Komunikacja

825 kontakty: Abbasydzi, Afryka Północna, Aghlabidzi, Aigues-Mortes, Akredytywa, Aksum, Akwitania, Akwizgran, Al-Andalus, Alamanowie, Alanowie, Aleksy I Komnen, Alfred Wielki, Algebra, Alkuin, Almagest, Almohadzi, Analfabetyzm, Anatolia, Anglia Wschodnia, Anglosasi, Anglowie, Anicius Manlius Severinus Boethius, Antoni Wielki, Antyczny DNA, Apostoł, Arabski podbój Hiszpanii, Arabski podbój Iranu, Archeologia, Architektura gotycka, Architektura gotycka we Francji, Architektura romańska, Architektura starożytnego Rzymu, Armata, Arpad, Artefakt (archeologia), Arystoteles, Średniowieczne optimum klimatyczne, Średniowieczny uniwersytet, Astrolabium, Święte Cesarstwo Rzymskie, Atak Rusów na Konstantynopol (860), Atanazy Wielki, Attyla, August (tytuł), Augustyn z Hippony, Austrazja, Awarowie, Awinion, Île-de-France, ..., Azory, Łacina, Łęk oporowy, Łucznik (żołnierz), Łuk (architektura), Łuk kompozytowy, Żydzi, Bagdad, Barbarzyńca, Bardzo bogate godzinki księcia de Berry, Bari, Bartolomeu Dias, Bayeux, Bazyli I Macedończyk, Bazyli II Bułgarobójca, Bazylika, Bazylika św. Mikołaja w Bari, Bazylika św. Witalisa w Rawennie, Bazylika w Saint-Denis, Beda Czcigodny, Belizariusz, Benedykt z Nursji, Beneficjum, Beneluks, Bernard z Clairvaux, Biblia, Biblioteka Brytyjska, Biskup, Bitwa na Kosowym Polu (1389), Bitwa nad rzeką Guadalete, Bitwa nad rzeką Lech (955), Bitwa pod Adrianopolem, Bitwa pod Bosworth, Bitwa pod Crécy, Bitwa pod Las Navas de Tolosa, Bitwa pod Manzikertem, Bitwa pod Nikopolis (1396), Bitwa pod Poitiers (1356), Bitwa pod Poitiers (732), Bizancjum (miasto), Bliski Wschód, Bonaventura Berlinghieri, Bonifacy VIII, Bracia Wspólnego Życia, Bretania, Broń drzewcowa, Broń indywidualna, Brosza, Brytania, Brytowie, Budapeszt, Bunt Ciompich, Burgundowie, Calais, Carcassonne, Cassone, Celibat, Cenobityzm, Cerkiew prawosławna, Cesarstwo Łacińskie, Cesarstwo Bizantyńskie, Cesarstwo Nicejskie, Cesarstwo Rzymskie, Cesarstwo zachodniorzymskie, Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie), Cezar (tytuł), Cezaropapizm, Chansons de geste, Chłopi, Childeryk I, Chlodwig I, Chomąto, Chorał gregoriański, Chosrow II Parwiz, Christine de Pisan, Chrześcijaństwo, Chrzest Polski, Chrzest Rusi, Ciężka jazda, Cimabue, Common law, Corpus Iuris Civilis, Crux gemmata, Cyceron, Cystersi, Czarna śmierć, Czechy, Czynsz, Daleki Wschód, Dalmacja, Dama z jednorożcem (cykl tapiserii), Damaszek, Danelagh, Dante Alighieri, Dżuma, Dżuma Justyniana, Długi łuk angielski, Dekret Gracjana, Dekurion, Demografia średniowiecza, Denar, Devotio moderna, Dialektyka, Dioklecjan, Dniepr, Domena królewska we Francji, Dominikanie, Droga św. Jakuba, Drugie państwo bułgarskie, Drzeworyt, Duccio di Buoninsegna, Duchowieństwo, Dwupolówka, Dynastia macedońska, Dynastia salicka, Dziedziczenie (prawo), Dziesiętny system liczbowy, Edirne, Edward (Czarny Książę), Edward III, Edykt z Alhambry, Egzarchat Rawenny, Ekskomunika, Elekcja cesarska, Eleonora Akwitańska, Emalia, Emirat Sycylii, Erytrea, Essen, Etiopia, Etos rycerski, Eucharystia (sakrament), Ewangeliarz, Ewangeliarz z Lindisfarne, Fasada, Fatymidzi, Ferdynand Aragoński, Fibula, Figuratywizm, Filigran, Filip II August, Filip IV Piękny, Filozofia przyrody, Flagelanci, Flamboyant, Flandria (region), Flawiusz Ardaburiusz Aspar, Florencja, Forma (sztuka), François Villon, Francesco Petrarca, Frankowie, Fresk, Fryderyk I Barbarossa, Fryderyk II Hohenstauf, Fyrd, Galia, Gall Anonim, Główszczyzna, Gemma (kamień), Genewa, Geoffrey Chaucer, Geoffrey z Monmouth, Geometria, Germanie, Gesta regum Anglorum, Giotto di Bondone, Giovanni Boccaccio, Giovanni Caboto, Giovanni Pisano, Gladius, Gleba, Goci, Godzinki, Gotyk, Gotyk międzynarodowy, Gourdon (Saona i Loara), Gracjan (prawnik), Grawerstwo, Grzegorz I, Grzegorz VII (papież), Grzegorz XI, Grzegorz z Tours, Gundobad, Hagia Sophia, Hagiografia, Hanza, Hełm, Hełm garnczkowy, Henryk Żeglarz, Henryk II Plantagenet, Henryk III Plantagenet, Henryk IV Salicki, Henryk V Salicki, Henryk VII Tudor, Herakliusz (cesarz bizantyński), Herezja, Hierarchia kościelna, Hieronim z Pragi, Hieronim ze Strydonu, Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim, Historia Żydów w Niemczech, Historia Żydów w Polsce, Historia Bułgarii (681–1018), Historia Europy, Historia Polski (1386–1492), Historia Polski (do 1138), Historia Węgier, Hrabia, Hrabstwo, Hugo Kapet, Hunowie, Husytyzm, Hymn, I najazd mongolski na Polskę, I wyprawa krzyżowa, II najazd mongolski na Polskę, III najazd mongolski na Polskę, III wyprawa krzyżowa, Ikonoklazm, Iliria, Iluminacja książki, Immunitet w średniowieczu, Imperium Karolińskie, Imperium Osmańskie, Inflanty, Inkunabuł, Inkwizycja, Innocenty III, Inwazja Normanów na Anglię w 1066, Inwestytura, Iran, Islam, Italia (kraina historyczna), IV wyprawa krzyżowa, Izabela I Katolicka, Jan bez Ziemi, Jan Duns Szkot, Jan Hus, Jan I Tzimiskes, Jan van Eyck, Jarmark, Jarmarki szampańskie, Język grecki, Język wernakularny, Języki romańskie, Języki słowiańskie, Jemen, Jerozolima, Joanna d’Arc, Johannes Tauler, John Wycliffe, Jonathan Riley-Smith, Judaizm, Juliusz Nepos, Justynian I Wielki, Jutowie, Kaganat Awarów, Kalifat, Kalifat Kordoby, Kalmar, Kamea, Kanonizacja, Kapetyngowie, Kapitała, Kapitel, Karloman I (król Franków), Karol II Łysy, Karol III Prostak, Karol Młot, Karol Otyły, Karol Wielki, Karolingowie, Kartuzi, Kasjodor, Kastylia-León (królestwo), Katafrakt, Katarzy, Katedra, Katedra św. Gerwazego i św. Protazego w Soissons, Katedra św. Juliana w Le Mans, Katedra św. Mikołaja w Newcastle, Katedra św. Piotra, Pawła i Andrzeja w Peterborough, Katedra św. Szczepana w Bourges, Katedra Kanterberyjska, Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen, Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu, Katedra Notre-Dame w Laon, Katedra Notre-Dame w Paryżu, Katedra w Amiens, Katedra w Chartres, Katedra w Ely, Katedra w Exeter, Katedra w Glasgow, Katedra w Gloucester, Katedra w Lincoln, Katedra w Noyon, Katedra w Reims, Katedra w Salisbury, Katedra w Winchesterze, Katolicyzm, Kawalerowie Mieczowi, Kądziel, Kenneth I, Klaudiusz Ptolemeusz, Klemens VII (antypapież), Kołowrotek, Kość słoniowa, Kościół (organizacja), Kościół katolicki, Kościoły wschodnie, Kodeks (zbiór praw), Kodeks Justyniana, Kodeks Teodozjański, Kodyfikacja, Kolczuga, Kolonia (Niemcy), Kolonizacja, Kolumba opat z Hy, Kolumban Młodszy, Kompendium, Konklawe 1378 (antypapież Klemens VII), Konklawe 1378 (Urban VI), Konklawe 1417, Konkordat wormacki, Konrad I (król niemiecki), Konstancja Sycylijska, Konstantyn I Wielki, Konstantyn VII Porfirogeneta, Konstantynopol, Król Artur, Królestwo Alby, Królestwo Anglii, Królestwo Anglii Wschodniej, Królestwo Aragonii, Królestwo Asturii, Królestwo Burgundii, Królestwo Cypru, Królestwo Czech, Królestwo Francji (987–1791), Królestwo Jerozolimskie, Królestwo Kastylii, Królestwo Leónu, Królestwo Longobardów, Królestwo Nawarry, Królestwo Niemieckie, Królestwo Portugalii, Królestwo Swebów, Królestwo Sycylii, Królestwo Włoch (774–962), Królestwo Węgier, Królestwo Wizygotów, Kronika Galla Anonima, Krucjata, Krucjaty północne, Krucyfiks Gerona, Kryzys wieku III, Krzyż Lotara, Krzysztof Kolumb, Książęta Normandii, Księga Daniela, Księga z Kells, Księstwo Normandii, Kusza, Kusznik, La Manche, Legion, Lenno, Leon IX, Leon VI Filozof, Leonardo Bruni, Limoges, Liturgia chrześcijańska, Liturgia godzin, Logika, Lollardzi, Longobardowie, Lotar I, Lubeka, Ludolfingowie, Ludwik I Pobożny, Ludwik II Niemiecki, Ludwik IV Dziecię, Ludwik IX Święty, Ludwik VII Młody, Lyon, Mała epoka lodowa, Małgorzata I, Maghreb, Magna Charta Libertatum, Mahomet, Maiestas Domini, Majolika, Majordom (średniowiecze), Maksymian z Rawenny, Malarstwo tablicowe, Malleus Maleficarum, Marcin Luter, Marcin V, Marco Polo, Marrani, Maszyna drukarska, Matryca grawerowana, Matylda (opatka w Essen), Maurowie, Maurycjusz (cesarz bizantyński), Mediewalizm, Mediewistyka, Mercja, Merowingowie, Mieszczaństwo, Mikołaj z Verdun, Ministeriał, Minstrel, Minuskuła karolińska, Misja (religia), Missus dominicus, Misterium, Misterium w Elche, Mistrz Eckhart, Mistycyzm, Mistyka nadreńska, Możnowładztwo, Moguncja, Monastycyzm, Monte Sant’Angelo, Morze Adriatyckie, Morze Śródziemne, Morze Czarne, Morze Egejskie, Mozaika, Mozela, Mudéjar, Mudejarowie, Museu Nacional d’Art de Catalunya, Muzułmanin, Narbona, Nastawa ołtarzowa, Nawa, Nawa główna, Neustria, Niderlandy (region historyczny), Nieużytek, Niewola awiniońska, Niewola babilońska, Normandia (kraina historyczna), Normanowie, Nortumbria, Nowożytność, Ożaglowanie łacińskie, Ołtarz Trzech Króli, Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie, Oświecenie (epoka), Oblężenie, Odkrycie Ameryki, Odlewnictwo, Odon (władca Franków), Odon z Bayeux, Odpust, Ojcowie pustyni, Opactwo św. Michała Archanioła na Mont Saint-Michel, Opactwo św. Piotra i Pawła w Cluny, Opactwo Saint Savin sur Gartempe, Opactwo Westminsterskie, Opat, Order Świętego Jakuba od Miecza (Hiszpania), Order Chrystusa (Portugalia), Order Kalatrawy, Orientowanie (architektura), Osmanowie, Ostrołuk, Ostrogoci, Otton I Wielki, Otton II (cesarz rzymski), Otton III (cesarz rzymski), Otton z Fryzyngi, Pałac papieski w Awinionie, Pałeczka dżumy, Państwa krzyżowe, Państwo Boże, Państwo frankijskie, Państwo Kościelne, Państwo narodowe, Państwo wielkomorawskie, Państwo wschodniofrankijskie, Państwo zachodniofrankijskie, Pańszczyzna, Pachomiusz Starszy, Paleologowie, Pandemia, Papież, Patent, Patriarcha Konstantynopola, Późne średniowiecze, Półuncjała, Półwysep Arabski, Półwysep Bałkański, Półwysep Iberyjski, Pług, Pens, Pepin II Akwitański, Pepin Krótki, Pepin z Landen, Periodyzacja, Pieśń o Hildebrandzie, Pieśń o Rolandzie, Pielgrzym (religia), Pielgrzymka, Pierwsza sztuka romańska, Pika, Piktowie, Pireneje, Pistoia, Piza, Plantageneci, Platonizm, PLOS Pathogens, Pobór (wojsko), Podbój Rusi przez Mongołów, Podboje arabskie, Podboje Mongołów, Poddaństwo, Podkowa, Poemat, Pogrom, Pontyfikat, Portal, Portret, Posługa, Posąg, Poszycie stykowe, Powstanie Wata Tylera, Powszechnik, Prawo kanoniczne, Prawo rzymskie, Prawo zwyczajowe, Primogenitura, Proces o czary, Proch, Promontorio del Gargano, Prozelityzm, Prusy (państwo), Prymitywiści niderlandzcy, Przędzenie, Przylądek Dobrej Nadziei, Psałterz, Psucie monety, Quattrocento, Rachunkowość, Ratusz, Rawenna, Rękopis, Reforma kluniacka, Reformacja, Reguła św. Benedykta, Reguła podwójnego zapisu, Reguła zakonna, Rekonkwista, Relief, Religia państwowa, Relikwiarz, Relikwie, Ren, Renesans, Renesans karoliński, Republika Genui, Republika Pizy, Republika Wenecka, Retoryka, Robert de Mortain, Robert Guiscard, Robert I (władca Franków), Robert I Bruce, Rodan, Roderyk (król Wizygotów), Rogier van der Weyden, Rolf, Roman IV Diogenes, Romulus Augustulus, Rozum, Ruś Kijowska, Rudolf I Burgundzki, Rusznica, Rycerstwo, Rycymer, Ryszard I Lwie Serce, Ryszard III York, Rządy książąt, Rzymski system zapisywania liczb, Sainte-Chapelle, Sakrament święceń, Saladyn, Sanktuarium, Saper, Saraceni, Sasanidzi, Sasi, Sânnicolau Mare, Słowianie, Sąd ostateczny, Scholastyka (filozofia), Scytowie, Sefardyjczycy, Sekcja zwłok, Sekwana, Senior (feudalizm), Septymania, Serbia Nemaniczów, Sewilla, Sfera, Skandynawia, Sklepienie żebrowe, Sklepienie kolebkowe, Skryba, Skryptorium, Skrzyżowanie naw, Sobór trydencki, Sobór w Konstancji, Spatha, Spór o inwestyturę, Spór o uniwersalia, Spirytus rektyfikowany, Społeczność lokalna, Stan (zbiorowość społeczna), Stany Generalne (Francja), Starożytność, Statuty Kazimierza Wielkiego, Stefan II (papież), Stenografia, Stodoła, Strzemię (jeździectwo), Stylicho, Summa theologiae, Summis desiderantes affectibus, Sutton Hoo, Swebowie, Sydoniusz Apolinary, Symonia, Synod w Clermont, System liczbowy, Systemy pozycyjne, Szatan, Szkoła medyczna w Salerno, Szkoła w Chartres, Szkoci, Szlif kaboszonowy, Sztuka bizantyńska, Sztuka celtycka, Sztuka karolińska, Sztuka ottońska, Sztuka romańska, Sztuka starożytnego Rzymu, Sztuka starożytnej Grecji, Sztuki wyzwolone, Taüll, Taifa (państwo), Tapiseria, Teatr średniowieczny, Templariusze, Teodoryk Wielki, Teofano (cesarzowa rzymska), Teofano (opatka w Essen), Teoria geocentryczna, Tetrarchia, Ting, Tomasz à Kempis, Tomasz z Akwinu, Tommaso da Modena, Tonsura, Tower of London, Tracja, Traktat w Northampton, Traktat w Verdun, Transept, Transsubstancjacja, Trójpolówka, Trecento, Trubadurzy, Tulunidzi, Tytuły szlacheckie, Umajjadzi, Uncjała, Unia kalmarska, University of Cambridge, Uniwersalizm papieski, Uniwersytet Boloński, Uniwersytet Florencki, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Karola, Uniwersytet Oksfordzki, Uniwersytet Padewski, Uniwersytet Paryski, Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”, Uniwersytet w Montpellier, Uniwersytet w Orleanie, Uniwersytet w Pizie, Uniwersytet w Salamance, Uniwersytet w Tuluzie, Upadek Konstantynopola, Urban II, Urban VI, Ustrój lenny, V wiek, Vasco da Gama, Waldensi, Walens, Wandalowie, Waregowie, Wasal, Watykan, Wół, Włochy, Węgrzy, Wczesne średniowiecze, Wenecja, Wessex, Wiara religijna, Wiatrak, Wieś, Wieki ciemne (średniowiecze), Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego, Wielcy Seldżucy, Wielka Brytania (wyspa), Wielka schizma zachodnia, Wielka wędrówka ludów, Wielki głód 1315–1317, Wielki piec, Wielkie odkrycia geograficzne, Wikingowie, Wilhelm Zdobywca, William Langland, William Ockham, William z Malmesbury, Witraż, Wojna Bizancjum z Ostrogotami, Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628), Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami, Wojna Dwóch Róż, Wojna stuletnia, Wojny albigeńskie, Wojny husyckie, Wormacja, Wrzeciono (przędzalnictwo), Wydawnictwo Naukowe PWN, Wyspy Brytyjskie, Wyspy Kanaryjskie, Wyspy Zielonego Przylądka (kolonia), XV wiek, York Minster, Zajęcie ojczyzny, Zakon żebraczy, Zakon krzyżacki, Zakon Maltański, Zakon mniszy, Zakon rycerski, Zakonnik, Zakony i zgromadzenia franciszkańskie, Zamek, Zamek w Malborku, Zaratusztrianizm, Złącza ciesielskie poprzeczne, Złoty Kodeks z St. Emmeram, Zbroja łuskowa, Zbroja końska, Zbroja lamelkowa, Zbroja pełna, Zdobycie Akki przez mameluków, Zdobycie Grenady, Zdobycie Jerozolimy (1099), Zdobycie Konstantynopola (1204), Zdobycie Konstantynopola (1261), Zdobycie Rzymu przez Wizygotów, Zgromadzenie zakonne, Ziemia Święta, Zu Nuwas. Rozwiń indeks (775 jeszcze) » « Skompresować indeks

Abbasydzi

Mapa świata w roku 820 Abbasydzi – jedna z dwóch największych (licząca 37 kalifów) sunnickich dynastii imperium muzułmańskiego, rządząca Kalifatem Bagdadu.

Nowy!!: Średniowiecze i Abbasydzi · Zobacz więcej »

Afryka Północna

Państwa Afryki Północnej (kolor ciemnozielony: przynależność do regionu uznawana bezspornie, kolor jasnozielony: tylko według części klasyfikacji) 350px Afryka Północna – region Afryki, obejmujący północnączęść kontynentu.

Nowy!!: Średniowiecze i Afryka Północna · Zobacz więcej »

Aghlabidzi

Najdalszy zasięg terytorium państwa Aghlabidów Aghlabidzi – dynastia emirów, członkowie arabskiego plemienia Bani Tamim, rządzili Ifrikijją(północna Afryka), nominalnie w imieniu abbasydzkiego kalifa, przez około stulecie zanim zostali obaleni przez nowąpotęgę Fatymidów.

Nowy!!: Średniowiecze i Aghlabidzi · Zobacz więcej »

Aigues-Mortes

Aigues-Mortes – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Oksytania, w departamencie Gard.

Nowy!!: Średniowiecze i Aigues-Mortes · Zobacz więcej »

Akredytywa

Akredytywa – forma płatności w rozliczeniach zarówno zagranicznych, jak i w krajowych.

Nowy!!: Średniowiecze i Akredytywa · Zobacz więcej »

Aksum

Aksum – starożytne królestwo, które istniało w latach 80 p.n.e. do 825 r., położone w północnej części dzisiejszej Etiopii i Erytrei.

Nowy!!: Średniowiecze i Aksum · Zobacz więcej »

Akwitania

Akwitania – kraina historyczna i dawny region administracyjny we Francji, położony na wybrzeżu atlantyckim w południowo-zachodniej części kraju.

Nowy!!: Średniowiecze i Akwitania · Zobacz więcej »

Akwizgran

Akwizgran (niem.) – miasto uzdrowiskowe na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Kolonia, siedziba regionu miejskiego Akwizgran.

Nowy!!: Średniowiecze i Akwizgran · Zobacz więcej »

Al-Andalus

Al-Andalus (الأندلس) – arabska nazwa Półwyspu Iberyjskiego, nadana przez jego muzułmańskich zdobywców.

Nowy!!: Średniowiecze i Al-Andalus · Zobacz więcej »

Alamanowie

Państwo Alemanów ok. 1000 roku Domostwo Alemanów z okresu rzymskiego (rekonstrukcja) Alemanowie, Alamanowie – germański związek plemienny, od III wieku n.e. dokonujący najazdów na zachodnie prowincje cesarstwa rzymskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Alamanowie · Zobacz więcej »

Alanowie

Migracje Alanów Alanowie (Halanowie, Tanaitowie lub Asowie;,, także Yǎncài z II w. i 阿蘭 Alan z III w.) – lud irański uczestniczący w wielkiej wędrówce ludów, spokrewniony ze Scyto-Sarmatami.

Nowy!!: Średniowiecze i Alanowie · Zobacz więcej »

Aleksy I Komnen

Aleksy I Komnen (ur. 1048, zm. 15 sierpnia 1118) – cesarz bizantyjski od 4 kwietnia 1081, syn Jana Komnena i Anny Dalasseny.

Nowy!!: Średniowiecze i Aleksy I Komnen · Zobacz więcej »

Alfred Wielki

Pomnik Alfreda Wielkiego w Winchesterze Alfred Wielki (ur. ok. 849, zm. 26 października 899) – syn Ethelwulfa, szósty król Wesseksu.

Nowy!!: Średniowiecze i Alfred Wielki · Zobacz więcej »

Algebra

Dzieło, z którego pochodzi określenie „algebra”: ''Al-kitab al-muchtasar fi hisab al-dżabr wa-al-mukabala'' (IX w.) Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych Algebra (al-dżabr) – jedna z głównych dziedzin matematyki, zajmująca się wszelkimi strukturami algebraicznymi, czyli zbiorami – lub bardziej ogólnymi klasami – wyposażonymi w działania; struktury te bywająteż nazywane algebrami ogólnymi.

Nowy!!: Średniowiecze i Algebra · Zobacz więcej »

Alkuin

Otgarowi z Moguncji; iluminacja z ''Manuscriptum Fuldense'', ok. 831-840. Alcuin, Alkuin, Alchoin, Alcwin, Ealhwine, Alchwine lub Albinus Flaccus (ur. ok. 730, prawdopodobnie w pobliżu Yorku, zm. 19 maja 804 w Tours) – błogosławiony katolicki, filozof, pedagog, teolog i teoretyk muzyki, uczony mnich anglosaski.

Nowy!!: Średniowiecze i Alkuin · Zobacz więcej »

Almagest

Fragment strony tłumaczenia łacińskiego ''Almagestu'' Księga X po lewej deferent i epicykl Merkurego, po prawej informacje o dystansie Ziemia – Merkury Almagest, zwany też Mathematike Syntaxis, Mathematikes Sýntaxeos (Matematyczny zbiór), Megále Sýntaxis (Wielki zbiór), Megae syntaxis tes astronomia (Wielka rozprawa astronomiczna); jeden z tłumaczy (Al-Hadżdżadż) nazwał go Kitab al-Midżisti, stąd wziął się tytuł Almagest – dzieło Klaudiusza Ptolemeusza napisane ok.

Nowy!!: Średniowiecze i Almagest · Zobacz więcej »

Almohadzi

Kutubijja (Meczet Księgarzy) w Marrakeszu, stolicy Almohadów. Almohadzi (arab. الموحدون al-Muwaidūn, dosłownie „monoteiści” lub „unitarianie”) – dynastia marokańska, pochodzenia berberyjskiego, panująca w Maghrebie i Andaluzji w XII i XIII wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Almohadzi · Zobacz więcej »

Analfabetyzm

Analfabetyzm (gr. ἀναλφάβητος nieznający liter) – w rozumieniu popularnym brak umiejętności pisania i czytania oraz wykonywania czterech podstawowych działań matematycznych u osób dorosłych, tj.

Nowy!!: Średniowiecze i Analfabetyzm · Zobacz więcej »

Anatolia

data dostępu.

Nowy!!: Średniowiecze i Anatolia · Zobacz więcej »

Anglia Wschodnia

Anglia Wschodnia – hrabstwa Norfolk i Suffolk zaznaczone na czerwono, Cambridgeshire i Essex na jasnoczerwono Anglia Wschodnia – kraina geograficzno-historyczna we wschodniej Anglii, obejmująca hrabstwa Norfolk i Suffolk, choć często zalicza się do niej także (częściowo lub w całości) hrabstwa Cambridgeshire oraz Essex.

Nowy!!: Średniowiecze i Anglia Wschodnia · Zobacz więcej »

Anglosasi

Brytanii ok. 400-500 r. Anglosaski hełm paradny Anglosasi – plemiona wywodzące się z terenu obecnych Niemiec i Skandynawii, takie jak Anglowie, Sasi i Jutowie.

Nowy!!: Średniowiecze i Anglosasi · Zobacz więcej »

Anglowie

Bedy Czcigodnego, opisującego historię Anglów Anglowie – lud pochodzenia germańskiego, który w V wieku n.e. najechał wraz z Sasami i Jutami Brytanię.

Nowy!!: Średniowiecze i Anglowie · Zobacz więcej »

Anicius Manlius Severinus Boethius

Boecjusz (łac. Anicius Manlius Severinus Boëthius, ur. ok. 480 w Rzymie; zm. między 524 a 526) – rzymski filozof, tłumacz Arystotelesa, teolog chrześcijański, święty Kościoła katolickiego i polityk.

Nowy!!: Średniowiecze i Anicius Manlius Severinus Boethius · Zobacz więcej »

Antoni Wielki

Antoni Wielki (Opat), Święty Antoni, (ur. 250 lub 251 w Koma, zm. 356 w pobliżu góry Kulzim) – egipski pustelnik, opat i ojciec pustyni; tradycyjnie uznawany za twórcę anachoretyzmu, jednej z odmian ruchu monastycznego.

Nowy!!: Średniowiecze i Antoni Wielki · Zobacz więcej »

Antyczny DNA

staroegipskiego kapłana Nekht-Ankh Antyczny DNA (aDNA) – DNA wyizolowany z materiału biologicznego pochodzącego od martwych od dawna organizmów.

Nowy!!: Średniowiecze i Antyczny DNA · Zobacz więcej »

Apostoł

Kroniki norymberskiej) Leonarda da Vinci Apostoł (gr. apostolos – wysłannik) – nazwa używana w Nowym Testamencie najczęściej na określenie najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego osobiście i „wysłanych” do głoszenia jego nauk.

Nowy!!: Średniowiecze i Apostoł · Zobacz więcej »

Arabski podbój Hiszpanii

Bitwa pod Guadalete Mianem arabskiego podboju Hiszpanii określa się wydarzenia mające miejsce w VIII wieku, w wyniku których muzułmańskiemu kalifatowi udało się opanować znaczącąwiększość Półwyspu Iberyjskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Arabski podbój Hiszpanii · Zobacz więcej »

Arabski podbój Iranu

Imperium Sasanidów: terytorium przez większość jego istnienia (ciemna zieleń) i zasięg krótkotrwałych największych zdobyczy (jasna zieleń) Arabski podbój Iranu (pers. تجاوز اعراب Atak Arabów lub ظهور اسلامŚwit islamu) – podbój perskiego państwa Sasanidów i irańskich państw Azji Środkowej przez islamski kalifat arabski w VII i pierwszej połowie VIII wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Arabski podbój Iranu · Zobacz więcej »

Archeologia

autostrady A2 Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.

Nowy!!: Średniowiecze i Archeologia · Zobacz więcej »

Architektura gotycka

Sala władysławowska Gotycki Ratusz we Wrocławiu Katedra w Amiens Architektura gotycka (gotyk) – styl w architekturze europejskiej okresu późnego średniowiecza, od XII do początku XVI wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Architektura gotycka · Zobacz więcej »

Architektura gotycka we Francji

Kościół opactwa St-Denis Fasada katedry Notre-Dame w Paryżu System przyporowy paryskiej katedry (widok od strony wschodniej) Katedra Notre-Dame w Reims Środkowy portal katedry w Reims Wnętrze katedry w Reims Katedra Saint-Etienne w Bourges Wbrew poglądom włoskich architektów epoki renesansu, którzy twierdzili, że styl gotycki powstał i rozwinął się w Niemczech, korzeni tej formy należy dopatrywać się w doskonaleniu szkoły burgundzkiej i dokonaniach budowniczych opactw cysterskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Architektura gotycka we Francji · Zobacz więcej »

Architektura romańska

głowica Zamku w Lublinie Opactwo Le Thoronet w Senanque, Prowansja krypcie zdobiona płaskorzeźbami Rotunda św. Prokopa w Strzelnie Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny w Strzelnie – Kolumna cnót Romański kościół św. Andrzeja w Krakowie Kościół Imienia NMP w Inowrocławiu katedry Marii Magdaleny we Wrocławiu Architektura romańska rozwijała się w X-XIII wieku w krajach Europy.

Nowy!!: Średniowiecze i Architektura romańska · Zobacz więcej »

Architektura starożytnego Rzymu

Forum Romanum Architektura starożytnego Rzymu – charakterystyczne budownictwo związane z kulturąstarożytnego Rzymu i rzymskącywilizacją.

Nowy!!: Średniowiecze i Architektura starożytnego Rzymu · Zobacz więcej »

Armata

Mle 1897, pierwsza nowoczesna szybkostrzelna armata będąca protoplastąarmat współczesnych PaK 38 Flak 18 Armata – działo przeznaczone głównie do strzelania płaskotorowego, zazwyczaj do celów znajdujących się bezpośrednio w polu widzenia.

Nowy!!: Średniowiecze i Armata · Zobacz więcej »

Arpad

Arpad (ur. ok. 845–850, zm. 907?) – wódz węgierski, protoplasta dynastii Arpadów.

Nowy!!: Średniowiecze i Arpad · Zobacz więcej »

Artefakt (archeologia)

Artefakt – wytwór ręki ludzkiej, każdy przedmiot wykonany lub zmodyfikowany przez człowieka, a następnie odkryty w wyniku badań archeologicznych.

Nowy!!: Średniowiecze i Artefakt (archeologia) · Zobacz więcej »

Arystoteles

Arystoteles (starogr., Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.

Nowy!!: Średniowiecze i Arystoteles · Zobacz więcej »

Średniowieczne optimum klimatyczne

Temperatury w średniowiecznym optimum klimatycznym Średniowieczne optimum klimatyczne – okres ocieplenia znany głównie z rejonu północnego Atlantyku (Europa, Ameryka Północna), które miało miejsce ok.

Nowy!!: Średniowiecze i Średniowieczne optimum klimatyczne · Zobacz więcej »

Średniowieczny uniwersytet

Uniwersytety w średniowiecznej Europie i daty ich powstania Średniowieczny uniwersytet − powstała w średniowiecznej Europie Zachodniej instytucja szkolnictwa wyższego o charakterze korporacyjnym.

Nowy!!: Średniowiecze i Średniowieczny uniwersytet · Zobacz więcej »

Astrolabium

XVIII-wieczne perskie astrolabium Astrolabium (gr. ἁστρολάβον, astrolabon 'chwytający gwiazdy') – prosty pomiarowy przeziernikowy przyrząd astronomiczny używany w nawigacji do początku XVIII wieku, służący do wyznaczania położenia ciał niebieskich nad horyzontem, poprzednik sekstantu.

Nowy!!: Średniowiecze i Astrolabium · Zobacz więcej »

Święte Cesarstwo Rzymskie

Święte Cesarstwo Rzymskie, potocznie: Pierwsza Rzesza Niemiecka, I Rzesza (niem. Erstes Reich) lub Stara Rzesza (niem. Altes Reich) – określenie obszaru pod panowaniem cesarza rzymskiego stanowiącego kontynuację cesarstwa zachodniorzymskiego, odwołujące się zarówno do idei, jak i kształtu politycznego średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy.

Nowy!!: Średniowiecze i Święte Cesarstwo Rzymskie · Zobacz więcej »

Atak Rusów na Konstantynopol (860)

Atak Rusów na Konstantynopol – pierwszy atak Rusów na Bizancjum, a zarazem w ogóle pierwsza znana wyprawa wojenna Rusów, która miała miejsce w roku 860.

Nowy!!: Średniowiecze i Atak Rusów na Konstantynopol (860) · Zobacz więcej »

Atanazy Wielki

Atanazy Wielki, Atanazy Aleksandryjski (ur. ok. 295, zm. 2 maja 373) – biskup Aleksandrii, pisarz wczesnochrześcijański, teolog-apologeta, kaznodzieja, ojciec i doktor Kościoła, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Atanazy Wielki · Zobacz więcej »

Attyla

Eugène’a Delacroix Attyla (łac. Attila z goc. dosłownie „Mały ojciec”, „Ojczulek”), zwany też „Biczem Bożym” (łac. Flagellum Dei) (ur. 406, zm. 453) – władca Hunów w latach 445–453.

Nowy!!: Średniowiecze i Attyla · Zobacz więcej »

August (tytuł)

Rzymska moneta z napisem DIOCLETIANUS AUGUSTUS Augustus (łac.) – tytuł nadany przez rzymski senat Gajuszowi Oktawianowi 16 stycznia 27 roku p.n.e. Młody wódz, wówczas już właściwie jedynowładca imperium rzymskiego, dołączył go do swego imienia jako przydomek i od tamtej pory nosił imię: Imperator Caesar Divi Filius Augustus.

Nowy!!: Średniowiecze i August (tytuł) · Zobacz więcej »

Augustyn z Hippony

Philippe’a de Champaigne Aureliusz Augustyn z Hippony, łac. Aurelius Augustinus (ur. 13 listopada 354 w Tagaście, zm. 28 sierpnia 430 w Hipponie) – filozof, teolog, organizator życia kościelnego, święty Kościoła katolickiego i Cerkwi PrawosławnejPor.

Nowy!!: Średniowiecze i Augustyn z Hippony · Zobacz więcej »

Austrazja

Austrazja na tle mapy Królestwa Franków w latach (481–814). Mapa Austrazji w 752 roku. Austrazja – kraina historyczna, w VI–VII w. stanowiąca północno-wschodniączęść merowińskiego Królestwa Franków.

Nowy!!: Średniowiecze i Austrazja · Zobacz więcej »

Awarowie

Awarowie (itp.) – lud koczowniczy o spornym pochodzeniu, który w połowie VI wieku pojawili się w Europie.

Nowy!!: Średniowiecze i Awarowie · Zobacz więcej »

Awinion

Widok na starączęść miasta Pałac Papieski Awinion (prowans. Avinhon) – miasto na południu Francji (w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Vaucluse), u podnóża wapiennego wzgórza, na lewym brzegu Rodanu, przy ujściu do niego rzeki Durance.

Nowy!!: Średniowiecze i Awinion · Zobacz więcej »

Île-de-France

Île-de-France (potocznie także, „region paryski”) – region administracyjny w północnej Francji, w obrębie Basenu Paryskiego, obejmujący Paryż (stolicę kraju) i siedem okolicznych departamentów: Essonne, Hauts-de-Seine, Sekwana-Saint-Denis, Sekwana i Marna, Dolina Marny, Dolina Oise i Yvelines.

Nowy!!: Średniowiecze i Île-de-France · Zobacz więcej »

Azory

Azory (wym.; Arquipélago dos Açores), administracyjnie Region Autonomiczny Azorów – archipelag dziewięciu wysp wulkanicznych należących do Portugalii, położony w środkowej części Oceanu Atlantyckiego, na Grzbiecie Śródatlantyckim.

Nowy!!: Średniowiecze i Azory · Zobacz więcej »

Łacina

Łacina, język łaciński (łac.) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Łacina · Zobacz więcej »

Łęk oporowy

Łęk oporowy, Katedra Notre-Dame w Paryżu Łęk oporowy albo łęk (łuk) przyporowy – element systemu przyporowego.

Nowy!!: Średniowiecze i Łęk oporowy · Zobacz więcej »

Łucznik (żołnierz)

średniowiecza Łucznik – żołnierz lekkiej piechoty lub kawalerii uzbrojony w łuk, powszechna jednostka wojskowa w starożytności i średniowieczu.

Nowy!!: Średniowiecze i Łucznik (żołnierz) · Zobacz więcej »

Łuk (architektura)

Wielki Meczet w Kordobie) Łuk – linia krzywa, wzdłuż której prowadzony jest łęk.

Nowy!!: Średniowiecze i Łuk (architektura) · Zobacz więcej »

Łuk kompozytowy

Przykład łuku kompozytowego Łuk kompozytowy – jeden z typów łuków występujący w łucznictwie tradycyjnym.

Nowy!!: Średniowiecze i Łuk kompozytowy · Zobacz więcej »

Żydzi

Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.

Nowy!!: Średniowiecze i Żydzi · Zobacz więcej »

Bagdad

Bagdad – stolica Iraku; liczba mieszkańców wynosi ponad 7 mln.

Nowy!!: Średniowiecze i Bagdad · Zobacz więcej »

Barbarzyńca

Barbarzyńca (gr. βάρβαρος/bárbaros, „cudzoziemiec”) – człowiek dziki, pierwotny, niecywilizowany, okrutny, o prymitywnych odruchach, nie znający kultury europejskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Barbarzyńca · Zobacz więcej »

Bardzo bogate godzinki księcia de Berry

Człowiek anatomiczny, karta 14v Bardzo bogate godzinki księcia de Berry – bogato iluminowany rękopis godzinek zamówiony przez Jana de Berry około 1410 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Bardzo bogate godzinki księcia de Berry · Zobacz więcej »

Bari

Bari – miasto i gmina w południowych Włoszech, położone nad Morzem Adriatyckim.

Nowy!!: Średniowiecze i Bari · Zobacz więcej »

Bartolomeu Dias

Przebieg wyprawy Bartolomeu Dias, wymowa portugalska (IPA) //, znany także jako Bartolomeo Diaz (ur. ok. 1450, zm. 29 maja 1500) – żeglarz, konkwistador i odkrywca portugalski, który w roku 1488 opłynął południowy kraniec Afryki prawdopodobnie jako pierwszy Europejczyk od starożytności.

Nowy!!: Średniowiecze i Bartolomeu Dias · Zobacz więcej »

Bayeux

Bayeux – miasto i gmina we Francji, w regionie Normandia, w departamencie Calvados.

Nowy!!: Średniowiecze i Bayeux · Zobacz więcej »

Bazyli I Macedończyk

Bazyli I Macedończyk, Bazyli I Macedoński, Bazyli I Kefalas, Bazyli I Głowacz (ur. 811, zm. 29 sierpnia 886) – cesarz bizantyjski od 867, pierwszy cesarz z dynastii macedońskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Bazyli I Macedończyk · Zobacz więcej »

Bazyli II Bułgarobójca

Bazyli II Bułgarobójca, Bazyli II Porfirogeneta (ur. 958 r., zm. 15 grudnia 1025 r.) – cesarz bizantyński w latach 976–1025 (tytularny od 963) z dynastii macedońskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Bazyli II Bułgarobójca · Zobacz więcej »

Bazylika

Pizie Przekrój poprzeczny bazyliki Plan bazyliki Bazylika – współcześnie tąnazwąnajczęściej określa się chrześcijańskąświątynię wielonawową(niezależnie od pełnionych funkcji kanonicznych) z nawągłównąwyższąod naw bocznych, posiadającąokna ponad dachami naw bocznych (w odróżnieniu od kościoła halowego).

Nowy!!: Średniowiecze i Bazylika · Zobacz więcej »

Bazylika św. Mikołaja w Bari

fot. Rafał Korzeniowski Bazylika św. Mikołaja Cudotwórcy w Bari (wł. Basilica di San Nicola di Bari) – romańska bazylika mniejsza znajdująca się w mieście Bari, stolicy włoskiej prowincji Apulia.

Nowy!!: Średniowiecze i Bazylika św. Mikołaja w Bari · Zobacz więcej »

Bazylika św. Witalisa w Rawennie

Plan bazyliki Mozaiki "Abraham i trzej aniołowie" i "Ofiara Izaaka" Bazylika św.

Nowy!!: Średniowiecze i Bazylika św. Witalisa w Rawennie · Zobacz więcej »

Bazylika w Saint-Denis

Bazylika św.

Nowy!!: Średniowiecze i Bazylika w Saint-Denis · Zobacz więcej »

Beda Czcigodny

Kroniki norymberskiej). Zamek i katedra w Durham. Beda, zwany Czcigodnym lub Wspaniałym, łac. Venerabilis, sang. Bǣda lub Bēda (ur. 672 w Wearmouth k. Sunderlandu w Anglii lub 673, zm. 25 maja 735 w Jarrow) – anglosaski mnich benedyktyn, prezbiter, związany z klasztorami w Wearmouth oraz Jarrow w Nortumbrii (obecnie klasztor Wearmouth-Jarrow), wszechstronny uczony.

Nowy!!: Średniowiecze i Beda Czcigodny · Zobacz więcej »

Belizariusz

Belizariusz,, (ur. ok. 505, zm. w marcu 565) – wódz armii bizantyńskiej, który prowadził zwycięskie kampanie wojenne w czasach panowania Justyniana I Wielkiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Belizariusz · Zobacz więcej »

Benedykt z Nursji

Benedykt z Nursji (ur. ok. 480 w Nursji, zm. 21 marca 543 albo 547 w Monte Cassino) – włoski mnich, eremita i opat, któremu przypisuje się autorstwo reguły benedyktyńskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Benedykt z Nursji · Zobacz więcej »

Beneficjum

Beneficjum (łac. beneficium, „dobrodziejstwo, uposażenie”) – pierwotnie określenie dotyczyło dóbr ziemskich przydzielonych osobie za wykonywanie powierzonych obowiązków.

Nowy!!: Średniowiecze i Beneficjum · Zobacz więcej »

Beneluks

Podział administracyjny państw Beneluksu Mapa zasięgu poszczególnych języków i dialektów na terenie Beneluksu Beneluks, Benelux – region w Europie Zachodniej składający się z trzech sąsiadujących ze sobąmonarchii: Belgii, Holandii i Luksemburga.

Nowy!!: Średniowiecze i Beneluks · Zobacz więcej »

Bernard z Clairvaux

Herb Bernarda z Clairvaux, Codex Salemitanus IX c, Bl. 18v, 1494 Bernard z Clairvaux (ur. 1090 w Fontaine-lès-Dijon we Francji, zm. 20 sierpnia 1153) – mnich cysterski, brat bł. Humbeliny, od 1115 opat klasztoru w Clairvaux (obecnie w Longchamp-sur-Aujon), doktor Kościoła, filozof, uczony, wpływowy teolog XII wieku zwany Doktorem Miodopłynnym (łac. Doctor Mellifluus), twórca spekulatywnej mistyki oblubieńczej, arcybiskup elekt Mediolanu (1135), święty Kościoła katolickiego, anglikańskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Bernard z Clairvaux · Zobacz więcej »

Biblia

Tory w języku hebrajskim LXXVTS 10a (zwój ''Proroków mniejszych'') ok. I wieku p.n.e. Wulgaty z 1407 r. do czytania na głos w klasztorze Biblia Gutenberga pierwsza książka drukowana przy użyciu ruchomej czcionki Dziesięć Przykazań) Johna Wyclifa (XIV wiek) Kodeksie Aleksandryjskim z V wieku Biblii Królowej Zofii (1455) Biblii Wujka Biblii gdańskiej Biblia (biblion – zwój papirusu, księga; l.m. βιβλία, biblia – księgi), Pismo Święte – wspólna nazwa (hiperonim) różnych dzieł literackich, zwanych kanonami.

Nowy!!: Średniowiecze i Biblia · Zobacz więcej »

Biblioteka Brytyjska

Biblioteka Brytyjska (BL) – biblioteka narodowa Wielkiej Brytanii.

Nowy!!: Średniowiecze i Biblioteka Brytyjska · Zobacz więcej »

Biskup

tempera na desce z XV wieku. Biskup (nadzorca, opiekun) – w Kościołach chrześcijańskich zwierzchnik kościoła partykularnego „jako zastępca i wysłannik Chrystusa”.

Nowy!!: Średniowiecze i Biskup · Zobacz więcej »

Bitwa na Kosowym Polu (1389)

Bitwa na Kosowym Polu – starcie zbrojne, mające miejsce 15 czerwca 1389 roku na Kosowym Polu w czasie którego wojska tureckie dowodzone przez sułtana Murada I pokonały dowodzone przez cara Łazarza Hrebeljanovićia wojska serbskie i ich sojuszników.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa na Kosowym Polu (1389) · Zobacz więcej »

Bitwa nad rzeką Guadalete

Bitwa nad rzekąGuadalete (lub bitwa pod Jerez de la Frontera) – starcie zbrojne, które miało miejsce w lipcu 711 r. podczas walk Wizygotów z Arabami.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa nad rzeką Guadalete · Zobacz więcej »

Bitwa nad rzeką Lech (955)

Madziarski wojewoda Bulcsú Bitwa na Lechowym Polu lub nad rzekąLech – bitwa stoczona w dniach 10–12 sierpnia 955 roku nad rzekąLech między Augsburgiem i Landsberg am Lech, pomiędzy rycerstwem niemieckim pod wodząkróla niemieckiego Ottona I (posiłkowanym przez Czechów) a wojskami Węgrów (Madziarów).

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa nad rzeką Lech (955) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Adrianopolem

Bitwa pod Adrianopolem – miała miejsce 9 sierpnia 378 roku, na północ od rzymskiego miasta Adrianopol (obecnie Edirne w europejskiej części Turcji).

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa pod Adrianopolem · Zobacz więcej »

Bitwa pod Bosworth

Bitwa pod Bosworth (także: bitwa pod Bosworth Field) – decydująca bitwa wojny Dwóch Róż.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa pod Bosworth · Zobacz więcej »

Bitwa pod Crécy

pawężąprzeładowuje swąbroń Pola między Crécy-en-Ponthieu i Wadicourt, gdzie rozegrała się bitwa Bitwa pod Crécy (fr. Bataille de Crécy, ang. Battle of Crécy) – starcie zbrojne, które miało miejsce 26 sierpnia 1346 r. w okolicach Crécy-en-Ponthieu (Pikardia w północnej Francji) między wojskami angielskimi króla Edwarda III i francuskimi króla Filipa VI.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa pod Crécy · Zobacz więcej »

Bitwa pod Las Navas de Tolosa

Bitwa pod Las Navas de Tolosa (lub Colossas) – starcie zbrojne, które miało miejsce 16 lipca 1212 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa pod Las Navas de Tolosa · Zobacz więcej »

Bitwa pod Manzikertem

Bitwa pod Manzikertem (albo Mantzikertem) – bitwa stoczona 19 lub 26 sierpnia 1071 roku w pobliżu fortecy Manzikert w Armenii pomiędzy wojskami cesarza bizantyjskiego Romana Diogenesa i sułtana Wielkich Seldżuków Alp Arslana, zakończona klęskąsił bizantyjskich i wzięciem cesarza do niewoli.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa pod Manzikertem · Zobacz więcej »

Bitwa pod Nikopolis (1396)

Bitwa pod Nikopolis – bitwa stoczona 25 września 1396, pomiędzy wojskami chrześcijańskimi a armiąturecką, w czasie krucjaty antytureckiej zorganizowanej przez króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa pod Nikopolis (1396) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Poitiers (1356)

Bitwa pod Poitiers – starcie zbrojne, które miało miejsce 19 września 1356 roku pomiędzy Anglikami i Francuzami i było drugim z trzech wielkich angielskich zwycięstw podczas wojny stuletniej.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa pod Poitiers (1356) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Poitiers (732)

Bitwa pod Poitiers lub Bitwa pod Tours – bitwa stoczona 25 październikaNiekiedy podawana jest inna data bitwy: 10 października.

Nowy!!: Średniowiecze i Bitwa pod Poitiers (732) · Zobacz więcej »

Bizancjum (miasto)

Bizancjum, obecnie Stambuł (Byzántion) – starożytne miasto leżące nad cieśninąBosfor, łączącąmorze Marmara z Morzem Czarnym, nad zatokąZłoty Róg.

Nowy!!: Średniowiecze i Bizancjum (miasto) · Zobacz więcej »

Bliski Wschód

Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.

Nowy!!: Średniowiecze i Bliski Wschód · Zobacz więcej »

Bonaventura Berlinghieri

Bonaventura Berlinghieri (ur. ok. 1210 w Lukce, zm. ok. 1287 tamże) – gotycki malarz włoski, aktywny w XIII wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Bonaventura Berlinghieri · Zobacz więcej »

Bonifacy VIII

Bonifacy VIII (właśc. Benedetto Caetani lub Benedetto Gaetani; ur. ok. 1235 w Anagni, zm. 11 października 1303 w Rzymie) – papież w okresie od 24 grudnia 1294 do 11 października 1303.

Nowy!!: Średniowiecze i Bonifacy VIII · Zobacz więcej »

Bracia Wspólnego Życia

Bracia Wspólnego Życia – społeczności ludzi niezwiązanych ślubami zakonnymi, założone w XIV wieku przez Geerta Groote’a w Niderlandach, w środowiskach miejskich z inspiracji ruchu devotio moderna – ruchu pietystycznego, postulującego kult pracy, umiarkowanie, dyscyplinę życia duchowego i miłosierdzie (Caritas).

Nowy!!: Średniowiecze i Bracia Wspólnego Życia · Zobacz więcej »

Bretania

Bretania (gal. Bertaèyn) – kraina historyczna w północno-zachodniej Francji, położona na Półwyspie Bretońskim, nad Oceanem Atlantyckim.

Nowy!!: Średniowiecze i Bretania · Zobacz więcej »

Broń drzewcowa

Kolekcja broni drzewcowej, eksponowana w Royal Armouries w Leeds. Ewolucja broni drzewcowej na przestrzeni wieków, Bashford Dean ''Notes on Arms and Armor'', 1916 r. Broń drzewcowa – broń, w której istnienie drzewca determinuje możliwość jej skutecznego użycia oraz w której drzewca sąznacznie dłuższe, niż wynikałoby to z roli uchwytu.

Nowy!!: Średniowiecze i Broń drzewcowa · Zobacz więcej »

Broń indywidualna

wz. 96 Beryl stanowiący jego uzbrojenie indywidualne Broń indywidualna (osobista, ręczna) – broń obsługiwana i noszona przez jednąosobę.

Nowy!!: Średniowiecze i Broń indywidualna · Zobacz więcej »

Brosza

Srebrna broszka Złota broszka Broszka z ametystami Brosza, broszka – rodzaj biżuterii, ozdoba, współcześnie noszona niemal wyłącznie przez kobiety.

Nowy!!: Średniowiecze i Brosza · Zobacz więcej »

Brytania

Lądowanie Rzymian w Brytanii (ilustracja z ''Comic History of England'')Brytania (lub Insula Albionum) – nazwa stosowana przez Rzymian w odniesieniu do Wysp Brytyjskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Brytania · Zobacz więcej »

Brytowie

Piktowie Brytowie (łac. Brittones, bryt. Pritani lub Priteni) – lud celtycki zamieszkujący Brytanię przed najazdem Anglów i Sasów.

Nowy!!: Średniowiecze i Brytowie · Zobacz więcej »

Budapeszt

Budapeszt – stolica i największe miasto Węgier, położone w północnej części kraju, nad Dunajem.

Nowy!!: Średniowiecze i Budapeszt · Zobacz więcej »

Bunt Ciompich

Bunt Ciompich – rewolta w Europie, w okresie późnego średniowiecza.

Nowy!!: Średniowiecze i Bunt Ciompich · Zobacz więcej »

Burgundowie

Burgundowie (Burgundī) – lud wschodniogermański, pochodzący prawdopodobnie z wyspy Bornholm, która zawdzięcza im swąnazwę (pierwotnie Burgundarholm) lub z zachodniej Wielkopolski.

Nowy!!: Średniowiecze i Burgundowie · Zobacz więcej »

Calais

Calais – miasto i gmina w północnej Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Pas-de-Calais, położone nad CieśninąKaletańską.

Nowy!!: Średniowiecze i Calais · Zobacz więcej »

Carcassonne

Jedna z bram wjazdowych Carcassonne – miasto i gmina we Francji, w regionie Oksytania.

Nowy!!: Średniowiecze i Carcassonne · Zobacz więcej »

Cassone

Florencka cassone z XV w. Cassone (z wł. cassa – kufer, skrzynia; l. mn. cassoni) – niska, prostokątna, ozdobna skrzynia, przeważnie drewniana – charakterystyczny mebel włoskiego renesansu, zwłaszcza w Sienie i Florencji.

Nowy!!: Średniowiecze i Cassone · Zobacz więcej »

Celibat

Celibat (– bez żony, samotny) – forma życia polegająca na dobrowolnej wstrzemięźliwości seksualnej oraz zrezygnowaniu z wchodzenia w związek małżeński.

Nowy!!: Średniowiecze i Celibat · Zobacz więcej »

Cenobityzm

Pachomiusz, jeden z prekursorów cenobityzmu Cenobityzm (z koinobion – „życie we wspólnocie”) – formuła życia zakonnego we wspólnocie, w przeciwieństwie do anachoretyzmu czy eremityzmu.

Nowy!!: Średniowiecze i Cenobityzm · Zobacz więcej »

Cerkiew prawosławna

Cerkiew Chrystusa Pantokratora w Nesebyrze (Bułgaria) z XIV w. Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Sasinach Helsinkach (Finlandia) Cerkiew prawosławna, Kościół prawosławny – trzecia co do wielkości chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, zrzeszająca ponad 200 milionów chrześcijan, głosząca zasady wiary i życia określane mianem prawosławia.

Nowy!!: Średniowiecze i Cerkiew prawosławna · Zobacz więcej »

Cesarstwo Łacińskie

Cesarstwo Łacińskie, właściwie Imperium Romaniae (w historiografii określane także jako Łacińskie Cesarstwo Konstantynopola) – państwo utworzone przez krzyżowców podczas IV wyprawy krzyżowej, po zdobyciu Konstantynopola.

Nowy!!: Średniowiecze i Cesarstwo Łacińskie · Zobacz więcej »

Cesarstwo Bizantyńskie

Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyjskie) Cesarstwo wschodniorzymskie, później Cesarstwo Bizantyńskie (w literaturze przeważnie w formie Cesarstwo Bizantyjskie, choć sąteż odmienne opinie, pot. i skrótowo Bizancjum) – termin historiograficzny, używany od XIX wieku na określenie greckojęzycznego, średniowiecznego cesarstwa rzymskiego ze stolicąw Konstantynopolu.

Nowy!!: Średniowiecze i Cesarstwo Bizantyńskie · Zobacz więcej »

Cesarstwo Nicejskie

Cesarstwo Nicejskie – stosowana w historiografii nazwa państwa założonego w 1204 roku przez Teodora Laskarysa i jego popleczników na terenie Azji Mniejszej.

Nowy!!: Średniowiecze i Cesarstwo Nicejskie · Zobacz więcej »

Cesarstwo Rzymskie

Cesarstwo Rzymskie – starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego, powstałe z przekształcenia republiki rzymskiej w system monarchiczny.

Nowy!!: Średniowiecze i Cesarstwo Rzymskie · Zobacz więcej »

Cesarstwo zachodniorzymskie

Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyńskie) Cesarstwo zachodniorzymskie – nazwa stosowana w historiografii na określenie zachodniej części cesarstwa rzymskiego, rządzonej przez osobnego cesarza (lub cesarzy) od czasu utworzenia tetrarchii w 285 roku, formalnie niezależnego od części wschodniej po śmierci cesarza Teodozjusza I w 395.

Nowy!!: Średniowiecze i Cesarstwo zachodniorzymskie · Zobacz więcej »

Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Maksymiliana II Cesarz rzymski – termin używany przez historyków na określenie średniowiecznego władcy, który otrzymał tytuł cesarza rzymskiego od papieża.

Nowy!!: Średniowiecze i Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie) · Zobacz więcej »

Cezar (tytuł)

Cezar (łac. caesar) – jeden z tytułów używanych przez rzymskich cesarzy.

Nowy!!: Średniowiecze i Cezar (tytuł) · Zobacz więcej »

Cezaropapizm

I Soboru Nicejskiego, w środku Konstantyn I Wielki Cezaropapizm – tendencja nazywana też cezaryzmem, prowadząca do zwierzchności państwa nad Kościołem i decydowaniu o całokształcie życia religijnego, w tym także w materii teologicznej.

Nowy!!: Średniowiecze i Cezaropapizm · Zobacz więcej »

Chansons de geste

Chansons de geste (ze starofrancuskiego "pieśni o czynie", łac. gesta) – poezja epicka, która pojawiła się u początków literatury francuskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Chansons de geste · Zobacz więcej »

Chłopi

Przedwojenne polskie chłopki Adama Ciemniewskiego. Chłopi – warstwa społeczna zamieszkująca tereny wiejskie, dominująca w społeczeństwach przedindustrialnych, zajmująca się produkcjąrolną.

Nowy!!: Średniowiecze i Chłopi · Zobacz więcej »

Childeryk I

Childeryk I (ur. ok. 437, zm. 26 grudnia 481 lub 482 w Tournai) – król Franków od 457 lub 458 roku, z dynastii Merowingów.

Nowy!!: Średniowiecze i Childeryk I · Zobacz więcej »

Chlodwig I

Chlodwig I św. Remigiusza (datowanie chrztu Chlodwiga wciąż pozostaje sporne) Chrzest Chlodwiga I miniatura z XIV w. Bitwa pod Tolbiac (496) Chlodwig I (fr. Clovis Ier, łac. Clodovicus, frankijski Chlodowech; ur. ok. 466, zm. 27 października 511) – władca Franków, syn Childeryka I i Basiny.

Nowy!!: Średniowiecze i Chlodwig I · Zobacz więcej »

Chomąto

Chomąto końskie Chomąto – rodzaj jarzma używanego do zaprzęgania zwierząt pociągowych do ciągnięcia wozu, pługa, itp.

Nowy!!: Średniowiecze i Chomąto · Zobacz więcej »

Chorał gregoriański

Chorał ''Ad te levavi'' w notacji gregoriańskiej Pater noster. Chorał gregoriański – tradycyjny, jednogłosowy śpiew liturgiczny Kościoła łacińskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Chorał gregoriański · Zobacz więcej »

Chosrow II Parwiz

Chosrow II Parwiz (Chosroes II) (pahl. „Zwycięski”) (ur. ?, zm. 28 lutego 628) – władca z dynastii Sasanidów panujący w latach 591–628, syn Hormizda IV.

Nowy!!: Średniowiecze i Chosrow II Parwiz · Zobacz więcej »

Christine de Pisan

Krystyna de Pizan (ur. w 1364 w Wenecji, zm. ok. 1430 w Poissy) – francuska pisarka, poetka, krytyczka literacka, retoryczka, filozofka państwa; jedna z pierwszych zawodowych literatek w dziejach pisarstwa europejskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Christine de Pisan · Zobacz więcej »

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.

Nowy!!: Średniowiecze i Chrześcijaństwo · Zobacz więcej »

Chrzest Polski

Chrzest Polski – przyjęcie chrztu przez księcia Polan Mieszka I, tradycyjnie uważane za początek chrystianizacji Polski.

Nowy!!: Średniowiecze i Chrzest Polski · Zobacz więcej »

Chrzest Rusi

Chrzest Włodzimierza. Fresk W. Wasniecowa w soborze włodzimierskim w Kijowie Chrzest Rusi – proces masowego przyjęcia i rozszerzenia chrześcijaństwa (chrystianizacji) na ziemiach Rusi Kijowskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Chrzest Rusi · Zobacz więcej »

Ciężka jazda

bitwa pod OrsząHusarz – Józef Brandt Ciężka jazda – ogólne określenie rodzaju formacji kawaleryjskiej, której cechącharakterystycznąbyło posiadanie przez jeźdźca ciężkiego uzbrojenia ochronnego – zbroi, co odróżniało jąod lekkiej jazdy.

Nowy!!: Średniowiecze i Ciężka jazda · Zobacz więcej »

Cimabue

Cimabue, właśc.

Nowy!!: Średniowiecze i Cimabue · Zobacz więcej »

Common law

Common law (prawo precedensowe; dosł. z ang. „prawo wspólne”, „prawo powszechne”) – porządek prawny charakterystyczny dla krajów anglosaskich (między innymi Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii).

Nowy!!: Średniowiecze i Common law · Zobacz więcej »

Corpus Iuris Civilis

Corpus Iuris Civilis (łac. 'Ciało prawa cywilnego') – określenie całości wielkiej kompilacji prawa rzymskiego podjętej przez cesarza Justyniana I Wielkiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Corpus Iuris Civilis · Zobacz więcej »

Crux gemmata

bazylice św. Pudencjany w Rzymie Crux gemmata z irlandzkiego manuskryptu Krzyż Lotara Krzyża Rzeszy Crux gemmata (z łac. crux (r. żeński) – krzyż, gemmata – zdobiona kamieniami szlachetnymi) – w sztukach plastycznych przedstawienie krzyża ozdobionego kamieniami szlachetnymi, perłami i innymi wartościowymi wyrobami jubilerskimi z minerałów i skał.

Nowy!!: Średniowiecze i Crux gemmata · Zobacz więcej »

Cyceron

Marek Tulliusz Cyceron, inaczej Marek Tulliusz CyceroNiekiedy w literaturze polskiej można również spotkać formy Ciceron lub Cicero.

Nowy!!: Średniowiecze i Cyceron · Zobacz więcej »

Cystersi

Habit opata cysterskiego Henrykowie Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist. lub OCSO (Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) dla trapistów) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułąbenedyktyńską, założony w 1098 r. przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux (z łac. Cistercium) (obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux) we Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Cystersi · Zobacz więcej »

Czarna śmierć

Ilustracja przedstawiająca ofiary czarnej śmierci Czarna śmierć – termin określający jednąz największych epidemii w dziejach ludzkości, panującąw XIV-wiecznej Europie.

Nowy!!: Średniowiecze i Czarna śmierć · Zobacz więcej »

Czechy

Czechy, Republika Czeska – unitarne państwo śródlądowe w Europie Środkowej.

Nowy!!: Średniowiecze i Czechy · Zobacz więcej »

Czynsz

Czynsz (niem. Zins – ‘podatek’, ‘dzierżawa’, od łac. census – ‘wycena’) – prawna nazwa świadczenia należnego z tytułu najmu lub dzierżawy.

Nowy!!: Średniowiecze i Czynsz · Zobacz więcej »

Daleki Wschód

Daleki Wschód – nazwa stosowana na określenie obszaru wschodniej Azji, ciągnącego się wzdłuż wybrzeży Pacyfiku.

Nowy!!: Średniowiecze i Daleki Wschód · Zobacz więcej »

Dalmacja

Położenie Dalmacji w Chorwacji Historyczny herb Dalmacji Dalmacja – kraina historyczna w Chorwacji, Bośni i Hercegowinie oraz Czarnogórze na wschodnim wybrzeżu Adriatyku.

Nowy!!: Średniowiecze i Dalmacja · Zobacz więcej »

Dama z jednorożcem (cykl tapiserii)

Dama z jednorożcem: ''Wzrok'' (Musée de Cluny, Paryż) Dama z jednorożcem: ''Słuch'' Dama z jednorożcem: ''Dotyk'' Dama z jednorożcem: ''Smak'' Dama z jednorożcem: ''Węch'' Dama z jednorożcem (fr.La Dame à la licorne) – zespół sześciu późnogotyckich tapiserii utkanych we Flandrii z wełny i jedwabiu.

Nowy!!: Średniowiecze i Dama z jednorożcem (cykl tapiserii) · Zobacz więcej »

Damaszek

Nocna panorama Damaszku Meczet Umajjadów w Damaszku Meczet Umajjadów w Damaszku Damaszek (transkr. Dimaszk) – stolica Syrii położona w południowo-zachodniej części kraju, drugie co do wielkości (po Aleppo) miasto Syrii – 2 079 000 mieszkańców (2019), cała aglomeracja – ponad 2,8 mln mieszkańców (2008).

Nowy!!: Średniowiecze i Damaszek · Zobacz więcej »

Danelagh

Anglia w roku 878 Danelagh, Danelaw – za panowania Alfreda Wielkiego, obszar jurysdykcji duńskiej w północno-wschodniej części Anglii oddzielony liniądemarkacyjnąod Wesseksu.

Nowy!!: Średniowiecze i Danelagh · Zobacz więcej »

Dante Alighieri

Dante Alighieri (ur. w maju lub czerwcu 1265 we Florencji, zm. 13 lub 14 września 1321 w Rawennie) – włoski poeta, filozof i polityk, charakteryzowany przez Friedricha Engelsa jako „ostatni poeta średniowiecza i jednocześnie pierwszy poeta nowych czasów”.

Nowy!!: Średniowiecze i Dante Alighieri · Zobacz więcej »

Dżuma

Dżuma (czarna śmierć, mór, zaraza morowa) – ostra bakteryjna choroba zakaźna gryzoni i (rzadziej) innych drobnych ssaków, a także człowieka (zoonoza).

Nowy!!: Średniowiecze i Dżuma · Zobacz więcej »

Dżuma Justyniana

San Vitale Dżuma Justyniana – epidemia, która dotknęła Cesarstwo Wschodniorzymskie (Bizantyjskie), w tym jego stolicę Konstantynopol, i inne krainy, takie jak Galia, Wyspy Brytyjskie czy Persja.

Nowy!!: Średniowiecze i Dżuma Justyniana · Zobacz więcej »

Długi łuk angielski

angielskiego, mierzący 2 metry długości Crécy (1346) Douglasem Fairbanksem jako Robin Hoodem uzbrojonym w długi łuk angielski Długi łuk angielski (ang. english longbow) – rodzaj łuku prostego wytwarzanego z jednego kawałka drewna, najczęściej cisowego.

Nowy!!: Średniowiecze i Długi łuk angielski · Zobacz więcej »

Dekret Gracjana

Decretum Gratiani Decretum Gratiani (Dekret Gracjana) jest zbiorem prawa kanonicznego spisanego około 1140 roku przez Gracjana.

Nowy!!: Średniowiecze i Dekret Gracjana · Zobacz więcej »

Dekurion

Dekurion – ma trzy różne znaczenia.

Nowy!!: Średniowiecze i Dekurion · Zobacz więcej »

Demografia średniowiecza

średniowiecznej miniaturze z pierwszej połowy XV wieku Demografia średniowiecza zajmuje się badaniem demografii w Europie w okresie średniowiecza.

Nowy!!: Średniowiecze i Demografia średniowiecza · Zobacz więcej »

Denar

Denar (łac. dēnārǐŭs, l.mn. denarii, stgr. δηνάριον) – dawna moneta srebrna, pierwszy raz wybita w Rzymie około 215–211 roku p.n.e.Według poglądu Andrzeja Kunisza (Vademecum..., t. I, s. 271), najpóźniej zaś w 211 p.n.e. – jak zresztąobecnie przyjmuje się najczęściej.

Nowy!!: Średniowiecze i Denar · Zobacz więcej »

Devotio moderna

Devotio moderna (łac. „nowoczesna pobożność”) – nurt pobożności rozwijający się w XIV i XV wieku w Niderlandach i Nadrenii wśród zamożnych i wykształconych mieszczan.

Nowy!!: Średniowiecze i Devotio moderna · Zobacz więcej »

Dialektyka

Cornelisa Corta z 1565 roku. Dialektyka – nauka zajmująca się poprawnościąargumentacji i refutacji podczas wypowiedzi.

Nowy!!: Średniowiecze i Dialektyka · Zobacz więcej »

Dioklecjan

Podział cesarstwa przez Dioklecjana Dioklecjan, (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.

Nowy!!: Średniowiecze i Dioklecjan · Zobacz więcej »

Dniepr

Dorzecze Dniepru Antoniego Sujkowskiego Jan Stanisławski, ''Dniepr szafirowy'', 1904 Dniepr (ukr. Дніпро, Dnipro; ros. Днепр, Dniepr; biał. Дняпро, Dniapro) – rzeka w Rosji, Białorusi i Ukrainie, w zlewisku Morza Czarnego; dł.

Nowy!!: Średniowiecze i Dniepr · Zobacz więcej »

Domena królewska we Francji

Królestwo Francji w czasach Hugona Kapeta - domena królewska zaznaczona kolorem niebieskim Królestwo Francji w 1477 r. - domena królewska zaznaczona kolorem jasnoniebieskim Domena królewska (domaine royal) – zespół królewskich gruntów, nieruchomości i praw bezpośrednio przynależnych królowi Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Domena królewska we Francji · Zobacz więcej »

Dominikanie

Dominikanie, Zakon Kaznodziejski (łac. Ordo Praedicatorum) – katolicki zakon męski założony w 1216 r. przez św. Dominika Guzmána „szczególnie dla kaznodziejstwa i zbawiania dusz”.

Nowy!!: Średniowiecze i Dominikanie · Zobacz więcej »

Droga św. Jakuba

Droga św.

Nowy!!: Średniowiecze i Droga św. Jakuba · Zobacz więcej »

Drugie państwo bułgarskie

Drugie państwo bułgarskie – państwo bułgarskie istniejące w latach 1185–1396 ze stolicąw Tyrnowie.

Nowy!!: Średniowiecze i Drugie państwo bułgarskie · Zobacz więcej »

Drzeworyt

Albrecht Dürer, ''Czterej Jeźdźcy Apokalipsy'', 1497-98 ''Sutra Diamentowa'' z 868 – najstarsza drukowana książka świata Hiroshige Andō, obraz nr 48 z cyklu ''Pięćdziesiąt trzy przystanki Tokaido'', 1847-1853 Drzeworyt – technika graficzna należąca do druku wypukłego.

Nowy!!: Średniowiecze i Drzeworyt · Zobacz więcej »

Duccio di Buoninsegna

Madonna Rucellai (1285) Duccio di Buoninsegna (ur. około 1260 w Sienie, zm. w 1318 tamże) – malarz włoski.

Nowy!!: Średniowiecze i Duccio di Buoninsegna · Zobacz więcej »

Duchowieństwo

Duchowieństwo Oscara Romero (2018) Grupa belgijskich biskupów katolickich (2007) Duchowieństwo, inaczej kler (z) – ogół duchownych danego Kościoła lub wspólnoty religijnej.

Nowy!!: Średniowiecze i Duchowieństwo · Zobacz więcej »

Dwupolówka

średniowieczu Dwupolówka – przemienna forma uprawy dwóch pól.

Nowy!!: Średniowiecze i Dwupolówka · Zobacz więcej »

Dynastia macedońska

Cesarstwo Bizantyjskie w momencie objęcia rządów przez Bazylego I w 867......i w momencie śmierci cesarzowej Teodory w 1056 Dynastia macedońska – ósma dynastia cesarska panująca w Cesarstwie Bizantyńskim.

Nowy!!: Średniowiecze i Dynastia macedońska · Zobacz więcej »

Dynastia salicka

Dynastia salicka, niem. Salier – ród książąt frankońskich panujący w Niemczech w latach 1024–1125.

Nowy!!: Średniowiecze i Dynastia salicka · Zobacz więcej »

Dziedziczenie (prawo)

Dziedziczenie – wejście spadkobiercy lub kilku spadkobierców (będące skutkiem zdarzenia prawnego – śmierci osoby fizycznej) w sytuację prawnąspadkodawcy polegającąw szczególności na nabyciu praw i obowiązków majątkowych, których podmiotem był spadkodawca.

Nowy!!: Średniowiecze i Dziedziczenie (prawo) · Zobacz więcej »

Dziesiętny system liczbowy

wartość cyfr w dziesiętnym systemie liczbowym Dziesiętny system liczbowy (system dziesiątkowy, system decymalny, system arabski) – pozycyjny system liczbowy, w którym podstawąjest liczba 10; do zapisu liczb stosuje się 10 cyfr: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.

Nowy!!: Średniowiecze i Dziesiętny system liczbowy · Zobacz więcej »

Edirne

Meczet Selimiye w Edirne Edirne lub Adrianopol (Adrianopoli,, Odrin) – miasto w europejskiej, północno-zachodniej części Turcji, na Nizinie Trackiej, przy ujściu rzeki Tundża do Maricy, w pobliżu granicy z Grecjąoraz Bułgarią.

Nowy!!: Średniowiecze i Edirne · Zobacz więcej »

Edward (Czarny Książę)

Edward, Czarny Książę Edward Woodstock, KG (ur. 15 czerwca 1330 w Woodstock Palace, Oxfordshire, zm. 8 czerwca 1376 w Westminsterze), zwany Czarnym Księciem, książę Walii, Kawaler Orderu Podwiązki (Knight of Garter).

Nowy!!: Średniowiecze i Edward (Czarny Książę) · Zobacz więcej »

Edward III

Edward III (ur. 13 listopada 1312 w zamku Windsor, zm. 21 czerwca 1377 w Sheen Palace) – najstarszy syn króla Anglii Edwarda II i jego żony Izabeli Francuskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Edward III · Zobacz więcej »

Edykt z Alhambry

Kopia edyktu z pieczęciąEdykt z Alhambry (zwany również edyktem o wygnaniu Żydów) – edykt wydany 31 marca 1492 przez Królów Katolickich Hiszpanii Izabelę I Kastylijskąi Ferdynanda II Aragońskiego, nakazujący wypędzenie Żydów z Królestwa Hiszpanii i jej posiadłości do 31 lipca 1492 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Edykt z Alhambry · Zobacz więcej »

Egzarchat Rawenny

Bizantyjska Italia. Egzarchat Rawenny zaznaczony na różowo Egzarchat Rawenny – historyczna prowincja bizantyjska utworzona w 584 roku przez cesarza Maurycjusza na Półwyspie Apenińskim w celu zabezpieczenia terytorium cesarskiego przed Longobardami.

Nowy!!: Średniowiecze i Egzarchat Rawenny · Zobacz więcej »

Ekskomunika

Juliusza Knoora z ok. 1840 roku Ekskomunika (z łac. excommunicatio – poza wspólnotą, wyłączenie ze wspólnoty, pot. klątwa, wyklęcie i anatema) – w chrześcijaństwie najwyższa kara kościelna, polegająca na wykluczeniu z życia Kościoła.

Nowy!!: Średniowiecze i Ekskomunika · Zobacz więcej »

Elekcja cesarska

Elekcja cesarska – proces wyboru króla Niemiec i jednocześnie cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Elekcja cesarska · Zobacz więcej »

Eleonora Akwitańska

Eleonora Akwitańska (ur. ok. 1122, zm. 1 kwietnia 1204 w Fontevraud) – królowa Francji i Anglii.

Nowy!!: Średniowiecze i Eleonora Akwitańska · Zobacz więcej »

Emalia

Mozy) Stefana Knappa w 1972 Emalia komórkowa – schemat Emaliowany garnuszek Emaliowana wanna Emalia (fr. émail, dawniej: szmelc, smalc) – sproszkowane szkło: mieszanina minerałów (piasek, kreda, glina) oraz topników (boraks) z dodatkiem pigmentów, które naniesione na metalowe podłoże i stopione w temperaturze ok.

Nowy!!: Średniowiecze i Emalia · Zobacz więcej »

Emirat Sycylii

Emirat Sycylii – państwo muzułmańskie istniejące w latach 831-1091 na Sycylii.

Nowy!!: Średniowiecze i Emirat Sycylii · Zobacz więcej »

Erytrea

Erytrea, oficjalnie Państwo Erytrea (tigrinia ኤርትራ – Ertra, ሃግሬ ኤርትራ – Hagere Ertra; arab. إرتريا – Iritrija, دولة إرتريا – Daulat Iritrija) – państwo w Afryce Wschodniej, położone nad Morzem Czerwonym.

Nowy!!: Średniowiecze i Erytrea · Zobacz więcej »

Essen

Katedra w Essen Szyb zabytkowej kopalni Zollverein Essen (MAF) – miasto na prawach powiatu w zachodniej części Niemiec, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Düsseldorf.

Nowy!!: Średniowiecze i Essen · Zobacz więcej »

Etiopia

Etiopia (Jeśli tam, gdzie oczekujesz wyrazów amharskich, widzisz sekwencję prostokątów w rodzaju „▯▯▯▯”, oznacza to, że nie masz odpowiedniej czcionki zainstalowanej w swoim systemie. Skorzystaj np. z czcionki (gotowa do instalacji) lub (po rozpakowaniu archiwum)., trl. Ityopp’ya), oficjalnie Federalna Demokratyczna Republika Etiopii (trl. yeʾĪtiyoṗṗya Fēdēralawī Dēmokirasīyawī Rīpebilīk), dawniej Abisynia – państwo położone we wschodniej Afryce.

Nowy!!: Średniowiecze i Etiopia · Zobacz więcej »

Etos rycerski

Jana Matejki) Etos rycerski – zespół wartości i zasad, wykształconych w kręgu średniowiecznej kultury rycerskiej, którymi powinien charakteryzować się idealny wojownik – w życiu i na wojnie.

Nowy!!: Średniowiecze i Etos rycerski · Zobacz więcej »

Eucharystia (sakrament)

Muzeum Historycznego w Sanoku Eucharystia (gr. εὐχαριστία, eucharistía, „dziękczynienie”) lub Najświętsza Ofiara, Sakrament Ołtarza, Msza Święta, Komunia (łac. communio, „współdzielić”), Najświętszy Sakrament (łac. sacramentum, „poświęcenie; przysięga”), Wieczerza Pańska, Ciało Chrystusa, Krew Chrystusa – liturgiczna celebracja Ofiary Jezusa Chrystusa – Męki i Śmierci (por. Łk 22,19-20; 1 Kor 11,26), ustanowiona podczas Ostatniej Wieczerzy, którąchrześcijanie sprawująwypełniając polecenie Mistrza: To czyńcie na mojąpamiątkę (Łk 22,19).

Nowy!!: Średniowiecze i Eucharystia (sakrament) · Zobacz więcej »

Ewangeliarz

Ewangeliarza kruszwickiego. Ewangeliarz – w Kościołach chrześcijańskich ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty Ewangelii odczytywane w liturgii.

Nowy!!: Średniowiecze i Ewangeliarz · Zobacz więcej »

Ewangeliarz z Lindisfarne

Jedna z „kart dywanowych” Ewangeliarz z Lindisfarne (łac. Codex Lindisfarnensis) – iluminowany manuskrypt powstały na początku VIII wieku w klasztorze Lindisfarne, zawierający łaciński tekst czterech Ewangelii.

Nowy!!: Średniowiecze i Ewangeliarz z Lindisfarne · Zobacz więcej »

Fasada

Lądku-Zdroju kościoła Wizytek w Warszawie modernizmu, zbudowane z marmuru i diorytu Fasada – główna, efektowna elewacja budynku, o szczególnie dużej dekoracyjności, często monumentalna, spełniająca funkcje reprezentacyjne wobec całego gmachu, a przez to wyróżniająca się spośród pozostałych elewacji.

Nowy!!: Średniowiecze i Fasada · Zobacz więcej »

Fatymidzi

Fatymidzi, arab. الفاطميون – ismailicka dynastia kalifów panująca w Północnej Afryce w latach 909–1171.

Nowy!!: Średniowiecze i Fatymidzi · Zobacz więcej »

Ferdynand Aragoński

Ferdynand II Aragoński (ur. 10 marca 1452 w Sos w Aragonii, zm. 23 stycznia 1516 w Madrigalejo) – trzeci syn (drugi, który przeżył dzieciństwo) króla Jana II Aragońskiego, pierwsze jego dziecko z drugążoną, JoannąEnriquez, córkąFryderyka Enriqueza, admirała Kastylii, księcia de Melgar e Rueda.

Nowy!!: Średniowiecze i Ferdynand Aragoński · Zobacz więcej »

Fibula

Fibula Fibula – ozdobna, metalowa zapinka do spinania szat, funkcjąi kształtem zbliżona do współczesnej agrafki, używana w Europie od późnej epoki brązu (około 1500 p.n.e.) aż do średniowiecza i zastępująca guziki.

Nowy!!: Średniowiecze i Fibula · Zobacz więcej »

Figuratywizm

John Singer Sargent – ''Carnation, Lily, Lily, Rose''; ok. 1885, Tate Britain Figuratywizm, sztuka figuratywna – kierunek w sztuce (głównie malarstwie i rzeźbiarstwie) polegający na ukazywaniu przedmiotów, zwierząt i ludzi w ich realnych kształtach, traktujący świat zewnętrzny jako punkt odniesienia dla postaci, symbolu lub podobieństwa.

Nowy!!: Średniowiecze i Figuratywizm · Zobacz więcej »

Filigran

Przykrywka szklanego dzbana ze złotądekoracjąfiligranową(Włochy, ok. XI wiek) Filigran – technika złotnicza polegająca na zdobieniu lub wykonywaniu całego przedmiotu z cienkich drucików ułożonych w ażurowąsiatkę.

Nowy!!: Średniowiecze i Filigran · Zobacz więcej »

Filip II August

Filip II August (franc. Philippe Auguste; ur. 21 sierpnia 1165 w Gonesse, zm. 14 lipca 1223 w Mantes-la-Jolie) – król Francji od 1179 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Filip II August · Zobacz więcej »

Filip IV Piękny

Filip IV Piękny, (ur. 1268, Fontainebleau, zm. 29 listopada 1314, tamże) – król Francji i Nawarry (jako Filip I) w latach 1285–1314, syn Filipa III Śmiałego z dynastii Kapetyngów i jego pierwszej żony – Izabeli Aragońskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Filip IV Piękny · Zobacz więcej »

Filozofia przyrody

Bardzo bogatych godzinek księcia de Berry'', ok. 1410) Filozofia przyrody – dział filozofii zajmujący się refleksjąnad naturą, wiedząna jej temat oraz stosunkiem do niej człowieka.

Nowy!!: Średniowiecze i Filozofia przyrody · Zobacz więcej »

Flagelanci

thumb Flagelanci, flagellanci, biczownicy, kapnicy (bat, bicz) – członkowie bractw religijnych, istniejących od XIII do XV wieku, głównie we Włoszech, Niemczech, później także w Hiszpanii i Polsce, które praktykowały publiczne biczowanie się jako formę pokuty.

Nowy!!: Średniowiecze i Flagelanci · Zobacz więcej »

Flamboyant

Kościół w Saint Maclou Kościół Świętej Trójcy, Vendôme Przykład stylu Flamboyant z kościoła Sainte-Chapelle Flamboyant – kierunek w schyłkowym okresie architektury późnego gotyku, nazywany płomienistym.

Nowy!!: Średniowiecze i Flamboyant · Zobacz więcej »

Flandria (region)

Regionu Flamandzkiego Holenderska część Flandrii Hrabstwo Flandrii w 1477 Flandria (niderl. Vlaanderen, fr. Flandre) – kraina historyczno-geograficzna położona na terenach Belgii, Francji i Holandii wzdłuż wybrzeża Morza Północnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Flandria (region) · Zobacz więcej »

Flawiusz Ardaburiusz Aspar

ILS 1299) Flawiusz Ardaburiusz Aspar łac. Flavius Ardaburius Aspar (ur. ok. 400, zm. 471 w Konstantynopolu) – wschodniorzymski wódz pochodzący z plemienia Alanów, mający w czasach panowania Marcjana (450–457) i Leona I (457–474) przemożne wpływy w cesarstwie.

Nowy!!: Średniowiecze i Flawiusz Ardaburiusz Aspar · Zobacz więcej »

Florencja

Florencja (MAF) – miasto w środkowych Włoszech, nad Arno, u stóp Apeninów, stolica Toskanii i prowincji Florencja, stolica Włoch w latach 1865–1871.

Nowy!!: Średniowiecze i Florencja · Zobacz więcej »

Forma (sztuka)

Forma w dziedzinie sztuki oznacza te jej właściwości, które związane sąz kształtem (np. rzeźba, architektura), konstrukcją(układem) zapisu (np. poezja, powieść, muzyka).

Nowy!!: Średniowiecze i Forma (sztuka) · Zobacz więcej »

François Villon

François Villon (ur. 1431 lub 1432 w Paryżu, zm. po 1463) – francuski poeta epoki średniowiecza, autor Małego testamentu i Wielkiego testamentu (napisanego około 1461).

Nowy!!: Średniowiecze i François Villon · Zobacz więcej »

Francesco Petrarca

Francesco Petrarca (ur. 20 lipca 1304 w Arezzo, zm. 19 lipca 1374 w Arquà) – jeden z pierwszych poetów pochodzący z Italii.

Nowy!!: Średniowiecze i Francesco Petrarca · Zobacz więcej »

Frankowie

Frankowie – zachodniogermańska federacja plemion, u swoich uchwytnych źródłowo początków, tj.

Nowy!!: Średniowiecze i Frankowie · Zobacz więcej »

Fresk

''Św. Sebastian'' - fresk anonimowego XV-wiecznego artysty, Pinacoteca Nazionale, Ferrara, Włochy Bułgarii Pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim Fresk (z – świeży) – technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu na mokrym tynku farbami odpornymi na alkaliczne działanie zawartego w zaprawie wapna.

Nowy!!: Średniowiecze i Fresk · Zobacz więcej »

Fryderyk I Barbarossa

Fryderyk I Barbarossa (Rudobrody) (ur. ok. 1122, zm. 10 czerwca 1190) – z dynastii Hohenstaufów, syn księcia Szwabii – Fryderyka II i księżniczki Judyty, córki księcia Bawarii Henryka IX Czarnego (zm. 1126) z rodu Welfów, konkurencyjnego w tamtym okresie wobec Hohenstaufów.

Nowy!!: Średniowiecze i Fryderyk I Barbarossa · Zobacz więcej »

Fryderyk II Hohenstauf

Fryderyk II, niem. Friedrich II.

Nowy!!: Średniowiecze i Fryderyk II Hohenstauf · Zobacz więcej »

Fyrd

Fyrd – pospolite ruszenie w średniowiecznej Anglii, powszechna mobilizacja wszystkich wolnych mężczyzn zdolnych do obrony ziemi pośrednio (obrona mostów, budowa grodów, patrol i czuwanie) bądź bezpośrednio (uczestnictwo w kampanii wojennej).

Nowy!!: Średniowiecze i Fyrd · Zobacz więcej »

Galia

Prowincje rzymskiej Galii ok. 58 p.n.e. Galia – kraina historyczna w Europie Zachodniej, obecnie tereny Francji, Belgii, Szwajcarii i północno-zachodnich Włoch, zamieszkana przez plemiona celtyckie.

Nowy!!: Średniowiecze i Galia · Zobacz więcej »

Gall Anonim

Rękopisie Zamoyskich'' z XIV wieku Gall Anonim lub Anonim, tak zwany Gall (ur. w XI w., zm. po 1116) – anonimowy autor Kroniki polskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Gall Anonim · Zobacz więcej »

Główszczyzna

Główszczyzna (łac. poena capitis „kara głowy”) – kara prywatna w prawie średniowiecznym; suma pieniędzy należna rodzinie ofiary (lub jej panu feudalnemu) za głowę zabitego.

Nowy!!: Średniowiecze i Główszczyzna · Zobacz więcej »

Gemma (kamień)

kamea intaglio Gemma (łac. pączek, oczko winorośli, drogi kamień) – kamień szlachetny lub półszlachetny, o kształcie okrągłej lub owalnej płytki ozdobiony reliefem.

Nowy!!: Średniowiecze i Gemma (kamień) · Zobacz więcej »

Genewa

Genewa (fr. Genève; niem. Genf; gsw. Gämf, Gänf; frp. Geneva; wł. Ginevra; rm. Genevra) – miasto w Szwajcarii, drugie pod względem liczby mieszkańców, siedziba administracyjna kantonu Genewa.

Nowy!!: Średniowiecze i Genewa · Zobacz więcej »

Geoffrey Chaucer

Geoffrey Chaucer (ur. ok. 1343, możliwe że w Londynie, ale dokładniejsza data i miejsce nie sąznane, zm. 25 października 1400) – angielski poeta, filozof i dyplomata.

Nowy!!: Średniowiecze i Geoffrey Chaucer · Zobacz więcej »

Geoffrey z Monmouth

Rycina z dzieła ''Prophetiae Merlini'' Geoffreya z Monmouth Geoffrey z Monmouth, inaczej Godfryd z Monmouth, Geoffrey of Monmouth (ur. ok. 1100, zm. ok. 1154) – walijski duchowny i kronikarz piszący po łacinie, twórca dzieła Historia Regum Britanniae.

Nowy!!: Średniowiecze i Geoffrey z Monmouth · Zobacz więcej »

Geometria

teorii strun stereometrii, udowodnione najpóźniej przez Teajteta (IV w. p.n.e.) płaszczyzny hiperbolicznej za pomocąsiedmiokątów foremnych – użyty tu model to dysk Poincarégo Geometria (gr. γεωμετρία; geo – ziemia, metria – miara) – jedna z głównych dziedzin matematyki; tradycyjnie i nieformalnie definiowana jako nauka o przestrzeni i jej podzbiorach zwanych figuramiGeometria, Encyklopedia Popularna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986,, s. 233.

Nowy!!: Średniowiecze i Geometria · Zobacz więcej »

Germanie

Rozmieszczenie plemion germańskich na przełomie er Europie Germanie, in.

Nowy!!: Średniowiecze i Germanie · Zobacz więcej »

Gesta regum Anglorum

Gesta regum Anglorum (Czyny królów angielskich) – kronika średniowieczna autorstwa Williama z Malmesbury.

Nowy!!: Średniowiecze i Gesta regum Anglorum · Zobacz więcej »

Giotto di Bondone

Giotto di Bondone, właśc.

Nowy!!: Średniowiecze i Giotto di Bondone · Zobacz więcej »

Giovanni Boccaccio

Vincenza Gozziniego, 1822 Giovanni Boccaccio (ur. 1313 w Certaldo, zm. 21 grudnia 1375 tamże) – pisarz włoski, znany zwłaszcza ze swego dzieła Dekameron.

Nowy!!: Średniowiecze i Giovanni Boccaccio · Zobacz więcej »

Giovanni Caboto

Trasa wyprawy Johna Cabota (1497) Giovanni Caboto, znany pod angielskąwersjąswego imienia i nazwiska jako John Cabot (ur. 1450 w Genui, zm. ok. 1500) – włoski żeglarz, pływający pod banderąangielską.

Nowy!!: Średniowiecze i Giovanni Caboto · Zobacz więcej »

Giovanni Pisano

katedry w Sienie - projekt G. Pisano Ambona w katedrze w Pizie Giovanni Pisano (ur. ok. 1245-1248 w Pizie, zm. ok. 1319 w Sienie) – włoski rzeźbiarz i architekt, syn Nicoli Pisano.

Nowy!!: Średniowiecze i Giovanni Pisano · Zobacz więcej »

Gladius

Gladius Gladius (łac., l. mn. gladii – miecz) – krótki miecz rzymskich legionistów, przeznaczony zarówno do cięcia, jak i kłucia.

Nowy!!: Średniowiecze i Gladius · Zobacz więcej »

Gleba

Gleba Chmielnik (Wzgórza Włodzickie), Sudety, gleba zabarwiona na czerwono tlenkami żelaza Gleba (– ziemia uprawna, rola) — naturalna, trójfazowa, biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej, ukształtowana poprzez procesy glebotwórcze ze zwietrzeliny skalnej (skały macierzystej) w wyniku oddziaływania klimatu i organizmów żywych, przy określonej rzeźbie terenu, w określonym przedziale czasu, często przy wpływie działalności człowieka.

Nowy!!: Średniowiecze i Gleba · Zobacz więcej »

Goci

Cesarstwo Rzymskie Wandalowie Goci, Gotowie (Gutþiuda;, u Pliniusza Starszego Gutones, u Tacyta Gotones) – jedno z największych i najważniejszych plemion wschodniogermańskich, mówiące językiem gockim.

Nowy!!: Średniowiecze i Goci · Zobacz więcej »

Godzinki

mały Godzinki – modlitwa paraliturgiczna w Kościele katolickim oraz w niektórych innych związkach wyznaniowych nawiązujących do pobożności katolickiej, mająca najczęściej charakter wstawienniczy.

Nowy!!: Średniowiecze i Godzinki · Zobacz więcej »

Gotyk

katedry w Reims (Francja) Wita Stwosza Kościół św. Mateusza w Starogardzie Gdańskim Pietà z Lubiąża Gniezna Gotyk – styl w architekturze i innych dziedzinach sztuk plastycznych (rzeźbie, malarstwie i sztuce sepulkralnej), który powstał przed połowąXII wieku we Francji i szybko rozprzestrzenił się w Anglii (zob. architektura gotycka w Anglii), następnie w wielu innych państwach Europy.

Nowy!!: Średniowiecze i Gotyk · Zobacz więcej »

Gotyk międzynarodowy

Piękna Madonna z Wrocławia. Nieznany artysta wrocławski, lub praski, ok. 1390, Muzeum Narodowe w Warszawie Zwiastowanie (Ołtarz z Dijon)'', 1398, Musée des Beaux-Arts w Dijon Mistrz Górnoreński, ''Rajski ogród'', ok. 1410, Frankfurt nad Menem, Städelsches Kunstinstitut Zmartwychwstanie (Ołtarz z Trzeboni)'', ok. 1380-1390, Praga, Národni Galerie Gotyk międzynarodowy – kierunek artystyczny w sztuce gotyku, występujący około roku 1400.

Nowy!!: Średniowiecze i Gotyk międzynarodowy · Zobacz więcej »

Gourdon (Saona i Loara)

Gourdon – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Burgundia-Franche-Comté, w departamencie Saona i Loara.

Nowy!!: Średniowiecze i Gourdon (Saona i Loara) · Zobacz więcej »

Gracjan (prawnik)

Autor ''Concordia discordantium canonum'' Franciscus Gratianus, lub Johannes Gratianus, znany jako Gratian (pol. Gracjan) był XII-wiecznym prawnikiem z Bolonii.

Nowy!!: Średniowiecze i Gracjan (prawnik) · Zobacz więcej »

Grawerstwo

Grawerowanie Grawerstwo lub rytownictwo – dział rzemiosła posługujący się technikąpolegającąna żłobieniu twardym narzędziem (obecnie także maszynowo) wzorów w metalu, szkle, kamieniu.

Nowy!!: Średniowiecze i Grawerstwo · Zobacz więcej »

Grzegorz I

Grzegorz I, zwany: Wielki, Dialog lub Dwojesłow, łac. Gregorius Magnus, cs. Swiatitiel Grigorij Dwojesłow, papa Rimskij (ur. ok. 540 w Rzymie, zm. 12 marca 604 tamże) – z pochodzenia rzymianin, 64.

Nowy!!: Średniowiecze i Grzegorz I · Zobacz więcej »

Grzegorz VII (papież)

Grzegorz VII (właśc. Hildebrand OSB; ur. ok. 1020 w Sovanie, zm. 25 maja 1085 w Salerno) – włoski duchowny, święty Kościoła katolickiego, papież w okresie od 22 kwietnia 1073 do 25 maja 1085.

Nowy!!: Średniowiecze i Grzegorz VII (papież) · Zobacz więcej »

Grzegorz XI

Grzegorz XI (właśc. Pierre Roger de Beaufort; ur. w 1329 w Maumont koło Limoges, zm. 27 marca 1378 w Rzymie) – papież w okresie od 30 grudnia 1370 do 27 marca 1378.

Nowy!!: Średniowiecze i Grzegorz XI · Zobacz więcej »

Grzegorz z Tours

Grzegorz z Tours, właśc.

Nowy!!: Średniowiecze i Grzegorz z Tours · Zobacz więcej »

Gundobad

Gundobad (ok. 452–516) – syn Gundioka, siostrzeniec Rycymera.

Nowy!!: Średniowiecze i Gundobad · Zobacz więcej »

Hagia Sophia

Hagia Sophia (Aja Sofia) – meczet w Stambule, a w przeszłości kolejno świątynia chrześcijańska, meczet i muzeum.

Nowy!!: Średniowiecze i Hagia Sophia · Zobacz więcej »

Hagiografia

Sulpice Sévère''. Hagiografia (gr. ἅγιος „święty”, γράφειν „pisać”) – dział piśmiennictwa religijnego zapoczątkowany w starożytności (za czasów pierwszych chrześcijan, prawdopodobnie w Rzymie), który obejmuje żywoty świętych, legendy z nimi związane oraz opisy cudów.

Nowy!!: Średniowiecze i Hagiografia · Zobacz więcej »

Hanza

strefa szwedzka Kwadratami oznaczono Kantory, kółkami miasta hanzeatyckie. Hanza, Liga Hanzeatycka, Związek Hanzeatycki (ze niem. Hanse – gromada) – związek kupców lub miast handlowych Europy z czasów średniowiecza.

Nowy!!: Średniowiecze i Hanza · Zobacz więcej »

Hełm

Stahlhelm M1916, wojskowy hełm stalowy z okresu I wojny światowej Hełm – rodzaj uzbrojenia ochronnego osłaniającego głowę.

Nowy!!: Średniowiecze i Hełm · Zobacz więcej »

Hełm garnczkowy

szparami wzrokowymi Hełm garnczkowy (hełm wielki) – rodzaj średniowiecznego hełmu typu zamkniętego, charakteryzującego się cylindrycznym dzwonem o znacznych rozmiarach, zakrywającym całągłowęWłodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym, wydanie 1981, s. 54-55.

Nowy!!: Średniowiecze i Hełm garnczkowy · Zobacz więcej »

Henryk Żeglarz

Henryk Żeglarz (ur. 4 marca 1394 w Porto, zm. 13 listopada 1460 w Sagres) – infant, trzeci syn króla Portugalii Jana I Dobrego i Filipy Lancaster.

Nowy!!: Średniowiecze i Henryk Żeglarz · Zobacz więcej »

Henryk II Plantagenet

Henryk II Plantagenet lub Andegaweński, Curtmantle, Fitzempress (ur. 5 marca 1133 roku w Le Mans, zm. 6 lipca 1189 w Chinon) – od 1151 hrabia Andegawenii, od 1154 król Anglii, w różnych czasach kontrolował także część Walii, Szkocji, północnąIrlandię i zachodniąFrancję.

Nowy!!: Średniowiecze i Henryk II Plantagenet · Zobacz więcej »

Henryk III Plantagenet

Henryk III (ur. 1 października 1207 w Winchesterze, zm. 16 listopada 1272 w Londynie) – król Anglii od 1216 r. Najstarszy syn Jana bez Ziemi i Izabeli, córki Aymera Tillefera, hrabiego Angoulême.

Nowy!!: Średniowiecze i Henryk III Plantagenet · Zobacz więcej »

Henryk IV Salicki

Henryk IV (niem. Heinrich IV., ur. 11 listopada 1050 w Goslar, zm. 7 sierpnia 1106 w Liège) – król niemiecki od 1056 (faktycznie od 1065), cesarz rzymski od 1084 do swojej abdykacji w 1105, najstarszy syn cesarza Henryka III i jego drugiej żony Agnieszki z Poitou (Akwitańskiej).

Nowy!!: Średniowiecze i Henryk IV Salicki · Zobacz więcej »

Henryk V Salicki

Henryk V (ur. prawdopodobnie 11 sierpnia 1081, zm. 23 maja 1125) – król niemiecki od 1105, cesarz rzymski od 1111, syn i następca cesarza Henryka IV.

Nowy!!: Średniowiecze i Henryk V Salicki · Zobacz więcej »

Henryk VII Tudor

Henryk VII, (ur. 28 stycznia 1457, zm. 21 kwietnia 1509) – pierwszy król Anglii i lord Irlandii z dynastii Tudorów; panował od 22 sierpnia 1485 r., uważany był za jednego z najlepszych angielskich władców.

Nowy!!: Średniowiecze i Henryk VII Tudor · Zobacz więcej »

Herakliusz (cesarz bizantyński)

Herakliusz (– Herakleios,; ur. ok. 574, zm. 11 lutego 641) – cesarz wschodniorzymski (bizantyjski) panujący w latach 610–641.

Nowy!!: Średniowiecze i Herakliusz (cesarz bizantyński) · Zobacz więcej »

Herezja

Herezja (gr. hairesis – wybierać, łac. haeresis) – doktryna religijna odrzucana przez władze kościelne lub religijne jako błędna.

Nowy!!: Średniowiecze i Herezja · Zobacz więcej »

Hierarchia kościelna

Hierarchia kościelna – uszeregowanie wedle zależności personalnej duchownych, a wedle niektórych kategoryzacji również świeckich.

Nowy!!: Średniowiecze i Hierarchia kościelna · Zobacz więcej »

Hieronim z Pragi

Spalenie na stosie Hieronima z Pragi Tablica pamiątkowa w Pradze Hieronim z Pragi (ur. ok. 1378 w Pradze, zm. 30 maja 1416 w Konstancji) − czeski teolog, zwolennik husytyzmu i wiklefizmu, bohater wiary Kościołów protestanckich.

Nowy!!: Średniowiecze i Hieronim z Pragi · Zobacz więcej »

Hieronim ze Strydonu

Hieronim ze Strydonu (ur. między 331 a 347 w Strydonie, zm. 30 września 420 w Betlejem) – święty Kościoła katolickiego, doktor Kościoła, apologeta chrześcijaństwa; święty Kościoła prawosławnego i koptyjskiego, wyznawca.

Nowy!!: Średniowiecze i Hieronim ze Strydonu · Zobacz więcej »

Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim

269x269px Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim.

Nowy!!: Średniowiecze i Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim · Zobacz więcej »

Historia Żydów w Niemczech

Obecność Żydów w Niemczech datuje się od IV wieku n.e. Wspólnota rozwijała się w czasach Karola Wielkiego i w X w. powstało centrum judaizmu na skalę europejską.

Nowy!!: Średniowiecze i Historia Żydów w Niemczech · Zobacz więcej »

Historia Żydów w Polsce

Drzwi Gnieźnieńskich około 1170 roku Pogromy dokonywane w czasie I krucjaty, spowodowały napływ uchodźców żydowskich na ziemie polskie, Masakra Żydów z Metzu w 1095 roku, obraz pędzla Auguste Migette Jana Matejki z 1889 roku knaan w piśmie hebrajskim. Można na nim odczytać משקא קרל – Mieszko król Fragment macewy rabbiego Aarona z 1174 roku na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu Historia Żydów na ziemiach polskich rozpoczęła się około 1000 lat temu, od kupców poszukujących na tych terenach głównie niewolników, sprzedawanych później w krajach muzułmańskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Historia Żydów w Polsce · Zobacz więcej »

Historia Bułgarii (681–1018)

Historia Bułgarii (681–1018) – historia pierwszego państwa bułgarskiego, istniejącego w latach 681–1018 na Półwyspie Bałkańskim, mającego stolicę najpierw w Plisce, a następnie w Presławiu.

Nowy!!: Średniowiecze i Historia Bułgarii (681–1018) · Zobacz więcej »

Historia Europy

Historia Europy – obejmuje historię cywilizacji ludzkiej na kontynencie europejskim od pojawienia się pierwszych ludzi aż do czasów współczesnych.

Nowy!!: Średniowiecze i Historia Europy · Zobacz więcej »

Historia Polski (1386–1492)

Władysława II Historia Polski (1386–1492) – historia Polski od koronacji Władysława II Jagiełły do śmierci Kazimierza IV Jagiellończyka.

Nowy!!: Średniowiecze i Historia Polski (1386–1492) · Zobacz więcej »

Historia Polski (do 1138)

Jan Matejko, ''Zaprowadzenie chrześcijaństwa'', 1889 Historia Polski (do 1138) – w okresie do 1138 roku na ziemiach między Odrąi Bugiem powstało scentralizowane państwo rządzone przez dynastię Piastów, od przełomu X i XI wieku nazywane Polską.

Nowy!!: Średniowiecze i Historia Polski (do 1138) · Zobacz więcej »

Historia Węgier

Historia Węgier – całokształt dziejów polityczno-społecznych, gospodarczych i kulturalnych narodu i państwa węgierskiego oraz terytorium, na którym w przyszłości miało się ono rozwinąć.

Nowy!!: Średniowiecze i Historia Węgier · Zobacz więcej »

Hrabia

Korona hrabiowska stosowana w Austrii, Belgii, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Polsce, Rosji i Włoszech Hrabia – tytuł przysługujący.

Nowy!!: Średniowiecze i Hrabia · Zobacz więcej »

Hrabstwo

Hrabstwo – dawniej okręg administracyjny pod zarządem hrabiego, obecnie jednostka podziału administracyjnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Hrabstwo · Zobacz więcej »

Hugo Kapet

Hugo Kapet (ur. ok. 940, zm. 996) – hrabia Paryża, Orleanu, Senlis i Dreux (od 956 roku), książę Franków (od 965 roku), w 987 wybrany na króla Franków.

Nowy!!: Średniowiecze i Hugo Kapet · Zobacz więcej »

Hunowie

Huński kocioł Hunowie (łac. Huni, Hunni, Chuni, Unni) – lud koczowniczy, który ok.

Nowy!!: Średniowiecze i Hunowie · Zobacz więcej »

Husytyzm

Jan Hus – duchowy ojciec husytyzmu Obraz przedstawiający spalenie Jana Husa Replika husyckiego wozu bojowego. Husytyzm – ruch religijny i polityczny zapoczątkowany przez Jana Husa, którego zwolennicy w 1417 ogłosili Cztery artykuły praskie w których domagali się m.in.

Nowy!!: Średniowiecze i Husytyzm · Zobacz więcej »

Hymn

Hymn (z greckiego hýmnos – pieśń pochwalna) – uroczysta i podniosła pieśń pochwalna o apostroficznym charakterze wypowiedzi, komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei.

Nowy!!: Średniowiecze i Hymn · Zobacz więcej »

I najazd mongolski na Polskę

Ilustracje przedstawiające starcie pod LegnicąJana Matejki z 1866 roku, towarzyszy mu późniejszy wielki mistrz krzyżacki Poppo von Osterna I najazd mongolski na Polskę – atak Mongołów na Polskę pod dowództwem Bajdara w 1241 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i I najazd mongolski na Polskę · Zobacz więcej »

I wyprawa krzyżowa

Europa w okresie pierwszej krucjaty Pierwsza wyprawa krzyżowa (pierwsza krucjata) – wyprawa wojenna, która zapoczątkowała okres zbrojnych krucjat, rozpoczętych przez papieża Urbana II od apelu na synodzie w Clermont 27 listopada 1095 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i I wyprawa krzyżowa · Zobacz więcej »

II najazd mongolski na Polskę

II najazd mongolski na Polskę – atak Mongołów na Polskę pod wodząBurundaja na przełomie 1259 i 1260 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i II najazd mongolski na Polskę · Zobacz więcej »

III najazd mongolski na Polskę

III najazd mongolski na Polskę, (zwany też III najazdem tatarskim na Polskę) – atak Mongołów na Polskę pod wodząNogaja i Telebogi, który miał miejsce na przełomie 1287 i 1288 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i III najazd mongolski na Polskę · Zobacz więcej »

III wyprawa krzyżowa

III wyprawa krzyżowa – wyprawa wojenna, która odbyła się w latach 1189–1192.

Nowy!!: Średniowiecze i III wyprawa krzyżowa · Zobacz więcej »

Ikonoklazm

Ikonoklaści (mal. Domenico Morelli) Ikonoklazm, obrazoburstwo (od gr. eikōn – obraz; klásis – złamanie) – ruch religijny szerzący się w łonie chrześcijaństwa w VIII–IX wieku w Bizancjum i państwie Franków oraz w Niderlandach w XVI w., sprzeciwiający się kultowi obrazów i wizerunków.

Nowy!!: Średniowiecze i Ikonoklazm · Zobacz więcej »

Iliria

Ilirowie Iliria (łac. Illyria, Illyricum) – starożytna kraina nad Morzem Adriatyckim, obejmująca mniej więcej tereny obecnej Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii i Macedonii Północnej.

Nowy!!: Średniowiecze i Iliria · Zobacz więcej »

Iluminacja książki

Iluminacje Księgi z Kells, X w. Iluminacja („oświetlać, rozjaśniać; ozdabiać”) – średniowieczne zdobnictwo książkowe, pierwotnie w postaci ozdobnych linii i inicjałów oraz coraz bardziej skomplikowanych wzorów.

Nowy!!: Średniowiecze i Iluminacja książki · Zobacz więcej »

Immunitet w średniowieczu

Immunitet - przywilej wyłączający terytoria lenników spod władzy urzędników króla.

Nowy!!: Średniowiecze i Immunitet w średniowieczu · Zobacz więcej »

Imperium Karolińskie

państwa frankijskiego Imperium Karolińskie (także Imperium Frankijskie) – we współczesnej historiografii określenie używane w odniesieniu do epoki hegemonii dynastii Karolingów w Europie Zachodniej.

Nowy!!: Średniowiecze i Imperium Karolińskie · Zobacz więcej »

Imperium Osmańskie

Imperium Osmańskie (trans. Devlet-i ʿAlīye-i ʿOsmānīye, tur. Osmanlı İmparatorluğu lub Osmanlı Devleti) – państwo rządzone przez dynastię Osmanów, istniejące od końca XIII wieku do roku 1922, od 1453 roku ze stolicąw Stambule, u szczytu potęgi w XVI–XVIII wieku obejmujące większość Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i południowo-wschodniej Europy.

Nowy!!: Średniowiecze i Imperium Osmańskie · Zobacz więcej »

Inflanty

Mapa Inflant w 1573 Prowincje I RP Inflanty (łac. Livonia, także Lieflant, niem. Livland, łot. Vidzeme, est. Liivimaa) – nazwa krainy historycznej nad Dźwinąi ZatokąRyskąpowstałej w średniowieczu w obrębie posiadłości zakonu kawalerów mieczowych, a zamieszkanej przez plemiona bałtyckie (przodków obecnych Łotyszów) i ugrofińskie (przodków obecnych Estończyków), na których kulturę na przestrzeni wieków wpływała głównie kultura niemiecka, a także skandynawska i polska (szczególnie w Inflantach Polskich/Łatgalii).

Nowy!!: Średniowiecze i Inflanty · Zobacz więcej »

Inkunabuł

Inkunabuł (z, powijaki, kołyska, w pieluszce) – umowne określenie pierwszych druków (do roku 1500 włącznie), a także pierwocin innych technik graficznych, np.

Nowy!!: Średniowiecze i Inkunabuł · Zobacz więcej »

Inkwizycja

auto da fe'', obraz Pedro Berruguete (ok. 1495). Według średniowiecznej legendy hagiograficznej św. Dominik miał być pierwszym inkwizytorem Inkwizycja, Inquisitio haereticae pravitatis, Sanctum officiumEncyklopedia popularna ilustrowana.

Nowy!!: Średniowiecze i Inkwizycja · Zobacz więcej »

Innocenty III

Innocenty III (łac. Innocentius III, właśc. Lotario de' Conti di Segni; ur. między końcem września 1160 a 8 stycznia 1161 w Anagni, zm. 16 lipca 1216 w Perugii) – papież od 8 stycznia 1198 do 16 lipca 1216.

Nowy!!: Średniowiecze i Innocenty III · Zobacz więcej »

Inwazja Normanów na Anglię w 1066

Znaczące wydarzenia podczas podboju Anglii przez Normanów w 1066 roku Inwazja Normanów na Anglię – była ostatnią, zakończonąsukcesem próbąpodboju Brytanii.

Nowy!!: Średniowiecze i Inwazja Normanów na Anglię w 1066 · Zobacz więcej »

Inwestytura

Inwestytura (łac. induere vestimentis – „przyobleczenie, ubranie”) – nadawanie wasalowi dóbr seniora, przy zachowaniu ceremoniału i zasad prawa lennego.

Nowy!!: Średniowiecze i Inwestytura · Zobacz więcej »

Iran

Iran (trl. Irān, pełna nazwa Islamska Republika Iranu, Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān), w Europie dawniej znany jako Persja – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące między Morzem Kaspijskim na północy a ZatokąPerskąi ZatokąOmańskąna południu.

Nowy!!: Średniowiecze i Iran · Zobacz więcej »

Islam

Arabii Saudyjskiej i Afganistanu. pielgrzymek. Islam (al-islām – poddanie się woli Boga), mahometanizm – religia monoteistyczna, na początku XXI wieku druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwieW 2010 roku Pew Research Center oceniło liczbę muzułmanów na 1,57 miliarda, to jest 23% ludzkości.

Nowy!!: Średniowiecze i Islam · Zobacz więcej »

Italia (kraina historyczna)

Augusta. Południowa Italia w czasach Augusta. Italia – kraina historyczna i geograficzna położona na Półwyspie Apenińskim, której obszar zmieniał się na przestrzeni dziejów.

Nowy!!: Średniowiecze i Italia (kraina historyczna) · Zobacz więcej »

IV wyprawa krzyżowa

Doża Dandolo przed krzyżowcami IV wyprawa krzyżowa – wyprawa wojenna, wszczęta w roku 1202.

Nowy!!: Średniowiecze i IV wyprawa krzyżowa · Zobacz więcej »

Izabela I Katolicka

Izabela I Katolicka, Izabela I Kastylijska (ur. 22 kwietnia 1451 w Madrigal de las Altas Torres, zm. 26 listopada 1504 w Medina del Campo) – królowa Kastylii i Leónu w latach 1474–1504, a także królowa Aragonii w latach 1479–1504 jako żona Ferdynanda II Aragońskiego (z którym ponadto współrządziła w Kastylii i Leónie).

Nowy!!: Średniowiecze i Izabela I Katolicka · Zobacz więcej »

Jan bez Ziemi

Jan bez Ziemi (ur. 24 grudnia 1166 w Oksfordzie, zm. 18 lub 19 października 1216 w Newark) – Pan Irlandii z nadania ojca od 1177, król Anglii od 6 kwietnia 1199, brat Ryszarda Lwie Serce.

Nowy!!: Średniowiecze i Jan bez Ziemi · Zobacz więcej »

Jan Duns Szkot

Jan Duns Szkot OFM, łac. Johannes Duns Scotus (ur. 1266 w Duns, zm. 8 listopada 1308 w Kolonii) – szkocki filozof, teolog i duchowny katolicki; wykładowca uniwersytetów w Cambridge, Oksfordzie i Paryżu, kapłan w stopniu prezbitera oraz członek Zakonu Franciszkanów.

Nowy!!: Średniowiecze i Jan Duns Szkot · Zobacz więcej »

Jan Hus

Jan Hus (ur. w 1370 w Husincu, zm. 6 lipca 1415 w Konstancji) – czeski duchowny i bohater narodowy, filozof, reformator Kościoła, prekursor protestantyzmu, rektor Uniwersytetu Praskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Jan Hus · Zobacz więcej »

Jan I Tzimiskes

Jan I Tzimiskes (gr. Ιωάννης Τσιμισκής, ur. 11 grudnia 925, zm. 10 stycznia 976) – cesarz bizantyński od 11 grudnia 969 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Jan I Tzimiskes · Zobacz więcej »

Jan van Eyck

''Tymoteusz'' (1432) ''Zwiastowanie'' (1433-1435) ''Portret małżonków Arnolfinich'' (1434) ''Madonna kanclerza Rolina'' (ok. 1435) ''Madonna kanonika van der Paele'' (1436) Jan van Eyck (ur. ok. 1390 w Maaseik, zm. 9 lipca 1441 w Brugii) – niderlandzki malarz, przedstawiciel piętnastowiecznego realizmu niderlandzkiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Jan van Eyck · Zobacz więcej »

Jarmark

Jarmark Świętojański w Poznaniu w 2007 roku. Jarmarku Jagiellońskiego. Jarmark (niem. Jahrmarkt – targ doroczny) – rodzaj targu średniowiecznego o znaczeniu ponadlokalnym, będącego centrum wymiany towarów handlu dalekosiężnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Jarmark · Zobacz więcej »

Jarmarki szampańskie

grawiurze z XIX w. Jarmarki szampańskie – jarmarki organizowane w Szampanii, średniowieczne centrum handlu europejskiego, łączące północne i południowe ośrodki handlowe.

Nowy!!: Średniowiecze i Jarmarki szampańskie · Zobacz więcej »

Język grecki

Wyraz „Grecja” napisany po nowogrecku Wyraz „Cypr” napisany po nowogrecku Język grecki, greka (Hellenikè glõtta; nowogr. ελληνική γλώσσα, ellinikí glóssa lub ελληνικά, elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Język grecki · Zobacz więcej »

Język wernakularny

Język wernakularny – forma mowy (język, dialekt, rejestr) używana do kontaktów codziennych przez przedstawicieli pewnej wspólnoty.

Nowy!!: Średniowiecze i Język wernakularny · Zobacz więcej »

Języki romańskie

Języki romańskie w Europie język rumuński Języki romańskie (od łacińskiego przysłówka romanice „po rzymsku, w języku wernakularnym”) – grupa języków indoeuropejskich, którymi posługuje się jako językami ojczystymi około 750 mln osób, zamieszkujących przede wszystkim Europę Południowąi Amerykę Łacińską.

Nowy!!: Średniowiecze i Języki romańskie · Zobacz więcej »

Języki słowiańskie

Rozprzestrzenienie języków słowiańskich w Europie Słowianie Języki słowiańskie – grupa języków w obrębie podrodziny bałtosłowiańskiej rodziny języków indoeuropejskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Języki słowiańskie · Zobacz więcej »

Jemen

Region Jemenu Jemen (trb. Al-Jaman), Republika Jemeńska (arab., trb. Al-Dżumhurijja al-Jamanijja) – państwo położone w południowo-zachodniej Azji na Półwyspie Arabskim oraz na archipelagu Sokotra we wschodniej Afryce.

Nowy!!: Średniowiecze i Jemen · Zobacz więcej »

Jerozolima

Jerozolima (trl. Yerushalayim trb. Jeruszalajim; arab. القدس, trl. Al-Quds, trb. Al-Kuds oraz اورشليمtrl. Ūrushalīm, trb. Uruszalim, także بيت المقدس, trl. Bayt al-Maqdis lub Bayt al-Muqaddas, trb. Bajt al-Makdis lub Bajt al-Mukaddas, – zobacz też: nazwy Jerozolimy) – największe miasto Izraela, stolica administracyjna Dystryktu Jerozolimy i stolica państwa Izraela według izraelskiego prawa.

Nowy!!: Średniowiecze i Jerozolima · Zobacz więcej »

Joanna d’Arc

Joanna d’Arc (fr. Jeanne d’Arc, wym. //), znana także jako Dziewica Orleańska (ur. prawdopodobnie 6 stycznia 1412 w Domrémy-la-Pucelle, zm. 30 maja 1431 w Rouen) – francuska bohaterka narodowa, święta Kościoła katolickiego, patronka Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Joanna d’Arc · Zobacz więcej »

Johannes Tauler

Johannes Tauler (ur. 2 maja 1301 w Strasburgu, zm. 15 czerwca 1361 tamże) – niemiecki dominikanin, teolog i mistyk.

Nowy!!: Średniowiecze i Johannes Tauler · Zobacz więcej »

John Wycliffe

Spalenie kości Wycliffe'a (John Foxe: Book of Martyrs, 1563) John Wycliffe (w wersji spolszczonej Jan Wiklif lub Wiklef, nie ma pewności co do oryginalnej pisowni jego nazwiska; ur. ok. 1329 w Hipswell w hrabstwie Yorkshire, zm. 31 grudnia 1384 roku w Lutterworth niedaleko Leicester) – angielski teolog, bohater wiary i reformator Kościoła, profesor teologii Uniwersytetu w Oksfordzie i duchowny katolicki związany z ruchem lollardów.

Nowy!!: Średniowiecze i John Wycliffe · Zobacz więcej »

Jonathan Riley-Smith

Jonathan Simon Christopher Riley-Smith (ur. 27 czerwca 1938 w Harrogate, zm. 13 września 2016) – brytyjski historyk, mediewista.

Nowy!!: Średniowiecze i Jonathan Riley-Smith · Zobacz więcej »

Judaizm

data.

Nowy!!: Średniowiecze i Judaizm · Zobacz więcej »

Juliusz Nepos

Juliusz Nepos, Iulius Nepos (ur. ok. 430, zm. 9 maja 480) – cesarz zachodniorzymski od 19/24 czerwca 474 do 28 sierpnia 475.

Nowy!!: Średniowiecze i Juliusz Nepos · Zobacz więcej »

Justynian I Wielki

kościele San Vitale w Rawennie Granice Cesarstwa Bizantyńskiego w 550 r. Pomnik Justyniana I w Skopje dyptyku Barberini z kości słoniowej z początku VI w. Justynian I Wielki, Iustinianus (właśc. Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus, ur. 11 maja 483 w Tauresium, Prowincja Iliria, zm. 14 listopada 565 w Konstantynopolu) – cesarz bizantyński od 1 sierpnia 527 do 13 listopada 565 z dynastii justyniańskiej, święty Kościoła prawosławnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Justynian I Wielki · Zobacz więcej »

Jutowie

Osadnictwo Jutów w Anglii (kolor czerwony). Jutowie – lud północnogermański osiadły pierwotnie w północnej i środkowej części Półwyspu Jutlandzkiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Jutowie · Zobacz więcej »

Kaganat Awarów

Kaganat Awarów – państwo w środkowej Europie utworzone przez koczownicze plemię Awarów po 568 roku z centrum znajdującym się w Panonii.

Nowy!!: Średniowiecze i Kaganat Awarów · Zobacz więcej »

Kalifat

Kalifat (arab. خلافة chilāfa) – islamski ustrój polityczny, w którym głowąpaństwa jest kalif (arab. خليفة chalīfa).

Nowy!!: Średniowiecze i Kalifat · Zobacz więcej »

Kalifat Kordoby

Kalifat Kordoby – państwo rządzone przez dynastię Umajjadów istniejące w latach 929-1031, obejmujące muzułmańskączęść Półwyspu Iberyjskego (Al-Andalus), powstałe w wyniku przekształcenia Emiratu Kordoby.

Nowy!!: Średniowiecze i Kalifat Kordoby · Zobacz więcej »

Kalmar

Ratusz Pieczęć miasta Kalmar z XIII wieku Katedra Zamek Kalmar – miasto w południowo-wschodniej Szwecji, nad CieśninąKalmarską(Morze Bałtyckie).

Nowy!!: Średniowiecze i Kalmar · Zobacz więcej »

Kamea

Kamea ze scenąmitologiczną, I wiek p.n.e. Gajusza Oktawiusza, 14-20 n.e. Karola V, XVI wiek Giuseppe Girometti, kamea z alegoriąwiosny, 1. poł. XIX wieku (?) Kamea (z arabskiego kamma – garb, wypukłość) – rodzaj gemmy, szlachetny lub półszlachetny kamień ozdobiony reliefem ciętym wypukło.

Nowy!!: Średniowiecze i Kamea · Zobacz więcej »

Kanonizacja

Kanonizacja – oficjalne uznanie przez Stolicę Apostolskąświętości lub przez zatwierdzenie przez Święty Synod w Kościele prawosławnym danej zmarłej osoby z racji osiągnięcia przez niądoskonałości moralnej w stopniu heroicznym lub uznanie jej za męczennika.

Nowy!!: Średniowiecze i Kanonizacja · Zobacz więcej »

Kapetyngowie

Kapetyngowie – przyjęta w historiografii nazwa francuskiego rodu królewskiego panującego we Francji od 987 roku do 1848, z krótkąprzerwąw okresie rewolucji francuskiej i I Cesarstwa.

Nowy!!: Średniowiecze i Kapetyngowie · Zobacz więcej »

Kapitała

Inskrypcja na kolumnie Marka Aureliusza, Rzym Kapitała – najstarsza forma majuskuły, od której wywodząsię wszystkie późniejsze rodzaje pisma łacińskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Kapitała · Zobacz więcej »

Kapitel

Kapitel pilastrowy Kapitel joński Kapitel (głowica) – najwyższa, wieńcząca część kolumny, filaru lub pilastra, będąca pośrednim członem konstrukcyjnym między podporą(np. trzonem kolumny) – od której jest szersza, co zapewnia bardziej stabilnąkonstrukcję całości – oraz elementami dźwiganymi (np. belkowaniem).

Nowy!!: Średniowiecze i Kapitel · Zobacz więcej »

Karloman I (król Franków)

Karloman (ur. 28 czerwca 751, zm. 4 grudnia 771 w Samoussy) – król Franków od 768 do śmierci.

Nowy!!: Średniowiecze i Karloman I (król Franków) · Zobacz więcej »

Karol II Łysy

Karol II Łysy, (ur. 13 czerwca 823 we Frankfurcie nad Menem, zm. 5 października lub 6 października 877) – król zachodniofrankijski od 843, król Italii od 876, cesarz rzymski od 875, syn Ludwika I Pobożnego (778-840), pierwszy z dynastii Karolingów francuskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Karol II Łysy · Zobacz więcej »

Karol III Prostak

Karol III Prostak franc.

Nowy!!: Średniowiecze i Karol III Prostak · Zobacz więcej »

Karol Młot

Karol Młot (ur. 23 sierpnia 686 w Herstalu, zm. 22 października 741 w Quierzy-sur-Oise) – frankijski majordom, faktyczny władca państwa Franków.

Nowy!!: Średniowiecze i Karol Młot · Zobacz więcej »

Karol Otyły

Karol III Otyły lub Gruby, łac. Carolus Pinguis (ur. 13 czerwca 839 w Neudingen, zm. 13 stycznia 888 tamże) – od 881 cesarz rzymski, od 884 król zachodniofrankijski z dynastii Karolingów niemieckich.

Nowy!!: Średniowiecze i Karol Otyły · Zobacz więcej »

Karol Wielki

Tron Karola Wielkiego (2013) Karol I Wielki (ur. 2 kwietnia 742 lub 747, zm. 28 stycznia 814 w Akwizgranie) – król Franków i Longobardów, cesarz rzymski od 25 grudnia 800.

Nowy!!: Średniowiecze i Karol Wielki · Zobacz więcej »

Karolingowie

Państwo Karolingów ok. 814 r. Chrobatia”. Karolingowie – dynastia frankijska wywodząca się od Karola Młota, panująca w latach 753–987.

Nowy!!: Średniowiecze i Karolingowie · Zobacz więcej »

Kartuzi

La Grande Chartreuse Francisca de Zurbarána, ok. 1655) Kartuzi – katolicki zakon męski i żeński o bardzo surowej regule, założony w 1084 roku przez św. Brunona z Kolonii.

Nowy!!: Średniowiecze i Kartuzi · Zobacz więcej »

Kasjodor

Kasjodor (Flavius Magnus Aurelius Cassiodorus), (ur. ok. 485, zm. 583) – uczony, patrycjusz, kanclerz na dworze królów ostrogockich, założyciel rzymskiej biblioteki, rzymski polityk, historyk i filozof.

Nowy!!: Średniowiecze i Kasjodor · Zobacz więcej »

Kastylia-León (królestwo)

Królestwo Kastylii-Leónu – po śmierci króla Leónu Alfonsa IX w 1230 roku, jego syn Ferdynand III, król Kastylii, zjednoczył ostatecznie oba królestwa.

Nowy!!: Średniowiecze i Kastylia-León (królestwo) · Zobacz więcej »

Katafrakt

Sasanidzki katafrakt: jeździec nosi kolczugę, a koń okryty jest zbrojąłuskowąKatafrakt imperium Sasanidów (z rzeźby w Iranie) Katafrakt w pełnej zbroi łuskowej Katafrakt (gr. κατάφρακτος kataphraktos – pokryty, osłonięty, opancerzony) – ciężki kawalerzysta w czasach starożytnych i w średniowieczu.

Nowy!!: Średniowiecze i Katafrakt · Zobacz więcej »

Katarzy

Katarzy wydaleni z Carcassonne w 1209 Katarzy (katarowie) (od gr., „czyści”) lub albigensi (od francuskiego miasta Albi, gdzie ruch był obecny) – przedstawiciele dualistycznego ruchu religijnego działającego w XI–XIII wieku w południowej Francji i północnych Włoszech, skierowanego przeciw ustrojowi feudalnemu i hierarchii kościelnej.

Nowy!!: Średniowiecze i Katarzy · Zobacz więcej »

Katedra

Katedra św. Szczepana w Wiedniu Katedra (kościół katedralny, biskupi; łac. ecclesia cathedralis, z gr., kathedra – krzesło, siedziba) – główny kościół diecezji, siedziba biskupa diecezjalnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra · Zobacz więcej »

Katedra św. Gerwazego i św. Protazego w Soissons

Katedra w 1919 r. Katedra św.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra św. Gerwazego i św. Protazego w Soissons · Zobacz więcej »

Katedra św. Juliana w Le Mans

Katedra św.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra św. Juliana w Le Mans · Zobacz więcej »

Katedra św. Mikołaja w Newcastle

Organy T C Lewis/Harrison/Nicholson Widok na wschodnie okno z nawy bocznej Katedra św.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra św. Mikołaja w Newcastle · Zobacz więcej »

Katedra św. Piotra, Pawła i Andrzeja w Peterborough

Katedra św.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra św. Piotra, Pawła i Andrzeja w Peterborough · Zobacz więcej »

Katedra św. Szczepana w Bourges

Katedra św.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra św. Szczepana w Bourges · Zobacz więcej »

Katedra Kanterberyjska

Katedra Kanterberyjska (ang. Canterbury Cathedral) – gotycka katedra w Canterbury, w południowo-wschodniej Anglii (Wielka Brytania), wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra Kanterberyjska · Zobacz więcej »

Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen

Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen (fr. Cathédrale Notre-Dame de Rouen, pełna nazwa: La cathédrale primatiale Notre-Dame de l'Assomption de Rouen) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Rouen we Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen · Zobacz więcej »

Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu

Widok ogólny na katedrę w Strasburgu Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu – najważniejsza świątynia katolicka miasta, cenny przykład średniowiecznej XIII–XV-wiecznej architektury, łączącej cechy późnego romanizmu z wczesnym gotykiem francuskim i dojrzałym gotykiem niemieckim.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu · Zobacz więcej »

Katedra Notre-Dame w Laon

Katedra Notre-Dame w Laon (fr. Cathédrale Notre-Dame de Laon) – gotycka katedra w mieście Laon w regionie Pikardia, w departamencie Aisne w północno-zachodniej Francji; jedna z głównych świątyń diecezji Soissons (jest siedzibąbiskupa Laon).

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra Notre-Dame w Laon · Zobacz więcej »

Katedra Notre-Dame w Paryżu

Katedra Notre-Dame w 1860 roku. Wnętrze katedry. Jeden z witraży. Rozeta. Widok z boku. Notre-Dame de Paris – gotycka archikatedra w Paryżu.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra Notre-Dame w Paryżu · Zobacz więcej »

Katedra w Amiens

Katedra w Amiens (fr. Cathédrale Notre-Dame de Amiens) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, w Amiens w Pikardii, we Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Amiens · Zobacz więcej »

Katedra w Chartres

Katedra w Chartres (fr. Cathédrale Notre-Dame de Chartres) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, w Chartres, we Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Chartres · Zobacz więcej »

Katedra w Ely

Katedra w Ely (dokładnie – Kościół Katedralny Świętej i Niepodzielnej Trójcy w Ely, ang. Ely Cathedral) – anglikańska katedra gotycka w diecezji Ely, siedziba anglikańskiego biskupa Ely, znajdująca się w mieście Ely w hrabstwie Cambridgeshire w Wielkiej Brytanii.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Ely · Zobacz więcej »

Katedra w Exeter

Katedra świętego Piotra w Exeter.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Exeter · Zobacz więcej »

Katedra w Glasgow

Katedra w Glasgow (ang. Glasgow Cathedral) – pierwotnie katolicka, zarządzana obecnie przez Kościół Szkocji, jest przykładem architektury gotyckiej w Szkocji.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Glasgow · Zobacz więcej »

Katedra w Gloucester

Katedra w Gloucester (ang. Cathedral Church of St Peter and the Holy and Indivisible Trinity) – katedra anglikańska w Gloucester.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Gloucester · Zobacz więcej »

Katedra w Lincoln

Kościół Katedralny Błogosławionej Dziewicy Marii – katedra kościoła anglikańskiego w Lincoln w Anglii.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Lincoln · Zobacz więcej »

Katedra w Noyon

Katedra Notre-Dame w Noyon (Cathédrale Notre-Dame de Noyon) jest katedrąrzymskokatolicką.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Noyon · Zobacz więcej »

Katedra w Reims

Katedra Notre-Dame w Reims (fr. Cathédrale Notre-Dame de Reims) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Reims, we Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Reims · Zobacz więcej »

Katedra w Salisbury

Katedra w Salisbury (ang. Salisbury Cathedral) – gotycka świątynia znajdująca się na obrzeżach najstarszej części miasta Salisbury położonego w południowej Anglii.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Salisbury · Zobacz więcej »

Katedra w Winchesterze

Wnętrze katedry Katedra w Winchesterze - katedra pod wezwaniem Trójcy Świętej, śś.

Nowy!!: Średniowiecze i Katedra w Winchesterze · Zobacz więcej »

Katolicyzm

Katolicyzm – jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa, najliczniejsze wyznanie chrześcijańskie, oparte na Piśmie Świętym i Tradycji apostolskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Katolicyzm · Zobacz więcej »

Kawalerowie Mieczowi

Zakon Kawalerów Mieczowych znany również jako Kawalerowie Mieczowi, Zakon Liwoński, Rycerze Chrystusowi, Zakon Inflancki – niemiecki zakon rycerski w Inflantach (obecna Łotwa i Estonia), założony w oparciu o regułę templariuszy w Rydze przez cysterskiego opata Teodoryka w 1202.

Nowy!!: Średniowiecze i Kawalerowie Mieczowi · Zobacz więcej »

Kądziel

Przędzenie kądzieli w sztuce Kądziel – w przemyśle włókienniczym pęk włókien (lnianych, konopnych lub wełnianych) do przędzenia, umocowany na krążku przęślicy lub kołowrotka.

Nowy!!: Średniowiecze i Kądziel · Zobacz więcej »

Kenneth I

Kenneth I MacAlpin (gael. Coinneach Mac Ailpín; ur. ok. 810, zm. 8 lutego 858) – król Dalriady 841–858 i Piktów od 848.

Nowy!!: Średniowiecze i Kenneth I · Zobacz więcej »

Klaudiusz Ptolemeusz

Andreasa Cellariusa Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Klaudiusz Ptolemeusz (także: Ptolemeusz Klaudiusz, Ptolemeusz, Aleksandryjczyk) (łac. Claudius Ptolemaeus, Klaudios Ptolemaios; ur. ok. 100, zm. ok. 168) – astronom, matematyk i geograf pochodzenia greckiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Klaudiusz Ptolemeusz · Zobacz więcej »

Klemens VII (antypapież)

Klemens VII (właśc. Robert de Genève, Robert z Genewy; ur. w 1342 w Genewie lub Annecy, zm. 16 września 1394 w Awinionie) – antypapież obediencji awiniońskiej w okresie od 20 września 1378 do 16 września 1394.

Nowy!!: Średniowiecze i Klemens VII (antypapież) · Zobacz więcej »

Kołowrotek

Stara Irlandka przy kołowrotku, fotografia kolorowana, ok. 1890-1900 Schemat budowy kołowrotka Święta Elżbieta przy kołowrotku Domku Tkaczki Kołowrotek – urządzenie mechaniczne do wytwarzania przędzy z włókien.

Nowy!!: Średniowiecze i Kołowrotek · Zobacz więcej »

Kość słoniowa

Mężczyźni trzymający ciosy słonia (Dar es Salaam, ok. 1900) Ozdoba wykonana z kości słoniowej Leona Wyczółkowskiego (1907) Kość słoniowa – handlowa nazwa zębiny różnych ssaków używanej do wyrobów dzieł sztuki lub w zdobnictwieSobczak & Sobczak 1998.

Nowy!!: Średniowiecze i Kość słoniowa · Zobacz więcej »

Kościół (organizacja)

Kościół (gr. ekklesia - zwołanie, zgromadzenie) jako wspólnota wiernych spotyka się w budynku- kościele na wspólnych celebracjach liturgicznych. Na zdjęciu wnętrze katedry św. Marka w Aleksndrii, w Egipcie. Kościół – określenie niektórych związków wyznaniowych, najczęściej chrześcijańskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Kościół (organizacja) · Zobacz więcej »

Kościół katolicki

Bazylika św. Piotra w Watykanie Leonarda da Vinci Św. Paweł Kościół katolicki, Kościół powszechny (katholikos, powszechny) – największa na świecie chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, głosząca zasady wiary i życia określane mianem katolicyzmu.

Nowy!!: Średniowiecze i Kościół katolicki · Zobacz więcej »

Kościoły wschodnie

Kościoły wschodnie – zbiorcza nazwa Kościołów chrześcijańskich mających swoje korzenie na terenach starożytnych patriarchatów: Konstantynopola, Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy.

Nowy!!: Średniowiecze i Kościoły wschodnie · Zobacz więcej »

Kodeks (zbiór praw)

Kodeks (z łac. codex: księga, spis) – akt normatywny zawierający logicznie usystematyzowany zbiór przepisów regulujących określonądziedzinę stosunków społecznych.

Nowy!!: Średniowiecze i Kodeks (zbiór praw) · Zobacz więcej »

Kodeks Justyniana

Strona tytułowa wydania z 1583 Kodeks Justyniana (łac. Codex Iustinianus) – jedna z trzech części wielkiej kompilacji prawa rzymskiego podjętej w latach 528–534 n.e. przez cesarza Justyniana I Wielkiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Kodeks Justyniana · Zobacz więcej »

Kodeks Teodozjański

Kodeks Teodozjański – zbiór praw z czasów Cesarstwa rzymskiego, obejmujący konstytucje cesarskie wydane za panowania cesarzy chrześcijańskich, tj.

Nowy!!: Średniowiecze i Kodeks Teodozjański · Zobacz więcej »

Kodyfikacja

Kodyfikacja – termin przyjmuje kilka znaczeń: ogólne, prawnicze oraz lingwistyczne.

Nowy!!: Średniowiecze i Kodyfikacja · Zobacz więcej »

Kolczuga

Kolczuga Jeden ze sposobów splatania kolczugi Kolczuga (pancerz kolczy, zbroja kolcza) – rodzaj zbroi wykonanej z plecionki kolczej (zespołu drobnych najczęściej stalowych kółek, połączonych w gęsty splot).

Nowy!!: Średniowiecze i Kolczuga · Zobacz więcej »

Kolonia (Niemcy)

katedry Kolonia (MAF:,; 1900–1919 Cöln; łac. za Rzymian najpierw: Oppidum Ubiorum, potem CCAA, czyli Colonia Claudia Ara Agrippinensium, w średniowieczu: Coellen, kol. Kölle) – miasto na prawach powiatu w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, stolica rejencji Kolonia.

Nowy!!: Średniowiecze i Kolonia (Niemcy) · Zobacz więcej »

Kolonizacja

Kolonizacja – osadzenie mieszkańców i tworzenie osad na terenach słabo zaludnionych lub niezamieszkanych.

Nowy!!: Średniowiecze i Kolonizacja · Zobacz więcej »

Kolumba opat z Hy

Kolumba, Kolumba opat z Hy, Kolumba z Iony, Kolumban Starszy cs. Prepodobnyj Kołumba, igumien Ionskij (ur. 7 grudnia 521 w Gartan, hrabstwie Donegal, zm. 9 czerwca 597 na wyspie Iona) – irlandzki opat i misjonarz, jeden z dwunastu apostołów Irlandii, święty Kościoła katolickiego i anglikańskiego, prawosławny święty mnich.

Nowy!!: Średniowiecze i Kolumba opat z Hy · Zobacz więcej »

Kolumban Młodszy

Kolumban Młodszy (ur. ok. 561Co do daty urodzin świętego Kolumbana istnieje wiele kontrowersji. Jonasz z Bobbio pisze, że Kolumban przybył do Galii w wieku 30 lat. Jednak istniejąrękopisy dzieła Jonasza mające w tym miejscu 20 zamiast 30. Sprawę tłumaczy się w taki sposób, że jak na irlandzkie warunki dwudziestolatek nie mógł zostać przełożonym szkoły klasztornej w Bangor. Poza tym z 30 wiąże się symbolika "wieku chrystusowego", a symbole w dziele Jonasza sąniewątpliwie ważnym czynnikiem biografii. Dlatego też uważa się powszechnie, że Kolumban w 591 roku, gdy przybywał do Galii, miał 30 lat, co daje mniej więcej pewny rok jego narodzin na 561. Jest jednak inny kłopot. W utworze przypisywanym świętemu Kolumbanowi, mianowicie poemacie Ad Fidolium, autor - czyli święty - określa się mianem człowieka osiemnastej olimpiady. Rozumiejąc olimpiadę jako okres czteroletni można ustalić wiek świętego na jakieś 68 do 72 lat. Teoria, która na tym dość wątpliwym źródle się opiera - uznając, że święty napisał to pod koniec życia - przenosi narodziny Kolumbana na około 543 rok. Ogólnie jednak uznaje się rok 561 za obowiązujący, dopóki autentyczność poematu nie zostanie potwierdzona. roku w irlandzkiej prowincji Leinster, zm. 23 listopada 615Jest to ogólnie przyjęta w nauce data wyliczana na podstawie informacji Jonasza z Bobbio (VIIII kalendas decembris: 23 XI) i Wettina z Reichenau (Kolumban zmarł w niedzielę). W 1969 została podjęta z tym poglądem polemika, która przesuwa śmierć świętego na 21 XI 616 powołując się na niepierwszej jakości źródło Martyrologium Hieronimi (23 XI był pogrzeb Kolumbana - musiał umrzeć wcześniej, poza tym że w niedzielę, a w 616 21 XI była niedziela). Istnieje także inny pogląd nie zmieniający roku ale wzorujący się na wyżej wymienionym źródle co do daty dniowej: wychodzi wtedy 21 XI 615 roku (śmierć w piątek, pogrzeb w niedzielę). roku we włoskim Bobbio) – opat, misjonarz, uznawany przez Kościół katolicki świętym, jeden z pomniejszych patronów Irlandii.

Nowy!!: Średniowiecze i Kolumban Młodszy · Zobacz więcej »

Kompendium

Kompendium Wiedzy Medycznej Li Shizhena z roku 1593 (Dynastia Ming, Chiny) Kompendium – w miarę pełny, ale zwykle podany w sposób skrótowy zasób wiedzy na jakiś konkretny temat, zawierający „esencję” tej wiedzy.

Nowy!!: Średniowiecze i Kompendium · Zobacz więcej »

Konklawe 1378 (antypapież Klemens VII)

Konklawe 20 września 1378 – konklawe, które przez wybór Klemensa VII jako pierwszego antypapieża obediencji awiniońskiej zapoczątkowało wielkąschizmę zachodniąw Kościele katolickim.

Nowy!!: Średniowiecze i Konklawe 1378 (antypapież Klemens VII) · Zobacz więcej »

Konklawe 1378 (Urban VI)

Konklawe 7-8 kwietnia 1378 – pierwsze konklawe, jakie odbyło się w Rzymie po zakończeniu tzw.

Nowy!!: Średniowiecze i Konklawe 1378 (Urban VI) · Zobacz więcej »

Konklawe 1417

Konklawe 8-11 listopada 1417 – konklawe, które odbyło się na Soborze w Konstancji i formalnie zakończyło wielkąschizmę zachodnią.

Nowy!!: Średniowiecze i Konklawe 1417 · Zobacz więcej »

Konkordat wormacki

Wersja cesarska (''Heinricianum'') konkordatu (Città del Vaticano, Archivio Segreto Vaticano, A. A., Arm. I-XVIII, 62.) Konkordat wormacki (Pax Wormatiensis) – ugoda zawarta 22 września 1122 r. w Wormacji kończąca spór o inwestyturę między cesarzem Henrykiem V a papieżem Kalikstem II.

Nowy!!: Średniowiecze i Konkordat wormacki · Zobacz więcej »

Konrad I (król niemiecki)

Konrad I (ur. ok. 890, zm. 23 grudnia 918) – książę Frankonii, król niemiecki 911–918 z frankońskiej dynastii Konradynów.

Nowy!!: Średniowiecze i Konrad I (król niemiecki) · Zobacz więcej »

Konstancja Sycylijska

Konstancja Sycylijska, fr. Constance de Hauteville (ur. 2 listopada 1154, zm. 27 listopada 1198 w Palermo) – pogrobowa córka króla Sycylii Rogera II i jego trzeciej żony Beatrycze z Rethel, córki hrabiego Ithiera.

Nowy!!: Średniowiecze i Konstancja Sycylijska · Zobacz więcej »

Konstantyn I Wielki

Pomnik Konstantyna I Wielkiego w Yorku Konstantyn I Wielki, (ur. 27 lutego ok. 272 w Niszu w dzisiejszej Serbii, zm. 22 maja 337) – cesarz rzymski od 306 do 337 roku, święty Kościoła prawosławnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Konstantyn I Wielki · Zobacz więcej »

Konstantyn VII Porfirogeneta

Follis z podobiznąKonstantyna VII Porfirogenety i Zoe Konstantyn VII Porfirogeneta, (łac. Constantinus Porphyrogennetus, gr., Konstantinos Porphyrogennetos) (ur. 17 lub 18 maja 905, zm. 9 listopada 959) – cesarz bizantyński.

Nowy!!: Średniowiecze i Konstantyn VII Porfirogeneta · Zobacz więcej »

Konstantynopol

Hagia Sophia – symbol Konstantynopola Kościół Chrystusa Pantokratora Konstantynopol – nazwa Bizancjum nadana miastu przez Konstantyna Wielkiego, który wybrał je na swojąsiedzibę; w latach 330–395 stolica Cesarstwa Rzymskiego, w latach 395–1453 stolica Cesarstwa Bizantyńskiego i Cesarstwa Łacińskiego (1204–1261), stolica Imperium Osmańskiego w latach 1453–1922.

Nowy!!: Średniowiecze i Konstantynopol · Zobacz więcej »

Król Artur

Albrechta Dürera, kościół dworski w Innsbrucku Król Artur; XV wiek Williama Morissa Artystyczna wizja miecza Excalibur Król Artur, Arthmael, Św.

Nowy!!: Średniowiecze i Król Artur · Zobacz więcej »

Królestwo Alby

Królestwo Alby – królestwo, utworzone w 843 roku przez Kennetha I McAlpina ze związku Piktów i Szkotów (Dalriada).

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Alby · Zobacz więcej »

Królestwo Anglii

Królestwo Anglii (stfr. Reaume d’Angleterre, ang-nor. Realme d'Engleterre) – historyczne królestwo w zachodniej Europie, które istniało od 927 do 1707 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Anglii · Zobacz więcej »

Królestwo Anglii Wschodniej

Królestwo Anglii Wschodniej (także Królestwo Wschodnich Anglów,, Kingdom of the East Angles) – założone około roku 520 przez przybyłych z Szlezwiku Anglów, było jednym z królestw heptarchii anglosaskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Anglii Wschodniej · Zobacz więcej »

Królestwo Aragonii

Półwyspie Iberyjskim Królestwo Aragonii – historyczne państwo istniejące formalnie w latach 1035–1707, faktycznie zaś niezależne do czasów unii z Królestwem Kastylii, z którym od przełomu XV i XVI wieku utworzyło Królestwo Hiszpanii.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Aragonii · Zobacz więcej »

Królestwo Asturii

Królestwo Asturii (ast. Reinu d'Asturies) – pierwsze państwo chrześcijańskie założone na Półwyspie Iberyjskim po najeździe arabskim w 711 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Asturii · Zobacz więcej »

Królestwo Burgundii

Królestwo Burgundii – nazwa, określająca kilka państw, istniejących w różnym w czasie i miejscu w średniowieczu.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Burgundii · Zobacz więcej »

Królestwo Cypru

Fort w Pafos, wybudowany w 1391 Cypryjska moneta z XIII wieku Królestwo Cypru – feudalne państwo założone w średniowieczu na wyspie Cypr przez krzyżowców.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Cypru · Zobacz więcej »

Królestwo Czech

Królestwo Czech – historyczne państwo istniejące od momentu koronacji Wratysława II na króla Czech.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Czech · Zobacz więcej »

Królestwo Francji (987–1791)

Królestwo Francji do 1204 Królestwo Franków – państwo historyczne w Europie, na terenie obecnej Francji, jedno z jej prawno-historycznych poprzedników.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Francji (987–1791) · Zobacz więcej »

Królestwo Jerozolimskie

Gotfryd z Bouillon w dniu 22 lipca 1099 został wybrany na króla Jerozolimy Królestwo Jerozolimskie (stfr. Roiaume de Jherusalem) – państwo założone przez krzyżowców podczas I wyprawy krzyżowej (1096–1099) na terenie Syrii i Palestyny.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Jerozolimskie · Zobacz więcej »

Królestwo Kastylii

Królestwo Kastylii – było jednym ze średniowiecznych królestw położonych na Półwyspie Iberyjskim.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Kastylii · Zobacz więcej »

Królestwo Leónu

Królestwo Leónu (ast. Reinu de Llión) – królestwo chrześcijańskie, powstałe w 910 roku jako sukcesor królestwa Asturii, położone w centralnej i północno-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Leónu · Zobacz więcej »

Królestwo Longobardów

Królestwo Longobardów – państwo stworzone w Italii przez zachodniogermański lud Longobardów.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Longobardów · Zobacz więcej »

Królestwo Nawarry

Królestwo Nawarry (pomarańczowe) ok. 1030 Królestwo Nawarry – historyczne królestwo na północy Półwyspu Iberyjskiego, terytorium jednego z plemion baskijskich: Basconum.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Nawarry · Zobacz więcej »

Królestwo Niemieckie

Królestwo Niemieckie – średniowieczne i nowożytne państwo na terenie dzisiejszych Niemiec, Austrii, Holandii, Belgii, Luksemburga, Słowenii oraz częściowo Szwajcarii i Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Niemieckie · Zobacz więcej »

Królestwo Portugalii

Królestwo Portugalii – państwo portugalskie istniejące w latach 1139–1910, czyli pomiędzy przekształceniem Hrabstwa Portugalii w królestwo, a republikańskąrewolucją.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Portugalii · Zobacz więcej »

Królestwo Swebów

Złota moneta z wizerunkiem swebskiego władcy. Lata 410–450. Na rewersie: VICTORIA AVCCG // CONOB. Królestwo Swebów, znane też w historiografii jako Galicyjskie Królestwo Swebów (łac. Galicia suevorum regnum) – nazwa organizacji państwowej utworzonej przez związek plemion germańskich na terenach współczesnej Hiszpanii i Portugalii, należących wcześniej do Cesarstwa Rzymskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Swebów · Zobacz więcej »

Królestwo Sycylii

Mapa Półwyspu Apenińskiego oraz Sycylii w 1810 Królestwo Sycylii – państwo założone w 1130 roku przez Rogera II, który zjednoczył posiadłości normańskie i stworzył królestwo obejmujące wyspę Sycylię, południowączęść Półwyspu Apenińskiego z Neapolem oraz Maltę.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Sycylii · Zobacz więcej »

Królestwo Włoch (774–962)

Żelazna korona – insygnium władzy Królestwo Włoch – państwo powstałe na Półwyspie Apenińskim po podboju przez Franków, pod wodząKarola I Wielkiego, istniejącego tu Królestwa Longobardów.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Włoch (774–962) · Zobacz więcej »

Królestwo Węgier

Królestwo Węgier – państwo istniejące w Europie Środkowej od roku 1000 do 1918.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Węgier · Zobacz więcej »

Królestwo Wizygotów

Królestwo Wizygotów – stosowana w historiografii nazwa państwa istniejącego na terenach Półwyspu Iberyjskiego i Galii od V do VIII wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Królestwo Wizygotów · Zobacz więcej »

Kronika Galla Anonima

Kronika Galla Anonima, inaczej Kronika Anonima tzw.

Nowy!!: Średniowiecze i Kronika Galla Anonima · Zobacz więcej »

Krucjata

J. Matejko, 1876) Krucjaty („krzyż”) – wyprawy zbrojne podejmowane na wezwanie papieży głównie przez rycerstwo chrześcijańskie w okresie średniowiecza.

Nowy!!: Średniowiecze i Krucjata · Zobacz więcej »

Krucjaty północne

Północne wyprawy krzyżowe lub bałtyckie wyprawy krzyżowe – krucjaty podejmowane przez katolickich królów Danii i Szwecji oraz niemieckie zakony rycerskie: zakon kawalerów mieczowych i zakon krzyżacki oraz ich sprzymierzeńców przeciwko ludom północnej Europy, zamieszkałym wokół południowych i wschodnich brzegów Bałtyku (Finowie, Estończycy, Łotysze, Prusowie) wyznających różne religie niechrześcijańskie.

Nowy!!: Średniowiecze i Krucjaty północne · Zobacz więcej »

Krucyfiks Gerona

Krucyfiks Gerona ok. 975 Krucyfiks Gerona, fragment Krucyfiks Gerona, fragment Krucyfiks Gerona – rzeźba z X wieku, znajdująca się w katedrze w Kolonii, stanowiąca najstarszy zachowany monumentalny krucyfiks zachodniorzymskiMateriały centrum informacyjnego Katedry św.

Nowy!!: Średniowiecze i Krucyfiks Gerona · Zobacz więcej »

Kryzys wieku III

Cesarstwo Rzymskie (ciemnoczerwony kolor), Cesarstwo Palmyry (czerwony kolor) oraz Cesarstwo galijskie (różowy kolor) w 271 roku n.e. Mur Aureliana opasający Rzym został zbudowany z powodu wzrostu zagrożenia najazdami barbarzyńców Kryzys III wieku – szereg wydarzeń politycznych, militarnych, gospodarczych i społecznych w dziejach Cesarstwa Rzymskiego, które miały miejsce między zamordowaniem cesarza Aleksandra Sewera w roku 235 a objęciem władzy przez Dioklecjana w roku 284.

Nowy!!: Średniowiecze i Kryzys wieku III · Zobacz więcej »

Krzyż Lotara

Krzyż Lotara Kamea z wizerunkiem cesarza Oktawiana Augusta Awers z wizerunkiem Ukrzyżowanego Chrystusa Krzyż Lotara (niem. Lotharkreuz) – krzyż procesyjny wykonany krótko przed 1000 rokiem najprawdopodobniej w Kolonii.

Nowy!!: Średniowiecze i Krzyż Lotara · Zobacz więcej »

Krzysztof Kolumb

Krzysztof Kolumb, lub,, (ur. prawd. między 25 sierpnia a 31 października 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) – włoski żeglarz, podróżnik i nawigator, tercjarz franciszkański.

Nowy!!: Średniowiecze i Krzysztof Kolumb · Zobacz więcej »

Książęta Normandii

Herb książąt Normandii Książęta Normandii – chronologiczna lista władców Księstwa Normandii noszących tytuł księcia.

Nowy!!: Średniowiecze i Książęta Normandii · Zobacz więcej »

Księga Daniela

Księga Daniela – (hebr. דניאל Daniel) księga zaliczana do Pism (Ketuwim) Biblii hebrajskiej oraz ksiąg prorockich chrześcijańskiego Starego Testamentu.

Nowy!!: Średniowiecze i Księga Daniela · Zobacz więcej »

Księga z Kells

Wizerunek Chrystusa Króla (''folio 32v'') Księga z Kells (łac. Codex Cenannensis, ang. Book of Kells, irl. Leabhar Cheanannais), znana również pod nazwąEwangeliarz z Kells lub Ewangeliarz świętego Kolumby – manuskrypt z około 800 roku, bogato iluminowany przez celtyckich mnichów, pochodzący prawdopodobnie z klasztoru na wyspie Iona założonego przez św. Kolumbę.

Nowy!!: Średniowiecze i Księga z Kells · Zobacz więcej »

Księstwo Normandii

Francja w 987 roku Księstwo Normandii – państwo powstałe w 911 roku, prawdopodobnie jako hrabstwo w wyniku nadania Rollonowi, wodzowi normańskiemu, terenów dzisiejszej Górnej Normandii przez króla Francji Karola Prostaka.

Nowy!!: Średniowiecze i Księstwo Normandii · Zobacz więcej »

Kusza

Kusza (XVI w.) Kusza – neurobalistyczna broń miotająca, składająca się z łuczyska osadzonego w łożu.

Nowy!!: Średniowiecze i Kusza · Zobacz więcej »

Kusznik

kuszę Kusznik – średniowieczny żołnierz posługujący się kusząwalczący pieszo i konno.

Nowy!!: Średniowiecze i Kusznik · Zobacz więcej »

La Manche

La Manche (z fr. dosł. „rękaw”;, „Kanał Angielski”) – kanał morski oddzielający WielkąBrytanię od Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i La Manche · Zobacz więcej »

Legion

UMCS odwołująca się do tradycji ''Legio XIV GMV'' Legion albo legia (łac. legio) – podstawowa i największa jednostka taktyczna armii rzymskiej złożona przede wszystkim z ciężkozbrojnej piechoty.

Nowy!!: Średniowiecze i Legion · Zobacz więcej »

Lenno

Lenno (łac. feudum) – w ustroju lennym majątek będący przedmiotem kontraktu lennego, czyli nadawany przez seniora wasalowi w użytkowanie i pobieranie części pożytków w zamian za wsparcie militarne lub finansowe.

Nowy!!: Średniowiecze i Lenno · Zobacz więcej »

Leon IX

Leon IX (łac. Leo IX, właśc. Bruno, hrabia Egisheim-Dagsburg; ur. 21 czerwca 1002 w Eguisheim, zm. 19 kwietnia 1054 w Rzymie) – święty Kościoła katolickiego, papież w okresie od 12 lutego 1049 do 19 kwietnia 1054.

Nowy!!: Średniowiecze i Leon IX · Zobacz więcej »

Leon VI Filozof

Leon VI Filozof (ur. 19 września 866 w Konstantynopol, zm. 11 maja 912 tamże) – cesarz Bizancjum z dynastii macedońskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Leon VI Filozof · Zobacz więcej »

Leonardo Bruni

Leonardo Bruni, zwany też Leonardo Aretino (ur. ok. 1369/1370 w Arezzo, zm. 9 marca 1444 we Florencji) – humanista włoski, historyk, pionier historiografii renesansowej, polityk, dyplomata.

Nowy!!: Średniowiecze i Leonardo Bruni · Zobacz więcej »

Limoges

Limoges – miasto i gmina we Francji, w regionie Nowa Akwitania, w departamencie Haute-Vienne.

Nowy!!: Średniowiecze i Limoges · Zobacz więcej »

Liturgia chrześcijańska

Ostatnia Wieczerza znajduje się u początków liturgii chrześcijańskiej. Liturgia chrześcijańska – liturgia sprawowana w kościelnych wspólnotach chrześcijańskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Liturgia chrześcijańska · Zobacz więcej »

Liturgia godzin

opactwie Heiligenkreuz w Dolnej Austrii Liturgia godzin – sięgająca czasów starożytności publiczna, wspólna chrześcijańska modlitwa liturgiczna sprawowana kilka razy w ciągu dnia.

Nowy!!: Średniowiecze i Liturgia godzin · Zobacz więcej »

Logika

Logika (gr. λόγος, logos – rozum, słowo, myśl) – nauka formalna o jasnym i ścisłym formułowaniu myśli, o regułach poprawnego rozumowania i uzasadniania twierdzeń.

Nowy!!: Średniowiecze i Logika · Zobacz więcej »

Lollardzi

Wata Tylera. John Wycliffe wśród lollardów. Lollardzi, lollardowie – członkowie ruchu plebejsko-religijnego w Anglii i Szkocji w XIV i XV w., powstałego pod wpływem nauk Jana Wiklefa, stanowiący przejaw opozycji wobec Kościoła.

Nowy!!: Średniowiecze i Lollardzi · Zobacz więcej »

Longobardowie

Trasa migracji Longobardów ze Skandynawii do Italii (jedna z koncepcji) królów Włoch. Państwo Longobardów (kolor błękitny) i posiadłości Bizancjum (kolor pomarańczowy) w Italii w latach 572-1000 Longobardowie, Langobardowie, starsza nazwa Winnilowie (Winilowie, Wannilowie) – lud zachodniogermański, który w VI wieku stworzył w północnej Italii Królestwo Longobardów.

Nowy!!: Średniowiecze i Longobardowie · Zobacz więcej »

Lotar I

Lotar (Chlothar) I (ur. w 795, zm. 29 września 855 w Prüm) – najstarszy syn Ludwika I Pobożnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Lotar I · Zobacz więcej »

Lubeka

Ratusz Lubeka (poł. Ljubice; dolnoniem. Lübeck, Lübeek) – miasto na prawach powiatu (niem. kreisfreie Stadt) w północnych Niemczech, w kraju związkowym Szlezwik-Holsztyn.

Nowy!!: Średniowiecze i Lubeka · Zobacz więcej »

Ludolfingowie

Fantazyjny herb Ludolfingów na piersi cesarskiego orła Ludolfingowie (niem. Liudolfinger), inne nazwy: dynastia ottońska, dynastia saska – dynastia władców Niemiec w latach 866–1024 i cesarzy, panujących w Świętym Cesarstwie Rzymskim w latach 962–1024.

Nowy!!: Średniowiecze i Ludolfingowie · Zobacz więcej »

Ludwik I Pobożny

Karol Wielki i Ludwik Pobożny Pokuta Ludwika Pobożnego w Attigny Ludwik I Pobożny Denar Ludwika Pobożnego Ludwik I Pobożny, (ur. latem 778 w Casseuil-sur-Garonne, zm. 20 czerwca 840 w Ingelheim am Rhein) – od 781 król Akwitanii, od roku 814 król Franków i cesarz rzymski, syn Karola I Wielkiego z dynastii Karolingów i jego żony Hildegardy.

Nowy!!: Średniowiecze i Ludwik I Pobożny · Zobacz więcej »

Ludwik II Niemiecki

Ludwik II Niemiecki (ur. w 806, zm. 28 sierpnia 876 we Frankfurcie nad Menem) – król Bawarii w latach 817–843, a od 843 król wschodniofrankijski.

Nowy!!: Średniowiecze i Ludwik II Niemiecki · Zobacz więcej »

Ludwik IV Dziecię

Ludwik IV Dziecię (ur. we wrześniu lub październiku 893 w Altötting, zm. 20 lub 24 września 911 we Frankfurcie nad Menem lub Ratyzbonie) – król wschodnich Franków (Niemiec) w latach 900–911 z dynastii Karolingów.

Nowy!!: Średniowiecze i Ludwik IV Dziecię · Zobacz więcej »

Ludwik IX Święty

Paryska Sainte-Chapelle – fundacja Ludwika IX Ludwik IX Święty (ur. 25 kwietnia 1214 w Poissy, zm. 25 sierpnia 1270 w Tunisie) – król Francji od 1226 (panował 44 lata), syn Ludwika VIII z dynastii Kapetyngów, święty Kościoła katolickiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Ludwik IX Święty · Zobacz więcej »

Ludwik VII Młody

Ludwik VII Młody (franc. Louis VII le Jeune) (ur. 1120, zm. 18 września 1180 w Paryżu) – król Francji od 1131.

Nowy!!: Średniowiecze i Ludwik VII Młody · Zobacz więcej »

Lyon

Lyon – miasto w środkowo-wschodniej Francji, kilkadziesiąt kilometrów na zachód od Alp.

Nowy!!: Średniowiecze i Lyon · Zobacz więcej »

Mała epoka lodowa

Średnia temperatura w ciągu ostatnich 2000 lat ^14C) Mała epoka lodowa (w skrócie MEL, – LIA) – okres ochłodzenia znany głównie z rejonu północnego Atlantyku, który nastąpił po okresie średniowiecznego optimum klimatycznego.

Nowy!!: Średniowiecze i Mała epoka lodowa · Zobacz więcej »

Małgorzata I

Małgorzata I (ur. w 1353 w Søborgu, zm. 28 października 1412 we Flensburgu) – władczyni Danii, Norwegii i Szwecji.

Nowy!!: Średniowiecze i Małgorzata I · Zobacz więcej »

Maghreb

Maghreb (al-Maġrib, dosłownie: ‘zachód’) – określenie stosowane przez Arabów w stosunku do regionu północno-zachodniej Afryki, powstałe w czasie ekspansji arabskiej w średniowieczu.

Nowy!!: Średniowiecze i Maghreb · Zobacz więcej »

Magna Charta Libertatum

Król Jan podpisuje WielkąKartę Swobód (rycina z pocz. XX w.) Magna Charta Libertatum (lub Magna Carta), czyli Wielka Karta Swobód lub Wielka Karta Wolności (ang. The Great Charter) – akt wydany w Anglii 15 czerwca 1215 przez króla Jana bez Ziemi pod naciskiem możnowładztwa, wzburzonego królewskąsamowoląi uciskiem podatkowym.

Nowy!!: Średniowiecze i Magna Charta Libertatum · Zobacz więcej »

Mahomet

Mahomet (arab.,, pełne arabskie imię: Muhammad ibn Abd Allah ibn Abd al-Muttalib; محمد إبن عبد الله إبن عبد المطاليب), ur.

Nowy!!: Średniowiecze i Mahomet · Zobacz więcej »

Maiestas Domini

Maiestas Domini, rosyjska ikona z XVIII w. Maiestas Domini łac., Chrystus na majestacie, ikonograficzne przedstawienie tronującego Jezusa Chrystusa, zwykle w mandorli, w otoczeniu symboli ewangelistów.

Nowy!!: Średniowiecze i Maiestas Domini · Zobacz więcej »

Majolika

Misa z majoliki pochodząca z XIV wieku Nieborowie Okazy majolik z nieborowskiej fabryki (rycina) Majolika – ceramika pokryta nieprzezroczystąpolewąołowiowo-cynowąo bogatej kolorystyce.

Nowy!!: Średniowiecze i Majolika · Zobacz więcej »

Majordom (średniowiecze)

Majordom (łac. maiordomus, staropol. domarad, czyli starszy domu) – w średniowiecznej Europie urzędnik zarządzający dworem możnowładcy, marszałek dworu.

Nowy!!: Średniowiecze i Majordom (średniowiecze) · Zobacz więcej »

Maksymian z Rawenny

Maksymian z Rawenny (ur. 498 w Puli na Istrii, zm. 21 lutego 556 w Rawennie) – diakon, dwudziesty szósty biskup (po św. Apolinarym) i pierwszy arcybiskup Rawenny (546-556), święty Kościoła katolickiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Maksymian z Rawenny · Zobacz więcej »

Malarstwo tablicowe

Przykład malarstwa tablicowego: Portret chłopca z Fajum (portrety fajumskie), druga połowa II wieku, Muzeum Narodowe w Warszawie ikona - przykład malarstwa tablicowego Cornelisa van Haarlema – tablicowe malarstwo ołtarzowe Malarstwo tablicowe – malarstwo, w którym w odróżnieniu od monumentalnego malarstwa ściennego lub witrażu, jako podobrazie wykorzystuje się drewnianądeskę albo płytę z innego materiału takiego jak ceramika, metal, kość słoniowa itp.

Nowy!!: Średniowiecze i Malarstwo tablicowe · Zobacz więcej »

Malleus Maleficarum

Okładka siódmego wydania z 1520 Malleus Maleficarum (Młot na czarownice) – katolicki traktat na temat czarownictwa, spisany przez dominikańskiego inkwizytora Heinricha Kramera, być może we współpracy z innym inkwizytorem Jakobem Sprengerem (obaj byli profesorami teologii).

Nowy!!: Średniowiecze i Malleus Maleficarum · Zobacz więcej »

Marcin Luter

Marcin Luter (ur. 10 listopada 1483 w Eisleben, zm. 18 lutego 1546 tamże) – niemiecki duchowny chrześcijański i tłumacz, doktor teologii.

Nowy!!: Średniowiecze i Marcin Luter · Zobacz więcej »

Marcin V

Marcin V (właśc. Oddone Colonna; ur. między 26 stycznia a 20 lutego 1369Data urodzenia Marcina V może być ustalona w następujący sposób.

Nowy!!: Średniowiecze i Marcin V · Zobacz więcej »

Marco Polo

Marco Polo (ur. 15 września 1254 w Wenecji, zm. 8 stycznia 1324 tamże) – wenecki kupiec i podróżnik.

Nowy!!: Średniowiecze i Marco Polo · Zobacz więcej »

Marrani

''Wieczór sederowy'' obchodzony przez marranów Marrani lub marranowie, a także marani, niekiedy zwani conversos (hiszp. marrano – znaczenie niejasne, być może „świnia”, hebr. אֲנוּסִים anusim – „zmuszeni”) – w późnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej Hiszpanii i Portugalii nazwa używana w stosunku do żydowskich konwertytów, których podejrzewano o potajemne praktykowanie judaizmu.

Nowy!!: Średniowiecze i Marrani · Zobacz więcej »

Maszyna drukarska

Niemiecka maszyna drukarska z 1811 Sześciocylindrowa maszyna drukarska skonstruowana przez Richarda Hoe z 1864 Maszyna drukarska – podstawowe urządzenie przemysłu poligraficznego, służące do wykonywania druku na skalę przemysłową.

Nowy!!: Średniowiecze i Maszyna drukarska · Zobacz więcej »

Matryca grawerowana

Matryca grawerowana – matryca wykonana techniką(dawniej) grawerowania ręcznego lub (współcześnie) komputerowej obróbki CNC - frezowanie 2,5D.

Nowy!!: Średniowiecze i Matryca grawerowana · Zobacz więcej »

Matylda (opatka w Essen)

Ottonem Matylda (ur. 949, zm. 5 listopada 1011) – opatka klasztoru w Essen, córka księcia szwabskiego Ludolfa i jego żony Idy, wnuczka cesarza Ottona I z dynastii Ludolfingów.

Nowy!!: Średniowiecze i Matylda (opatka w Essen) · Zobacz więcej »

Maurowie

Maurowie – współcześnie mieszkańcy: Mauretanii, części Algierii i Maroka, natomiast w średniowieczu, przez blisko osiem stuleci, ludy (w większości Berberowie z niewielkądomieszkąArabów) zamieszkujące znaczne partie Półwyspu Iberyjskiego, wywierające ogromny wpływ na kulturę i architekturę dzisiejszej Hiszpanii i Portugalii.

Nowy!!: Średniowiecze i Maurowie · Zobacz więcej »

Maurycjusz (cesarz bizantyński)

Maurycjusz (gr. Φλάβιος Μαυρίκιος Τιβέριος Αύγουστος Flavius Mauricius Tiberius Augustus) (ur. 539, zm. 27 listopada 602) – cesarz bizantyński w latach 582-602, ostatni przedstawiciel dynastii wywodzącej się od Justyna I.

Nowy!!: Średniowiecze i Maurycjusz (cesarz bizantyński) · Zobacz więcej »

Mediewalizm

bitwy pod Grunwaldem, rok 2003 Mediewalizm lub mediewizm – dyscyplina naukowa badająca nawiązania do średniowiecza w kulturze i polityce nowożytnej.

Nowy!!: Średniowiecze i Mediewalizm · Zobacz więcej »

Mediewistyka

średniowiecza Mediewistyka – dyscyplina historyczna zajmująca się różnymi zagadnieniami epoki średniowieczaW.

Nowy!!: Średniowiecze i Mediewistyka · Zobacz więcej »

Mercja

Mercja – jedno z siedmiu państw heptarchii anglosaskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Mercja · Zobacz więcej »

Merowingowie

Rozwój królestwa Franków za panowania dynastii Merowingów i Karolingów Merowingowie – dynastia panująca w państwie frankijskim w latach 481–751, wywodząca się od władcy Franków salickich Merowecha (Meroweusza).

Nowy!!: Średniowiecze i Merowingowie · Zobacz więcej »

Mieszczaństwo

średniowieczu, inscenizacja Mieszczaństwo – stan społeczny składający się z obywateli miast (łac. cives), czyli osób wolnych, podlegających prawu miejskiemu, uformowany w średniowieczu.

Nowy!!: Średniowiecze i Mieszczaństwo · Zobacz więcej »

Mikołaj z Verdun

Relikwiarz Trzech Króli w katedrze kolońskiej Ołtarz Mikołaja z Verdun Mikołaj z Verdun, Nicolaus de Verdun (ur. w 1130 w Verdun, zm. w 1205 w Tournai) – francuski artysta działający na przełomie XII/XIII w., zajmujący się głównie złotnictwem.

Nowy!!: Średniowiecze i Mikołaj z Verdun · Zobacz więcej »

Ministeriał

Ministeriał (łac. ministerialis "służebny" od minister "sługa") – w średniowiecznej Rzeszy Niemieckiej - początkowo niewolny urzędnik dworski i członek orszaku możnowładcy, z czasem najczęściej uzyskujący wolność i prawo przynależności do stanu rycerskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Ministeriał · Zobacz więcej »

Minstrel

Minstrele (ang. minstrel, fr. ménestrel) – popularyzatorzy i wykonawcy (śpiewacy, recytatorzy) poezji, działający w XIII–XIV w. w Europie Zachodniej.

Nowy!!: Średniowiecze i Minstrel · Zobacz więcej »

Minuskuła karolińska

Minuskuła karolińska Minuskuła karolińska, zwana również karoliną– rodzaj bardzo wyraźnego średniowiecznego pisma, wypracowany pod koniec VIII i w IX wieku przez kancelarię cesarskąKarola Wielkiego we współpracy ze słynnąakwizgrańskąszkołąpałacową.

Nowy!!: Średniowiecze i Minuskuła karolińska · Zobacz więcej »

Misja (religia)

Działalność misyjna („posyłać“) – działalność przedstawicieli danej religii w celu rozpowszechnienia swoich wierzeń, bądź placówka prowadząca takądziałalność.

Nowy!!: Średniowiecze i Misja (religia) · Zobacz więcej »

Missus dominicus

Missus dominicus (łac. posłaniec panującego, czasem zwany nuntius, l. mng. missi dominici) - urzędnik w państwie cesarstwie Franków, kontrolujący administrację prowincjonalną.

Nowy!!: Średniowiecze i Missus dominicus · Zobacz więcej »

Misterium

Jezusem Misterium (łac. mysterium - tajemnica, kult religijny z gr. μυστήριον) – jeden z podstawowych rodzajów średniowiecznego dramatu liturgicznego oraz opartego na jego podstawie widowiska.

Nowy!!: Średniowiecze i Misterium · Zobacz więcej »

Misterium w Elche

Manuskrypt o misterium w Elche, 1709 Bazylika św. Marii Anioł zstępujący z niebios w ''la magrana'' Misterium w Elche (hiszp. Misterio de Elche, kat. Misteri d'Elx) – dwuaktowy sakralny dramat o śmierci, wniebowzięciu i ukoronowaniu Najświętszej Marii Panny w języku walenckim, odgrywany corocznie w dniach 14–15 sierpnia w bazylice św.

Nowy!!: Średniowiecze i Misterium w Elche · Zobacz więcej »

Mistrz Eckhart

Eckhart von Hochheim, lepiej znany jako Mistrz Eckhart (niem. Meister Eckhart) (ur. ok. 1260, zm. ok. 1327/1328 w Kolonii lub Awinionie) – niemiecki mistyk, filozof i teolog, dominikanin.

Nowy!!: Średniowiecze i Mistrz Eckhart · Zobacz więcej »

Mistycyzm

chrześcijaństwie za jednego z klasyków mistycyzmu Mistycyzm – wieloznaczny termin opisujący doświadczenie religijne, polegające na bezpośredniej, czyli niezależnej od rytuałów i obrzędów, relacji człowieka z rzeczywistościąpozamaterialną, pozazmysłowąlub transcendentną.

Nowy!!: Średniowiecze i Mistycyzm · Zobacz więcej »

Mistyka nadreńska

Dolina Renu Mistyka nadreńska albo Nadreńska szkoła duchowości – średniowieczny nurt mistyki chrześcijańskiej, rozwijający się od drugiej połowy XIII wieku w dolinie Renu w środowisku dominikańskim, zwłaszcza w żeńskich klasztorach mniszek oraz wśród beginek i begardów.

Nowy!!: Średniowiecze i Mistyka nadreńska · Zobacz więcej »

Możnowładztwo

Możnowładztwo – górna warstwa społeczna w feudalnym społeczeństwie średniowiecznym (najwyższa warstwa średniowiecznego rycerstwa zajmująca uprzywilejowanąpozycję w państwie).

Nowy!!: Średniowiecze i Możnowładztwo · Zobacz więcej »

Moguncja

Panorama miasta – około 1890 r. Nadrenii-Palatynatu Katedra pw. św. Marcina i Stefana (''St. Martin und St. Stefan'') Moguncja – miasto na prawach powiatu nad Renem w Niemczech, obecna stolica kraju związkowego Nadrenia-Palatynat, dawna stolica Arcybiskupstwa Moguncji w czasach Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Moguncja · Zobacz więcej »

Monastycyzm

Monastycyzm (z łac. monasticus, od gr. monastērion – cela pustelnika, z monachos – samotny) –– forma życia religijnego, której podstawąjest życie zgodne z regułązakonną, we wspólnocie zakonnej (klasztor); w chrześcijaństwie, a także m.in.

Nowy!!: Średniowiecze i Monastycyzm · Zobacz więcej »

Monte Sant’Angelo

Sanktuarium św. Michała Archanioła w Monte Sant’Angelo Monte Sant’Angelo – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Apulia, w prowincji Foggia.

Nowy!!: Średniowiecze i Monte Sant’Angelo · Zobacz więcej »

Morze Adriatyckie

Morze Adriatyckie lub Adriatyk (alb. Det(i) Adriatik, serb. i chorw. Jadransko more, Jadran, słoweń. Jadransko morje, Jadran, wł. Mare Adriatico) – północne odgałęzienie Morza Śródziemnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Morze Adriatyckie · Zobacz więcej »

Morze Śródziemne

Mapa Morza Śródziemnego z zaznaczonymi ośrodkami miejskimi i infrastrukturątransportowąMorze Śródziemne – morze międzykontynentalne leżące pomiędzy Europą, Afrykąi Azją, o powierzchni około 2,5 mln km².

Nowy!!: Średniowiecze i Morze Śródziemne · Zobacz więcej »

Morze Czarne

Morze Czarne (w starożytności:,, „Morze Gościnne”, „Morze Przyjazne”) – morze śródlądowe rozciągające się pomiędzy AzjąMniejsząna południu, Kaukazem na wschodzie, NizinąWschodnioeuropejskąna północy i Półwyspem Bałkańskim na zachodzie.

Nowy!!: Średniowiecze i Morze Czarne · Zobacz więcej »

Morze Egejskie

Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, AzjąMniejsząa wyspami Kretą, Karpatos i Rodos.

Nowy!!: Średniowiecze i Morze Egejskie · Zobacz więcej »

Mozaika

Mozaika w Herkulanum Mozaika – dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu, wykonana z drobnych, o różnej kolorystyce (dwu- lub wielobarwne), fakturze i kształcie kamyczków, kawałków szkła lub ceramiki.

Nowy!!: Średniowiecze i Mozaika · Zobacz więcej »

Mozela

Mozela (franc. Moselle, niem. Mosel, luks. Musel) – rzeka płynąca przez Francję, Niemcy i Luksemburg, lewy dopływ Renu.

Nowy!!: Średniowiecze i Mozela · Zobacz więcej »

Mudéjar

Katedra w Teruel zbudowana w stylu ''mudejar''Wieża kościoła San Salvador w Teruel Mudejar (z arab. مدجن mudadżdżan, ten, który mógł zostać w Hiszpanii) – styl w hiszpańskiej architekturze i sztuce, który rozwinął się z połączenia elementów islamskich i chrześcijańskich (romańskich i gotyckich).

Nowy!!: Średniowiecze i Mudéjar · Zobacz więcej »

Mudejarowie

Mudejarowie (czyt. Mudehar) – ludność muzułmańska na półwyspie Iberyjskim, która w wyniku rekonkwisty dostała się pod panowanie państw chrześcijańskich (XI–XV w.). Mudejar pochodzi od słowa arabskiego مدجن, co oznacza "dom" lub "udomowione".

Nowy!!: Średniowiecze i Mudejarowie · Zobacz więcej »

Museu Nacional d’Art de Catalunya

Budynek ''Museu Nacional d’Art de Catalunya'' w Barcelonie Museu Nacional d’Art de Catalunya (hiszp. Museo Nacional de Arte de Cataluña) – położone na wzgórzu Montjuïc w Barcelonie, w pobliżu stadionu olimpijskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Museu Nacional d’Art de Catalunya · Zobacz więcej »

Muzułmanin

J.-L. Gérôme, 1865)Muzułmanin to wyznawca islamu, jednej z największych religii światowych.

Nowy!!: Średniowiecze i Muzułmanin · Zobacz więcej »

Narbona

Narbona – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Oksytania, w departamencie Aude.

Nowy!!: Średniowiecze i Narbona · Zobacz więcej »

Nastawa ołtarzowa

Katedrze Najświętszej Marii Panny w Sewilli, największa nastawa ołtarzowa na świecie Nastawa ołtarzowa, Kolonia Nastawa ołtarzowa (także łac. retabulum) – dekoracja ołtarza we wnętrzu kościoła w formie malowidła, płaskorzeźby lub rzeźby, także nadbudowa umieszczona w tylnej części ołtarza ustawiana bezpośrednio na mensie, łącząca się z niąza pośrednictwem predelii lub na osobnym postumencie za mensą.

Nowy!!: Średniowiecze i Nastawa ołtarzowa · Zobacz więcej »

Nawa

Nawa główna Nawy boczne lądeckiego kościoła Nawa – część kościoła położona między prezbiterium a kruchtą, przeznaczona dla wiernych.

Nowy!!: Średniowiecze i Nawa · Zobacz więcej »

Nawa główna

Nawa główna bazylikowym Nawa główna – środkowa przestrzeń wielonawowego korpusu nawowego kościoła lub sali kolumnowej, oddzielona rzędami kolumn od naw bocznych.

Nowy!!: Średniowiecze i Nawa główna · Zobacz więcej »

Neustria

Neustria na mapie państwa Franków Neustria – kraina historyczna, północno-zachodnia część państwa Franków.

Nowy!!: Średniowiecze i Neustria · Zobacz więcej »

Niderlandy (region historyczny)

Niderlandy – historyczna nazwa nizinnych terenów u ujścia Renu, Mozy i Skaldy do Morza Północnego, z czasem rozciągnięta również na Ardeny i sąsiednie wyżyny (dzisiejsza Belgia, Holandia i Luksemburg).

Nowy!!: Średniowiecze i Niderlandy (region historyczny) · Zobacz więcej »

Nieużytek

Nieużytek – obszar gruntu, który z powodu naturalnych warunków siedliskowych lub na skutek działalności rolniczej, przemysłowej, leśnej lub innej nie posiada lub utracił wartość użytkową.

Nowy!!: Średniowiecze i Nieużytek · Zobacz więcej »

Niewola awiniońska

Pałac papieży w Awinionie - jedno z najpopularniejszych dzieł architektury gotyckiej Papież Klemens V Niewola awiniońska papieży (1309–1377, również: babilońska niewola papieżyN. Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią, przekł. E. Tabakowska, Kraków 2008, s. 439.) – okres rezydowania papieży w Awinionie.

Nowy!!: Średniowiecze i Niewola awiniońska · Zobacz więcej »

Niewola babilońska

Uprowadzenie jeńców do Babilonu Niewola babilońska – zwyczajowe określenie wygnania Judejczyków z Judy, trwającego od 586 do 538 roku p.n.e.

Nowy!!: Średniowiecze i Niewola babilońska · Zobacz więcej »

Normandia (kraina historyczna)

Normandia (fr. Normandie) – kraina historyczna i geograficzna w północnej Francji, nad kanałem La Manche.

Nowy!!: Średniowiecze i Normandia (kraina historyczna) · Zobacz więcej »

Normanowie

Terytoria kontrolowane przez Normanów w XII wieku Normanowie (/Normanz, liczba mnoga od Normant, fr. współcz. Normand, starofrankoński Northman, staronordycki Norðmaðr, zlatynizowane w IX wieku jako Nortmannus, Normannus, lub Nordmannus "człowiek północy, wiking") – potomkowie zromanizowanych najemników z północy, osiadłych w północnej części Królestwa Zachodnich Franków, od nich nazwanej Normandią.

Nowy!!: Średniowiecze i Normanowie · Zobacz więcej »

Nortumbria

Nortumbria, – średniowieczne królestwo anglosaskie, położone na terenie obecnej północnej Anglii i południowo-wschodniej Szkocji.

Nowy!!: Średniowiecze i Nortumbria · Zobacz więcej »

Nowożytność

Upadek Konstantynopola w 1453. Data ta jest jednąz kilku podawanych jako symboliczny początek nowożytności. Nowożytność – epoka w historii następująca według tradycyjnej periodyzacji po średniowieczu i poprzedzająca XIX wiek (jako epokę).

Nowy!!: Średniowiecze i Nowożytność · Zobacz więcej »

Ożaglowanie łacińskie

Ożaglowanie łacińskie – rodzaj ożaglowania z trójkątnym żaglem przymocowanym do długiej ukośnej rejki.

Nowy!!: Średniowiecze i Ożaglowanie łacińskie · Zobacz więcej »

Ołtarz Trzech Króli

Widok ogólny otwartego Ołtarza Trzech Króli – fotografia współczesna Ołtarz Trzech Króli (niem. Dreikönigsaltar) – znany również jako Ołtarz Patronów Miasta (Altar der Kölner Stadtpatrone) ponadto znany jest w literaturze niemieckiej jako Kölner Dombild – późnogotycki ołtarz, czołowe dzieło Stefana Lochnera znajdujące się w Katedrze pw. NMP i św. Piotra w Kolonii.

Nowy!!: Średniowiecze i Ołtarz Trzech Króli · Zobacz więcej »

Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie

Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie – ołtarz Zaśnięcia NMP (Najświętszej Maryi Panny), właściwie retabulum ołtarza głównego kościoła Mariackiego w Krakowie, zwane również potocznie „ołtarzem mariackim w Krakowie”, „krakowskim ołtarzem Wita Stwosza” itp., to nastawa ołtarzowa wykonana w latach 1477 – 1489 przez przybyłego z Norymbergi rzeźbiarza Wita Stwosza.

Nowy!!: Średniowiecze i Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie · Zobacz więcej »

Oświecenie (epoka)

Voltaire (François-Marie Arouet) Jean-Jacques Rousseau Edmund Burke Jonathan Swift Joseph von Sonnenfels: ''Człowiek bez przesądów'' – A.D. 1765 Jorge Juan y Santacilia Immanuel Kant Oświecenie, in.

Nowy!!: Średniowiecze i Oświecenie (epoka) · Zobacz więcej »

Oblężenie

tureckie Oblężenie – odcięcie miasta, twierdzy, regionu, części kraju lub innego obiektu posiadającego załogę wojskową, od głównych sił oraz źródeł zaopatrzenia, zarówno w sprzęt i siły wojskowe, jak i żywność i inne potrzebne do życia artykuły.

Nowy!!: Średniowiecze i Oblężenie · Zobacz więcej »

Odkrycie Ameryki

Podróże Krzysztofa Kolumba Odkrycie Ameryki – popularne określenie faktu dotarcia Krzysztofa Kolumba do tego kontynentu, w 1492 r. W rzeczywistości pierwszymi ludźmi, którzy dotarli do kontynentu amerykańskiego, byli mongoloidalni (tj. rasy żółtej) członkowie społeczności łowieckich, przybyłych z Azji przez Beringię w czasie zlodowacenia, między 40 000 a 17 000 lat temu.

Nowy!!: Średniowiecze i Odkrycie Ameryki · Zobacz więcej »

Odlewnictwo

ołowianej figurki żołnierzyka. Odlewnictwo – technologia (niekiedy sztuka lub umiejętność) polegająca na zalewaniu uprzednio przygotowanej formy ciekłym materiałem, najczęściej stopem metali, ale również gipsem, woskiem czy tworzywami sztucznymi oraz takim sterowaniu procesem krzepnięcia lub reakcji chemicznej tężenia odlewu, aby otrzymać wyrób o odpowiedniej strukturze i właściwościach.

Nowy!!: Średniowiecze i Odlewnictwo · Zobacz więcej »

Odon (władca Franków)

Odon, Eudes (ur. ok. 860, zm. 1 stycznia 898) – hrabia Paryża, król zachodniofrankijski od 888.

Nowy!!: Średniowiecze i Odon (władca Franków) · Zobacz więcej »

Odon z Bayeux

Odon z Bayeux inaczej Odon z Conteville, imię nadane na chrzcie Eudes (ur. ok. 1036, zm. w lutym 1097 w Palermo) – normandzki biskup i angielski earl, był przyrodnim bratem Wilhelma Zdobywcy, w pewnym okresie drugim (po królu) najważniejszym dostojnikiem w Anglii.

Nowy!!: Średniowiecze i Odon z Bayeux · Zobacz więcej »

Odpust

Odpust na wsi, Franciszek Kostrzewski 1866. Odpust (łac. indulgentia) – w teologii katolickiej pojęcie oznaczające darowanie przez Boga kary doczesnej za grzechy, które zostały odpuszczone co do winy.

Nowy!!: Średniowiecze i Odpust · Zobacz więcej »

Ojcowie pustyni

Ojcowie pustyniOba człony ojców pustyni piszemy małąliterą(za źródłami: i) – pierwsi mnisi chrześcijańscy, którzy od końca III wieku prowadzili życie samotne albo w niewielkich zgromadzeniach na pustyniach egipskich, a następnie w Syrii i Palestynie.

Nowy!!: Średniowiecze i Ojcowie pustyni · Zobacz więcej »

Opactwo św. Michała Archanioła na Mont Saint-Michel

Opactwo św.

Nowy!!: Średniowiecze i Opactwo św. Michała Archanioła na Mont Saint-Michel · Zobacz więcej »

Opactwo św. Piotra i Pawła w Cluny

Herb opactwa Opactwo św.

Nowy!!: Średniowiecze i Opactwo św. Piotra i Pawła w Cluny · Zobacz więcej »

Opactwo Saint Savin sur Gartempe

Opactwo Saint-Savin-sur-Gartempe – opactwo w departamencie Vienne, w miejscowości Saint-Savin.

Nowy!!: Średniowiecze i Opactwo Saint Savin sur Gartempe · Zobacz więcej »

Opactwo Westminsterskie

Opactwo westminsterskie nocąOpactwo Westminsterskie (ang. Westminster Abbey; nazwa oficjalna Collegiate Church of St Peter at Westminster, kolegiata św. Piotra w Westminsterze) – najważniejsza, obok katedry w Canterbury i katedry św. Pawła w londyńskim City, świątynia anglikańska.

Nowy!!: Średniowiecze i Opactwo Westminsterskie · Zobacz więcej »

Opat

Herb opata bez święceń biskupich (na taśmie pod tarcząznajduje się dewiza) Herb opata Strój opata cysterskiego (z infułąi pastorałem) Opat Opat (– „ojciec”, abba – „ojciec”) – wyższy przełożony w męskich zakonach katolickich należących do kręgu zakonów mniszych.

Nowy!!: Średniowiecze i Opat · Zobacz więcej »

Order Świętego Jakuba od Miecza (Hiszpania)

Rycerz Santiago Order Świętego Jakuba od Miecza, również Order Rycerski św.

Nowy!!: Średniowiecze i Order Świętego Jakuba od Miecza (Hiszpania) · Zobacz więcej »

Order Chrystusa (Portugalia)

Order Wojskowy Chrystusa (port. Ordem Militar de Cristo) – założony jako zakon rycerski w 1318 w Portugalii przez króla Dionizego I po kasacie zakonu templariuszy w 1312, przekształcony w order królewski w 1789, a następnie w republikańskie odznaczenie państwowe od 1918.

Nowy!!: Średniowiecze i Order Chrystusa (Portugalia) · Zobacz więcej »

Order Kalatrawy

Zamek Calatrava la Nueva (widok współczesny) Order Rycerski Kalatrawy, Order Wojskowy Kalatrawy (hisz. Orden de Caballería de Calatrava, Orden Militar de Calatrava), pierwotnie Zakon Rycerski Kalatrawy lub Kalatrawensi – utworzony jako zakon rycerski w 1158 roku, założony w Kastylii przez opata Rajmunda z cysterskiego opactwa Fitero, od 1487 podporządkowany władcom hiszpańskim, a od XIX wieku istniejący jako odznaczenie honorowe nadawane przez królów hiszpańskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Order Kalatrawy · Zobacz więcej »

Orientowanie (architektura)

Schematyczny plan typowego '''orientowanego''' średniowiecznego kościoła z zaznaczeniem kierunków świata Orientowanie – w architekturze sakralnej celowe ustawienie budynku względem stron świata podyktowane względami religijnymi.

Nowy!!: Średniowiecze i Orientowanie (architektura) · Zobacz więcej »

Osmanowie

Osmanowie (tur. Osmanlı Hanedanı) – turecka dynastia, panująca w imperium osmańskim w latach 1299–1922.

Nowy!!: Średniowiecze i Osmanowie · Zobacz więcej »

Ostrołuk

Ostrołuk w formie liścia lancetu Katedry we Fromborku Ostrołuk – łuk, którego szczyt powstał z przecięcia się dwóch fragmentów okręgu.

Nowy!!: Średniowiecze i Ostrołuk · Zobacz więcej »

Ostrogoci

Kolczyki ostrogockie, Metropolitan Museum of Art Ostrogoci, Goci wschodni lub Greutungowie (dosł. „ludzie stepu”), (łac. Ostrogothi) – jedno z plemion germańskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Ostrogoci · Zobacz więcej »

Otton I Wielki

Otton I Wielki (ur. 23 listopada 912, zm. 7 maja 973 w Memleben) – książę Saksonii 936–961, król niemiecki od 936 i cesarz rzymski od 962, z dynastii Ludolfingów.

Nowy!!: Średniowiecze i Otton I Wielki · Zobacz więcej »

Otton II (cesarz rzymski)

Chrystus koronuje cesarza Ottona II i księżniczkę bizantyjskąTeofano Drzwi Gnieźnieńskich (II poł. XII wieku). Stefanowi w asyście cesarza Ottona II (po prawej), mal. Gyula Benczúr, 1870 Otton II (ur. 955, zm. 7 grudnia 983 w Rzymie) – król niemiecki od 973, cesarz rzymski od 980 z dynastii Ludolfingów.

Nowy!!: Średniowiecze i Otton II (cesarz rzymski) · Zobacz więcej »

Otton III (cesarz rzymski)

Włócznia Świętego Maurycego – broń ceremonialna, którąuznawano za symbol władzy cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego Otton III (ur. czerwiec/lipiec 980 w Kleve, zm. 23 lub 24 stycznia 1002 roku w Falerii) – władca niemiecki z dynastii Ludolfingów.

Nowy!!: Średniowiecze i Otton III (cesarz rzymski) · Zobacz więcej »

Otton z Fryzyngi

Otton z Fryzyngi, właśc.

Nowy!!: Średniowiecze i Otton z Fryzyngi · Zobacz więcej »

Pałac papieski w Awinionie

Pałac papieski w Awinionie (fr., Palais des papes oks. Palais dei Papas) – dawna rezydencja papieży wzniesiona w XIV wieku w okresie niewoli awiniońskiej, kiedy to w latach 1309–1377 Awinion pełnił tymczasowo rolę Stolicy Apostolskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Pałac papieski w Awinionie · Zobacz więcej »

Pałeczka dżumy

Obraz mikroskopowy preparatu z pałeczkami dżumy (niewielkie ciemne elementy przypominające agrafki) wybarwionego metodąWaysona. Duże, okrągłe komórki z płatowym jądrem komórkowym i ziarnistościami cytoplazmatycznymi to granulocyty Pałeczka dżumy (Yersinia pestis, daw. Pasteurella pestis) – nieprzetrwalnikująca bakteria Gram ujemna o kształcie pałeczki będąca czynnikiem etiologicznym dżumy.

Nowy!!: Średniowiecze i Pałeczka dżumy · Zobacz więcej »

Państwa krzyżowe

Państwa krzyżowe – termin odnoszący się przede wszystkim do XII i XIII-wiecznych państw feudalnych, powstałych w wyniku podbojów dokonanych przez zachodnioeuropejskich krzyżowców w okresie wypraw krzyżowych na terenach Azji Mniejszej, Grecji i Ziemi Świętej.

Nowy!!: Średniowiecze i Państwa krzyżowe · Zobacz więcej »

Państwo Boże

''De civitate Dei'', krata tytułowa wydania z ok. 1470 Państwo Boże (łac. De Civitate Dei) – dzieło Augustyna z Hippony napisane w latach 413–427.

Nowy!!: Średniowiecze i Państwo Boże · Zobacz więcej »

Państwo frankijskie

Państwo frankijskie, in.

Nowy!!: Średniowiecze i Państwo frankijskie · Zobacz więcej »

Państwo Kościelne

Państwo Kościelne (ojcowizna po świętym Piotrze) – państwo istniejące w okresie od 755 (lub 754 albo 756) do 1870 roku (zajęcie Rzymu po zjednoczeniu Włoch) i rządzone przez papieży jako świeckich monarchów.

Nowy!!: Średniowiecze i Państwo Kościelne · Zobacz więcej »

Państwo narodowe

Państwo narodowe – państwo, którego prawie wszyscy mieszkańcy stanowiąjeden naród i zdecydowana większość członków tego narodu zamieszkuje to właśnie państwo.

Nowy!!: Średniowiecze i Państwo narodowe · Zobacz więcej »

Państwo wielkomorawskie

Mapa przedstawiająca hipotezę koegzystowania dwóch księstw Pribiny i Mojmira przed 833 rokiem Terytorium Wielkiej Morawy w czasach Mojmira I Terytorium Wielkiej Morawy w czasach Rościsława Państwo wielkomorawskie (także Wielkie Morawy –,, lub Rzesza Wielkomorawska –) – średniowieczne państwo słowiańskie.

Nowy!!: Średniowiecze i Państwo wielkomorawskie · Zobacz więcej »

Państwo wschodniofrankijskie

Państwo wschodniofrankijskie lub Królestwo Franków Wschodnich (Regnum Francorum Orientalium) – jedno z trzech państw powstałych z podziału Królestwa Franków na mocy traktatu z Verdun (843).

Nowy!!: Średniowiecze i Państwo wschodniofrankijskie · Zobacz więcej »

Państwo zachodniofrankijskie

Państwo zachodniofrankijskie lub Królestwo Franków Zachodnich (Regnum Francorum Occidentalis) – państwo istniejące w latach 843–987.

Nowy!!: Średniowiecze i Państwo zachodniofrankijskie · Zobacz więcej »

Pańszczyzna

Prace polowe w średniowieczu, miniatura z epoki Świętosława z Wojcieszyna z 1449 roku język.

Nowy!!: Średniowiecze i Pańszczyzna · Zobacz więcej »

Pachomiusz Starszy

Pachomiusz Starszy, cs. Priepodobnyj Pachomij Wielikij, Jegipietskij, Fiwaidskij (ur. ok. 292, zm. 9 maja 346) – egipski mnich, święty, twórca pierwszej reguły zakonnej i cenobityzmu, opat.

Nowy!!: Średniowiecze i Pachomiusz Starszy · Zobacz więcej »

Paleologowie

Dynastia Paleologów (gr. Παλαιολόγος, l.mn. Παλαιολόγοι) – ostatnia dynastia władająca Cesarstwem Bizantyjskim, najdłużej ze wszystkich dynastii, przez niemal dwa wieki, od 1259 do 1453 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Paleologowie · Zobacz więcej »

Pandemia

Pandemia (gr. pan „wszyscy”, demos „lud”) – nazwa epidemii o szczególnie dużych rozmiarach, na dużym obszarze, obejmującej kraje, a nawet kontynenty.

Nowy!!: Średniowiecze i Pandemia · Zobacz więcej »

Papież

Petera Rubensa Papież (głowa Kościoła, ojciec święty, łac. summus pontifex, od starożytnego pontifex maximus; wł. papa, gr. πάπας (papas); forma funkcjonująca w języku polskim pochodzi od czeskiego papež) – biskup Rzymu, prymas Italii, zwierzchnik Kościoła katolickiego, głowa Stolicy Apostolskiej oraz suweren Państwa Miasta Watykan; od 2013 papieżem jest Franciszek.

Nowy!!: Średniowiecze i Papież · Zobacz więcej »

Patent

Amerykański dokument patentowy Patent na słynnągrę Monopoly Patent (łac. patens, dopełniacz patentis, otwarty, jawny, od patēre, być otwartym, widocznym, dostępnym) – ograniczone w czasie prawa właściciela rozwiązania technicznego do wyłącznego korzystania z wynalazku lub wynalazków będących przedmiotem patentu w celach zawodowych lub zarobkowych na terenie państwa, które decyzjąadministracyjnąpatentu udzieliło, pod warunkiem wniesienia opłat za co najmniej pierwszy okres ochrony od daty zgłoszenia.

Nowy!!: Średniowiecze i Patent · Zobacz więcej »

Patriarcha Konstantynopola

Hagia Sophia – była katedrąpatriarchy Konstantynopola od 537 do 1453, kiedy to po zdobyciu miasta przez Turków została zamieniona na meczet. Do dnia dzisiejszego widoczne sąmozaiki z postaciami świętych. Patriarcha Konstantynopola, oficjalnie: Arcybiskup Konstantynopola, Nowego Rzymu i Patriarcha Ekumeniczny – jeden z patriarchów prawosławnych oraz duchowy zwierzchnik Cerkwi.

Nowy!!: Średniowiecze i Patriarcha Konstantynopola · Zobacz więcej »

Późne średniowiecze

Późne średniowiecze – okres średniowiecza, odpowiadający włoskiemu trecento i wczesnemu renesansowi.

Nowy!!: Średniowiecze i Późne średniowiecze · Zobacz więcej »

Półuncjała

Przykład półuncjały. Półuncjała (Semiuncjała) – pierwszy rodzaj pisma stworzony w średniowieczu.

Nowy!!: Średniowiecze i Półuncjała · Zobacz więcej »

Półwysep Arabski

Zdjęcie satelitarne Półwyspu Arabskiego Półwysep Arabski według dwóch definicji: politycznej (ciemny żółty) i geograficznej (jasny i ciemny żółty) Półwysep Arabski (arab. جزيرة العرب Dżazirat al-Arab, dosłownie „wyspa Arabów”) – półwysep w Azji Południowo-Zachodniej, położony między Morzem Czerwonym, Morzem Arabskim i ZatokąPerską.

Nowy!!: Średniowiecze i Półwysep Arabski · Zobacz więcej »

Półwysep Bałkański

Półwysep Bałkański jako region na południe od linii Triest – Odessa Historia Bałkan od 1800 do 2008 Półwysep Bałkański, skrótowo Bałkany – półwysep w Europie Południowej.

Nowy!!: Średniowiecze i Półwysep Bałkański · Zobacz więcej »

Półwysep Iberyjski

Półwysep Iberyjski na mapie Europy Półwysep Iberyjski Półwysep Iberyjski (Półwysep Pirenejski, hiszp. i port. Península Ibérica, kat. Península Ibèrica, bask. Iberiar penintsula; w starożytności i średniowieczu Hiszpania) – półwysep znajdujący się w południowo-zachodniej części Europy.

Nowy!!: Średniowiecze i Półwysep Iberyjski · Zobacz więcej »

Pług

słupica, 4 – krój nożowy, 5 – dłuto, 6 – lemiesz, 7 – odkładnica Pług obracalny czteroskibowy Konny, koleśny pług dwuskibowy TUZie ciągnika Pług – narzędzie uprawowe do wykonywania orki.

Nowy!!: Średniowiecze i Pług · Zobacz więcej »

Pens

Wiktoria. Pens – moneta zdawkowa używana w Wielkiej Brytanii i jej terytoriach zależnych, wybita po raz pierwszy w drugiej połowie VIII wieku przez króla Mercji Offę na wzór denara karolińskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Pens · Zobacz więcej »

Pepin II Akwitański

Pepin II, zwany Młodszym (ur. 823, zm. po 864 w Senlis) – król Akwitanii z dynastii Karolingów.

Nowy!!: Średniowiecze i Pepin II Akwitański · Zobacz więcej »

Pepin Krótki

Pepin Krótki zwany też Pepinem Małym, Pepinem Młodszym i Pepinem III, fr. Pepin le Bref (ur. 714 prawdopodobnie w Jupille koło Liège, zm. 24 września 768 w Saint-Denis) – król Franków od roku 751, majordom Neustrii i Burgundii (741–751) oraz Austrazji (747–751); majordom Childeryka III, ostatniego króla Franków z dynastii Merowingów.

Nowy!!: Średniowiecze i Pepin Krótki · Zobacz więcej »

Pepin z Landen

Pepin z Landen zwany również Pepinem Starszym (ur. ok. 580, zm. 21 lutego 640) – majordom Austrazji za czasów Merowingów: Chlotara II, Dagoberta I i Sigeberta III, święty Kościoła katolickiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Pepin z Landen · Zobacz więcej »

Periodyzacja

pt Periodyzacja – umowny podział czasu na ery, epoki, wieki itp.

Nowy!!: Średniowiecze i Periodyzacja · Zobacz więcej »

Pieśń o Hildebrandzie

Pieśń o Hildebrandzie (niem. Hildebrandslied) – zachowana we fragmentach epicka pieśń bohaterska napisana w języku staro-wysoko-niemieckim (niem. Althochdeutsch), najstarsza zachowana germańska pieśń bohaterska, jeden z najstarszych z zabytków piśmiennictwa i literatury niemieckojęzycznej. Powstanie rękopisu datuje się na pierwsząpołowę IX w., najprawdopodobniej między 810 a 840 r. W przekazie ustnym pieśń znana była jednak zapewne dużo wcześniej, na co wskazująakcja utworu, rozgrywająca się ok.

Nowy!!: Średniowiecze i Pieśń o Hildebrandzie · Zobacz więcej »

Pieśń o Rolandzie

Śmierć Rolanda w bitwie pod Roncevaux, ilustracja z manuskryptu, ok. 1455-1460 Pieśń o Rolandzie – francuska pieśń, najstarszy i najbardziej znany francuski epos rycerski, należący do tzw.

Nowy!!: Średniowiecze i Pieśń o Rolandzie · Zobacz więcej »

Pielgrzym (religia)

Pielgrzym, pątnik – człowiek odbywający wędrówkę do miejsca kultu, uczestnik pielgrzymki.

Nowy!!: Średniowiecze i Pielgrzym (religia) · Zobacz więcej »

Pielgrzymka

JasnąGórę (Pielgrzymka Wrocławska, 2003) Emblematy pieszych pielgrzymek z Płocka do Skępego z lat 1996-2011 Pielgrzymka – podróż podjęta z pobudek religijnych do miejsc świętych.

Nowy!!: Średniowiecze i Pielgrzymka · Zobacz więcej »

Pierwsza sztuka romańska

Masyw zachodni Saint Philibert w Tournus, ok. 1040 Wnętrze kościoła San Vicente w Cardonie Saint-Michel de Cuxa Saint-Guilhem-le-Désert Pierwsza sztuka romańska (fr. premier art roman) – termin używany wobec sztuki, stojącej na pograniczu przedromańskiej i romańskiej, rozwijającej się na rozległym obszarze wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego i rozprzestrzeniającej się na północ.

Nowy!!: Średniowiecze i Pierwsza sztuka romańska · Zobacz więcej »

Pika

halabardą) Pikinierzy w starciu bezpośrednim Pika (spisa) – dawna długa broń drzewcowa piechoty, w postaci zakończonego niewielkim grotem drzewca o długości do 5,5-6 metrów, stosowana przeciw szykom pieszym i kawalerii.

Nowy!!: Średniowiecze i Pika · Zobacz więcej »

Piktowie

Wyspy Brytyjskie VI-VII wieku n.e. (dla ułatwienia naniesiono współczesne nazwy geograficzne) Théodora de Bry, XVI wiek Piktowie („pomalowani”, ze względu na ciała pokryte tatuażami) – nazwa stosowana przez starożytnych Rzymian na określenie grupy plemion zamieszkujących ziemie obecnej Szkocji (na północ od rzek Forth i Clyde) w okresie między przybyciem Rzymian do północnej Brytanii (ok. 100 roku n.e.) a połowąIX wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Piktowie · Zobacz więcej »

Pireneje

Mapa topograficzna Pirenejów Pireneje Centralne Dolina Ordesy Pic de Bugatet – 2877 m n.p.m. Pedraforca – 2497 m n.p.m. ośrodek zimowy La Molina Jeziora polodowcowe w Andorze Pireneje (hiszp. Pirineos, kat. Pirineus; franc. Pyrénées; gask. Pirenèus; arag. Perineus; bask. Pirinioak) – należądo Alpidów Zachodnich, trzeci pod względem wysokości po Alpach i Górach Betyckich łańcuch górski w Europie, znajdujący się w północno-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Pireneje · Zobacz więcej »

Pistoia

Pistoia – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Toskanii, w prowincji Pistoia.

Nowy!!: Średniowiecze i Pistoia · Zobacz więcej »

Piza

Piza – miasto we Włoszech, w Toskanii, 85 379 mieszkańców, nad rzekąArno, oddalone o 13 km od wybrzeża Morza Tyrreńskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Piza · Zobacz więcej »

Plantageneci

Plantageneci – boczna linia drugiej dynastii Andegawenów, wywodzi się od hrabiego Gotfryda V Plantageneta (starszego syna Fulka V) i Matyldy angielskiej (córki króla Henryka I).

Nowy!!: Średniowiecze i Plantageneci · Zobacz więcej »

Platonizm

Platonizm – nurt filozoficzny opierający się na filozofii Platona (427–347 p.n.e.), stanowiący jej interpretację i kontynuację.

Nowy!!: Średniowiecze i Platonizm · Zobacz więcej »

PLOS Pathogens

PLOS Pathogens (do 2012 r. PLoS Pathogens) – recenzowane czasopismo naukowe, publikujące na zasadach wolnej licencji prace naukowe z dziedziny mikrobiologii, w szczególności mikrobiologii patogenów.

Nowy!!: Średniowiecze i PLOS Pathogens · Zobacz więcej »

Pobór (wojsko)

Pobór – powołanie grupy dorosłych obywateli do odbycia służby wojskowej.

Nowy!!: Średniowiecze i Pobór (wojsko) · Zobacz więcej »

Podbój Rusi przez Mongołów

Podbój Rusi przez Mongołów.

Nowy!!: Średniowiecze i Podbój Rusi przez Mongołów · Zobacz więcej »

Podboje arabskie

Ekspansja czasów Umajjadów (lata 661–750) Podboje arabskie – podboje dokonane przez Arabów od momentu założenia kalifatu w 632 r. aż do jego rozpadu w drugiej połowie VIII i IX wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Podboje arabskie · Zobacz więcej »

Podboje Mongołów

Zmiany granic imperium mongolskiego od 1206 do 1294 Podboje Mongołów – podboje dokonane przez imperium mongolskie w XIII wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Podboje Mongołów · Zobacz więcej »

Poddaństwo

Poddaństwo – rodzaj zależności w społeczeństwie feudalnym.

Nowy!!: Średniowiecze i Poddaństwo · Zobacz więcej »

Podkowa

Podkowa Rodzaje podków, kopyta i ''podkowiaki'' - rycina Podkowa z jednym kapturkiem i podkowa z dwoma kapturkami Podkowy to powszechnie spotykane symbole mające przynosić szczęście Podkowa – metalowe wzmocnienie w kształcie litery U przybijane gwoździami (zwanymi podkowiakami lub hufnalami) do kopyt końskich w celu zapobiegania ścieraniu się kopyt.

Nowy!!: Średniowiecze i Podkowa · Zobacz więcej »

Poemat

Epos o Gilgameszu (przypuszczalnie XIII-XI w. p.n.e.) Poemat – dłuższy utwór wierszowany obejmujący ciąg wydarzeń tworzących fabułę lub grupę refleksji, opisów.

Nowy!!: Średniowiecze i Poemat · Zobacz więcej »

Pogrom

pogromu w Białymstoku (1906) Mińsku Mazowieckim (1936) pogromu we Lwowie (1941) Pogrom (z: po gromu, po gromie, po uderzeniu pioruna) – zadanie komuś zupełnej klęski, rozgromienie wojsk nieprzyjaciela, wymordowanie wielu ludzi, unicestwienie, wybicie.

Nowy!!: Średniowiecze i Pogrom · Zobacz więcej »

Pontyfikat

Piotr Apostoł jest według tradycji najdłużej panującym papieżem. Pius IX – papież o najdłuższym możliwym do zweryfikowania panowaniu. biskupimi wymaganymi do właściwego objęcia tronu. Czyni to go najkrócej panującym, ale też z tego powodu często nie jest liczony. Urbana VII jest najkrótszym oficjalnie uznanym pontyfikatem. Pontyfikat – okres sprawowania władzy w Kościele katolickim przez papieża.

Nowy!!: Średniowiecze i Pontyfikat · Zobacz więcej »

Portal

Portal – ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych (czasami też wewnętrznych) w kościołach, pałacach, ratuszach, bogatszych kamienicach.

Nowy!!: Średniowiecze i Portal · Zobacz więcej »

Portret

Hyacinthe Rigaud, ''Ludwik XIV'' – portret reprezentacyjny Antoon van Dyck, ''Potrójny portret Karola I'' Rembrandt, ''Saskia jako Flora'' – portret historyzowany Johann Zoffany, ''Królowa Charlotta z dziećmi i braćmi'' – portret rodzinny, conversation pieces Giovanni Battista Moroni, ''Rycerz w czerni'' – portret ''en pied'' Portret, podobizna, konterfekt (fr. portrait; łac. protrahere – wydobyć na światło dzienne, wyjawiać, pokazać; contrafacere – naśladować) – artystyczny wizerunek (malarski, rzeźbiarski, graficzny, rysunkowy) konkretnej osoby lub grupy osób, ukazujący zewnętrzne podobieństwo oraz niekiedy cechy charakteru portretowanych.

Nowy!!: Średniowiecze i Portret · Zobacz więcej »

Posługa

Posługa (łac. ministerium; dawniej święcenia niższe, w tradycji wschodniej chirotesja, gr. χειροθεσία) – w chrześcijaństwie jest to urząd powierzany przez biskupa (rzadziej też przez prezbitera) wiernemu, który ma pełnić określone zadania w Kościele (w liturgii i poza nią).

Nowy!!: Średniowiecze i Posługa · Zobacz więcej »

Posąg

Posąg Wenus z Milo Posąg (także statua, figura) – pełnoplastyczna rzeźba przedstawiająca postać ludzką(czasem na koniu), rzadziej zwierzęcia.

Nowy!!: Średniowiecze i Posąg · Zobacz więcej »

Poszycie stykowe

Poszycie stykowe Poszycie stykowe (karawelowe, klepkowe) – rodzaj poszycia kadłubów drewnianych, stosowany już w czasach prehistorycznych.

Nowy!!: Średniowiecze i Poszycie stykowe · Zobacz więcej »

Powstanie Wata Tylera

Powstanie Wata Tylera – powstanie chłopów angielskich w 1381 pod wodząWata Tylera, które swoim zasięgiem objęło całąAnglię.

Nowy!!: Średniowiecze i Powstanie Wata Tylera · Zobacz więcej »

Powszechnik

Powszechnik (łac. universale, l.mn. universalia) – w metafizyce to, co jest (realnie lub w jakimś możliwym świecie) posiadane przez wiele różnych jednostkowych rzeczyPor.

Nowy!!: Średniowiecze i Powszechnik · Zobacz więcej »

Prawo kanoniczne

Prawo kanoniczne a. prawo kościelne – w Kościołach chrześcijańskich różnych tradycji system norm prawnych określających funkcjonowanie poszczególnych Kościołów, prawa i obowiązki poszczególnych członków (duchownych i świeckich), sposób zarządzania Kościołem, jego strukturę, przestępstwa i kary za nie oraz elementarne przepisy liturgiczne.

Nowy!!: Średniowiecze i Prawo kanoniczne · Zobacz więcej »

Prawo rzymskie

Prawo rzymskie – termin oznaczający najczęściej prawo starożytnego Rzymu, które rozwijało się od czasów prawa zwyczajowego, aż do kodyfikacji Justyniana I Wielkiego (VI wiek n.e.). Prawo rzymskie miało istotny wpływ na rozwój prawodawstwa europejskiego (tzw. recepcja prawa rzymskiego) w postaci prawa powszechnego (ius commune) w średniowieczu, pandektystykę, która osiągnęła swoje apogeum w XIX wieku, a także na współczesnąnaukę, rozwijanąjako przedmiot uniwersytecki.

Nowy!!: Średniowiecze i Prawo rzymskie · Zobacz więcej »

Prawo zwyczajowe

Prawo zwyczajowe – normy prawne trwale i jednolicie wykonywane w przekonaniu, że sąobowiązującym prawem.

Nowy!!: Średniowiecze i Prawo zwyczajowe · Zobacz więcej »

Primogenitura

Primogenitura (od „pierworodny, najstarszy (z synów)”) – prawo pierwszeństwa w dziedziczeniu tronu, majątku, majoratu itp., przysługujące najstarszemu synowi lub najstarszemu potomkowi w linii prostej; pierworództwo.

Nowy!!: Średniowiecze i Primogenitura · Zobacz więcej »

Proces o czary

Proces w Salem – przesłuchanie „opętanej” Proces o czary, polowanie na czarownice – popularne nazwy procesu karnego, w którym oskarżonemu stawia się zarzut uprawiania magii.

Nowy!!: Średniowiecze i Proces o czary · Zobacz więcej »

Proch

Proch bezdymny Proch — materiał wybuchowy, służący głównie jako ładunek miotający w broni palnej.

Nowy!!: Średniowiecze i Proch · Zobacz więcej »

Promontorio del Gargano

Półwysep Gargano (wł. Promontorio del Gargano lub Testa del Gargano) – półwysep w Europie Południowej, we wschodniej części Półwyspu Apenińskiego, położony nad Morzem Adriatyckim.

Nowy!!: Średniowiecze i Promontorio del Gargano · Zobacz więcej »

Prozelityzm

Aśoki (260–218 r. p.n.e.) Prozelityzm (prosēlytos „obcy, przybysz“ od προσ, pros „w stronę“ oraz ἐλεύσομαι, eleusomai czas przyszły od ἔρχομαι, érchomai „przybywać“) – nawracanie innych na swojąwiarę.

Nowy!!: Średniowiecze i Prozelityzm · Zobacz więcej »

Prusy (państwo)

Prusy – niejednoznaczny termin używany w odniesieniu do szeregu państw istniejących między 1466 a 1947 rokiem, wywodzących się z państwa zakonu krzyżackiego powstałego na terenach historycznych Prus.

Nowy!!: Średniowiecze i Prusy (państwo) · Zobacz więcej »

Prymitywiści niderlandzcy

Jan van Eyck, ''Portret małżonków Arnolfinich'', 1434, National Gallery w Londynie Katedra św. Bawona Prymitywi flamandzcy (fr. les primitifs flamands, łac. primitivus – pierwotny) – obiegowa nazwa, obecnie rzadko używanaW nowszych opracowaniach historii sztuki rzadko używa się tego terminu z uwagi na pejoratywne konotacje.

Nowy!!: Średniowiecze i Prymitywiści niderlandzcy · Zobacz więcej »

Przędzenie

Ręczny proces przędzenia z użyciem kołowrotka Pierwsza przędzarka ''Jenny'' Niedoprzędzarka skrzydełkowa Przędzarka obrączkowa Przędzenie – ogół operacji wykonywanych na włóknie, prowadzących do utworzenia przędzy.

Nowy!!: Średniowiecze i Przędzenie · Zobacz więcej »

Przylądek Dobrej Nadziei

Przylądek Dobrej Nadziei, pierwotnie Przylądek Burz – przylądek leżący w Południowej Afryce, 160 km na północny zachód od Przylądka Igielnego.

Nowy!!: Średniowiecze i Przylądek Dobrej Nadziei · Zobacz więcej »

Psałterz

Psałterz floriański Psałterz (w średniowiecznej łacinie psalterium od późnogr. psaltērion) – wydana oddzielnie księga zawierająca 150 biblijnych psalmów używana jako modlitewnik, śpiewnik, bądź też przeznaczona do celów liturgicznych w chrześcijaństwie lub judaizmie.

Nowy!!: Średniowiecze i Psałterz · Zobacz więcej »

Psucie monety

Psucie monety – w ścisłym znaczeniu tego sformułowania to obniżanie zawartości szlachetnego kruszcu w monecie i zmniejszanie jej ciężaru.

Nowy!!: Średniowiecze i Psucie monety · Zobacz więcej »

Quattrocento

Masaccio, ''Grosz czynszowy'' (fragment), ok. 1426-27, kaplica Brancaccich Quattrocento (’czterysta’) – pojęcie odnoszące się do XV wieku we włoskiej kulturze.

Nowy!!: Średniowiecze i Quattrocento · Zobacz więcej »

Rachunkowość

Rachunkowość – system ewidencji gospodarczej ujmujący zdarzenia oraz operacje gospodarcze w mierniku pieniężnym i przekroju poszczególnych podmiotów gospodarczych.

Nowy!!: Średniowiecze i Rachunkowość · Zobacz więcej »

Ratusz

Ratusz (’dom rady’) – reprezentacyjny budynek użyteczności publicznej, zwykle tradycyjna siedziba samorządowych władz miejskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Ratusz · Zobacz więcej »

Rawenna

Rawenna (wł. Ravenna) – miasto i gmina w północnych Włoszech w regionie Emilia-Romania, stolica prowincji Rawenna.

Nowy!!: Średniowiecze i Rawenna · Zobacz więcej »

Rękopis

Pana Tadeusza Rękopis, in.

Nowy!!: Średniowiecze i Rękopis · Zobacz więcej »

Reforma kluniacka

Reforma kluniacka – reformy na przełomie X i XI wieku za pontyfikatu papieża Sylwestra II, które wprowadzono najpierw w klasztorze w Cluny.

Nowy!!: Średniowiecze i Reforma kluniacka · Zobacz więcej »

Reformacja

kościoła zamkowego w Wittenberdze. bulli papieskiej. Przedstawiciele reformacji przy wspólnym stole, anonimowa rycina z XVII wieku. Jan Łaski, na Zachodzie znany jako Johannes a Lasco, był jedynym przedstawicielem polskiej reformacji, który zyskał europejski rozgłos. Reformacja – ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa.

Nowy!!: Średniowiecze i Reformacja · Zobacz więcej »

Reguła św. Benedykta

Baden. Reguła św.

Nowy!!: Średniowiecze i Reguła św. Benedykta · Zobacz więcej »

Reguła podwójnego zapisu

Reguła podwójnego zapisu – jedna z podstawowych zasad rachunkowości.

Nowy!!: Średniowiecze i Reguła podwójnego zapisu · Zobacz więcej »

Reguła zakonna

Reguła zakonna (od łac. regula) – zbiór podstawowych przepisów regulujących codzienne życie zakonne, charakterystyczny zwłaszcza dla pierwszych form wspólnot w chrześcijaństwie oraz dla buddyzmu.

Nowy!!: Średniowiecze i Reguła zakonna · Zobacz więcej »

Rekonkwista

Kolejne etapy rekonkwisty Rekonkwista (hiszp., port. reconquista, „ponowne zdobycie”) – walka chrześcijan (Kastylijczyków, Aragończyków i Portugalczyków) o wyparcie Arabów (Maurów) z Półwyspu Iberyjskiego, trwająca od VIII do XV wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Rekonkwista · Zobacz więcej »

Relief

Ministerstwa Infrastruktury w Warszawie (architekt Rudolf Świerczyński 1931). Relief jako ozdoba ołtarza Płaskorzeźba jako dekoracja architektoniczna Relief nad wejściem do kościoła Relief (płaskorzeźba) – kompozycja rzeźbiarska wykonana na płycie kamiennej, metalowej lub drewnianej z pozostawieniem na niej tła.

Nowy!!: Średniowiecze i Relief · Zobacz więcej »

Religia państwowa

Religia państwowa – religia wspierana ideowo lub w systemie prawnym, jako jedyna, przez państwo.

Nowy!!: Średniowiecze i Religia państwowa · Zobacz więcej »

Relikwiarz

św. Jana Pawła II Relikwiarz – naczynie kultu religijnego w kształcie krzyża, monstrancji, puszki lub skrzynki do przechowywania doczesnych szczątków – relikwii.

Nowy!!: Średniowiecze i Relikwiarz · Zobacz więcej »

Relikwie

Relikwiarz 200px Sandały Jezusa, jedna z relikwii znajdująca się w miejscowości Prüm w Niemczech św. Jana Pawła II Relikwie („pozostałości, resztki”) – szczątki ciał osób świętych lub przedmioty, z którymi te osoby miały związek w czasie życia, stanowiące przedmioty czci w wielu religiach (np. drewno lub drzazgi z krzyża, na którym umarł Jezus).

Nowy!!: Średniowiecze i Relikwie · Zobacz więcej »

Ren

Szafuzy Ren (nid. Rijn, ret. Rein) – jedna z najdłuższych rzek w Europie, licząca 1232,7 km.

Nowy!!: Średniowiecze i Ren · Zobacz więcej »

Renesans

Leonardo da Vinci św. Ignacy Loyola Marcin Luter Krzysztof Kolumb Karol V Papież Juliusz II Mikołaj Kopernik Renesans, odrodzenie („odrodzenie”) – epoka w historii kultury europejskiej, obejmująca przede wszystkim XVI wiek, określany często jako „odrodzenie sztuk i nauk” oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520.

Nowy!!: Średniowiecze i Renesans · Zobacz więcej »

Renesans karoliński

Otgarowi z Moguncji ''Liber de laudibus Sanctae Crucis'', manuskrypt z Fuldy, ok. 831-840. Renesans karoliński – okres rozwoju kultury zachodnioeuropejskiej, przypadający na panowanie Karolingów, zwłaszcza Karola Wielkiego, w którym nastąpiło ponowne przyjęcie kultury starożytnej.

Nowy!!: Średniowiecze i Renesans karoliński · Zobacz więcej »

Republika Genui

Republika Genui – dawne niepodległe państwo ze stolicąw Genui, leżące w Ligurii, na wybrzeżu Morza Liguryjskiego w północno-zachodnich Włoszech.

Nowy!!: Średniowiecze i Republika Genui · Zobacz więcej »

Republika Pizy

Republika Pizy to nazwa de facto niepodległego państwa, którego centrum stanowiło miasto Piza w Toskanii.

Nowy!!: Średniowiecze i Republika Pizy · Zobacz więcej »

Republika Wenecka

Republika Wenecka, Rzeczpospolita Wenecka, Najjaśniejsza Republika Wenecka (wł. Serenissima Repubblica di Venezia) – północnowłoska republika kupiecka, istniejąca od 697 roku do 15 maja 1797 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Republika Wenecka · Zobacz więcej »

Retoryka

Justynian. Napis głosi: ''Retoryka (...) jest najcudowniejsząze wszystkich umiejętności''. Retoryka – sztuka budowania artystycznej, perswazyjnej wypowiedzi ustnej lub pisemnej, nauka o niej, refleksja teoretyczna, jak również wiedza o komunikacji słownej, obrazowej i zachowawczej pomiędzy autorem wypowiedzi a jej odbiorcami.

Nowy!!: Średniowiecze i Retoryka · Zobacz więcej »

Robert de Mortain

biskupa Odona (L) Robert (ur. ok. 1031, zm. 8 grudnia 1090) – hrabia Mortain, 1.

Nowy!!: Średniowiecze i Robert de Mortain · Zobacz więcej »

Robert Guiscard

herb rodu Hauteville moneta z wyobrażeniem Roberta Guiscarda Robert Guiscard (ur. ok. 1016 w Normandii, zm. 17 lipca 1085 w Kefalinii) – książę Apulii, Kalabrii, Sycylii i Amalfi.

Nowy!!: Średniowiecze i Robert Guiscard · Zobacz więcej »

Robert I (władca Franków)

Robert I (ur. ok. 865, zm. 15 czerwca 923) – król zachodniofrankijski 922–923.

Nowy!!: Średniowiecze i Robert I (władca Franków) · Zobacz więcej »

Robert I Bruce

Robert I, Robert VIII de Bruce (średniowieczny gael. Roibert a Briuis; współczesny gael. Raibeart Bruis; ur. 11 lipca 1274, zm. 7 czerwca 1329) – król Szkocji 1306–1329.

Nowy!!: Średniowiecze i Robert I Bruce · Zobacz więcej »

Rodan

Dolina górnego Rodanu Rodan w Lyonie Delta Rodanu Delta Rodanu Rodan (fr. Rhône, frank.-prow. Rôno, oks. Ròse, wł. Rodano, niem. Rhone lub Rotten, ret. Rodan, łac. Rhodanus) – rzeka płynąca przez terytorium Szwajcarii i Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Rodan · Zobacz więcej »

Roderyk (król Wizygotów)

Roderyk, Rodryg – król Wizygotów w latach 710–711.

Nowy!!: Średniowiecze i Roderyk (król Wizygotów) · Zobacz więcej »

Rogier van der Weyden

Rogier van der Weyden (ur. 1399/1400 w Tournai, zm. 18 czerwca 1464 w Brukseli) – malarz, przedstawiciel szkoły niderlandzkiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Rogier van der Weyden · Zobacz więcej »

Rolf

Pomnik Rollona w parku miejskim w Alesund w Norwegii Rolf, Rollo (nord. Hrólfr Rögnvaldsson i Göngu-Hrólfr, ur. zapewne ok. 860, zm. ok. 932) – wódz Normanów, pierwszy książę Normandii w latach 911–927.

Nowy!!: Średniowiecze i Rolf · Zobacz więcej »

Roman IV Diogenes

Roman IV i Eudoksja Makrembolitissa Roman IV Diogenes (ur. ok. 1020, zm. 4 sierpnia 1072) – cesarz bizantyjski od 1067 do 1071.

Nowy!!: Średniowiecze i Roman IV Diogenes · Zobacz więcej »

Romulus Augustulus

Flawiusz Romulus Augustus (zwany później przez swych wrogów szyderczo Augustulus, „Auguścik”, „cesarzątko”; ur. ok. 463, zm. po 507) – ostatni cesarz zachodniorzymski, syn Orestesa, naczelnika wojsk, który w rzeczywistości sprawował władzę.

Nowy!!: Średniowiecze i Romulus Augustulus · Zobacz więcej »

Rozum

Francisco de Goya, ''Gdy rozum śpi, budząsię demony'' Rozum – zdolność do operowania pojęciami abstrakcyjnymi lub zdolność analitycznego myślenia i wyciągania wniosków z przetworzonych danych.

Nowy!!: Średniowiecze i Rozum · Zobacz więcej »

Ruś Kijowska

Wielkie Księstwo Kijowskie, Ruś Kijowska (st.rus. Рѹсь / Rusĭ, рѹсьскаѧ землѧ / rusĭskaę zemlę, / Rhossía,, od XII wieku także Ruthenia, st.nord. Garðaríki) – średniowieczne państwo feudalne w Europie Wschodniej, rządzone przez dynastię Rurykowiczów pochodzenia wareskiego, oparte na plemionach wschodniosłowiańskich, z których w okresie późniejszym powstały narody rosyjski, ukraiński i białoruski.

Nowy!!: Średniowiecze i Ruś Kijowska · Zobacz więcej »

Rudolf I Burgundzki

Rudolf I Burgundzki (również znany jako Radulf, Ralph, czy Raoul (ur. ok. 890, zm. 15 stycznia 936 w Auxerre) – książę burgundzki w latach 921–923, król zachodniofrankijski w latach 923–936. Syn księcia burgundzkiego Ryszarda I, z dynastii Buviniden oraz Adelajdy, córki Konrada II, hrabiego Auxerre. W 921 roku ożenił się z Emmą, córkąRoberta I i Béatrice de Vermandois. Dlatego po śmierci teścia mógł objąć władzę nad Frankami. Podczas swojego panowania dwukrotnie (w latach 924 i 933) nadawał nowe terytoria Normanom, którzy od 911 byli lennikami królów Francji jako władcy Normandii. W 923 r. w bitwie pod Fiorenzuola d’Arda pokonał wojska Berengara I z Friuli.

Nowy!!: Średniowiecze i Rudolf I Burgundzki · Zobacz więcej »

Rusznica

Strzelanie z rusznicy Rusznica (staropol. ruśnica z czes. ručnice) – jeden z pierwszych typów prymitywnej ręcznej broni palnej nieposiadającej zamka, znanej w Europie już od XIV w.

Nowy!!: Średniowiecze i Rusznica · Zobacz więcej »

Rycerstwo

miniaturze Rycerstwo – stan społeczny złożony z konnych wojowników istniejący w feudalnej Europie w okresie pełnego i późnego średniowiecza.

Nowy!!: Średniowiecze i Rycerstwo · Zobacz więcej »

Rycymer

Rycymer (ok. 405 – zm. 18 sierpnia 472) – magister militum cesarstwa zachodniorzymskiego w latach 456–472, patrycjusz.

Nowy!!: Średniowiecze i Rycymer · Zobacz więcej »

Ryszard I Lwie Serce

Pomnik Ryszarda Lwie Serce Ryszard I Lwie Serce (ang. Richard the Lionheart, fr. Richard Cœur de Lion) (ur. 8 września 1157, zm. 6 kwietnia 1199) – król Anglii od 1189.

Nowy!!: Średniowiecze i Ryszard I Lwie Serce · Zobacz więcej »

Ryszard III York

Ryszard III, ang. Richard III (ur. 2 października 1452, zm. 22 sierpnia 1485) – król Anglii od 1483 r. (koronowany 6 lipca), najmłodszy syn Ryszarda Plantageneta, 3. księcia Yorku, i Cecylii Neville, córki 1. hrabiego Westmorlandu.

Nowy!!: Średniowiecze i Ryszard III York · Zobacz więcej »

Rządy książąt

Rządy książąt – okres bezkrólewia w historii państwa Longobardów trwający w latach 574-584.

Nowy!!: Średniowiecze i Rządy książąt · Zobacz więcej »

Rzymski system zapisywania liczb

Rzymski system zapisywania liczb, zwany też łacińskim – addytywny system liczbowy, w podstawowej wersji używający 7 znaków.

Nowy!!: Średniowiecze i Rzymski system zapisywania liczb · Zobacz więcej »

Sainte-Chapelle

Sainte-Chapelle (pol. Święta Kaplica) – dwukondygnacyjna kaplica zamkowa położona w centrum dawnej siedziby królewskiej na wyspie Cité w Paryżu.

Nowy!!: Średniowiecze i Sainte-Chapelle · Zobacz więcej »

Sakrament święceń

zwyczajnej formie rytu rzymskiego Sakrament święceń, święcenia – sakrament w Kościołach katolickich, prawosławnych i anglikańskich, który nadaje władzę uświęcania, tj.

Nowy!!: Średniowiecze i Sakrament święceń · Zobacz więcej »

Saladyn

Saladyn, fr. Saladin, od arab. صلاح الدين (pełne imię: al-Malik an-Nasir Salah ad-Dunja wa-ad-Din Abu al-Muzaffar Jusuf ibn Ajjub ibn Szazi al-Kurdi, ur. 1138 w Tikricie, zm. 4 marca 1193 w Damaszku) – sułtan, założyciel dynastii Ajjubidów, panujący w latach 1174–1193.

Nowy!!: Średniowiecze i Saladyn · Zobacz więcej »

Sanktuarium

Jasnej Górze w Częstochowie Sanktuarium na Kościelcu Sanktuarium (od łac. sanctuarium z sanctus „święty”) – miejsce uznawane za święte, często identyfikowane ze świątynią, budowląwzniesionąna miejscu uznawanym za święte.

Nowy!!: Średniowiecze i Sanktuarium · Zobacz więcej »

Saper

Amerykański żołnierz usuwający minę Usuwanie min w Wietnamie Pomnik Chwała Saperom w Warszawie Saper – osoba zajmująca się zawodowo materiałami wybuchowymi, szczególnie ich rozbrajaniem.

Nowy!!: Średniowiecze i Saper · Zobacz więcej »

Saraceni

Bizantyjska ilustracja z XII-wiecznej kroniki przedstawiająca rzeź Saracenów pojmanych na Krecie podczas wojny bizantyjsko-arabskiej Saraceni (Sarakēnoí, szarkijjin, „ludzie ze wschodu”) – koczownicze plemiona arabskie, żyjące w północno-zachodniej Arabii i na półwyspie Synaj.

Nowy!!: Średniowiecze i Saraceni · Zobacz więcej »

Sasanidzi

Sasanidzi – dynastia panująca w Iranie (wówczas, Ērānšahr) w latach 224–651 naszej ery.

Nowy!!: Średniowiecze i Sasanidzi · Zobacz więcej »

Sasi

Sasi (na żółto) w Europie ok. 500 Sasi, Saksoni – plemię pochodzenia germańskiego, osiadłe w średniowieczu w Westfalii i Dolnej Saksonii.

Nowy!!: Średniowiecze i Sasi · Zobacz więcej »

Sânnicolau Mare

Sânnicolau Mare (węg. Nagyszentmiklós) – miasto na zachodzie Rumunii, w okręgu Temesz, w Banacie (na pograniczu węgierskim).

Nowy!!: Średniowiecze i Sânnicolau Mare · Zobacz więcej »

Słowianie

południowosłowiańskim językiem urzędowym Słowianie – grupa etnolingwistyczna w obrębie ludów indoeuropejskich posługujących się językami słowiańskimi.

Nowy!!: Średniowiecze i Słowianie · Zobacz więcej »

Sąd ostateczny

Sąd ostateczny'', ok. 1470 Sąd ostateczny – wydarzenie eschatologiczne o skali światowej, stanowiące przedmiot wiary przede wszystkim w kręgu religii judeo-chrześcijańskiej.

Nowy!!: Średniowiecze i Sąd ostateczny · Zobacz więcej »

Scholastyka (filozofia)

Mistrz i uczniowie (1464) Scholastyka – termin wieloznaczny.

Nowy!!: Średniowiecze i Scholastyka (filozofia) · Zobacz więcej »

Scytowie

Terytoria Scytów i ich sąsiadów Scytowie – koczownicze ludy irańskie wywodzące się z obszarów pomiędzy Ałtajem a dolnąWołgą, tj.

Nowy!!: Średniowiecze i Scytowie · Zobacz więcej »

Sefardyjczycy

''Wygnanie sefardyjczyków'' Emilio Sala Sarajewa w tradycyjnych strojach na zdjęciu z 1900 roku Sefardyjczycy (także: Spaniolowie, Żydzi sefardyjscy;, trl. jahaˈdut s'farad) – określenie ludności żydowskiej pierwotnie zamieszkującej obszar Półwyspu Iberyjskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Sefardyjczycy · Zobacz więcej »

Sekcja zwłok

Współczesny stół do sekcji zwłok Sekcja zwłok (łac. sectio: cięcie, rozcięcie), autopsja (autopsia: zobaczyć na własne oczy) – badanie pośmiertne (łac. post mortem), którego celem jest najczęściej ustalenie przyczyny zgonu, rzadziej uzyskanie dodatkowych informacji potrzebnych śledczym.

Nowy!!: Średniowiecze i Sekcja zwłok · Zobacz więcej »

Sekwana

Sekwana (fr. Seine, łac. Sequana) – rzeka w północnej Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Sekwana · Zobacz więcej »

Senior (feudalizm)

Senior – w średniowiecznym feudalizmie europejskim określano tak osobę, która weszła w osobisty stosunek zwierzchni z wasalem.

Nowy!!: Średniowiecze i Senior (feudalizm) · Zobacz więcej »

Septymania

Septymania w 537 roku Septymania – kraina historyczna w południowej Francji między rzekąRodan oraz łańcuchami górskimi Sewennów i Pirenejów.

Nowy!!: Średniowiecze i Septymania · Zobacz więcej »

Serbia Nemaniczów

Serbia Nemaniczów – państwo serbskie istniejące w okresie pomiędzy 1170 a 1371 pod rządami dynastii Nemaniczów, od 1217 jako królestwo, a od 1346 jako carstwo.

Nowy!!: Średniowiecze i Serbia Nemaniczów · Zobacz więcej »

Sewilla

Sewilla (hiszp. Sevilla) – miasto w południowej Hiszpanii, stolica regionu Andaluzja.

Nowy!!: Średniowiecze i Sewilla · Zobacz więcej »

Sfera

Sfera Sfera (z gr. σφαῖρα sphaîra „kula, piłka”) – uogólnienie pojęcia okręgu na więcej wymiarów.

Nowy!!: Średniowiecze i Sfera · Zobacz więcej »

Skandynawia

Flaga Danii Flaga Szwecji Flaga Norwegii Unii kalmarskiej Skandynawizm – plakat propagandowy; flagi: Danii, Norwegii i Szwecji Skandynawia – region północnej Europy, obejmujący państwa: Szwecję, Norwegię oraz Danię.

Nowy!!: Średniowiecze i Skandynawia · Zobacz więcej »

Sklepienie żebrowe

Sklepienie żebrowe – sklepienie, w którym sązastosowane żebra (łęki) na linii przenikania kolebek lub innych elementów sklepionych.

Nowy!!: Średniowiecze i Sklepienie żebrowe · Zobacz więcej »

Sklepienie kolebkowe

Sklepienie kolebkowe ostrołukowe wskazujące kierunek sił bocznych stylu romańskiego malarstwem ściennym Sklepienie kolebkowe (beczkowe) – sklepienie to jest elementem architektonicznym utworzonym przez pojedyncząkrzywiznę (lub parę krzywych w przypadku sklepienia kolebkowego ostrołukowego) na określonąodległość.

Nowy!!: Średniowiecze i Sklepienie kolebkowe · Zobacz więcej »

Skryba

Europejski skryba przy pracy w skryptorium Skryba (łac. scriba) – osoba zajmująca się zawodowo odręcznym przepisywaniem ksiąg lub dokumentów.

Nowy!!: Średniowiecze i Skryba · Zobacz więcej »

Skryptorium

zamku w Malborku Skryba przy pracy w skryptorium Skryptorium (łac. scriptorium od scribere „pisać”) – średniowieczna nazwa pulpitu do pisania i czytania oraz całości warsztatu pisarskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Skryptorium · Zobacz więcej »

Skrzyżowanie naw

Skrzyżowanie naw na planie typowego średniowiecznego kościoła Wieża – sposób akcentowania skrzyżowania naw zewnątrz. Katedra w Salisbury bazylice watykańskiej Skrzyżowanie naw – obszar na przecięciu nawy głównej i prezbiterium z transeptem (nawąpoprzeczną); występuje w świątyniach wzniesionych na planie krzyża.

Nowy!!: Średniowiecze i Skrzyżowanie naw · Zobacz więcej »

Sobór trydencki

Sobór trydencki – sobór powszechny Kościoła katolickiego, który odbył się w Trydencie, mieście w północnych Włoszech w latach 1545–1563.

Nowy!!: Średniowiecze i Sobór trydencki · Zobacz więcej »

Sobór w Konstancji

Sobór w Konstancji – sobór powszechny Kościoła katolickiego, którego głównym celem było zakończenie wielkiej schizmy zachodniej zwołany przez pizańskiego antypapieża Jana (XXIII) (później potwierdzony przez papieża Grzegorza XII) na wezwanie Zygmunta Luksemburskiego (wówczas elektora brandenburskiego, króla węgierskiego i niemieckiego, późniejszego cesarza rzymskiego), trwający od 16 listopada 1414 do 22 kwietnia 1418 w Konstancji.

Nowy!!: Średniowiecze i Sobór w Konstancji · Zobacz więcej »

Spatha

Spatha Spatha – długi miecz używany przez jazdę rzymską, rozpowszechniony w czasach cesarstwa.

Nowy!!: Średniowiecze i Spatha · Zobacz więcej »

Spór o inwestyturę

Grzegorz VII Henryk IV Spór o inwestyturę – spór między cesarstwem a papiestwem o mianowanie biskupów.

Nowy!!: Średniowiecze i Spór o inwestyturę · Zobacz więcej »

Spór o uniwersalia

Spór o uniwersalia – filozoficzny problem dotyczący statusu pojęć ogólnych (powszechników, uniwersaliów), historycznie przybierał formę dyskusji wokół istnienia idei.

Nowy!!: Średniowiecze i Spór o uniwersalia · Zobacz więcej »

Spirytus rektyfikowany

Spirytus rektyfikowany produkowany przez Polmos Spirytus rektyfikowany – destylat lub wodny roztwór alkoholu etylowego zawierający 95% (objętościowo) alkoholu.

Nowy!!: Średniowiecze i Spirytus rektyfikowany · Zobacz więcej »

Społeczność lokalna

Społeczność lokalna – zbiorowość zamieszkująca wyodrębnione, stosunkowo niewielkie terytorium, jak np.

Nowy!!: Średniowiecze i Społeczność lokalna · Zobacz więcej »

Stan (zbiorowość społeczna)

iluminacji Chrystusa Stan – zbiorowość społeczna w średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europie, wyróżniająca się charakterystycznąpozycjąekonomiczną, społecznąi prawnąswoich członków (wyraźnie wyodrębnionymi prawami i obowiązkami).

Nowy!!: Średniowiecze i Stan (zbiorowość społeczna) · Zobacz więcej »

Stany Generalne (Francja)

Otwarcie Stanów Generalnych w Wersalu 5 maja 1789 roku Stany Generalne – zgromadzenie reprezentujące przedstawicieli 3 stanów Francji: szlachty, duchowieństwa i stanu trzeciego, czyli reszty społeczeństwa zwoływane jako doradczy organ króla, zwłaszcza w sprawach ustalania podatków.

Nowy!!: Średniowiecze i Stany Generalne (Francja) · Zobacz więcej »

Starożytność

Egipskie piramidy Ateny na Akropolu Rzymskie koloseum Starożytność – pierwszy okres historii niektórych części świata, wyróżniany zwłaszcza w dziejopisarstwie europejskim.

Nowy!!: Średniowiecze i Starożytność · Zobacz więcej »

Statuty Kazimierza Wielkiego

Franciszka Smuglewicza Statuty Kazimierza Wielkiego, statuty wiślicko-piotrkowskie – zbiory praw wydane przez Kazimierza III Wielkiego, króla Polski.

Nowy!!: Średniowiecze i Statuty Kazimierza Wielkiego · Zobacz więcej »

Stefan II (papież)

Stefan II lub Stefan III (zm. 26 kwietnia 757) – 92.

Nowy!!: Średniowiecze i Stefan II (papież) · Zobacz więcej »

Stenografia

systemu stenograficznego Polińskiego Stenografia (gr. stenós „ciasny”, gráphein „pisać”), tachygrafia (gr. tachýs „szybki”) – skrócona, symboliczna metoda zapisu; zwiększa jego szybkość lub zwięzłość, w porównaniu z tradycyjnymi dla danego języka metodami.

Nowy!!: Średniowiecze i Stenografia · Zobacz więcej »

Stodoła

Pstrążnej Dziekanowicach. Przednie wierzeje zdemontowano. strzechąStodoła – budynek w gospodarstwie rolnym przeznaczony do przechowywania zebranego zboża (najczęściej w postaci snopków), siana i słomy (luzem lub sprasowanej w bele).

Nowy!!: Średniowiecze i Stodoła · Zobacz więcej »

Strzemię (jeździectwo)

Standardowe strzemię Strzemię – uzupełniająca część rzędu końskiego, wspomagająca wsiadanie na konia oraz utrzymywanie się w siodle w czasie jazdy.

Nowy!!: Średniowiecze i Strzemię (jeździectwo) · Zobacz więcej »

Stylicho

Stylichon, po prawej, z żonąSerenąi synem Eucheriusem Stylicho (ur. ok. 359, zm. 22 sierpnia 408) – wódz (magister militum) i patrycjusz rzymski.

Nowy!!: Średniowiecze i Stylicho · Zobacz więcej »

Summa theologiae

''Summa theologica'', 1596Tomasza z Akwinu. Summa theologiae (Suma teologii, często też Suma teologiczna) – jedno z głównych dzieł filozoficzno-teologicznych świętego Tomasza z Akwinu, a zarazem jedno z głównych dzieł średniowiecznej filozofii i teologii.

Nowy!!: Średniowiecze i Summa theologiae · Zobacz więcej »

Summis desiderantes affectibus

Papieska bulla ''Summis desiderantes affectibus'' z 1484 roku Summis desiderantes affectibus (pol. Pragnąc najgoręcej) – bulla wydana 5 grudnia 1484 przez papieża Innocentego VIII.

Nowy!!: Średniowiecze i Summis desiderantes affectibus · Zobacz więcej »

Sutton Hoo

Model Sutton Hoo Sutton Hoo (anglosaskie sutton „osiedle”, hoo „wzgórze”) – stanowisko archeologiczne we wschodniej Anglii, na południe od Woodbridge w Suffolk, w którym znajduje się anglosaski grób królewski w formie kurhanu (pierwotnie uznawanego za symboliczny cenotaf) odnaleziony w 1939 r. przez archeologa samouka Basila Browna, działającego na zlecenie właścicielki ziemskiej, Edith Pretty.

Nowy!!: Średniowiecze i Sutton Hoo · Zobacz więcej »

Swebowie

Migracje Swebów Swebowie, Swewowie – związek plemion Germanów (w źródłach w odniesieniu do 406 r. pod nazwątąkryjąsię Kwadowie, Markomanowie i być może AlamanowieMarcin Pawlak, Konflikty Rzymian z barbarzyńcami nad Renem w latach 365-425 Stanisław Turlej (pod red.), Barbarzyńcy u bram imperium, Kraków 2010, s.80), który mógł zostać stworzony przez Ariowista w związku z jego wyprawądo Galii na pomoc Sekwanom.

Nowy!!: Średniowiecze i Swebowie · Zobacz więcej »

Sydoniusz Apolinary

Sydoniusz Apolinary, według niektórych polskich źródeł hagiograficznych Apolinary Sydoniusz, łac. Gaius Sollius Modestus Sidonius Apollinaris (ur. ok. 430 w Lugdunum, zm. ok. 489) – rzymski poeta, dyplomata i biskup Clermont w dzis.

Nowy!!: Średniowiecze i Sydoniusz Apolinary · Zobacz więcej »

Symonia

Symonia, świętokupstwo – handel godnościami i urzędami kościelnymi, sakramentami oraz dobrami duchowymi.

Nowy!!: Średniowiecze i Symonia · Zobacz więcej »

Synod w Clermont

Papież Urban II przemawiający podczas synodu Synod w Clermont – zebranie duchowieństwa i władz świeckich zwołane przez papieża Urbana II w 1095 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Synod w Clermont · Zobacz więcej »

System liczbowy

systemie piątkowym używane w średniowieczu w Skandynawii do zapisu dat System liczbowy – zbiór reguł jednolitego zapisu i nazewnictwa liczb.

Nowy!!: Średniowiecze i System liczbowy · Zobacz więcej »

Systemy pozycyjne

Systemy pozycyjne – metody zapisywania liczb (in. systemy liczbowe) w taki sposób, że w zależności od pozycji danej cyfry w ciągu, oznacza ona wielokrotność potęgi pewnej liczby uznawanej za bazę danego systemu.

Nowy!!: Średniowiecze i Systemy pozycyjne · Zobacz więcej »

Szatan

Gustawa Doré Szatan (satan – ‘przeciwnik’, ‘oskarżyciel’, ‘oszczerca’;, Satanás;, Szajtan) – w chrześcijaństwie, judaizmie i islamie jest to jeden z aniołów, który zbuntował się przeciwko Bogu i pociągnął do buntu inne anioły, główny sprawca zła na świecie.

Nowy!!: Średniowiecze i Szatan · Zobacz więcej »

Szkoła medyczna w Salerno

Awicenny. Szkoła medyczna w Salerno (łac. Schola Medica Salernitana) − pierwsza na świecie szkoła medyczna, mająca swojąsiedzibę w Salerno na południu Włoch.

Nowy!!: Średniowiecze i Szkoła medyczna w Salerno · Zobacz więcej »

Szkoła w Chartres

archiwolt nad prawymi drzwiami zachodniego portalu katedry w Chartres Szkoła z Chartres – szkoła katedralna, z którązwiązanych było wielu wybitnych filozofów średniowiecza.

Nowy!!: Średniowiecze i Szkoła w Chartres · Zobacz więcej »

Szkoci

Szkoci (ang. i scots Scots, gael. Albannaich) – naród celtycki zamieszkujący Szkocję i Irlandię Północną.

Nowy!!: Średniowiecze i Szkoci · Zobacz więcej »

Szlif kaboszonowy

Szafir gwieździsty o szlifie kaboszonowym Szlif kaboszonowy, szlif gładki (fr. cabochon – główka od szpilki) – najwcześniejsza forma szlifowania kamienia.

Nowy!!: Średniowiecze i Szlif kaboszonowy · Zobacz więcej »

Sztuka bizantyńska

Synaj, VI-VII wiek Sztuka bizantyńska (lub bizantyjska) – sztuka chrześcijańska Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego (Bizantyńskiego) i kręgu jego oddziaływania. Za jej początek uważa się założenie Konstantynopola w 330 r., podział Cesarstwa Rzymskiego w 395 roku lub czasy Justyniana (VI wiek), za koniec - rok 1453. Sztuka ta stanowiła przedłużenie greckiej sztuki starożytnej i wypowiadała się głównie w architekturze, przede wszystkim sakralnej. Istotnąrolę odgrywało również malarstwo pod postaciąmalowideł ściennych, mozaik i obrazów (ikon). Rozwijało się rzemiosło, rzeźba natomiast (zwłaszcza figuralna) pełniła funkcję marginalną. Jej rozwój był związany z dziejami państwa. Była związana z ideologiąchrześcijańskąoraz cesarską, podporządkowana była bowiem władcy. Czas jej panowania dzielony jest na kilka okresów, odpowiadających wydarzeniom historycznym i panującym dynastiom.

Nowy!!: Średniowiecze i Sztuka bizantyńska · Zobacz więcej »

Sztuka celtycka

X w. n.e. Ceramika celtycka brązu Sztuka celtycka – bierze swój początek z kultury halsztackiej rozwijającej się od 800 p.n.e. do 400 p.n.e. na terenach po północnej stronie Alp.

Nowy!!: Średniowiecze i Sztuka celtycka · Zobacz więcej »

Sztuka karolińska

Ewangeliarz z Lorsch (778-820); szkoła karolińska. Sztuka karolińska – sztuka przedromańska, rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców w 2.

Nowy!!: Średniowiecze i Sztuka karolińska · Zobacz więcej »

Sztuka ottońska

Miniatura z ''Registrum Gregorii'', przedstawiająca Ottona II, ok. 985 Masyw wschodni kościoła św. Cyriaka w Gernrode Kościół św. Michała w Hildesheim Wnętrze kościoła św. Michała w Hildesheim Kościół w Ottmarsheim Reichenau) Szkoła Reichenau, ''Gesta Witigowonis'', schyłek X w. Karlsruhe, Badische Landesbibliothek Otton I jako donator katedry w Magdeburgu klęczący przed Chrystusem. Plakietka z kości słoniowej, schyłek X w. Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art skarbiec katedralny Katedra NMP w Hildesheim skarbiec cesarski (Hofburg) Sztuka ottońska – umowna nazwa, jakąokreśla się działalność artystycznąna obszarze Świętego Cesarstwa Rzymskiego w latach ok.

Nowy!!: Średniowiecze i Sztuka ottońska · Zobacz więcej »

Sztuka romańska

Jerzy Z Łoziński1985-s401-402 (2009) Sztuka romańska (styl romański, romanizm, romańszczyzna) – styl w sztukach plastycznych XI–XIII wieku, ukształtowany w Europie zachodniej (na zachód od Renu), na terenach zajmowanych obecnie przez dzisiejsze północne Włochy, Francję i zachodnie Niemcy.

Nowy!!: Średniowiecze i Sztuka romańska · Zobacz więcej »

Sztuka starożytnego Rzymu

Pompejów. Terminem sztuka starożytnego Rzymu określa się zazwyczaj sztukę tworzonąw Rzymie – mieście nad Tybrem oraz całym państwie złożonym z wielu prowincji i nie wykazującążadnych ścisłych związków kulturowych ze sztukąrodzimąkonkretnego rejonu pozostającego pod panowaniem imperium, powstałąw okresie od VI w. p.n.e. do końca IV w., czyli momentu podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie.

Nowy!!: Średniowiecze i Sztuka starożytnego Rzymu · Zobacz więcej »

Sztuka starożytnej Grecji

Sztuka starożytnej Grecji powstała i rozwijała się po upadku kultury mykeńskiej, spowodowanym w głównym stopniu najazdem Dorów.

Nowy!!: Średniowiecze i Sztuka starożytnej Grecji · Zobacz więcej »

Sztuki wyzwolone

Herrady z Landsbergu (ok. 1180) Sztuki wyzwolone lub siedem sztuk wyzwolonych – system podstawowej, ogólnej i uniwersalnej edukacji ukształtowany w IV wieku przed Chrystusem, powszechnie stosowany w starożytnych Grecji i Rzymie, obejmujący nauczanie literatury i matematyki.

Nowy!!: Średniowiecze i Sztuki wyzwolone · Zobacz więcej »

Taüll

Taüll (nieoficjalnie hiszp. Tahull) – miejscowość w Hiszpanii, w Katalonii, w prowincji Lleida, w comarce Alta Ribagorça, w gminie La Vall de Boí.

Nowy!!: Średniowiecze i Taüll · Zobacz więcej »

Taifa (państwo)

Państwa - taify w roku 1080 Taifa – muzułmańskie państwa uformowane na terenie Półwyspu Iberyjskiego (arab. Al-Andalus) w czasach istnienia i po rozpadzie Kalifatu Kordoby w 1031 i państwa Almorawidów w XII wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Taifa (państwo) · Zobacz więcej »

Tapiseria

Dama z jednorożcem'', Francja, XV wiek Krosno do tkania tapiserii. Manufaktura Gobelin, Paryż, 2005 Tapiseria (z franc. tapisserie) – ogólna nazwa określająca jednostronnątkaninę o różnorodnej dekoracji: figuralnej (np. ze scenami mitologicznymi, biblijnymi), heraldycznej bądź zwierzęco-roślinnej (tzw. werdiura), służącądo dekoracji ścian.

Nowy!!: Średniowiecze i Tapiseria · Zobacz więcej »

Teatr średniowieczny

Teatr średniowieczny – widowiska religijne (misteria i mirakle), a także świeckie moralitety i farsy wystawiane w średniowieczu w formie nabożeństw (religijne), jak i dla rozweselenia ludu (świeckie).

Nowy!!: Średniowiecze i Teatr średniowieczny · Zobacz więcej »

Templariusze

Domy zakonów templariuszy w Europie ok. 1300 roku Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona – średniowieczny katolicki zakon rycerski, działający od XII do XIV wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Templariusze · Zobacz więcej »

Teodoryk Wielki

franciszkanów w Innsbrucku Teodoryk, zwany Wielkim („Król ludów”; ur. 451/455, zm. 30 sierpnia 526) – król Ostrogotów z dynastii Amalów.

Nowy!!: Średniowiecze i Teodoryk Wielki · Zobacz więcej »

Teofano (cesarzowa rzymska)

Teofano lub Teophano (gr.: Θεοφάνου– Teofanu, ur. 956, w Konstantynopolu w Bizancjum, zm. 15 czerwca 991 w Nijmegen) – księżniczka bizantyńska, żona cesarza Ottona II (955 - 7 grudnia 983), syna cesarza Ottona I Wielkiego i Adelajdy, córki Rudolfa II Burgundzkiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Teofano (cesarzowa rzymska) · Zobacz więcej »

Teofano (opatka w Essen)

Ewangelista Mateusz. Ilustracja z Ewangeliarza Teofano Teofano, w literaturze także Teofanu (ur. ok. 997, zm. 5 marca 1058 w Essen) – od 1039 opatka klasztoru w Essen i równocześnie w Gerresheim.

Nowy!!: Średniowiecze i Teofano (opatka w Essen) · Zobacz więcej »

Teoria geocentryczna

Geocentryczny model Wszechświatawedług teorii Ptolemeusza Uproszczone odwzorowanie ruchów planetna deferentach i epicyklach Ptolemeuszowski model geocentrycznej budowy wszechświata autorstwa portugalskiego kosmografa i kartografa Bartolomeu Velho (1568) Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Teoria geocentryczna (z gr. geo „Ziemia”) – zdezaktualizowana teoria budowy Wszechświata, której istotąjest założenie, że Ziemia znajduje się w centrum Wszechświata, jest nieruchoma, a wokół niej krążąpozostałe ciała niebieskie: Księżyc, planety, Słońce oraz sfera gwiazd stałych.

Nowy!!: Średniowiecze i Teoria geocentryczna · Zobacz więcej »

Tetrarchia

Cesarstwo Rzymskie w czasach '''pierwszej tetrarchii''' (z uwidocznieniem obszarów podlegających poszczególnym władcom) bazyliki św. Marka w Wenecji) Tetrarchia („rządy czterech”, „czwórwładza”) – system rządów w Cesarstwie rzymskim wprowadzany stopniowo przez cesarza Dioklecjana od 286 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Tetrarchia · Zobacz więcej »

Ting

Thing, Ting lub Ling – zgromadzenie wolnych mężczyzn u plemion germańskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Ting · Zobacz więcej »

Tomasz à Kempis

Tomasz à Kempis, Tomasz z Kempen, Thomas Hemerken, Thomas Hämerken, Thomas van Kempen (ur. ok. 1380 w Kempen, zm. 25 lipca 1471 w Zwolle) – niemiecki zakonnik kanonik regularny, teolog i mistyk.

Nowy!!: Średniowiecze i Tomasz à Kempis · Zobacz więcej »

Tomasz z Akwinu

Carlo Crivelli Tomasz z Akwinu, także Akwinata (ur. w 1224 albo w 1225 w Roccasecca, zm. 7 marca 1274 w Fossanuova) – włoski filozof scholastyczny, teolog, członek Zakonu Kaznodziejskiego (dominikanów).

Nowy!!: Średniowiecze i Tomasz z Akwinu · Zobacz więcej »

Tommaso da Modena

Tommaso da Modena, ''Portre''t ''kardynała de Saint Cher'', ok. 1352, Treviso. Tommaso da Modena (ur. prawdopodobnie ok. 1325, zm. ok. 1379) – włoski malarz tworzący w okresie przełomu gotyku i archaicznego renesansu (Trecento), działał głównie w Wenecji.

Nowy!!: Średniowiecze i Tommaso da Modena · Zobacz więcej »

Tonsura

św. Dominika Tonsura (łac. strzyżenie) – wygolony krążek obejmujący ciemię (w zakonach, jak np. dominikanie, franciszkanie, karmelici) lub całągłowę (jak np. u kamedułów); włosy okalające wygolone miejsce miały przypominać koronę cierniową.

Nowy!!: Średniowiecze i Tonsura · Zobacz więcej »

Tower of London

Tower of London (czasem The Tower lub Londyńska Tower, oficjalna nazwa His Majesty’s Royal Palace and Fortress the Tower of London, czyli Pałac i Twierdza Jego Królewskiej Mości) – budowla obronna i pałacowa monarchów Anglii, chociaż ostatni z władców Anglii, który z niej korzystał, to Jakub I (1566–1625).

Nowy!!: Średniowiecze i Tower of London · Zobacz więcej »

Tracja

Tracja współczesna Tracja (gr. Θρᾴκη, Thraki, łac. Thracia, bułg. Тракия, Trakija, tur. Trakya) – region historyczny i geograficzny położony w Europie Południowej.

Nowy!!: Średniowiecze i Tracja · Zobacz więcej »

Traktat w Northampton

Traktat w Northampton – traktat pokojowy podpisany 17 marca 1328 roku przez Szkocję i Anglię.

Nowy!!: Średniowiecze i Traktat w Northampton · Zobacz więcej »

Traktat w Verdun

Podział państwa Franków w 843 r. Podział państwa Franków w 828 r. Podział państwa Franków w 855 r. Podział państwa Franków w 863 r. Podział państwa Franków w 870 r. Podział państwa Franków w 876 r. Podział państwa Franków w 880 r. Traktat w Verdun – traktat zawarty w 843 roku w Verdun, który trwale podzielił państwo Karola Wielkiego między synów Ludwika I Pobożnego (syna Karola Wielkiego): Lotara, Karola Łysego i Ludwika Niemieckiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Traktat w Verdun · Zobacz więcej »

Transept

Transept Transept, nawa poprzeczna, część kościoła, nawa prostopadła do osi kościoła, położona pomiędzy prezbiterium a resztąjego budynku.

Nowy!!: Średniowiecze i Transept · Zobacz więcej »

Transsubstancjacja

Transsubstancjacja lub przeistoczenie – w teologii katolickiej oznacza rzeczywistąprzemianę substancji podczas Eucharystii: chleba (hostii) i wina w ciało i krew Jezusa Chrystusa.

Nowy!!: Średniowiecze i Transsubstancjacja · Zobacz więcej »

Trójpolówka

Uprawa roli w historycznym malarstwie Trójpolówka – sposób uprawy roli polegający na podzieleniu ziemi uprawnej na trzy pola.

Nowy!!: Średniowiecze i Trójpolówka · Zobacz więcej »

Trecento

Trecento (’trzysta’) – pojęcie odnoszące się do XIV wieku we włoskiej kulturze.

Nowy!!: Średniowiecze i Trecento · Zobacz więcej »

Trubadurzy

Alfons II Aragoński Trubadurzy – poeci i zarazem muzycy francuscy działający w XII i XIII wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Trubadurzy · Zobacz więcej »

Tulunidzi

Tulunidzi – dynastia emirów Egiptu, panująca w latach 868–905.

Nowy!!: Średniowiecze i Tulunidzi · Zobacz więcej »

Tytuły szlacheckie

Tytuł przyznawany przez władcę danego państwa, łączył się z nadaniem ziemi lub przywilejów dla obdarowanego na zasadzie dziedziczenia (primogenituralnie, secundogenituralnie lub dla wszystkich potomków), lub bez prawa dziedziczenia (szlachectwo osobiste), jako wyraz wdzięczności za działalność na rzecz państwa lub samego panującego.

Nowy!!: Średniowiecze i Tytuły szlacheckie · Zobacz więcej »

Umajjadzi

Al-Walida I Umajjadzi – ród arabski, jako dynastia kalifów panujący nad światem islamu w latach 661 do 750, a następnie rządzący w Al-Andalus od roku 756 do 1031.

Nowy!!: Średniowiecze i Umajjadzi · Zobacz więcej »

Uncjała

Uncjała (łac. scriptura uncialis) – typ pisma kodeksowego występujący w okresie od końca III do X wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Uncjała · Zobacz więcej »

Unia kalmarska

List unijny (duń. ''unionsbrevet'') z 13 lub 20 lipca 1397 Unia kalmarska (duń., szw., norw. Kalmarunionen) – unia personalna zawarta latem 1397 na zamku w Kalmarze pomiędzy Danią, Szwecjąi Norwegią.

Nowy!!: Średniowiecze i Unia kalmarska · Zobacz więcej »

University of Cambridge

University of Cambridge – brytyjski uniwersytet państwowy w Cambridge we wschodniej Anglii.

Nowy!!: Średniowiecze i University of Cambridge · Zobacz więcej »

Uniwersalizm papieski

Uniwersalizm papieski – idea średniowiecznej filozofii politycznej popularna w pełnym średniowieczu, zgodnie z którąpapież miał sprawować pełnię władzy nad całym światem chrześcijańskim, a więc i władcami świeckimi.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersalizm papieski · Zobacz więcej »

Uniwersytet Boloński

Uniwersytet Boloński – publiczny uniwersytet w Bolonii założony w 1088, najstarszy uniwersytet cywilizacji zachodniej, wzór dla późniejszych średniowiecznych uniwersytetów.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet Boloński · Zobacz więcej »

Uniwersytet Florencki

Uniwersytet Florencki (wł. Università degli Studi di Firenze, UNIFI) – włoska państwowa uczelnia z siedzibąwe Florencji.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet Florencki · Zobacz więcej »

Uniwersytet Jagielloński

Jan Matejko, „Dzieje Cywilizacji w Polsce”, ''Założenie Szkoły Głównej przeniesieniem do Krakowa ugruntowane. R.P. 1361–1399–1400'', 1888 ul. Jagiellońskiej. Wielkiego Księstwa Litewskiego, na dole herb Akademii Krakowskiej Święty Stanisław z prawąrękąuniesionąw geście błogosławieństwa, a w lewej trzymający pastorał, oparty o tarczę z orłem Dziedziniec Collegium Maius Uniwersytet Jagielloński, skr. UJ – polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet Jagielloński · Zobacz więcej »

Uniwersytet Karola

Uniwersytet Karola – uniwersytet w Pradze, założony w 1348 przez króla Czech Karola IV Luksemburskiego, najstarszy uniwersytet w Europie Środkowej.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet Karola · Zobacz więcej »

Uniwersytet Oksfordzki

Trinity College Uniwersytet Oksfordzki, oficjalnie The Chancellor, Masters and Scholars of the University of Oxford – brytyjska uczelnia publiczna w Oksfordzie, założona przed 1167 rokiem, najstarszy uniwersytet w Wielkiej Brytanii i krajach anglosaskich.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet Oksfordzki · Zobacz więcej »

Uniwersytet Padewski

Uniwersytet Padewski – włoski uniwersytet zlokalizowany w Padwie (Wenecja Euganejska).

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet Padewski · Zobacz więcej »

Uniwersytet Paryski

Uniwersytet Paryski – francuski uniwersytet w Paryżu, popularnie zwany Sorboną.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet Paryski · Zobacz więcej »

Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”

Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”, także Uniwersytet Rzymski (wł. Università degli Studi di Roma „La Sapienza”) – włoski uniwersytet państwowy z siedzibąw Rzymie.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet Rzymski „La Sapienza” · Zobacz więcej »

Uniwersytet w Montpellier

Uniwersytet w Montpellier – francuski uniwersytet położony w mieście Montpellier.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet w Montpellier · Zobacz więcej »

Uniwersytet w Orleanie

Uniwersytet w Orleanie – francuski uniwersytet, jedna z najstarszych uczelni wyższych we Francji.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet w Orleanie · Zobacz więcej »

Uniwersytet w Pizie

Uniwersytet w Pizie (wł. Università di Pisa) – jeden z najstarszych i jeden z najsłynniejszych włoskich uniwersytetów.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet w Pizie · Zobacz więcej »

Uniwersytet w Salamance

Uniwersytet w Salamance (hiszp. Universidad de Salamanca) − publiczna szkoła wyższa założona przez Króla Alfonsa IX w 1218 roku, będąca najstarszym istniejącym uniwersytetem w Hiszpanii.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet w Salamance · Zobacz więcej »

Uniwersytet w Tuluzie

Uniwersytet w Tuluzie (fr. Université de Toulouse) – jeden z najstarszych uniwersytetów w Europie, trzeci pod względem starszeństwa we Francji (po Paryskim i Montpellier); funkcjonował w l. 1229-1793 i 1896-1969.

Nowy!!: Średniowiecze i Uniwersytet w Tuluzie · Zobacz więcej »

Upadek Konstantynopola

Upadek Konstantynopola – we wtorek 29 maja 1453 roku wojska Imperium Osmańskiego zajęły Konstantynopol.

Nowy!!: Średniowiecze i Upadek Konstantynopola · Zobacz więcej »

Urban II

Urban II (właśc. Odon de Lagery OSB; ur. ok. 1035 w Chatillon-sur-Marne, zm. 29 lipca 1099 w Rzymie) – papież w okresie od 12 marca 1088 do 29 lipca 1099, błogosławiony Kościoła katolickiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Urban II · Zobacz więcej »

Urban VI

Urban VI (właśc. Bartolomeo Prignano; ur. ok. 1318 w Neapolu, zm. 15 października 1389 w Rzymie) – papież w okresie od 8 kwietnia 1378 do 15 października 1389.

Nowy!!: Średniowiecze i Urban VI · Zobacz więcej »

Ustrój lenny

Ustrój lenny (także system lenny) – ujęta w sztywne normy prawne struktura powiązań między feudałami oraz między feudałami a monarchą, charakterystyczna dla większości państw zachodnioeuropejskich z okresu pełnego średniowiecza.

Nowy!!: Średniowiecze i Ustrój lenny · Zobacz więcej »

V wiek

IV wiek VI wiek 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 Mapa świata w V wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i V wiek · Zobacz więcej »

Vasco da Gama

Vasco da Gama (wym. portugalska; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) – portugalski odkrywca, który jako pierwszy dotarł drogąmorskąz Europy do Indii, opływając Afrykę od południa, co usprawniło Europejczykom handel z AzjąPołudniową.

Nowy!!: Średniowiecze i Vasco da Gama · Zobacz więcej »

Waldensi

Centrum kultury waldensów w Torre Pellice Kościół Waldensów w Mediolanie Waldensi – ugrupowanie chrześcijańskie, zainicjowane przez Piotra Waldo, zawiązane w południowej Francji około 1170 jako tzw.

Nowy!!: Średniowiecze i Waldensi · Zobacz więcej »

Walens

Walens, właściwie Flavius Valens (ur. 328 w Cibalae, zm. 9 sierpnia 378) – cesarz rzymski od 364 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Walens · Zobacz więcej »

Wandalowie

Silingów) Wandalowie – grupa plemion wschodniogermańskich, zamieszkująca przed wielkąwędrówkąludów Europę Środkową.

Nowy!!: Średniowiecze i Wandalowie · Zobacz więcej »

Waregowie

Wiktora Wasniecowa z ok. 1913 r. Nikołaja Roericha z 1901 r. Waregowie, Wariagowie – skandynawscy wikingowie (głównie pochodzący z obecnej Szwecji i Danii), którzy w VIII i IX wieku działali w rejonach obecnej Ukrainy, Białorusi i Rosji, tworząc tam w późniejszym okresie m.in.

Nowy!!: Średniowiecze i Waregowie · Zobacz więcej »

Wasal

Wasal (łac. vassus, z celt. gwas „sługa”) – we wczesnym średniowieczu osoba wolna oddająca się pod opiekę seniora w akcie komendacji.

Nowy!!: Średniowiecze i Wasal · Zobacz więcej »

Watykan

Watykan, Państwo Watykańskie (wł. Stato della Città del Vaticano, łac. Status Civitatis Vaticanæ) – miasto-państwo w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, enklawa na terytorium Włoch, w Rzymie.

Nowy!!: Średniowiecze i Watykan · Zobacz więcej »

Wół

Wół Woły w zaprzęgu Wół – wykastrowany samiec bydła domowego z rodziny wołowatych, rzędu parzystokopytnych, przeznaczony do opasania lub do prac polowych w zaprzęgu.

Nowy!!: Średniowiecze i Wół · Zobacz więcej »

Włochy

Zdjęcie satelitarne Włoch Włochy, Republika Włoska – państwo położone w Europie Południowej, głównie na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem Unii Europejskiej oraz wielu organizacji, m.in.: ONZ, NATO, należące do grupy siedmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G7.

Nowy!!: Średniowiecze i Włochy · Zobacz więcej »

Węgrzy

Węgrzy (także Madziarzy / Madziarowie, węg. l.poj., l.mn.) – naród europejski z grupy ludów ugrofińskich, zamieszkujący głównie własne państwo narodowe – Węgry w Europie Środkowej, posługujący się językiem węgierskim.

Nowy!!: Średniowiecze i Węgrzy · Zobacz więcej »

Wczesne średniowiecze

Europa w 814 roku Wczesne średniowiecze – okres średniowiecza, trwający od końca V do połowy (lub końca) XI wieku.

Nowy!!: Średniowiecze i Wczesne średniowiecze · Zobacz więcej »

Wenecja

Wenecja – miasto i gmina na północy Włoch nad Morzem Adriatyckim, stolica regionu Wenecja Euganejska.

Nowy!!: Średniowiecze i Wenecja · Zobacz więcej »

Wessex

Wessex – jedno z siedmiu państw anglosaskiej heptarchii.

Nowy!!: Średniowiecze i Wessex · Zobacz więcej »

Wiara religijna

Wiara religijna – różnie definiowana postawa osobowa.

Nowy!!: Średniowiecze i Wiara religijna · Zobacz więcej »

Wiatrak

Dawny wiatrak w ruchu Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu Rysunek przekrojowy i budowa młyna wiatrowego Britzer Mühle w Berlinie Egbert Livensz van der Poel, ''Pożar wiatraka'', 1654-1664, Muzeum Narodowe w Krakowie Wiatrak – budowla ze skrzydłami poruszanymi siłąwiatru i napędzającymi urządzenia.

Nowy!!: Średniowiecze i Wiatrak · Zobacz więcej »

Wieś

Warszawąw 1925 Świsłoczany, Polska Hekelgem, Belgia Dörflingen i okolice, Szwajcaria Rybniště, Czechy Monsanto, Portugalia Žužemberk, Słowenia Jagodowo, Bułgaria Województwie małopolskim Województwie małopolskim, widok zimowy Wieś – jednostka osadnicza o zwartej, skupionej, lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych, lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych, nieposiadająca praw miejskich lub statusu miasta (art. 2 ustawy z 29 sierpnia 2003 o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych).

Nowy!!: Średniowiecze i Wieś · Zobacz więcej »

Wieki ciemne (średniowiecze)

Mapa świata (półkula wschodnia) w roku 600 n.e. Francesco Petrarca, który wprowadził pojęcie europejskich „wieków ciemnych”. Wieki ciemne – określenie subiektywne, używane odnośnie do okresu historycznego trwającego od końca V wieku (upadek cesarstwa rzymskiego) do połowy X wieku, nazwanego tak przez niektórych historyków ze względu na niewielki zasób źródeł pisanych z tych czasów oraz przeświadczenie o znacznym upadku kultury, czemu przeczy np.

Nowy!!: Średniowiecze i Wieki ciemne (średniowiecze) · Zobacz więcej »

Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego

Herb wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego – zwierzchnicy Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie.

Nowy!!: Średniowiecze i Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego · Zobacz więcej »

Wielcy Seldżucy

Wielcy Seldżucy, od: Seldżucy (tur. Selçuklular, aze. Səlcuqlar pers. سلجوقيان Saldżughijân), arab. سلجوق (Saldżuk) / السلاجقة (al-Saladżika) – dynastia panująca w państwie założonym przez przywódców Turków Seldżuckich w XI wieku, albo nazwa tego państwa.

Nowy!!: Średniowiecze i Wielcy Seldżucy · Zobacz więcej »

Wielka Brytania (wyspa)

Wielka Brytania – wyspa na północy Oceanu Atlantyckiego, położona na północny zachód od kontynentalnej Europy.

Nowy!!: Średniowiecze i Wielka Brytania (wyspa) · Zobacz więcej »

Wielka schizma zachodnia

Mapa pokazująca kraje przyjmujące obediencję Awinionu (''czerwony'') i Rzymu (''fioletowy'') w czasie schizmy zachodniej. Wielka schizma zachodnia (także schizma zachodnia, schizma papieska lub wielka schizma; samo określenie wielka schizma może być jednak używane także w odniesieniu do wielkiej schizmy wschodniej) – okres trwający od 1378 do 1417 roku, kiedy to brak zgody kardynałów, kierujących się głównie pobudkami politycznymi, powodował, że do tytułu głowy Kościoła katolickiego rościło sobie pretensje dwóch, a nawet trzech papieży jednocześnie.

Nowy!!: Średniowiecze i Wielka schizma zachodnia · Zobacz więcej »

Wielka wędrówka ludów

Wielka wędrówka ludów – okres migracji plemion barbarzyńskich, w szczególności Hunów i Germanów, na terytoria Cesarstwa Rzymskiego i sąsiednie, u schyłku starożytności i w początkach średniowiecza (IV–VI wiek).

Nowy!!: Średniowiecze i Wielka wędrówka ludów · Zobacz więcej »

Wielki głód 1315–1317

Erfurcie w czasie wielkiego głodu. Śmierć („Mors”) siedzi okrakiem na lwie, którego długi ogon jest zakończony kuląognia (Piekło). Głód („Fames”) wskazuje na swoje usta.. Wielki głód 1315–1317 (datowany również na lata 1315–1322) – pierwszy z serii kryzysów na wielkąskalę, które uderzyły w Europę na początku XIV wieku, powodując śmierć milionów ludzi na przestrzeni lat i znacząc wyraźny koniec wcześniejszego okresu rozwoju i dostatku między XI a XIII wiekiem.

Nowy!!: Średniowiecze i Wielki głód 1315–1317 · Zobacz więcej »

Wielki piec

Żużel10. Surówka11. Wylot gazu wielkopiecowego Wielki piec w zakładach w Duisburgu Wielki piec – piec szybowy do wytapiania surówki ze wsadu składającego się z rudy żelaza z dodatkiem koksu i topników.

Nowy!!: Średniowiecze i Wielki piec · Zobacz więcej »

Wielkie odkrycia geograficzne

Tabula Idrisiana, była jednąz najdokładniejszych map świata sprzed epoki europejskich wypraw (uwaga: biegun północny znajduje się na dole mapy). Fragment Atlasu Katalońskiego z 1375 roku Gerarda Merkatora z 1587 roku Wielkie odkrycia geograficzne – określenie odkryć geograficznych dokonanych przez europejskich żeglarzy na przełomie XV i XVI wieku, a w szczególności: opłynięcie Przylądka Dobrej Nadziei przez Bartolomeu Diasa (1488), odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (12 października 1492), a następnie jej podbój, podróż Vasco da Gamy do Indii (1498) oraz pierwsza podróż dookoła świata Ferdynanda Magellana (1519–1522).

Nowy!!: Średniowiecze i Wielkie odkrycia geograficzne · Zobacz więcej »

Wikingowie

Festiwal wikingów Magnus Barelegs Zrekonstruowany długi dom z epoki wikingów Wikingowie – najemni wojownicy, którzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym.

Nowy!!: Średniowiecze i Wikingowie · Zobacz więcej »

Wilhelm Zdobywca

Wilhelm I Zdobywca, zwany także Wilhelmem Bękartem (ang. William the Bastard, fr. Guillaume le Bâtard), (ur. ok. 1028 w Falaise, zm. 9 września 1087 w klasztorze Saint Gervais niedaleko Rouen) – król Anglii i książę Normandii.

Nowy!!: Średniowiecze i Wilhelm Zdobywca · Zobacz więcej »

William Langland

William Langland (ok. 1330 – ok. 1400) – angielski poeta, pochodzący prawdopodobnie z Ledbury, franciszkanin.

Nowy!!: Średniowiecze i William Langland · Zobacz więcej »

William Ockham

William Ockham, Wilhelm Ockham ang.

Nowy!!: Średniowiecze i William Ockham · Zobacz więcej »

William z Malmesbury

Opactwo Malmesbury William z Malmesbury, (ur. ok. 1080 lub 1095 w Wiltshire, zm. ok. 1143) – angielski historyk, żyjący w XII wieku, mnich w opactwie Malmesbury.

Nowy!!: Średniowiecze i William z Malmesbury · Zobacz więcej »

Witraż

Stanisława Wyspiańskiego Witraż – ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelaznymi sztabami.

Nowy!!: Średniowiecze i Witraż · Zobacz więcej »

Wojna Bizancjum z Ostrogotami

Wojna Bizantyjczyków z Ostrogotami trwała w latach 535-562.

Nowy!!: Średniowiecze i Wojna Bizancjum z Ostrogotami · Zobacz więcej »

Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628)

Wojna bizantyńsko-sasanidzka z lat 602–628 – ostatnia i najbardziej wyniszczająca z serii wojen bizantyńsko-sasanidzkich toczonych między Cesarstwem Bizantyńskim i imperium perskich Sasanidów.

Nowy!!: Średniowiecze i Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628) · Zobacz więcej »

Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami

Justyniana wybity z okazji tryumfu nad Wandalami Bitwa pod Ad Decimum – plan Gelimera Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami – wojna toczona w latach 533–534 między Cesarstwem Bizantyńskim a plemiennym państwem Wandalów, która zakończyła się upadkiem wandalskiego królestwa.

Nowy!!: Średniowiecze i Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami · Zobacz więcej »

Wojna Dwóch Róż

Yorków Lancasterów Tudorów Wojna Dwóch Róż („Wojny Róż”) – wojna domowa, tocząca się w Anglii w latach 1455–1485.

Nowy!!: Średniowiecze i Wojna Dwóch Róż · Zobacz więcej »

Wojna stuletnia

Wojna stuletnia – nazwa nadana przez XIX-wiecznych historyków serii konfliktów zbrojnych, które toczyły się przez 116 lat (z przerwami) w XIV i XV wieku między Angliąa Francją.

Nowy!!: Średniowiecze i Wojna stuletnia · Zobacz więcej »

Wojny albigeńskie

Wygnanie katarów z Carcassonne w 1209 roku Jordana z Saksonii, księgi katarów i katolików zostały potraktowane ogniem w obecności Świętego Dominika, katolickie trzykrotnie oparły się płomieniom Wojny albigeńskie zwane także krucjatąprzeciw albigensom albo krucjatąkatarską(1209–1229) – 20-letnia kampania wojskowa zainicjowana przez Kościół rzymskokatolicki w celu walki z herezją, której winni być mieli przede wszystkim katarzy z Langwedocji oraz, w mniejszym stopniu, waldensi.

Nowy!!: Średniowiecze i Wojny albigeńskie · Zobacz więcej »

Wojny husyckie

Bitwie o WitkowąGórę Wojny husyckie – wojny religijne toczone na terenie Czech w latach 1419–1436, będące wynikiem krucjat organizowanych przez cesarza Zygmunta Luksemburskiego przy poparciu papiestwa.

Nowy!!: Średniowiecze i Wojny husyckie · Zobacz więcej »

Wormacja

Widok Wormacji od zachodu Katedra Kościół Św. Marcina Ratusz Stary cmentarz żydowski „Heiliger Sand” i widok katedry Dworzec główny Most Nibelungów z WieżąNibelungów Wormacja (//; Wermajze) – miasto na prawach powiatu w zachodnich Niemczech, w południowo-wschodniej części kraju związkowego Nadrenia-Palatynat.

Nowy!!: Średniowiecze i Wormacja · Zobacz więcej »

Wrzeciono (przędzalnictwo)

Wrzeciono do przędzenia ręcznego1 – rowki zabezpieczające2 – rowek ozdobny3 – przęślik4 – zarys nawoju Wrzeciono – narzędzie do ręcznego przędzenia (skręcania włókien).

Nowy!!: Średniowiecze i Wrzeciono (przędzalnictwo) · Zobacz więcej »

Wydawnictwo Naukowe PWN

Wydawnictwo Naukowe PWN (WN PWN), w latach 1951–1991 Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN) – polskie wydawnictwo naukowe założone w 1951 w Warszawie jako Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Nowy!!: Średniowiecze i Wydawnictwo Naukowe PWN · Zobacz więcej »

Wyspy Brytyjskie

Wyspy Brytyjskie ('''2''') – megaregion fizycznogeograficzny Europy Zachodniej.

Nowy!!: Średniowiecze i Wyspy Brytyjskie · Zobacz więcej »

Wyspy Kanaryjskie

Teide, Teneryfa Wydmy w Maspalomas na wyspie Gran Canaria Wyspy Kanaryjskie (oficjalna nazwa jednostki administracyjnej Comunidad Autónoma de Canarias) – region Hiszpanii obejmujący archipelag górzystych wysp pochodzenia wulkanicznego położonych na Oceanie Atlantyckim na północny zachód od wybrzeży Afryki, zaliczany do Makaronezji.

Nowy!!: Średniowiecze i Wyspy Kanaryjskie · Zobacz więcej »

Wyspy Zielonego Przylądka (kolonia)

data dostępu.

Nowy!!: Średniowiecze i Wyspy Zielonego Przylądka (kolonia) · Zobacz więcej »

XV wiek

XIV wiek XVI wiek Lata 1400. • Lata 1410. • Lata 1420. • Lata 1430. • Lata 1440. • Lata 1450. • Lata 1460. • Lata 1470. • Lata 1480. • Lata 1490. 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500.

Nowy!!: Średniowiecze i XV wiek · Zobacz więcej »

York Minster

York Minster – gotycka katedra położona w Yorku, w hrabstwie North Yorkshire w Anglii.

Nowy!!: Średniowiecze i York Minster · Zobacz więcej »

Zajęcie ojczyzny

Zajęcie ojczyzny – okres w dziejach Węgrów od opuszczenia przez nich siedzib na stepach nadczarnomorskich, tzw.

Nowy!!: Średniowiecze i Zajęcie ojczyzny · Zobacz więcej »

Zakon żebraczy

Fresk z Sacro Speco w Subiaco, XIII w. Święty Dominik, rzeźba autorstwa Nicolo dell' Arca (1493) Zakon żebraczy, zakon żebrzący, zakon mendykancki – zakon powstały w XIII wieku w celu realizacji życia ewangelicznego i apostolskiego w ubóstwie na wzór apostołów (vita apostolica).

Nowy!!: Średniowiecze i Zakon żebraczy · Zobacz więcej »

Zakon krzyżacki

Domy zakonu krzyżackiego w Europie oraz państwo zakonne w Prusach i Inflantach około 1300 roku data dostępu.

Nowy!!: Średniowiecze i Zakon krzyżacki · Zobacz więcej »

Zakon Maltański

Domy zakonu joannitów w Europie ok. 1300 roku Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty (pot. szpitalnicy, joannici, kawalerowie maltańscy) – katolicki zakon rycerski.

Nowy!!: Średniowiecze i Zakon Maltański · Zobacz więcej »

Zakon mniszy

Zakon mniszy, zakon kontemplacyjny (z gr. μοναχός monachos – samotnik, z łac. contemplare – wpatrywać się) – katolicka i prawosławna forma życia zakonnego, polegająca w pierwotnej wersji na odcięciu się od świata zewnętrznego i życiu w całkowitym odosobnieniu lub w nielicznej zamkniętej wspólnocie, poświęconemu prawie wyłącznie modlitwie i kontemplacji Boga.

Nowy!!: Średniowiecze i Zakon mniszy · Zobacz więcej »

Zakon rycerski

Pieczęć zakonu templariuszy Zakon rycerski – pierwotnie w Kościele katolickim zakon, w skład którego wchodzili zakonnicy (duchowni) oraz bracia-rycerze, czyli rycerze, którzy nie przyjmując święceń, godzili się żyć jak zakonnicy (składali śluby czystości i ubóstwa).

Nowy!!: Średniowiecze i Zakon rycerski · Zobacz więcej »

Zakonnik

Zdjęcie przedstawiające zakonnika (franciszkana) Zakonnik – człowiek, który wybrał życie w pewnej wspólnocie religijnej (zakonie).

Nowy!!: Średniowiecze i Zakonnik · Zobacz więcej »

Zakony i zgromadzenia franciszkańskie

Zakony i zgromadzenia franciszkańskie – zakony i zgromadzenia zakonne Kościoła katolickiego, założone lub współzałożone przez św. Franciszka z Asyżu, bądź odwołujące się do jego osoby i duchowości.

Nowy!!: Średniowiecze i Zakony i zgromadzenia franciszkańskie · Zobacz więcej »

Zamek

Zamek w Będzinie Zamek – zespół elementów warownych i budynków mieszkalnych powiązanych w zamknięty obwód obronny, powstały w ustroju feudalnym jako ośrodek władzy książęcej, siedziba możnowładcy, siedziba rycerza lub placówka militarna.

Nowy!!: Średniowiecze i Zamek · Zobacz więcej »

Zamek w Malborku

Zamek w Malborku (niem. Ordensburg Marienburg) – zamek w Malborku, na prawym brzegu Nogatu, wzniesiony w kilku etapach od 1280 do poł.

Nowy!!: Średniowiecze i Zamek w Malborku · Zobacz więcej »

Zaratusztrianizm

cytat.

Nowy!!: Średniowiecze i Zaratusztrianizm · Zobacz więcej »

Złącza ciesielskie poprzeczne

Wrąb krzyżowy Złącze węgłowe Złącza ciesielskie poprzeczne.

Nowy!!: Średniowiecze i Złącza ciesielskie poprzeczne · Zobacz więcej »

Złoty Kodeks z St. Emmeram

Oprawa księgi Złoty Kodeks z St.

Nowy!!: Średniowiecze i Złoty Kodeks z St. Emmeram · Zobacz więcej »

Zbroja łuskowa

Rzymska zbroja łuskowa(lorica squamata) Technika mocowania płytek w zbroi łuskowej Zbroja łuskowa – rodzaj pancerza składającego się z dużej liczby łusek wykonanych z metalu, rogu lub kości, naszytych lub w inny sposób przytwierdzonych do podłoża skórzanego lub wykonanego z innego mocnego materiału.

Nowy!!: Średniowiecze i Zbroja łuskowa · Zobacz więcej »

Zbroja końska

Zbroja końska, XVI w. Zbroja końska (także: ladr) – rodzaj zbroi zwierzęcej przeznaczonej dla koni.

Nowy!!: Średniowiecze i Zbroja końska · Zobacz więcej »

Zbroja lamelkowa

Zbroja lamelkowa Technika mocowania lamelek Zbroja lamelkowa (zbroja płytkowa) – zbroja składająca się z wielu połączonych ze sobąpłytek (lamelek), wywodząca się ze zbroi łuskowej.

Nowy!!: Średniowiecze i Zbroja lamelkowa · Zobacz więcej »

Zbroja pełna

płytowa (po prawej) Zbroja pełna – wieloelementowy rodzaj zbroi, chroniący całe ciało użytkownika „od stóp po głowę”.

Nowy!!: Średniowiecze i Zbroja pełna · Zobacz więcej »

Zdobycie Akki przez mameluków

Zdobycie Akki przez mameluków – oblężenie Akki, stolicy Królestwa Jerozolimskiego, przez wojska mameluków pod dowództwem sułtana Al-Aszraf Chalila, rozpoczęte 6 kwietnia 1291, a zakończone 18 maja tego roku zdobyciem miasta.

Nowy!!: Średniowiecze i Zdobycie Akki przez mameluków · Zobacz więcej »

Zdobycie Grenady

Zdobycie Grenady – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 1492 i było ostatnim aktem rekonkwisty.

Nowy!!: Średniowiecze i Zdobycie Grenady · Zobacz więcej »

Zdobycie Jerozolimy (1099)

Zdobycie Jerozolimy – oblężenie przez siły I wyprawy krzyżowej Jerozolimy bronionej przez fatymidzki garnizon, trwające od 7 czerwca do 15 lipca 1099 roku, zakończone zdobyciem i rzeziąmiasta.

Nowy!!: Średniowiecze i Zdobycie Jerozolimy (1099) · Zobacz więcej »

Zdobycie Konstantynopola (1204)

Zdobycie Konstantynopola – szturm krzyżowców IV krucjaty na stolicę Cesarstwa Bizantyjskiego 12–13 kwietnia 1204 roku.

Nowy!!: Średniowiecze i Zdobycie Konstantynopola (1204) · Zobacz więcej »

Zdobycie Konstantynopola (1261)

Zdobycie Konstantynopola – wydarzenie, które zapoczątkowało restaurację Cesarstwa Bizantyńskiego.

Nowy!!: Średniowiecze i Zdobycie Konstantynopola (1261) · Zobacz więcej »

Zdobycie Rzymu przez Wizygotów

Zdobycie Rzymu przez Wizygotów – zajęcie miasta przez Wizygotów na czele z królem Alarykiem w roku 410, w okresie wielkiej wędrówki ludów.

Nowy!!: Średniowiecze i Zdobycie Rzymu przez Wizygotów · Zobacz więcej »

Zgromadzenie zakonne

Zgromadzenie zakonne – jedna ze wspólnotowych form życia konsekrowanego; instytuty zakonne bądź zorganizowane wspólnoty osób świeckich i duchownych, pragnących żyć według reguł zakonnych.

Nowy!!: Średniowiecze i Zgromadzenie zakonne · Zobacz więcej »

Ziemia Święta

Ziemia Święta – termin pochodzący z Biblii, oznaczający Palestynę i Izrael jako miejsca rozgrywania się wydarzeń Starego i Nowego Testamentu.

Nowy!!: Średniowiecze i Ziemia Święta · Zobacz więcej »

Zu Nuwas

Zu Nuwas (arab. ذو نواس) także Jusuf ibn Szarahbil (arab. يوسف بن شرحبيل) – ostatni władca królestwa Himjarytów w Południowej Arabii – na terenie obecnego Jemenu – panował w latach 521/522–525/530.

Nowy!!: Średniowiecze i Zu Nuwas · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Społeczeństwo średniowieczne, Wieki średnie.

Unionpedia jest koncepcja lub sieci semantycznej mapie zorganizowane jak encyklopedii lub słownika. To daje krótką definicję każdej koncepcji i jej związków.

To jest olbrzymia mapa mentalna online, który służy jako podstawa do schematów koncepcyjnych. Jest darmowy i każdy artykuł lub dokument można pobrać. Jest to narzędzie, zasobów lub odniesienie do nauki, badań, edukacji, nauki lub nauczania, które mogą być wykorzystywane przez nauczycieli, pedagogów, uczniów lub studentów; dla świata akademickiego: dla szkoły podstawowej, średniej, gimnazjum, środku, uczelni, stopień technicznej, kolegium, uniwersytet, licencjackich, magisterskich lub stopnia doktora; dla dokumentów, raportów, projektów, pomysłów, dokumentacji, badań, podsumowań, lub pracy. Oto definicja, wyjaśnienie, opis lub znaczenie każdego znaczące na które potrzebujesz informacji, a także wykaz związanych z nimi pojęć, jak słownik. Dostępne w języku polski, angielski, hiszpański, portugalski, Japoński, chiński, francuski, niemiecki, włoski, holenderski, rosyjski, arabski, hindi, szwedzki, ukraiński, węgierski, kataloński, czeski, hebrajski, duński, fiński, indonezyjski, norweski, rumuński, turecki, wietnamski, koreański, tajski, grecki, bułgarski, chorwacki, słowacki, litewski, filipiński, łotewski, estoński i słoweński. Więcej języków wkrótce.

Wszystkie informacje ekstrahowano z Wikipedia, i jest dostępny na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.

Unionpedia nie jest wspierana ani powiązana z Fundacją Wikimedia.

Google Play, Android i logo Google Play są znakami towarowymi firmy Google Inc.

Polityka prywatności

TowarzyskiPrzybywający