz więcej »

Alidzi

Alidzi – potomkowie Alego, w szczególności z jego małżeństwa z Fatimą.

Nowy!!: Historia Iranu i Alidzi · Zobacz więcej »

Alp Arslan

Alp Arslan (właśc. Mehmed Ibn Dawud, ur. w 1029, zm. 15 grudnia 1072) − sułtan Wielkich Seldżuków w latach 1063-1072.

Nowy!!: Historia Iranu i Alp Arslan · Zobacz więcej »

Alptigin

Alptigin (albo Alp Tegin, Ałp Tegin) (pers. الپتگین) (? – zm. wrzesień 963) – turecki dowódca wojskowy w służbie Samanidów i założyciel państwa z ośrodkiem w Ghaznie, które miało stać się podstawąrządów dynastii Ghaznawidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Alptigin · Zobacz więcej »

Amr Ibn Lajs as-Saffar

Amr Ibn Lajs as-Saffar (840-902) – drugi władca dynastii Safarrydów władającej w Sistanie.

Nowy!!: Historia Iranu i Amr Ibn Lajs as-Saffar · Zobacz więcej »

Amu-daria

Kraje leżące w zlewisku Amu-darii; kontury Jeziora Aralskiego z lat 60. XX wieku. Amu-daria (w starożytności Oksus, Oxus, Transoxana, Transoksjana, arab. Dżajahun) – rzeka w Uzbekistanie, Turkmenistanie i Afganistanie, jej odcinek stanowi także granicę Tadżykistanu (na całej swej długości stanowi odcinki granicy afgańsko-tadżyckiej, afgańsko-uzbeckiej, afgańsko-turkmeńskiej oraz turkmeńsko-uzbeckiej).

Nowy!!: Historia Iranu i Amu-daria · Zobacz więcej »

An-Nadżaf

An-Nadżaf dawniej Nedżef – miasto w środkowym Iraku, w pobliżu rzeki Eufrat, 144 km na południe od Bagdadu, zamieszkany przez ok.

Nowy!!: Historia Iranu i An-Nadżaf · Zobacz więcej »

Anatolia

data dostępu.

Nowy!!: Historia Iranu i Anatolia · Zobacz więcej »

Antiochia Margiańska

Wielkie Kyz Kala Antiochia Margiańska (wcześniej Aleksandria Margiańska) – ruiny starożytnego miasta położone nad rzekąMurgab w pobliżu obecnego miasta Mary (do 1937 Merw) w Turkmenistanie; swojąnazwę zawdzięcza Antiochowi I Soterowi, który jąodbudował, i krainie, w której jest położona – Margianie.

Nowy!!: Historia Iranu i Antiochia Margiańska · Zobacz więcej »

Arabowie

'''Państwa, w których język arabski jest językiem urzędowym'''„zielony” – państwa, w których jest jedynym językiem urzędowym,„niebieski” – państwa, w których jest jednym z języków urzędowych Arabowie (’Arab, w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – grupa ludów pochodzenia semickiego zamieszkująca od czasów starożytnych Półwysep Arabski.

Nowy!!: Historia Iranu i Arabowie · Zobacz więcej »

Ardabil

Ardabil (perski: اردبیل) – miasto w Azerbejdżanie Irańskim, stolica ostanu o tej samej nazwie.

Nowy!!: Historia Iranu i Ardabil · Zobacz więcej »

Armenia

Armenia (– Hajastạn), Republika Armenii (orm. Հայաստանի Հանրապետություն – Hajastani Hanrapetut’jun) – państwo śródlądowe na pograniczu Europy i Azji, na Kaukazie Południowym.

Nowy!!: Historia Iranu i Armenia · Zobacz więcej »

Astrologia

Pałacu Apostolskim w Watykanie Astrologia (gr. astrología.

Nowy!!: Historia Iranu i Astrologia · Zobacz więcej »

Aszaryci

Aszaryci (arab. الأشاعرة) – najważniejszy z odłamów sunnickiego kalamu.

Nowy!!: Historia Iranu i Aszaryci · Zobacz więcej »

Aszraf Chan

Aszraf Chan Aszraf Chan (zm. 1729) – król Afganistanu i Persji z pasztuńskiej dynastii Hotaki.

Nowy!!: Historia Iranu i Aszraf Chan · Zobacz więcej »

At-Tabari

At-Tabari, Abu Dża'far Muhammad Ibn Dżarir Ibn Kathir At-Tabari (ur. 838, Amol – zm. 16 lutego 923, Bagdad) – arabski historiograf i teolog pochodzenia perskiego, autor m.in.

Nowy!!: Historia Iranu i At-Tabari · Zobacz więcej »

Atabeg

Atabeg – tytuł seldżucki nadawany wychowawcy synów sułtana lub namiestnikowi prowincji.

Nowy!!: Historia Iranu i Atabeg · Zobacz więcej »

Atak Niemiec na ZSRR

Dyrektywa ''Barbarossa'' 18 grudnia 1940 Rygi jednostki Wehrmachtu Jeńcy radzieccy Granica między ZSRR a III Rzesządo 22 czerwca 1941 Atak Niemiec na ZSRR, niemiecki kryptonim operacja Barbarossa (niem. Unternehmen Barbarossa) – agresja III Rzeszy na Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich w 1941, podczas II wojny światowej.

Nowy!!: Historia Iranu i Atak Niemiec na ZSRR · Zobacz więcej »

Awicenna

Awicenna (łac. Avicenna; w j. perskim Abu Ali Husain ebn Abdallah Ebn-e Sina lub krótko Ibn Sina ابن سینا, ur. 980, zm. 1037) – perski uczony, głównie lekarz i filozof.

Nowy!!: Historia Iranu i Awicenna · Zobacz więcej »

Azerbejdżan

Położenie Azerbejdżanu w Eurazji Azerbejdżan, Republika Azerbejdżanu – państwo położone na Kaukazie Południowym z wybrzeżem nad Morzem Kaspijskim.

Nowy!!: Historia Iranu i Azerbejdżan · Zobacz więcej »

Azerbejdżan Irański

Azerbejdżan irański Azerbejdżan Irański (az. جنوبی آذربایجان Cənubi Azərbaycan lub گوني آذربایجان Güney Azərbaycan; per. آذربایجان ایران Âzarbâjdżân-e Irân), właściwie Azerbejdżan (per. آذربایجان) – kraina w północno-zachodnim Iranie, zamieszkana w większości przez Azerów i Kurdów.

Nowy!!: Historia Iranu i Azerbejdżan Irański · Zobacz więcej »

Azja Środkowa

Azja Centralna w definicji wąskiej i szerokiej Mapa polityczna państw Azji Środkowej Azja Środkowa (także Azja Centralna, Środkowy Wschód) – region wyróżniany w geografii historycznej i politycznej.

Nowy!!: Historia Iranu i Azja Środkowa · Zobacz więcej »

Babak

Babak, Papak (ur. w 795 lub 798 w Kalejbarze, zm. w styczniu 838 w Samarze) – perski przywódca churramitów, radykalnego ruchu plebejskiego, który doprowadził do powstania przeciwko Arabom w latach 816–837.

Nowy!!: Historia Iranu i Babak · Zobacz więcej »

Babur

Indie w czasach Babura Zahir ad-Din Muhammad Babur (albo Baber, Babar; ur. 14 lutego 1483, zm. 26 grudnia 1530) – założyciel państwa Wielkich Mogołów.

Nowy!!: Historia Iranu i Babur · Zobacz więcej »

Bachtiarzy

Bachtiarowie – lud w południowo-zachodnim Iranie, niewielki odsetek populacji prowadzi koczowniczy tryb życia.

Nowy!!: Historia Iranu i Bachtiarzy · Zobacz więcej »

Badachszan

Badachszan (pers. بدخشان) – jedna z 34 prowincji (wilajet) w Afganistanie, w polskim piśmiennictwie także pod nazwąBadakszan.

Nowy!!: Historia Iranu i Badachszan · Zobacz więcej »

Bagdad

Bagdad – stolica Iraku; liczba mieszkańców wynosi ponad 7 mln.

Nowy!!: Historia Iranu i Bagdad · Zobacz więcej »

Bajdżu

Innocentego IV otrzymuje od niego list (po lewej), a następnie przekazuje go Bajdżu (po prawej) Bajdżu (albo Baczu) (? - zm. ok. 1261) - mongolski wódz i namiestnik północno-zachodniego Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Bajdżu · Zobacz więcej »

Bajsunkur

język.

Nowy!!: Historia Iranu i Bajsunkur · Zobacz więcej »

Balch

Balch (paszto/perski: بلخ‬, dawniej: Baktra) – miasto w północnym Afganistanie, na równinie Baktrii, położone około 20 km na północny zachód od stolicy prowincji Mazar-i Szarif oraz ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Balch · Zobacz więcej »

Barkijaruk

Barkijaruk (albo Berk-Jaruk. Pełne imię: Abu al-Muzaffar Rukn ad-Din Barkijaruk ibn Malikszah) (pers. أبو المظفر ركن الدنيا والدين بركياروق بن ملكشاه) (ur. 1079 - zm. 22 grudnia 1104) – sułtan Wielkich Seldżuków w latach 1092 - 1104.

Nowy!!: Historia Iranu i Barkijaruk · Zobacz więcej »

Basmala

kaligrafii Basmala – formuła „w imię Boga miłosiernego litościwego” (Bi-ismi Allāhi Ar-Raḥmāni Ar-Raḥīm) rozpoczynająca prawie każdąsurę Koranu, którąpraktykujący muzułmanin rozpoczyna każdąważniejszączynność i która świadczy o przynależności do ummy.

Nowy!!: Historia Iranu i Basmala · Zobacz więcej »

Beduini

Beduiński pasterz z Syrii Beduini (badū) – koczownicze lub półkoczownicze plemiona krajów arabskich, Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu.

Nowy!!: Historia Iranu i Beduini · Zobacz więcej »

Behzad

Behzad z Heratu – miniaturzysta perski.

Nowy!!: Historia Iranu i Behzad · Zobacz więcej »

Belgia

Belgia, Królestwo Belgii – państwo federacyjne w zachodniej Europie, w południowych Niderlandach.

Nowy!!: Historia Iranu i Belgia · Zobacz więcej »

Beludżystan (kraina historyczna)

Mapa ukazuje zasięg występowania różnych grup etnicznych w roku 1980. Beludżowie oznaczeni sąna różowo. Mapa Beludżystanu z lat 1907-1909 Beludżystan (pers. Balūchestān, urdu Balūcistān) – kraina historyczna w południowo-zachodniej Azji, w południowo-wschodniej części Wyżyny Irańskiej, nad Morzem Arabskim i ZatokąOmańską, na pograniczu Iranu, Pakistanu i Afganistanu.

Nowy!!: Historia Iranu i Beludżystan (kraina historyczna) · Zobacz więcej »

Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu

Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu (Dār al-Kutub wa-al-Waṯāʾiq al-Qawmiyya) – egipska instytucja narodowa łącząca funkcje biblioteki narodowej i archiwum państwowego, której celem jest pozyskiwanie i przechowywanie archiwaliów krajowych.

Nowy!!: Historia Iranu i Biblioteka Narodowa i Archiwum Egiptu · Zobacz więcej »

Bitwa na równinie Czałdyran

Bitwa na równinie Czałdyran – bitwa stoczona 23 sierpnia 1514/2 radżaba 920 roku między armiąTurków Osmańskich a wojskami Safawidów na równinie Czałdyran na Wyżynie Armeńskiej, zakończona zwycięstwem Osmanów.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa na równinie Czałdyran · Zobacz więcej »

Bitwa nad rzeką Tałas

Bitwa nad rzekąTałas – bitwa, która rozegrała się nad rzekąTałas, na dzisiejszym pograniczu kazachsko-kirgiskim, w 751 roku n.e. między siłami arabskimi i ich lokalnymi sojusznikami z Samarkandy oraz Fergany a armiąchińskąi Karłukami.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa nad rzeką Tałas · Zobacz więcej »

Bitwa nad Wielkim Zabem

Bitwa nad Wielkim Zabem – bitwa stoczona 25 stycznia 750 roku pomiędzy wojskami kalifatu Umajjadów, a siłami Abbasydów, w trakcie rewolucji abbasydzkiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa nad Wielkim Zabem · Zobacz więcej »

Bitwa pod Ajn Dżalut

Bitwa pod Ajn Dżalut (arab. عين جالوت – „Źródło Goliata”) – bitwa stoczona 3 września 1260 (25 ramadana 658) roku pomiędzy armiąmameluków a wojskami mongolskimi w pobliżu Ajn Dżalut, w dolinie Jezreel, na północ od gór Gilboa, zakończona zdecydowanym zwycięstwem tych pierwszych.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa pod Ajn Dżalut · Zobacz więcej »

Bitwa pod Al-Kadisijją

Bitwa pod Al-Kadisijją– bitwa, która miała miejsce 6 stycznia 638 roku w trakcie walk arabsko-perskich.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa pod Al-Kadisijją · Zobacz więcej »

Bitwa pod Başkentem

Bitwa pod Başkentem (lub bitwa pod Otlukbeli) – ostatnia wielka bitwa wojny osmańsko-turkmeńskiej, zakończona zdecydowanym zwycięstwem armii osmańskiej i niemal całkowitym unicestwieniem wojsk turkmeńskiego państwa Ak Kojunlu.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa pod Başkentem · Zobacz więcej »

Bitwa pod Bagdadem (1258)

Bitwa pod Bagdadem – oblężenie i zdobycie Bagdadu, stolicy kalifatu Abbasydów, przez mongolskąarmię Hulagu-chana w roku 1258 (656 A.H.).

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa pod Bagdadem (1258) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Dandankanem

Bitwa pod Dandankanem (albo Dandanqanem) – bitwa stoczona 23 maja 1040/8 ramadan 431 roku pod miejscowościąDandankan w pobliżu Merwu pomiędzy wojskami Turków Seldżuckich i armiąGhaznawidów, zakończona druzgocącym zwycięstwem tych pierwszych.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa pod Dandankanem · Zobacz więcej »

Bitwa pod Manzikertem

Bitwa pod Manzikertem (albo Mantzikertem) – bitwa stoczona 19 lub 26 sierpnia 1071 roku w pobliżu fortecy Manzikert w Armenii pomiędzy wojskami cesarza bizantyjskiego Romana Diogenesa i sułtana Wielkich Seldżuków Alp Arslana, zakończona klęskąsił bizantyjskich i wzięciem cesarza do niewoli.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa pod Manzikertem · Zobacz więcej »

Bitwa pod Nahawandem

Bitwa pod Nahawandem – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 642 w trakcie walk arabsko-perskich.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa pod Nahawandem · Zobacz więcej »

Bitwa przy moście pod Al-Hira

Bitwa przy moście pod Al Hira – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 634 w trakcie walk arabsko-perskich.

Nowy!!: Historia Iranu i Bitwa przy moście pod Al-Hira · Zobacz więcej »

Bliski Wschód

Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.

Nowy!!: Historia Iranu i Bliski Wschód · Zobacz więcej »

Bogdan Składanek

Bogdan Wojciech Składanek (ur. 21 sierpnia 1931 w WarszawieBogdan Składanek, w: Bio-bibliographies de 134 savants. (Acta Iranica, Vol. 20. Quatrième série. Répertoires, I.), wyd. Liège 1979, s. 477, zm. 17 maja 2022) – polski iranista, profesor i pracownik naukowy Zakładu Iranistyki Wydziału Orientalistycznego UW (1956–2015), dyrektor Instytutu Orientalistycznego UW (1986–1996), przewodniczący Rady Naukowej Zakładu Krajów Pozaeuropejskich PAN.

Nowy!!: Historia Iranu i Bogdan Składanek · Zobacz więcej »

Bolszewicy

wojny domowej Bolszewicy – w latach 1903–1918 frakcja Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR), która na II Zjeździe tej partii w 1903 roku uznała się za większościową, swoich przeciwników nazwała mienszewikami.

Nowy!!: Historia Iranu i Bolszewicy · Zobacz więcej »

Brytyjsko-sowiecka inwazja na Iran

Brytyjsko-sowiecka inwazja na Iran – wspólne działania zbrojne wojsk brytyjskich, australijskich, hinduskich i sowieckich przeciwko Iranowi, przeprowadzone w sierpniu i wrześniu 1941 roku podczas II wojny światowej.

Nowy!!: Historia Iranu i Brytyjsko-sowiecka inwazja na Iran · Zobacz więcej »

Buchara

Portal medresy Diwana Begiego Siergieja Prokudina-Gorskiego. Cytadela – wejście Buchara – miasto w Uzbekistanie, stolica wilajetu bucharskiego, w dolinie rzeki Zarafszan.

Nowy!!: Historia Iranu i Buchara · Zobacz więcej »

Buddyzm

„Koło Dharmy” – najczęściej spotykany buddyjski symbol. Flaga buddyjska Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pāli. Buddha Dhamma lub Buddha Sasana – „Nauka Przebudzonego”) – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, którego założycielem i twórcąjego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z miast-państw w północnych Indiach.

Nowy!!: Historia Iranu i Buddyzm · Zobacz więcej »

Bujidzi

Państwa Bujidów u szczytu ich potęgi Bujidzi (albo Bujjidzi, Buwajhidzi) – szyicka dynastia pochodzenia irańskiego, rządząca w zachodnim Iranie i Iraku od lat trzydziestych X wieku do połowy wieku XI.

Nowy!!: Historia Iranu i Bujidzi · Zobacz więcej »

Centralna Agencja Wywiadowcza

Nowa siedziba centrali CIA Centralna Agencja Wywiadowcza, CIA – amerykańska rządowa agencja wywiadowcza zajmująca się pozyskiwaniem i analiząinformacji o zagranicznych rządach, korporacjach i osobach indywidualnych oraz opracowywaniem na ich podstawie raportów dla instytucji rządowych Stanów Zjednoczonych.

Nowy!!: Historia Iranu i Centralna Agencja Wywiadowcza · Zobacz więcej »

Cesarstwo Bizantyńskie

Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyjskie) Cesarstwo wschodniorzymskie, później Cesarstwo Bizantyńskie (w literaturze przeważnie w formie Cesarstwo Bizantyjskie, choć sąteż odmienne opinie, pot. i skrótowo Bizancjum) – termin historiograficzny, używany od XIX wieku na określenie greckojęzycznego, średniowiecznego cesarstwa rzymskiego ze stolicąw Konstantynopolu.

Nowy!!: Historia Iranu i Cesarstwo Bizantyńskie · Zobacz więcej »

Chalid ibn al-Walid

Meczet Chalida ibn al-Walida w Himsie Chalid ibn al-Walid, arab. خالد بن الوليد (pełne imię: al-Chalid ibn al-Walid ibn al-Mughira al-Machzumi, zm. 642 w Himsie lub Medynie) – arabski wódz okresu podbojów.

Nowy!!: Historia Iranu i Chalid ibn al-Walid · Zobacz więcej »

Chan (władca)

Chan (tur. khān, skrócona forma od khāqān „władca”) tytuł władcy państwa (chanatu) w dawnych krajach Azji Środkowej i Europy Wschodniej.

Nowy!!: Historia Iranu i Chan (władca) · Zobacz więcej »

Chanat Buchary

Chanat Buchary (w ostatnim okresie istnienia znany także jako Emirat Buchary) – założone przez Uzbeków państwo z centrum w Mawarannahrze, w różnych okresach obejmujące też inne regiony Azji Środkowej, istniejące w latach 1500–1920.

Nowy!!: Historia Iranu i Chanat Buchary · Zobacz więcej »

Chanat Chiwy

Azja Środkowa w 1903 roku, chanat Chiwy na lewo od centrum mapy Flaga chanatu Chiwy 1917-1920 Chanat Chiwy (uzb. Xiva Xonligi) – historyczne państwo w Azji Środkowej istniejące w latach 1511–1920.

Nowy!!: Historia Iranu i Chanat Chiwy · Zobacz więcej »

Chanat Czagatajski

Chanat Czagatajski – chanat mongolski powstały z ułusu syna Czyngis-chana Czagataja (zm. 1244/1245), obejmujący większość terytorium Azji Środkowej do momentu rozpadu w latach 1346–1370.

Nowy!!: Historia Iranu i Chanat Czagatajski · Zobacz więcej »

Chanat Kara Kitajów

Państwo Kara Kitajów ok. roku 1200 Chanat Kara Kitajów (albo Karakitajów, Karakitanów) (mong. Хар Хятад – Czarni Kitanowie) albo Zachodnia dynastia Liao – państwo w Turkiestanie z ośrodkiem w dolinie rzeki Czu i Siedmiorzeczu, istniejące w latach ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Chanat Kara Kitajów · Zobacz więcej »

Charadż

Charadż (arab. خراج) – podatek w państwie muzułmańskim – podatek gruntowy od ziemi należącej do mniejszości wyznaniowych, tzw.

Nowy!!: Historia Iranu i Charadż · Zobacz więcej »

Charydżyzm

Charydżyzm (chawāridż) – najmniejszy z trzech głównych nurtów islamu (obok sunnizmu i szyizmu).

Nowy!!: Historia Iranu i Charydżyzm · Zobacz więcej »

Chodżent

Chodżent (tadż., Chudżand, w latach 1936–1992 Leninabad) – miasto w północnym Tadżykistanie, stolica wilajetu sogdyjskiego (Sughd); nad Syr-darią; 170 tys.

Nowy!!: Historia Iranu i Chodżent · Zobacz więcej »

Chorasan

Mawarannahr (B) w średniowieczu Irańska prowincja Chorasan przed rokiem 2004 Chorasan (pers: خراسان) – kraina historyczna w Azji Środkowej, położona na terenie dzisiejszego wschodniego Iranu, zachodniego i środkowego Afganistanu oraz częściowo na terytorium Tadżykistanu, Turkmenistanu i Uzbekistanu.

Nowy!!: Historia Iranu i Chorasan · Zobacz więcej »

Chorezm

Chorezm (1190–1220) na tle dzisiejszych granic. Chorezm – historyczna kraina nad dolnąAmu-darią, obejmująca obszar dzisiejszego Uzbekistanu, Turkmenistanu i Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Chorezm · Zobacz więcej »

Chosrow II Parwiz

Chosrow II Parwiz (Chosroes II) (pahl. „Zwycięski”) (ur. ?, zm. 28 lutego 628) – władca z dynastii Sasanidów panujący w latach 591–628, syn Hormizda IV.

Nowy!!: Historia Iranu i Chosrow II Parwiz · Zobacz więcej »

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.

Nowy!!: Historia Iranu i Chrześcijaństwo · Zobacz więcej »

Chuzestan

Chuzestan – ostan w południowo-zachodnim Iranie nad ZatokąPerską.

Nowy!!: Historia Iranu i Chuzestan · Zobacz więcej »

Chwarena

Chwarena (awest. Xvârenah, sława, wielkość, blask, charyzma) lub farr (pers. blask, wspaniałość, chwała) – określenie występujące u wszystkich ludów irańskich.

Nowy!!: Historia Iranu i Chwarena · Zobacz więcej »

Czobanidzi

Czobanidzi (pers. Čūpānīān) – dynastia wywodząca się z mongolskiego klanu Suldus, który zasłynął w XIV-wiecznej Persji.

Nowy!!: Historia Iranu i Czobanidzi · Zobacz więcej »

Czyngis-chan

Czyngis-chan, Dżyngis-chan, do 1206 Temudżyn (Чингис хаан, Czingis chaan, IPA:,, Тэмүжин, Temudżin, IPA) (ur. według źródeł muzułmańskich w 1155, według źródeł chińskich i mongolskich w 1162 w Deliün Bołdak, rejon obecnej Czyty w Rosji, zm. 18 sierpnia 1227) – chan Mongołów i założyciel imperium mongolskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Czyngis-chan · Zobacz więcej »

Damghan

Damghan (pers. دامغان) – miasto w Iranie, w ostanie Semnan.

Nowy!!: Historia Iranu i Damghan · Zobacz więcej »

Dżafar as-Sadik

Dżafar ibn Muhammad as-Sadik (Ǧaʿfar ibn Muḥammad aṣ-Ṣādiq; ur. 23 kwietnia 702 w Medynie, zm. 7 grudnia 765 tamże) – muzułmański teolog i prawnik, według szyitów (imamitów i ismailitów) szósty prawowity przywódca muzułmańskiej wspólnoty.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżafar as-Sadik · Zobacz więcej »

Dżahanszah

Dżahanszah (ur. 1397, zm. 1467 w Tebryzie) (perski: جهان شاه; azerski: Cahan Şah/جهان شاه) – turkmeński władca Kara Kojunlu w latach 1438–1467 w Zachodniej Anatolii, Iraku i w Iranie.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżahanszah · Zobacz więcej »

Dżalajirydzi

Dżalajirydzi – dynastia pochodzenia mongolskiego, rządząca w latach 1335-1432 na terytorium dzisiejszego Iraku oraz północno-zachodniego Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżalajirydzi · Zobacz więcej »

Dżalal ad-Din Manguberti

sumowej. Dżalal ad-Din Manguberti, zw.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżalal ad-Din Manguberti · Zobacz więcej »

Dżalal ad-Dunja Sultanszah

Dżalal ad-Din Sultanszach (zm. 1193) – władca Chorasanu w latach 1172–1193 (po podziale Imperium Chorezmijskiego), z Dynastii Anusztigina.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżalal ad-Dunja Sultanszah · Zobacz więcej »

Dżamal ad-Din al-Afghani

Dżamal ad-Din Asadabadi al-Afghani (ur. 1838/1839 w Asadabadzie k. Hamadanu, zm. 9 marca 1897 w Stambule) – irański działacz polityczny i islamski ideolog w muzułmańskim świecie pod koniec XIX wieku, szczególnie na Bliskim Wschodzie, w Azji Południowej i Europie.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżamal ad-Din al-Afghani · Zobacz więcej »

Dżangalije

Mirza Kuczek-chan Dżangalije (z perskiego partyzantka leśna, Ludzie z Lasu) – ruch partyzancki w regionie Gilanu, początkowo łączący hasła socjalistyczne i komunistyczne z islamskimi; z czasem uległ radykalizacji i w bliskiej współpracy z komunistami rosyjskimi utworzył RadzieckąRepublikę Iranu (Republikę Gilańską), która istniała od czerwca 1920 do lutego roku następnego.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżangalije · Zobacz więcej »

Dżihad

Dżihad (z języka arabskiego جهاد, ğihād – zmaganie) – w kulturze islamu pojęcie pierwotnie oznaczające dokładanie starań i ponoszenie trudów w celu wzmocnienia wiary, by trafić do lepszego miejsca.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżihad · Zobacz więcej »

Dżizja

Dżizja (arab. جزية) – nakładany dawniej na innowierców w krajach muzułmańskich podatek pogłówny, ściągany w pieniądzu.

Nowy!!: Historia Iranu i Dżizja · Zobacz więcej »

Delhi

I wojnie światowej. Dżama Masdżid, największy meczet Indii. Bahaistyczna Świątynia Lotosu na przedmieściach Delhi przyciąga około 4 milionów turystów rocznie i stanowi znakomity przykład współczesnej architektury indyjskiej. Grobowiec Humajuna Kutb Minar – najwyższy na świecie minaret z cegieł Czerwony Fort w Delhi Delhi (hindi: दिल्ली, trb.: Dilli, trl.: Dilli; pendżabski: ਦਿੱਲੀ; urdu: دہلی; ang. Delhi) – stolica Indii, położona w ich północnej części, nad rzekąJamuną.

Nowy!!: Historia Iranu i Delhi · Zobacz więcej »

Detroit Institute of Arts

Detroit Institute of Arts (DIA) – muzeum sztuki położone w Detroit przy 5200 Woodward Avenue w odległości ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Detroit Institute of Arts · Zobacz więcej »

Dirhem

Dirhem (dirham) – jednostka wagi pierwotnie ustalona w Arabii jako 2/3 drachmy attyckiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Dirhem · Zobacz więcej »

Dukt (DTP)

Dukt (łac. ductus – ciąg) – charakterystyczny dla każdego kroju pisma układ kresek tworzących znaki pisma, które w wierszu tekstu (w ciągu) układająsię w powtarzalnąstrukturę, wynikającąze sposobu prowadzenia narzędzia pisarskiego lub przyjętych zasad przy konstrukcji lub rysowaniu znaków.

Nowy!!: Historia Iranu i Dukt (DTP) · Zobacz więcej »

Dynastia Tang

Dynastia Tang (wym.; język średniochiński: dhɑng) (18 czerwca 618 – 1 czerwca 907) – dynastia cesarska w Chinach, następczyni dynastii Sui i poprzedniczka Pięciu Dynastii i Dziesięciu Królestw.

Nowy!!: Historia Iranu i Dynastia Tang · Zobacz więcej »

Egipt

Piramidy w Gizie i Wielki Sfinks (fot. barwna, autochrom, Auguste Léon, 1914) Świątynie w Abu Simbel Świątynia Hatszepsut Egipt (Miṣr; dialekt egipski Máṣr, /masˤɾ/;;, Aígyptos), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab., Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja) – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji.

Nowy!!: Historia Iranu i Egipt · Zobacz więcej »

Ejwan

Isfahanie Ejwan, także iwan, liwan (pers. إيوان - ayvān) – przesklepione pomieszczenie otwarte od strony dziedzińca, sklepione kolebkąo załamanym łuku lub konchą, charakterystyczne dla architektury perskiej, z której przejęła jąarchitektura islamu.

Nowy!!: Historia Iranu i Ejwan · Zobacz więcej »

Embargo

Embargo (hiszp. „zajęcie, sekwestr”) – zakaz importu lub eksportu określonych towarów do lub z danego państwa, czyli ograniczenie handlu i innych stosunków z określonym państwem i jego bojkot na arenie międzynarodowej.

Nowy!!: Historia Iranu i Embargo · Zobacz więcej »

Emir

Emir (arab. Amir) – wódz, dowódca, książę.

Nowy!!: Historia Iranu i Emir · Zobacz więcej »

Encyclopædia Iranica

Encyclopædia Iranica – kompleksowa anglojęzyczna encyklopedia skupiająca się na irańskiej historii, kulturze i cywilizacji, obejmująca okres od czasów prehistorycznych do współczesności.

Nowy!!: Historia Iranu i Encyclopædia Iranica · Zobacz więcej »

Energia jądrowa

Energia jądrowa – energia wydzielana podczas przemian jądrowych.

Nowy!!: Historia Iranu i Energia jądrowa · Zobacz więcej »

Epika

Epika (gr. epikós „słowny”) – jeden z trzech rodzajów literackich (obok liryki i dramatu).

Nowy!!: Historia Iranu i Epika · Zobacz więcej »

Eponim

Eponim (gr. eponymos – „dawca imienia, nazwy”) – słowo utworzone od nazwy własnej, jak również osoba (historyczna lub fikcyjna, człowiek, bóg, heros), rzadziej zwierzę lub przedmiot, od którego wzięła się nazwa jakiejś innej rzeczy, zjawiska, miejsca, miejscowości.

Nowy!!: Historia Iranu i Eponim · Zobacz więcej »

Epos

Homer, autor Iliady i Odysei, pionier eposu. Epos (gr. έπος, epos „słowo”), także: ‘epopeja’, ‘poemat heroiczny’, czasem również ‘poemat epicki’ – jeden z głównych i najstarszych gatunków epiki.

Nowy!!: Historia Iranu i Epos · Zobacz więcej »

Eunuch

Abdülhamida II (1912) Eunuch (gr. „strażnik łoża”, od eune – „łoże” i echein – „trzymać, mieć”) – wykastrowany mężczyzna lub chłopiec.

Nowy!!: Historia Iranu i Eunuch · Zobacz więcej »

Ezoteryka

Pentagram — jeden z symboli ezoterycznych Ezoteryzm, ezoteryka – cecha wierzeń zwanych wiedzątajemną, hermetycznąlub ezoterycznąi przekazywanąjedynie wybranym osobom w przeciwieństwie do dostępnej dla ogółu wiedzy egzoterycznej; w religioznawstwie tendencja do utajniania części wierzeń danej doktryny lub kultu religijnego przed ogółem; w filozofii teorie starożytnych i średniowiecznych szkół filozoficznych, które ówcześnie były przekazywane jedynie wybranym uczniom.

Nowy!!: Historia Iranu i Ezoteryka · Zobacz więcej »

Faʾik

Faʾik (albo Faik) (właściwie Abu al-Hasan Faʾik Chassa) (? - zm. 999) - turecki eunuch i dowódca ghulamów w armii Samanidów podczas ostatnich lat ich rządów.

Nowy!!: Historia Iranu i Faʾik · Zobacz więcej »

Farrochi Sistani

Farrochi Sistani, pers. فرخی سیستانی (albo: Farruchi) (pełne imię: Abol Hasan Ali-e Dżulugh Farrochi Sistani) (ur. ? – zm. ok. 1037-1038/429) – perski poeta liryczny działający na dworze Ghaznawidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Farrochi Sistani · Zobacz więcej »

Fars

Fars – ostan w południowo-zachodnim Iranie, ze stolicąw Szirazie.

Nowy!!: Historia Iranu i Fars · Zobacz więcej »

Fatwa

Fatwa (arab. فتو&#1609) − opinia wysokiego uczonego-teologa muzułmańskiego (muftiego w sunnizmie lub mudżtahida w szyizmie), wyjaśniająca kontrowersję teologiczną, teologiczno-prawnąlub czysto prawną, jest wydawana wyłącznie na piśmie.

Nowy!!: Historia Iranu i Fatwa · Zobacz więcej »

Fatymidzi

Fatymidzi, arab. الفاطميون – ismailicka dynastia kalifów panująca w Północnej Afryce w latach 909–1171.

Nowy!!: Historia Iranu i Fatymidzi · Zobacz więcej »

Fazlollah Zahedi

Fazlollah Zahedi, (ur. 1897, zm. 1 lub 2 września 1963) – irański wojskowy, generał, mianowany premierem kraju w trakcie zamachu stanu 18 sierpnia 1953, pozostał na stanowisku do 1955.

Nowy!!: Historia Iranu i Fazlollah Zahedi · Zobacz więcej »

Ferdousi

Aghi Miraka z ''Szahname Tahmaspa'', ok. 1532 r. Zbiory Muzeum Agi Chana w Toronto. Ferdousi (albo Firdausi, właściwie: Abol Ghasem Ferdousi, pers. ابوالقاسمفردوسی), (ur. 940 w pobliżu Tusu, zm. tamże 1020 albo 1025) – perski poeta epicki, autor Szahname, narodowego eposu Persów i Tadżyków.

Nowy!!: Historia Iranu i Ferdousi · Zobacz więcej »

Fergana

Fergana (uzb. Fargʻona, uzb. cyr. Фарғона; ros. Фергана, Fiergana) – miasto we wschodnim Uzbekistanie, w Kotlinie Fergańskiej, siedziba administracyjna wilajetu fergańskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Fergana · Zobacz więcej »

Feudalizm

Feudalizm (z lub feudum – lenno) – nazwa określająca ustrój społeczno-gospodarczo-polityczny rozpowszechniony w średniowiecznej Europie, trwający do rewolucji francuskiej, uznany za metodę rządzenia opierającąsię na systemie hierarchicznej zależności jednostek, z podziałem społeczeństwa na trzy stany: duchowieństwo, rycerstwo i chłopstwo oraz władców (książęta, królowie, cesarzowie, hanowie i sułtanowie).

Nowy!!: Historia Iranu i Feudalizm · Zobacz więcej »

Fliza

Isfahanie Fliza, fliz (l.m. flizy) – płyty do wykładania ścian i podłóg, kamienne, ceramiczne (glazurowane i nieglazurowane), szklane, z tworzyw sztucznych i innych.

Nowy!!: Historia Iranu i Fliza · Zobacz więcej »

Francja

Francja (IPA), Republika Francuska – państwo, którego część metropolitalna znajduje się w Europie Zachodniej oraz częściowo w Europie Południowej (Oksytania, Korsyka), posiadające także zamorskie terytoria na innych kontynentach.

Nowy!!: Historia Iranu i Francja · Zobacz więcej »

Freer and Sackler Galleries

Freer and Sackler Galleries – galeria sztuki w Waszyngtonie, składająca się z dwóch galerii: Freer Gallery of Art, założonej w 1923 roku przez Charlesa Langa Freera i Arthur M. Sackler Gallery, otwartej w 1987 roku.

Nowy!!: Historia Iranu i Freer and Sackler Galleries · Zobacz więcej »

Ganges

Ganges (hindi गंगा IPA:, sanskryt गङ्गा) – rzeka w południowej Azji, przepływająca przez Indie i Bangladesz.

Nowy!!: Historia Iranu i Ganges · Zobacz więcej »

Gazel

Malika Pukhraj, wybitna śpiewaczka ghazali Gazel (gazela, ghazal, gazal) – liryczny utwór poetycki, znany przede wszystkim w literaturze perskiej, głównie rozwinięty w języku urdu; monorytmiczny i monorymiczny, składa się z 4 – 15 ''bajtów'' (bejtów) czyli podwójnych półwersów, zwanych także sher, z których każdy stanowi osobnącałość.

Nowy!!: Historia Iranu i Gazel · Zobacz więcej »

Ghaznawidzi

Mahmuda (998 - 1030) Ghaznawidzi – dynastia pochodzenia tureckiego, panująca od 977 do 1186 roku na terenach dzisiejszego Afganistanu i północnych Indii, a w okresie największej potęgi także we wschodnim Iranie i Azji Środkowej.

Nowy!!: Historia Iranu i Ghaznawidzi · Zobacz więcej »

Ghazni

Ghazni (Ġazni, Ghazna; pers.: غزنی) – miasto we wschodnim Afganistanie, położone nad rzekąGhazni, przy drodze samochodowej Kabul – Kandahar.

Nowy!!: Historia Iranu i Ghazni · Zobacz więcej »

Ghilzajowie

Ghilzajowie (paszto l. poj. rodzaj męski Ghilzaj, rodzaj żeński Ghilzej, l. mn. Ghilzi lub Ghalzi) – jedno z dwóch największych (obok Durranich) plemion pasztuńskich.

Nowy!!: Historia Iranu i Ghilzajowie · Zobacz więcej »

Ghurydzi

Państwo Ghurydów i jego kraje sąsiadujące na początku XIII wieku Ghurydzi (perski غوریان, ISO 233: Ġūriyān; arabski غوريون, ISO 233: Ġūriyūn) – muzułmańska dynastia wywodząca się z górskiego regionu Ghor na terenach dzisiejszego Afganistanu, która w drugiej połowie XII wieku podbiła państwo Ghaznawidów i w wyniku dalszych podbojów sięgających do Bastamu na zachodzie i Bengalu na wschodzie na początku XIII wieku na krótki czas urosła do rangi dominującej potęgi muzułmańskiego Wschodu.

Nowy!!: Historia Iranu i Ghurydzi · Zobacz więcej »

Gilan (ostan)

Gilan – ostan w północno-zachodnim Iranie nad Morzem Kaspijskim.

Nowy!!: Historia Iranu i Gilan (ostan) · Zobacz więcej »

Gorgan

Gorgan (pers. گرگان, dawniej Asterābad) – miasto w północnym Iranie, ośrodek administracyjny prowincji Golestan.

Nowy!!: Historia Iranu i Gorgan · Zobacz więcej »

Gur-i Mir

Gur-i Mir – mauzoleum Timura Chromego i innych osób, m.in.

Nowy!!: Historia Iranu i Gur-i Mir · Zobacz więcej »

Hadis

Hadis (arab. الحديث al-hadith, w liczbie mnogiej أحاديث ahadith) – zapis tradycji dotyczącej czynów lub wypowiedzi Mahometa.

Nowy!!: Historia Iranu i Hadis · Zobacz więcej »

Hafez

Hafez – fragment ilustracji perskiego manuskryptu z XVIII w. Hafez, Hafiz, Szamsuddin Mohammad Hafez Szirazi (hafiz – dosł. znający Koran na pamięćGafurow B., Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1978, s. 529.) – klasyk poezji perskiej i tadżyckiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Hafez · Zobacz więcej »

Hafez-e Abru

Kopenhadze Hafez-e Abru, albo Hafiz-i Abru, pers. حافظ ابرو, właściwie: Abdollah-e (lub Nurollah-e) Lotfollah-e Abd-ar-Raszid Behdadini (także Chafi lub Harawi), (? – zm. czerwiec 1430) – perski historyk działający na dworze Timurydów.

Nowy!!: Historia Iranu i Hafez-e Abru · Zobacz więcej »

Hajdar al-Amuli

Hajdar al-Amuli (ur. 1319 lub 1320, zm. po 1385) (pełne imię: Sajjid Baha ad-Din Ibn Ali Ibn Hajdar al-Ubajdi al-Husajni al-Amuli) – sufi i teolog imamicki.

Nowy!!: Historia Iranu i Hajdar al-Amuli · Zobacz więcej »

Hanafici

Hanafici – zwolennicy jednej z czterech głównych sunnickich szkół prawa muzułmańskiego, wywodzącej się od teologa Abu Hanify (zm. 767).

Nowy!!: Historia Iranu i Hanafici · Zobacz więcej »

Harem

Giovanni Antonio Guardi, ''Scena w haremie'' Harem (z arab. ulga, zakaz); od arab.

Nowy!!: Historia Iranu i Harem · Zobacz więcej »

Hasan Ali Mansur

Hasan Ali Mansur, pers. حسنعلی منصور (ur. w kwietniu 1923, zm. 27 stycznia 1965) – irański polityk, premier Iranu w latach 1964–1965.

Nowy!!: Historia Iranu i Hasan Ali Mansur · Zobacz więcej »

Hasan Bughra-chan

Hasan Bughra-chan (właściwie: Abu Musa Hasan (albo Harun) Ibn Sulajman Bughra-chan. Używał on także tytułów Szihab ad-Daula oraz Zahir ad-Da'wa) (? - zm. 992) – chan z dynastii Karachanidów, który zapoczątkował ich inwazję na terytoria Samanidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Hasan Bughra-chan · Zobacz więcej »

Hasan ibn Sabbah

thumb Hasan ibn Sabbah, ur.

Nowy!!: Historia Iranu i Hasan ibn Sabbah · Zobacz więcej »

Haszymici

Haszymici, Haszymidzi (Banu Haszim) – arystokratyczny ród arabski wywodzący się z plemienia Kurajszytów, a obejmujący potomków Haszima ibn Abd al-Manafa (pradziadka proroka Mahometa).

Nowy!!: Historia Iranu i Haszymici · Zobacz więcej »

Herat

Herat – miasto w zachodnim Afganistanie, w prowincji Herat.

Nowy!!: Historia Iranu i Herat · Zobacz więcej »

Hinduizm

OM – zapis sylaby będącej symbolem hinduizmu Swastyka hinduistyczna Hinduizm – określenie zbiorcze na grupę wierzeń religijnych, wyznawanych głównie na Półwyspie Indyjskim.

Nowy!!: Historia Iranu i Hinduizm · Zobacz więcej »

Hindusi

Mieszkanka Indii – Hinduska Hindusi, Indusi − ogólna nazwa obywateli Indii i emigrantów pochodzenia indyjskiego, a także mieszkańców subkontynentu indyjskiego w czasach przed uzyskaniem przez Indie niepodległości (w 1947 roku).

Nowy!!: Historia Iranu i Hindusi · Zobacz więcej »

Historia Indii

Historia Indii – historia subkontynentu indyjskiego od początku do roku 1947 oraz późniejsza historia Indii.

Nowy!!: Historia Iranu i Historia Indii · Zobacz więcej »

Hulagu-chan

Hulagu-chan albo Hulegu, Hülegü (ur. 1217, zm. 8 lutego 1265) – wódz mongolski i twórca państwa Ilchanidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Hulagu-chan · Zobacz więcej »

Hurufijja

Hurufijja, hurufici (arab. حروفية, ḥurūfiyya, od ḥurūf – litery; pers. حروفیه) – odłam islamu szyickiego założony pod koniec XIV wieku przez Fadl Allaha al-Astarabardiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Hurufijja · Zobacz więcej »

I wojna światowa

I wojna światowa (przed II wojnąświatowąnazywana WielkąWojną) – wojna światowa, trwająca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918, w której ścierały się dwa stronnictwa.

Nowy!!: Historia Iranu i I wojna światowa · Zobacz więcej »

I wojna o Górski Karabach

I wojna o Górski Karabach – zbrojny konflikt etniczno-terytorialny między Azerbejdżanem i Armenią, jeden z najpoważniejszych konfliktów o tym charakterze rozgrywający się na obszarze postradzieckim po upadku ZSRR.

Nowy!!: Historia Iranu i I wojna o Górski Karabach · Zobacz więcej »

Ibn Arabi

Ibn Arabi Ibn Arabi (arab. أبن عربي) (albo Ibn ʾArabi, Ibn al-Arabi) (pełne imię Abu Abd Allah Muhammad ibn Ali ibn Muhammad ibn al-Arabi al-Hatimi at-Ta’i) (ur. 28 lipca 1165 /17 ramadana 560 A.H. w Murcji w dzis. Hiszpanii – zm. 10 października 1240 r./22 rabi al-achira 638 w Damaszku) – najwybitniejszy teolog suficki muzułmańskiego późnego średniowiecza.

Nowy!!: Historia Iranu i Ibn Arabi · Zobacz więcej »

Idżtihad

330x330px Idżtihad (iğtihād) – rozwijanie prawa, „wysiłek twórczy”; „możliwość uczonego (mudżtahida) do samodzielnego formułowania opinii, posługiwania się indywidualnym rozumowaniem”Katarzyna Pachniak, Podstawowe pojęcia średniowiecznej muzułmańskiej teorii politycznej, Islam a terroryzm, praca pod red.

Nowy!!: Historia Iranu i Idżtihad · Zobacz więcej »

II wojna światowa

Polskiego Radia o wybuchu wojny II wojna światowa – największa i najkrwawsza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwająca od 1 września 1939 roku do 2 września 1945 roku.

Nowy!!: Historia Iranu i II wojna światowa · Zobacz więcej »

III Rzesza

III Rzesza (niem. Drittes Reich) – nieoficjalna nazwa państwa niemieckiego pod rządami Adolfa Hitlera i NSDAP w latach 1933–1945.

Nowy!!: Historia Iranu i III Rzesza · Zobacz więcej »

Imam (szyizm)

Imam – w szyizmie święty i przewodnik ummy będący potomkiem Alego i Fatimy.

Nowy!!: Historia Iranu i Imam (szyizm) · Zobacz więcej »

Imamizm

Imamizm – główny nurt szyizmu, uznający dwunastu imamów.

Nowy!!: Historia Iranu i Imamizm · Zobacz więcej »

Immunitet

Immunitet („uwolnienie od obciążeń”) – instytucja prawna, mocąktórej osoba z niej korzystająca nie podlega określonym przepisom, do przestrzegania których inne osoby sązobowiązane.

Nowy!!: Historia Iranu i Immunitet · Zobacz więcej »

Imperium Chorezmijskie

Imperium Chorezmijskie – średniowieczne państwo z ośrodkiem w Chorezmie, ze stolicąw Urgenczu.

Nowy!!: Historia Iranu i Imperium Chorezmijskie · Zobacz więcej »

Imperium mongolskie

Imperium mongolskie (jeke monggol ułus – Wielki Ułus Mongołów) – trzynastowieczne państwo mongolskie, w szczytowym okresie swojego rozwoju terytorialnego obejmujące Azję Środkową, południowąSyberię, północne Chiny, Ruś i Bliski Wschód.

Nowy!!: Historia Iranu i Imperium mongolskie · Zobacz więcej »

Imperium Osmańskie

Imperium Osmańskie (trans. Devlet-i ʿAlīye-i ʿOsmānīye, tur. Osmanlı İmparatorluğu lub Osmanlı Devleti) – państwo rządzone przez dynastię Osmanów, istniejące od końca XIII wieku do roku 1922, od 1453 roku ze stolicąw Stambule, u szczytu potęgi w XVI–XVIII wieku obejmujące większość Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i południowo-wschodniej Europy.

Nowy!!: Historia Iranu i Imperium Osmańskie · Zobacz więcej »

Indie

Indie (niezaakceptowana społecznie propozycja PAN z 1959 r.: India,, trl. Bhārat, trb. Bharat), Republika Indii (hindi: भारत गणराज्य, trl. Bhārat Gaṇarājya, trb. Bharat Ganaradźja; ang. Republic of India) – państwo położone w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Indie · Zobacz więcej »

Irańska rewolucja islamska

Irańska rewolucja islamska – rewolucja, która w 1979 roku doprowadziła do przekształcenia Iranu z monarchii konstytucyjnej w republikę islamską, w następstwie obalenia szacha Mohammada Rezy Pahlawiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Irańska rewolucja islamska · Zobacz więcej »

Irak

Region Iraku Zdjęcie satelitarne Iraku Irak, Republika Iraku (arab. العراق, trl. Al-'Irāq, trb. Al-Irak; جمهورية العراق, trb. Dżumhurijjat al-Irak, kurd. كۆماری عێراق, trl. Komarî 'Êraq, trb. Komari Erak; asyr. ܩܘܛܢܝܘܬܐ ܕܥܝܪܐܩ) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, leżące nad ZatokąPerską.

Nowy!!: Historia Iranu i Irak · Zobacz więcej »

Irak Perski

Irak Perski (albo Dżibal) − termin używany w średniowieczu na określenie regionu w północno-zachodnim Iranie, odpowiadającego w przybliżeniu starożytnej Medii.

Nowy!!: Historia Iranu i Irak Perski · Zobacz więcej »

Iran

Iran (trl. Irān, pełna nazwa Islamska Republika Iranu, Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān), w Europie dawniej znany jako Persja – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące między Morzem Kaspijskim na północy a ZatokąPerskąi ZatokąOmańskąna południu.

Nowy!!: Historia Iranu i Iran · Zobacz więcej »

Iranistyka

Iranistyka – jedna z dziedzin orientalistyki, zajmująca się badaniem języków irańskich i irańskiego obszaru kulturowego, do którego zalicza się współczesne państwa: Afganistan, Iran oraz Tadżykistan.

Nowy!!: Historia Iranu i Iranistyka · Zobacz więcej »

Isfahan

Isfahan, plac Imama Katedra ormiańska w Isfahanie Isfahan (pers. اصفهان, translit. Eşfahān, transkryp. Esfahan); historycznie także jako Ispahan, starop. Aspadāna, średniop. Spahān – trzecie co do wielkości miasto Iranu, położone ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Isfahan · Zobacz więcej »

Islam

Arabii Saudyjskiej i Afganistanu. pielgrzymek. Islam (al-islām – poddanie się woli Boga), mahometanizm – religia monoteistyczna, na początku XXI wieku druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwieW 2010 roku Pew Research Center oceniło liczbę muzułmanów na 1,57 miliarda, to jest 23% ludzkości.

Nowy!!: Historia Iranu i Islam · Zobacz więcej »

Isma’il I

Isma'il I na portrecie włoskiego malarza Cristofano dell'Altissimo Iran ponownie jako całość po inwazjach Isma'ila z początku XVI. wieku Isma'il I (ur. 17 lipca 1487 r., zm. 23 maja 1524) – pierwszy szach Persji w latach 1501-1524.

Nowy!!: Historia Iranu i Isma’il I · Zobacz więcej »

Isma’il II

Isma'il II (ur. 1537, zm. 1577) – szach Persji w latach 1576-1577.

Nowy!!: Historia Iranu i Isma’il II · Zobacz więcej »

Ismail

Ismail I Samanida (ur. w IX wieku, zm. 907) – perski (tadżycki) władca z dynastii Samanidów, młodszy brat Nasra I. Imperium Samanidów w czasach Ismaila I W 874, wykorzystując zamieszki w Bucharze przyłączył to miasto do państwa Samanidów, panując w nim odtąd jako udzielny książę.

Nowy!!: Historia Iranu i Ismail · Zobacz więcej »

Ismailizm

Ismailizm, izmailizm także: siedmiowcy – ugrupowanie religijne i polityczne w islamie szyickim.

Nowy!!: Historia Iranu i Ismailizm · Zobacz więcej »

Izrael

Izrael (Jisra’el, Isrā’īl), oficjalnie Państwo Izrael (Medinat Jisra’el, Dawlat Isrā’īl) – państwo na Bliskim Wschodzie, położone w Azji Zachodniej na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego.

Nowy!!: Historia Iranu i Izrael · Zobacz więcej »

Jakub Ibn Lajs as-Saffar

Jakub Ibn Lajs as-Saffar (840-879) – założyciel dynastii Safarrydów władającej w Sistanie.

Nowy!!: Historia Iranu i Jakub Ibn Lajs as-Saffar · Zobacz więcej »

Jazd

Jazd (pers. یزد) – miasto w środkowym Iranie, w oazie, u północnego podnóża gór Kuh-e Rud, ośrodek administracyjny ostanu Jazd.

Nowy!!: Historia Iranu i Jazd · Zobacz więcej »

Józef Stalin

Józef Stalin, właściwie Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili (wym.

Nowy!!: Historia Iranu i Józef Stalin · Zobacz więcej »

Język arabski

Język arabski – język z rodziny języków semickich, w której zaliczany jest do grupy języków południowo-zachodnich według klasycznego podziału, bądź grupy języków zachodnich, centralnych według podziału Hetzrona i Voigta.

Nowy!!: Historia Iranu i Język arabski · Zobacz więcej »

Język chorezmijski

Język chorezmijski – wymarły ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Język chorezmijski · Zobacz więcej »

Język koptyjski

Koptyjska inskrypcja z tekstem liturgicznym z V – VI wieku (Górny Egipt) Język koptyjski (kopt. ϯⲙⲉⲧⲣⲉⲙⲛ̀ⲭⲏⲙⲓ, timetremǹnkhēmi) – ostatnia faza rozwojowa języka egipskiego, potomek języka staroegipskiego, należy do rodziny języków afroazjatyckich.

Nowy!!: Historia Iranu i Język koptyjski · Zobacz więcej »

Język pahlawi

Język pahlawi (język średnioperski) – język z podrodziny irańskiej języków indoeuropejskich, używany w okresie dynastii sasanidzkiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Język pahlawi · Zobacz więcej »

Język perski

Język perski, nowoperski (pers. fārsī) – język z grupy irańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 50 mln mówiących, zamieszkujących głównie Iran (40 mln), Afganistan (7 mln), Tadżykistan (6 mln) i Irak (200 tys.). Służy jednocześnie jako lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Bliskiego Wschodu (po języku arabskim).

Nowy!!: Historia Iranu i Język perski · Zobacz więcej »

Języki indoeuropejskie

Języki indoeuropejskie – rodzina językowa, największa pod względem liczby mówiących.

Nowy!!: Historia Iranu i Języki indoeuropejskie · Zobacz więcej »

Języki irańskie

języków irańskich Języki irańskie – grupa języków indoeuropejskich, którymi posługuje się około 200 mln osób zamieszkujących Bliski i Środkowy Wschód oraz Azję Środkową.

Nowy!!: Historia Iranu i Języki irańskie · Zobacz więcej »

Języki semickie

Współczesny zasięg języków semickich (kolor jasnopomarańczowy) na tle rodziny afroazjatyckiej Języki semickie – rodzina języków, należąca do języków afroazjatyckich, wywodząca się z języka prasemickiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Języki semickie · Zobacz więcej »

Jemen

Region Jemenu Jemen (trb. Al-Jaman), Republika Jemeńska (arab., trb. Al-Dżumhurijja al-Jamanijja) – państwo położone w południowo-zachodniej Azji na Półwyspie Arabskim oraz na archipelagu Sokotra we wschodniej Afryce.

Nowy!!: Historia Iranu i Jemen · Zobacz więcej »

Jezdegerd III

Jezdegerd III (panował w latach 632–651) – ostatni szachinszach Persji z dynastii Sasanidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Jezdegerd III · Zobacz więcej »

Jezioro Aralskie

Jezioro Aralskie (nazywane Morzem Aralskim;, Arał tengyzy;, Aralskoje morie) – bezodpływowe, reliktowe, słone jezioro w Kazachstanie i Uzbekistanie, które zniknęło wskutek ludzkiej działalności.

Nowy!!: Historia Iranu i Jezioro Aralskie · Zobacz więcej »

John F. Kennedy

John Fitzgerald Kennedy, powszechnie określany inicjałami „JFK” (ur. 29 maja 1917 w Brookline, zm. 22 listopada 1963 w Dallas) – amerykański polityk, 35.

Nowy!!: Historia Iranu i John F. Kennedy · Zobacz więcej »

Kabul

Kabul (dari, paszto کابل) – stolica i największe miasto Afganistanu, liczące ponad 4,6 mln mieszkańców (2021), położone w prowincji (wilajecie) Kabul; główny ośrodek gospodarczy, naukowy i kulturalny kraju; w starożytności znane jako Ortospana, Kabura, Kophes lub Kophene.

Nowy!!: Historia Iranu i Kabul · Zobacz więcej »

Kadżarowie

Kadżarowie – perska dynastia pochodzenia turkmeńskiego, władająca Persjąw latach 1794–1925.

Nowy!!: Historia Iranu i Kadżarowie · Zobacz więcej »

Kaftan

Kaftan – męski ubiór o wschodnim pochodzeniu, sięgający do kolan lub krótszy, z długimi rękawami i zapinany z przodu.

Nowy!!: Historia Iranu i Kaftan · Zobacz więcej »

Kagan

Kagan (staroturecki. 𐰴‬𐰍𐰣 – kaγan, klasyczny mongolski ᠬᠠᠭᠠᠨ – qaγan) – tytuł używany na określenie najwyższego władcy wśród ludów Wielkiego Stepu.

Nowy!!: Historia Iranu i Kagan · Zobacz więcej »

Kair

mostu Tahrir. Wieży Kairskiej Kair, targ Chan al-Chalili Muzeum Egipskie w Kairze Kair (wymowa egipska, trl. Al-Qāhirah, trb. Al-Kahira) – stolica i najludniejsze miasto Egiptu (606 km², liczba ludności 19,5 mln stałych mieszkańców, zespół miejski 20,4 mln mieszkańców, tzw. Wielki Kair), największe miasto Bliskiego Wschodu, a do 2013 roku – także Afryki.

Nowy!!: Historia Iranu i Kair · Zobacz więcej »

Kalam

Kalam (arab. „dyskurs, rozprawa”) – w islamie dyskusja, a także teologia dogmatyczna, odwołująca się do danych spisanych, lecz również rozumowych.

Nowy!!: Historia Iranu i Kalam · Zobacz więcej »

Kalejbar

Kalejbar (pers. كليبر) – miasto w Iranie, w ostanie Azerbejdżan Wschodni.

Nowy!!: Historia Iranu i Kalejbar · Zobacz więcej »

Kalendarz muzułmański

Kalendarz muzułmański – kalendarz księżycowy, w którym rok zawiera 12 miesięcy po 29 lub 30 dni, używany głównie do celów religijnych przez wyznawców islamu.

Nowy!!: Historia Iranu i Kalendarz muzułmański · Zobacz więcej »

Kalif

Kalif (arab. ħalifa, „następca”) – w islamie sunnickim tytuł następców Mahometa, czyli przywódców muzułmańskich społeczności państwowo-religijnych zwanych kalifatami.

Nowy!!: Historia Iranu i Kalif · Zobacz więcej »

Kalifat

Kalifat (arab. خلافة chilāfa) – islamski ustrój polityczny, w którym głowąpaństwa jest kalif (arab. خليفة chalīfa).

Nowy!!: Historia Iranu i Kalifat · Zobacz więcej »

Kandahar

Kandahar (paszto کندهار pers. قندهار Qandahâr) – miasto w południowym Afganistanie, stolica prowincji Kandahar, położone nad rzekąHelmand.

Nowy!!: Historia Iranu i Kandahar · Zobacz więcej »

Kara Kojunlu

Kara Kojunlu (albo Kara-Kojunlu, Karakojunlu, Kara Kojunłu) – turkmeńska federacja plemienna, od połowy XIV wieku do roku 1469 tworząca państwo u szczytu potęgi obejmujące część wschodniej Anatolii, Dżezirę, Irak i większość Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Kara Kojunlu · Zobacz więcej »

Karachanidzi

Mapa Azji w 1025 ukazująca orientacyjny zasięg państwa Karachanidów Karachanidzi (albo Ilekchanidzi) – pierwsza muzułmańska dynastia pochodzenia tureckiego panująca w Turkiestanie od X do początku XIII w. Według Omelana Pricaka Karachanidzi wywodzili się z rodu rządzącego Karłuków, zamieszkujących Turkiestan tureckich koczowników, którzy niegdyś wchodzili w skład państwa Turkutów, a w IX wieku walczyli z Samanidami.

Nowy!!: Historia Iranu i Karachanidzi · Zobacz więcej »

Karawanseraj

Karawanseraj w Iranie, Karadż Karawanseraj, chan, chana (pers. zajazd dla karawan) – dom zajezdny dla karawan lub miejsce postoju karawany z pomieszczeniami dla podróżnych, niszami chroniącymi przed słońcem, magazynem dla przechowania towarów, często o charakterze obronnym, budowany w krajach arabskich, Persji i Azji Środkowej.

Nowy!!: Historia Iranu i Karawanseraj · Zobacz więcej »

Karbala

Karbala (arab. كربلاء, znana także pod nazwami Kerbala, Kerbela, Karbila) – miasto w środkowej części Iraku, na Nizinie Mezopotamskiej, w pobliżu Eufratu, stolica muhafazy Karbala, zamieszkana przez około 1 mln osób.

Nowy!!: Historia Iranu i Karbala · Zobacz więcej »

Karim Chan

Karim Chan Zand, per. کریمخان زند (ur. ok. 1705, zm. 1779) – władca z kurdyjskiej dynastii Zandów panujący w latach 1750–1779.

Nowy!!: Historia Iranu i Karim Chan · Zobacz więcej »

Kasyda

Kasyda, inaczej poemat celowy – klasyczna forma poezji arabskiej – wiersz stychiczny, czyli bez podziału na strofy, składający się z od kilkudziesięciu do stu kilku dwudzielnych wersów zwanych bajtami, monorytmiczny i monorymiczny.

Nowy!!: Historia Iranu i Kasyda · Zobacz więcej »

Kaszan

Kaszan (Język perski:, Kāshān) – miasto w środkowym Iranie (ostan Isfahan), na południe od jeziora Namak, ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Kaszan · Zobacz więcej »

Katalog astronomiczny

Obiekty katalogu Caldwella Katalog astronomiczny – uporządkowany zbiór danych dotyczących ciał niebieskich.

Nowy!!: Historia Iranu i Katalog astronomiczny · Zobacz więcej »

Kaukaz (region)

Granice państw, państw nieuznawanych i republik autonomicznych istniejących na Kaukazie w 2008 Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej w 1918 Flaga Republiki Górskiej Północnego Kaukazu Zakaukaskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej Kaukaz – region na pograniczu Europy i Azji pomiędzy morzami Czarnym i Kaspijskim wokół gór Kaukaz.

Nowy!!: Historia Iranu i Kaukaz (region) · Zobacz więcej »

Kaukaz Południowy

Kraje Kaukazu i ich podział wewnętrzny. Kaukaz Południowy rozciąga się na południe od granicy rosyjskiej Państwa Kaukazu Południowego Kaukaz Południowy, Zakaukazie, Zakaukazja, Transkaukazja – nazwa stosowana w odniesieniu do trzech państw położonych na południe od głównego pasma Kaukazu, tzw.

Nowy!!: Historia Iranu i Kaukaz Południowy · Zobacz więcej »

Kazwin

Kazwin (perski: قزوین, Qazvīn) to miasto w północnym Iranie, w ostanie Kazwin, u podnóża gór Elburs.

Nowy!!: Historia Iranu i Kazwin · Zobacz więcej »

Küczlük

Küczlük (dosłownie: "Silny", znany w historiografii także jako Küczlik oraz GüczülükGumilow Lew, Śladami cywilizacji Wielkiego Stepu, Polski Instytut Wydawniczy, 2004, s.139; ur. ? zm. 1218) – wódz Najmanów, syn Tajanga-chana.

Nowy!!: Historia Iranu i Küczlük · Zobacz więcej »

Kerman (ostan)

Kerman – ostan w południowym Iranie.

Nowy!!: Historia Iranu i Kerman (ostan) · Zobacz więcej »

Koczownik

Saamów (około 1900) Koczownicy w Tybecie (2005) Koczownik, nomada – wędrowiec, członek grupy ludzi nieposiadającej stałego miejsca zamieszkania, przemieszczającej się z miejsca na miejsce, np.

Nowy!!: Historia Iranu i Koczownik · Zobacz więcej »

Kom (miasto)

Kom w 1690 rokuKom w 1840 Kom w 1906 roku Nauczyciele z medresy Baqiriyah w Komie (1911) Tabrizi i Chomeini w Komie (1960) Przemówienie Chomeiniego w meczecie Feyziyeh (1963) Kom (Qom, Ghom; wymowa w IPA) – miasto w środkowym Iranie, stolica ostanu Kom, położone u podnóża gór Kuh-e Rud, na zachód od słonego jeziora Namak, nad rzekąKom.

Nowy!!: Historia Iranu i Kom (miasto) · Zobacz więcej »

Koncesja

Koncesja (łac. concessio „pozwolenie, zgoda”) – akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny.

Nowy!!: Historia Iranu i Koncesja · Zobacz więcej »

Koran

Okładka Koranu z 1866 roku – obiekt ze zbioru Muzeum w Darłowie Koran (Al-Qur’ān) – święta księga islamu.

Nowy!!: Historia Iranu i Koran · Zobacz więcej »

Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej

Flaga Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej lub Armia Strażników Rewolucji Islamskiej (per. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی – Sepah-e Pasdaran-e Enghelab-e Eslami) – jedna z dwóch gałęzi irańskich sił zbrojnych, obok Armii Islamskiej Republiki Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej · Zobacz więcej »

Korupcja

Mapa przedstawiająca wskaźnik percepcji korupcji dla poszczególnych państw Alegoria przedstawiająca zjawisko korupcji(Fresk Elihu Vedder z 1896) Wiesława Adamskiego) Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji Korupcja (łac. corruptio – zepsucie) – nadużycie stanowiska publicznego w celu uzyskania prywatnych korzyści.

Nowy!!: Historia Iranu i Korupcja · Zobacz więcej »

Kotlina Fergańska

Kotlina Fergańska (uzb.: Fargʻona vodiysi; kirg.: Фергана өрөөнү, Fergana öröönü; tadż.: водии Фaрғонa, wodii Fargona; ros.: Ферганская долина, Fierganskaja dolina) – wyżynna kotlina śródgórska w Azji Centralnej, między pasmami Tienszanu na północy a Ałajem i Górami Turkiestańskimi na południu, w dorzeczu Syr-darii, podzielona między Uzbekistan, Kirgistan i Tadżykistan.

Nowy!!: Historia Iranu i Kotlina Fergańska · Zobacz więcej »

Król królów

Herb szachów perskich Król królów – tradycyjny tytuł używany przez monarchów aspirujących do władzy uniwersalnej lub zwierzchnictwa nad innymi władcami.

Nowy!!: Historia Iranu i Król królów · Zobacz więcej »

Krucjata

J. Matejko, 1876) Krucjaty („krzyż”) – wyprawy zbrojne podejmowane na wezwanie papieży głównie przez rycerstwo chrześcijańskie w okresie średniowiecza.

Nowy!!: Historia Iranu i Krucjata · Zobacz więcej »

Kryzys zakładników (Iran)

Irańscy studenci wkraczająna terytorium ambasady Stanów Zjednoczonych Kryzys zakładników – kryzys w stosunkach amerykańsko-irańskich, do jakiego doszło po zajęciu ambasady Stanów Zjednoczonych w Teheranie przez grupę kilkuset studentów i wzięciu przez nich wszystkich przebywających w placówce dyplomatycznej jako zakładników.

Nowy!!: Historia Iranu i Kryzys zakładników (Iran) · Zobacz więcej »

Kurdowie

Bliskim Wschodzie w 1986 Kurdowie – naród pochodzenia indoeuropejskiego, zamieszkujący przede wszystkim krainę zwanąKurdystanem, podzielonąpomiędzy Turcję, Irak, Iran i Syrię.

Nowy!!: Historia Iranu i Kurdowie · Zobacz więcej »

Kurułtaj

Kurułtaj - rada chanów mongolskich zbierająca się dla odbycia narad politycznych lub wyboru nowego wielkiego chana.

Nowy!!: Historia Iranu i Kurułtaj · Zobacz więcej »

Lachmidzi

Lachmidzi – lud arabski, twórcy jednego z przedislamskich państw na Półwyspie Arabskim.

Nowy!!: Historia Iranu i Lachmidzi · Zobacz więcej »

Lewica

Czerwony sztandar – symbol różnego rodzaju ruchów lewicowych Lewica – określenie pochodzące z okresu rewolucji francuskiej, używane w odniesieniu do ruchów żądających zmian polityczno-ustrojowych, społecznych i gospodarczych.

Nowy!!: Historia Iranu i Lewica · Zobacz więcej »

Liczba mnoga

Liczba mnoga – szereg form fleksyjnych oznaczających wielość przedmiotów.

Nowy!!: Historia Iranu i Liczba mnoga · Zobacz więcej »

Liga Narodów

Rodowód Ligi Narodów Liga Narodów – istniejąca w latach 1920-1946 organizacja międzynarodowa powstała z inicjatywy prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona podczas paryskiej konferencji pokojowej kończącej I wojnę światową.

Nowy!!: Historia Iranu i Liga Narodów · Zobacz więcej »

Literatura arabska

Koran – najbardziej wpływowa księga świata islamu Literatura arabska – twórczość literacka w arabskim języku klasycznym, współczesnym literackim oraz w dialektach lokalnych.

Nowy!!: Historia Iranu i Literatura arabska · Zobacz więcej »

Lotf Ali Chan

Lotf Ali Chan (ur. ok. 1769, zm. 1794) – szach Persji, ostatni przedstawiciel dynastii Zandów, panujący w latach 1789–1794.

Nowy!!: Historia Iranu i Lotf Ali Chan · Zobacz więcej »

Lud Księgi

Lud Księgi (arab. أهل الكتاب, Ahl al-Kitâb) – w Koranie określeniem tym nazywani sąwyznawcy dwóch religii abrahamowych – chrześcijanie oraz żydzi, a także sabejczycy (sura 5).

Nowy!!: Historia Iranu i Lud Księgi · Zobacz więcej »

Ludy irańskie

języków irańskich Flaga panirańska Ludy irańskie, grupa irańska – grupa ludów indoeuropejskich mówiących językami irańskimi, zamieszkująca terytoria rozciągające się od wschodniej Anatolii poprzez Wyżynę Irańskąaż po Hindukusz oraz od Azji Środkowej po Zatokę Perską.

Nowy!!: Historia Iranu i Ludy irańskie · Zobacz więcej »

Ludy tureckie

Rozmieszczenie języków z turkijskiej grupy językowej Ludy tureckie, ludy turkijskie (także turańskie, turskie, turkskie) – rodzina ludów wspólnego pochodzenia i kultury, posługujących się językami turkijskiej rodziny językowej.

Nowy!!: Historia Iranu i Ludy tureckie · Zobacz więcej »

Lurowie

Lurowie – irańska ludność zamieszkująca południowo-zachodni Iran, licząca około 5 mln osób.

Nowy!!: Historia Iranu i Lurowie · Zobacz więcej »

Ma’add al-Mustansir bi-Allah

Ma'add al-Mustansir bi-Allah – kalif z dynastii Fatymidów; urodził się w 1029 w Kairze, panował w latach 1036-1094.

Nowy!!: Historia Iranu i Ma’add al-Mustansir bi-Allah · Zobacz więcej »

Mahdi

Mahdī (arab. مهدي) – w islamie mesjasz, zbawiciel.

Nowy!!: Historia Iranu i Mahdi · Zobacz więcej »

Mahmud Chan

Mahmud Chan (ur. 1697 ?, zm. 1725) – król afgański z pasztuńskiego plemienia Ghilzajów.

Nowy!!: Historia Iranu i Mahmud Chan · Zobacz więcej »

Mahmud Ghazan

Mahmud Ghazan (ur. 5 listopada 1271, zm. 11 maja 1304) – władca z dynastii Ilchanidów, panujący w latach 1295–1304.

Nowy!!: Historia Iranu i Mahmud Ghazan · Zobacz więcej »

Mahmud z Ghazny

Mahmud z Ghazny (ubrany na czerwono) Mahmud z Ghazny, (pers.:محمود غزنوی trl. Mahmūd Ghaznawī; właściwie: Jamin ad-Daula Abu al-Kasim Mahmud ibn Sebüktigin) (ur. w r. 971 - zm. 30 kwietnia 1030 r. w Ghaznie, dzis. Ghazni w Afganistanie) – sułtan z dynastii Ghaznawidów, panujący w latach 998 - 1030.

Nowy!!: Historia Iranu i Mahmud z Ghazny · Zobacz więcej »

Mahomet

Mahomet (arab.,, pełne arabskie imię: Muhammad ibn Abd Allah ibn Abd al-Muttalib; محمد إبن عبد الله إبن عبد المطاليب), ur.

Nowy!!: Historia Iranu i Mahomet · Zobacz więcej »

Malikszah I

Malikszah I (ur. 1055, zm. 1092) – sułtan Wielkich Seldżuków od roku 1072 aż do śmierci.

Nowy!!: Historia Iranu i Malikszah I · Zobacz więcej »

Mandżuria

Mandżuria (mandż. ᠮᠠᠨᠵᡠ, Mandżu;;, Mandż) – kraina historyczna w północno-wschodniej części dzisiejszych Chin.

Nowy!!: Historia Iranu i Mandżuria · Zobacz więcej »

Mangystau (półwysep)

Mangystau (kaz.: Маңғыстау түбегі, Manggystau tübegy; ros.: полуостров Мангистау, połuostrow Mangistau; dawniej ros.: полуостров Мангышлак, połuostrow Mangyszłak) – wyżynny półwysep w Kazachstanie, nad Morzem Kaspijskim.

Nowy!!: Historia Iranu i Mangystau (półwysep) · Zobacz więcej »

Manuczehri

Manuczehri, pers. منوچهری (albo: Manuczihri) (właściwie: Abu Nadżm Ahmad-e Ghaus-e Masud Damghani) (ur. w Damghanie - zm. ok. 1040-41/432) - perski poeta liryczny działający na dworze Ghaznawidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Manuczehri · Zobacz więcej »

Marwan II

Marwan II (właśc. Marwan ibn Muhammad ibn Marwan,; ur. ok. 692, zm. 750) – ostatni kalif z dynastii Umajjadów.

Nowy!!: Historia Iranu i Marwan II · Zobacz więcej »

Masud Ibn Mahmud

alfabecie arabskim Masud Ibn Mahmud (pełne imię: Szihab ad-Daula Dżamal al-Milla Abu Sa'id Masud Ibn Mahmud) (ur. w r. 998 - zm. grudzień/styczeń 1040/1041 r.) – sułtan z dynastii Ghaznawidów, panujący w latach 1030 - 1040/1041.

Nowy!!: Historia Iranu i Masud Ibn Mahmud · Zobacz więcej »

Mathura

Mathura (czytaj: Mathura) (w jęz. hindi: मथुरा, w jęz. urdu: متھرا) – święte miasto (miejsce urodzenia boga Kryszny) w stanie Uttar Pradesh w Indiach, położone ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Mathura · Zobacz więcej »

Maulana Dżami

Maulana Dżami, portet z XVI w. Dżami, Nuraddin Dżami, właśc.

Nowy!!: Historia Iranu i Maulana Dżami · Zobacz więcej »

Mazandaran

Mazandaran – ostan w północnym Iranie.

Nowy!!: Historia Iranu i Mazandaran · Zobacz więcej »

Mazdak

Mazdak – perski filozof żyjący na przełomie V i VI wieku.

Nowy!!: Historia Iranu i Mazdak · Zobacz więcej »

Mazhab

Mazhab (l.mn. مذاهب maḏāhib, pl. "doktryna") – szkoła prawa islamskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Mazhab · Zobacz więcej »

Meczet

Meczet (masdżid; l.mn. masadżid) – miejsce kultu muzułmańskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Meczet · Zobacz więcej »

Meczet Imama

Meczet Imama (pers. مسجد امام, Masdżed-e Emam), także meczet Królewski (pers. مسجد سلطانی, Masdżed-e Soltani) – meczet w Isfahanie, w Iranie, w południowej części placu Imama.

Nowy!!: Historia Iranu i Meczet Imama · Zobacz więcej »

Medresa

Medresa albo madrasa (z arab. مدرسة, madrasa.

Nowy!!: Historia Iranu i Medresa · Zobacz więcej »

Meszhed

Meszhed (Maszhad) – miasto w północno-wschodnim Iranie, drugie co do wielkości miasto tego kraju (2766,3 tys. w 2011) i ważny ośrodek akademicki.

Nowy!!: Historia Iranu i Meszhed · Zobacz więcej »

Metropolitan Museum of Art

The Metropolitan Museum of Art (Metropolitalne Muzeum Sztuki) – największe amerykańskie muzeum, znajdujące się w Nowym Jorku, na wschodnim skraju Central Parku, przy Piątej Alei.

Nowy!!: Historia Iranu i Metropolitan Museum of Art · Zobacz więcej »

Mezopotamia

Mezopotamia widoczna z satelity w 2020 roku Mezopotamia,, w znaczeniu dosłownym międzyrzecze (nazwa przejęta z Miyanrudan i Bet-Nahrain) – starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu.

Nowy!!: Historia Iranu i Mezopotamia · Zobacz więcej »

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, MAEA (ang. International Atomic Energy Agency, IAEA) – organizacja pracująca na rzecz bezpiecznego i pokojowego wykorzystania energii jądrowej.

Nowy!!: Historia Iranu i Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej · Zobacz więcej »

Mir Wajs Chan

Mir Wajs Chan (ur. 1673, zm. 1715) – pasztuński naczelnik plemienia z Kandaharu (obecnie miasto w Afganistanie), założyciel dynastii Hotaki, która rządziła Persjąod 1722 do 1736.

Nowy!!: Historia Iranu i Mir Wajs Chan · Zobacz więcej »

Mo’ezzi

Mo'ezzi (albo Mu'izzi), pers. معزی (właściwie: Abu Abd Allah Mohammad-e Abd al-Malek Niszapuri) (ur. ok. 1048–1049 w Niszapurze, zm. ok. 1125–1127) – perski poeta liryczny działający na dworze Wielkich Seldżuków.

Nowy!!: Historia Iranu i Mo’ezzi · Zobacz więcej »

Mohammad Ali Szah Kadżar

Mohammad Ali Szah (ur. 21 czerwca 1872, zm. 5 kwietnia 1925 w San Remo) – szach Persji z dynastii Kadżarów od 8 stycznia 1907 do 16 lipca 1909 roku.

Nowy!!: Historia Iranu i Mohammad Ali Szah Kadżar · Zobacz więcej »

Mohammad Chodabande

Mohammad Chodabande (ur. 1532, zm. 1595) – szach Persji w latach 1577–1587.

Nowy!!: Historia Iranu i Mohammad Chodabande · Zobacz więcej »

Mohammad Mosaddegh

Mohammad Mosaddegh (pers. محمد مصدق, alternatywny często spotykany zapis nazwiska po polsku: Mosaddeq; ur. 19 maja 1882 w Teheranie, zm. 5 marca 1967 w Ahmadabadzie) – demokratycznie wybrany premier Iranu, urzędujący w latach 1951–1953.

Nowy!!: Historia Iranu i Mohammad Mosaddegh · Zobacz więcej »

Mohammad Reza Pahlawi

Oficjalne zdjęcie rodziny królewskiej,26 października 1967 Mohammad Reza Pahlawi (pers. محمدرضا پهلوی, ur. 26 października 1919 w Teheranie, zm. 27 lipca 1980 w Kairze) – ostatni szachinszach Iranu, z dynastii Pahlawich, nastawiony prozachodnio, inicjator reform społecznych i gospodarczych w Iranie.

Nowy!!: Historia Iranu i Mohammad Reza Pahlawi · Zobacz więcej »

Mohammad Szah Kadżar

Mohammad Szah Kadżar (ur. 5 stycznia 1808 w Tebrizie jako Mohammad Mirza; zm. 5 września 1848 w Tajrish, obecnie Teheran) – szach Persji z dynastii Kadżarów, wojskowy, od 1834 marszałek polny.

Nowy!!: Historia Iranu i Mohammad Szah Kadżar · Zobacz więcej »

Mohammad Tapar

Mohammad Tapar, pers. محمد تپر (pełne imię muzułmańskie: Abu Szodża Gijas ad-Donja wa ad-Din Mohammad-e Malekszah) (ur. w styczniu 1082; zm. w kwietniu 1118) – sułtan z dynastii Wielkich Seldżuków, panujący od roku 1105 aż do śmierci.

Nowy!!: Historia Iranu i Mohammad Tapar · Zobacz więcej »

Monarchia patrymonialna

Monarchia patrymonialna – najstarsza forma monarchii feudalnej, charakteryzująca się tym, że państwo stanowiło prywatnąwłasność władcy, który był uważany za właściciela wszystkich ziem, zasobów naturalnych, pana swych poddanych oraz najwyższego sędziego.

Nowy!!: Historia Iranu i Monarchia patrymonialna · Zobacz więcej »

Mongke

Mongke (Mengu, ur. 1208, zm. 1259) – czwarty wielki chan mongolski, wnuk Czyngis-chana, syn Tołuja i Sorkaktani-beki, brat Kubilaja, Hulagu i Aryka Böge.

Nowy!!: Historia Iranu i Mongke · Zobacz więcej »

Mongołowie

Mongołowie (mong. Mongolčuud, w cyrylicy) – środkowoazjatycka grupa etnograficzna zamieszkująca głównie tereny Wyżyny Mongolskiej, ich ojczyzna jest obecnie podzielona między Mongolię oraz kontrolowanąprzez ChińskąRepublikę LudowąMongolię Wewnętrzną.

Nowy!!: Historia Iranu i Mongołowie · Zobacz więcej »

Morze Czarne

Morze Czarne (w starożytności:,, „Morze Gościnne”, „Morze Przyjazne”) – morze śródlądowe rozciągające się pomiędzy AzjąMniejsząna południu, Kaukazem na wschodzie, NizinąWschodnioeuropejskąna północy i Półwyspem Bałkańskim na zachodzie.

Nowy!!: Historia Iranu i Morze Czarne · Zobacz więcej »

Morze Kaspijskie

Zachód słońca nad Morzem Kaspijskim ''Stieńka Razin'' (Wasilij Surikow) Morze Kaspijskie (Darja-je Chazar;, Kaspijskoje morie;;, Kaspij tengyzy) – bezodpływowe słone jezioro reliktowe w Azji i w części północnej w Europie.

Nowy!!: Historia Iranu i Morze Kaspijskie · Zobacz więcej »

Mosul

Tygrys, dzielącąje na część wschodniąi zachodniąMosul (arab. الموصل, Al-Mawṣil; kurd. مووسڵ, Musll) – miasto w północnym Iraku, stolica muhafazy Niniwa.

Nowy!!: Historia Iranu i Mosul · Zobacz więcej »

Mozaffar ad-Din Szah Kadżar

Mozaffar ad-Din Szah Kadżar (ur. 25 listopada 1853 w Teheranie, zm. 9 stycznia 1907 tamże) – szach Persji z dynastii Kadżarów.

Nowy!!: Historia Iranu i Mozaffar ad-Din Szah Kadżar · Zobacz więcej »

Mozaffarydzi

Mozaffarydzi (pers. مظفریان) – muzułmańska dynastia panująca w Persji oraz Kurdystanie w latach 1314–1387, jej założycielem był Sharaf al-Din Muzaffar, po upadku Ilchanatu zdobyli też władzę w Jaździe, Kermanie, Farsie i zachodnim Iranie.

Nowy!!: Historia Iranu i Mozaffarydzi · Zobacz więcej »

Mu’awija I

Mu’awija ibn Abi Sufjan (ur. 602, zm. 680) – założyciel dynastii Umajjadów, kalif 661–680.

Nowy!!: Historia Iranu i Mu’awija I · Zobacz więcej »

Muhammad el-Baradei

Muhammad el-Baradei, arab. محمدالبرادعئ, Muhammad al-Barādaʿī (ur. 17 czerwca 1942 w Kairze) – egipski polityk, prawnik, były dyrektor generalny Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA), organizacji pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2005.

Nowy!!: Historia Iranu i Muhammad el-Baradei · Zobacz więcej »

Muhammad Szibani

s.

Nowy!!: Historia Iranu i Muhammad Szibani · Zobacz więcej »

Musa al-Kazim

Musa ibn Dżafar al-Kazim (Mūsá ibn Ǧaʿfar al-Kāẓim; ur. 10 listopada 745 w Medynie, zm. 4 września 799 w Bagdadzie) – według szyitów (imamitów) siódmy prawowity przywódca muzułmańskiej wspólnoty.

Nowy!!: Historia Iranu i Musa al-Kazim · Zobacz więcej »

Mutazylizm

Mutazylizm (al-mu’tazila, od i’tazala „wycofać się”, "odseparować się") – racjonalistyczny kierunek w arabskiej filozofii średniowiecznej postulujący alegoryczne rozumienie Koranu w przypadku kolizji jego treści z rozumem.

Nowy!!: Historia Iranu i Mutazylizm · Zobacz więcej »

Muzeum Narodowe Iranu

Muzeum Narodowe Iranu (per. موزهٔ ملی ایران) – muzeum narodowe znajdujące się w Teheranie, stolicy Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Muzeum Narodowe Iranu · Zobacz więcej »

Muzeum Wiktorii i Alberta

Muzeum Wiktorii i Alberta (ang. Victoria and Albert Museum) – największe muzeum sztuki i rzemiosła artystycznego w Londynie.

Nowy!!: Historia Iranu i Muzeum Wiktorii i Alberta · Zobacz więcej »

Nacjonalizacja

Nacjonalizacja – forma upaństwowienia, poprzez przejęcie przez państwo praw własności ziemi, przedsiębiorstw i kapitału na podstawie odrębnego aktu prawnego.

Nowy!!: Historia Iranu i Nacjonalizacja · Zobacz więcej »

Nadir Szah Afszar

thumb Nadir Szah (pers.: نادر شاه) (Nadir Qoli Beg pers.: نادر قلی بیگ), także Tahmasp-Qoli Khan (pers.: تهماسپ قلی خان) lub Nadir Szah Afszar (pers.: نادر شاه افشار, ur. 22 października 1688, zm. 19 czerwca 1747) – szach Iranu w latach 1736– 1747 i założyciel dynastii Afszarydów.

Nowy!!: Historia Iranu i Nadir Szah Afszar · Zobacz więcej »

Nahda

Nahda (an-nahda al-arabijja – odrodzenie (renesans) arabskie) – odrodzenie kulturowe w krajach arabskich przypadające na przełom XIX i XX wieku.

Nowy!!: Historia Iranu i Nahda · Zobacz więcej »

Najmanowie

Lokalizacja chanatu najmańskiego we wczesnym imperium mongolskim (ok. 1207 roku) Najmanowie (czyli „osiem”), zwani także Turkami Najmańskimi lub Mongołami Najmańskimi – nazwa nadana plemieniu lub plemionom zamieszkującym część stepów Azji Środkowej.

Nowy!!: Historia Iranu i Najmanowie · Zobacz więcej »

Nakszbandijja

Nakszbandijja (per. نقشبندی) – mistyczne sunnickie bractwo sufickie założone przez Chwadża Baha' ad-Din Muhammada Ibn Muhammada Nakszbanda (1318-1389).

Nowy!!: Historia Iranu i Nakszbandijja · Zobacz więcej »

Naser ad-Din Szah Kadżar

Naser ad-Din Szah Kadżar (pers.: ناصرالدین شاه قاجار) (ur. 16 lipca 1831, zm. 1 maja 1896) – szach Iranu z dynastii Kadżarów, panujący od 17 września 1848 roku aż do śmierci w wyniku zamachu.

Nowy!!: Historia Iranu i Naser ad-Din Szah Kadżar · Zobacz więcej »

Nasir ad-Din Tusi

Irański znaczek pocztowy wydany z okazji 700-lecia śmierci Nasira Tusi ''Tusi couple'' - XIII-wieczny szkic Nasir al-Dina Tusiego Abu Dżafar Muhammad ibn Muhammad ibn al-Hasan Nasir ad-Din at-Tusi (ur. 18 lutego 1201 w Tusie, zm. 1274, okolice Bagdadu) – perski naukowiec, wyznania szyickiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Nasir ad-Din Tusi · Zobacz więcej »

Nasr Ibn Ahmad

Nasr Ibn Ahmad (IX wiek - 892), perski władca z dynastii Samanidów, najstarszy syn Ahmada.

Nowy!!: Historia Iranu i Nasr Ibn Ahmad · Zobacz więcej »

Nasr Ibn Ali

Nasr Ibn Ali (razem z tytułami: Arslan Ilek Nasr Ibn Ali) (? - zm. 1012/1013) - władca Karachanidów, panujący od roku 998 do swojej śmierci, początkowo w Ferganie i Samarkandzie, a potem także w zdobytej na Samanidach Bucharze.

Nowy!!: Historia Iranu i Nasr Ibn Ali · Zobacz więcej »

Neoplatonizm

Neoplatonizm – filozofia powstała w II wieku n.e. w Aleksandrii pod wpływem myśli Platona oraz politeizmu grecko-rzymskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Neoplatonizm · Zobacz więcej »

Niszapur

Niszapur (pers. نیشابور) – miasto w północno-wschodnim Iranie, w ostanie Chorasan-e Razawi.

Nowy!!: Historia Iranu i Niszapur · Zobacz więcej »

Nizam al-Mulk

Abu Ali al-Hasan at-Tusi Nizam al-Mulk (ur. 1019 w Tus, zm. 10 października 1092) – uczony i wezyr w państwie Seldżuków w czasie panowania sułtanów Alp Arslana i Malikszaha.

Nowy!!: Historia Iranu i Nizam al-Mulk · Zobacz więcej »

Nizami

Nizami Nizami, Nezami Gandżawi, perski نظامی گنجوی, azerski Nizami Gəncəvi, właśc.

Nowy!!: Historia Iranu i Nizami · Zobacz więcej »

Nizar Ibn al-Mustansir

Nizar Ibn al-Mustansir, (ur. 26 września 1045 – zm. 1095 w Kairze) – fatymidzki pretendent do tronu, przez nizarytów uważany za dziewiętnastego imama.

Nowy!!: Historia Iranu i Nizar Ibn al-Mustansir · Zobacz więcej »

Nizaryci

Forteca asasynów w Alamut. (Perska miniaturka) Nizaryci, arab. النزاريون, znani także jako asasyni – dominujący współcześnie odłam ismailitów, uznający linię imamów wywodzącąsię od Nizara.

Nowy!!: Historia Iranu i Nizaryci · Zobacz więcej »

Nouruz

Stół z tzw. ''haft sin'', siedmioma symbolicznymi przedmiotami, mającymi przynieść szczęście w nowym roku. Kurdyjka przygotowuje się do Nowruz Nouruz (czyli „nowy dzień”; wersje w innych językach zapisywane jako Nevruz, Newroz, Navruz, Nowruz, Naurız, Nooruz, Novruz, Navrez) – tradycyjne irańskie święto nowego roku, obchodzone w dniu równonocy wiosennej, od 2010 obchodzone na arenie międzynarodowej (ang. International Nowruz Day).

Nowy!!: Historia Iranu i Nouruz · Zobacz więcej »

Ogród drzew

Ogród drzew (perski: بوستان, wymowa: Bustān) – tom poezji perskiego autora Sadiego z Szirazu, ukończony w 1257 roku i zadedykowany atabegowi Sa'dowi (I lub II) z dynastii Salghurydów z Farsu.

Nowy!!: Historia Iranu i Ogród drzew · Zobacz więcej »

Oguzowie

Oguzowie – tradycyjna turecka nazwa związku plemion oraz grupa tureckich plemion istniejąca pomiędzy VIII a XII wiekiem, od której wywodząsię m.in.

Nowy!!: Historia Iranu i Oguzowie · Zobacz więcej »

Ojcowie Kościoła

Ojcowie Kościoła – pisarze i teologowie we wczesnym chrześcijaństwie, w epoce bezpośrednio po czasach apostolskich, aż do czasów średniowiecza.

Nowy!!: Historia Iranu i Ojcowie Kościoła · Zobacz więcej »

Okultacja (szyizm)

Okultacja (Ghajba, pl. okultacja/ukrycie) – w teologii islamu szyickiego, stan ukrycia, w którym znajduje się imam Mahdi.

Nowy!!: Historia Iranu i Okultacja (szyizm) · Zobacz więcej »

Oldżajtu

Oldżajtu mong.

Nowy!!: Historia Iranu i Oldżajtu · Zobacz więcej »

Oman

Region Omanu Region Omanu – zdjęcie z kosmosu Wykres przedstawiający wzrost liczby ludności Omanu w latach 1961–2003. Liczbę ludności podano w tysiącach. Oaza na pustyni w Omanie Oman (arab. عُمان, trb. Uman), Sułtanat Omanu (arab. سلطنة عُمان, trb. Saltanat Uman) – państwo w Azji, leżące na Półwyspie Arabskim, nad Morzem Arabskim i ZatokąOmańską.

Nowy!!: Historia Iranu i Oman · Zobacz więcej »

Omar Chajjam

Pomnik Omara Chajjama w Bukareszcie Omar Chajjam (arab. „fabrykant namiotów”, prawdopodobnie nazwisko rodoweJego nazwisko w pełnym brzmieniu to: Ghiyath al-Din Abu'l-Fath Omar ibn Ibrahim Al-Nisaburi Chajjam.; ur. 31 maja 1048, zm. w grudniu 1131; pers. عمر خیام) – perski uczony i literat: lekarz, matematyk, astronom, filozof i poeta; wywodził się ze szkoły Awicenny.

Nowy!!: Historia Iranu i Omar Chajjam · Zobacz więcej »

Onsuri

Onsuri (albo Unsuri), pers. عنصری (pełne imię: Abol Ghasem Hasan-e Ahmad Onsuri) (ur. w Balchu ok. 961 – zm. w Ghaznie (dzis. Ghazni) ok. 1039/1040) – poeta perski działający na dworze Ghaznawidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Onsuri · Zobacz więcej »

Organizacja Bojowników Ludowych Iranu

Logo Ludowych Mudżahedinów Ludowi Mudżahedini (właściwie Organizacja Bojowników Ludowych Iranu, OBL, Sāzemān-e Moğāhedin-e Chalq-e Irān, MEK i MKO) – organizacja irańskiej opozycji.

Nowy!!: Historia Iranu i Organizacja Bojowników Ludowych Iranu · Zobacz więcej »

Ormianie

Ormianie (Hajér) – naród indoeuropejski zamieszkujący początkowo obszar Zakaukazia i Wyżyny Armeńskiej, posługujący się językiem ormiańskim.

Nowy!!: Historia Iranu i Ormianie · Zobacz więcej »

Pałac Czterdziestu Kolumn

Pałac Czterdziestu Kolumn (pers. چهل ستون, Czehel Sotun) – zespół pałacowo-ogrodowy w Isfahanie, zbudowany w połowie XVII wieku za panowania Abbasa II.

Nowy!!: Historia Iranu i Pałac Czterdziestu Kolumn · Zobacz więcej »

Państwo Wielkich Mogołów

Państwo Wielkich Mogołów – muzułmańskie państwo w północnych Indiach rządzone przez dynastię pochodzenia turecko-mongolskiego zwanąMogołami lub Wielkimi Mogołami.

Nowy!!: Historia Iranu i Państwo Wielkich Mogołów · Zobacz więcej »

Palestyna

Palestyńska moneta z okresu rządów brytyjskich Flaga brytyjskiego mandatu Palestyna Flaga współczesnego państwa Palestyna Jerozolimie Banknot palestyńskiego funta Palestyna – region geograficzny w zachodniej Azji.

Nowy!!: Historia Iranu i Palestyna · Zobacz więcej »

Partia Baas

Partia Baas (arab. اﻟﺒﻌﺚ), czyli Odrodzenie (skrót od Hizb al-Baas al-Arabi al-Isztiraki – Partia Socjalistycznego Odrodzenia Arabskiego) – narodowo-lewicowa arabska partia polityczna, której celem jest scalanie i zjednoczenie świata arabskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Partia Baas · Zobacz więcej »

Partia Tude

Partia Tude (pers. حزب توده ایران, Hezb-e Tude Iran, dosł. Partia MasE. Abrahamian, Historia..., s. 150-151., Partia Mas Irańskich) – irańska komunistyczna partia polityczna, założona w 1941, zdelegalizowana w 1949, ponownie aktywna w latach 1951-1983, od tego czasu działająca jedynie na emigracji.

Nowy!!: Historia Iranu i Partia Tude · Zobacz więcej »

Pasztuni

Pasztuni a. Pasztunowie (dawniej także Afganowie, Pusztunowie, Patanie, nazwa własna) – główna grupa etniczna Afganistanu (uważająca się za jedynąludność rdzennie afgańską) oraz jedna z głównych grup etnicznych Pakistanu, mniejsze skupiska zamieszkujątakże przygraniczne tereny Iranu i Indii.

Nowy!!: Historia Iranu i Pasztuni · Zobacz więcej »

Paul Reuter

Popiersie Paula Reutera w Londynie Paul Julius Baron von Reuter (ur. 21 lipca 1816 w Kassel, zm. 25 lutego 1899 w Nicei) – brytyjski dziennikarz pochodzenia żydowskiego pochodzący z Niemiec.

Nowy!!: Historia Iranu i Paul Reuter · Zobacz więcej »

Pendżab

thumb thumb Pendżab (Pandźab, Pięciorzecze) – kraina historyczna w południowej Azji, rozciągająca się wzdłuż granicy indyjsko-pakistańskiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Pendżab · Zobacz więcej »

Perska Dywizja Kozacka

Żołnierze Perskiej Brygady Kozackiej w Tabrizie w 1909 r. Perska Dywizja Kozacka (ros. Персидская казачья дивизия, pers. Berīgād-e qazzāq) – kozacka jednostka wojskowa złożona z Rosjan i Irańczyków służąca w Persji w latach 1879-1921.

Nowy!!: Historia Iranu i Perska Dywizja Kozacka · Zobacz więcej »

Persowie

Persowie – starożytny lud pochodzenia irańskiego, współcześnie zaś naród zamieszkujący głównie obszar Iranu (dawniej znanego jako Persja).

Nowy!!: Historia Iranu i Persowie · Zobacz więcej »

Perspektywa

Perspektywa – określenie stosowane w architekturze, malarstwie, fotografii i innych sztukach wizualnych oznaczające sposób oddania trójwymiarowych obiektów i przestrzeni na płaszczyźnie.

Nowy!!: Historia Iranu i Perspektywa · Zobacz więcej »

Plac Imama

Plac Imama (pers. میدان امام, Majdan-e Emam, także: pers. ميدان نقش جهان, Majdan-e Naghsz-e Dżahan.

Nowy!!: Historia Iranu i Plac Imama · Zobacz więcej »

Połowcy

współczesnego obwodu charkowskiego XIIw. Połowcy (nazywani też Komanami lub Kumanami) – lud pochodzenia ałtajskiego, należący do grupy kipczackiej, który swoje pierwotne siedziby w VIII wieku miał na stepach Kazachstanu i południowej Syberii w górnym biegu rzeki Irtysz.

Nowy!!: Historia Iranu i Połowcy · Zobacz więcej »

Południowa Afryka

Południowa Afryka, oficjalnie Republika Południowej Afryki, RPA – państwo położone na południowym krańcu Afryki, u styku Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Południowa Afryka · Zobacz więcej »

Podboje arabskie

Ekspansja czasów Umajjadów (lata 661–750) Podboje arabskie – podboje dokonane przez Arabów od momentu założenia kalifatu w 632 r. aż do jego rozpadu w drugiej połowie VIII i IX wieku.

Nowy!!: Historia Iranu i Podboje arabskie · Zobacz więcej »

Podział władz

Podział władz (podział władzy) – model organizacji państwa, w którym funkcje prawodawcze, wykonawcze i sądownicze sąod siebie oddzielone i powierzone niezależnym od siebie ciałom.

Nowy!!: Historia Iranu i Podział władz · Zobacz więcej »

Poganiacz

Q.

Nowy!!: Historia Iranu i Poganiacz · Zobacz więcej »

Pokój w Amasya

Pokój w Amasya – traktat pokojowy podpisany 29 maja 1555 w Amasya przez Safawidów i Imperium Osmańskie i obowiązujący przez około dwadzieścia lat.

Nowy!!: Historia Iranu i Pokój w Amasya · Zobacz więcej »

Porozumienie nuklearne z Iranem

Ministrowie spraw zagranicznych Chin, Francji, Niemiec, Unii Europejskiej, Iranu, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych ogłaszający zakończenie rozmów i ustanowienie porozumienia nuklearnego Porozumienie nuklearne z Iranem – międzynarodowe porozumienie dotyczące kontroli irańskiego programu rozwoju broni jądrowej, zawarte 14 lipca 2015 w Wiedniu pomiędzy Iranem, a sześcioma mocarstwami – w tym pięcioma nuklearnymi i równocześnie stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa ONZ: Stanami Zjednoczonymi, Rosją, WielkąBrytanią, Francjąi Chinami oraz Niemcami.

Nowy!!: Historia Iranu i Porozumienie nuklearne z Iranem · Zobacz więcej »

Powstanie w Iranie (1963)

Powstanie w Iranie 1963.

Nowy!!: Historia Iranu i Powstanie w Iranie (1963) · Zobacz więcej »

Protektorat

Protektorat (z – osłona) – jedna z form zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego (protektora).

Nowy!!: Historia Iranu i Protektorat · Zobacz więcej »

Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych

Rada Bezpieczeństwa w trakcie obrad Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (Rada Bezpieczeństwa ONZ, RB ONZ) – jeden z sześciu głównych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych, powołany na mocy Karty Narodów Zjednoczonych (jej istnieniu i kompetencjom poświęcono rozdziały: V, VI i VII KNZ).

Nowy!!: Historia Iranu i Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych · Zobacz więcej »

Rada Strażników

Rada Strażników Konstytucji (pers. شورای نگهبان قانون اساسی, Szura-je Negahban-e Qanun-e Assassi), zwana w skrócie RadąStrażników – dwunastoosobowy organ rządowy Islamskiej Republiki Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Rada Strażników · Zobacz więcej »

Raszidoddin

Raszidoddin (albo: Raszid ad-Din, pers. رشیدالدین, pełne imię: Raszidoddin Fazlollah Tabib Hamadani) (ur. 1247 w Hamadanie - zm. 17 lipca 1318) – perski mąż stanu i historyk, uważany za jednego z najwybitniejszych historyków średniowiecza.

Nowy!!: Historia Iranu i Raszidoddin · Zobacz więcej »

Rebelia szyitów w Jemenie

Rebelia szyitów w Jemenie rozpoczęła się w czerwcu 2004 roku, kiedy duchowny lider ruchu Huti Husajn Badreddin al-Huti wystąpił przeciwko jemeńskiemu rządowi.

Nowy!!: Historia Iranu i Rebelia szyitów w Jemenie · Zobacz więcej »

Reforma rolna

Reforma rolna – usankcjonowana prawnie zmiana stosunków własnościowych na wsi połączona ze zmianąstruktury agrarnej przez komasację lub parcelację gruntów.

Nowy!!: Historia Iranu i Reforma rolna · Zobacz więcej »

Rej

center Rej (pers.ری) (albo Raj, Ar-Rajj) – dzielnica Teheranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Rej · Zobacz więcej »

Relief

Ministerstwa Infrastruktury w Warszawie (architekt Rudolf Świerczyński 1931). Relief jako ozdoba ołtarza Płaskorzeźba jako dekoracja architektoniczna Relief nad wejściem do kościoła Relief (płaskorzeźba) – kompozycja rzeźbiarska wykonana na płycie kamiennej, metalowej lub drewnianej z pozostawieniem na niej tła.

Nowy!!: Historia Iranu i Relief · Zobacz więcej »

Republika Mahabadzka

Republika Kurdystanu lub Republika Mahabadzka – państwo kurdyjskie, istniejące od stycznia do grudnia 1946 na terytorium Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Republika Mahabadzka · Zobacz więcej »

Rewolucja 1905 roku

Wojciecha Kossaka z 1905 roku Rewolucja rosyjska 1905 roku – ogólnokrajowy spontaniczny zryw o podłożu społecznym i narodowym, skierowany przeciwko absolutyzmowi carskiemu oraz uciskowi obszarników i przemysłowców.

Nowy!!: Historia Iranu i Rewolucja 1905 roku · Zobacz więcej »

Rewolucja październikowa

Rewolucja październikowa w Rosji (również rewolucja bolszewicka, w terminologii sowieckiej Wielka Socjalistyczna Rewolucja Październikowa) – określenie, stosowane na dokonany przez bolszewików przewrót zbrojny w Rosji, trwający od nocy z na, do godziny drugiej w nocy, gdy został opanowany przez oddziały bolszewickie Pałac Zimowy, a członkowie Rządu Tymczasowego aresztowani.

Nowy!!: Historia Iranu i Rewolucja październikowa · Zobacz więcej »

Reza Szah Pahlawi

Reza Szah Pahlawi, per. رضا شاه پهلوی (ur. 16 marca 1878 w Savadkuh, zm. 26 lipca 1944 w Johannesburgu) – szach Iranu od 15 grudnia 1925 do 16 września 1941, założyciel dynastii Pahlawi.

Nowy!!: Historia Iranu i Reza Szah Pahlawi · Zobacz więcej »

Roman IV Diogenes

Roman IV i Eudoksja Makrembolitissa Roman IV Diogenes (ur. ok. 1020, zm. 4 sierpnia 1072) – cesarz bizantyjski od 1067 do 1071.

Nowy!!: Historia Iranu i Roman IV Diogenes · Zobacz więcej »

Ropa naftowa

Ropa naftowa Ropa naftowa; pot. ropa, nafta, olej skalny – ciekła kopalina, złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych (bituminów) z niewielkimi domieszkami związków azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeń nieorganicznych.

Nowy!!: Historia Iranu i Ropa naftowa · Zobacz więcej »

Rosja

zarchiwizowano.

Nowy!!: Historia Iranu i Rosja · Zobacz więcej »

Rozpad ZSRR

ZSRR na mapie świata Uzbekistan Rozpad ZSRR – proces rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ówcześnie największego państwa świata) zapoczątkowany ogłoszeniem suwerenności przez EstońskąSRR 16 listopada 1988 i zakończony deklaracjąo samorozwiązaniu ZSRR uchwalonąprzez Radę NajwyższąZSRR 26 grudnia 1991Deklaracja № 142-Н Rady Najwyższej ZSRR z 26 grudnia 1991, formalnie rozwiązująca ZSRR jako państwo i podmiot prawa międzynarodowego. ru.

Nowy!!: Historia Iranu i Rozpad ZSRR · Zobacz więcej »

Rudaki

Posąg Rudaki w Duszanbe Rudaki, właśc.

Nowy!!: Historia Iranu i Rudaki · Zobacz więcej »

Rudbar

Rudbar – miasto w Iranie, w ostanie Gilan.

Nowy!!: Historia Iranu i Rudbar · Zobacz więcej »

Ruhollah Chomejni

Ruhollah Musawi Chomejni (ur. 17 maja 1900 lub 24 września 1902 w Chomejnie, zm. 3 czerwca 1989 w Teheranie) – szyicki przywódca duchowny i polityczny rewolucji islamskiej, ajatollah, polityczny przywódca Iranu (jako najwyższy przywódca) w latach 1979–1989.

Nowy!!: Historia Iranu i Ruhollah Chomejni · Zobacz więcej »

Rumi

Rumi, Dżalaluddin Muhammed Balchi, Dżalal ad-Din Muhammed Balchi, Maulana, Mevlana; (ur. 30 września 1207 w Wachszu, zm. 17 grudnia 1273 w Konyi) – najwybitniejszy poeta suficki, mistyk perski, teolog islamski; założyciel bractwa „wirujących derwiszy” (maulawijja).

Nowy!!: Historia Iranu i Rumi · Zobacz więcej »

Saddam Husajn

Saddam Husajn Abd al-Madżid at-Tikriti (ur. 28 kwietnia 1937 w Al-Audży, zm. 30 grudnia 2006 w Al-Kazimijji) – iracki prawnik i polityk, Marszałek Iraku, dyktatorski prezydent Iraku w latach 1979–2003 oraz sekretarz generalny irackiego oddziału Partii Baas i przewodniczący irackiej Rady Dowództwa Rewolucji, zbrodniarz wojenny.

Nowy!!: Historia Iranu i Saddam Husajn · Zobacz więcej »

Sadi z Szirazu

Mauzoleum Saadiego w Szirazie Sadi (znany też jako Sadi z Szirazu) – poeta perski żyjący prawdopodobnie w latach 1213–1295.

Nowy!!: Historia Iranu i Sadi z Szirazu · Zobacz więcej »

Safawidzi

Safawidzi (pers. صفویان) – dynastia panująca w Iranie w latach 1501–1736.

Nowy!!: Historia Iranu i Safawidzi · Zobacz więcej »

Saffarydzi

Saffarydzi (pers. صفاریان) – dynastia pochodzenia perskiego panująca w latach 867 – 1003 w Sistanie, a u szczytu potęgi na przełomie IX i X wieku w większości prowincji wschodniego Iranu.

Nowy!!: Historia Iranu i Saffarydzi · Zobacz więcej »

Safi I

Safi I (شاه صفی; ur. 1611, zm. 1642) – szach Iranu w latach 1629-1642.

Nowy!!: Historia Iranu i Safi I · Zobacz więcej »

Safi II

Aligholi Dżobbadara Władysława Kościelskiego Safi II w późniejszych latach znany był jako Sulejman I lub Sulejman I Wielki (شاه سلیمان) był Szachem perskim z dynastii Safawidów, który panował w latach 1666-1694.

Nowy!!: Historia Iranu i Safi II · Zobacz więcej »

Samanchuda

Samanchuda (albo Samanchudat, Saman Khoda, Saman Choda) (pers. – pan Samanu) – eponimiczny protoplasta dynastii Samanidów, żyjący w pierwszej połowie VIII wieku.

Nowy!!: Historia Iranu i Samanchuda · Zobacz więcej »

Samanidzi

Samanidzi, pers. سامانیان – dynastia pochodzenia irańskiego, panująca w Azji Środkowej w latach 819–1005.

Nowy!!: Historia Iranu i Samanidzi · Zobacz więcej »

Samarkanda

Samarkanda – miasto w Uzbekistanie, w Azji Środkowej, ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Samarkanda · Zobacz więcej »

Sanktuarium Imama Rezy

Sanktuarium Imama Rezy (Haram-e Emâm Rezâ) – kompleks świątynny z mauzoleum Alego al-Rezy, ósmego z dwunastu imamów.

Nowy!!: Historia Iranu i Sanktuarium Imama Rezy · Zobacz więcej »

Sasanidzi

Sasanidzi – dynastia panująca w Iranie (wówczas, Ērānšahr) w latach 224–651 naszej ery.

Nowy!!: Historia Iranu i Sasanidzi · Zobacz więcej »

SAWAK

Logo Sawaku SAWAK (pers. ساواک; pełna nazwa: سازمان اطلاعات و امنیت کشور, Sazeman-e Ettela’at wa Amnijat-e Keszwar) – irańska tajna policja polityczna, służba bezpieczeństwa i wywiadu działająca w latach 1957–1979.

Nowy!!: Historia Iranu i SAWAK · Zobacz więcej »

Sąd ostateczny

Sąd ostateczny'', ok. 1470 Sąd ostateczny – wydarzenie eschatologiczne o skali światowej, stanowiące przedmiot wiary przede wszystkim w kręgu religii judeo-chrześcijańskiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Sąd ostateczny · Zobacz więcej »

Sebüktigin

Sebüktigin (Sebuktigin, Sebük tegin, Sebuk Tegin, Sabuktigin, pełne imię Abu Mansur Sebüktigin, pers. ابو منصور سبکتگین, ur. ok. 942 w Barschan nad jeziorem Issyk-kul w dzis. Kirgistanie, zm. w sierpniu 997 r. w Balchu) – założyciel dynastii Ghaznawidów, panujący w latach 977–997.

Nowy!!: Historia Iranu i Sebüktigin · Zobacz więcej »

Secret Intelligence Service

Siedziba SIS w Londynie, widziana z Vauxhall Bridge Secret Intelligence Service (SIS, znana także jako MI6 – dawniej Military Intelligence section 6, wywiad wojskowy Sekcja 6) – brytyjska służba specjalna powołana w roku 1909 r. do prowadzenia wywiadu zagranicznego.

Nowy!!: Historia Iranu i Secret Intelligence Service · Zobacz więcej »

Seldżukidzi

Seldżukidzi (albo Seldżucy, od Seldżuk – arab. السلاجقة, tur. Selçuk) – dynastia panująca w różnych krajach Azji Zachodniej w okresie od XI do XIV wieku.

Nowy!!: Historia Iranu i Seldżukidzi · Zobacz więcej »

Selim I Groźny

Selim I Groźny (Okrutny) (ur. 10 października 1470, zm. 22 września 1520) – sułtan z dynastii Osmanów, panujący w latach 1512–1520.

Nowy!!: Historia Iranu i Selim I Groźny · Zobacz więcej »

Seyid Cəfər Pişəvəri

Seyid Cəfər Pişəvəri (pers. سید جعفر پیشه‌وری; w literaturze polskojęzycznej spotyka się również transkrypcję Sajjid Dżafar Piszewari, w j. ros. Сеид Джафар Пишевари; ur. 1893, zm. 11 czerwca 1947) - irański działacz komunistyczny, w latach 1945-1946 premier Autonomicznej Republiki Azerbejdżanu, autonomicznego państwa Azerów w północnym Iranie utworzonego pod auspicjami ZSRR.

Nowy!!: Historia Iranu i Seyid Cəfər Pişəvəri · Zobacz więcej »

Siły Ghods

Siły GhodsAbrahamian E., Historia..., s. 226.

Nowy!!: Historia Iranu i Siły Ghods · Zobacz więcej »

Sistan

Sistan (Sakastan), I wiek p.n.e. Sistan (paszto: Sistān, Sīstān, hist. Sakastan) – kraina geograficzno-historyczna w południowej Azji, we wschodniej części Wyżyny Irańskiej, na terytorium wschodniego Iranu (ostan Sistan i Beludżystan), południowo-zachodniego Afganistanu (prowincje: Farah, Nimruz) i północno-zachodniego Pakistanu (fragment prowincji Beludżystan).

Nowy!!: Historia Iranu i Sistan · Zobacz więcej »

Sogdiana

Sogdiana Sogdiana (staropers. Suguda; gr. Σογδιανή;, Sùtè, pers. سغد, Sōġd) – kraina w Azji Środkowej leżąca nad rzekąZarafszan, między rzekami Oksos (lub Oksus – obecnie: Amu-daria) i Jaksartes (ob. Syr-daria), na północ od Margiany i Baktrii, a od wschodu Fergana.

Nowy!!: Historia Iranu i Sogdiana · Zobacz więcej »

Solejman Eskandari

Solejman Eskandari, spotykany także zapis Iskandari (ur. 1862, zm. 1944) - irański arystokrata i polityk, uczestnik rewolucji konstytucyjnej, pierwszy przewodniczący socjalistycznej partii Tude.

Nowy!!: Historia Iranu i Solejman Eskandari · Zobacz więcej »

Soltanije

Soltanije (pers. سلطانيه) – miasto w Iranie, w ostanie Zandżan.

Nowy!!: Historia Iranu i Soltanije · Zobacz więcej »

Stany Zjednoczone

Stany Zjednoczone Ameryki, Stany Zjednoczone, potocznie Ameryka (ang. United States of America, USA; United States, US; pot. America), do 11 lipca 1778 r. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej – państwo federacyjne w Ameryce Północnej składające się z 50 stanów, graniczące z Kanadąod północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.

Nowy!!: Historia Iranu i Stany Zjednoczone · Zobacz więcej »

Starożytna Grecja

Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach mórz Egejskiego i Jońskiego, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego.

Nowy!!: Historia Iranu i Starożytna Grecja · Zobacz więcej »

Starożytny Iran

Starożytny Iran, starożytna Persja − Iran w starożytności, od początku do podboju arabskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Starożytny Iran · Zobacz więcej »

Starożytny Rzym

cesarstwo nicejskie, Despotat Epiru i Despotat Morei Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy.

Nowy!!: Historia Iranu i Starożytny Rzym · Zobacz więcej »

Sułtan

Sułtan (tur. „władca”, arab. as-sulṭān – „ten, który ma władzę”) – tytuł władcy islamskiego, używany w wielu krajach muzułmańskich, m.in.

Nowy!!: Historia Iranu i Sułtan · Zobacz więcej »

Sułtanat Delhijski

Sułtanat Delhijski – muzułmańskie państwo w północnych Indiach, ze stolicąw Delhi istniejące w latach 1206–1526.

Nowy!!: Historia Iranu i Sułtanat Delhijski · Zobacz więcej »

Sułtanat mameluków

Sułtanat mameluków – muzułmańskie państwo istniejące w Egipcie i Lewancie w latach 1250–1517, ze stolicąw Kairze, rządzone przez sułtanów wywodzących się z niewolniczego korpusu gwardii mameluków.

Nowy!!: Historia Iranu i Sułtanat mameluków · Zobacz więcej »

Sułtanat Rumu

Sułtanat Rumu (tur. Rüm) – państwo Seldżukidów istniejące w Anatolii w latach ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Sułtanat Rumu · Zobacz więcej »

Sultan Husajn

Sultan Husajn (znany często jako Husajn) (ur. 1668?, zm. 1726) – władca Persji z dynastii Safawidów, panujący w latach 1694–1722.

Nowy!!: Historia Iranu i Sultan Husajn · Zobacz więcej »

Sunna

Sunna (arab. as-sunnah „droga, ścieżka”) – w islamie sunnickim jest to zbiór opowieści z życia Mahometa, jego opinie dotyczące wiary oraz prowadzenia życia.

Nowy!!: Historia Iranu i Sunna · Zobacz więcej »

Sunnizm

Sunnizm – jeden z trzech głównych odłamów islamu (pozostałe to szyizm i charydżyzm) wierny ortodoksyjnej tradycji Sunny, uznający wszystkich kalifów do 1258Śmierć abbasydzkiego kalifa w bitwie pod Bagdadem.

Nowy!!: Historia Iranu i Sunnizm · Zobacz więcej »

Syberia

Obszar Syberii w ujęciu geograficznym Obszar Syberii w ujęciu historycznym i potocznym (na ciemnoczerwono – Syberyjski Okręg Federalny) Rejon Ałtaju i jez. Bajkał, mapa z 1903 Amur, mapa z 1903 wojny domowej w Rosji Herb Syberii z czasów Imperium Rosyjskiego Syberia (Sibir’&thinsp) – kraina geograficzna w północnej Azji, wchodząca w skład Rosji, położona między Uralem na zachodzie, Oceanem Arktycznym na północy, działem wód zlewisk Oceanu Arktycznego i Spokojnego na wschodzie, oraz stepami Kazachstanu i Mongolii na południu.

Nowy!!: Historia Iranu i Syberia · Zobacz więcej »

Syr-daria

Syr-daria (w starożytności Jaksartes) – rzeka w Uzbekistanie, Tadżykistanie i Kazachstanie.

Nowy!!: Historia Iranu i Syr-daria · Zobacz więcej »

Syria

Syria (trl. Sūrijā, trb.), nazwa oficjalna: Syryjska Republika Arabska (ar. الجمهورية العربية السورية, trl. Al-Ǧumhūrijja ăl-ʿArabijja ăs-Sūrijja, trb. Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Surijja) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie.

Nowy!!: Historia Iranu i Syria · Zobacz więcej »

Szach (władca)

Szach (šāh) – perski termin oznaczający króla.

Nowy!!: Historia Iranu i Szach (władca) · Zobacz więcej »

Szafi’ici

Szafi’ici – zwolennicy jednej z czterech głównych sunnickich szkół prawa muzułmańskiego, wywodzącej się od Asz-Szafi’iego (zm. 820).

Nowy!!: Historia Iranu i Szafi’ici · Zobacz więcej »

Szahname

Dwór Gajomarsa – miniatura z Szahname Tahmaspa, Soltan Mohammad, ok. 1530. Zbiory Muzeum Agi Chana w Toronto Szahname, pers.: شاهنامه "Księga królewska" – perski epos narodowy autorstwa Ferdousiego (940 – 1020 albo 1025), opowiadający tradycyjnąhistorię Iranu od stworzenia świata do upadku dynastii Sasanidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Szahname · Zobacz więcej »

Szahruch

Michaiła Gierasimowa na podstawie jego ekshumowanych szczątków Szahruch, pers. شاه رخ (albo Szahruch Mirza), ur.

Nowy!!: Historia Iranu i Szahruch · Zobacz więcej »

Szariat

Szariat, szari’at (šarīʿa „droga prowadząca do wodopoju”) – prawo normujące życie wyznawców islamu, zarówno w jego odmianie sunnickiej, jak i szyickiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Szariat · Zobacz więcej »

Szihab ad-Din Jahji as-Suhrawardi

Szihab ad-Din Jahji as-Suhrawardi – średniowieczny perski filozof i mistyk, przedstawiciel filozofii muzułmańskiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Szihab ad-Din Jahji as-Suhrawardi · Zobacz więcej »

Sziraz

Sziraz (pers. شیراز) – miasto w południowym Iranie u podnóża gór Zagros, ośrodek administracyjny ostanu Fars i dawna stolica Persji.

Nowy!!: Historia Iranu i Sziraz · Zobacz więcej »

Sztuki plastyczne

Sztuki plastyczne – jeden z podstawowych obok literatury pięknej i muzyki działów sztuk pięknych, obejmuje dziedziny wizualnej twórczości artystycznej.

Nowy!!: Historia Iranu i Sztuki plastyczne · Zobacz więcej »

Szwecja

Szwecja, Królestwo Szwecji (Konungariket Sverige) – państwo w Europie Północnej, zaliczane zarówno do państw skandynawskich oraz krajów nordyckich.

Nowy!!: Historia Iranu i Szwecja · Zobacz więcej »

Szyizm

Szyizm (od arab. شيعة علي, szī'at Ali – stronnictwo Alego) – obok sunnizmu i charydżyzmu jeden z trzech głównych nurtów współczesnego islamu, drugi po sunnizmie co do liczby wyznawców.

Nowy!!: Historia Iranu i Szyizm · Zobacz więcej »

Szyrwan

Mapa krajów Kaukazu ukazująca Szyrwan w 1804 r. Szyrwan (az. Şirvan) – islamskie państwo ze stolicąw Szemasze, istniejące na terenie współczesnego północno-zachodniego Azerbejdżanu w latach ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Szyrwan · Zobacz więcej »

Tadż ad-Dunja Il Arslan

Tadż ad-Dunja Il Arslan (zm. 1172) – władca Imperium Chorezmijskiego w latach 1156–1172.

Nowy!!: Historia Iranu i Tadż ad-Dunja Il Arslan · Zobacz więcej »

Tafsir

Tafsir (arab. تفسير) – ogólny komentarz koraniczny.

Nowy!!: Historia Iranu i Tafsir · Zobacz więcej »

Tahirydzi

Tahirydzi – dynastia panująca w Persji w latach 821–873.

Nowy!!: Historia Iranu i Tahirydzi · Zobacz więcej »

Tahmasp I

Tahmasp I w pałacu Czehel Sotun Tahmasp I (lub Tahmasb I) (pers. شاه تهماسب یکم) (ur. 22 lutego 1514 – zm. 14 maja 1576) – szach Persji w latach 1524-1576, najdłużej panujący z dynastii Safawidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Tahmasp I · Zobacz więcej »

Tahmasp II

thumbTahmasp II (ur. 1704?, zm. 1740) – przedostatni szach Iranu z rodu Safawidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Tahmasp II · Zobacz więcej »

Takijja

Takijja (taqīya „obawa, ostrożność, roztropność”) – obowiązujące w islamie ukrywanie i przyzwolenie na ukrywanie prawdziwych wierzeń w wypadku prześladowań religijnych (lub osobistego niebezpieczeństwa).

Nowy!!: Historia Iranu i Takijja · Zobacz więcej »

Taraz

Taraz – miasto w południowym Kazachstanie nad rzekąTałas, stolica obwodu żambylskiego.

Nowy!!: Historia Iranu i Taraz · Zobacz więcej »

Tarika

Tarika (arab. طريقه, dosłownie: droga, ścieżka) – nazwa używana w islamie pierwotnie (w IX-X wieku) na określenie sposobu postępowania jednostki, mającej skłonności mistyczne, następnie zaś w stosunku do reguły bractwa sufickiego lub samego bractwa.

Nowy!!: Historia Iranu i Tarika · Zobacz więcej »

Taszkent

Abu Bakra Muhammada Centrum miasta Ulica w Taszkencie Metro w Taszkencie Park Narodowy w Taszkencie Tashkent City Wieża telewizyjna Taszkent (uzb. cyr.;, Taszkient) – stolica i największe miasto Uzbekistanu.

Nowy!!: Historia Iranu i Taszkent · Zobacz więcej »

Tebriz

Tebriz (Tabriz) – miasto w północno-zachodnim Iranie, nad rzekąTalche Rud (uchodzi do jeziora Urmia).

Nowy!!: Historia Iranu i Tebriz · Zobacz więcej »

Telegraf

Schemat budowy telegrafu Zabytkowy budynek telegrafu w Strzelinie Telegraf – urządzenie do przewodowego przekazywania informacji, przeważnie tekstowych, na odległość.

Nowy!!: Historia Iranu i Telegraf · Zobacz więcej »

Teologia

Akademii Krakowskiej Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) lub sacra doctrina (święta nauka); bogoznawstwo – refleksja nad doktrynami religijnymi, wykraczająca poza religioznawstwo – nieoceniające ich prawdziwości – oraz poza filozofię religii, która to nie opiera się na wierze.

Nowy!!: Historia Iranu i Teologia · Zobacz więcej »

Termez

język.

Nowy!!: Historia Iranu i Termez · Zobacz więcej »

Timur Chromy

Timur Chromy znany również jako Tamerlan i Timur Lenk (od Tīmūr-e Lang – Timur Kulawy) (ur. 9 kwietnia 1336 w Chodża Ilgar koło Keszu (Shahrisabz), zm. 18 lutego 1405 w Otrarze) – wódz mongolskiego plemienia Barłasów, założyciel dynastii Timurydów, panujący w latach 1370–1405, zdobywca większości Azji Środkowej, Iranu, Iraku i Zakaukazia.

Nowy!!: Historia Iranu i Timur Chromy · Zobacz więcej »

Toronto

Wieżowce Toronto wraz z wieżąCN Centrum Toronto nocąNathan Phillips Square Toronto – największe miasto w Kanadzie i stolica prowincji Ontario.

Nowy!!: Historia Iranu i Toronto · Zobacz więcej »

Traktat w Kasr-e Szirin

Traktat w Kasr-e Szirin (tur. Kasr-ı Şirin Antlaşması) – traktat pokojowy, zawarty 17 maja 1639 roku, pomiędzy Imperium Osmańskim oraz safawidzkąPersją.

Nowy!!: Historia Iranu i Traktat w Kasr-e Szirin · Zobacz więcej »

Transoksania

''Transoksania'' i tereny przyległe Chorasan (A), '''Mawarannahr''' ('''B''') i Chorezm (C) w średniowieczu Transoksania, Międzyrzecze, Mawarannahr (arab.: Ma Wara'un-Nahr ما وراء النهر) / perski: Farārud فرارود) / turecki Maverannehir) – historyczna nazwa części Azji Środkowej, odpowiadającej w przybliżeniu dzisiejszemu Uzbekistanowi, Tadżykistanowi oraz południowo-zach. Kazachstanowi. Geograficznie oznacza region pomiędzy rzekami Amu-dariąi Syr-darią. Dzisiaj tym terminem zwykle oznacza się dany obszar w VIII wieku n.e. lub jeszcze kilka wieków później. W eposie Szahname napisanym przez poetę Ferdousiego, Transoksania była ojczyznąirańskich koczowników, a rzeka Oxus (Amu-daria) – granicąmiędzy Iranem a Turanem. Region był jednąz satrapii perskich za panowania dynastii Achemenidów i nazywał się Sogdiana. Natomiast termin Transoxiana pochodzi z łaciny i oznacza "Za rzekąOxus", jak po grecku nazywała się Amu-daria. Takie samo znaczenie ma arabskie mā wara` an-nahr, dosłownie "to co za rzeką".

Nowy!!: Historia Iranu i Transoksania · Zobacz więcej »

Tughril Beg

Tughril Beg (Toghryl Beg, Tughrul Beg, Tughrilbek) (ur. ok. 990, zm. 4 września 1063) – drugi władca z dynastii Seldżuków.

Nowy!!: Historia Iranu i Tughril Beg · Zobacz więcej »

Turcja

Turcja (tur. Türkiye), Republika Turcji (tur. Türkiye Cumhuriyeti) – państwo położone w Azji Zachodniej na półwyspie Azja Mniejsza, a częściowo również w Europie Południowo-Wschodniej, ze stolicąw Ankarze.

Nowy!!: Historia Iranu i Turcja · Zobacz więcej »

Turkmeni

Turkmeni – naród turecki zamieszkujący Azję Środkową, najliczniej w Turkmenistanie (5,1 mln – 1995), płn.-wsch.

Nowy!!: Historia Iranu i Turkmeni · Zobacz więcej »

Uług Beg

Uług Beg wśród swoich przybocznych i dam dworu. Miniatura powstała prawdopodobnie w Samarkandzie za panowania Uług Bega. Zbiory Freer and Sackler Galleries w Waszyngtonie. Uług Beg, czagat. الغ‌ بیگ (właściwie Muhammad Taraghaj, czagat. محمد طارق), (ur. 22 marca 1394 w pobliżu Soltanije, zm. 25 albo 27 października 1449 w pobliżu Samarkandy) – władca z dynastii Timurydów, w latach 1409–1447 namiestnik Mawarannahru, od roku 1447 samodzielny sułtan, znany przede wszystkim ze swojej działalności i patronatu w dziedzinie astronomii i matematyki.

Nowy!!: Historia Iranu i Uług Beg · Zobacz więcej »

Ugedej

Ugedej (ur. 1186, zm. 11 grudnia 1241) – trzeci syn Czyngis-chana, władca imperium mongolskiego od 1229.

Nowy!!: Historia Iranu i Ugedej · Zobacz więcej »

Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej

Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej – umowa międzynarodowa zabraniająca państwom posiadającym technologię budowy broni jądrowej przekazywania jej do krajów, które tej technologii nie posiadająi jednocześnie zobowiązująca państwa, które jej nie posiadajądo zaprzestania prób jej uzyskania.

Nowy!!: Historia Iranu i Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej · Zobacz więcej »

Ukraina

Ukraina (Ukrajina,.

Nowy!!: Historia Iranu i Ukraina · Zobacz więcej »

Ulem

Muzłumański uczony sfotografowany ok. 1860 we wschodnim Bengalu Ulem – muzułmański teolog i uczony.

Nowy!!: Historia Iranu i Ulem · Zobacz więcej »

Umajjadzi

Al-Walida I Umajjadzi – ród arabski, jako dynastia kalifów panujący nad światem islamu w latach 661 do 750, a następnie rządzący w Al-Andalus od roku 756 do 1031.

Nowy!!: Historia Iranu i Umajjadzi · Zobacz więcej »

Umar ibn Abd al-Aziz

Umar ibn Abd al-Aziz (arab. عمر بن عبد العزيز) lub Omar II (ur. ok. 682, zm. w lutym 720) – kalif z dynastii Umajjadów (717-720).

Nowy!!: Historia Iranu i Umar ibn Abd al-Aziz · Zobacz więcej »

Umma (islam)

Umma (lub ummah, arab. أمة) – arabskie słowo oznaczające naród, społeczność; w znaczeniu religijnym (islamskim) całąwspólnotę islamską.

Nowy!!: Historia Iranu i Umma (islam) · Zobacz więcej »

Uran (pierwiastek)

Uran (U) – pierwiastek chemiczny z grupy aktynowców w układzie okresowym.

Nowy!!: Historia Iranu i Uran (pierwiastek) · Zobacz więcej »

Uzbecy

Uzbecy – naród turecki, najliczniejszy z narodów zamieszkujących Azję ŚrodkowąObyczaje, języki, ludy świata.

Nowy!!: Historia Iranu i Uzbecy · Zobacz więcej »

Uzun Hasan

Uzun Hasan (turkmeński: اوزون حسن, turecki: Uzun Hasan, perski: اوزون حسن) (ur. 1423, zm. 6 stycznia 1478) – turmeński sułtan Ak Kojunlu w latach 1454–1478.

Nowy!!: Historia Iranu i Uzun Hasan · Zobacz więcej »

Wakf

Wakf (arab. وقف) − w prawie muzułmańskim zapis pieniężny na cele religijne, charytatywne lub publiczne, stanowiący zinstytucjonalizowanąformę przekazywania nakazanej przez islam jałmużny (zakatu).

Nowy!!: Historia Iranu i Wakf · Zobacz więcej »

Wan (jezioro)

Wan – bezodpływowe, słone jezioro leżące na Wyżynie Armeńskiej, największe i najgłębsze w Turcji.

Nowy!!: Historia Iranu i Wan (jezioro) · Zobacz więcej »

Władimir Minorski

Władimir Minorski (1928) Władimir Minorski (ur. 5 lutego 1877 w Korczewie, zm. 25 marca 1966 w Cambridge) – rosyjski historyk-orientalista, specjalizujący się głównie w dziejach ludów irańskich, częściowo także tureckich.

Nowy!!: Historia Iranu i Władimir Minorski · Zobacz więcej »

Wezyr

Afszarydzki wezyr Wezyr (tur. wezir z arab. وزير wazir „podpora; pomocnik” od wazara „dźwigać”) – od czasów Abbasydów najważniejszy urząd na dworze kalifów.

Nowy!!: Historia Iranu i Wezyr · Zobacz więcej »

Wielcy Seldżucy

Wielcy Seldżucy, od: Seldżucy (tur. Selçuklular, aze. Səlcuqlar pers. سلجوقيان Saldżughijân), arab. سلجوق (Saldżuk) / السلاجقة (al-Saladżika) – dynastia panująca w państwie założonym przez przywódców Turków Seldżuckich w XI wieku, albo nazwa tego państwa.

Nowy!!: Historia Iranu i Wielcy Seldżucy · Zobacz więcej »

Wołga

Rzeka Wołga w Twerze Wołga (mar. Jul, tat. Idel, łac. Rha) – rzeka w Rosji przeduralskiej.

Nowy!!: Historia Iranu i Wołga · Zobacz więcej »

Wojna brytyjsko-perska

Wojna brytyjsko-perska – konflikt zbrojny w latach 1856-1857 między WielkąBrytaniąa Persją.

Nowy!!: Historia Iranu i Wojna brytyjsko-perska · Zobacz więcej »

Wojna domowa w Rosji

Maksymalny zasięg wojsk antybolszewickich, 1918–1919 Organizmy polityczne na terenie Rosji na początku września 1918 Wojna domowa w Rosji – wojna domowa rozpoczęta po ustanowieniu przez bolszewików w wyniku zamachu stanu (rewolucja październikowa) komunistycznej władzy państwowej w Rosji.

Nowy!!: Historia Iranu i Wojna domowa w Rosji · Zobacz więcej »

Wojna domowa w Syrii

Wojna domowa w Syrii – trwająca od 2011 wojna domowa między siłami wiernymi prezydentowi Baszszarowi al-Asadowi a zbrojnąopozycją. W 2011 w Syrii rozpoczęło się antyrządowe powstanie. Jego przyczynąbyły autorytarne rządy Baszszara al-Asada. Inspiracjądla Syryjczyków do protestów, a następnie zbrojnego wystąpienia były udane rewolucje w Tunezji, Egipcie oraz wojna domowa w Libii (tzw. arabska wiosna). Pierwsze protesty na fali tunezyjskiej rewolucji miały miejsce 26 stycznia 2011. Powstanie wybuchło 15 marca 2011, kiedy odbyły się wielotysięczne demonstracje w różnych syryjskich miastach. W reakcji na demonstracje władze syryjskie nakazały siłom bezpieczeństwa krwawo tłumić powstanie, w wyniku czego ginęły setki cywilów w całym kraju. W miastach ruchowi oporu odcięto dostęp do wody oraz elektryczności. Ponadto siły bezpieczeństwa konfiskowały dobra cywilne oraz żywność. 3 lutego 2012 rozpoczął się największy szturm na miasto Hims. Armia atakowała rakietami, pociskami moździerzowymi oraz czołgowymi dzielnice mieszkalne, w wyniku czego śmierć poniosło kilkaset cywilów. Wydarzenia te wzbudziły oburzenie opinii międzynarodowej, jednak z powodu ponownego weta Rosji i Chin na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ nie została przyjęta rezolucja potępiająca reżim Asada. 21 marca 2012 RB ONZ przyjęła sześciopunktowy plan pokojowy projektu Kofiego Annana, mający na celu zakończenie konfliktu. W wyniku mediacji wysłannika ONZ plan ten poparł Baszar al-Asad oraz arena międzynarodowa łącznie z Rosjąi Chinami, blokujący do tej pory wysiłki na rzecz pokoju. Na przełomie marca i kwietnia 2012 armia krwawo pacyfikowała obszary oporu na terenie całego kraju. Mimo tego Baszar al-Asad zgodził się na 10 kwietnia 2012 w ramach planu Annana zawiesić broń. Oficjalnie zawieszenie broni weszło w życie 12 kwietnia 2012. Jednakże de facto rozejm nie był respektowany przez siły rządowe, a w efekcie także przez rebeliantów. Ponadto reżim nie wypełnił żadnego z sześciu punktów planu Annana. W ramach tego planu wysłano do Syrii obserwatorów tworzących misję UNSMIS. Jednakże liczba 300 obserwatorów w szczytowym momencie okazała się niewystarczająca, by sprawnie monitorować sytuację w Syrii. Z czasem reżim dopuszczał się coraz większych pogwałceń rozejmu, czego punktem kulminacyjnym była masakra w Huli 25 maja 2012. Jednak w Syrii doszło do eskalacji przemocy do tego stopnia, iż 16 czerwca 2012 zawieszono misję obserwacyjnąONZ. Powołana grupa kontaktowa uchwaliła na konferencji genewskiej z 30 czerwca 2012 zasady transformacyjne po zakończeniu konfliktu, jednak nadal nie było wiadomo jak go rozwiązać. Doprowadziło to do kolejnej masakry pod Hama, gdzie 12 lipca 2012 siły rządowe wraz z alawickąmilicjąszabiha zabiły 150 osób. Punktem zwrotnym w wojnie domowej było użycie broni chemicznej na wielkąskalę przez jednąze stron, w Ghucie 21 sierpnia 2013, w wyniku czego zginęło kilkaset osób. W wyniku użycia broni niekonwencjonalnej arena międzynarodowa rozpoczęła przygotowania do interwencji międzynarodowej pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych, jednak głębokie podziały społeczności międzynarodowej spowodowały, iż kryzys zdecydowano się rozwiązać dyplomatycznym planem zniszczenia syryjskich arsenałów przez inspektorów Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej. W tym celu 27 września 2013 Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję nr 2118 wzywająca do zabezpieczenia i zniszczenia syryjskiego arsenału chemicznego oraz przedstawiającąplan wykonania misji. W październiku 2013 Syrię wizytowali inspektorzy OPCW, natomiast broń chemicznąz Syrii zaczęto wywozić na przystosowanym do tego duńskim i norweskim okręcie w styczniu 2014.

Nowy!!: Historia Iranu i Wojna domowa w Syrii · Zobacz więcej »

Wojna domowa w Tadżykistanie

Wojna domowa w Tadżykistanie (tadż. Ҷанги шаҳрвандии Тоҷикистон, Dżangi szahrwandii Todżikiston) − konflikt zbrojny w latach 1992–1997 na terytorium Tadżykistanu pomiędzy ugrupowaniami opozycyjnymi (w tym islamistycznymi) a władzami Tadżykistanu.

Nowy!!: Historia Iranu i Wojna domowa w Tadżykistanie · Zobacz więcej »

Wojna persko-turecka (1532–1555)

Wojna persko-turecka 1532–1555 – jeden z serii konfliktów zbrojnych pomiędzy Imperium osmańskim oraz PersjąSafawidów.

Nowy!!: Historia Iranu i Wojna persko-turecka (1532–1555) · Zobacz więcej »

Wojna rosyjsko-perska (1804–1813)

Wojna rosyjsko-perska (1804–1813) – wojna terytorialna pomiędzy PersjąKadżarów a Rosją.

Nowy!!: Historia Iranu i Wojna rosyjsko-perska (1804–1813) · Zobacz więcej »

Wojna rosyjsko-perska (1826–1828)

Wojna rosyjsko-perska – ostatnia z cyklu wojen rosyjsko-perskich, stoczona w latach 1826–1828 (poprzednie cztery wojny miały miejsce w latach: 1651–1653, 1722–1723, 1796 i 1806–1813).

Nowy!!: Historia Iranu i Wojna rosyjsko-perska (1826–1828) · Zobacz więcej »

Wojna w Zufarze

Wojna w Zufarze – rebelia trwająca od 1962 do 1976 roku w Zufarze będącym częściąOmanu.

Nowy!!: Historia Iranu i Wojna w Zufarze · Zobacz więcej »

Wydawnictwo Akademickie „Dialog”

Wydawnictwo Akademickie „Dialog” – polskie wydawnictwo założone w roku 1992.

Nowy!!: Historia Iranu i Wydawnictwo Akademickie „Dialog” · Zobacz więcej »

Zagros

Góry Zagros – widok z kosmosu, wrzesień 1992 Zagros – góry w Iranie, od pd.-zach.

Nowy!!: Historia Iranu i Zagros · Zobacz więcej »

Zajdyci

Zajdyci – najmniejsza i najbardziej zbliżona do sunnizmu (i mutazylitów) grupa szyitów.

Nowy!!: Historia Iranu i Zajdyci · Zobacz więcej »

Zandowie

Zandowie – dynastia panująca w Iranie w latach 1750–1794, założona przez Karim Chana.

Nowy!!: Historia Iranu i Zandowie · Zobacz więcej »

Złota Orda

Złota Orda (również Chanat Kipczacki) – historyczne państwo mongolskie, założone ok.

Nowy!!: Historia Iranu i Złota Orda · Zobacz więcej »

Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich

Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR, Związek Radziecki, również Związek Sowiecki, Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, skr. ZSRS,; Sowietskij Sojuz, Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik, SSSR) – historyczne pierwsze państwo komunistyczne na świecie, położone częściowo w Europie wschodniej i północno-wschodniej, a częściowo w Azji, ze stolicąw Moskwie, istniejące w latach 1922–1991.

Nowy!!: Historia Iranu i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Historia Persji, Iran średniowieczny.

TowarzyskiPrzybywający
Hej! Jesteśmy na Facebooku teraz! »