Logo
Unionpedia
Komunikacja
pobierz z Google Play
Nowy! Pobierz Unionpedia na urządzeniu z systemem Android™!
Darmowy
Szybszy dostęp niż przeglądarce!
 

Spór o uniwersalia

Indeks Spór o uniwersalia

Spór o uniwersalia – filozoficzny problem dotyczący statusu pojęć ogólnych (powszechników, uniwersaliów), historycznie przybierał formę dyskusji wokół istnienia idei.

43 kontakty: Adelard z Bath, Anicius Manlius Severinus Boethius, Anzelm z Canterbury, Arystoteles, Średniowiecze, Awicenna, Bóg, Bernard Bolzano, Byt, Empiryzm, Fenomenologia, Filozofia, George Berkeley (filozof), Hilary Putnam, Idea, Idealizm niemiecki, Jan Szkot Eriugena, Kęty, Konceptualizm, Léon Brunschvicg, Matematyka, Metafizyka klasyczna, Neoplatonizm, Nominalizm, Oświecenie (epoka), Piotr Abelard, Platon, Pojęcie, Porfiriusz (filozof), Powszechnik, Pozytywizm logiczny, Psychologia poznawcza, Realizm pojęciowy, Realizm umiarkowany, Roscelin, Scholastyka (filozofia), Stoicyzm, Substancja (filozofia), Teologia, Tomasz z Akwinu, Umysł, William Ockham, Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Adelard z Bath

Adelard z Bath (łac.: Adelardus Bathensis; 1090–1160) – XII-wieczny mnich angielski, jeden z pierwszych tłumaczy Elementów Euklidesa na łacinę.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Adelard z Bath · Zobacz więcej »

Anicius Manlius Severinus Boethius

Boecjusz (łac. Anicius Manlius Severinus Boëthius, ur. ok. 480 w Rzymie; zm. między 524 a 526) – rzymski filozof, tłumacz Arystotelesa, teolog chrześcijański, święty Kościoła katolickiego i polityk.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Anicius Manlius Severinus Boethius · Zobacz więcej »

Anzelm z Canterbury

Pieczęć Anzelma z Canterbury. Anzelm z Canterbury, także Anzelm z Aosty (ur. w 1033 w Aoście, zm. 21 kwietnia 1109 w Canterbury) – włoski duchowny katolicki, benedyktyn, filozof uważany za jednego z twórców scholastyki, teolog katolicki, święty Kościoła katolickiego i doktor Kościoła.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Anzelm z Canterbury · Zobacz więcej »

Arystoteles

Arystoteles (starogr., Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Arystoteles · Zobacz więcej »

Średniowiecze

gemm. Fortyfikacje Carcassonne (1992) Średniowiecze – epoka w historii Europy trwająca od V do XV wieku, która rozpoczęła się wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwała do epoki renesansu i wielkich odkryć geograficznych.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Średniowiecze · Zobacz więcej »

Awicenna

Awicenna (łac. Avicenna; w j. perskim Abu Ali Husain ebn Abdallah Ebn-e Sina lub krótko Ibn Sina ابن سینا, ur. 980, zm. 1037) – perski uczony, głównie lekarz i filozof.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Awicenna · Zobacz więcej »

Bóg

Bóg stwarzający świat'', Muzeum Brytyjskie tetragram JHWH nad obrazem Jezusa Kopia obok Wawelu. Kraków Kaligrafia słowa Allah antyczny Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie (jednej bądź wielu) uznaje większość religii.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Bóg · Zobacz więcej »

Bernard Bolzano

Bernard Placidus Johann Nepomuk Bolzano (ur. 5 października 1781 w Pradze, zm. 18 grudnia 1848 tamże) – czeski uczony pochodzenia włosko-niemieckiego: matematyk, filozof, teolog i historyk, a także duchowny katolicki; wykładowca Uniwersytetu Karola w Pradze.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Bernard Bolzano · Zobacz więcej »

Byt

Dwa krzesła – przykład bytów materialnych. Byt (gr. το ον to on lub ουσια ousia) – podstawowe pojęcie filozoficzne z dziedziny ontologii i metafizyki, mające na celu określenie stanu istnienia rzeczy jako elementu życia i wszechświata.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Byt · Zobacz więcej »

Empiryzm

Empiryzm (od empeiría – „doświadczenie”) – kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem ludzkiego poznania sąwyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, natomiast wszelkie idee, teorie itp.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Empiryzm · Zobacz więcej »

Fenomenologia

Fenomenologia (z gr. phainomenon – „to, co się jawi”) – XX-wieczny kierunek filozoficzny, polegający na opisie i oglądzie tego, co bezpośrednio jest dane.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Fenomenologia · Zobacz więcej »

Filozofia

Herrada z Landsbergu, ''Hortus deliciarum'', ''Philosophia et septem artes liberales'' Rembrandt, ''Medytujący filozof'', 1632 Auguste Rodin, ''Myśliciel'', 1902 Filozofia (od: – „miły, ukochany” i – „mądrość”, tłumaczone jako „umiłowanie mądrości”) – różnie definiowany element kultury umysłowej.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Filozofia · Zobacz więcej »

George Berkeley (filozof)

George Berkeley (IPA; ur. 12 marca 1685 w Dysert Castle w hrabstwie Kilkenny, zm. 14 stycznia 1753 w Oksfordzie) – irlandzki filozof, myśliciel, misjonarz anglikański i biskup Cloyne.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i George Berkeley (filozof) · Zobacz więcej »

Hilary Putnam

Hilary Putnam (ur. 31 lipca 1926 w Chicago, zm. 13 marca 2016 w Arlington) – amerykański filozof analityczny, zajmujący się m.in.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Hilary Putnam · Zobacz więcej »

Idea

Idea (gr. ιδέα) – jedno z głównych pojęć filozoficznych.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Idea · Zobacz więcej »

Idealizm niemiecki

Idealizm niemiecki – filozofia nowożytna rozwijająca się w XIX wieku w Niemczech, jej głównymi przedstawicielami byli Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Johann Gottlieb Fichte i Friedrich Wilhelm Joseph Schelling.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Idealizm niemiecki · Zobacz więcej »

Jan Szkot Eriugena

5 funtów irlandzkich (seria B 1976-1992). Jan Szkot Eriugena (ur. ok. 810 w Irlandii, zm. ok. 877 we Francji) – irlandzki uczony działający we Francji; filozof, teolog chrześcijański i tłumacz, dworzanin króla Franków Karola II Łysego.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Jan Szkot Eriugena · Zobacz więcej »

Kęty

Kęty – miasto w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kęty.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Kęty · Zobacz więcej »

Konceptualizm

Konceptualizm – w średniowieczu stanowisko w sporze o uniwersalia, przeciwstawne realizmowi pojęciowemu, jedna z umiarkowanych postaci nominalizmu.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Konceptualizm · Zobacz więcej »

Léon Brunschvicg

Léon Brunschvicg (ur. 10 listopada 1869 w Paryżu, zm. 18 stycznia 1944 w Aix-les-Bains) – francuski filozof, przedstawiciel idealizmu oraz założyciel czasopisma filozoficznego, „Revue de métaphysique et de morale”.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Léon Brunschvicg · Zobacz więcej »

Matematyka

Rafaela Santiego (XVI wiek); cyrkiel trzyma Euklides, grecki matematyk z III wieku p.n.e. Uniwersytetu Oksfordzkiego; na ziemi znajduje się parkietaż Penrose’a opisany po raz pierwszy przez jednego z pracowników tej placówki. Matematyka (z łac. mathematicus, od gr. μαθηματικός mathēmatikós, od μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcja, poznanie”, od μανθάνειν manthánein, „uczyć się, dowiedzieć”; prawd. spokr. z goc. mundon, „baczyć, uważać”) – nauka zaliczana do grupy formalnych, inaczej dedukcyjnych lub apriorycznych, a także do nauk ścisłych i definiująca tę grupę – matematyka stanowi ich fundament.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Matematyka · Zobacz więcej »

Metafizyka klasyczna

Metafizyka klasyczna albo filozofia pierwsza (gr. τα μετα τα φυσικά ta meta ta physika – „to, co po przyrodzie/ponad przyrodą”) – dziedzina wiedzy ukonstytuowana przez Arystotelesa, rozważająca byt jako byt oraz jego istotne właściwości i ostateczne przyczyny.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Metafizyka klasyczna · Zobacz więcej »

Neoplatonizm

Neoplatonizm – filozofia powstała w II wieku n.e. w Aleksandrii pod wpływem myśli Platona oraz politeizmu grecko-rzymskiego.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Neoplatonizm · Zobacz więcej »

Nominalizm

Nominalizm pojęciowy – jeden z poglądów filozoficznych na pojęcia ogólne, inaczej powszechniki lub uniwersalia.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Nominalizm · Zobacz więcej »

Oświecenie (epoka)

Voltaire (François-Marie Arouet) Jean-Jacques Rousseau Edmund Burke Jonathan Swift Joseph von Sonnenfels: ''Człowiek bez przesądów'' – A.D. 1765 Jorge Juan y Santacilia Immanuel Kant Oświecenie, in.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Oświecenie (epoka) · Zobacz więcej »

Piotr Abelard

Piotr Abelard Piotr Abelard, Pierre Abélard (pisane także Abaelard, Abailard i in.), łac. Petrus Abaelardus, (ur. 1079 w Pallet, zm. 21 kwietnia 1142 w opactwie św. Marcela koło Chalon-sur-Saône) – średniowieczny filozof, teolog i poeta.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Piotr Abelard · Zobacz więcej »

Platon

Platon (Plátōn; ur. 424/423 p.n.e., zm. 348/347 p.n.e.) – filozof grecki, Ateńczyk, twórca tradycji intelektualnej znanej jako platonizm.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Platon · Zobacz więcej »

Pojęcie

Pojęcie – abstrakcyjny, myślowy odpowiednik przedmiotu.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Pojęcie · Zobacz więcej »

Porfiriusz (filozof)

Wyimaginowana debata pomiędzy Porfiriuszem a Awerroesem. Obraz Monfredo de Monte Imperiali, XIV wiek. Porfiriusz (Porphyrios; ur. około roku 234, zm. 304 lub 305) – antyczny filozof neoplatoński, matematyk i astrolog.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Porfiriusz (filozof) · Zobacz więcej »

Powszechnik

Powszechnik (łac. universale, l.mn. universalia) – w metafizyce to, co jest (realnie lub w jakimś możliwym świecie) posiadane przez wiele różnych jednostkowych rzeczyPor.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Powszechnik · Zobacz więcej »

Pozytywizm logiczny

Pozytywizm logiczny, in.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Pozytywizm logiczny · Zobacz więcej »

Psychologia poznawcza

Psychologia poznawcza, nazywana niekiedy kognitywną– dziedzina psychologii zajmująca się problematykąpoznawania przez człowieka otoczenia – tworzenia wiedzy o otoczeniu, która jest następnie wykorzystana w zachowaniu.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Psychologia poznawcza · Zobacz więcej »

Realizm pojęciowy

Realizm pojęciowy - stanowisko filozoficzne, uznające realne istnienie pojęć ogólnych.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Realizm pojęciowy · Zobacz więcej »

Realizm umiarkowany

Umiarkowany realizm pojęciowy – obok realizmu pojęciowego (skrajnego realizmu), konceptualizmu i nominalizmu jeden z głównych poglądów dotyczących statusu ontycznego pojęć ogólnych.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Realizm umiarkowany · Zobacz więcej »

Roscelin

Roscelin (ur. ok. 1050 w Compiègne, zm. ok. 1120) – filozof, logik i teolog; jedna z czołowych postaci we wczesnym okresie sporu o uniwersalia.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Roscelin · Zobacz więcej »

Scholastyka (filozofia)

Mistrz i uczniowie (1464) Scholastyka – termin wieloznaczny.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Scholastyka (filozofia) · Zobacz więcej »

Stoicyzm

Stoicyzm – szkoła filozoficzna, która powstała jednocześnie z epikureizmem w końcu IV wieku p.n.e. i przetrwała aż do zamknięcia wszystkich szkół filozoficznych przez cesarza Justyniana w 529 roku.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Stoicyzm · Zobacz więcej »

Substancja (filozofia)

Substancja (z „podstawa; rzecz; istota (rzeczy); majętność” od „trwać” od „pod” i „stać”), potocznie coś – jedno z podstawowych pojęć metafizyki i współczesnej ontologii, występujące jednak przede wszystkim w metafizyce klasycznej.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Substancja (filozofia) · Zobacz więcej »

Teologia

Akademii Krakowskiej Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) lub sacra doctrina (święta nauka); bogoznawstwo – refleksja nad doktrynami religijnymi, wykraczająca poza religioznawstwo – nieoceniające ich prawdziwości – oraz poza filozofię religii, która to nie opiera się na wierze.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Teologia · Zobacz więcej »

Tomasz z Akwinu

Carlo Crivelli Tomasz z Akwinu, także Akwinata (ur. w 1224 albo w 1225 w Roccasecca, zm. 7 marca 1274 w Fossanuova) – włoski filozof scholastyczny, teolog, członek Zakonu Kaznodziejskiego (dominikanów).

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Tomasz z Akwinu · Zobacz więcej »

Umysł

Metafora umysłu z XVII wieku Umysł – termin ogólny oznaczający ogół aktywności mózgu ludzkiego, przede wszystkim takich, których posiadania człowiek jest świadomy: spostrzeganie, myślenie, zapamiętywanie, odczuwanie emocji, uczenie się, czy regulowanie uwagi.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Umysł · Zobacz więcej »

William Ockham

William Ockham, Wilhelm Ockham ang.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i William Ockham · Zobacz więcej »

Wydawnictwo Marek Derewiecki

Wydawnictwo Marek Derewiecki powstało na bazie podziemnego (od roku 1990 legalnego) Wydawnictwa Antyk.

Nowy!!: Spór o uniwersalia i Wydawnictwo Marek Derewiecki · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Uniwersalia.

TowarzyskiPrzybywający
Hej! Jesteśmy na Facebooku teraz! »