Logo
Unionpedia
Komunikacja
pobierz z Google Play
Nowy! Pobierz Unionpedia na urządzeniu z systemem Android™!
Pobieranie
Szybszy dostęp niż przeglądarce!
 

Oddychanie komórkowe

Indeks Oddychanie komórkowe

Schemat oddychania komórkowego podczas utleniania glukozy Oddychanie komórkowe – wielostopniowy biochemiczny proces utleniania związków organicznych związany z wydzieleniem energii użytecznej metabolicznie.

205 kontakty: Aceton, Adenozyno-5′-difosforan, Adenozyno-5′-monofosforan, Adenozyno-5′-trifosforan, Akonitaza, Aldehyd 3-fosfoglicerynowy, Aldehyd octowy, Aldolazy, Aminokwasy, Antoine Lavoisier, Archeony, Arthur Harden, Asparagina, Azotany, Azotyny, Łańcuch oddechowy, Bakterie, Błona komórkowa, Benzoesany, Beta-oksydacja, Białka, Biosynteza aminokwasów, Butanol, Chemia, Chemiosmoza, Clostridium, Cyjanki, Cykl kwasu cytrynowego, Cykl Q, Cytochrom bc1, Cytochrom c, Cytochromy, Cytoplazma, David Keilin, Dehydrogenaza aldehydu 3-fosfoglicerynowego, Dehydrogenaza bursztynianowa, Dehydrogenazy, Dekarboksylacja, Denitryfikacja, Difosforany, Dinukleotyd flawinoadeninowy, Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy, Drożdże, Dwutlenek węgla, Eduard Buchner, Eduard Friedrich Wilhelm Pflüger, Efekt Pasteura, Elektron, Energia (fizyka), Enzymy, ..., Erytrozo-4-fosforan, Etanol, Fermentacja, Fermentacja alkoholowa, Fermentacja masłowa, Fermentacja mlekowa, Fermentacja propionowa, Fosfofruktokinaza, Fosfor, Fosforany, Fosforylacja, Fosforylacja oksydacyjna, Fosforylacja substratowa, Fritz Lipmann, Fruktoza, Fruktozo-6-fosforan, Fumaraza, Galaktoza, Gliceryna, Glikogen, Glikoliza, Glioksysom, Glukoneogeneza, Glukoza, Glukozo-6-fosforan, Gradient elektrochemiczny, Grupa acetylowa, Grupa acylowa, Grupa aminowa, Guanozyno-5′-difosforan, Guanozyno-5′-trifosforan, Hans Adolf Krebs, Hans Buchner, Heinrich Wieland, Heksokinaza, Heksozy, Hem (biochemia), Hydroliza, Indol, Inhibitor, Inwertaza, Izomerazy, John Ernest Walker, Jon wodorotlenkowy, Kanał jonowy, Karnityna, Katabolizm, Katalaza, Kataliza, Ketokwasy karboksylowe, Kinaza pirogronianowa, Koenzym A, Koenzymy, Komórka, Komórka roślinna, Kompleks dehydrogenazy pirogronianowej, Kwas 3-fosfoglicerynowy, Kwas bursztynowy, Kwas cytrynowy, Kwas fosfoenolopirogronowy, Kwas fumarowy, Kwas α-ketoglutarowy, Kwas jabłkowy, Kwas masłowy, Kwas mlekowy, Kwas octowy, Kwas pirogronowy, Kwas propionowy, Kwas szczawiooctowy, Kwasy tłuszczowe, Laktoza, Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, Lipazy, Lipidy, Louis Pasteur, Macierz mitochondrialna, Mangan, Metabolit, Metabolizm, Metan, Metanogeny, Mikrobiologia, Mikroorganizm, Mitochondrium, Mol, Nadtlenek wodoru, Nagroda Nobla, Obieg azotu w przyrodzie, Oddychanie, Oksydaza alternatywna, Oksydaza cytochromu c, Oleosom, Organizm, Otto Meyerhof, Pałeczka okrężnicy, Pakietowce, Paul Boyer, Peroksysom, Peter D. Mitchell, Procesy życiowe, Prokarionty, Reakcja chemiczna, Redukcja (chemia), Ropa naftowa, Rudolph Marcus, Rybulozo-5-fosforan, Sedoheptulozo-7-fosforan, Selen, Siarczany, Skrobia, Sprawność, Substancja chemiczna, Substrat (chemia), Syntaza ATP, Szlak metaboliczny, Szlak pentozofosforanowy, Tłuszcze, Tellur, Termogenina, Tkanka mięśniowa, Tlen, Transaminacja, Triacyloglicerole, Ubichinon, Utlenianie, Węglowodany, Wirusy, Wodór, Wymiana gazowa, Związki organiczne, 1,3-Bisfosfoglicerynian, 1,4-Benzochinon, 1780, 1857, 1872, 1897, 1900, 1905, 1907, 1912, 1918, 1922, 1925, 1929, 1933, 1935, 1937, 1939, 1940, 1947, 1953, 1961, 1978, 1992, 1997. Rozwiń indeks (155 jeszcze) »

Aceton

Aceton, propanon, keton metylowy – organiczny związek chemiczny z grupy ketonów, najprostszy keton alifatyczny.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Aceton · Zobacz więcej »

Adenozyno-5′-difosforan

Adenozyno-5′-difosforan, ADP – organiczny związek chemiczny, nukleotyd złożony z rybozy, adeniny i dwóch grup fosforanowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Adenozyno-5′-difosforan · Zobacz więcej »

Adenozyno-5′-monofosforan

Adenozyno-5′-monofosforan, adenozynomonofosforan, AMP – organiczny związek chemiczny, rybonukleotyd powstający w wyniku przyłączenia reszty fosforanowej do węgla 5′ adenozyny: AMP może również powstawać podczas syntezy ATP z dwóch cząsteczek ADP: lub w wyniku hydrolizy jednego wiązania wysokoenergetycznego ADP: lub w wyniku hydrolizy ATP do AMP i pirofosforanu: Podczas rozpadu RNA powstająmonofosforany nukleozydów w tym AMP.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Adenozyno-5′-monofosforan · Zobacz więcej »

Adenozyno-5′-trifosforan

Adenozyno-5′-trifosforan, ATP, adenozynotrójfosforan – organiczny związek chemiczny, nukleotyd adeninowy zbudowany z adenozyny z przyłączonąwiązaniem estrowym w pozycji 5′-OH grupątrifosforanową.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Adenozyno-5′-trifosforan · Zobacz więcej »

Akonitaza

Model struktury czwartorzędowej akonitazy Akonitaza, hydrataza akonitanowa – enzym katalizujący stereospecyficznąizomeryzację cytrynianu do izocytrynianu poprzez cis-akonitan w cyklu Krebsa (cyklu kwasu cytrynowego).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Akonitaza · Zobacz więcej »

Aldehyd 3-fosfoglicerynowy

Aldehyd 3-fosfoglicerynowy (GAP, PGAL) – organiczny związek chemiczny z grupy estrów kwasu fosforowego, ufosforylowana postać aldehydu glicerynowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Aldehyd 3-fosfoglicerynowy · Zobacz więcej »

Aldehyd octowy

Aldehyd octowy, acetaldehyd, – organiczny związek chemiczny z grupy aldehydów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Aldehyd octowy · Zobacz więcej »

Aldolazy

Schemat reakcji katalizowanych przez aldolazę Aldolazy – enzymy należące do klasy liaz (liaz węgiel–węgiel, aldehydoliaz, EC 4.1.2.13), które katalizująprzede wszystkim reakcję rozszczepienia aldolowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Aldolazy · Zobacz więcej »

Aminokwasy

Schemat budowy α-aminokwasu – grupa aminowa po lewej i grupa karboksylowa po prawej Aminokwasy, kwasy aminowe (skrót aa lub AA, od) – grupa organicznych związków chemicznych zawierających zasadowągrupę aminowąoraz grupę karboksylowąlub, w ogólniejszym ujęciu, dowolnągrupę kwasową.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Aminokwasy · Zobacz więcej »

Antoine Lavoisier

Rycina autorstwa Louisa Jeana Desire Delaistre, projektu Juliena Leopolda Boilly Antoine Laurent de Lavoisier (ur. 26 sierpnia 1743 w Paryżu, zm. 8 maja 1794 tamże) – francuski chemik i fizyk, stracony na gilotynie w wyniku wyroku Trybunału Rewolucyjnego Republiki Francuskiej.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Antoine Lavoisier · Zobacz więcej »

Archeony

Archeony żyjące w pobliżu gejzerów Archeony, archeany (Archaea), archeowce, dawniej archebakterie lub archeobakterie (Archaebacteria) – drobne jednokomórkowce, pierwotnie bezjądrowe, zwykle ekstremofilne, tradycyjnie zaliczane z eubakteriami do prokariontów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Archeony · Zobacz więcej »

Arthur Harden

Arthur Harden (ur. 12 października 1865 w Manchesterze, zm. 17 czerwca 1940 w Bourne End) – biochemik angielski, laureat Nagrody Nobla z chemii w roku 1929.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Arthur Harden · Zobacz więcej »

Asparagina

Asparagina, Asn, NSkróty „Asx” i „B” oznaczają„kwas asparaginowy lub asparagina”.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Asparagina · Zobacz więcej »

Azotany

Azotany, nazwa systematyczna: trioksydoazotany(1−); – grupa związków chemicznych, sole i estry kwasu azotowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Azotany · Zobacz więcej »

Azotyny

Ester azotynowy Azotyny, – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu azotawego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Azotyny · Zobacz więcej »

Łańcuch oddechowy

Łańcuch oddechowy inaczej łańcuch transportu elektronów - zespół związków chemicznych uszeregowanych według wzrastających potencjałów oksydoredukcyjnych (jeden z etapów oddychania komórkowego).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Łańcuch oddechowy · Zobacz więcej »

Bakterie

metodąGrama agarowej Bakterie (łac. bacteria, od gr. βακτήριον baktērion „pałeczka, laseczka”) – grupa mikroorganizmów, stanowiących osobnądomenę.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Bakterie · Zobacz więcej »

Błona komórkowa

komórki zwierzęcej Błona komórkowaTakże membrana komórkowa.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Błona komórkowa · Zobacz więcej »

Benzoesany

Benzoesany – związki chemiczne, sole lub estry kwasu benzoesowego o wzorze ogólnym (C6H5COO)aXa.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Benzoesany · Zobacz więcej »

Beta-oksydacja

β-oksydacja (β-oksydacja Knoopa) – szereg reakcji przekształcenia kwasów tłuszczowych w acetylokoenzym A (acetylo-CoA) w przypadku kwasów tłuszczowych o parzystej liczbie węgli oraz acetylo-CoA i propionylo-CoA, gdy liczba atomów węgla jest nieparzysta.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Beta-oksydacja · Zobacz więcej »

Białka

zwinięciu białka (kolor czerwony – reszty kwasowe, niebieski – reszty zasadowe, zielony – reszty polarne, biały – reszty niepolarne) mioglobiny Białka, proteiny – wielkocząsteczkowe biopolimery o masie cząsteczkowej od ok.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Białka · Zobacz więcej »

Biosynteza aminokwasów

Biosynteza aminokwasów - procesy biochemiczne, zachodzące w organizmie, prowadzące do powstania aminokwasów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Biosynteza aminokwasów · Zobacz więcej »

Butanol

Butanol, alkohol butylowy, – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Butanol · Zobacz więcej »

Chemia

Roztwory substancji w butelkach laboratoryjnych, w tym woda amoniakalna i kwas azotowy, podświetlone na różne kolory Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Chemia · Zobacz więcej »

Chemiosmoza

Schemat chemiosmozy Chemiosmoza – proces biochemiczny polegający na przemieszczaniu protonów przez błony białkowo-lipidowe z wytworzeniem ATP.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Chemiosmoza · Zobacz więcej »

Clostridium

Clostridium – rodzaj bakterii Gram-dodatnich, beztlenowych, wytwarzających spory laseczek z typu Firmicutes, tworzących przetrwalniki.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Clostridium · Zobacz więcej »

Cyjanki

Cyjanki – związki chemiczne, sole kwasu cyjanowodorowego, które zawierająanion cyjankowy (CN−).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Cyjanki · Zobacz więcej »

Cykl kwasu cytrynowego

Cykl kwasu cytrynowego, cykl kwasów trikarboksylowych (TCA) lub cykl Krebsa – cykliczny szereg reakcji biochemicznych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Cykl kwasu cytrynowego · Zobacz więcej »

Cykl Q

łańcucha transportu elektronów kompleksu III Cykl Q – seria reakcji biochemicznych, których przebieg jako pierwszy opisał Peter D. Mitchell w 1977 roku.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Cykl Q · Zobacz więcej »

Cytochrom bc1

Schemat kompleksu III Oksydoreduktaza Q – cytochrom c, inaczej cytochrom bc1, kompleks III, kompleks oksydoreduktazy ubichinon-cytochrom c – białko błonowe łańcucha oddechowego, zlokalizowane w wewnętrznej błonie mitochondrialnej, o masie 250 kDa i zbudowane z 10 podjednostek.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Cytochrom bc1 · Zobacz więcej »

Cytochrom c

Struktura cytochromu c Cytochrom c – hemoproteina pełniąca funkcję transportera elektronów w łańcuchu oddechowym pomiędzy kompleksem cytochromów ''bc1'' a oksydazącytochromowąw mitochondriach.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Cytochrom c · Zobacz więcej »

Cytochromy

Cytochromy – grupa białek uczestniczących w transporcie elektronów w procesie fosforylacji oksydacyjnej.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Cytochromy · Zobacz więcej »

Cytoplazma

białek i większych struktur. Cytoplazma – część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym, a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra, komórek prokariotycznych – cała protoplazma.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Cytoplazma · Zobacz więcej »

David Keilin

David Keilin (ur. 21 marca 1887 w Moskwie, zm. 27 lutego 1963 w Cambridge) – brytyjski entomolog, parazytolog i biochemik polskiego pochodzenia.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i David Keilin · Zobacz więcej »

Dehydrogenaza aldehydu 3-fosfoglicerynowego

Dehydrogenaza aldehydu 3-fosfoglicerynowego (EC 1.2.1.12) jest enzymem z klasy oksydoreduktaz.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Dehydrogenaza aldehydu 3-fosfoglicerynowego · Zobacz więcej »

Dehydrogenaza bursztynianowa

Struktura dehydrogenazy bursztynianowej w błonie fosfolipidowej Dehydrogenaza bursztynianowa – (EC 1.3.5.1) enzym z grupy oksydoreduktaz katalizujący reakcje odwodornienia bursztynianu z wytworzeniem fumaranu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Dehydrogenaza bursztynianowa · Zobacz więcej »

Dehydrogenazy

Dehydrogenazy – ogólna nazwa grupy enzymów zaliczanych do oksydoreduktaz, odczepiających atomy wodoru (łac. hydrogenium) z rozmaitych związków organicznych występujących w organizmach żywych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Dehydrogenazy · Zobacz więcej »

Dekarboksylacja

Dekarboksylacja, dekarboksylowanie – reakcja chemiczna, w której dochodzi do usunięcia grupy karboksylowej z kwasów karboksylowych lub ich soli i estrów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Dekarboksylacja · Zobacz więcej »

Denitryfikacja

Denitryfikacja – reakcja chemiczna polegająca na redukcji azotanów do azotu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Denitryfikacja · Zobacz więcej »

Difosforany

Difosforany (PPi, dawniej: pirofosforany), – grupa związków chemicznych, soli lub estrów kwasu difosforowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Difosforany · Zobacz więcej »

Dinukleotyd flawinoadeninowy

Dinukleotyd flawinoadeninowy (FAD – forma utleniona, FADH2 – forma zredukowana) – organiczny związek chemiczny złożony z mononukleotydu flawinowego (FMN – pochodna ryboflawiny) i adenozynomonofosforanu (AMP).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Dinukleotyd flawinoadeninowy · Zobacz więcej »

Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy

Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy (NADH – forma zredukowana, NAD+ – forma utleniona) – organiczny związek chemiczny, nukleotyd pełniący istotnąrolę w procesach oddychania komórkowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy · Zobacz więcej »

Drożdże

Rozmnażanie się ''Saccharomyces cerevisiae'' przez pączkowanie Drożdże – eukariotyczne, jednokomórkowe mikroorganizmy zaliczane do królestwa grzybów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Drożdże · Zobacz więcej »

Dwutlenek węgla

Dwutlenek węgla, ditlenek węgla,, – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym węgiel występuje na IV stopniu utlenienia.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Dwutlenek węgla · Zobacz więcej »

Eduard Buchner

Eduard Buchner (ur. 20 maja 1860 w Monachium, zm. 13 sierpnia 1917 w Fokszanach) – niemiecki profesor chemii na uniwersytetach w Kolonii, Tybindze, Berlinie, Wrocławiu i Würzburgu, prowadzący badania dotyczące związków cyklicznych, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w roku 1907 za badania w zakresie biochemii, w tym przede wszystkim za odkrycie fermentacji zachodzącej bez udziału sił witalnych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Eduard Buchner · Zobacz więcej »

Eduard Friedrich Wilhelm Pflüger

Podobizna Eduarda Pflügera na tablicy pamiątkowej Eduard Friedrich Wilhelm Pflüger (1829-1910) – niemiecki fizjolog.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Eduard Friedrich Wilhelm Pflüger · Zobacz więcej »

Efekt Pasteura

Efekt Pasteura – zjawisko związane z metabolizmem polegające na hamowaniu fermentacji (poprzez hamowanie glikolizy) pod wpływem tlenu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Efekt Pasteura · Zobacz więcej »

Elektron

Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Elektron · Zobacz więcej »

Energia (fizyka)

Uderzenie pioruna jest przykładem przemian energii kuli plazmowej Energia (gr. ενεργεια energeia od ἔργον ergon „praca”) – skalarna wielkość fizyczna charakteryzująca stan układu fizycznego (materii)Leksykon naukowo-techniczny WNT 1984 s. 200.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Energia (fizyka) · Zobacz więcej »

Enzymy

lipidowych cząsteczek sygnałowych Enzymy (z gr. ἔνζυμον, od ἔν en „w” i ζύμη dzýmē „zaczyn (za)kwas”) – wielkocząsteczkowe, w większości białkoweWiększość słowników, leksykonów i encyklopedii definiuje enzymy jako cząsteczki białkowe.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Enzymy · Zobacz więcej »

Erytrozo-4-fosforan

Erytrozo-4-fosforan – organiczny związek chemiczny należący do grupy węglowodanów, w którym grupa hydroksylowa przy atomie węgla nr 4 została zestryfikowana kwasem fosforowym.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Erytrozo-4-fosforan · Zobacz więcej »

Etanol

Etanol, alkohol etylowy, – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Etanol · Zobacz więcej »

Fermentacja

Fermentacja Fermentacja – enzymatyczny proces przemian związków organicznych w warunkach beztlenowych, prowadzony przez mikroorganizmy, np.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fermentacja · Zobacz więcej »

Fermentacja alkoholowa

Schemat przedstawiający proces fermentacji alkoholowej Fermentacja alkoholowa – rodzaj fermentacji, podczas której z węglowodanów pod wpływem enzymów wytwarzanych przez drożdże powstaje etanol i dwutlenek węgla: W wyniku tego procesu powstaje również szereg produktów ubocznych, między innymi: gliceryna, kwas bursztynowy i kwas octowy.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fermentacja alkoholowa · Zobacz więcej »

Fermentacja masłowa

Fermentacja masłowa – fermentacja wywoływana przez bakterie masłowe.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fermentacja masłowa · Zobacz więcej »

Fermentacja mlekowa

Reakcje zachodzące podczas fermentacji mlekowej Fermentacja mlekowa – fermentacja węglowodanów do kwasu mlekowego, odbywająca się pod wpływem działania bakterii fermentacji mlekowej.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fermentacja mlekowa · Zobacz więcej »

Fermentacja propionowa

Fermentacja propionowa – fermentacja wywoływana przez bakterie propionowe.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fermentacja propionowa · Zobacz więcej »

Fosfofruktokinaza

Fruktozo-6-fosforan Fruktozo-1,6-bisfosforan Fruktozo-2,6-bisfosforan Fosfofruktokinazy (PFK z en phosphofructokinase) – grupa enzymów z klasy kinaz fosforylujących fruktozo-6-fosforan.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fosfofruktokinaza · Zobacz więcej »

Fosfor

Fosfor (P, ‘niosący światło’) – pierwiastek chemiczny, niemetal. Jedynym stabilnym izotopem fosforu jest. Fosfor po raz pierwszy został wyizolowany (jako biały fosfor) w 1669. Nazwa pochodzi od zjawiska emisji słabego światła po wystawieniu na działanie tlenu. Pokrewny termin fosforescencja, oznaczający świecenie różnych substancji po wcześniejszym wystawieniu na działanie światła, pochodzi od nazwy fosforu. Jednak zjawisko świecenia fosforu jest nazywane chemiluminescencją, gdyż jest wynikiem reakcji utleniania. Fosfor występuje w czterech odmianach alotropowych, jako: fosfor biały, czerwony, fioletowy oraz czarny.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fosfor · Zobacz więcej »

Fosforany

Grupa fosforanowa Fosforany (nazwa systematyczna: tetraoksydofosforany(3−); w systemie Stocka: ortofosforany(V)) – związki chemiczne, pochodne kwasu fosforowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fosforany · Zobacz więcej »

Fosforylacja

Fosforylacja – reakcja przyłączenia reszty fosforanowej do nukleofilowego atomu dowolnego związku chemicznego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fosforylacja · Zobacz więcej »

Fosforylacja oksydacyjna

Fosforylacja oksydacyjna u eukariotów zachodzi dzięki łańcuchowi transportu elektronów w mitochondriach. NADH i bursztynian, wytworzone w cyklu kwasu cytrynowego, sąutleniane wytwarzając energię niezbędnądo syntezy ATP. Fosforylacja oksydacyjna – szlak metaboliczny, w którego wyniku energia, uwalniana podczas utleniania zredukowanych nukleotydów, przekształcana jest w energię ATP.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fosforylacja oksydacyjna · Zobacz więcej »

Fosforylacja substratowa

Fosforylacja substratowa – reakcja chemiczna, rodzaj fosforylacji, w której reszta fosforanowa zostanie przeniesiona ze związku ufosforylowanego (substratu) bezpośrednio na ADP.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fosforylacja substratowa · Zobacz więcej »

Fritz Lipmann

Fritz Albert Lipmann (ur. 12 czerwca 1899 w Królewcu, zm. 24 lipca 1986 w Poughkeepsie) – amerykański biochemik pochodzenia niemieckiego, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii lub medycyny w 1953.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fritz Lipmann · Zobacz więcej »

Fruktoza

Fruktoza, cukier owocowy (z łac. fructus, owoc) – organiczny związek chemiczny z grupy ketoz.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fruktoza · Zobacz więcej »

Fruktozo-6-fosforan

Fruktozo-6-fosforan – organiczny związek chemiczny, pochodna fruktozy, w której grupa hydroksylowa przy atomie węgla nr 6 została zestryfikowana kwasem fosforowym.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fruktozo-6-fosforan · Zobacz więcej »

Fumaraza

Struktura fumarazy Fumaraza, Hydrataza fumaranowa (EC 4.2.1.2) – enzym z grupy liaz katalizujący odwracalnąreakcję uwodnienia fumaranu do L-jabłczanu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Fumaraza · Zobacz więcej »

Galaktoza

Galaktoza – organiczny związek chemiczny z grupy cukrów prostych (monosacharydów), aldoheksoza.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Galaktoza · Zobacz więcej »

Gliceryna

Gliceryna, glicerol, propano-1,2,3-triol (łac. glycerolum) – organiczny związek chemiczny z grupy cukroli; najprostszy trwały alkohol trójwodorotlenowy (triol).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Gliceryna · Zobacz więcej »

Glikogen

Glikogen – polisacharyd (wielocukier), którego cząsteczki zbudowane sąz połączonych ok.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Glikogen · Zobacz więcej »

Glikoliza

Schemat glikolizy Glikoliza, szlak Embdena-Meyerhofa-Parnasa – ciąg reakcji biochemicznych, podczas których jedna cząsteczka glukozy zostaje przekształcona w dwie cząsteczki pirogronianu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Glikoliza · Zobacz więcej »

Glioksysom

Glioksysom – organellum występujące w komórkach liścieni, bielma i warstwy aleuronowej u roślin oraz komórkach niektórych grzybów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Glioksysom · Zobacz więcej »

Glukoneogeneza

Glukoneogeneza Glukoneogeneza – enzymatyczny proces przekształcania niecukrowcowych prekursorów, np.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Glukoneogeneza · Zobacz więcej »

Glukoza

Glukoza, D-glukoza – organiczny związek chemiczny, monosacharyd (cukier prosty) z grupy aldoheksoz.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Glukoza · Zobacz więcej »

Glukozo-6-fosforan

Glukozo-6-fosforan – organiczny związek chemiczny z grupy aldoz, pochodna glukozy ufosforylowana w pozycji 6.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Glukozo-6-fosforan · Zobacz więcej »

Gradient elektrochemiczny

Gradient elektrochemiczny, siła protonomotoryczna, gradient protonowy, ΔμH+ – różnica stężeń wolnych protonów (ΔpH) i ich ładunków (ΔΨ) w poprzek błony biologicznej.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Gradient elektrochemiczny · Zobacz więcej »

Grupa acetylowa

Grupa acetylowa cysteiny Grupa acetylowa, acetyl, Ac, (z – ocet i – materia) – rodzaj grupy funkcyjnej typu acylowego wywodzącej się z kwasu octowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Grupa acetylowa · Zobacz więcej »

Grupa acylowa

Struktura grupy karboacylowej Grupa acylowa, acyl – grupa funkcyjna utworzona formalnie poprzez oderwanie przynajmniej jednej grupy hydroksylowej od cząsteczki kwasu tlenowego posiadającego wzór ogólny (n ≠ 0) lub analog takiej grupy.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Grupa acylowa · Zobacz więcej »

Grupa aminowa

Pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowa grupa aminowa Grupa aminowa,,, – organiczna grupa funkcyjna charakterystyczna dla amin.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Grupa aminowa · Zobacz więcej »

Guanozyno-5′-difosforan

Guanozyno-5′-difosforan (GDP) – organiczny związek chemiczny, rybonukleotyd o budowie podobnej do adenozynodifosforanu (ADP).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Guanozyno-5′-difosforan · Zobacz więcej »

Guanozyno-5′-trifosforan

Guanozyno-5′-trifosforan (GTP) – organiczny związek chemiczny, rybonukleotyd purynowy pełniący funkcję przenośnika energii w komórce.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Guanozyno-5′-trifosforan · Zobacz więcej »

Hans Adolf Krebs

Hans Adolf Krebs (ur. 25 sierpnia 1900 w Hildesheimie, Niemcy, zm. 22 listopada 1981 w Oksfordzie, Anglia, Wielka Brytania) – biochemik i lekarz niemiecki pochodzenia żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 1953 roku za odkrycie i opracowanie mechanizmów cyklu przemian kwasu cytrynowego (nazwanego później cyklem Krebsa).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Hans Adolf Krebs · Zobacz więcej »

Hans Buchner

Hans Ernst August Buchner (ur. 16 grudnia 1850 w Monachium, Bawaria, zm. 5 kwietnia 1902 tamże), bakteriolog niemiecki.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Hans Buchner · Zobacz więcej »

Heinrich Wieland

Heinrich Otto Wieland (ur. 4 czerwca 1877 w Pforzheim, zm. 5 sierpnia 1957 w Monachium) – niemiecki profesor chemii uniwersytetu w Monachium.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Heinrich Wieland · Zobacz więcej »

Heksokinaza

Ludzka heksokinaza (dimer) Heksokinaza (EC 2.7.1.1) – enzym z klasy transferaz katalizujący fosforylację D-heksoz do ich 6-fosforanów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Heksokinaza · Zobacz więcej »

Heksozy

Heksozy – grupa organicznych związków chemicznych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Heksozy · Zobacz więcej »

Hem (biochemia)

Hem B Delokalizacja wiązań w cząsteczce hemu B model czaszowy) model pręcikowo-kulkowy) Hem, żelazoporfiryna – grupa prostetyczna wielu enzymów, występująca między innymi w hemoglobinie, mioglobinie oraz cytochromach.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Hem (biochemia) · Zobacz więcej »

Hydroliza

Hydroliza – reakcja podwójnej wymiany (często odwracalna), która przebiega między wodąi rozpuszczonąw niej substancją.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Hydroliza · Zobacz więcej »

Indol

Indol, 2,3-benzopirol – heterocykliczny związek chemiczny, zbudowany ze sprzężonych pierścieni benzenowego i pirolowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Indol · Zobacz więcej »

Inhibitor

Inhibitor (– powstrzymanie) – substancja chemiczna, która powoduje zmniejszenie szybkości reakcji chemicznej.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Inhibitor · Zobacz więcej »

Inwertaza

Inwertaza (β-fruktofuranozydaza, β-fruktozydaza, sacharaza, EC 3.2.1.26) – enzym z klasy hydrolaz i podklasy glikozydaz, który katalizuje hydrolizę wiązania fruktofuranozydowego (+)-sacharozy z wytworzeniem (+)-glukozy i (−)-fruktozy.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Inwertaza · Zobacz więcej »

Izomerazy

Izomerazy (EC 5) – klasa enzymów katalizujących izomeryzację.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Izomerazy · Zobacz więcej »

John Ernest Walker

John Ernest Walker (ur. 7 stycznia 1941 w Halifaksie) – brytyjski biolog molekularny, noblista.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i John Ernest Walker · Zobacz więcej »

Jon wodorotlenkowy

Jon wodorotlenkowy (wodorotlenowy), – jednowartościowy anion (jon jednoujemny) zbudowany z dwóch atomów, tlenu i wodoru.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Jon wodorotlenkowy · Zobacz więcej »

Kanał jonowy

fosforylacji, 6. błona komórkowa przekaźnika (3), C – przekaźnik wiązany przez jedno z miejsc receptorowych (4), D – związanie drugiego miejsca receptorowego i otwarcie kanału, przepływ jonów, E – enzym (5) rozkłada acetylocholinę, która opuszcza miejsca receptorowe, kanał się zamyka, F – kanał ponownie całkowicie zamknięty Kanał jonowy – cylindryczne białko błonowe tworzące hydrofilowe pory, posiadające zdolność kontrolowanego przepuszczania jonów przez błony biologiczne wszystkich żywych komórek zgodnie z ich gradientem stężeń (w drodze dyfuzji).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kanał jonowy · Zobacz więcej »

Karnityna

Karnityna (β-hydroksy-γ-trimetyloamoniomaślan), (CH3)3N+–CH2–CH(OH)–CH2–COO− – organiczny związek chemiczny o budowie betainowej, N,N,N-trimetylowa pochodna kwasu γ-amino-β-hydroksymasłowego (GABAOB). W organizmach jest syntetyzowany w wątrobie, nerkach i mózgu z aminokwasów (lizyny i metioniny) i pełni rolę w transporcie kwasów tłuszczowych z cytozolu do mitochondriów. Dość obficie występuje w mięśniach. Karnityna jest związkiem chiralnym, w którym centrum stereogeniczne stanowi 3 atom węgla. Substancja pochodzenia naturalnego, o nazwie zwyczajowej „L-karnityna”, jest enancjomerem o konfiguracji R. Tylko ten enancjomer ma działanie biologiczne, dlatego w tej postaci powinna być obecna w codziennej diecie lub podawana jako suplement. Nazwa karnityny pochodzi stąd, że po raz pierwszy wyizolowano jąz mięśni (nazwa od łac. caro, carnis – mięso) w 1905 roku. Początkowo nazywano jąwitaminąBT, ponieważ jej brak w pożywieniu prowadził do gromadzenia tłuszczu u larw mącznika młynarka (Tenebrio molitor). Ponieważ karnityna u człowieka pochodzi z dwóch źródeł: jest syntetyzowana i dostarczana z pożywieniem, bywa nazywana substancjąwitaminopodobną. Jest ona naturalnie występującąsubstancjąw organizmie. Głównym źródłem karnityny w żywności sąmięso i przetwory mleczne. Najbogatsze w karnitynę sąbaranina, wołowina, wieprzowina i ryby. Mniej L-karnityny zawiera mięso z drobiu. Pokarmy pochodzenia roślinnego (warzywa, owoce) zawierajątylko śladowe ilości karnityny. Dzienne zapotrzebowanie zdrowej, dorosłej osoby na karnitynę wynosi średnio 15 mg. Dzienne synteza karnityny wynosi 11–34 mg, a z dietądostarczane jest codziennie średnio 20–200 mg. U wegan i niektórych wegetarian ilość karnityny w pożywieniu jest dużo mniejsza i wynosi ok. 1 mg/dzień. Karnityna nie podlega metabolizmowi. W nerkach ulega filtracji w kłębuszkach nerkowych, a następnie prawie w całości wchłaniana zwrotnie w kanalikach nerkowych. U osób zdrowych na ogół nie stwierdza się niedoboru karnityny, gdyż biosynteza i codzienna dieta zaspokaja potrzeby organizmu. Jednakże niedobory karnityny mogąpojawiać się u osób niedożywionych, przy nieprawidłowej, ubogiej diecie, a także u osób na diecie wegańskiej lub w schorzeniach nerek czy wątroby.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Karnityna · Zobacz więcej »

Katabolizm

Katabolizm (z gr. καταβολή od κᾰτᾰ 'w dół' i βάλλειν 'rzut') – ogół reakcji chemicznych metabolizmu prowadzący do rozpadu złożonych związków chemicznych na prostsze cząsteczki.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Katabolizm · Zobacz więcej »

Katalaza

Katalaza Katalaza (EC 1.11.1.6) – enzym z grupy oksydoreduktaz katalizujący proces rozkładu nadtlenku wodoru do wody i tlenu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Katalaza · Zobacz więcej »

Kataliza

Kataliza – zjawisko przyspieszenia szybkości reakcji chemicznej pod wpływem niewielkiej (w stosunku do ilości reagentów) ilości katalizatora, który sam nie ulega trwałym przekształceniom, lecz tylko tworzy z innymi substratami związki lub kompleksy przejściowe.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kataliza · Zobacz więcej »

Ketokwasy karboksylowe

Przykładowe ketokwasy. Od góry:kwas pirogronowy (α-ketokwas),kwas acetylooctowy (β-ketokwas),kwas lewulinowy (γ-ketokwas) Ketokwasy karboksylowe, kwasy ketokarboksylowe, w skrócie ketokwasy lub ketonokwasy – rodzaj oksokwasów karboksylowych, grupa organicznych związków chemicznych, pochodnych kwasów karboksylowych zawierających jednocześnie grupę karboksylowąi ketonową.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Ketokwasy karboksylowe · Zobacz więcej »

Kinaza pirogronianowa

domen białkowych Kinaza pirogronianowa (EC 2.7.1.40) – enzym z klasy transferaz katalizujący przeniesienie grupy fosforanowej z fosfoenolopirogronianu na ADP, przez co tworzy się jedna cząsteczka pirogronianu i jedna cząsteczka ATP: Reakcja ta bierze udział w szlaku glikolitycznym.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kinaza pirogronianowa · Zobacz więcej »

Koenzym A

Koenzym A (CoA, CoA∼SH) – organiczny związek chemiczny zbudowany z reszt 3′-fosforyloadenozynodifosforanu, pantotenianu i cysteaminy.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Koenzym A · Zobacz więcej »

Koenzymy

Koenzym A Koenzymy – niebiałkowe składniki białek (np. enzymów) niezbędne dla ich aktywności, rodzaj kofaktorów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Koenzymy · Zobacz więcej »

Komórka

DNA (zielony), obraz mikroskopowy Komórka (łac. cellula) – najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (takich jak przemiana materii, wzrost i rozmnażanie).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Komórka · Zobacz więcej »

Komórka roślinna

Komórki roślinne, powiększenie 400x Komórka roślinna – podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna budująca organizm rośliny, mająca zdolność wymiany materii z otoczeniem i jej przetwarzania.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Komórka roślinna · Zobacz więcej »

Kompleks dehydrogenazy pirogronianowej

Kompleks dehydrogenazy pirogronianowej (ang. pyruvate dehydrogenase complex, PDC) – kompleks trzech enzymów przekształcający pirogronian w acetylo-CoA w procesie dekarboksylacji pirogronianu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kompleks dehydrogenazy pirogronianowej · Zobacz więcej »

Kwas 3-fosfoglicerynowy

Kwas 3-fosfoglicerynowy, 3PG, PGA – organiczny związek chemiczny z grupy fosforanów biorący udział w glikolizie i cyklu Calvina.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas 3-fosfoglicerynowy · Zobacz więcej »

Kwas bursztynowy

Kwas bursztynowy, kwas butanodiowy – związek organiczny z grupy kwasów dikarboksylowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas bursztynowy · Zobacz więcej »

Kwas cytrynowy

Kwas cytrynowy (łac. Acidum citricum; E330) – organiczny związek chemiczny z grupy hydroksykwasów karboksylowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas cytrynowy · Zobacz więcej »

Kwas fosfoenolopirogronowy

Kwas fosfoenolopirogronowy – organiczny związek chemiczny, ester fosforanowy formy enolowej kwasu pirogronowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas fosfoenolopirogronowy · Zobacz więcej »

Kwas fumarowy

Kwas fumarowy (kwas trans-butenodiowy) – organiczny związek chemiczny z grupy nienasyconych alifatycznych kwasów dikarboksylowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas fumarowy · Zobacz więcej »

Kwas α-ketoglutarowy

Kwas α-ketoglutarowy, AKG – organiczny związek chemiczny z grupy dikarboksylowych ketokwasów, ketonowa pochodna kwasu glutarowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas α-ketoglutarowy · Zobacz więcej »

Kwas jabłkowy

Kwas jabłkowy (kwas hydroksybursztynowy, łac. Acidum malicum, E296) – organiczny związek chemiczny, α-hydroksykwas dikarboksylowy występujący m.in.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas jabłkowy · Zobacz więcej »

Kwas masłowy

Kwas masłowy, kwas butanowy – organiczny związek chemiczny z grupy kwasów karboksylowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas masłowy · Zobacz więcej »

Kwas mlekowy

Kwas mlekowy, kwas 2-hydroksypropanowy, E270 – organiczny związek chemiczny z grupy hydroksykwasów, obecny w skwaśniałym mleku (skąd pochodzi jego nazwa) oraz powstający w mięśniach w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego, kiedy dochodzi do procesu beztlenowego oddychania zwanego fermentacjąmleczanową.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas mlekowy · Zobacz więcej »

Kwas octowy

Kwas octowy, – organiczny związek chemiczny z grupy kwasów karboksylowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas octowy · Zobacz więcej »

Kwas pirogronowy

Kwas pirogronowy (kwas 2-oksopropanowy) – organiczny związek chemiczny z grupy α-ketokwasów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas pirogronowy · Zobacz więcej »

Kwas propionowy

Kwas propionowy, kwas propanowy – organiczny związek chemiczny z grupy nasyconych kwasów karboksylowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas propionowy · Zobacz więcej »

Kwas szczawiooctowy

Kwas szczawiowooctowy – organiczny związek chemiczny z grupy dikarboksylowych ketokwasów, jeden ze składników zapoczątkowujących cykl kwasu cytrynowego – drugim jest acetylo-CoA.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwas szczawiooctowy · Zobacz więcej »

Kwasy tłuszczowe

Kwasy tłuszczowe – kwasy monokarboksylowe o wzorze ogólnym R–COOH (R oznacza prosty łańcuch węglowodorowy o długości co najmniej trzech atomów węgla, a COOH jest grupąkarboksylowąznajdującąsię na końcu tego łańcucha).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Kwasy tłuszczowe · Zobacz więcej »

Laktoza

Laktoza, cukier mleczny (‘mleko’), C12H22O11 – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodanów, dwucukier zbudowany z D-galaktozy i D-glukozy, połączonych wiązaniem β-1,4-glikozydowym.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Laktoza · Zobacz więcej »

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii

Alfred Nobel Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii – laureaci nagrody przyznawanej corocznie osobom, które dokonały odkrycia naukowego lub wynalazku w dziedzinie chemii (jednej z pięciu, w których tę nagrodę ustanowiono), wyświadczając tym największe dobrodziejstwo ludzkości.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii · Zobacz więcej »

Lipazy

Lipazy - grupa enzymów należących do hydrolaz.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Lipazy · Zobacz więcej »

Lipidy

Lipidy (gr. λίπος, tłuszcz) – szeroka grupa występujących w naturze związków chemicznych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Lipidy · Zobacz więcej »

Louis Pasteur

winianu amonowo-sodowego Louis Pasteur (pol. Ludwik Pasteur; ur. 27 grudnia 1822 w Dole, zm. 28 września 1895 w Saint-Cloud) – francuski chemik i prekursor mikrobiologii.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Louis Pasteur · Zobacz więcej »

Macierz mitochondrialna

1 - wewnętrzna błona2 - zewnętrzna błona3 - przedział zewnętrzny4 - macierz Macierz mitochondrialna, wewnętrzna przestrzeń mitochondrium (łac. matrix) – bezpostaciowa substancja płynna wypełniająca wnętrze mitochondrium.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Macierz mitochondrialna · Zobacz więcej »

Mangan

Mangan (Mn) – pierwiastek chemiczny należący do grupy metali przejściowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Mangan · Zobacz więcej »

Metabolit

Metabolit – produkt metabolizmu (przemian chemicznych zachodzących w organizmach).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Metabolit · Zobacz więcej »

Metabolizm

adenozynotrifosforanu, głównego elementu metabolizmu energii Metabolizm (z gr. μεταβολή 'zmiana' od μετά 'ponad, poza' i βάλλειν 'rzut') – całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzących w żywych komórkach, stanowiący podstawę wszelkich zjawisk biologicznych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Metabolizm · Zobacz więcej »

Metan

Metan, – organiczny związek chemiczny, najprostszy węglowodór nasycony (alkan).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Metan · Zobacz więcej »

Metanogeny

Metanogeny zwane też tradycyjnie bakteriami metanogennymi, bakteriami metanogenicznymi lub metanobakteriami, mimo że według obecnych klasyfikacji taksonomicznych nie sązaliczane do bakterii, sąto archeowce u których głównym produktem oddychania jest metan.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Metanogeny · Zobacz więcej »

Mikrobiologia

Mikrobiologia – nauka biologiczna zajmująca się zagadnieniami związanymi z mikroorganizmami oraz wirusami, dział biologii.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Mikrobiologia · Zobacz więcej »

Mikroorganizm

pałeczek okrężnicy (powiększenie 10000 razy) Mikroorganizm (gr. μικρός, mikrós ‘mały’, ὀργανισμός, organismós ‘organizm’), drobnoustrój, pot.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Mikroorganizm · Zobacz więcej »

Mitochondrium

matriks oraz błony cytozol12) lizosom13) centriola Mitochondrium (w liczbie mnogiej mitochondria) – otoczone dwiema błonami organellum, obecne w większości komórek eukariotycznych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Mitochondrium · Zobacz więcej »

Mol

Mol (skrót od molekuła) – podstawowa w układzie SI jednostka liczności materii o symbolu (oznaczeniu) mol.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Mol · Zobacz więcej »

Nadtlenek wodoru

Nadtlenek wodoru, – nieorganiczny związek chemiczny z grupy nadtlenków, jedna z reaktywnych form tlenu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Nadtlenek wodoru · Zobacz więcej »

Nagroda Nobla

Nagroda Nobla – wyróżnienie przyznawane od początku XX wieku za wybitne zasługi dla ludzkości: naukowe, literackie lub w działaniach na rzecz pokoju.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Nagroda Nobla · Zobacz więcej »

Obieg azotu w przyrodzie

Obieg azotu w przyrodzie Cykl azotowy, cykl nitryfikacyjny, obieg azotu w przyrodzie – cykl biogeochemiczny, który opisuje cyrkulację azotu i jego związków chemicznych w biosferze.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Obieg azotu w przyrodzie · Zobacz więcej »

Oddychanie

Oddychanie (łac. respiratio – oddychanie) – procesy życiowe związane z uzyskiwaniem przez organizmy energii użytecznej biologicznie.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Oddychanie · Zobacz więcej »

Oksydaza alternatywna

Mechanizm działania oksydazy alternatywnej Oksydaza alternatywna (AOX z ang. alternative oxidase) – enzym obecny w wewnętrznej błonie mitochondriów roślin, glonów, grzybów i niektórych protistów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Oksydaza alternatywna · Zobacz więcej »

Oksydaza cytochromu c

dwuwarstwie lipidowej. Przestrzeń międzybłonowa u góry. Oksydaza cytochromu c (też oksydaza cytochromowa, kompleks IV łańcucha oddechowego) – to duży transbłonowy kompleks białkowy błony wewnętrznej mitochondrium oraz bakterii.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Oksydaza cytochromu c · Zobacz więcej »

Oleosom

Budowa oleosomu: A – oleozyny B – monowarstwa fosfolipidowa C – tłuszcze zapasowe Oleosom, sferosom – specyficzne organellum występujące w komórkach roślinnych magazynujące tłuszcze, zwykle triacyloglicerole.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Oleosom · Zobacz więcej »

Organizm

prokariotycznego Prekambryjskie stromatolity – geologiczne twory z cienkich warstw węglanu wapnia wytrąconego z wody morskiej jako efekt uboczny życia sinic. Należądo najstarszych śladów życia na Ziemi, najstarszy stromatolit pochodzi sprzed 3,2 mld lat Organizm – istota żywa charakteryzująca się procesami życiowymi (przede wszystkim przemianąmaterii), której części składowe tworząfunkcjonalnącałość (indywiduum) zdolnądo samodzielnego życia.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Organizm · Zobacz więcej »

Otto Meyerhof

Otto Fritz Meyerhof (ur. 12 kwietnia 1884 w Hanowerze w Niemczech, zm. 6 października 1951 w Filadelfii w USA) – niemiecki fizjolog i biochemik, laureat Nagrody Nobla w 1922 roku.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Otto Meyerhof · Zobacz więcej »

Pałeczka okrężnicy

Skupisko ''Escherichia coli'' powiększone 10 000x Pałeczka okrężnicy (łac. Escherichia coli) – Gram-ujemna względnie beztlenowa bakteria należąca do rodziny Enterobacteriaceae.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Pałeczka okrężnicy · Zobacz więcej »

Pakietowce

Pakietowiec – morfologiczna forma bakterii, w której komórki (ziarenkowce) układająsię w skupiska podobne do sześcianów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Pakietowce · Zobacz więcej »

Paul Boyer

Paul Delos Boyer (ur. 31 lipca 1918 w Provo, zm. 2 czerwca 2018 w Los Angeles) – amerykański biochemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii z 1997 roku.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Paul Boyer · Zobacz więcej »

Peroksysom

Struktura peroksysomu Peroksysom (dawniej mikrociałko, mikrociało) – organellum komórki eukariotycznej o średnicy 0,2–1,8 μm, otoczone jednąbłoną, o kształcie owalnym bądź sferycznym.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Peroksysom · Zobacz więcej »

Peter D. Mitchell

Peter Dennis Mitchell (ur. 29 września 1920 w Mitcham, Surrey, zm. 10 kwietnia 1992 w Bodmin, Kornwalia) – brytyjski biochemik.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Peter D. Mitchell · Zobacz więcej »

Procesy życiowe

Procesy życiowe, czynności życiowe – czynności wspólne dla istot żywych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Procesy życiowe · Zobacz więcej »

Prokarionty

Gronkowiec złocisty (''Staphylococcus aureus'') jest organizmem prokariotycznym Prokarionty, prokarioty, organizmy prokariotyczne (Prokaryota, Procaryota) – mikroorganizmy, w większości jednokomórkowe, których komórka nie zawiera jądra komórkowego oraz organelli komórkowych charakterystycznych dla eukariontów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Prokarionty · Zobacz więcej »

Reakcja chemiczna

SN2 rozerwanie wiązania i utworzenie nowego zachodzi równocześnie Reakcja chemiczna – każdy proces, w wyniku którego pierwotna substancja zwana substratem przemienia się w innąsubstancję zwanąproduktem.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Reakcja chemiczna · Zobacz więcej »

Redukcja (chemia)

Redukcja, elektronacja – proces, w trakcie którego atom lub ich grupa przechodzi z wyższego stopnia utlenienia na niższy.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Redukcja (chemia) · Zobacz więcej »

Ropa naftowa

Ropa naftowa Ropa naftowa; pot. ropa, nafta, olej skalny – ciekła kopalina, złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych (bituminów) z niewielkimi domieszkami związków azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeń nieorganicznych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Ropa naftowa · Zobacz więcej »

Rudolph Marcus

Rudolph Arthur Marcus (ur. 21 lipca 1923 w Montrealu) – amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1992, przyznanej za wkład w rozwój teorii reakcji z przeniesieniem elektronu, oraz Nagrody Wolfa w dziedzinie chemii w 1984/1985.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Rudolph Marcus · Zobacz więcej »

Rybulozo-5-fosforan

Rybulozo-5-fosforan – organiczny związek chemiczny, ester kwasu fosforowego z grupąhydroksylowąOH znajdującąsię przy atomie węgla nr 5 rybulozy (cukru z grupy ketoz).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Rybulozo-5-fosforan · Zobacz więcej »

Sedoheptulozo-7-fosforan

Sedoheptulozo-7-fosforan – organiczny związek chemiczny, ester kwasu fosforowego z grupąhydroksylowąznajdującąsię przy 7 atomie węgla sedoheptulozy tego (cukru z grupy heptoz).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Sedoheptulozo-7-fosforan · Zobacz więcej »

Selen

Selen (Se) – pierwiastek chemiczny z grupy niemetali w układzie okresowym.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Selen · Zobacz więcej »

Siarczany

Siarczany (nazwa systematyczna: tetraoksydosiarczany(2−); w systemie Stocka: siarczany(VI); daw. witriole lub koperwasy) – sole lub estry kwasu siarkowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Siarczany · Zobacz więcej »

Skrobia

Skrobia – organiczny związek chemiczny, węglowodan, polisacharyd roślinny, składający się wyłącznie z merów glukozy połączonych wiązaniami α-glikozydowymi, pełniący w roślinach rolę magazynu energii.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Skrobia · Zobacz więcej »

Sprawność

Energia wyjściowa jest zawsze mniejsza od energii wejściowej Sprawność, sprawność energetyczna – skalarna bezwymiarowa wielkość fizyczna określająca w jakim stopniu w danym procesie przekształcana jest energia jednego rodzaju w energię innego rodzaju; jest to parametr określający efektywność wykorzystania paliwa.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Sprawność · Zobacz więcej »

Substancja chemiczna

Substancja chemiczna (substancja czysta, chemikalia (tylko l.mn.)) – substancja jednorodna, o stałym, określonym składzie chemicznym, jakościowym (co do rodzaju atomów pod względem liczby atomowej i ewentualnie, co do poszczególnych rodzajów atomów w cząsteczce) i najczęściej także ilościowym (liczby atomów różnych rodzajów w cząsteczce); zbiór atomów lub cząsteczek spełniających kryterium stałości składu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Substancja chemiczna · Zobacz więcej »

Substrat (chemia)

Substrat – związek chemiczny, pierwiastek lub jon, który ulega przemianie w wyniku reakcji chemicznej.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Substrat (chemia) · Zobacz więcej »

Syntaza ATP

Schemat syntezy ATP Model budowy syntazy ATP Syntaza ATP, (EC 7.1.2.2) – enzym z grupy syntaz katalizujący reakcję wytwarzania ATP z ADP i fosforanu nieorganicznego Pi.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Syntaza ATP · Zobacz więcej »

Szlak metaboliczny

Szlak metaboliczny – szereg następujących po sobie reakcji biochemicznych, w których produkt jednej reakcji jest substratem kolejnej.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Szlak metaboliczny · Zobacz więcej »

Szlak pentozofosforanowy

Szlak pentozofosforanowy (szlak heksozomonofosforanowy, szlak fosfoglukonianowy, cykl pentozofosforanowy) – ciąg reakcji biochemicznych, podczas których glukozo-6-fosforan jest utleniany do rybulozo-5-fosforanu oraz wytwarzany jest NADPH.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Szlak pentozofosforanowy · Zobacz więcej »

Tłuszcze

triglicerydu)'''R''' oznacza łańcuchy alifatyczne Tłuszcze – zwyczajowa nazwa grupy lipidów, estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych, głównie triacylogliceroli.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Tłuszcze · Zobacz więcej »

Tellur

Tellur (Te) – pierwiastek chemiczny, tlenowiec z grupy półmetali w układzie okresowym.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Tellur · Zobacz więcej »

Termogenina

Termogenina (UCP1 - ang. uncouple protein, rozsprzęgacz protonów) – białko występujące w wewnętrznej błonie mitochondriów tkanki tłuszczowej brunatnej, mające postać kanału jonowego przepuszczalnego dla jonów wodorowych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Termogenina · Zobacz więcej »

Tkanka mięśniowa

Budowa mięśnia Tkanka mięśniowa (łac. textus muscularis) - jedna z podstawowych tkanek zwierzęcych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Tkanka mięśniowa · Zobacz więcej »

Tlen

Tlen (O) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 8, niemetal z grupy tlenowców w układzie okresowym.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Tlen · Zobacz więcej »

Transaminacja

Transaminacja – reakcja chemiczna przeniesienia grupy aminowej z aminokwasu na jeden z 3 ketokwasów, w wyniku czego powstaje nowy aminokwas i nowy ketokwas.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Transaminacja · Zobacz więcej »

Triacyloglicerole

Struktura triacyloglicerolu. Od lewej: gliceryna, po prawej od góry w dół: kwas palmitynowy, kwas oleinowy, kwas α-linolenowy, wzór sumaryczny: C55H98O6 Ogólny wzór strukturalny tłuszczu (triacyloglicerolu)'''R''' oznacza łańcuchy alifatyczne Triacyloglicerole (triacyloglicerydy, triglicerydy, trójglicerydy, TG) – organiczne związki chemiczne należące do lipidów (tłuszczów prostych).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Triacyloglicerole · Zobacz więcej »

Ubichinon

Ubichinon, koenzym Q10 – organiczny związek chemiczny z grupy chinonów, występujący w mitochondriach komórek roślinnych i zwierzęcych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Ubichinon · Zobacz więcej »

Utlenianie

Utlenianie, oksydacja – reakcja chemiczna, w której atom przechodzi z niższego stopnia utlenienia na wyższy, co jest równoważne z oddaniem elektronów.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Utlenianie · Zobacz więcej »

Węglowodany

Węglowodany, sacharydy – w ścisłym znaczeniu sąto organiczne związki chemiczne składające się z atomów węgla oraz wodoru i tlenu, w takiej proporcji, że na każdy atom węgla przypadajądwa atomy wodoru i jeden tlenu, o ogólnym wzorze sumarycznym: Cn(H2O)n.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Węglowodany · Zobacz więcej »

Wirusy

filowirusów HIV Podstawowa struktura wirusa'''A.''' Wirusy bezotoczkowe '''B.''' Wirusy otoczkowe1. Kapsyd2. Kwas nukleinowy3. Kapsomer4. Nukleokapsyd5. Wirion6. Osłonka lipidowa7. Wypustki Wirusy („trucizna, jad”) – niewielkie cząstki zakaźne infekujące wszystkie formy życia, niezdolne do namnażania się poza komórkąpełniącąrolę gospodarza.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Wirusy · Zobacz więcej »

Wodór

Wodór (H) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 1, niemetal z bloku s układu okresowego.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Wodór · Zobacz więcej »

Wymiana gazowa

Wymiana gazowa – proces, w czasie którego dochodzi do dyfuzji gazów i ich wymiany pomiędzy całym organizmem a jego otoczeniem (wymiana gazowa zewnętrzna) oraz pomiędzy płynami ustrojowymi a tkankami (wymiana gazowa wewnętrzna).

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Wymiana gazowa · Zobacz więcej »

Związki organiczne

Metan to przykład jednego z najprostszych związków organicznych Związki organiczne – wszystkie związki chemiczne zawierające węgiel, oprócz nielicznych najprostszych związków tradycyjnie zaliczanych do związków nieorganicznych.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i Związki organiczne · Zobacz więcej »

1,3-Bisfosfoglicerynian

1,3-Bisfosfoglicerynian – organiczny związek chemiczny biorący udział w glikolizie i cyklu Calvina.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1,3-Bisfosfoglicerynian · Zobacz więcej »

1,4-Benzochinon

1,4-Benzochinon, chinon – organiczny związek chemiczny z grupy chinonów, cykliczny, nienasycony diketon.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1,4-Benzochinon · Zobacz więcej »

1780

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1780 · Zobacz więcej »

1857

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1857 · Zobacz więcej »

1872

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1872 · Zobacz więcej »

1897

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1897 · Zobacz więcej »

1900

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1900 · Zobacz więcej »

1905

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1905 · Zobacz więcej »

1907

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1907 · Zobacz więcej »

1912

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1912 · Zobacz więcej »

1918

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1918 · Zobacz więcej »

1922

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1922 · Zobacz więcej »

1925

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1925 · Zobacz więcej »

1929

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1929 · Zobacz więcej »

1933

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1933 · Zobacz więcej »

1935

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1935 · Zobacz więcej »

1937

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1937 · Zobacz więcej »

1939

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1939 · Zobacz więcej »

1940

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1940 · Zobacz więcej »

1947

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1947 · Zobacz więcej »

1953

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1953 · Zobacz więcej »

1961

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1961 · Zobacz więcej »

1978

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1978 · Zobacz więcej »

1992

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1992 · Zobacz więcej »

1997

Bez opisu.

Nowy!!: Oddychanie komórkowe i 1997 · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Oddychanie tlenowe, Oddychanie wewnątrzkomórkowe, Utlenianie biologiczne, Utlenianie komórkowe.

TowarzyskiPrzybywający
Hej! Jesteśmy na Facebooku teraz! »