Pracujemy nad przywróceniem aplikacji Unionpedia w Google Play Store
TowarzyskiPrzybywający
🌟Uprościliśmy nasz projekt, aby ułatwić nawigację!
Instagram Facebook X LinkedIn

Barok

Indeks Barok

Fara poznańskaAnnibale Carracci, ''Domine, quo vadis'' Kościół Il Gesù w RzymieAndrea Pozzo, ''Apoteoza św. Ignacego'' Bartolomé Esteban Murillo, ''Immaculata'' Pałac w WilanowieBarok (prawdopodobnie z port. barroco – perła o nieregularnym kształcie, z wł.

Spis treści

  1. 495 kontakty: Adriaen de Vries, Akademia Francuska, Akademizm, Akomodacja (religioznawstwo), Alessandro Algardi, Alessandro Scarlatti, Alfons Maria Liguori, Alonso Cano, Ameryka, Amisze, Anafora (środek stylistyczny), André Le Nôtre, Andrea del Pozzo, Andreas Schlüter, Andrzej Maksymilian Fredro, Anglia, Annibale Carracci, Antoine Coysevox, Antoine Watteau, Antoni van Leeuwenhoek, Antonio Vivaldi, Antoon van Dyck, Apostoł, Arcangelo Corelli, Architektura, Armand Jean Richelieu, Arminianizm, Arnold Geulincx, Ars moriendi, Artemisia Gentileschi, Śląsk, Śląska szkoła poetycka, Astronomia, Athanasius Kircher, Austria, Autor, Azja, Baccio Bandinelli, Baldassare Longhena, Baltasar Gracián, Balthasar Neumann, Balthasar Permoser, Baptyzm, Bartolomé Esteban Murillo, Bartolomeo Rastrelli, Baruch Spinoza, Bawaria, Bazylika św. Piotra na Watykanie, Bazylika w Vierzehnheiligen, Bóg, ... Rozwiń indeks (445 jeszcze) »

  2. Historia nowożytna

Adriaen de Vries

Merkury i Psyche (1593), Luwr Adriaen de Vries (ur. ok. 1556 w Hadze, zm. 1626 w Pradze) − niderlandzki rzeźbiarz i giser.

Zobaczyć Barok i Adriaen de Vries

Akademia Francuska

Akademia Francuska Akademia Francuska – towarzystwo naukowe założone w 1635 roku w Paryżu.

Zobaczyć Barok i Akademia Francuska

Akademizm

William-Adolphe Bouguereau, ''Narodziny Wenus'', 1879 Akademizm – kierunek w sztuce europejskiej rozwijający się od XVII do XIX wieku, przede wszystkim w malarstwie i rzeźbie.

Zobaczyć Barok i Akademizm

Akomodacja (religioznawstwo)

Akomodacja (z łac. accommodatio - przystosowanie) polega na dostosowaniu obrzędów i tekstów liturgicznych do potrzeb konkretnego zgromadzenia liturgicznego, a także na dostosowaniu formy przepowiadania (działalności misyjnej) do mentalności i kultury danej społeczności.

Zobaczyć Barok i Akomodacja (religioznawstwo)

Alessandro Algardi

Nagrobek Leona XI w Watykanie Alessandro Algardi (ur. 31 lipca 1598 w Bolonii, zm. 10 czerwca 1654 w Rzymie) – włoski rzeźbiarz, przedstawiciel rzymskiego baroku.

Zobaczyć Barok i Alessandro Algardi

Alessandro Scarlatti

Scarlatti w młodości Alessandro Pietro Gaspare Scarlatti (ur. 2 maja 1660 w Palermo, zm. 24 października 1725 w Neapolu) – włoski kompozytor okresu baroku.

Zobaczyć Barok i Alessandro Scarlatti

Alfons Maria Liguori

Bardzie Relikwie św. Alfonsa Liguori w Pagani Alfons Maria Liguori (ur. 27 września 1696 w Marianelli koło Neapolu, zm. 1 sierpnia 1787 w Pagani koło Neapolu) – włoski duchowny katolicki, założyciel redemptorystów, biskup, kaznodzieja, poeta, kompozytor, prawnik, święty Kościoła katolickiego, doktor Kościoła.

Zobaczyć Barok i Alfons Maria Liguori

Alonso Cano

''Chrystus podtrzymywany przez anioła'' (ok. 1645) Cud ze studniąśw. Izydora'' (1646–1648) Alonso Cano (ochrz. 19 lutego 1601 w Grenadzie, zm. 3 września 1667 tamże) – hiszpański rzeźbiarz, malarz, architekt i rysownik okresu baroku, uznawany za jednego z najbardziej wszechstronnych artystów hiszpańskich XVII wieku.

Zobaczyć Barok i Alonso Cano

Ameryka

Ameryka Ameryka – część świata położona na zachodniej półkuli Ziemi, w skład której wchodządwa kontynenty: Ameryka Północna i Ameryka Południowa.

Zobaczyć Barok i Ameryka

Amisze

Amisze – chrześcijańska wspólnota protestancka wywodząca się ze Szwajcarii, konserwatywny odłam anabaptystów.

Zobaczyć Barok i Amisze

Anafora (środek stylistyczny)

Anafora (gr. anaphorá „podniesienie”), także epanafora (gr. epanaphorá) – celowe powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych segmentów wypowiedzi.

Zobaczyć Barok i Anafora (środek stylistyczny)

André Le Nôtre

Vaux-le-Vicomte, parter André Le Nôtre (ur. 12 marca 1613 w Paryżu, zm. 15 września 1700 tamże) – francuski architekt krajobrazu.

Zobaczyć Barok i André Le Nôtre

Andrea del Pozzo

Fresk ''Apoteoza św. Ignacego'', kościół św. Ignacego w Rzymie Andrea del Pozzo lub Andrea Pozzo (ur. 30 listopada 1642 w Trydencie, zm. 31 sierpnia 1709 w Wiedniu) – włoski malarz, architekt barokowy i jezuita.

Zobaczyć Barok i Andrea del Pozzo

Andreas Schlüter

Pałac Krasińskich Arsenał w Berlinie Wielkiego Elektora Zamek w Berlinie Bursztynowa Komnata Andreas Schlüter (ur. 20 maja 1660 prawdopodobnie w Gdańsku lub 20 maja 1664 w Hamburgu, zm. 1714 w PetersburguInne źródła podająjako datę urodzin 13 lipca 1659, patrz) – gdański rzeźbiarz i architekt, przedstawiciel nurtu klasycyzującego w sztuce baroku.

Zobaczyć Barok i Andreas Schlüter

Andrzej Maksymilian Fredro

Andrzej Maksymilian Fredro z Pleszowic herbu Bończa, ps. „Błażej Lipowski” (ur. ok. 1620 w ziemi przemyskiej, zm. 25 kwietnia 1679 w Przemyślu) – kasztelan lwowski od 1654, starosta krośnieński, wojewoda podolski od 1676, senator, poseł, marszałek sejmu zwyczajnego w Warszawie w 1652 roku, sekretarz królewski w 1650 roku, dworzanin królewski w 1652 rokuStefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy.

Zobaczyć Barok i Andrzej Maksymilian Fredro

Anglia

Anglia – kraj stanowiący część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Zobaczyć Barok i Anglia

Annibale Carracci

''Sklep rzeźnika'' (1580) ''Jedzący fasolę'' (1580-90) ''Wniebowzięcie Marii'' (1590) ''Wenus, Adonis i Kupido'' (1595) ''Wybór Herkulesa'' (1596) ''Quo vadis, Domine?'' (1601-02) ''Ucieczka do Egiptu'' (1603) ''Pieta'' (ok.

Zobaczyć Barok i Annibale Carracci

Antoine Coysevox

Ludwika XIV w Paryżu Antoine Coysevox (ur. 29 września 1640 w Lyonie, zm. 10 października 1720 w Paryżu) – francuski rzeźbiarz barokowy.

Zobaczyć Barok i Antoine Coysevox

Antoine Watteau

''Nadanie orderu następcy tronu francuskiego'' (ok. 1710), Muzeum Narodowe w Warszawie ''Lekcja miłości'' (1716-17), Nationalmuseum, Sztokholm ''Nadąsana'' (1717), Ermitaż, Sankt Petersburg ''Odjazd na Cyterę'' (1717), Luwr, Paryż ''Pierrot (Gilles)'' (1718-19), Luwr, Paryż Pałac Sanssouci, Poczdam Antoine Watteau, właśc.

Zobaczyć Barok i Antoine Watteau

Antoni van Leeuwenhoek

Antoni van Leeuwenhoek Antoni van Leeuwenhoek (wym.; ur. 24 października 1632 w Delfcie; ochrzczony 4 listopada 1632 jako Thonius Philipszoon; zm. 26 sierpnia 1723 tamże) – holenderski urzędnik miejski, przedsiębiorca i przyrodnik (bez formalnego wykształcenia uniwersyteckiego).

Zobaczyć Barok i Antoni van Leeuwenhoek

Antonio Vivaldi

Antonio Lucio Vivaldi, zwany Il Prete Rosso (pol. „Rudy Ksiądz”) (ur. 4 marca 1678 w Wenecji, zm. 28 lipca 1741 w Wiedniu) – wenecki kompozytor, skrzypek i duchowny rzymskokatolicki.

Zobaczyć Barok i Antonio Vivaldi

Antoon van Dyck

Antoon van Dijk, Anthony van Dyck (wym. nid., ur. 22 marca 1599 w Antwerpii, zm. 9 grudnia 1641 w Londynie) – flamandzki malarz epoki baroku, znany głównie jako autor portretów.

Zobaczyć Barok i Antoon van Dyck

Apostoł

Kroniki norymberskiej) Leonarda da Vinci Apostoł (gr. apostolos – wysłannik) – nazwa używana w Nowym Testamencie najczęściej na określenie najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego osobiście i „wysłanych” do głoszenia jego nauk.

Zobaczyć Barok i Apostoł

Arcangelo Corelli

mal. Jan Frans Douven Arcangelo Corelli (ur. 17 lutego 1653 w Fusignano, zm. 8 stycznia 1713 w Rzymie) – włoski kompozytor i skrzypek.

Zobaczyć Barok i Arcangelo Corelli

Architektura

Koloseum w Rzymie Angkor Wat Santa Maria del Fiore we Florencji autorstwa architekta F. Brunelleschiego. Polski pawilon na Wystawie Światowej w Paryżu (1925), Józef Czajkowski Wieża wentylacyjna tunelu pod Moząw Rotterdamie (1937) Dom nad wodospadem (1939), proj. Frank Lloyd Wright Opera w Sydney (1973) Elektrownia Battersea nad Tamizą(1939,1955) Architektura (od „buduję” z gr.

Zobaczyć Barok i Architektura

Armand Jean Richelieu

Armand-Jean du Plessis de Richelieu (fr. wym.; ur. 9 września 1585 w Paryżu, zm. 4 grudnia 1642 tamże) – francuski diuk, kardynał, pierwszy premier Francji w latach 1624–1642.

Zobaczyć Barok i Armand Jean Richelieu

Arminianizm

Arminiusz Arminianizm – pojęcie oznaczające zarówno tendencję teologicznąw kalwinizmie, jak i protestancki ruch religijny, których początek datuje się na przełom XVI i XVII wieku.

Zobaczyć Barok i Arminianizm

Arnold Geulincx

Arnold Geulincx Arnold Geulincx wymowa nazwiska: Chelinks (ur. 31 stycznia 1624 w Antwerpii, zm. w listopadzie 1669 w Lejdzie), flamandzki filozof i logik, profesor na uniwersytecie w Louvain, a następnie w Lejdzie, współtwórca okazjonalizmu.

Zobaczyć Barok i Arnold Geulincx

Ars moriendi

XV w. autor Mistrz E.S. Ars moriendi (łac. sztuka umierania) – motyw umierania w literaturze i sztuce średniowiecznej, częsty temat ikonograficzny.

Zobaczyć Barok i Ars moriendi

Artemisia Gentileschi

''Judyta zabijająca Holofernesa'' Artemisia Gentileschi, właśc.

Zobaczyć Barok i Artemisia Gentileschi

Śląsk

Górny (kolor żółty) Śląsk (ang. Silesia) – kraina historyczna położona w Europie Środkowej, na terenie Polski, Czech i NiemiecJeśli uwzględniać łużyckie powiaty włączone w czasie reformy administracyjnej w 1815 roku do pruskiej prowincji śląskiej.

Zobaczyć Barok i Śląsk

Śląska szkoła poetycka

Śląska szkoła poetycka (niem. Schlesische Dichterschule) – to pochodzące z XIX wieku określenie literacko-historyczne dotyczące grupy śląskich poetów okresu baroku.

Zobaczyć Barok i Śląska szkoła poetycka

Astronomia

kosmicznego teleskopu Hubble’a. Astronomia (gr. astronomía od ástron + nomos, „prawo rządzące gwiazdami”) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał niebieskich (np. gwiazd, planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk) oraz zjawisk, które zachodząpoza Ziemią, jak również tych, które oddziałująw jej atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a sąpochodzenia pozaplanetarnego (np.

Zobaczyć Barok i Astronomia

Athanasius Kircher

Athanasius Kircher (ur. 2 maja 1602 w Geisa, zm. 27 listopada 1680 w Rzymie) – niemiecki teolog i jezuita, wynalazca i konstruktor, znawca języków orientalnych, badacz hieroglifów egipskich, medyk i teoretyk muzyki.

Zobaczyć Barok i Athanasius Kircher

Austria

Austria (niem. Österreich,.

Zobaczyć Barok i Austria

Autor

Autor, twórca (- sprawca, twórca) – osoba, która tworzyła lub współtworzyła dzieło (utwór w rozumieniu prawa autorskiego).

Zobaczyć Barok i Autor

Azja

Azja (gr. Asía, łac. Asia) – w zależności od podejścia: największy kontynent na Ziemi lub część świata, która razem z Europątworzy największy kontynent, Eurazję.

Zobaczyć Barok i Azja

Baccio Bandinelli

Herkules i Kakus Baccio Bandinelli właśc.

Zobaczyć Barok i Baccio Bandinelli

Baldassare Longhena

Wenecji Wieża kościoła Santa Maria del Soccorso w Rovigo Baldassare Longhena (ur. 1598 w Wenecji, zm. 18 lutego 1682 tamże) – architekt weneckiego baroku, uczeń Vincenzo Scamozziego.

Zobaczyć Barok i Baldassare Longhena

Baltasar Gracián

Baltasar Gracián y Morales (ur. 8 stycznia 1601 w Belmonte de Gracián, zm. 6 grudnia 1658 w Tarrazonie) – hiszpański prozaik i moralista, ksiądz jezuita.

Zobaczyć Barok i Baltasar Gracián

Balthasar Neumann

Rzeźba przedstawiająca Balthasara Neumanna B. Neumann: rezydencja w Würzburgu B. Neumann: bazylika Czternastu Świętych Wspomożycieli (niem. ''Vierzehnheiligen'') koło Bad Staffelstein B. Neumann: kościół opactwa w Neresheim Znaczek pocztowy z 1961 r. z portretem Balthasara Neumanna Johann Balthasar Neumann (ur.

Zobaczyć Barok i Balthasar Neumann

Balthasar Permoser

Balthasar Permoser (ur. 13 sierpnia 1651 w Kammer bei Waging, obecnie część Traunstein; 20 lutego 1732 w Dreźnie) – niemiecki rzeźbiarz okresu baroku i wczesnego rokoko.

Zobaczyć Barok i Balthasar Permoser

Baptyzm

Baptyzm (z gr. baptídzein „zanurzać; chrzcić” od báptein „zanurzać”) – nurt chrześcijaństwa należący do protestantyzmu, akcentujący indywidualizm w relacji do Boga, nadrzędnąrolę Pisma Świętego jako autorytetu w sprawach wiary i życia chrześcijanina oraz ograniczający praktykę chrztu do osób świadomych tego aktuE.A.

Zobaczyć Barok i Baptyzm

Bartolomé Esteban Murillo

Pomnik Murilla w Madrycie Bartolomé Esteban Pérez Murillo (ur. 31 grudnia 1617 w Sewilli, zm. 3 kwietnia 1682 tamże) – hiszpański malarz barokowy.

Zobaczyć Barok i Bartolomé Esteban Murillo

Bartolomeo Rastrelli

Francesco Bartolomeo Rastrelli (ros. Франческо Бартоломео Растрелли; ur. 1700 w Paryżu, zm. 1771 w Petersburgu) – architekt barokowy pochodzenia włoskiego, tworzący w stylu rosyjskiego baroku na terenie Rosji carskiej, zaprojektował m.in.

Zobaczyć Barok i Bartolomeo Rastrelli

Baruch Spinoza

łac. ''Terra hic Benedicti de Spinoza in Ecclesia Nova olim sepulti ossa tegit'' Baruch Spinoza, Benedictus Despinoza, Benedictus d’Espinoza (ur. 24 listopada 1632 w Amsterdamie, zm. 21 lutego 1677 w Hadze) – filozof niderlandzki pochodzenia portugalsko-żydowskiego, konkretniej sefardyjskiego; z zawodu rzemieślnik optyczny.

Zobaczyć Barok i Baruch Spinoza

Bawaria

Bawaria, Wolny Kraj Bawaria, Wolne Państwo Bawaria (niem. Bayern, Freistaat Bayern) – największy pod względem powierzchni i najlepiej rozwinięty gospodarczo kraj związkowy Niemiec.

Zobaczyć Barok i Bawaria

Bazylika św. Piotra na Watykanie

Bazylika Świętego Piotra w Watykanie – rzymskokatolicka bazylika na Wzgórzu Watykańskim, zbudowana w latach 1506–1626, na miejscu starszej bazyliki wczesnochrześcijańskiej, fundacji cesarza Konstantyna Wielkiego, jedna z czterech bazylik większych Rzymu oraz jedna z wielu bazylik papieskich (dawniej patriarchalnych), sanktuarium, jeden z najważniejszych ośrodków pielgrzymkowych.

Zobaczyć Barok i Bazylika św. Piotra na Watykanie

Bazylika w Vierzehnheiligen

Bazylika w Vierzehnheiligen lub kościół pielgrzymkowy Czternastu Świętych Wspomożycieli – barokowo-rokokowy kościół w Niemczech.

Zobaczyć Barok i Bazylika w Vierzehnheiligen

Bóg

Bóg stwarzający świat'', Muzeum Brytyjskie tetragram JHWH nad obrazem Jezusa Kopia obok Wawelu. Kraków Kaligrafia słowa Allah antyczny Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie (jednej bądź wielu) uznaje większość religii.

Zobaczyć Barok i Bóg

Belweder w Wiedniu

Belweder w Wiedniu – barokowy pałac księcia Eugeniusza Sabaudzkiego, zlokalizowany w Wiedniu, w Austrii.

Zobaczyć Barok i Belweder w Wiedniu

Benedetto Croce

Benedetto Croce (ur. 25 lutego 1866 w Pescasseroli, zm. 20 listopada 1952 w Neapolu) – włoski filozof, krytyk literacki, liberalny publicysta i polityk, obok Giovanniego Gentile przedstawiciel włoskiego idealizmu XX w. oraz jeden z czołowych estetyków tego okresu.

Zobaczyć Barok i Benedetto Croce

Benvenuto Cellini

''Perseusz z głowąMeduzy'', Loggia dei Lanzi, Florencja Solniczka Benvenuto Cellini (ur. 3 listopada 1500 we Florencji, zm. 13 lutego 1571 tamże) – rzeźbiarz, złotnik, pisarz i medalier florencki, manierysta.

Zobaczyć Barok i Benvenuto Cellini

Bezwładność

280x280px Bezwładność (inercja) – właściwość wszystkich ciał materialnych o masie spoczynkowej większej od zera, polegająca na tym, że w inercjalnym układzie odniesienia, jeśli na ciało nie działa siła lub działające siły równoważąsię, to porusza się ono ruchem jednostajnym lub pozostaje w spoczynku.

Zobaczyć Barok i Bezwładność

Biologia

ewolucji opartym o dobór naturalny. Biologia (z gr. βίος, bios – życie; λόγος, logos – słowo, nauka) – nauka przyrodnicza badająca życie.

Zobaczyć Barok i Biologia

Bitwa pod Lepanto (1571)

Bitwa pod Lepanto – bitwa morska stoczona 7 października 1571 na południowy zachód od Lepanto (obecnie Nafpaktos w Grecji) pomiędzy Imperium Osmańskim a LigąŚwiętą, zakończona zwycięstwem chrześcijan.

Zobaczyć Barok i Bitwa pod Lepanto (1571)

Bitwa pod Wiedniem

Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana OdsiecząWiedeńskąlub rzadziej WiktoriąWiedeńską) – bitwa stoczona 12 września 1683 pod Wiedniem między wojskami polsko-cesarskimi pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego a armiąImperium Osmańskiego pod wodząwezyra Kara Mustafy.

Zobaczyć Barok i Bitwa pod Wiedniem

Blaise Pascal

Pascalin na wystawie w paryskim Musée des Arts et Métiers Blaise Pascal, wym.

Zobaczyć Barok i Blaise Pascal

Bracia Asam

Bracia Asam, Cosmas Damian (1686–1739) i Egid Quirin (1692–1750) – niemieccy architekci i dekoratorzy przełomu baroku i rokoka.

Zobaczyć Barok i Bracia Asam

Brązy

Dawne brązy santim z 1939 r. wybita z brązu Brązy – stopy miedzi z cynąlub innymi metalamiNazwa brąz bez dalszych określeń oznacza stop miedzi i cyny.

Zobaczyć Barok i Brązy

Caravaggio

Michelangelo Merisi da Caravaggio (ur. 29 września 1571 w Mediolanie, zm. 18 lipca 1610 w Porto Ercole koło Monte Argentario) – włoski malarz działający w latach 1593–1610 w Rzymie, Neapolu, na Malcie i Sycylii.

Zobaczyć Barok i Caravaggio

Carlo Maderno

Carlo Maderno, także Carlo Maderna (ur. 1556 w Capolago koło Mendrisio (Szwajcaria), zm. 30 stycznia 1629 w Rzymie) – architekt tesyński, główny projektant i wykonawca fasady bazyliki św. Piotra w Rzymie.

Zobaczyć Barok i Carlo Maderno

Carlo Rainaldi

Carlo Rainaldi (ur. 4 maja 1611 w Rzymie, zm. 8 lutego 1691 tamże) – architekt włoski, przedstawiciel baroku rzymskiego.

Zobaczyć Barok i Carlo Rainaldi

Cathedra Petri

thumb Cathedra Petri (łac. Tron Piotrowy) – ołtarz główny w bazylice watykańskiej.

Zobaczyć Barok i Cathedra Petri

Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Maksymiliana II Cesarz rzymski – termin używany przez historyków na określenie średniowiecznego władcy, który otrzymał tytuł cesarza rzymskiego od papieża.

Zobaczyć Barok i Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Charles Le Brun

''Kanclerz Séguier na koniu'' (ok. 1670), Luwr Paryż ''Portret Nicolasa Le Bruna'' (ok. 1635), Rezidenzgalerie Salzburg ''Wniebowzięcie NMP'' (lata 70. XVII w.), Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie Charles Le Brun (Lebrun) (ochrz.

Zobaczyć Barok i Charles Le Brun

Charles Perrault

Charles Perrault (ur. 12 stycznia 1628 w Paryżu, zm. 16 maja 1703 tamże) – francuski pisarz i urzędnik, uczestnik sporu starożytników z nowożytnikami (Querelle des Anciens et des Modernes).

Zobaczyć Barok i Charles Perrault

Charles Rollin

Charles Rollin Charles Rollin (ur. 30 stycznia 1661 w Paryżu, zm. 13 września 1741 tamże) – francuski historyk i pedagog.

Zobaczyć Barok i Charles Rollin

Chemia

Roztwory substancji w butelkach laboratoryjnych, w tym woda amoniakalna i kwas azotowy, podświetlone na różne kolory Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi.

Zobaczyć Barok i Chemia

Chiaroscuro

Caravaggio, ''Wieczerza w Emaus'' Drzeworyt chiaroscuro (Antonio da Trenta, ''Sybilla Tyburtyńska i August'' – na podst. rysunku Parmigianina) Chiaroscuro (wł. chiaro – "jasny" i scuro – "ciemny") – termin stosowany czasem wymiennie ze "światłocieniem", ale kładący bardziej nacisk na różnice w natężeniu światła, podczas gdy "światłocień" oznacza ogólny rozkład świateł i cieni w dziele (malarskim, graficznym, rysunkowym), dzięki którym uzyskuje się wrażenie trójwymiarowości.

Zobaczyć Barok i Chiaroscuro

Chiny

Dynastii Qing. Chiny – region historyczno-kulturowy w Azji, będący jednąz najstarszych cywilizacji na świecie.

Zobaczyć Barok i Chiny

Chorwacja

Chorwacja, Republika Chorwacji – państwo leżące na pograniczu Europy Środkowej i Europy Południowej, nad Morzem Adriatyckim i graniczące od południa z Bośniąi Hercegowinąoraz Czarnogórą, od wschodu z Serbiąoraz Węgrami i Słoweniąod północy.

Zobaczyć Barok i Chorwacja

Christiaan Huygens

Christiaan Huygens (ur. 14 kwietnia 1629 w Hadze, zm. 8 lipca 1695 tamże) – holenderski uczony: matematyk, fizyk teoretyczny i doświadczalny, astronom oraz inżynier-wynalazca.

Zobaczyć Barok i Christiaan Huygens

Christopher Wren

Christopher Wren (ur. 20 października 1632 w East Knoyle, zm. 25 lutego 1723 w Hampton Court) – angielski architekt i uczony.

Zobaczyć Barok i Christopher Wren

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.

Zobaczyć Barok i Chrześcijaństwo

Churrigueryzm

Fasada katedry w Santiago de Compostela Churrigueryzm – specyficzna, hiszpańska odmiana baroku, charakteryzująca się przerostem elementów ornamentowych i niezwykłąobfitościąrzeźbiarskich detali występująca w Hiszpanii i Meksyku.

Zobaczyć Barok i Churrigueryzm

Claude Lorrain

''Port morski z willąmedycejską'' (1637) ''Krajobraz z Apollem i Merkurym'' (1645) ''Port morski z zaokrętowaniem królowej Saby'' (1648) ''Port morski o wschodzie słońca'' (1674) Claude Lorrain, właśc.

Zobaczyć Barok i Claude Lorrain

Claudio Monteverdi

Claudio Giovanni Crettinnieo Antonio Monteverdi (ur. 15 maja 1567 w Cremonie, zm. 29 listopada 1643 w Wenecji) – włoski kompozytor, wiolista (grał na violi da braccio), śpiewak i ksiądz katolicki.

Zobaczyć Barok i Claudio Monteverdi

Cogito ergo sum

''Cogito ergo sum'' jest jednym z najsłynniejszych cytatów filozoficznych. Tutaj na pomniku Kartezjusza w Tours (Francja). Cogito ergo sum – łacińskie zdanie będące konkluzjąwywodu, w którym René Descartes (Kartezjusz) poszukuje niepowątpiewalnych podstaw wiedzy.

Zobaczyć Barok i Cogito ergo sum

Concerto grosso

Concerto grosso (konˈtʃɛrto ˈɡrɔsso; l.m. concerti grossi; z języka wł. duży koncert) – typ instrumentalnego koncertu barokowego, charakteryzujący się współzawodniczeniem partii grupy instrumentów solowych (concertino) z partiącałej orkiestry (tutti).

Zobaczyć Barok i Concerto grosso

Czechy

Czechy, Republika Czeska – unitarne państwo śródlądowe w Europie Środkowej.

Zobaczyć Barok i Czechy

Diego Velázquez

Diego Rodríguez de Silva y Velázquez (ochrzczony 6 czerwca 1599 w Sewilli, zm. 6 sierpnia 1660 w Madrycie) – hiszpański malarz, przedstawiciel baroku, portrecista, nadworny malarz króla Filipa IV.

Zobaczyć Barok i Diego Velázquez

Doświadczenie

Azji raczej przez ''doświadczenie'' niż przez uczenie się na pamięć. Doświadczenie – powszechne pojęcie składające się z wiedzy lub umiejętności w obserwacjach pewnych rzeczy, wydarzeń, uzyskanych poprzez zaangażowanie w ujawnienie tych rzeczy lub wydarzeń.

Zobaczyć Barok i Doświadczenie

Domenichino

''Ostatnia Komunia św. Hieronima'' (1614) ''Św. Cecylia'' (1617) ''Męczeństwo św. Piotra Męczennika'' (1619-21) ''Św. Jan Ewangelista'' (1621-29) Domenichino, właśc.

Zobaczyć Barok i Domenichino

Domenico Fontana

Bazylika św. Jana na Lateranie Domenico Fontana (ur. 1543 w Melide nad jeziorem Lugano (Szwajcaria), zm. 1607 w Neapolu) – tesyński architekt tworzący w okresie późnego renesansu.

Zobaczyć Barok i Domenico Fontana

Domenico Scarlatti

Domenico Giuseppe Scarlatti (ur. 26 października 1685 w Neapolu, zm. 23 lipca 1757 w Madrycie) – kompozytor włoski okresu baroku.

Zobaczyć Barok i Domenico Scarlatti

Domenico Trezzini

Domenico Trezzini (ur. około 1670, zm. 19 lutego 1734 w Petersburgu) – architekt rosyjskiego baroku, z pochodzenia szwajcar włoskojęzyczny.

Zobaczyć Barok i Domenico Trezzini

Dominikus Zimmermann

Dominikus Zimmermann (ur. 30 czerwca 1685 w Gaispoint koło Wessobrunn; zm. 16 listopada 1766 w Wies koło Steingaden) – bawarski architekt i sztukator, jeden z najznamienitszych przedstawicieli rokoko w Niemczech.

Zobaczyć Barok i Dominikus Zimmermann

Don Kichot (powieść)

Don Kichot (pełny tytuł hiszp. El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha) – powieść Miguela de Cervantesa.

Zobaczyć Barok i Don Kichot (powieść)

Drewno (technika)

Drewno – surowiec drzewny otrzymywany ze ściętych drzew i formowany przez obróbkę w różnego rodzaju sortymenty.

Zobaczyć Barok i Drewno (technika)

Duch (filozofia)

Pojęcia ducha oraz duszy wywodząsię z tradycji religijnych, które przekazująinformacje o objawiających się niematerialnych rozumnych istotach, czyli duchach – Bogu lub bogach, aniołach, demonach, duchach osób zmarłych etc.

Zobaczyć Barok i Duch (filozofia)

Duchowieństwo

Duchowieństwo Oscara Romero (2018) Grupa belgijskich biskupów katolickich (2007) Duchowieństwo, inaczej kler (z) – ogół duchownych danego Kościoła lub wspólnoty religijnej.

Zobaczyć Barok i Duchowieństwo

Dydona i Eneasz

Dydona i Eneasz – opera w trzech aktach do libretta Nahuma Tate'a skomponowana przez Henry’ego Purcella.

Zobaczyć Barok i Dydona i Eneasz

Edmond Halley

Popiersie Halleya (Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich) Edmond Halley (imię zapisywane także jako Edmund; ur. w Haggerston, Shoreditch koło Londynu, zm. w Greenwich) – angielski astronom i matematyk.

Zobaczyć Barok i Edmond Halley

Edukacja

Obraz przedstawiający lekcję w szkole. Przykład edukacji formalnej. Edukacja – ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży, stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych.

Zobaczyć Barok i Edukacja

Ekwiprobabilizm

Ekwiprobabilizm (z łac. aequus – równy i probabilis – prawdopodobny) – system etyczny stwierdzający, że przy stosowaniu zasad moralnych w konkretnych sytuacjach należy wybierać możliwość bardziej albo przynajmniej równie prawdopodobną, co przeciwna.

Zobaczyć Barok i Ekwiprobabilizm

Elipsa

stożka płaszczyzną. Elipsa (gr. ἔλλειψις, elleipsis – „brak, opuszczenie, pominięcie”, zob. geneza) – przypadek ograniczonej krzywej stożkowej, czyli krzywej będącej częściąwspólnąpowierzchni stożkowej oraz przecinającej jąpłaszczyzny.

Zobaczyć Barok i Elipsa

Empiryzm

Empiryzm (od empeiría – „doświadczenie”) – kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem ludzkiego poznania sąwyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, natomiast wszelkie idee, teorie itp.

Zobaczyć Barok i Empiryzm

Entre cour et jardin

Pałac wersalski – przykład pałacu ''entre cour et jardin'' (obraz Pierre'a Patela, XVII wiek) Wersal – schematyczny plan założenia, stan na rok 1789 Entre cour et jardin (fr. między dziedzińcem a ogrodem) – typ pałacu barokowego, wykształconego we Francji w XVII wieku.

Zobaczyć Barok i Entre cour et jardin

Epos

Homer, autor Iliady i Odysei, pionier eposu. Epos (gr. έπος, epos „słowo”), także: ‘epopeja’, ‘poemat heroiczny’, czasem również ‘poemat epicki’ – jeden z głównych i najstarszych gatunków epiki.

Zobaczyć Barok i Epos

Eschatologia chrześcijańska

Albrecht Dürer – ''Czterej jeźdźcy Apokalipsy'' Eschatologia chrześcijańska (z greckiego έσχατος /eschatos/ – „ostatni” + λόγος /logos/ – „słowo”) – doktryna religijna dotycząca końca istnienia kosmosu i człowieka, a także dział teologii chrześcijańskiej traktujący o tzw.

Zobaczyć Barok i Eschatologia chrześcijańska

Etyka

Etyka (z, ēthos – stałe miejsce zamieszkania, obyczaj, zwyczaj) – dział filozofii dotyczący powinności moralnej: moralnego dobra lub zła.

Zobaczyć Barok i Etyka

Europa

Europa Mapa polityczna Europy Europa – część świata leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.

Zobaczyć Barok i Europa

Fasada

Lądku-Zdroju kościoła Wizytek w Warszawie modernizmu, zbudowane z marmuru i diorytu Fasada – główna, efektowna elewacja budynku, o szczególnie dużej dekoracyjności, często monumentalna, spełniająca funkcje reprezentacyjne wobec całego gmachu, a przez to wyróżniająca się spośród pozostałych elewacji.

Zobaczyć Barok i Fasada

Ferdinand Maximilian Brokoff

Ferdinand Maximilian Brokoff (ur. 12 września 1688 w Červeným Hrádku koło Chomutova, zm. 8 marca 1731 w Pradze) – czeski rzeźbiarz barokowy; syn rzeźbiarza Jana Brokoffa.

Zobaczyć Barok i Ferdinand Maximilian Brokoff

Filip II Habsburg

Filip II (ur. 21 maja 1527 w Valladolid, zm. 13 września 1598 w Eskurialu) – król Neapolu i Sycylii w latach 1554–1598, władca Niderlandów w latach 1555–1598, król Hiszpanii w latach 1556–1598 i Portugalii w latach 1580–1598 jako Filip I, z dynastii Habsburgów.

Zobaczyć Barok i Filip II Habsburg

Filipiny

Filipiny, oficjalnie Republika Filipin (fil. Pilipinas, Republika ng Pilipinas) – państwo wyspiarskie w Azji Południowo-Wschodniej, położone na Archipelagu Filipińskim na Oceanie Spokojnym.

Zobaczyć Barok i Filipiny

Filippo Juvara

Opactwo Superga koło Turynu Pałac Madama Madrycie projekt Filippo Juvary Filippo Juvara (Filippo Juvarra) (ur. 7 marca 1676Encyklopedia. T. 7, Indoc-Karpi /. Adres wyd Kraków: Mediasat Poland, w Messynie, zm. 11 stycznia 1736 w Madrycie – włoski architekt i rzeźbiarz.

Zobaczyć Barok i Filippo Juvara

Filozofia

Herrada z Landsbergu, ''Hortus deliciarum'', ''Philosophia et septem artes liberales'' Rembrandt, ''Medytujący filozof'', 1632 Auguste Rodin, ''Myśliciel'', 1902 Filozofia (od: – „miły, ukochany” i – „mądrość”, tłumaczone jako „umiłowanie mądrości”) – różnie definiowany element kultury umysłowej.

Zobaczyć Barok i Filozofia

Fizyka

400px Krakowie Fizyka (z, physis – „natura”) – podstawowa nauka przyrodnicza badająca najbardziej fundamentalne i uniwersalne właściwości materii i energii, ich przemiany oraz oddziaływania między nimi.

Zobaczyć Barok i Fizyka

Flandria (region)

Regionu Flamandzkiego Holenderska część Flandrii Hrabstwo Flandrii w 1477 Flandria (niderl. Vlaanderen, fr. Flandre) – kraina historyczno-geograficzna położona na terenach Belgii, Francji i Holandii wzdłuż wybrzeża Morza Północnego.

Zobaczyć Barok i Flandria (region)

François Couperin Le Grand

François Couperin zw.

Zobaczyć Barok i François Couperin Le Grand

François de La Rochefoucauld (pisarz)

François de La Rochefoucauld, Franciszek VI książę de la Rochefoucauld (ur. 15 września 1613 w Paryżu, zm. 17 marca 1680 tamże) – francuski pisarz, pamiętnikarz i filozof.

Zobaczyć Barok i François de La Rochefoucauld (pisarz)

François Duquesnoy

François Duquesnoy lub Du Quesnoy, zwany Il Fiammingo (ochrz. 12 stycznia 1597 w Brukseli, zm. 19 lipca 1643 w Livorno) – flamandzki rzeźbiarz.

Zobaczyć Barok i François Duquesnoy

François Fénelon

François de Salignac de la Mothe, znany jako François Fénelon (ur. 6 sierpnia 1651, zm. 7 stycznia 1715) – francuski arcybiskup, teolog, pisarz i pedagog.

Zobaczyć Barok i François Fénelon

François Girardon

Popiersie Nicolasa Boileau, Luwr François Girardon (ur. 10 marca 1628 w Troyes, zm. 1 września 1715 w Paryżu) – rzeźbiarz francuski, czołowy reprezentant barokowego klasycyzmu we Francji i sztuki dworskiej czasów Ludwika XIV.

Zobaczyć Barok i François Girardon

François Mansart

François Mansart (ur. 23 stycznia 1598 w Paryżu, zm. 23 września 1666, tamże) – architekt francuskiego baroku.

Zobaczyć Barok i François Mansart

Francesco Borromini

San Carlo alle Quattro Fontane Francesco Borromini, właśc.

Zobaczyć Barok i Francesco Borromini

Francesco Petrarca

Francesco Petrarca (ur. 20 lipca 1304 w Arezzo, zm. 19 lipca 1374 w Arquà) – jeden z pierwszych poetów pochodzący z Italii.

Zobaczyć Barok i Francesco Petrarca

Francis Bacon (filozof)

Francis Bacon, 1.

Zobaczyć Barok i Francis Bacon (filozof)

Francisco de Zurbarán

Francisco de Zurbarán (ur. 1598 w Fuente de Cantos w Estremadurze, ochrzczony 7 listopada tego roku; zm. 27 sierpnia 1664 w Madrycie) – hiszpański malarz epoki baroku, przedstawiciel caravaggionizmu oraz szkoły sewilskiej w malarstwie hiszpańskim.

Zobaczyć Barok i Francisco de Zurbarán

Franciszek Ksawery

Zamek Javier Wizja św. Franciszka Ksawerego Św. Franciszek nawraca pogan Pomnik św. Franciszka Ksawerego w Kagoshimie. Niżej stojąjego uczniowie: Bernardo z Kagoshimy i Anjirō ''Śmierć świętego Franciszka Ksawerego'', Francisco Goya, 1771–1774 Mapa podróży Franciszka Ksawerego Franciszek Ksawery, właśc.

Zobaczyć Barok i Franciszek Ksawery

Franciszek Salezy

Franciszek Salezy, właściwie François de Sales (ur. 21 sierpnia 1567 w Thorens-Glières, zm. 28 grudnia 1622 w Lyonie) – sabaudzki doktor Kościoła, święty Kościoła katolickiego, biskup Genewy, założyciel zakonu wizytek, autor dzieła Filotea. Wprowadzenie do życia pobożnego.

Zobaczyć Barok i Franciszek Salezy

Franciszek Suárez

''Summae theologiae. De Deo uno et trino'', I, 1607 ''Commentariorum ac disputationum in tertiam partem divi Thomae'' (1590). Franciszek Suárez SJ (ur. 5 stycznia 1548 w Grenadzie, zm. 25 września 1617 w Lizbonie lub Coimbrze) – hiszpański filozof neoscholastyczny.

Zobaczyć Barok i Franciszek Suárez

Francja

Francja (IPA), Republika Francuska – państwo, którego część metropolitalna znajduje się w Europie Zachodniej oraz częściowo w Europie Południowej (Oksytania, Korsyka), posiadające także zamorskie terytoria na innych kontynentach.

Zobaczyć Barok i Francja

Francuska Akademia Nauk

Colbert przedstawia Ludwikowi XIV członków Królewskiej Akademii Nauk w 1667 Francuska Akademia Nauk – korporacja uczonych założona w roku 1666 przez Ludwika XIV.

Zobaczyć Barok i Francuska Akademia Nauk

Frans Hals

''Śmiejący się kawaler'' (1624) ''Malle Babbe'' (detal), (1633-35) ''Błazen grający na lutni'' (ok. 1623) ''Cyganka'' (1628-30) ''Portret regentek domu staruszek w Haarlemie'' (1664) ''Portret regentów domu starców w Haarlemie'' (1664) Frans Hals (ur.

Zobaczyć Barok i Frans Hals

Gabriel Fahrenheit

Daniel Gabriel Fahrenheit (ur. 24 maja 1686 w Gdańsku, zm. 16 września 1736 w Hadze) – niemieckojęzyczny fizyk i inżynier, holenderskiego pochodzenia, pochodzący z polskiego Gdańska, zawodowo związany głównie z Niderlandami.

Zobaczyć Barok i Gabriel Fahrenheit

Galileusz

Galileusz, właśc.

Zobaczyć Barok i Galileusz

Gallikanizm

Portret Jacques'a-Bénigne'a Bossueta. Gallikanizm – ruch polityczno-religijny we Francji, zmierzający do uniezależnienia Kościoła francuskiego od władzy papieskiej, ograniczenia uprawnień papieża na rzecz powiększenia władzy króla.

Zobaczyć Barok i Gallikanizm

Gdańsk

Gdańsk – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce w województwie pomorskim, położone nad Morzem Bałtyckim u ujścia Motławy do Wisły nad ZatokąGdańską, największe pod względem powierzchni miasto w kraju.

Zobaczyć Barok i Gdańsk

Georg Friedrich Händel

Georg Friedrich Händel (ang. George Frideric Handel lub George Frederick Handel; pol. Jerzy Fryderyk Händel, ur. 23 lutego 1685 w Halle, zm. 14 kwietnia 1759 w Londynie) – niemiecki kompozytor późnego baroku, który dokonał syntezy barokowych osiągnięć muzycznych, zwłaszcza niemieckich, włoskich i angielskich.

Zobaczyć Barok i Georg Friedrich Händel

Georg Philipp Telemann

Georg Philipp Telemann (ur. w Magdeburgu, zm. 25 czerwca 1767 w Hamburgu) – niemiecki kompozytor okresu baroku.

Zobaczyć Barok i Georg Philipp Telemann

Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff

Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff (ur. 17 lutego 1699 we wsi Kukadło koło Krosna Odrzańskiego, zm. 16 września 1753 w Berlinie) – architekt i malarz niemiecki.

Zobaczyć Barok i Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff

George Herbert (poeta)

George Herbert (ur. 3 kwietnia 1593 w Montgomery, zm. 1 marca 1633 w Bemerton) – angielski poeta epoki baroku, mówca i duchowny anglikański.

Zobaczyć Barok i George Herbert (poeta)

Giacomo Carissimi

Giacomo Carissimi (ochrzczony 18 kwietnia 1605 w Marino, zm. 12 stycznia 1674 w Rzymie) – włoski kompozytor, śpiewak, organista i kapelmistrz; ksiądz katolicki.

Zobaczyć Barok i Giacomo Carissimi

Giacomo della Porta

Fasada kościoła Il Gesù w Rzymie Giacomo della Porta (ur. w 1540 w Porlezzy, zm. 3 września 1602 w Rzymie) – włoski architekt i rzeźbiarz barokowy.

Zobaczyć Barok i Giacomo della Porta

Giambattista Marino

Giambattista Marino, także Marini (ur. 18 października 1569 w Neapolu, zm. 25 marca 1625 tamże) – włoski poeta, główny przedstawiciel literatury włoskiego baroku.

Zobaczyć Barok i Giambattista Marino

Giambologna

Giambologna, Giovanni da Bologna, właśc.

Zobaczyć Barok i Giambologna

Giovanni Battista Pergolesi

Tablica na miejscu urodzenia kompozytora Okładka opery "La Serva Padrona" Okładka opery "Il prigionier superbo" Okładka opery "Salustia" Autograf dzieła "Stabat Mater" Pomnik Pergolesiego w Jesi Giovanni Battista Pergolesi, właściwie Giovanni Battista Draghi (ur.

Zobaczyć Barok i Giovanni Battista Pergolesi

Giovanni Battista Piazzetta

''Mały żebrak'' (1725-30) ''Wniebowzięcie Marii '' (1735) ''Rebeka u studni'' (ok. 1740) Giovanni Battista Piazzetta (Giambattista Piazzetta) (ur. 13 lutego 1682 w Wenecji, zm. 29 kwietnia 1754 tamże) – włoski malarz, grafik i rytownik, przedstawiciel weneckiego malarstwa rokokowego.

Zobaczyć Barok i Giovanni Battista Piazzetta

Giovanni Battista Tiepolo

Giovanni Battista Tiepolo lub Giambattista Tiepolo (ur. 5 marca 1696 w Wenecji, zm. 27 marca 1770 w Madrycie) – włoski malarz, freskant, rysownik, grafik i rytownik okresu rokoka, ostatni z wielkich mistrzów weneckiego malarstwa dekoracyjnego.

Zobaczyć Barok i Giovanni Battista Tiepolo

Giovanni Francesco Barbieri

''Pejzaż w blasku księżyca'' (1616), Nationalmuseum, Sztokholm ''Zuzanna i starcy'' (1617), Prado, Madryt ''Pasterze arkadyjscy – "Et in Arcadia ego"'' (1618), Galleria Nazionale d'Arte Antica, Rzym ''Św. Franciszek słuchający muzyki anielskiej'' (1620), Muzeum Narodowe w Warszawie ''Pojmanie Chrystusa'' (1621), Fitzwilliam Museum, Cambridge ''Aurora'' (1621–23) ''Bóg Ojciec'' (1635–1640), Muzeum Narodowe w Warszawie ''Opłakiwanie'' (1640) ''Alegoria malarstwa'', II poł.

Zobaczyć Barok i Giovanni Francesco Barbieri

Giovanni Lorenzo Bernini

Giovanni Lorenzo Bernini zw.

Zobaczyć Barok i Giovanni Lorenzo Bernini

Gongoryzm

Gongoryzm (kultyzm) – kierunek w barokowej poezji hiszpańskiej XVII wieku.

Zobaczyć Barok i Gongoryzm

Gorzkie żale

Bernarda Belotta (Canaletta) Gorzkie Żale – nabożeństwo pasyjne w Kościele katolickim, mające najczęściej formę nabożeństwa eucharystycznego, odprawianego w okresie wielkiego postu, szczególnie w niedziele, ale również – zależnie od lokalnych zwyczajów – w inne dni (np.

Zobaczyć Barok i Gorzkie żale

Gottfried Wilhelm Leibniz

Gottfried Wilhelm Leibniz, znany także pod nazwiskiem Leibnitz (ur. w Lipsku, zm. 14 listopada 1716 w Hanowerze) – niemiecki polihistor: prawnik, dyplomata, historyk i bibliotekarz, zajmujący się też filozofią, matematyką, fizykąteoretycznąi inżynieriąmechaniczną; doktor prawa i filozofii, przez większość kariery zatrudniony na dworze Księstwa Hanoweru.

Zobaczyć Barok i Gottfried Wilhelm Leibniz

Gregorio Fernández

Gregorio Fernández (ur. 1576 w Sarrii; zm. 1636 w Valladolid) – rzeźbiarz hiszpański epoki baroku.

Zobaczyć Barok i Gregorio Fernández

Grzegorz XIII

Grzegorz XIII (łac. Gregorius XIII, właśc. Ugo Boncompagni; ur. 1 lub 7 stycznia 1502 w Bolonii, zm. 10 kwietnia 1585 w Rzymie) – papież w okresie od 13 maja 1572 do 10 kwietnia 1585.

Zobaczyć Barok i Grzegorz XIII

Guarino Guarini

Palazzo Carignano w Turynie. Mesynie Camillo-Guarino Guarini, (ur. 7 stycznia 1624 w Modenie, zm. 6 marca 1683 w Mediolanie) – włoski architekt, przedstawiciel dojrzałego baroku.

Zobaczyć Barok i Guarino Guarini

Guido Reni

''Dawid z głowąGoliata'' (1601-5) Luwr, Paryż Św. Cecylia'' (1606) Norton Simon Museum, Pasadena ''Pokłon pasterzy'' (1630-32) Museo nazionale di San Martino, Neapol ''Portret kardynała Spady'' (ok. 1631) Galeria Borghese, Rzym ''Madonna Tronująca ze świętymi'' (1631-32) Pinacoteca Nazionale, Bolonia ''Portret matki artysty'' (ok.

Zobaczyć Barok i Guido Reni

Gwiazda

ultrafiolecie Drogi Mlecznej. Gwiazda – kuliste ciało niebieskie, stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii.

Zobaczyć Barok i Gwiazda

Habsburgowie

Habsburgowie – dynastia niemiecka (von Habsburg).

Zobaczyć Barok i Habsburgowie

Heinrich Schütz

Heinrich Schütz, sam podpisujący się jako Henrich, łac. Henricus Sagittarius (ur. 18 października 1585 w Bad Köstritz, zm. 6 listopada 1672 w Dreźnie) – niemiecki kompozytor i organista; najwybitniejszy niemiecki kompozytor tworzący przed J.S. Bachem i jeden z najwybitniejszych kompozytorów XVII wieku, stawiany na równi z Claudio Monteverdim.

Zobaczyć Barok i Heinrich Schütz

Heinrich Wölfflin

Heinrich Wölfflin Heinrich Wölfflin (ur. 21 czerwca 1864, zm. 19 lipca 1945) – szwajcarski historyk sztuki; uczeń Burckhardta, jego ojciec był lingwistą.

Zobaczyć Barok i Heinrich Wölfflin

Heliocentryzm

Heliocentryzm, grafika z dzieła ''Harmonia Macrocosmica'' (1660) Heliocentryzm, kopernikanizm (gr. ἡλιος hēlios – słońce, κέντρον kentron – centrum) – teoria budowy Układu Słonecznego, w której Słońce jest jego środkiem, a wszystkie planety – łącznie z Ziemią– je obiegają.

Zobaczyć Barok i Heliocentryzm

Henry Purcell

Henry Purcell (ur. prawdopodobnie 10 września 1659 w Westminster w Anglii, zm. 21 listopada 1695 w Londynie) – angielski kompozytor muzyki barokowej.

Zobaczyć Barok i Henry Purcell

Henry Vaughan

Henry Vaughan (ur. 17 kwietnia 1622 w Llansantffraed w Brecknockshire w Walii, zm. 23 kwietnia 1695 tamże) – angielski poeta metafizyczny pochodzenia walijskiego, przedstawiciel religijnego nurtu tej poezji.

Zobaczyć Barok i Henry Vaughan

Hieronim Morsztyn

Hieronim Morsztyn (Jarosz Morsztyn; Hieronimus Morstin de Raciborsko, H.M.D.R, H.M.Z.R), (ur. ok. 1581, zm. ok. 1622) – polski poeta wczesnobarokowy, pisarz i tłumacz, którego erotyki, hedonizm i zachwyt nad światem były prekursorskie w polskiej poezji.

Zobaczyć Barok i Hieronim Morsztyn

Historia Czech

Historia Czech – obejmuje dzieje państw czeskich i narodu czeskiego do XXI wieku.

Zobaczyć Barok i Historia Czech

Hiszpania

Hiszpania, Królestwo Hiszpanii (hiszp. España, Reino de España) – państwo w zachodniej części Europy Południowej, położone głównie na Półwyspie Iberyjskim, obejmujące także Baleary na Morzu Śródziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim oraz mniejsze wysepki i tereny w północnej Afryce.

Zobaczyć Barok i Hiszpania

Hiszpania Habsburgów

Hiszpania Habsburgów – okres w dziejach Hiszpanii, kiedy kraj ten stanowił część imperium Habsburgów i był rządzony przez królów pochodzących z tej dynastii.

Zobaczyć Barok i Hiszpania Habsburgów

Hofburg

Hofburg – wiedeńska rezydencja władców Austrii od XIII wieku poczynając od Rudolfa I Habsburga aż do 1918 roku w czasach panowania Karola I.

Zobaczyć Barok i Hofburg

Holandia

Holandia (wym.), oficjalnie Królestwo Niderlandów – państwo położone w zachodniej Europie i południowej części Ameryki Północnej (Karaiby), będące monarchiąkonstytucyjną, złożone z czterech krajów składowych: Holandii (część europejska), Aruby, Curaçao i Sint Maarten oraz trzech gmin zamorskich: Bonaire, Saba i Sint Eustatius (część karaibska).

Zobaczyć Barok i Holandia

Horacy (poeta)

Horacy, właściwie Kwintus Horacjusz Flakkus (ur. 8 grudnia 65 p.n.e. w Wenuzji, zm. 27 listopada 8 p.n.e.) – poeta rzymski, często określany mianem największego łacińskiego liryka i mistrza satyry.

Zobaczyć Barok i Horacy (poeta)

Hugo Grocjusz

Hugo Grocjusz, Hugo Grotius, Huig de Groot (ur. 10 kwietnia 1583 w Delfcie, zm. 28 sierpnia 1645 w Rostocku) – holenderski prawnik, filozof i dyplomata, zwany „ojcem” prawa międzynarodowego.

Zobaczyć Barok i Hugo Grocjusz

Humanizm renesansowy

Pico della Mirandola (pośrodku), Marsilio Ficino (po lewej) i Angelo Poliziano Humanizm renesansowy – główny prąd intelektualny epoki renesansu; ruch filozoficzny, kulturowy i moralny powstały w XV wieku we Włoszech, a zarysowujący się już w XIV wieku w wielu aspektach kultury średniowiecznej, zmierzający do odrodzenia znajomości literatury i języków klasycznych.

Zobaczyć Barok i Humanizm renesansowy

Hyacinthe Rigaud

''Ludwik XIV'' (1701), Luwr Hyacinthe Rigaud (właśc. Hyacinthe-François-Honoré-Mathias-Pierre Martyr-André Jean Rigau y Ros; ur. 18 lipca 1659 w Perpignan, zm. 27 grudnia 1743 w Paryżu) – malarz francuski, jeden z najważniejszych portrecistów Ludwika XIV.

Zobaczyć Barok i Hyacinthe Rigaud

Idea

Idea (gr. ιδέα) – jedno z głównych pojęć filozoficznych.

Zobaczyć Barok i Idea

Ignacy Loyola

Ignacy Loyola, hiszp. Iñigo López de Oñaz y Loyola (ur. przed 23 października 1491 w Loyoli, zm. 31 lipca 1556 w Rzymie) – święty Kościoła katolickiego, duchowny, teolog, prezbiter i założyciel zakonu jezuitów.

Zobaczyć Barok i Ignacy Loyola

Ignaz Günther

Maria Immaculata, ok. 1750-60 Ignaz Günther (ur. 22 listopada 1725 w Altmannstein, zm. 27 czerwca 1775 w Monachium) − niemiecki rzeźbiarz, tworzący głównie w Bawarii.

Zobaczyć Barok i Ignaz Günther

Iluzjonizm

Andrea Mantegna, plafon w Camera degli Sposi, Palazzo Ducale w Mantui, 1473, fresk Iluzjonizm (– technika malarska przedstawiania rzeczywistości takimi środkami, które akcentująrelacje przestrzenne między ukazywanymi przedmiotami i podkreślająich trójwymiarowość, stwarzając złudzenie rzeczywistości.

Zobaczyć Barok i Iluzjonizm

Immaculata

''Immaculata'', Bartolomé Esteban Murillo (ok. 1678) Kolumnie Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej Immaculata (łac. niepokalana) – typ ikonograficzny, przedstawiający Marię z Nazaretu bez dziecka, w młodym wieku, w białej sukni i błękitnym płaszczu, na tle nieba, stojącąna półksiężycu oplecionym wężem, otoczonąświetlistąmandorląi koronąz gwiazd.

Zobaczyć Barok i Immaculata

Imperium Osmańskie

Imperium Osmańskie (trans. Devlet-i ʿAlīye-i ʿOsmānīye, tur. Osmanlı İmparatorluğu lub Osmanlı Devleti) – państwo rządzone przez dynastię Osmanów, istniejące od końca XIII wieku do roku 1922, od 1453 roku ze stolicąw Stambule, u szczytu potęgi w XVI–XVIII wieku obejmujące większość Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i południowo-wschodniej Europy.

Zobaczyć Barok i Imperium Osmańskie

Indie

Indie (niezaakceptowana społecznie propozycja PAN z 1959 r.: India,, trl. Bhārat, trb. Bharat), Republika Indii (hindi: भारत गणराज्य, trl. Bhārat Gaṇarājya, trb. Bharat Ganaradźja; ang. Republic of India) – państwo położone w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.

Zobaczyć Barok i Indie

Inigo Jones

Inigo Jones (ur. 15 lipca 1573 w Londynie, zm. 21 czerwca 1652 tamże) – angielski architekt, autor scenografii teatralnej.

Zobaczyć Barok i Inigo Jones

Inkulturacja

Inkulturacja – w teologii oznacza proces zakorzenienia Ewangelii w różnych kulturach, m.in.

Zobaczyć Barok i Inkulturacja

Innocenty XI

Innocenty XI (łac. Inocentius XI, właśc. Benedetto Odescalchi; ur. 19 maja 1611 w Como, zm. 12 sierpnia 1689 w Rzymie) – włoski duchowny katolicki, 240.

Zobaczyć Barok i Innocenty XI

Isaac Newton

Isaac Newton, Izaak Newton (ur. w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. w Kensington) – angielski uczony: fizyk, astronom, matematyk, filozof, alchemik, biblista i historyk oraz urzędnik państwowy.

Zobaczyć Barok i Isaac Newton

Italia (kraina historyczna)

Augusta. Południowa Italia w czasach Augusta. Italia – kraina historyczna i geograficzna położona na Półwyspie Apenińskim, której obszar zmieniał się na przestrzeni dziejów.

Zobaczyć Barok i Italia (kraina historyczna)

Ivan Gundulić

Ivan Gundulić, wł. Giovanni Francesco Gondola (ur. 8 stycznia 1589 w Dubrowniku, zm. 8 grudnia 1638) – chorwacki poeta barokowy.

Zobaczyć Barok i Ivan Gundulić

Jacob Burckhardt

Jacob Burckhardt (ur. 25 maja 1818 w Bazylei, zm. 8 sierpnia 1897 tamże) – szwajcarski historyk sztuki, literatury i kultury, teoretyk renesansu i baroku.

Zobaczyć Barok i Jacob Burckhardt

Jacob Jordaens

''Adam i Ewa'' 1 poł. XVII w., Muzeum Narodowe w Warszawie Porwanie Europy'' (1615-16), Gemäldegalerie, Berlin ''Powrót Świętej Rodziny z Egiptu'' (1616), Gemäldegalerie, Berlin Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruksela ''Rodzina artysty'' (ok.

Zobaczyć Barok i Jacob Jordaens

Jacopo Barozzi da Vignola

Jacopo (lub Giacomo) Barozzi da Vignola (ur. 1 października 1507 w Vignoli, zm. 7 lipca 1573 w Rzymie) – włoski architekt i teoretyk architektury, znany także jako Vignola, jeden z najwybitniejszych architektów II połowy XVI wieku.

Zobaczyć Barok i Jacopo Barozzi da Vignola

Jacopo Tintoretto

Jacopo Tintoretto (właściwie Jacopo Robusti vel Jacopo Comin, ur. 29 września 1518 w Wenecji, zm. 31 maja 1594 tamże) – włoski malarz i rysownik okresu manieryzmu, jeden z głównych przedstawicieli szkoły weneckiej XVI wieku.

Zobaczyć Barok i Jacopo Tintoretto

Jacques-Bénigne Bossuet

Jacques-Bénigne Bossuet (fr:, ur. 27 września 1627 w Dijon, zm. 12 kwietnia 1704 w Paryżu) – francuski duchowny katolicki, biskup, teolog, wychowawca i nadworny kaznodzieja Ludwika XIV, a także wpływowy myśliciel polityczny, według którego najlepszym i najbardziej naturalnym ustrojem miała być monarchia absolutna; członek Akademii Francuskiej.

Zobaczyć Barok i Jacques-Bénigne Bossuet

Jakob Bernoulli

Jakob Bernoulli, także Jacques Bernoulli (ur. 27 grudnia 1654 w Bazylei, zm. 16 sierpnia 1705 tamże) – szwajcarski matematyk i fizyk, profesor Uniwersytetu w Bazylei.

Zobaczyć Barok i Jakob Bernoulli

Jan Andrzej Morsztyn

Jan Andrzej Morsztyn herbu Leliwa (ur. 24 czerwca 1621 w Raciborsku, zm. 8 stycznia 1693 w Paryżu) – polski polityk, poeta, podskarbi wielki koronny w latach 1668–1683, świecki referendarz koronny w latach 1658–1668, stolnik sandomierski w latach 1647–1658, sekretarz królewski w 1656 roku, starosta tucholski w latach 1667–1669 i 1673–1681, warcki od 1661 roku, tymbarski w 1658 roku, kowalski w latach 1658–1672, zawichojski od 1656 roku, ambasador Rzeczypospolitej w Królestwie Francji w 1679 roku.

Zobaczyć Barok i Jan Andrzej Morsztyn

Jan Ámos Komenský

Jan Amos Komenský, Jan Amos Komeński, Comenius, Komeniusz (ur. 28 marca 1592 w NivnicyZa Nivnicami przemawia podpisywanie się przez Komeńskiego: Nivnický. Innymi prawdopodobnymi miejscami sąUherský Brod, który umieszczono na jego nagrobku w Naarden lub Komňa, skąd może pochodzić nazwisko Komenský użyte przez jego ojca razem z rodowym Szeges.

Zobaczyć Barok i Jan Ámos Komenský

Jan Chrzciciel de la Salle

Jan Chrzciciel de la Salle, Jean-Baptiste de La Salle (ur. 30 kwietnia 1651 w Reims we Francji, zm. 7 kwietnia 1719) – francuski duchowny, założyciel Zgromadzenia Braci Szkół Chrześcijańskich (FSC), święty Kościoła katolickiego.

Zobaczyć Barok i Jan Chrzciciel de la Salle

Jan Eudes

Jan Eudes, Jean Eudes (ur. 14 listopada 1601 w Ri, zm. 19 sierpnia 1680 w Caen) – święty Kościoła katolickiego, francuski ksiądz, założyciel zakonu męskiego i żeńskiego, prekursor kultu Najświętszego Serca Jezusowego, jeszcze przed św. MałgorzatąM. Alacoque.

Zobaczyć Barok i Jan Eudes

Jan Heweliusz

Obserwatorium Jana Heweliusza Akt nominacji Jana Heweliusza na członka Royal Society w Londynie z 1664 roku Jan Heweliusz, łac. Johannes Hevelius, niem. Johann Hewelcke; inne formy nazwiska: Hewel, Hewelke, Höfelcke, Hövellius, Höwelcke (ur. 28 stycznia 1611 w Gdańsku, zm. 28 stycznia 1687 tamże) – niemieckojęzyczny naukowiec i przedsiębiorca pochodzący z polskiego GdańskaHeweliusz urodził się w niemieckojęzycznej rodzinie luterańskiej jako poddany króla polskiego, w źródłach nie ma zgodności co do tego czy był Polakiem, czy Niemcem, sam Heweliusz uważał się za (civis Orbis Poloniae)Niektóre ze źródeł wymieniających Heweliusza jako Polaka.

Zobaczyć Barok i Jan Heweliusz

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski, (ur. ok. 1530 w Sycynie, zm. 22 sierpnia 1584 w Lublinie) – polski poeta epoki renesansu, tłumacz, prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1564–1574, poeta nadworny Stefana Batorego w 1579 roku, sekretarz królewski Zygmunta Augusta i Stefana Batorego, wojski sandomierski w latach 1579–1584.

Zobaczyć Barok i Jan Kochanowski

Jan od Krzyża

Szkic ukrzyżowanego Chrystusa autorstwa Jana od Krzyża Jan od Krzyża,, właśc.

Zobaczyć Barok i Jan od Krzyża

Jan Vermeer

''Dziewczyna z perłą'', ok. 1665, obraz uważany za arcydzieło. ''Alegoria malarstwa'' (lub ''W pracowni artysty'', ''Sztuka malarska''), ok. 1665 ''Mleczarka'' lub ''Nalewająca mleko'', ok.

Zobaczyć Barok i Jan Vermeer

Jansenizm

Janseniusz Jansenizm – ruch teologiczno-duchowy zapoczątkowany przez biskupa Ypres, Kornela Ottona Jansena (1585–1638), którego dzieło Augustinus stało się podstawątej nauki.

Zobaczyć Barok i Jansenizm

Janusz Pelc (historyk literatury)

Grób historyka Janusza Pelca na Starych Powązkach w Warszawie Janusz Pelc (ur. 5 września 1930 w Warszawie, zm. 9 maja 2005) – uczony polski, historyk literatury polskiej, badacz epok dawnych, zwłaszcza renesansu i baroku, edytor, organizator życia naukowego, profesor zwyczajny.

Zobaczyć Barok i Janusz Pelc (historyk literatury)

Józef Baka

thumb Józef Baka, SJ, herbu Baka (ur. 18 marca 1707 lub 1706, zm. 2 czerwca 1780 w Warszawie) – polski poeta późnego baroku, jezuita, misjonarz, kaznodzieja, panegirysta i hagiograf.

Zobaczyć Barok i Józef Baka

Józef z Nazaretu

Krzeszowie) Józef z Dzieciątkiem Jezus Józef z Nazaretu, hebr. יוֹסֵף, gr. Άγιος Ιωσήφ ο Μνήστωρ, cs. Prawiednyj Iosif Obrucznik, Sprawiedliwy – małżonek Marii z Nazaretu, tradycyjnie nazywany jej Oblubieńcem, opiekun Świętej Rodziny, święty Kościoła powszechnego, uznany za patrona chrześcijańskich małżeństw, rodzin oraz ludzi pracy i dobrej śmierci, częstokroć porównywany do Abrahama.

Zobaczyć Barok i Józef z Nazaretu

Język portugalski

Języki i dialekty Półwyspu Iberyjskiego Język portugalski (port.) – język z grupy romańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 250 mln osób (jako ojczystym, zaś w ogóle po portugalsku mówi ponad 270 mln osób), zamieszkujących Portugalię oraz byłe kolonie portugalskie: Brazylię, Mozambik, Angolę, Gwineę Bissau, Gwineę Równikową, Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą, Republikę Zielonego Przylądka, Timor Wschodni oraz Makau.

Zobaczyć Barok i Język portugalski

Język włoski

Mapa zasięgu występowania języka włoskiego Język włoski (wł.) – język romański objęty statusem urzędowego we Włoszech, San Marino, Watykanie (obok łaciny), Szwajcarii (obok francuskiego, niemieckiego i romansz), Monako (obok francuskiego i monegaskiego) oraz na Istrii, należącej do Chorwacji i Słowenii.

Zobaczyć Barok i Język włoski

Jean Baptiste Racine

Jean Baptiste Racine (ur. 21 grudnia 1639 w La Ferté-Milon, zm. 21 kwietnia 1699 w Paryżu) – francuski dramaturg, główny przedstawiciel późnobarokowego klasycyzmu.

Zobaczyć Barok i Jean Baptiste Racine

Jean de La Bruyère

Jean de La Bruyère (ur. 16 sierpnia 1645 w Paryżu, zm. 10 maja 1696 w Wersalu) – francuski pisarz i moralista.

Zobaczyć Barok i Jean de La Bruyère

Jean de La Fontaine

Jean de La Fontaine (ur. 8 lipca 1621 w Château-Thierry, zm. 13 kwietnia 1695 w Paryżu) – jeden z czołowych przedstawicieli klasycyzmu francuskiego, autor blisko 250 bajek.

Zobaczyć Barok i Jean de La Fontaine

Jean-Baptiste Lully

Jean-Baptiste Lully (ur. 28 listopada 1632 we Florencji, zm. 22 marca 1687 w Paryżu) – francuski kompozytor włoskiego pochodzenia.

Zobaczyć Barok i Jean-Baptiste Lully

Jean-Philippe Rameau

Jean-Philippe Rameau herb Jeana-Philippe Rameau Jean-Philippe Rameau Rameau: ''Traité de l’harmonie'' ''Hippolyte et Aricie'' Jean-Philippe Rameau (ur. 25 września 1683 w Dijon, zm. 12 września 1764 w Paryżu) – francuski kompozytor i teoretyk muzyki okresu baroku, autor oper, baletów i utworów klawesynowych.

Zobaczyć Barok i Jean-Philippe Rameau

Jerozolima wyzwolona

Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata, inny tytuł: Goffred albo Jeruzalem wyzwolona) – epos rycerski utrzymany w konwencji gatunku, utwór poety włoskiego Torquata Tassa, wydany po raz pierwszy w 1581 r., na język polski przełożony w 1618 roku przez Piotra Kochanowskiego (bratanka Jana).

Zobaczyć Barok i Jerozolima wyzwolona

Jezuici

Ignacy Loyola Franciszek Ksawery Robert Bellarmin Matteo Ricci Athanasius Kircher Ruđer Josip Bošković Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Jesu), jezuici – męski papieski zakon apostolski założony przez Ignacego Loyolę.

Zobaczyć Barok i Jezuici

Johann Bernhard Fischer von Erlach

Kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu Johann Bernhard Fischer (ur. 20 lipca 1656 w Grazu, zm. 5 kwietnia 1723 w Wiedniu) – austriacki architekt i rzeźbiarz okresu baroku.

Zobaczyć Barok i Johann Bernhard Fischer von Erlach

Johann Lucas von Hildebrandt

Johann Lucas von Hildebrandt (ur. 14 listopada 1668 w Genui, zm. 16 listopada 1745 w Wiedniu) – architekt i inżynier wojskowy, jeden z głównych przedstawicieli baroku w architekturze europejskiej.

Zobaczyć Barok i Johann Lucas von Hildebrandt

Johann Pachelbel

Johann Pachelbel (ur. 1 września 1653 w Norymberdze, zm. 3 marca 1706 w Norymberdze) – niemiecki kompozytor, organista i nauczyciel muzyki okresu baroku.

Zobaczyć Barok i Johann Pachelbel

Johann Sebastian Bach

Johann Sebastian Bach (wym. MAF:,; w formie spolszczonej Jan Sebastian Bach, ur. w Eisenach, zm. 28 lipca 1750 w Lipsku) – kompozytor i organista niemiecki epoki baroku, jeden z najwybitniejszych artystów w dziejach muzyki, kompozytor dworski.

Zobaczyć Barok i Johann Sebastian Bach

Johannes Kepler

Johannes Kepler (ur. 27 grudnia 1571 w Weil der Stadt, zm. 15 listopada 1630 w Ratyzbonie) – niemiecki astronom, astrolog i matematyk, jedna z czołowych postaci rewolucji naukowej w XVII wieku.

Zobaczyć Barok i Johannes Kepler

John Donne

John Donne (ur. 22 stycznia 1572 w Londynie, zm. 31 marca 1631 tamże) – czołowy poeta wczesnego angielskiego baroku, główny przedstawiciel nurtu poezji metafizycznej.

Zobaczyć Barok i John Donne

John Locke

John Locke (ur. we Wrington, zm. w High Laver) – angielski filozof, lekarz, polityk i ekonomista.

Zobaczyć Barok i John Locke

John Milton

John Milton (ur. 9 grudnia 1608 w Londynie, zm. 8 listopada 1674 tamże) – angielski poeta i pisarz, autor poematu Raj utracony (1667).

Zobaczyć Barok i John Milton

John Ray

John Ray John Ray (właśc. Wray) (ur. 29 listopada 1627, zm. 17 stycznia 1705) – przyrodnik i przez jakiś czas duchowny anglikański.

Zobaczyć Barok i John Ray

Jowisz

JWST. Jowisz – gazowy olbrzym, największa planeta Układu Słonecznego.

Zobaczyć Barok i Jowisz

Juan de Valdés Leal

''Ofiara Izaaka'' (1657-59) ''In ictu oculi'' (1672) ''Finis gloriae mundi'' (1672) Juan de Valdés Leal, właśc.

Zobaczyć Barok i Juan de Valdés Leal

Juan Martínez Montañés

''Św. Jan Chrzciciel'' ''Chrystus Łaskawy'' Juan Martínez Montañés (ur. 16 marca 1568 w Alcalá la Real, zm. 18 czerwca 1649 w Sewilli) – rzeźbiarz hiszpański epoki baroku wykształcony w Grenadzie.

Zobaczyć Barok i Juan Martínez Montañés

Jules Hardouin-Mansart

Jules Hardouin-Mansart (ur. 16 kwietnia 1646 w Paryżu, zm. 11 maja 1708 w Marly-le-Roi) – francuski architekt, właściwy twórca rozbudowanego pałacu w Wersalu.

Zobaczyć Barok i Jules Hardouin-Mansart

Jusepe de Ribera

Jusepe (José) de Ribera (Lo Spagnoletto) – hiszpański malarz i grafik okresu baroku.

Zobaczyć Barok i Jusepe de Ribera

Justus Lipsius

Justus Lipsius (1547-1606) Justus Lipsius (1547-1606) Ilustracja autorstwa Justusa Lipsiusa z ''De Amphitheatro Liber.'' Justus Lipsius, Joost Lips lub Josse Lips (ur. 18 października 1547 w Overijse, zm. 23 marca 1606 w Lowanium) – flamandzki filozof neostoicki, filolog klasyczny i historyk.

Zobaczyć Barok i Justus Lipsius

Kalwaria

Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej Kalwaria (Calvaria – łac. odpowiednik hebr. Golgota – to znaczy czaszka) – zespół kościołów lub kaplic symbolizujących stacje Męki Pańskiej, zakładany zazwyczaj na wzgórzach, tak by przypominał swym położeniem Jerozolimę.

Zobaczyć Barok i Kalwaria

Kamienica (architektura)

Lądku-Zdroju Poznaniu Kamienica – miejski budynek mieszkalny, murowany z cegły lub kamienia, przynajmniej jednopiętrowy.

Zobaczyć Barok i Kamienica (architektura)

Kantata

Kantata "Faust et Hélène" Kantata – niesceniczna forma muzyki wokalno-instrumentalnej; najczęściej rozbudowana, wieloodcinkowa; wykorzystująca różne gatunki tekstów literackich, mające różne funkcje.

Zobaczyć Barok i Kantata

Karmelici bosi

Zakon Braci Karmelitów Bosych Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (łac. Ordo Fratrum Carmelitarum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo) – katolicki zakon męski, odłam zakonu karmelitów o surowszej regule, powstały wskutek reformy rozpoczętej w 1580 przez św.

Zobaczyć Barok i Karmelici bosi

Karol Boromeusz

Karol Boromeusz wznosi krzyże u bram Mediolanu. Karol Boromeusz (ur. 2 października 1538, zm. 3 listopada 1584 w Mediolanie) – włoski kardynał, arcybiskup Mediolanu (1560–1584), święty Kościoła katolickiego, franciszkański tercjarz.

Zobaczyć Barok i Karol Boromeusz

Kasper Drużbicki

poznańskiej farze z łacińskim mottem: ''Kocham Jezusa miłościąMaryi – kocham Maryję miłościąJezusa'' Portret z łacińskąinskrypcją: ''Dwa świeczniki jaśniejące przed Panem – pochowanych w grobie ojców Towarzystwa Jezusowego w Poznaniu. Wielebny ojciec Kasper Drużbicki przez śmierć niezepsuty, wielebny ojciec Jan Morawski za życia zupełnie nienaruszony'' Kasper Drużbicki herbu Nałęcz (ur.

Zobaczyć Barok i Kasper Drużbicki

Kasper Twardowski

Kasper Twardowski, pseud.

Zobaczyć Barok i Kasper Twardowski

Katolicyzm

Katolicyzm – jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa, najliczniejsze wyznanie chrześcijańskie, oparte na Piśmie Świętym i Tradycji apostolskiej.

Zobaczyć Barok i Katolicyzm

Kazanie

Kazanie (łac. sermo) – gatunek literatury stosowanej, przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchownąwyznania chrześcijańskiego, która ma za zadanie nauczanie i przekazanie treści religijnych.

Zobaczyć Barok i Kazanie

Kazuistyka

Kazuistyka (łac. casus, przypadek) – rozstrzyganie, w poszczególnym wypadku (casus) i przy danych okolicznościach, moralnych lub prawnych wątpliwości, jakie się nasuwająprzy zbiegu (kolizji) sprzecznych obowiązków.

Zobaczyć Barok i Kazuistyka

Kilian Ignaz Dientzenhofer

Pradze Kościół św. Mikołaja w Pradze (Malá Strana) Legnickim Polu Karlovych Varach Kilian Ignaz Dientzenhofer, Kilián Ignác Dientzenhofer (ur. 1 września 1689 w Pradze, zm. 18 grudnia 1751 tamże) – najwybitniejszy architekt czeskiego baroku.

Zobaczyć Barok i Kilian Ignaz Dientzenhofer

Klasycyzm

Klasycyzm (z „doskonały, pierwszorzędny, wzorowy, wyuczony”) – styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do kultur starożytnych Rzymian i Greków.

Zobaczyć Barok i Klasycyzm

Klasztor

Opactwo Cystersów w Henrykowie Klasztor benedyktyński na Monte Cassino – widok z Polskiego Cmentarza Wojennego Klasztor (z, od – miejsce zamknięte) – budynek lub zespół budynków, w którym mieszkająwspólnoty religijne zakonników albo zakonnic.

Zobaczyć Barok i Klasztor

Klawesyn

Klawesyn flamandzki mały Koncert klawesynowy E-dur Bacha mały Klawesyn (skrót: cemb.) – instrument strunowy szarpany, wyposażony w klawiaturę, zaliczany do rodziny cytr.

Zobaczyć Barok i Klawesyn

Klemens VIII

Klemens VIII,, właśc.

Zobaczyć Barok i Klemens VIII

Kościół (budynek)

Bazylika św. Piotra na Watykanie Kościoła Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Lądku-Zdroju Kłodzku Kościół – budynek przeznaczony do celów rytualnych, sakralnych w religii chrześcijańskiej: odprawiania nabożeństw, sprawowania sakramentów, odmawiania modlitw itp.

Zobaczyć Barok i Kościół (budynek)

Kościół (organizacja)

Kościół (gr. ekklesia - zwołanie, zgromadzenie) jako wspólnota wiernych spotyka się w budynku- kościele na wspólnych celebracjach liturgicznych. Na zdjęciu wnętrze katedry św. Marka w Aleksndrii, w Egipcie. Kościół – określenie niektórych związków wyznaniowych, najczęściej chrześcijańskich.

Zobaczyć Barok i Kościół (organizacja)

Kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu

Kościół św.

Zobaczyć Barok i Kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu

Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie

Il Gesù (–) – główny, macierzysty kościół zakonu jezuitów w Rzymie.

Zobaczyć Barok i Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie

Kościół pielgrzymkowy w Wies

Kościół pielgrzymkowy w Wies (niem. Wieskirche) – rokokowy kościół w Wies (gmina Steingaden) w tzw.

Zobaczyć Barok i Kościół pielgrzymkowy w Wies

Kościół unicki

Kościół unicki (Unici) – chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, która przyłączyła się do Kościoła katolickiego na podstawie wzajemnej umowy wyznań i zachowując własny ryt liturgiczny, przyjmuje jednocześnie prymat papieża.

Zobaczyć Barok i Kościół unicki

Kolęda

Queen Elizabeth’s High School i Gainsborough Choral Society podczas corocznego koncertu kolęd Pierwsza strona Personent hodie w oryginalnej wersji ''Piae Cantiones'' Kolęda – pierwotnie radosna pieśń noworoczna, która współcześnie przyjęła powszechnie formę pieśni bożonarodzeniowej (nawiązującej do świąt Bożego Narodzenia).

Zobaczyć Barok i Kolęda

Kolonia (geografia polityczna)

Kolonia (z „osada rolnicza”) – posiadłość państwa, nazywanego krajem macierzystym bądź metropolią, znajdująca się poza jego granicami i podlegająca bezpośredniej zależności politycznej i gospodarczej.

Zobaczyć Barok i Kolonia (geografia polityczna)

Kolonializm

Kraju Przylądkowego Kolonializm – polityka państw rozwiniętych gospodarczo polegająca na utrzymywaniu w zależności politycznej i ekonomicznej krajów słabo rozwiniętych oraz wykorzystywaniu ich zasobów ludzkich i surowcowych.

Zobaczyć Barok i Kolonializm

Kometa

Budowa komety (nie w skali) Warkocze komety ustawiająsię w kierunku od Słońca, choć warkocz pyłowy „zostaje w tyle” Chorwacji 29 marca 1997 Australii 23 stycznia 2007 Animacja przedstawiająca ruch komety okresowej (A – gwiazda, B – orbita najdalszej planety, C – kometa) Kometa – małe ciało niebieskie, które zbliżając się do gwiazdy, uwalnia ze swojej powierzchni gaz i pył, tworzący wokół jądra kometarnego obłok nazywany głowąkomety lub komą.

Zobaczyć Barok i Kometa

Konceptyzm

Konceptyzm (wł. concetto – świetny, wyszukany pomysł) – główny prąd w poezji baroku, cechujący się dążeniem do nieustannego zadziwiania, zaskakiwania i zaszokowania czytelnika.

Zobaczyć Barok i Konceptyzm

Koncert (forma muzyczna)

Dawid Ojstrach wykonujący koncert skrzypcowy (1960) Koncert (łac. concerto – spieram się, walczę, współzawodniczę) – forma muzyczna, której istotąjest kontrastowanie partii zespołu (orkiestry) i partii solowej, zespołu i grupy solistów (concerto grosso), bądź samych partii solowych (np.

Zobaczyć Barok i Koncert (forma muzyczna)

Konfucjusz

Portret Konfucjusza autorstwa Wu Daozi. Konfucjusz (ur. 551 p.n.e. w Qufu, zm. 479 p.n.e. tamże) – chiński filozof, twórca konfucjanizmu.

Zobaczyć Barok i Konfucjusz

Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów

Kongregacja Ewangelizacji Narodów i Krzewienia Wiary do 1988 – Kongregacja Rozkrzewiania Wiary – zniesiony urząd watykański zajmujący się misyjnądziałalnościąKościoła katolickiego.

Zobaczyć Barok i Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów

Kontrreformacja

Bitwa pod Lepanto – Paolo Veronese Kontrreformacja – ruch w Kościele katolickim zapoczątkowany soborem trydenckim, a zakończony wraz z wojnątrzydziestoletnią, zmierzający do uzdrowienia stosunków w Kościele, będący odpowiedziąna reformację.

Zobaczyć Barok i Kontrreformacja

Kontrreformacja w Polsce

Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1573 Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1750 Duchowieństwo polskie 1588–1632 Pisma Świętego na język polski kardynał Stanisław Hozjusz, przywódca obozu polskiej kontrreformacji Zygmunta II Augusta od idei utworzenia w Polsce kościoła narodowego Akademii Wileńskiej, będącej ośrodkiem kontrreformacji Quincunx'' z 1564 Kontrreformacja w Polsce – działania podjęte przez Kościół rzymskokatolicki w I Rzeczypospolitej i poparte przez polskich monarchów, w reakcji na wystąpienie reformacji na ziemiach polskich.

Zobaczyć Barok i Kontrreformacja w Polsce

Królestwo Francji (987–1791)

Królestwo Francji do 1204 Królestwo Franków – państwo historyczne w Europie, na terenie obecnej Francji, jedno z jej prawno-historycznych poprzedników.

Zobaczyć Barok i Królestwo Francji (987–1791)

Królestwo Prus

Królestwo Prus – historyczne państwo rządzone przez dynastię Hohenzollernów, powstałe w 1701 roku w wyniku koronacji Fryderyka III na „króla w Prusach”.

Zobaczyć Barok i Królestwo Prus

Krytyka literacka

Krytyka literacka – działalność intelektualna polegająca na dyskusji, ocenianiu i interpretacji dzieł literackich i ogólnie literatury.

Zobaczyć Barok i Krytyka literacka

Księżyc

Księżyc (Selḗnē; pol. fraz. „Srebrny Glob”, „srebrny glob”; pol. przest. gw. poet. „miesiąc”; pol. przest. poet. „luna” lub „łuna”) – jedyny naturalny satelita Ziemi (nie licząc tzw. księżyców Kordylewskiego, które sąobiektami pyłowymi i przez niektórych badaczy uważane za obiekty przejściowe).

Zobaczyć Barok i Księżyc

Kultura

Kultura (z, 'uprawa, dbać, pielęgnować, kształcenie’) – wieloznaczny termin pochodzący od („uprawa roli”), interpretowany w wieloraki sposób przez przedstawicieli różnych nauk.

Zobaczyć Barok i Kultura

Kwakrzy

Indianami (rycina z XVIII w.) Kwakrzy (ang. Quakers), oficjalnie Religijne Towarzystwo Przyjaciół.

Zobaczyć Barok i Kwakrzy

Kwietyzm

Kwietyzm (łac. quietus, spokój) – nurt teologii i duchowości w Kościele katolickim, uznany za herezję, kładący nacisk na osiągnięcie mistycznie pojętego spokoju wewnętrznego drogązupełnej bierności oraz wyrzeczenia się wolnej woli.

Zobaczyć Barok i Kwietyzm

La Gazette

Wydanie ''La Gazette'' z 8 sierpnia 1693. La Gazette – najstarsza gazeta francuska założona w roku 1631.

Zobaczyć Barok i La Gazette

Laicyzm

Laicyzm (z fr. laïcisme) – koncepcja związana z zasadąrozdziału państwa od Kościoła i braku wpływów religijnych na sprawy państwowe.

Zobaczyć Barok i Laicyzm

Laksyzm

Laksyzm (z łac. laxus – luźny) – w etyce i teologii moralnej postawa, według której wszelka wątpliwość co do obowiązywalności prawa stanowi wystarczającąpodstawę do usprawiedliwienia postępowania niezgodnego z tym prawem.

Zobaczyć Barok i Laksyzm

Latarnia czarnoksięska

Latarnia magiczna, Muzeum Zamkowe Aulendorf Meyers Konversations Latarnia czarnoksięska, latarnia magiczna (z łac. również laterna magica, lanterna magica) – prosty aparat projekcyjny rzutujący obraz ze szklanych przeźroczy, wyposażony w soczewkę i źródło światła.

Zobaczyć Barok i Latarnia czarnoksięska

Leszno

Leszno – miasto na prawach powiatu w województwie wielkopolskim, położone w zachodniej części Polski, pomiędzy dwoma dużymi centrami gospodarczymi – Poznaniem i Wrocławiem.

Zobaczyć Barok i Leszno

Libertynizm

Libertynizm – nieformalny ruch społeczno-polityczny działający w XVII i XVIII wieku w Europie – głównie we Francji.

Zobaczyć Barok i Libertynizm

Londyn

Londyn – stolica i największe miasto Anglii i Wielkiej Brytanii, położone w południowo-wschodniej części kraju, nad Tamizą.

Zobaczyć Barok i Londyn

Lope de Vega

Fragment manuskryptu ''El piadoso aragonés'' opatrzony podpisem i datą: Lope de Vega w Madrycie 17 sierpnia 1626 Félix Lope de Vega y Carpio (ur. 25 listopada 1562 w Madrycie, zm. 27 sierpnia 1635 tamże) – hiszpański pisarz, autor 2000 dramatów, z których zachowało się 500, w większości opartych na historii i legendach ludowych, gdzie tragizm splatał się z komizmem, a realizm z fantastyką.

Zobaczyć Barok i Lope de Vega

Louis Le Vau

Vaux-le-Vicomte od strony południowej Pałac w Wersalu Louis Le Vau (ur. 1612 lub 1613 w Paryżu, zm. 11 października 1670 tamże) – francuski architekt, jeden z głównych przedstawicieli barokowego klasycyzmu we Francji, jeden z najważniejszych architektów czasów Ludwika XIV.

Zobaczyć Barok i Louis Le Vau

Luís de Camões

Luís Vaz de Camões (ok. 1524 w Lizbonie (?), zm. 10 czerwca 1580 w Lizbonie) – renesansowy poeta, prekursor baroku, wedle tradycji największy pisarz w literaturze portugalskiej, wielokrotnie okrzykiwany „księciem poetów”.

Zobaczyć Barok i Luís de Camões

Luca Giordano

''Komunia Apostołów'' (ok. 1659), Muzeum Narodowe w Warszawie ''Św. Magdalena pokutująca'', (1660-65), Prado Madryt ''Zuzanna i starcy'' (2 poł. XVII wieku), Muzeum Narodowe w Kielcach Palazzo Medici Riccardi Florencja Palazzo Medici Riccardi Florencja ''Ucieczka z Egiptu'' (1690-1705), Zamek Królewski w Niepołomicach, Muzeum Narodowe w Krakowie Luca Giordano, hiszp.

Zobaczyć Barok i Luca Giordano

Ludovico Ariosto

Ludovico Giovanni Ariosto (ur. 8 września 1474, zm. 6 lipca 1533) – poeta włoski, autor poematu Orland szalony.

Zobaczyć Barok i Ludovico Ariosto

Ludwik Maria Grignion de Montfort

Ludwik Maria Grignion de Montfort (ur. 31 stycznia 1673 w Montfort-sur-Meu, zm. 28 kwietnia 1716 w Saint-Laurent-sur-Sèvre) – francuski duchowny i tercjarz dominikański, święty katolicki; pisarz religijny epoki baroku.

Zobaczyć Barok i Ludwik Maria Grignion de Montfort

Ludwik XIV

Ludwik XIV Wielki, Król Słońce (fr. le Roi-Soleil) (ur. 5 września 1638 w Saint-Germain-en-Laye, zm. 1 września 1715 w Wersalu) – król Francji i Nawarry w latach 1643–1715, syn Ludwika XIII, z dynastii Burbonów.

Zobaczyć Barok i Ludwik XIV

Ludwik z Grenady

Ludwik z Grenady, właśc.

Zobaczyć Barok i Ludwik z Grenady

Luis de Góngora y Argote

Luis de Góngora y Argote (ur. 11 lipca 1561 w Kordowie, zm. 24 maja 1627 w Kordowie) – hiszpański poeta, jeden z czołowych przedstawicieli europejskiego baroku, kapelan króla Filipa III.

Zobaczyć Barok i Luis de Góngora y Argote

Małgorzata Maria Alacoque

Święta Maria Małgorzata Alacoque Błogosławiona Maria od Boskiego Serca Droste zu Vischering ze świętąMałgorzatąMariąAlacoque Małgorzata Maria Alacoque (ur. 22 lipca 1647 w Lauthecourt (obecnie część Verosvres), zm. 17 października 1690 w Paray-le-Monial) – francuska wizytka i mistyczka, znana przede wszystkim z propagowania nabożeństwa ku czci Najświętszego Serca Jezusowego, objawionego jej w widzeniach przez Jezusa Chrystusa.

Zobaczyć Barok i Małgorzata Maria Alacoque

Maciej Kazimierz Sarbiewski

popiersie Macieja Kazimierza Sarbiewskiego dłuta Jana Kryńskiego przed 1885 Andrzeja Le Bruna Rubensa Maciej Kazimierz Sarbiewski epitafium Macieja Kazimierza Sarbiewskiego na kościele św. Karola Boromeusza na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, 2011 cmentarzu Powązkowskim – alejka oznaczona tablicą, pod którąznajduje się zbiorowa mogiłaZnicze oznaczająorientacyjne położenie mogiły pod alejką., 2009 kościół św.

Zobaczyć Barok i Maciej Kazimierz Sarbiewski

Malarstwo

Mona Lisa, Leonardo da Vinci Malarstwo – obok rzeźby i grafiki jedna z gałęzi sztuk plastycznych.

Zobaczyć Barok i Malarstwo

Malarstwo iluzjonistyczne

Malarstwo iluzjonistyczne, franc. trompe l’oeil – sposób malowania wywołujący złudzenie, iż ukazane na dwuwymiarowej powierzchni przedstawienie jest trójwymiarowe; malarstwo dające iluzję rzeczywistości.

Zobaczyć Barok i Malarstwo iluzjonistyczne

Manieryzm

Parmigianino, ''Madonna z długąszyją'', 1534–1540 Giambologna, ''Porwanie Sabinki'', 1574–1582 Manieryzm – termin, którym określa się zjawiska w sztuce europejskiej XVI wieku.

Zobaczyć Barok i Manieryzm

Marc-Antoine Charpentier

Marc-Antoine Charpentier (ur. 1643 w Paryżu, zm. 24 lutego 1704 tamże) – francuski kompozytor okresu baroku.

Zobaczyć Barok i Marc-Antoine Charpentier

Marcello Malpighi

Marcello Malpighi (ur. 10 marca 1628 w Crevalcore, zm. 29 listopada 1694 w Rzymie) – włoski lekarz i biolog.

Zobaczyć Barok i Marcello Malpighi

Maria z Nazaretu

Maria z Nazaretu (hebr. Miriam, Mariam;, Mariám, María; Marjam) (ur. przed 20 p.n.e. w Jerozolimie lub Seforis, zm. po 30 n.e. według tradycji w Efezie) – matka Jezusa Chrystusa, żona Józefa z Nazaretu, jedna z głównych osób w wierze wielu wyznań chrześcijańskich, znana także w innych religiach (np.

Zobaczyć Barok i Maria z Nazaretu

Marinizm

Giambattista Marino - twórca marinizmu Marinizm – styl poetycki stosowany często w literaturze barokowej.

Zobaczyć Barok i Marinizm

Marmur

Rędziny, Dolny Śląsk Szlif cienki marmuru Wyroby z marmuru Marmurowy Pomnik Bitwy o Monte Cassino w Warszawie inspirowany starożytnąrzeźbąNike z Samotraki Marmur (od łac. marmor, z marmaros) – skała metamorficzna powstała z przeobrażenia wapieni, rzadziej dolomitów.

Zobaczyć Barok i Marmur

Martin Opitz

Martin Opitz (ur. 23 grudnia 1597 w Bolesławcu, zm. 20 sierpnia 1639 w Gdańsku) – niemiecki poeta, teoretyk literatury, tłumacz, purysta językowy.

Zobaczyć Barok i Martin Opitz

Matematyka

Rafaela Santiego (XVI wiek); cyrkiel trzyma Euklides, grecki matematyk z III wieku p.n.e. Uniwersytetu Oksfordzkiego; na ziemi znajduje się parkietaż Penrose’a opisany po raz pierwszy przez jednego z pracowników tej placówki. Matematyka (z łac. mathematicus, od gr. μαθηματικός mathēmatikós, od μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcja, poznanie”, od μανθάνειν manthánein, „uczyć się, dowiedzieć”; prawd.

Zobaczyć Barok i Matematyka

Materia (filozofia)

Materia – byt rozciągający się w przestrzeni i w czasie, chociaż położenie obiektów materialnych nie musi być jednoznacznie określone.

Zobaczyć Barok i Materia (filozofia)

Matteo Ricci

Matteo Ricci SJ (ur. 6 października 1552 w Maceracie, zm. 11 maja 1610 w Pekinie) – włoski misjonarz z zakonu jezuitów pracujący w Chinach.

Zobaczyć Barok i Matteo Ricci

Matthäus Daniel Pöppelmann

Matthäus Daniel Pöppelmann (ur. 3 maja 1662 w Herford, zm. 17 stycznia 1737 w Dreźnie) – architekt niemiecki epoki baroku, działający głównie w Dreźnie i Warszawie.

Zobaczyć Barok i Matthäus Daniel Pöppelmann

Melk (miasto)

Opactwo benedyktynów Widok na miasto Melk – miasto powiatowe w kraju związkowym Dolna Austria, siedziba powiatu Melk.

Zobaczyć Barok i Melk (miasto)

Metafizyka klasyczna

Metafizyka klasyczna albo filozofia pierwsza (gr. τα μετα τα φυσικά ta meta ta physika – „to, co po przyrodzie/ponad przyrodą”) – dziedzina wiedzy ukonstytuowana przez Arystotelesa, rozważająca byt jako byt oraz jego istotne właściwości i ostateczne przyczyny.

Zobaczyć Barok i Metafizyka klasyczna

Metoda naukowa

Metoda naukowa – sposoby intersubiektywnego poznawania i komunikowania wiedzy, oparte o prawa logiki i prawdopodobieństwa, posługujące się dedukcjąi systematycznąindukcjąw procesie formułowania, uzasadniania, testowania i korygowania teorii i hipotez.

Zobaczyć Barok i Metoda naukowa

Metropolici i patriarchowie Moskwy

Lista prawosławnych metropolitów moskiewskich, patriarchów moskiewskich i całej Rusi w pierwszym okresie istnienia patriarchatu, ordynariuszy eparchii moskiewskiej w okresie synodalnym oraz patriarchów moskiewskich i całej Rusi po 1917.

Zobaczyć Barok i Metropolici i patriarchowie Moskwy

Miasto Słońca

Civitas Solis Miasto Słońca (łac. Civitas solis poetica. Idea reipublicae philosophicae) – dialog filozoficzno-polityczny Tommasa Campanelli z początku XVII wieku, wpisujący się w popularny w renesansie nurt tekstów utopijnych.

Zobaczyć Barok i Miasto Słońca

Miłosierdzie

wizerunek Chrystusa Miłosiernego. Miłosierdzie – aktywna forma współczucia, wyrażająca się w konkretnym działaniu, polegającym na bezinteresownej pomocy.

Zobaczyć Barok i Miłosierdzie

Michał Anioł

Michał Anioł, właśc.

Zobaczyć Barok i Michał Anioł

Miguel de Cervantes

Miguel de Cervantes y Saavedra (ur. 29 września 1547 w Alcalá de Henares, zm. 23 kwietnia 1616 w Madrycie) – hiszpański pisarz renesansowy, najlepiej znany jako autor powieści El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha (Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy).

Zobaczyć Barok i Miguel de Cervantes

Mikołaj Łęczycki

Mikołaj Łęczycki herbu Niesobia, łac. Nicolaus Lancicius (ur. 10 grudnia 1574 koło Nieświeża, zm. 30 marca 1653 w Kownie) – polski teolog katolicki, mistyk, jezuita.

Zobaczyć Barok i Mikołaj Łęczycki

Mikołaj Sęp Szarzyński

Mikołaj Sęp Szarzyński, rzadziej Sarzyński herbu Junosza (ur. ok. 1550 w Zimnej Wodzie w okolicy Lwowa, zm. ok. 1581) – polski poeta przełomu epok renesansu i baroku, piszący zarówno w języku polskim, jak i w łacińskim, tłumacz Ludwika z Grenady; najznakomitszy obok Jana Kochanowskiego twórca literatury staropolskiej.

Zobaczyć Barok i Mikołaj Sęp Szarzyński

Mikroskop

statyw Mikroskop (mikros – „mały” i skopeo – „patrzę, obserwuję”) – urządzenie służące do obserwacji małych obiektów, zwykle niewidocznych gołym okiem, albo przyjrzenia się subtelnym detalom obiektów małych, aczkolwiek widocznych nieuzbrojonym okiem.

Zobaczyć Barok i Mikroskop

Misja (religia)

Działalność misyjna („posyłać“) – działalność przedstawicieli danej religii w celu rozpowszechnienia swoich wierzeń, bądź placówka prowadząca takądziałalność.

Zobaczyć Barok i Misja (religia)

Misje ludowe

Misje ludowe – forma ewangelizacji, pierwszego głoszenia historii Jezusa Chrystusa.

Zobaczyć Barok i Misje ludowe

Mistycyzm

chrześcijaństwie za jednego z klasyków mistycyzmu Mistycyzm – wieloznaczny termin opisujący doświadczenie religijne, polegające na bezpośredniej, czyli niezależnej od rytuałów i obrzędów, relacji człowieka z rzeczywistościąpozamaterialną, pozazmysłowąlub transcendentną.

Zobaczyć Barok i Mistycyzm

Mistyka chrześcijańska

Jana od Krzyża (zm. 1591). Jego pisma, np. ''Droga na Górę Karmel'', należądo klasyki mistyki chrześcijańskiej. Mistyka w chrześcijaństwie – droga duchowa człowieka do osiągnięcia, poprzez wiarę, bezpośredniego spotkania z Bogiem już w życiu doczesnym oraz samo spotkanie z Bogiem, jako zwieńczenie tej drogi, nazywane zjednoczeniem mistycznym la unio mystica.

Zobaczyć Barok i Mistyka chrześcijańska

Molière

Molière, pol.

Zobaczyć Barok i Molière

Molinizm

Luis de Molina Molinizm – poglądy głoszone przez hiszpańskiego jezuitę, Luisa de Molinę (1535–1600) o wzajemnej relacji między wolnąwoląa łaską.

Zobaczyć Barok i Molinizm

Monada (filozofia)

Monada (gr. μονάδα z μονάς, μονάδος „jednostka” od μόνος „jedyny”) – w pewnych systemach filozoficznych jest substancjąprostą, podstawowąjednostką.

Zobaczyć Barok i Monada (filozofia)

Monarcha

Monarcha (Bolesław I Chrobry) Monarcha – osoba będąca głowąpaństwa w państwie o ustroju monarchicznym.

Zobaczyć Barok i Monarcha

Muzyka

Alegoria Muzyki, Filippino Lippi Muzyka (ze stgr. μουσική mousiké „sztuka Muz”) – sztuka organizacji struktur dźwiękowych w czasie.

Zobaczyć Barok i Muzyka

Muzyka liturgiczna

Muzyka liturgiczna – muzyka służąca obrzędowi religijnemu, która według zaleceń władz danego kościoła jest odpowiednia przy odprawianiu liturgii.

Zobaczyć Barok i Muzyka liturgiczna

Nauka

Wojciech Gerson (1831–1901), ''Nauka'' (1870) Europie Okładka ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 roku Nauka – różnie definiowany element kultury, odznaczający się dążeniem do wiedzy.

Zobaczyć Barok i Nauka

Nauki ścisłe

przyrodoznawcy jako wpływowy matematyk, fizyk, astronom, geodeta i wynalazca, zwany „księciem matematyków”. najważniejszego człowieka XX wieku.

Zobaczyć Barok i Nauki ścisłe

Nauki przyrodnicze

Nauki przyrodnicze – część nauk empirycznych badająca przyrodę, z wyłączeniem społeczeństwa.

Zobaczyć Barok i Nauki przyrodnicze

Neostoicyzm

Neostoicyzm – powstały w renesansie nurt filozoficzny będący połączeniem stoicyzmu i chrześcijaństwa.

Zobaczyć Barok i Neostoicyzm

Nicolas Boileau

Nicolas Boileau-Despréaux (ur. 1 listopada 1636 w Paryżu, zm. 13 marca 1711 tamże) – francuski poeta i krytyk literacki, historiograf Ludwika XIV, od 1684 r. członek Akademii Francuskiej (fotel 1), autor: Satyr, Listów, poematu Sztuka poetycka – kodeksu klasycyzmu.

Zobaczyć Barok i Nicolas Boileau

Nicolas Malebranche

Nicolas Malebranche (ur. 6 sierpnia 1638, zm. 13 października 1715) – francuski filozof wywodzący się ze szkoły kartezjańskiej; także: duchowny katolicki ze zgromadzenia oratorian.

Zobaczyć Barok i Nicolas Malebranche

Nicolas Poussin

''Śmierć Germanika'', 1627-8 ''Natchnienie poety'', ok. 1630? ''Królestwo Flory'', 1631 ''Et in Arcadia Ego'', 1638–40 ''Chrzest'' z pierwszego cyklu ''Sakramentów'', 1642 ''Pejzaż z Diogenesem'', ok.

Zobaczyć Barok i Nicolas Poussin

Niderlandy (region historyczny)

Niderlandy – historyczna nazwa nizinnych terenów u ujścia Renu, Mozy i Skaldy do Morza Północnego, z czasem rozciągnięta również na Ardeny i sąsiednie wyżyny (dzisiejsza Belgia, Holandia i Luksemburg).

Zobaczyć Barok i Niderlandy (region historyczny)

Niemcy

Niemcy; Republika Federalna Niemiec, RFN (niem. Deutschland; Bundesrepublik Deutschland, BRD,.

Zobaczyć Barok i Niemcy

Niemcy (naród)

Niemcy – naród zachodniogermański, pochodzenia zachodniogermańsko-słowiańsko-bałtowskiego, zamieszkujący przede wszystkim Republikę FederalnąNiemiec, posługujący się językiem niemieckim z grupy języków germańskich.

Zobaczyć Barok i Niemcy (naród)

Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina

Główny gmach Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina w Halle, 2012 ''Miscellanea Curiosa'' (Decuria II, Annus VII.

Zobaczyć Barok i Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina

Nowoczesność

Nowoczesność (ang. modernity, fr. modernité) – w filozofii postawa zakładająca prymat rozumu jako transcendentalnej normy społecznej.

Zobaczyć Barok i Nowoczesność

Oświecenie (epoka)

Voltaire (François-Marie Arouet) Jean-Jacques Rousseau Edmund Burke Jonathan Swift Joseph von Sonnenfels: ''Człowiek bez przesądów'' – A.D. 1765 Jorge Juan y Santacilia Immanuel Kant Oświecenie, in.

Zobaczyć Barok i Oświecenie (epoka)

Obserwacja (nauki społeczne)

Obserwacja – jedna z podstawowych metod badawczych w naukach społecznych, stosowana przede wszystkim w geografii (szczególnie w geografii człowieka), socjologii, etnologii, antropologii i psychologii.

Zobaczyć Barok i Obserwacja (nauki społeczne)

Odzież

Ubrania w historii, pokazane (od góry) Egipcjan, starożytnych Greków, Rzymian, Bizantyjczyków, Franków i Europejczyków od XIII do XV wieku Odzież, ubranie, strój – sposób na okrycie ludzkiego ciała.

Zobaczyć Barok i Odzież

Ogród francuski

Grand Trianon (1724) Park Branickich – ogród francuski Ogród Grand Trianon w Wersalu pod Paryżem Ogrody Het Loo w Holandii Ogród Sanssouci w Poczdamie – tarasy Ogród w angielskim Hampton Court Ogród francuski (fr. jardin à la française), ogród barokowy, ogród w stylu francuskim ewentualnie barokowym, a także barokowy/francuski styl ogrodowy oraz francuski ogród regularny – styl aranżacji ogrodu zapoczątkowany we Francji w XVII wieku.

Zobaczyć Barok i Ogród francuski

Okazjonalizm

Arnold Geulincx, jeden z twórców okazjonalizmu Nicolas Malebranche, jeden z twórców okazjonalizmu Bogu Okazjonalizm – pogląd filozoficzny sformułowany przez Arnolda Geulincxa i Nicolasa Malebranche'a, starający się przezwyciężyć trudności wynikające z założenia Kartezjusza, że świat duchowy i świat materialny sąna tyle od siebie jakościowo różne, że nie mogąna siebie oddziaływać bezpośrednio.

Zobaczyć Barok i Okazjonalizm

Opactwo Benedyktynów w Melku

Opactwo Benedyktynów w Melku – kompleks budynków opactwa zakonu benedyktynów, położony w Melku w Austrii.

Zobaczyć Barok i Opactwo Benedyktynów w Melku

Opera

Wenecji w 1837 roku Opera – sceniczne dzieło muzyczne wokalno-instrumentalne, w którym muzyka współdziała z akcjądramatyczną(libretto).

Zobaczyć Barok i Opera

Optyka

Optyka – dział fizyki, zajmujący się badaniem natury światła, prawami opisującymi jego emisję, rozchodzenie się, oddziaływanie z materiąoraz pochłanianie przez materię.

Zobaczyć Barok i Optyka

Oratorium

Oratorium – wielka forma muzyczna wokalno-instrumentalna, wykonywana początkowo w kościele, a obecnie zazwyczaj na estradzie koncertowej.

Zobaczyć Barok i Oratorium

Orbita

środka masy układu Orbita – tor ciała (ciała niebieskiego lub sztucznego satelity) poruszającego się pod wpływem sił grawitacji.

Zobaczyć Barok i Orbita

Organy

Organy – klawiszowy, dęty instrument muzyczny z grupy aerofonów, umieszczany najczęściej w kościołach, salach koncertowych, synagogach reformowanych i aulach.

Zobaczyć Barok i Organy

Osman

Osman – epos siedemnastowiecznego dubrownickiego poety Ivana Gundulicia.

Zobaczyć Barok i Osman

Pałac

Pałac w Wojanowie Pałac w Wilanowie – barok isbn.

Zobaczyć Barok i Pałac

Pałac Charlottenburg

Pałac Charlottenburg (niem. Schloss Charlottenburg) – zespół pałacowo-parkowy w Berlinie-Charlottenburgu, uważany za jeden z najpiękniejszych zespołów architektonicznych Berlina.

Zobaczyć Barok i Pałac Charlottenburg

Pałac Schönbrunn

thumb Pałac Schönbrunn (niem. Schloss Schönbrunn) – pałac wraz z parkiem znajdujący się w 13.

Zobaczyć Barok i Pałac Schönbrunn

Państwo

unitarne, będące jednocześnie krajem krajów związkowych Państwo – forma organizacji społeczeństwa mająca na celu stanowienie i wykonywanie prawa na określonym terytorium.

Zobaczyć Barok i Państwo

Palladianizm

Palladianizm – styl w architekturze inspirowany twórczościąAndrea Palladio.

Zobaczyć Barok i Palladianizm

Panteizm

Paralelizm Spinozy Panteizm (z gr. pan „wszystko”, theos „Bóg”) – pogląd filozoficzno-religijny (niekiedy teologiczny) utożsamiający wszystko z bogiem (lub absolutem).

Zobaczyć Barok i Panteizm

Paolo Veronese

''Uczta w domu Lewiego'' Paolo Veronese (ur. 1528 w Weronie, zm. 19 kwietnia 1588 w Wenecji) – włoski malarz, jeden z najwybitniejszych twórców renesansowych tworzących w XVI-wiecznej Wenecji.

Zobaczyć Barok i Paolo Veronese

Papież

Petera Rubensa Papież (głowa Kościoła, ojciec święty, łac. summus pontifex, od starożytnego pontifex maximus; wł. papa, gr. πάπας (papas); forma funkcjonująca w języku polskim pochodzi od czeskiego papež) – biskup Rzymu, prymas Italii, zwierzchnik Kościoła katolickiego, głowa Stolicy Apostolskiej oraz suweren Państwa Miasta Watykan; od 2013 papieżem jest Franciszek.

Zobaczyć Barok i Papież

Pasja

Ukrzyżowanie'' Pasja (łac. passio – cierpienie, męka) – fragmenty Ewangelii opowiadające o męce Pańskiej – ostatnich 12 godzinach życia Jezusa Chrystusa, od pojmania w Ogrójcu do śmierci na krzyżu na wzgórzu zwanym Golgota.

Zobaczyć Barok i Pasja

Pastorałka

Pastorałka ''Oj, maluśki, maluśki'' Pastorałka („pasterski”) − rodzaj udramatyzowanej kolędy, wykonywanej dawniej przez wędrownych muzyków i żaków, w której religijna tematyka bożonarodzeniowa poszerzona została o warstwę obyczajową.

Zobaczyć Barok i Pastorałka

Péter Pázmány

Péter Pázmány (ur. 4 października 1570 w Nagyvárad (ob. Oradea), zm. 19 marca 1637 w Pozsony (ob. Bratysława) – węgierski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita ostrzyhomski, prymas Węgier i kardynał; kontrreformator, teolog i filozof. Początkowo przebywał w Krakowie, następnie uczył się w Wiedniu i studiował teologię w Rzymie.

Zobaczyć Barok i Péter Pázmány

Pedagogika

Pedagogika – w znaczeniu potocznym, świadoma i celowa działalność wychowawcza; w znaczeniu instytucjonalnym – zespół nauk o wychowaniu, istocie, celach, treściach, metodach, środkach i formach organizacji procesów wychowawczych.

Zobaczyć Barok i Pedagogika

Pedro Calderón de la Barca

Pedro Calderón de la Barca (ur. 17 stycznia 1600 w Madrycie, zm. 25 maja 1681 tamże) – barokowy poeta i dramaturg hiszpański działający w hiszpańskim Złotym Wieku, uważany za następcę Lope de Vegi.

Zobaczyć Barok i Pedro Calderón de la Barca

Pejzaż

Pieter Bruegel, ''Pejzaż z upadkiem Ikara'', ok. 1560 Meindert Hobbema, ''Droga do Middelharnis'', 1689 Jan Nepomucen Głowacki ''Zarzecze'' 1832 Pejzaż (fr. paysage) – malarstwo krajobrazowe, czyli malarstwo przedstawiające krajobraz, widok natury lub otoczenia miejskiego.

Zobaczyć Barok i Pejzaż

Penitencjarz

Penitencjariusz, penitencjarz (z języka łacińskiego poenitentiarius.

Zobaczyć Barok i Penitencjarz

Perła

Różne perły ułożone na kawałku muszli Perły – wytwory małży (głównie perłopławów z rodzajów Pteria i Pinctada), rzadko ślimaków.

Zobaczyć Barok i Perła

Peter Paul Rubens

Portret Rubensa ''Portret księcia Lermy'' (1603), Prado, Madryt ''Upadek Faetona'' (1604-05), National Gallery of Art, Waszyngton ''Autoportret z IsabeląBrant'' (1609-10), Stara Pinakoteka, Monachium Kunsthistorisches Museum, Wiedeń Kunsthistorisches Museum, Wiedeń Janem Wildensem, Stara Pinakoteka, Monachium Zdjęcie z krzyża'' (1618), Ermitaż, Petersburg ''Zjednoczenie Wody i Ziemi'' (ok.

Zobaczyć Barok i Peter Paul Rubens

Petersburg

Petersburg (forma zalecana), Sankt Petersburg (egzonim wariantowy) (Sankt-Pietierburg, potocznie, Pietierburg,, Pitier; dawniej Piotrogród, ros., Leningrad, ros.) – miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad ZatokąFińską.

Zobaczyć Barok i Petersburg

Petrarkizm

Petrarkizm – tendencja literacka, polegająca na naśladowaniu twórczości renesansowego poety włoskiego Francesca Petrarki jako wzorca poezji miłosnej.

Zobaczyć Barok i Petrarkizm

Petrus Ramus

Petrus Ramus ''Arithmeticae libri tres'', 1557 Petrus Ramus, znany także jako Pierre de la Ramée (ur. 1515 w Cuts, zm. 26 sierpnia 1572 w Paryżu) – francuski uczony: filozof, matematyk, logik, filolog i pedagog.

Zobaczyć Barok i Petrus Ramus

Pierre Corneille

Pierre Corneille (ur. 6 czerwca 1606 w Rouen, zm. 1 października 1684 w Paryżu) – francuski dramaturg, ojciec klasycystycznej tragedii.

Zobaczyć Barok i Pierre Corneille

Pierre Gassendi

Pierre Gassendi, Pierre Gassend (ur. 22 stycznia 1592 w Champtercier w Prowansji, zm. 24 października 1655 w Paryżu) – francuski filozof i astronom oraz duchowny katolicki.

Zobaczyć Barok i Pierre Gassendi

Pierre Puget

Pierre Puget (1620-1694) – francuski snycerz, rzeźbiarz i malarz.

Zobaczyć Barok i Pierre Puget

Pietro da Cortona

Fasada kościoła Santi Luca e Martina w Rzymie Matki Bożej Królowej Pokoju w Rzymie Pietro da Cortona, właściwie Pietro Berrettini (ur. 1 listopada 1596 w Cortonie, zm. 16 maja 1669 w Rzymie) – włoski malarz i architekt barokowy.

Zobaczyć Barok i Pietro da Cortona

Pietyzm

Philipp Jacob Spener – teolog, jeden z twórców pietyzmu Pietyzm – nurt religijny w luteranizmie z XVII i XVIII wieku kładący nacisk na intensywnąmodlitwę, studiowanie Biblii, udział w pobożnych zgromadzeniach religijnych, rygorystycznąmoralność oraz działalność charytatywną.

Zobaczyć Barok i Pietyzm

Pijarzy

Zakon pijarów – potoczna nazwa Zakonu Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych (Ordo Clericorum Regularium Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum), czyli Zakonu Szkół Pobożnych – zakonu ustanowionego przez papieża Grzegorza XV 18 listopada 1621 r.

Zobaczyć Barok i Pijarzy

Piotr I Wielki

Zdobycie Azowa 1696 Piotr I Wielki, portret z 1710 Pomnik Piotra I Wielkiego w Petersburgu Piotr I Aleksiejewicz Wielki, (ur. w Moskwie, zm. w Sankt Petersburgu) – car Rosji od 1682 roku, a od 1721 imperator.

Zobaczyć Barok i Piotr I Wielki

Piotr Kanizjusz

Piotr Kanizjusz, Piotr Kanizy, Peter Kanijs, właściwie Pieter de Hondt (1521–1597) – święty Kościoła katolickiego, jezuicki teolog i kaznodzieja, doktor Kościoła.

Zobaczyć Barok i Piotr Kanizjusz

Piotr Kochanowski (1566–1620)

''Goffred abo Jeruzalem wyzwolona'' (wyd. 1651) Piotr Kochanowski herbu Korwin (ur. 1566 w Sycynie, zm. 2 sierpnia 1620 w Krakowie) – polski poeta, tłumacz, sekretarz królewski od 1602, kawaler maltański.

Zobaczyć Barok i Piotr Kochanowski (1566–1620)

Pius V

Pius V (łac. Pius V, właśc. Michele Ghislieri OP; ur. 17 stycznia 1504 w Bosco Marengo, zm. 1 maja 1572 w Rzymie) – włoski duchowny katolicki, papież w okresie od 7 stycznia 1566 do 1 maja 1572, święty Kościoła katolickiego.

Zobaczyć Barok i Pius V

Plac Świętego Piotra

Plac przed przebudową, ok. 1600 Plac świętego Piotra (wł. Piazza San Pietro) – plac znajdujący się przed bazylikąśw. Piotra w Watykanie, należący do osi łączącej bazylikę i Via della Conciliazione.

Zobaczyć Barok i Plac Świętego Piotra

Planeta

tło Syriusz B i Wenus. Planeta – ciało niebieskie (obiekt astronomiczny) spełniające kilka kryteriów.

Zobaczyć Barok i Planeta

Poezja

Poezja Poezja (z gr., poíesis – tworzenie, wytwórczość, sztuka poetycka) – wieloznaczny termin, współcześnie stanowiący przede wszystkim określenie dzieł literackich nienapisanych proząlub synonim liryki.

Zobaczyć Barok i Poezja

Poezja metafizyczna

Poezja metafizyczna – nurt lirycznej poezji barokowej.

Zobaczyć Barok i Poezja metafizyczna

Polemika

Polemika - kontrowersyjna retoryka przeznaczona do wsparcia specyficznego stanowiska.

Zobaczyć Barok i Polemika

Politologia

Politologia, nauki polityczne, nauki o polityce, nauka o polityce (z gr. πολιτικά politiká „sprawy miasta, państwa”1 od πόλις polis – „miasto-państwo” oraz λόγος, logos, „rozum, słowo, myśl”) – nauka społeczna zajmująca się politykąrozumianąjako całokształt działalności związanej ze sprawowaniem władzy politycznej, jej funkcjąi roląw życiu społecznym, teoriąjej organizacji, funkcjami i charakterem państwa i międzynarodowych organizacji politycznych.

Zobaczyć Barok i Politologia

Portret

Hyacinthe Rigaud, ''Ludwik XIV'' – portret reprezentacyjny Antoon van Dyck, ''Potrójny portret Karola I'' Rembrandt, ''Saskia jako Flora'' – portret historyzowany Johann Zoffany, ''Królowa Charlotta z dziećmi i braćmi'' – portret rodzinny, conversation pieces Giovanni Battista Moroni, ''Rycerz w czerni'' – portret ''en pied'' Portret, podobizna, konterfekt (fr.

Zobaczyć Barok i Portret

Portugalia

Portugalia, Republika Portugalska (port. Portugal, wym.; oficjalna nazwa República Portuguesa) – państwo europejskie położone w zachodniej części Europy Południowej na południowym zachodzie Półwyspu Iberyjskiego, gdzie od północy i wschodu graniczy z Hiszpanią, a od zachodu i południa Portugalię oblewająwody Oceanu Atlantyckiego.

Zobaczyć Barok i Portugalia

Praga

Praga, miasto stołeczne Praga – stolica i największe miasto Czech, położone w zachodniej części kraju, w środkowej części krainy Czechy, nad Wełtawą.

Zobaczyć Barok i Praga

Prasa (media)

Prasa Prasa („tłoczyć”) – określenie dzienników, czasopism i „środków masowego przekazywania powstałych w wyniku postępu technicznego” o charakterze informacyjnym, wydawanych periodycznie, nie rzadziej niż raz do roku, wyróżniających się stałym tytułem i kolejnym numerem.

Zobaczyć Barok i Prasa (media)

Prawo powszechnego ciążenia

Prawo powszechnego ciążenia, zwane także prawem powszechnego ciążenia Newtona – prawo głoszące, że każdy obiekt we wszechświecie przyciąga każdy inny obiekt z siłą, która jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między ich środkami.

Zobaczyć Barok i Prawo powszechnego ciążenia

Prawosławie

Cerkiew Świętego Ducha w Białymstoku Cerkiew cmentarna w Lublinie Prawosławie – jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa, opierający swądoktrynę na Piśmie Świętym i Tradycji Kościoła Wschodniego (istniejąrównież wspólnoty prawosławne rytu zachodniego).

Zobaczyć Barok i Prawosławie

Probabilioryzm

Probabilioryzm (łac. probabilior – prawdopodobniejszy) – w teologii moralnej system moralny mówiący, że w razie wątpliwości co do zastosowania ogólnych zasad moralnych w konkretnej sytuacji należy iść za opiniąbardziej prawdopodobną, a nigdy za mniej prawdopodobną(nawet jeśli jej prawdopodobieństwo jest wysokie).

Zobaczyć Barok i Probabilioryzm

Probabilizm

Probabilizm (z łac. probabilis – prawdopodobny) – system etyczny stwierdzający, że w razie wątpliwości co do zastosowania zasad moralnych w danej sytuacji można iść za opiniąprawdopodobną, choćby nawet opinia przeciwna była od niej bardziej prawdopodobna.

Zobaczyć Barok i Probabilizm

Protestantyzm

Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia, na którąskładająsię wspólnoty religijne powstałe na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.

Zobaczyć Barok i Protestantyzm

Prymas

Herb prymasa (nie-kardynała, na taśmie pod tarcząznajduje się dewiza) Prymas (od primus – pierwszy) – tytuł arcybiskupów katolickich związany z niektórymi stolicami biskupimi i ich historycznąrolą.

Zobaczyć Barok i Prymas

Psychologia

Psi'' jest symbolem psychologii Psychologia (od psyche „dusza”; logos „słowo, myśl, rozumowanie”) – nauka badająca mechanizmy i prawa rządzące psychikąoraz zachowaniami człowieka.

Zobaczyć Barok i Psychologia

Rachunek różniczkowy i całkowy

Rachunek różniczkowy i całkowy – podstawowy dział analizy matematycznej, badający pochodne i całki funkcji zmiennej rzeczywistej lub zespolonej.

Zobaczyć Barok i Rachunek różniczkowy i całkowy

Racjonalizm filozoficzny

Racjonalizm filozoficzny (ew. racjonalizm metodologiczny, aprioryzm) (łac. ratio – rozum; rationalis – rozumny, rozsądny) – stanowisko filozoficzne, przede wszystkim w epistemologii akcentujące rolę rozumu i rozumowań apriorycznych w zdobywaniu wiedzy.

Zobaczyć Barok i Racjonalizm filozoficzny

Rafael Santi

Grób Rafaela w Panteonie ''Zaślubiny Marii z Józefem'' (1504) ''Młody mężczyzna z jabłkiem'' (1504) ''Św. Jerzy walczący ze smokiem'' (1505) ''Madonna ze szczygłem'' (1506) ''Francesco Alidosi'' (1510–1511) Papież Juliusz II'' (1511–1512) ''Portret Bindo Altoviti'' (1512–1515) ''Madonna Sykstyńska'' (1513–1516) Baltazara Castiglione'' (ok.

Zobaczyć Barok i Rafael Santi

Raj utracony

John Milton William Blake, Arcywróg wznieca bunt aniołów Anioł odwiedza Adama i Ewę w Raju Adam i Ewa wygnani z raju Gustave Doré, Bóg Ojciec i Syn Boży. Ilustracja do „Raju utraconego” Johna Miltona John Martin, Stworzenie światła Romantycy, w tym krytyk William Hazlitt, przywrócili Miltonowi należne mu miejsce w panteonie angielskich poetów Raj utracony (ang.

Zobaczyć Barok i Raj utracony

Redukcja misyjna

Główne redukcje jezuickie Ruiny redukcji São Miguel das Missões w Brazylii Ruiny redukcji San Ignacio Mini w Argentynie jezuity brazylijskiego. Redukcje (hiszp. reducción, port. reduçao) – rodzaj zamkniętych gospodarstw rządzonych przez zakon jezuitów, skupiających do 8 tysięcy Indian.

Zobaczyć Barok i Redukcja misyjna

Reformacja

kościoła zamkowego w Wittenberdze. bulli papieskiej. Przedstawiciele reformacji przy wspólnym stole, anonimowa rycina z XVII wieku. Jan Łaski, na Zachodzie znany jako Johannes a Lasco, był jedynym przedstawicielem polskiej reformacji, który zyskał europejski rozgłos. Reformacja – ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa.

Zobaczyć Barok i Reformacja

Religia

rodzimowierstwa słowiańskiego (czwarty rząd) Procent obywateli uznających religię za bardzo ważną: do 19%, > 90% obszary niereligijne Religia – system wierzeń i praktyk określający relację między różnie pojmowanąsferąsacrum (świętością) i sferąboskąa społeczeństwem, grupąlub jednostką.

Zobaczyć Barok i Religia

Rembrandt

''Autoportret'' (1630) ''Autoportret'' (1640) ''Autoportret'' (1661) ''Autoportret'' (ok. 1669) Rembrandt Harmenszoon van Rijn (ur. 15 lipca 1606 w Lejdzie, zm. 4 października 1669 w Amsterdamie) – niderlandzki malarz, rysownik i grafik.

Zobaczyć Barok i Rembrandt

René Descartes

René Descartes, łac. Renatus Cartesius, po polsku Kartezjusz, (ur. 31 marca 1596 w La Haye en Touraine, zm. 11 lutego 1650 w Sztokholmie) – francuski uczony: matematyk, fizyk i filozof, jeden z najwybitniejszych intelektualistów XVII wieku, uznawany również za ojca filozofii nowożytnej.

Zobaczyć Barok i René Descartes

Renesans

Leonardo da Vinci św. Ignacy Loyola Marcin Luter Krzysztof Kolumb Karol V Papież Juliusz II Mikołaj Kopernik Renesans, odrodzenie („odrodzenie”) – epoka w historii kultury europejskiej, obejmująca przede wszystkim XVI wiek, określany często jako „odrodzenie sztuk i nauk” oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520.

Zobaczyć Barok i Renesans

Rewolucja naukowa

Newton'', 1805 Rewolucja naukowa – gwałtowne przejście od jednego do drugiego sposobu widzenia świata o odmiennych założeniach i kanonach naukowości, powodujące przewartościowanie panującego w nauce paradygmatu.

Zobaczyć Barok i Rewolucja naukowa

Rośliny

Rośliny (Archaeplastida Adl i in. 2005, dawne nazwy naukowe: Vegetabilia, Plantae, Phytobionta, Plastida, Primoplantae) – eukariotyczne i autotroficzne organizmy, wykorzystujące energię promieniowania słonecznego za sprawąbarwników asymilacyjnych (zdarzająsię wśród roślin także organizmy heterotroficzne – pasożytnicze, w tym też myko-heterotroficzne, ale mająone charakter wtórny).

Zobaczyć Barok i Rośliny

Robert Bellarmin

Robert Bellarmin, właśc.

Zobaczyć Barok i Robert Bellarmin

Robert Boyle

''The Sceptical Chymist'', 1661, strona tytułowa Robert Boyle (ur. 25 stycznia 1627 w Lismore w Irlandii, zm. 30 grudnia 1691 w Londynie) – brytyjskiBoyle nie był narodowości irlandzkiej, lecz synem angielskiego arystokraty, noszącego tytuł Earl of Cork, który dostał ogromne dobra w ramach przejmowania irlandzkich terenów za dynastii Tudorów; fakty te opisane sąw i w chemik i fizyk.

Zobaczyć Barok i Robert Boyle

Robert Hooke

Sporządzony przez Roberta Hooke rysunek oglądanych przez mikroskop komórek korka Robert Hooke (ur. 18 lipca 1635 w Freshwater, zm. 3 marca 1703) – angielski przyrodnik, jeden z największych eksperymentatorów XVII wieku.

Zobaczyć Barok i Robert Hooke

Rodzina Bachów

Jan Sebastian Bach i jego synowie: Carl Philipp Emanuel, Johann Christian, Wilhelm Friedemann oraz Johann Christoph Friedrich Rodzina Bachów przez prawie dwieście lat miała istotny wkład w kształtowanie historii muzyki.

Zobaczyć Barok i Rodzina Bachów

Rokoko

Rokoko – nurt stylistyczny, obecny zwłaszcza w architekturze wnętrz, ornamentyce, rzemiośle artystycznym i malarstwie, występujący w sztuce europejskiej w latach ok.

Zobaczyć Barok i Rokoko

Roman Pollak

Roman Pollak (ur. 31 lipca 1886 w Jeleśni, zm. 23 lutego 1972 w Poznaniu) – polski historyk literatury, profesor UAM w Poznaniu, badacz literatury staropolskiej, w szczególności polskiego baroku, wraz z jego powiązaniami europejskimi, głównie włoskimi.

Zobaczyć Barok i Roman Pollak

Rosja

zarchiwizowano.

Zobaczyć Barok i Rosja

Royal Society

Siedziba Royal Society w Londynie The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge (pol. Królewskie Towarzystwo w Londynie dla Rozszerzania Wiedzy o Przyrodzie) popularnie nazywane The Royal Society, pol.

Zobaczyć Barok i Royal Society

Rozum

Francisco de Goya, ''Gdy rozum śpi, budząsię demony'' Rozum – zdolność do operowania pojęciami abstrakcyjnymi lub zdolność analitycznego myślenia i wyciągania wniosków z przetworzonych danych.

Zobaczyć Barok i Rozum

Ruch własny

Ruch własny – miara szybkości zmiany pozycji gwiazdy na niebie z biegiem czasu, liczonej w jednostkach prędkości kątowej; podawany jest zwykle w sekundach kątowych na rok.

Zobaczyć Barok i Ruch własny

Rzeźbiarstwo

Dawid'', 1501–1504 Warszawie) J. Gosławski, 1932) późnogotycki Rzeźbiarstwo – dziedzina sztuk plastycznych związana z tworzeniem trójwymiarowych form z różnych materiałów, co odróżnia jąod malarstwa i grafiki, zwykle dwuwymiarowych.

Zobaczyć Barok i Rzeźbiarstwo

Rzeczpospolita Obojga Narodów

rolce sztokholmskiej z XVII wieku unii lubelskiej 1 lipca 1569 roku, akt ustanawiający RzeczpospolitąObojga Narodów Rewers 15 dukatów Zygmunta III Wazy z 1617 z herbem królewskim. W otoku napis: MAGNVS DVX LITVAniae RVSsiae PRVSsiae MASoviae SAMogitiae LIVONiae ZC Gęstość zaludnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów według spisu ludności z 1790 roku Zasięg terytorialny Rzeczypospolitej w 1701 roku Podział administracyjny Rzeczypospolitej, stan prawny na rok 1619 Posiadłości ziemskie polskich rodów magnackich w XVI-XVII wieku potopu rosyjskiego miasta królewskie Rzeczypospolitej Obojga Narodów Jan Matejko, Unia lubelska Jan Matejko, ''Potęga Rzeczypospolitej u zenitu.

Zobaczyć Barok i Rzeczpospolita Obojga Narodów

Rzut (budownictwo)

Rzut parteru domu jednorodzinnego Rzut – rysunek budowlany przedstawiający układ pomieszczeń na danym piętrze budynku, wraz z wyposażeniem i odpowiednimi szczegółami wykonania.

Zobaczyć Barok i Rzut (budownictwo)

Rzym

() – stolica i największe miasto Włoch, położone w środkowej części kraju nad rzekąTyber i Morzem Śródziemnym, zarazem stolica regionu administracyjno-historycznego Lacjum (Lazio).

Zobaczyć Barok i Rzym

Saksonia

Saksonia, Wolny Kraj Saksonia (łac. Saxonia; niem. Freistaat Sachsen; górnołuż. Swobodny stat Sakska; dolnołuż. Lichotny stat Sakska) – kraj związkowy w Niemczech graniczący z Polską, Czechami i z następującymi krajami związkowymi: Bawaria, Turyngia, Saksonia-Anhalt i Brandenburgia.

Zobaczyć Barok i Saksonia

Samuel Twardowski

Samuel Ludwik Twardowski herbu Ogończyk, Samuel ze Skrzypny, (używał nazwiska dziada po kądzieli; nazwisko po mieczu: Skrzypiński), pseudonim S.T. ze Skrzypny, krypt.: S. T. Z. S.

Zobaczyć Barok i Samuel Twardowski

Samuel von Pufendorf

mały Samuel von Pufendorf (ur. 8 stycznia 1632, zm. 26 października 1694) – niemiecki teoretyk prawa i historyk.

Zobaczyć Barok i Samuel von Pufendorf

Sanssouci

Pałac Sanssouci (niem. Schloss Sanssouci; z fr. sans souci.

Zobaczyć Barok i Sanssouci

Sante Graciotti

Sante Graciotti (ur. 1 grudnia 1923 w Osimo, zm. 18 października 2021 w Rzymie) − włoski franciszkanin, polonista, slawista i historyk literatury.

Zobaczyć Barok i Sante Graciotti

Sarmatyzm

Klaudiusza Ptolemeusza, widoczne terytorium określone jako ''Sarmatia Europe'' ''Sarmatia et Scythia, Russia et Tartaria Europaea'', mapa z XVII wieku data dostępu.

Zobaczyć Barok i Sarmatyzm

Sąd ostateczny

Sąd ostateczny'', ok. 1470 Sąd ostateczny – wydarzenie eschatologiczne o skali światowej, stanowiące przedmiot wiary przede wszystkim w kręgu religii judeo-chrześcijańskiej.

Zobaczyć Barok i Sąd ostateczny

Scholastyka (filozofia)

Mistrz i uczniowie (1464) Scholastyka – termin wieloznaczny.

Zobaczyć Barok i Scholastyka (filozofia)

Sebastian Grabowiecki

Sebastian Grabowiecki OCist herbu Grzymała (ur. ok. 1540 w Mszczyczynie, zm. 19 października 1607 w Moskwie) – poeta późnorenesansowy zaliczany do grupy "polskich poetów metafizycznych", jeden z czołowych prekursorów baroku, petrarkista, sekretarz królewski Stefana Batorego.

Zobaczyć Barok i Sebastian Grabowiecki

Serce Jezusa

''Najświętsze Serce Jezusa'' ''Najświętsze Serce Jezusa''(Henri Van Severen, ok. 1900) Missouri, Stany Zjednoczone Pomnik poświęcony Sercu Jezusowemu w Plewiskach Serce Jezusa (Najświętsze Serce Pana Jezusa, Serce Jezusowe, Serce Boże, Boskie Serce) – mistyczna Skarbnica, obiekt kultu w katolicyzmie.

Zobaczyć Barok i Serce Jezusa

Sielanka

''Sielanka'' Witolda Pruszkowskiego, 1880) Sielanka (bukolika, idylla, ekloga, skotopaska, pasterka) – gatunek literacki, utwór poetycki, przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki życia wiejskiego.

Zobaczyć Barok i Sielanka

Skandynawia

Flaga Danii Flaga Szwecji Flaga Norwegii Unii kalmarskiej Skandynawizm – plakat propagandowy; flagi: Danii, Norwegii i Szwecji Skandynawia – region północnej Europy, obejmujący państwa: Szwecję, Norwegię oraz Danię.

Zobaczyć Barok i Skandynawia

Sobór trydencki

Sobór trydencki – sobór powszechny Kościoła katolickiego, który odbył się w Trydencie, mieście w północnych Włoszech w latach 1545–1563.

Zobaczyć Barok i Sobór trydencki

Sonata

Sonata – instrumentalna forma cykliczna.

Zobaczyć Barok i Sonata

Stanisław Grochowski (poeta)

Stanisław Grochowski herbu Bończa (ur. 1542 na Mazowszu, zm. 30 stycznia 1612 w Krakowie) – duchowny katolicki: kanonik kaliski, uniejowski i łowicki, kustosz kruszwicki; sekretarz królewski, poeta i tłumacz.

Zobaczyć Barok i Stanisław Grochowski (poeta)

Stanisław Herakliusz Lubomirski

Stanisław Herakliusz Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. 4 marca 1642 w okolicach Krakowa, zm. 17 stycznia 1702 w Ujazdowie) – polski magnat (książę), podstoli koronny (1669), marszałek wielki koronny w latach 1676–1702, marszałek nadworny koronny 1673–1676, marszałek sejmu zwyczajnego w Warszawie w 1670 roku, starosta spiski w latach 1660-1702, poeta tzw.

Zobaczyć Barok i Stanisław Herakliusz Lubomirski

Stiuk

zakładzie przyrodoleczniczym „Wojciech” w Lądku-Zdroju Sklepienie kościoła jezuitów, Piotrków Trybunalski, sztukaterie ramowe wokół fresków Mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich w Krzeszowie. Stiuk – należy do szlachetnych wypraw tynkarskich.

Zobaczyć Barok i Stiuk

Stowarzyszenie

Stowarzyszenie – organizacja społeczna (zrzeszenie) powoływana przez grupę osób mających wspólne cele lub zainteresowania.

Zobaczyć Barok i Stowarzyszenie

Styl Ludwika XIV

Ludwik XIV Styl Ludwika XIV, nazywany również francuskim barokiem – styl w sztuce związany z panowaniem króla francuskiego Ludwika XIV zwanego „Królem Słońce”.

Zobaczyć Barok i Styl Ludwika XIV

Sykstus V

Loreto Sykstus V (właśc. Felice Peretti OFMConv lub Felice Peretti di Montalti; ur. 13 grudnia 1521 w Grottammare, zm. 27 sierpnia 1590 w Rzymie) – papież w okresie od 24 kwietnia 1585 r. do 27 sierpnia 1590 r.

Zobaczyć Barok i Sykstus V

Sylogizm

Sylogizm (z – konkluzja, wniosek) – schemat wnioskowania na podstawie dwóch przesłanek, które zawierająwspólny element, a każdy element wniosku zawarty jest w dokładnie jednej przesłance.

Zobaczyć Barok i Sylogizm

Symbol

Symbol (z gr. sýmbolon) – semantyczny środek stylistyczny, który ma jedno znaczenie dosłowne i różnąliczbę znaczeń ukrytych.

Zobaczyć Barok i Symbol

Systematyka organizmów

Systematyka organizmów, systematyka biologiczna – najstarsza dziedzina nauk biologicznych, nauka zajmująca się klasyfikowaniem, katalogowaniem oraz opisywaniem organizmów w oparciu o badania ich różnorodności, pochodzenia i pokrewieństwa.

Zobaczyć Barok i Systematyka organizmów

Szarytki

Siostra Gabriela Batke w habicie z charakterystycznym czepcem (kornetem) noszonym przez siostry do 1964 ul. Tamka 35 w Warszawie Szarytki na świecie Szarytki (także wincentynki, siostry miłosierdzia), oficjalnie Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św.

Zobaczyć Barok i Szarytki

Szlachta w Polsce

Polska szlachta w mundurach wojewódzkich w XVIII wieku data dostępu.

Zobaczyć Barok i Szlachta w Polsce

Szpital

Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie (2009) Sala chorych w szpitalu w Danii (2005) „Jeden z oddziałów szpitala w Scutari (Turcja)” (Wojna krymska 1856) Szpital – jedna z najważniejszych jednostek organizacyjnych w systemie opieki zdrowotnej.

Zobaczyć Barok i Szpital

Sztuka

Józef Mehoffer: ''Dziwny ogród'', 1903, olej na płótnie architektonicznej cukierniczej Tekst w języku quenya, stworzonym przez J.R.R. Tolkiena w celach artystycznych. Na górze znajduje się zapis alfabetem tengwar wynalezionym w takim samym celu. muzyki Sztuka – różnie definiowany element kultury, przejawiający się utworami, w tym dziełami sztuki.

Zobaczyć Barok i Sztuka

Sztuki plastyczne

Sztuki plastyczne – jeden z podstawowych obok literatury pięknej i muzyki działów sztuk pięknych, obejmuje dziedziny wizualnej twórczości artystycznej.

Zobaczyć Barok i Sztuki plastyczne

Szwecja

Szwecja, Królestwo Szwecji (Konungariket Sverige) – państwo w Europie Północnej, zaliczane zarówno do państw skandynawskich oraz krajów nordyckich.

Zobaczyć Barok i Szwecja

Tabula rasa

Rzymska ''tabula'' (tabliczka woskowa). Tabula rasa (z łac. „czysta tablica”) – w filozofii i psychologii pojęcie mające wyrażać pogląd, że wszelka wiedza pochodzi wyłącznie z doświadczenia, a umysł pozbawiony doświadczeń jest „niezapisany” (tzw.

Zobaczyć Barok i Tabula rasa

Taniec śmierci

Taniec śmierci (Michael Wolgemut) Biskup i rycerz. ''La Danse macabre'', Guy Marchant, 1486, Paryż fresk Taniec Śmierci, 1490 Kościoła św. Mikołaja w Tallinie, koniec XV wieku. Taniec śmierci (z fr. danse macabre, wym.) – alegoryczny taniec, którego przedstawianie rozwinęło się w kulturze późnego średniowiecza (XIV i XV wiek), korowód ludzi wszystkich stanów z kościotrupem na czele, wyrażający równość wszystkich ludzi w obliczu śmierci.

Zobaczyć Barok i Taniec śmierci

Teatyni

św. Kajetan z Thieny Zakon Kleryków Regularnych (Teatynów), (łac. Ordo Clericorum Regularium vulgo Theatinorum) – zakon katolicki, założony w 1524 w Rzymie, przez św. Kajetana i Jana Piotra Caraffę, biskupa Chieti (łac. Teate lub Theate – skąd popularna nazwa zakonu - Teatyni), późniejszego papieża Pawła IV, który został pierwszym generałem zakonu.

Zobaczyć Barok i Teatyni

Teleskop

Mały refrakcyjny teleskop optyczny Nowym Meksyku (USA) Teleskop (gr. tēle-skópos – daleko widzący) – narzędzie, które służy do obserwacji odległych obiektów poprzez zbieranie promieniowania elektromagnetycznego (np. światła widzialnego).

Zobaczyć Barok i Teleskop

Temperatura

helu przedstawiony jest proporcjonalnie do odległości między cząsteczkami jakie sąprzy ciśnieniu 136 atmosfer. Prędkość ruchu, odpowiadająca temperaturze pokojowej, została spowolniona dwa biliony razy lub odpowiada temperaturze 0,0003 K. Temperatura – jedna z podstawowych wielkości fizycznych (parametrów stanu) w termodynamice.

Zobaczyć Barok i Temperatura

Teologia moralna

Teologia moralna – dział teologii chrześcijańskiej zajmujący się moralnościączynów ludzkich w świetle Objawienia.

Zobaczyć Barok i Teologia moralna

Teoria prawdopodobieństwa

Monte Carlo Teoria prawdopodobieństwa, inaczej rachunek prawdopodobieństwa lub probabilistyka – dział matematyki zajmujący się zdarzeniami losowymi.

Zobaczyć Barok i Teoria prawdopodobieństwa

Teresa z Ávili

Petera Paula Rubensa Święta Teresa z Ávili, właściwie Teresa Sánchez de Cepeda y Ahumada (ur. 28 marca 1515 w Gotarrendurze, zm. 4/15 października 1582 w Alba de Tormes) – hiszpańska mistyczka, karmelitanka, pisarka kontrreformacji i teolog życia kontemplacyjnego.

Zobaczyć Barok i Teresa z Ávili

Termometr rtęciowy

Zbliżenie czubka lekarskiego termometru rtęciowego Termometr rtęciowy – termometr cieczowy, w którym do pomiaru temperatury wykorzystuje się rtęć.

Zobaczyć Barok i Termometr rtęciowy

Thomas Hobbes

Thomas Hobbes (ur. 5 kwietnia 1588 w Westport (Wiltshire), ob. Malmesbury, zm. 4 grudnia 1679 w Hardwick Hall) – angielski filozof, myśliciel społeczny, twórca kontraktualizmu, autor dzieła Lewiatan (1651), traktatu z zakresu filozofii społecznej i filozofii politycznej, w którym dowodzi, że człowiek wyszedł z hipotetycznego stanu natury, czyli stanu wojny każdego z każdym (łac.

Zobaczyć Barok i Thomas Hobbes

Ticino

Ticino (niem. Tessin; lmo. Tesín, Tisín; fr. Tessin; rm. Tessin) – najdalej wysunięty na południe kanton Szwajcarii.

Zobaczyć Barok i Ticino

Tirso de Molina

Tirso de Molina, właśc.

Zobaczyć Barok i Tirso de Molina

Tomaso Albinoni

Tomaso Albinoni (ur. 8 czerwca 1671 w Wenecji, zmarł 17 stycznia 1751 tamże) – jeden z największych włoskich kompozytorów późnego baroku.

Zobaczyć Barok i Tomaso Albinoni

Tomizm

Tomizm – system filozoficzny oparty na poglądach Tomasza z Akwinu.

Zobaczyć Barok i Tomizm

Tommaso Campanella

Tommaso Campanella, imiona świeckie Giovanni Domenico (ur. 5 września 1568 w Stignano w Kalabrii, zm. 21 maja 1639 w Paryżu) – włoski filozof, teolog i poeta epoki renesansu, autor dzieła pt.

Zobaczyć Barok i Tommaso Campanella

Torquato Tasso

Torquato Tasso (ur. 11 marca 1544 w Sorrento, zm. 25 kwietnia 1595 w Rzymie) – włoski poeta, uważany za jednego z najwybitniejszych twórców włoskiego renesansu.

Zobaczyć Barok i Torquato Tasso

Traktat (nauka)

Traktat – tekst naukowy w formie rozbudowanej rozprawy, zazwyczaj bardzo obszernej.

Zobaczyć Barok i Traktat (nauka)

Triumf śmierci

Triumf śmierci'', Pieter Bruegel (starszy) Triumf śmierci – motyw w malarstwie przedstawiający śmierć triumfującą.

Zobaczyć Barok i Triumf śmierci

Tucjoryzm

Tucjoryzm (z łac. tutior – bezpieczniejszy) – w teologii moralnej system moralny mówiący, że w razie wątpliwości co do zastosowania norm moralnych w konkretnej sytuacji wolno iść jedynie za opiniązgodnąz ogólnym prawem, nawet gdyby jego nieobowiązywanie było bardzo prawdopodobne.

Zobaczyć Barok i Tucjoryzm

Turyn

Turyn (wł. Torino) – miasto w północno-zachodnich Włoszech, przy ujściu rzeki Dora Riparia do rzeki Pad, na przedgórzu Alp Zachodnich.

Zobaczyć Barok i Turyn

Tycjan

Grób Tycjana w Wenecji. Tycjan, właśc.

Zobaczyć Barok i Tycjan

Umowa społeczna

John Locke filozof kontraktualizmu, który dał podwaliny współczesnej demokracji Ten artykuł dotyczy filozoficznego i politycznego pojęcia umowy społecznej, tzw.

Zobaczyć Barok i Umowa społeczna

Uniwersytet

Rafaela Uniwersytet Boloński, XIV wiek Uniwersytet („ogół nauczycieli i uczniów”) – najstarszy rodzaj uczelni o charakterze nietechnicznym, której celem jest przygotowanie kadr pracowników naukowych oraz kształcenie wykwalifikowanych pracowników.

Zobaczyć Barok i Uniwersytet

Urbanistyka

Ekspansja chińskiego miasta Shenzhen, jednego z najszybciej rozwijających się na świecie, została opracowana w ramach planowania urbanistycznego Urbanistyka – nauka o planowaniu miast i osiedli oraz ich powstawaniu i historii rozwoju; urbanistyka jest dyscyplinąnauk technicznych.

Zobaczyć Barok i Urbanistyka

Utopia

Utopii'' Morusa, 1518 Utopia – projekt lub przedstawienie idealnego ustroju politycznego, opierającego się na sprawiedliwości, solidarności i równości.

Zobaczyć Barok i Utopia

Uwertura

Pierwsza strona rękopisu uwertury do opery Armida Antonia Salieriego Uwertura (fr. ouverture – otwarcie, rozpoczęcie; także intrada, entrée, w XVII wieku: symfonia, sinfonia) – niecykliczna instrumentalna forma muzyczna, najczęściej w formie sonatowej stanowiąca wstęp do opery, oratoriumW Eliaszu Felixa Mendelssohna-Bartholdyego przed uwerturąwystępuje recytatyw.

Zobaczyć Barok i Uwertura

Vanitas

''Vanitas'', Antonio de Pereda, 1634 Vanitas z łaciny "marność".

Zobaczyć Barok i Vanitas

Wacław Potocki

Wacław Potocki lub Wacław Grad-Potocki (ur. 1621 w Woli Łużańskiej, zm. 9 lipca 1696 w Łużnej) – sędzia skarbowy, podstarości biecki i sędzia grodzki biecki (w latach 1667–1676), podczaszy krakowski (1678–1685), jeden z głównych twórców barokowych w Polsce, poeta, epik, satyryk i moralista.

Zobaczyć Barok i Wacław Potocki

Watykan

Watykan, Państwo Watykańskie (wł. Stato della Città del Vaticano, łac. Status Civitatis Vaticanæ) – miasto-państwo w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, enklawa na terytorium Włoch, w Rzymie.

Zobaczyć Barok i Watykan

Würzburg

Most nad Menem Katedra Würzburg – miasto na prawach powiatu w Niemczech, położone w kraju związkowym Bawaria, siedziba rejencji Dolna Frankonia, w regionie Würzburg, siedziba powiatu Würzburg.

Zobaczyć Barok i Würzburg

Władza

Polsce Władza – możliwość wywierania przez jednostkę bądź grupę rzeczywistego wpływu na istotne okoliczności życia przez ukierunkowywanie własnego postępowania (władza nad sobą– indywidualna) lub postępowania innych osób (władza nad innymi – społeczna).

Zobaczyć Barok i Władza

Włochy

Zdjęcie satelitarne Włoch Włochy, Republika Włoska – państwo położone w Europie Południowej, głównie na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem Unii Europejskiej oraz wielu organizacji, m.in.: ONZ, NATO, należące do grupy siedmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G7.

Zobaczyć Barok i Włochy

Włosko-polskie związki literackie

Ulica Adama Mickiewicza w Rzymie Warszawie Włosko-polskie związki literackie – pierwsze informacje na temat wzajemnych stosunków literackich Polski i Włoch pochodząze źródeł hagiograficznych.

Zobaczyć Barok i Włosko-polskie związki literackie

Węgry

Węgry (.

Zobaczyć Barok i Węgry

Wenecja

Wenecja – miasto i gmina na północy Włoch nad Morzem Adriatyckim, stolica regionu Wenecja Euganejska.

Zobaczyć Barok i Wenecja

Wersal

Mapa Wersalu z 1789 r. Wersal – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Île-de-France, w departamencie Yvelines.

Zobaczyć Barok i Wersal

Wespazjan Kochowski

''Psalmodii polskiej'' Wespazjan Hieronim Kochowski herbu Nieczuja (ur. 1633 w Gaju koło Waśniowa w ziemi sandomierskiej, zm. 6 czerwca 1700 w Krakowie) – historyk i poeta polskiego baroku, najbardziej typowy przedstawiciel filozofii i literatury sarmackiej.

Zobaczyć Barok i Wespazjan Kochowski

Wielka Brytania

Wielka Brytania lub Zjednoczone KrólestwoW języku angielskim nazwąpaństwa jest (Zjednoczone Królestwo), podczas gdy nazwa (Wielka Brytania) odnosi się wyłącznie do Anglii, Szkocji i Walii (bez Irlandii Północnej) – zob.

Zobaczyć Barok i Wielka Brytania

William Harvey

William Harvey (ur. 1 kwietnia 1578, zm. 3 czerwca 1657 w Roehampton, Surrey) – angielski biolog.

Zobaczyć Barok i William Harvey

William Shakespeare

William Shakespeare (forma spolszczona: Szekspir) (ur. prawd. 23 kwietnia 1564, ochrzczony 26 kwietnia 1564, w Stratford-upon-Avon, zm. tamże) – angielski poeta, dramaturg, aktor.

Zobaczyć Barok i William Shakespeare

Wincenty a Paulo

Wincenty a Paulo (ur. 24 kwietnia 1581 w Pouy, zm. 27 września 1660 w Paryżu) – francuski prezbiter katolicki, opiekun sierot i ubogich, pionier misji ludowych, założyciel zgromadzeń lazarystów i szarytek, święty Kościoła Katolickiego, wspominany również w Kościele Anglikańskim.

Zobaczyć Barok i Wincenty a Paulo

Wojna

II wojny światowej Wojna – zorganizowany konflikt zbrojny między państwami, narodami lub grupami etnicznymi, religijnymi czy społecznymi.

Zobaczyć Barok i Wojna

Wojna trzydziestoletnia

Defenestracja praska Mapa działań wojny trzydziestoletniej Oblężenie Budziszyna w 1620 Fryderyk V Wittelsbach Gábor Bethlen Albrecht von Wallenstein Gustaw II Adolf Ernst von Mansfeld Pappenheima Pokój westfalski Rzeszy na skutek wojny Wojna trzydziestoletnia – europejski konflikt trwający od 23 maja 1618 do 24 października 1648 pomiędzy protestanckimi państwami Świętego Cesarstwa Rzymskiego (I Rzeszy) wspieranymi przez inne państwa europejskie (takie jak Szwecja, Dania, Republika Zjednoczonych Prowincji, Francja), a katolickądynastiąHabsburgów.

Zobaczyć Barok i Wojna trzydziestoletnia

Wolna wola

Wolna wola – zdolność podmiotów do dokonywania wyborów bez ograniczeń ze strony różnych czynników.

Zobaczyć Barok i Wolna wola

Wszechświat

mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) gwiazdy, 26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Wszechświat – wszystko, co istnieje fizycznie: cała czasoprzestrzeń oraz wszystkie wypełniające jąformy energii jak materia i pola fizyczne; synonim słów „natura” i „przyroda”.

Zobaczyć Barok i Wszechświat

Wynalazek

kół zębatych Wynalazek – nowatorskie, oryginalne rozwiązanie problemu technicznego.

Zobaczyć Barok i Wynalazek

Zakład Pascala

Blaise Pascal (1623–1662) Zakład Pascala (gra Pascala) – rozumowanie przedstawione w Myślach przez Blaise'a Pascala mające dowodzić, iż warto wierzyć w Boga.

Zobaczyć Barok i Zakład Pascala

Zakon

Zurbarána Zakon (łac. ordo) – organizacja, której członkowie, po złożeniu ślubów, żyjąwedług ściśle określonych reguł religijnych lub (rzadziej) świeckich.

Zobaczyć Barok i Zakon

Zasady dynamiki Newtona

url.

Zobaczyć Barok i Zasady dynamiki Newtona

Zbawienie

''Chrystus Zbawca'' Zbawienie – uwolnienie się z niekorzystnego stanu lub okoliczności.

Zobaczyć Barok i Zbawienie

Zbigniew Morsztyn

Leliwa – herb Morsztynów Starej Rudówce upamiętniający Zbigniewa Morsztyna jako założyciela wsi Zbigniew Morsztyn inne formy nazwiska: Zbygneus Morztyn, Morstyn, Morstin, kryptonim: M. M. M. (Morsztyn, Miecznik Mozyrski), Z. M. herbu Leliwa (ur. 1622, 1627 lub 1628 w Krakowskiem, zm.

Zobaczyć Barok i Zbigniew Morsztyn

Zegar wahadłowy

Zegar wahadłowy – zegar mechaniczny z napędem mechanicznym, elektrycznym lub elektronicznym wykorzystujący wahadło jako regulator chodu do odmierzania czasu.

Zobaczyć Barok i Zegar wahadłowy

Ziemia

Ziemia (trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego.

Zobaczyć Barok i Ziemia

Zjawisko

Zjawisko, fenomen (– obserwowany) – pojęcie filozoficzne oznaczające to, co dane jest w poznaniu zmysłowym, a więc obrazy, dźwięki, zapachy, smaki itd.

Zobaczyć Barok i Zjawisko

Zmysł

Zmysł – zdolność odbierania bodźców.

Zobaczyć Barok i Zmysł

Zwinger

Zwinger – późnobarokowy zespół architektoniczny znajdujący się w centrum Drezna.

Zobaczyć Barok i Zwinger

Zobacz także

Historia nowożytna

Znany jako Styl barokowy.

, Belweder w Wiedniu, Benedetto Croce, Benvenuto Cellini, Bezwładność, Biologia, Bitwa pod Lepanto (1571), Bitwa pod Wiedniem, Blaise Pascal, Bracia Asam, Brązy, Caravaggio, Carlo Maderno, Carlo Rainaldi, Cathedra Petri, Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie), Charles Le Brun, Charles Perrault, Charles Rollin, Chemia, Chiaroscuro, Chiny, Chorwacja, Christiaan Huygens, Christopher Wren, Chrześcijaństwo, Churrigueryzm, Claude Lorrain, Claudio Monteverdi, Cogito ergo sum, Concerto grosso, Czechy, Diego Velázquez, Doświadczenie, Domenichino, Domenico Fontana, Domenico Scarlatti, Domenico Trezzini, Dominikus Zimmermann, Don Kichot (powieść), Drewno (technika), Duch (filozofia), Duchowieństwo, Dydona i Eneasz, Edmond Halley, Edukacja, Ekwiprobabilizm, Elipsa, Empiryzm, Entre cour et jardin, Epos, Eschatologia chrześcijańska, Etyka, Europa, Fasada, Ferdinand Maximilian Brokoff, Filip II Habsburg, Filipiny, Filippo Juvara, Filozofia, Fizyka, Flandria (region), François Couperin Le Grand, François de La Rochefoucauld (pisarz), François Duquesnoy, François Fénelon, François Girardon, François Mansart, Francesco Borromini, Francesco Petrarca, Francis Bacon (filozof), Francisco de Zurbarán, Franciszek Ksawery, Franciszek Salezy, Franciszek Suárez, Francja, Francuska Akademia Nauk, Frans Hals, Gabriel Fahrenheit, Galileusz, Gallikanizm, Gdańsk, Georg Friedrich Händel, Georg Philipp Telemann, Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff, George Herbert (poeta), Giacomo Carissimi, Giacomo della Porta, Giambattista Marino, Giambologna, Giovanni Battista Pergolesi, Giovanni Battista Piazzetta, Giovanni Battista Tiepolo, Giovanni Francesco Barbieri, Giovanni Lorenzo Bernini, Gongoryzm, Gorzkie żale, Gottfried Wilhelm Leibniz, Gregorio Fernández, Grzegorz XIII, Guarino Guarini, Guido Reni, Gwiazda, Habsburgowie, Heinrich Schütz, Heinrich Wölfflin, Heliocentryzm, Henry Purcell, Henry Vaughan, Hieronim Morsztyn, Historia Czech, Hiszpania, Hiszpania Habsburgów, Hofburg, Holandia, Horacy (poeta), Hugo Grocjusz, Humanizm renesansowy, Hyacinthe Rigaud, Idea, Ignacy Loyola, Ignaz Günther, Iluzjonizm, Immaculata, Imperium Osmańskie, Indie, Inigo Jones, Inkulturacja, Innocenty XI, Isaac Newton, Italia (kraina historyczna), Ivan Gundulić, Jacob Burckhardt, Jacob Jordaens, Jacopo Barozzi da Vignola, Jacopo Tintoretto, Jacques-Bénigne Bossuet, Jakob Bernoulli, Jan Andrzej Morsztyn, Jan Ámos Komenský, Jan Chrzciciel de la Salle, Jan Eudes, Jan Heweliusz, Jan Kochanowski, Jan od Krzyża, Jan Vermeer, Jansenizm, Janusz Pelc (historyk literatury), Józef Baka, Józef z Nazaretu, Język portugalski, Język włoski, Jean Baptiste Racine, Jean de La Bruyère, Jean de La Fontaine, Jean-Baptiste Lully, Jean-Philippe Rameau, Jerozolima wyzwolona, Jezuici, Johann Bernhard Fischer von Erlach, Johann Lucas von Hildebrandt, Johann Pachelbel, Johann Sebastian Bach, Johannes Kepler, John Donne, John Locke, John Milton, John Ray, Jowisz, Juan de Valdés Leal, Juan Martínez Montañés, Jules Hardouin-Mansart, Jusepe de Ribera, Justus Lipsius, Kalwaria, Kamienica (architektura), Kantata, Karmelici bosi, Karol Boromeusz, Kasper Drużbicki, Kasper Twardowski, Katolicyzm, Kazanie, Kazuistyka, Kilian Ignaz Dientzenhofer, Klasycyzm, Klasztor, Klawesyn, Klemens VIII, Kościół (budynek), Kościół (organizacja), Kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu, Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie, Kościół pielgrzymkowy w Wies, Kościół unicki, Kolęda, Kolonia (geografia polityczna), Kolonializm, Kometa, Konceptyzm, Koncert (forma muzyczna), Konfucjusz, Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów, Kontrreformacja, Kontrreformacja w Polsce, Królestwo Francji (987–1791), Królestwo Prus, Krytyka literacka, Księżyc, Kultura, Kwakrzy, Kwietyzm, La Gazette, Laicyzm, Laksyzm, Latarnia czarnoksięska, Leszno, Libertynizm, Londyn, Lope de Vega, Louis Le Vau, Luís de Camões, Luca Giordano, Ludovico Ariosto, Ludwik Maria Grignion de Montfort, Ludwik XIV, Ludwik z Grenady, Luis de Góngora y Argote, Małgorzata Maria Alacoque, Maciej Kazimierz Sarbiewski, Malarstwo, Malarstwo iluzjonistyczne, Manieryzm, Marc-Antoine Charpentier, Marcello Malpighi, Maria z Nazaretu, Marinizm, Marmur, Martin Opitz, Matematyka, Materia (filozofia), Matteo Ricci, Matthäus Daniel Pöppelmann, Melk (miasto), Metafizyka klasyczna, Metoda naukowa, Metropolici i patriarchowie Moskwy, Miasto Słońca, Miłosierdzie, Michał Anioł, Miguel de Cervantes, Mikołaj Łęczycki, Mikołaj Sęp Szarzyński, Mikroskop, Misja (religia), Misje ludowe, Mistycyzm, Mistyka chrześcijańska, Molière, Molinizm, Monada (filozofia), Monarcha, Muzyka, Muzyka liturgiczna, Nauka, Nauki ścisłe, Nauki przyrodnicze, Neostoicyzm, Nicolas Boileau, Nicolas Malebranche, Nicolas Poussin, Niderlandy (region historyczny), Niemcy, Niemcy (naród), Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina, Nowoczesność, Oświecenie (epoka), Obserwacja (nauki społeczne), Odzież, Ogród francuski, Okazjonalizm, Opactwo Benedyktynów w Melku, Opera, Optyka, Oratorium, Orbita, Organy, Osman, Pałac, Pałac Charlottenburg, Pałac Schönbrunn, Państwo, Palladianizm, Panteizm, Paolo Veronese, Papież, Pasja, Pastorałka, Péter Pázmány, Pedagogika, Pedro Calderón de la Barca, Pejzaż, Penitencjarz, Perła, Peter Paul Rubens, Petersburg, Petrarkizm, Petrus Ramus, Pierre Corneille, Pierre Gassendi, Pierre Puget, Pietro da Cortona, Pietyzm, Pijarzy, Piotr I Wielki, Piotr Kanizjusz, Piotr Kochanowski (1566–1620), Pius V, Plac Świętego Piotra, Planeta, Poezja, Poezja metafizyczna, Polemika, Politologia, Portret, Portugalia, Praga, Prasa (media), Prawo powszechnego ciążenia, Prawosławie, Probabilioryzm, Probabilizm, Protestantyzm, Prymas, Psychologia, Rachunek różniczkowy i całkowy, Racjonalizm filozoficzny, Rafael Santi, Raj utracony, Redukcja misyjna, Reformacja, Religia, Rembrandt, René Descartes, Renesans, Rewolucja naukowa, Rośliny, Robert Bellarmin, Robert Boyle, Robert Hooke, Rodzina Bachów, Rokoko, Roman Pollak, Rosja, Royal Society, Rozum, Ruch własny, Rzeźbiarstwo, Rzeczpospolita Obojga Narodów, Rzut (budownictwo), Rzym, Saksonia, Samuel Twardowski, Samuel von Pufendorf, Sanssouci, Sante Graciotti, Sarmatyzm, Sąd ostateczny, Scholastyka (filozofia), Sebastian Grabowiecki, Serce Jezusa, Sielanka, Skandynawia, Sobór trydencki, Sonata, Stanisław Grochowski (poeta), Stanisław Herakliusz Lubomirski, Stiuk, Stowarzyszenie, Styl Ludwika XIV, Sykstus V, Sylogizm, Symbol, Systematyka organizmów, Szarytki, Szlachta w Polsce, Szpital, Sztuka, Sztuki plastyczne, Szwecja, Tabula rasa, Taniec śmierci, Teatyni, Teleskop, Temperatura, Teologia moralna, Teoria prawdopodobieństwa, Teresa z Ávili, Termometr rtęciowy, Thomas Hobbes, Ticino, Tirso de Molina, Tomaso Albinoni, Tomizm, Tommaso Campanella, Torquato Tasso, Traktat (nauka), Triumf śmierci, Tucjoryzm, Turyn, Tycjan, Umowa społeczna, Uniwersytet, Urbanistyka, Utopia, Uwertura, Vanitas, Wacław Potocki, Watykan, Würzburg, Władza, Włochy, Włosko-polskie związki literackie, Węgry, Wenecja, Wersal, Wespazjan Kochowski, Wielka Brytania, William Harvey, William Shakespeare, Wincenty a Paulo, Wojna, Wojna trzydziestoletnia, Wolna wola, Wszechświat, Wynalazek, Zakład Pascala, Zakon, Zasady dynamiki Newtona, Zbawienie, Zbigniew Morsztyn, Zegar wahadłowy, Ziemia, Zjawisko, Zmysł, Zwinger.