45 kontakty: Bozon Higgsa, Bozon W, Bozon Z, Bozony, Bozony cechowania, CERN, Chromodynamika kwantowa, Ciemna materia, Cząstka elementarna, Elektron, Fermiony, Fizyka cząstek elementarnych, Fizyka poza modelem standardowym, Foton, Gluon, Grawitacja, Hadrony, Kwark, Kwark b, Kwark dolny, Kwark dziwny, Kwark górny, Kwark powabny, Kwark t, Lepton (mechanika kwantowa), Matematyka, Materia (fizyka), Mechanika kwantowa, Minimalny supersymetryczny model standardowy, Mion, Neutrino, Neutron, Oddziaływania podstawowe, Oddziaływanie elektromagnetyczne, Oddziaływanie słabe, Oddziaływanie silne, Pole Yanga-Millsa, Proton, Rozpad beta, Supersymetria, Taon, Teoria, Teoria oddziaływań elektrosłabych, Teoria superstrun, Teorie wielkiej unifikacji.
Bozon Higgsa
Bozon Higgsa (higson) – cząstka elementarna, nazwana nazwiskiem Petera Higgsa, który przewidział jego istnienie i w związku z tym dostał Nagrodę Nobla w 2013 roku.
Nowy!!: Model standardowy i Bozon Higgsa · Zobacz więcej »
Bozon W
diagramach Feynmana Bozon W (wuon) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez elektrony, neutrina i inne cząstki oddziałujące oddziaływaniem słabym podczas zderzeń.
Nowy!!: Model standardowy i Bozon W · Zobacz więcej »
Bozon Z
Bozon Z0 (zeton) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez np.
Nowy!!: Model standardowy i Bozon Z · Zobacz więcej »
Bozony
Bozony (od nazwiska fizyka Satyendra Bose) – cząstki posiadające całkowity spin.
Nowy!!: Model standardowy i Bozony · Zobacz więcej »
Bozony cechowania
Bozony cechowania – nośniki oddziaływań podstawowych.
Nowy!!: Model standardowy i Bozony cechowania · Zobacz więcej »
CERN
CERN – widok z lotu ptaka Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN (fr Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire) – ośrodek naukowo-badawczy położony na północno-zachodnich przedmieściach Genewy na granicy Szwajcarii i Francji, pomiędzy Jeziorem Genewskim a górskim pasmem Jury.
Nowy!!: Model standardowy i CERN · Zobacz więcej »
Chromodynamika kwantowa
oddziaływaniem silnym przenoszonym przez gluony. ładunki koloru, których zmiana następuje poprzez wymianę gluonów. Chromodynamika kwantowa (ang. quantum chromodynamics – QCD) – teoria oddziaływań silnych, czyli kwantowa teoria pola opisująca oddziaływanie silne, najsilniejsze z oddziaływań podstawowych.
Nowy!!: Model standardowy i Chromodynamika kwantowa · Zobacz więcej »
Ciemna materia
międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna materia (ang. dark matter) – hipotetyczna materia nieemitująca i nieodbijająca promieniowania elektromagnetycznego.
Nowy!!: Model standardowy i Ciemna materia · Zobacz więcej »
Cząstka elementarna
Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury.
Nowy!!: Model standardowy i Cząstka elementarna · Zobacz więcej »
Elektron
Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.
Nowy!!: Model standardowy i Elektron · Zobacz więcej »
Fermiony
Fermiony (ang. fermion, od nazwiska włoskiego fizyka Enrico Fermiego) – cząstki posiadające niecałkowity spin wyrażony w jednostkach \hbar.
Nowy!!: Model standardowy i Fermiony · Zobacz więcej »
Fizyka cząstek elementarnych
Fizyka cząstek elementarnych, fizyka wielkich energii, fizyka wysokich energii – dział fizyki, którego celem jest badanie cząstek elementarnych (subatomowych) oraz zachodzących między nimi oddziaływań.
Nowy!!: Model standardowy i Fizyka cząstek elementarnych · Zobacz więcej »
Fizyka poza modelem standardowym
Fizyka poza modelem standardowym – aspekty fizyki teoretycznej, próbujące wyjaśnić niedoskonałości modelu standardowego, takie jak: problem hierarchii, naruszenie parzystości ładunku, oscylacje neutrin, asymetrię materii i antymaterii oraz naturę ciemnej materii i ciemnej energii.
Nowy!!: Model standardowy i Fizyka poza modelem standardowym · Zobacz więcej »
Foton
Foton (gr. φῶς – światło, w dopełniaczu – φωτός, nazwa stworzona przez Gilberta N. Lewisa) – cząstka elementarna z grupy bozonów, będąca nośnikiem oddziaływań elektromagnetycznych (bozon cechowania).
Nowy!!: Model standardowy i Foton · Zobacz więcej »
Gluon
diagramach Feynmana Pętla gluonowa Gluon (z, klej) – bezmasowa cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach silnych (bozon pośredniczący).
Nowy!!: Model standardowy i Gluon · Zobacz więcej »
Grawitacja
Upuszczenie młotka i piór: astronauta David Scott (z misji Apollo 15) na Księżycu przedstawiający legendarny eksperyment Galileusza Grawitacja, ciążenie powszechne – zjawisko fizyczne polegające na wzajemnym przyciąganiu się wszystkich ciał – wszelkich mas i innych postaci energii.
Nowy!!: Model standardowy i Grawitacja · Zobacz więcej »
Hadrony
Hadrony (z gr. ἁδρός silny) – grupa silnie oddziałujących cząstek subatomowych złożonych z kwarków bądź gluonów.
Nowy!!: Model standardowy i Hadrony · Zobacz więcej »
Kwark
Kwark – cząstka elementarna, fermion mający ładunek kolorowy (czyli podlegający oddziaływaniom silnym).
Nowy!!: Model standardowy i Kwark · Zobacz więcej »
Kwark b
Kwark b (ang. bottom, beauty, kwark niski, kwark piękny w literaturze popularnonaukowej, inaczej zwany dennym lub spodnim) – kwark należący do trzeciej generacji cząstek elementarnych.
Nowy!!: Model standardowy i Kwark b · Zobacz więcej »
Kwark dolny
Kwark dolny (ang. down, oznaczenie d) – jeden z kwarków, cząstka będąca podstawowym budulcem materii.
Nowy!!: Model standardowy i Kwark dolny · Zobacz więcej »
Kwark dziwny
Kwark dziwny (ang. strange, oznaczenie s) – jeden z kwarków.
Nowy!!: Model standardowy i Kwark dziwny · Zobacz więcej »
Kwark górny
Kwark górny (ang. up, oznaczenie u) – jeden z kwarków, cząstka będąca podstawowym budulcem materii.
Nowy!!: Model standardowy i Kwark górny · Zobacz więcej »
Kwark powabny
Kwark powabny (ang. charm, oznaczenie c) – jeden z kwarków.
Nowy!!: Model standardowy i Kwark powabny · Zobacz więcej »
Kwark t
Kwark t (ang. top, true), kwark wysoki, kwark prawdziwy (w literaturze popularnonaukowej), inaczej zwany szczytowym lub wierzchnim – kwark należący do trzeciej generacji cząstek elementarnych.
Nowy!!: Model standardowy i Kwark t · Zobacz więcej »
Lepton (mechanika kwantowa)
Leptony (z – lekki, drobny, cienki) − grupa 12 cząstek elementarnych (6 cząstek i 6 antycząstek), należących do grupy fermionów fundamentalnych, razem z kwarkami.
Nowy!!: Model standardowy i Lepton (mechanika kwantowa) · Zobacz więcej »
Matematyka
Rafaela Santiego (XVI wiek); cyrkiel trzyma Euklides, grecki matematyk z III wieku p.n.e. Uniwersytetu Oksfordzkiego; na ziemi znajduje się parkietaż Penrose’a opisany po raz pierwszy przez jednego z pracowników tej placówki. Matematyka (z łac. mathematicus, od gr. μαθηματικός mathēmatikós, od μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcja, poznanie”, od μανθάνειν manthánein, „uczyć się, dowiedzieć”; prawd. spokr. z goc. mundon, „baczyć, uważać”) – nauka zaliczana do grupy formalnych, inaczej dedukcyjnych lub apriorycznych, a także do nauk ścisłych i definiująca tę grupę – matematyka stanowi ich fundament.
Nowy!!: Model standardowy i Matematyka · Zobacz więcej »
Materia (fizyka)
Skały jako przykład materii W fizyce termin materia ma kilka znaczeń.
Nowy!!: Model standardowy i Materia (fizyka) · Zobacz więcej »
Mechanika kwantowa
równania Schrödingera. interferencyjny strumienia elektronów przechodzących przez podwójnąszczelinę Mechanika kwantowa – teoria fizyczna rozszerzająca mechanikę klasyczną, konieczna do poprawnego opisu mikroświata, tj.
Nowy!!: Model standardowy i Mechanika kwantowa · Zobacz więcej »
Minimalny supersymetryczny model standardowy
Minimalny supersymetryczny model standardowy (MSSM z ang. Minimal Supersymmetric Standard Model) – minimalne rozszerzenie modelu standardowego (SM) dające model supersymetryczny.
Nowy!!: Model standardowy i Minimalny supersymetryczny model standardowy · Zobacz więcej »
Mion
Diagram Feynmana rozpadu mionu Diagram Feynmana rozpadu mionu Miony – nietrwałe cząstki elementarne, należące do leptonów.
Nowy!!: Model standardowy i Mion · Zobacz więcej »
Neutrino
pionu (''π-meson''). Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów.
Nowy!!: Model standardowy i Neutrino · Zobacz więcej »
Neutron
beta minus ładunki kolorowe przenoszone przez gluony. Każdy kwark może występować w trzech odmianach: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Kolory nie sąna stałe przyporządkowane do pojedynczych kwarków, ponieważ między kwarkami zachodzi wymiana kolorów w oddziaływaniach silnych za pośrednictwem gluonów. Gluony jako nośniki oddziaływania silnego, mająładunki podwójne: jeden kolor i jeden antykolor. Gdy kwark emituje lub pochłania gluon, wtedy jego kolor musi ulec zmianie, aby zachować ładunek kolorowy. Kwarki w neutronie wysyłająi pochłaniajągluony tak często, że nie ma możliwości zaobserwowania koloru pojedynczego kwarka Neutron (z, obojętny) – cząstka subatomowa występująca w jądrach atomowych.
Nowy!!: Model standardowy i Neutron · Zobacz więcej »
Oddziaływania podstawowe
Oddziaływania podstawowe (fundamentalne, elementarne) – oddziaływania fizyczne obserwowane w przyrodzie, niedające się sprowadzić do innych oddziaływań.
Nowy!!: Model standardowy i Oddziaływania podstawowe · Zobacz więcej »
Oddziaływanie elektromagnetyczne
Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych.
Nowy!!: Model standardowy i Oddziaływanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »
Oddziaływanie słabe
Oddziaływanie słabe – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.
Nowy!!: Model standardowy i Oddziaływanie słabe · Zobacz więcej »
Oddziaływanie silne
Oddziaływanie silne – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.
Nowy!!: Model standardowy i Oddziaływanie silne · Zobacz więcej »
Pole Yanga-Millsa
Schematyczny rysunek pola Yanga-Millsa w modelu neutronu silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony. Kwarki posiadająładunki kolorowe przenoszone przez gluony Pole Yanga-Millsa – pole rządzące oddziaływaniem wszystkich znanych cząstek elementarnych we Wszechświecie.
Nowy!!: Model standardowy i Pole Yanga-Millsa · Zobacz więcej »
Proton
Proton, p (z – ‘pierwsze’) – trwała cząstka subatomowa z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok.
Nowy!!: Model standardowy i Proton · Zobacz więcej »
Rozpad beta
Rozpad beta – sposób rozpadu jądra atomowego zachodzący poprzez oddziaływanie słabe, którego skutkiem jest przemiana nukleonu w inny nukleon, a co za tym idzie, nuklidu w inny nuklid.
Nowy!!: Model standardowy i Rozpad beta · Zobacz więcej »
Supersymetria
Supersymetria (SUSY) – hipotetyczna symetria z zakresu fizyki cząstek elementarnych przekształcająca bozony w fermiony.
Nowy!!: Model standardowy i Supersymetria · Zobacz więcej »
Taon
Taon – cząstka elementarna z grupy leptonów obdarzona ładunkiem ujemnym, średnim czasem życia 3×10−13 sekundy i dużąmasąwynoszącą1777 MeV/c2.
Nowy!!: Model standardowy i Taon · Zobacz więcej »
Teoria
Teoria (z gr. theoría – oglądanie, rozważanie) – system pojęć, definicji, aksjomatów i twierdzeń, ustalających relacje między tymi pojęciami i aksjomatami, tworzący spójny system pojęciowy, opisujący jakąś wybranądziedzinę fizycznąlub abstrakcyjną.
Nowy!!: Model standardowy i Teoria · Zobacz więcej »
Teoria oddziaływań elektrosłabych
Teoria oddziaływań elektrosłabych (teoria małej unifikacji) – kwantowa teoria pola opisująca oddziaływania słabe oraz elektromagnetyczne.
Nowy!!: Model standardowy i Teoria oddziaływań elektrosłabych · Zobacz więcej »
Teoria superstrun
rozmaitości Calabi-Yau. Teoria superstrun – wersja teorii strun, która łączy jąz supersymetrią.
Nowy!!: Model standardowy i Teoria superstrun · Zobacz więcej »
Teorie wielkiej unifikacji
Teorie wielkiej unifikacji (GUT z ang. Grand Unification Theory) – teorie łączące chromodynamikę kwantowąi teorię oddziaływań elektrosłabych.
Nowy!!: Model standardowy i Teorie wielkiej unifikacji · Zobacz więcej »