Rzeczpospolita Obojga Narodów

rolce sztokholmskiej z XVII wieku unii lubelskiej 1 lipca 1569 roku, akt ustanawiający RzeczpospolitąObojga Narodów Rewers 15 dukatów Zygmunta III Wazy z 1617 z herbem królewskim. W otoku napis: MAGNVS DVX LITVAniae RVSsiae PRVSsiae MASoviae SAMogitiae LIVONiae ZC Gęstość zaludnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów według spisu ludności z 1790 roku Zasięg terytorialny Rzeczypospolitej w 1701 roku Podział administracyjny Rzeczypospolitej, stan prawny na rok 1619 Posiadłości ziemskie polskich rodów magnackich w XVI-XVII wieku potopu rosyjskiego miasta królewskie Rzeczypospolitej Obojga Narodów Jan Matejko, Unia lubelska Jan Matejko, ''Potęga Rzeczypospolitej u zenitu.

Otwórz w Google Maps

Spis treści

Absolutyzm władzy

Absolutyzm polityczny – pogląd z dziedziny myśli politycznej, według którego jest dobrze uzasadnione, by władza przysługująca jednemu człowiekowi lub grupie ludzi sprawujących jąw państwie przysługiwała im bez ograniczeń, przy czym ma się na myśli ograniczenia prawne, a czasem nawet moralne.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Absolutyzm władzy

Adam Zamoyski (historyk)

Adam Stefan Zamoyski (ur. 11 stycznia 1949 w Nowym Jorku) – historyk i publicysta, kawaler maltański, były prezes zarządu Fundacji Książąt Czartoryskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Adam Zamoyski (historyk)

Aglomeracja

Rzeczypospolitej Obojga Narodów Tokio Meksyk Szanghaj Nowy Jork São Paulo Kair Londyn Aglomeracja miejska (z „nagromadzenie”) – jednostka morfologiczna tworząca spójny zespół wzajemnie powiązanych jednostek osadniczych, powstały w wyniku koncentracji zabudowy i zagospodarowania.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Aglomeracja

Albrycht Stanisław Radziwiłł

Akt nadania przez Zygmunta III Wazę, króla polskiego, urzędu kanclerza litewskiego Albrechtowi Stanisławowi Radziwiłłowi Albrycht Stanisław Radziwiłł inna forma imienia: Albert Stanisław, herbu Trąby (ur. 1 lipca 1593 w Ołyce, zm. 12 listopada 1656 w Gdańsku) – kanclerz wielki litewski od 1623, podkanclerzy litewski od 1619, starosta łucki 1618–1622, ekonom kobryński w latach 1649-1656, ekonom szawelski w latach 1654-1656, starosta piński, gniewski, tucholski, pamiętnikarz i pisarz religijny.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Albrycht Stanisław Radziwiłł

Amsterdam

Amsterdam – miasto i stolica konstytucyjna Holandii, w prowincji Holandia Północna.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Amsterdam

Anarchia

Anarchia (– "bez władcy") – forma struktury społeczno-politycznej, w której nie ma żadnej ukonstytuowanej władzy, nie obowiązujążadne normy prawne.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Anarchia

Anglia

Anglia – kraj stanowiący część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Anglia

Anna Sucheni-Grabowska

Anna Katarzyna Sucheni-Grabowska (ur. 12 sierpnia 1920 w Gidlach, zm. 30 lipca 2012 w Warszawie) – polska historyk, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych (specjalność historia Polski wczesnonowożytnej, szczególnie XVI w.), członek Towarzystwa im.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Anna Sucheni-Grabowska

Antoni Karbowiak

Antoni Karbowiak (ur. 10 stycznia 1856 w Dąbrowie koło Krotoszyna, zm. 27 lipca 1919 w Białce koło Makowa Podhalańskiego) – polski pedagog, historyk oświaty i wychowania, członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Antoni Karbowiak

Antoni Mączak

Antoni Mączak (ur. 30 marca 1928 we Lwowie, zm. 6 marca 2003 w Warszawie) – polski historyk nowożytności.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Antoni Mączak

Antoni Peretiatkowicz

Antoni Peretiatkowicz (ur. 13 czerwca 1884 w Boruchowie k. Łucka na Wołyniu, zm. 18 grudnia 1956 w Poznaniu) – polski naukowiec, prawnik, sanacyjny działacz polityczny, radca Izby Przemysłowo-Handlowej w Poznaniu w 1935 roku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Antoni Peretiatkowicz

Antwerpia

Panorama miasta z katedrąDworzec kolejowy Zamek Het Steen Antwerpia (wym.;, wym.) – miasto w północnej Belgii, w Regionie Flamandzkim, w dystrykcie Antwerpia, położone nad Skaldą.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Antwerpia

Armia koronna

Chorąży wielki koronny Wojciecha Kossaka Piechota wojsk koronnych, 1794 Artylerzyści garnizonu krakowskiego w 1794 r. Armia koronna – siły zbrojne Korony Królestwa Polskiego w ramach Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Armia koronna

Armia Wielkiego Księstwa Litewskiego

Abrahama van Westervelda Złotej Bramy w Kijowie w 1651 roku, rysunek z natury Abrahama van Westervelda Bitwa pod Chocimiem (1673), oddziały armii koronnej oznaczone literąK, armii litewskiej literąL Pieczęć wielka 1. Brygady Kawalerii Narodowej Wielkiego Księstwa Litewskiego mała pieczęć 2.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Armia Wielkiego Księstwa Litewskiego

Artykuły henrykowskie

Artykuły henrykowskie (łac. Articuli Henriciani) – polsko-litewskie akty prawne sformułowane w czasie bezkrólewia po śmierci Zygmunta II Augusta, spisane na sejmie elekcyjnym 1573 roku, którego głównym zadaniem było wybranie monarchy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Artykuły henrykowskie

Artyleria

L118 Artyleria – jeden z podstawowych rodzajów wojsk, na uzbrojenie którego wchodządziała (armaty, haubice, moździerze) oraz wyrzutnie rakietowe, a w przeszłości także machiny miotające.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Artyleria

Śląsk

Górny (kolor żółty) Śląsk (ang. Silesia) – kraina historyczna położona w Europie Środkowej, na terenie Polski, Czech i NiemiecJeśli uwzględniać łużyckie powiaty włączone w czasie reformy administracyjnej w 1815 roku do pruskiej prowincji śląskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Śląsk

Święte Cesarstwo Rzymskie

Święte Cesarstwo Rzymskie, potocznie: Pierwsza Rzesza Niemiecka, I Rzesza (niem. Erstes Reich) lub Stara Rzesza (niem. Altes Reich) – określenie obszaru pod panowaniem cesarza rzymskiego stanowiącego kontynuację cesarstwa zachodniorzymskiego, odwołujące się zarówno do idei, jak i kształtu politycznego średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Święte Cesarstwo Rzymskie

Święto Narodowe Trzeciego Maja

Święto Narodowe Trzeciego Maja – polskie święto państwowe obchodzone 3 maja ustanowione w 1919 i ponownie w 1990.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Święto Narodowe Trzeciego Maja

August II Mocny

Gwiazda Orderu Orła Białego z królewskiego garnituru diamentowego Augusta II Mocnego (skradziona z ''Grünes Gewölbe'' w 2019 roku) August II Mocny (in. August II Sas, ur. 12 maja 1670 w Dreźnie (według kalendarza juliańskiego), zm. 1 lutego 1733 w Warszawie) – syn Jana Jerzego III Wettyna i Anny Zofii Oldenburg, od 1694 elektor Saksonii jako Fryderyk August I (Friedrich August I.), Wikariusz Świętego Cesarstwa Rzymskiego, w latach 1697–1706 i 1709–1733 elekcyjny król Polski; pierwszy król Polski z saskiej dynastii Wettynów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i August II Mocny

Austria

Austria (niem. Österreich,.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Austria

Azyl

Azyl (z gr. ásylon „wolny od grabieży; nietykalny”; a- „bez” i sýlon „prawo zagarnięcia”) – miejsce odosobnienia, ucieczki, schronienia, zwłaszcza dla osób ściganych przez prawo.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Azyl

Łacina

Łacina, język łaciński (łac.) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Łacina

Łotysze

Łotysze (łot. latvieši) – naród bałtycki, stanowiący większość (około 62%) ludności Łotwy posługujący się językiem łotewskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Łotysze

Łukasz Kurdybacha

Grób Łukasza Kurdybachy Łukasz Kurdybacha (ur. 22 października 1907 w Laszkach, zm. 22 grudnia 1972 w Warszawie) – polski pedagog i historyk myśli pedagogicznej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Łukasz Kurdybacha

Żmudź

Żmudź (żmudz. Žemaitėjė,, od lit. žemas, 'niski') – jeden z pięciu regionów etnograficznych współczesnej Litwy, a także historyczna nazwa Dolnej Litwy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Żmudź

Benedykt Zientara

cmentarzu Bródnowskim Benedykt Zientara (ur. 15 czerwca 1928 w Ołtarzewie, zm. 11 maja 1983 w Warszawie) – polski profesor nauk historycznych, mediewista, profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Benedykt Zientara

Bezkrólewie

Bezkrólewie (dosł. „międzykrólewie”) – okres między śmierciąlub abdykacjądanego króla, a wstąpieniem na tron (koronacją) jego następcy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bezkrólewie

Białoruś

Białoruś, Republika Białorusi (biał.,, Bielarus’, Respublika Bielarus; lub Formąoficjalnie stosowanąjest według białoruskiego prawodawstwa Беларусь, natomiast Белоруссия to nazwa tradycyjnie stosowana w Rosji i uznawana za poprawnąprzez tamtejszych językoznawców.) – państwo w Europie Wschodniej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Białoruś

Biblioteka Narodowa (Warszawa)

gmachu Biblioteki SGH (1930) Tymczasowa siedziba biblioteki przy ul. Hankiewicza 1 (współcześnie siedziba Archiwum Akt Nowych) Pałac Krasińskich, do 2019 siedziba zbiorów specjalnych Biblioteki Narodowej Czytelnia Główna Kodeksu supraskiego'' z XI w. Biblioteka Narodowa (BN) – polska biblioteka narodowa w Warszawie, znajdująca się przy alei Niepodległości 213 na Polu Mokotowskim, w dzielnicy Ochota.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Biblioteka Narodowa (Warszawa)

Biblioteka Załuskich

Józefa Andrzeja ze wzmiankąo otwarciu biblioteki Minuskuł 569 z 1061, zrabowany przez Rosjan w 1794 Biblioteki Narodowej w Warszawie w 1941 roku Dom Pod Królami, siedziba Biblioteki Załuskich (2021) Ekslibris Biblioteki Załuskich z fragmentem wnętrza biblioteki Biblioteka Załuskich, Biblioteka Publiczna Rzeczypospolitej, Biblioteka Publiczna Załuskich – biblioteka publiczna w Warszawie, od 1780 polska biblioteka narodowa, jedna z największych bibliotek świata drugiej połowy XVIII wieku, jedna z pierwszych w Europie (pierwsza w Polsce), które starały się realizować zadania biblioteki narodowej, gromadząc, katalogując i udostępniając możliwie pełny zasób narodowego piśmiennictwa.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Biblioteka Załuskich

Biecz

Widok miasta z obwodnicy Biecz – miasto w południowo-wschodniej Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Biecz.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Biecz

Bilans handlowy

Bilans handlowy, eksport netto (ang. balance of trade, net exports) – różnica między eksportem a importem danego państwa.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bilans handlowy

Biskupi gnieźnieńscy

Biskupi gnieźnieńscy − biskupi diecezjalni (jednocześnie arcybiskupi metropolici) i biskupi pomocniczy archidiecezji gnieźnieńskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Biskupi gnieźnieńscy

Bitwa na Białej Górze

Bitwa na Białej Górze – bitwa stoczona 8 listopada 1620 na Białej Górze pod Pragąmiędzy siłami czeskich protestantów a wojskami koalicyjnymi katolickich Habsburgów, największa klęska w historii Czech i decydująca bitwa, która zmieniła losy kraju.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bitwa na Białej Górze

Bitwa pod Oliwą

Bandera Polskiej Marynarki Wojennej z XVII wieku. Bitwa pod OliwąBitwa pod Oliwą– bitwa morska pomiędzy flotąpolskąa eskadrąokrętów szwedzkich, stoczona 28 listopada 1627 na redzie Gdańska.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bitwa pod Oliwą

Bitwa pod Wiedniem

Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana OdsiecząWiedeńskąlub rzadziej WiktoriąWiedeńską) – bitwa stoczona 12 września 1683 pod Wiedniem między wojskami polsko-cesarskimi pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego a armiąImperium Osmańskiego pod wodząwezyra Kara Mustafy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bitwa pod Wiedniem

Bliski Wschód

Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bliski Wschód

Bracia czescy

Bracia Czescy, Jednota Braci Czeskich, Jednota Bracka – ruch społeczno-religijny w Czechach, który wyłonił się z husytyzmu w drugiej połowie XV wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bracia czescy

Bracia polscy

Ośrodki braci polskich w Rzeczypospolitej Obojga Narodów około 1573 (zobacz mapę w powiększeniu) Krynicy Faust Socyn Szymon Budny Cieszkowach Kolosach Rakowie Pińczowie Bracia polscy (potocznie zwani również arianami, socynianami, antytrynitarzami) – unitariańska wspólnota religijna, która wyodrębniła się w latach 1562–1563 z polskiego Kościoła reformowanego, stanowiąca najbardziej radykalny odłam reformacji w Polsce, powstały dzięki niektórym teologom ewangelickim (np.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bracia polscy

Budnicy

Kurna chata – w podobnych zabudowaniach mieszkali zwykle budnicy. Budnicy – dawnej rzemieślnicy osiedlani w lasach, charakterystyczni dla terenów puszczańskich w XVIII i XIX wieku, uczestniczący w gospodarce leśnej i zajmujący się wyrębem lasu i pozyskiwaniem surowców pochodzących z lasu lub powstających z przerobu drewna (takich jak: smoła, węgiel drzewny, kalafonia, popiół drzewny, potaż, terpentyna, garbniki itp.).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Budnicy

Bug

Wyszkowie Bug (biał. Заходні Буг, Zachodni Buh; ukr. Західний Буг, Zachidnyj Buh) – czwarta pod względem długości rzeka w Polsce, będąca dopływem Narwi, przepływająca przez zachodniąUkrainę, zachodniąBiałoruś i wschodniąPolskę.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Bug

Carstwo Rosyjskie

Iwan IV Groźny Siergiej Iwanow ''W czasach smuty'' Wasilija Surikowa namalowany w 1895 Piotr I Wielki Carstwo RosyjskieMikołaj Mazuś:, s. 467.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Carstwo Rosyjskie

Cło

Przykładowy znak zakazu (B-32 Stój! Kontrola Celna), informacja z cłem Cło – opłata nakładana przez państwo na towary w związku z ich importem i eksportem dokonywanym przez granice celne państwa, a także ich tranzytem przez jego obszar celny.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Cło

Cech

umieść.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Cech

Centralizacja

* centralizacja – w naukach prawnych to proces koncentracji władzy w określonych instytucjach, powodujący zmniejszenie wpływu na władzę na obszarach peryferyjnych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Centralizacja

Chanat Krymski

Pałac chanów krymskich w Bakczysaraju Daniela Schultza (1664) Lwowem'' (1885) Maksymiliana Gierymskiego (1867) Artura Grottgera (1855) Gospodarstwo tatarskie Chanat Krymski – historyczne państwo feudalne na Krymie pod panowaniem chanów tatarskich, istniejące od XV do XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Chanat Krymski

Chłopi

Przedwojenne polskie chłopki Adama Ciemniewskiego. Chłopi – warstwa społeczna zamieszkująca tereny wiejskie, dominująca w społeczeństwach przedindustrialnych, zajmująca się produkcjąrolną.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Chłopi

Claude Carloman de Rulhière

Claude Carloman de Rulhière (ur. 12 czerwca 1734 w Bondy, zm. 30 stycznia 1791 tamże), francuski historyk, dyplomata i poeta.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Claude Carloman de Rulhière

Czopowe

warki, a nie od beczki Czopowe – wprowadzony w Polsce w drugiej połowie XV wieku podatek od wyrobu, importu oraz sprzedaży piwa, wódki, miodu i wina.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Czopowe

Dewocja

Dewocja (łac. devotio – poświęcenie, ofiarowanie) lub bigoteria (fr. bigoterie – jw.) – pobożność, gorliwość w zachowaniach religijnych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Dewocja

Dragoni

Dragon z XVIII w. Dragoni – żołnierze formacji zwanej dragonią, utworzonej we Francji przez Henryka IV w końcu XVI wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Dragoni

Duchowieństwo

Duchowieństwo Oscara Romero (2018) Grupa belgijskich biskupów katolickich (2007) Duchowieństwo, inaczej kler (z) – ogół duchownych danego Kościoła lub wspólnoty religijnej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Duchowieństwo

Dukat

Zygmunta III Wazy z 1621 r. Dukat – złota lub srebrna moneta używana w Europie od późnego średniowiecza do początków XX wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Dukat

Dzień Edukacji Narodowej

Krótka animacja na temat tego, co czyni nauczycieli i kierowników szkół znakomitymi (ang.) Dzień Edukacji Narodowej – polskie święto oświaty i szkolnictwa wyższego ustanowione w 1972 roku, określone ustawą– Karta praw i obowiązków nauczyciela jako Dzień Nauczyciela.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Dzień Edukacji Narodowej

Dzikie Pola

Dzikie Pola oraz ''ziemie ruskie'' I Rzeczypospolitej na mapie Beauplana z 1648 Przybliżona lokalizacja Dzikich Pól na mapie współczesnej Ukrainy Dzikie Pola (łac. Loca Deserta, ros. Дикое поле; ukr. Дике Поле) – historyczna nazwa Zaporoża.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Dzikie Pola

Ekonomia (dobra królewskie)

Ekonomia, dobra stołowe (łac. bona mensae regiae) – część dóbr królewskich (królewszczyzn) wydzielonych w latach 1589–1590 przeznaczonych wyłącznie na zaspokojenie potrzeb króla i skarbu nadwornego w przeciwieństwie do pozostałych dóbr królewskich, oddawanych jako uposażenie starostom.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ekonomia (dobra królewskie)

Eksport

Eksport (z łac. ex „poza” + portare „nieść”) – sprzedaż towarów lub usług wytwarzanych w danym państwie podmiotom zagranicznym.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Eksport

Elbląg

Elbląg (niem., prus. Elbings) – miasto na prawach powiatu w województwie warmińsko-mazurskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Elbląg

Emfiteuza

Emfiteuza (gr. ἐμφύτευσις, emphýteusis z emphyteúein „zasadzać rośliny”) – w prawie rzymskim prawo do czerpania korzyści z nieruchomości gruntowej, przejętej tytułem wieczystej i dziedzicznej dzierżawy bez możliwości nabycia prawa własności przy jednoczesnym dziedzicznym i zbywalnym prawie do dysponowania tądzierżawą.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Emfiteuza

Estonia

Estonia, Republika Estońska (est. Eesti Vabariik) – państwo unitarne w Europie Północnej, nad Morzem Bałtyckim, nad ZatokąFińską, nad którąleży Tallinn, stolica i największe miasto kraju, i ZatokąRyską.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Estonia

Europa

Europa Mapa polityczna Europy Europa – część świata leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Europa

Europa Środkowa

Rzeczypospolitej Obojga Narodów) kolorem jasnozielonym. Granice pokrywająsię z niemieckim imperialnym planem Mitteleuropa. język.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Europa Środkowa

Familia (stronnictwo)

Michał Fryderyk Czartoryski, portret pędzla Louis de Silvestre'a, kanclerz wielki litewski był przywódcąFamilii August Aleksander Czartoryski. wojewoda ruski, jeden z przywódców stronnictwa Stanisław Antoni Poniatowski, kandydat Familii do tronu polskiego w 1764 roku Familia – nazwa stronnictwa powstałego w połowie XVIII wieku, zgrupowanego wokół magnackich rodów Czartoryskich i Poniatowskich, dążącego do wprowadzenia reform społeczno-ustrojowych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Familia (stronnictwo)

Federacja

stany Federacja (– „przymierze”, „związek”), in.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Federacja

Flandria (region)

Regionu Flamandzkiego Holenderska część Flandrii Hrabstwo Flandrii w 1477 Flandria (niderl. Vlaanderen, fr. Flandre) – kraina historyczno-geograficzna położona na terenach Belgii, Francji i Holandii wzdłuż wybrzeża Morza Północnego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Flandria (region)

Flis

''Flisacy nad Wisłą'', Wilhelm August Stryowski, 1881 Flis – rzeczny spław towarów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Flis

Folwark

Wojanowie Łomnicy Kalinowicach Górnych Folwark – jednostka gospodarcza własności ziemskiej, istniejąca od XII wieku w postaci gospodarstwa rolnego, a od XIV wieku także rolno-hodowlanego, nastawionego na produkcję zboża i innych surowców agrarnych przeznaczonych na zbyt, wykorzystującego pracę przymusowąpańszczyźnianych chłopów (pańszczyzna, najem przymusowy, darmocha), a po zniesieniu pańszczyzny – robotników najemnych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Folwark

Franciszek Bujak (historyk)

Grób Franciszka Bujaka Franciszek Bujak (ur. 16 sierpnia 1875 w Maszkienicach, zm. 21 marca 1953 w Krakowie) – polski historyk dziejów gospodarczych i społecznych Polski.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Franciszek Bujak (historyk)

Franciszek Karpiński

Franciszek Karpiński herbu Korab, ps.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Franciszek Karpiński

Frans Hogenberg

Frans Hogenberg (ur. w 1535 w Mechelen, zm. w 1590, prawdopodobnie w Kolonii, Niemcy) – malarz, sztycharz, grafik, kartograf, wydawca.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Frans Hogenberg

Fryderyk Józef Moszyński

gospodarstw domowych) w I Rzeczypospolitej, według spisu statystycznego Fryderyka Moszyńskiegow 1789 roku Fryderyk Józef Jan Kanty Moszyński herbu Nałęcz (ur. 14 marca 1738 roku w Dreźnie, zm. 21 stycznia 1817 roku w Kijowie) – generał lejtnant wojsk koronnych od 1773 roku, referendarz wielki litewski od 1773 roku, sekretarz wielki litewski, marszałek wielki koronny w latach (1793–1795), generał-major wojsk polskich od 1768 roku, wicekomendant Szkoły Rycerskiej w latach 1768–1793, w 1771 roku mianowany oboźnym wielkim litewskim, starosta nowokorczyński w 1771 roku, starosta lipnicki w 1765 roku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Fryderyk Józef Moszyński

Głód

Głód – fizjologiczne odczucie stanu organizmów wyższych związane z niedoborem pożywienia, składników pokarmowych (takich jak np. białka, tłuszcze, cukry, witaminy czy sole mineralne).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Głód

Gdańsk

Gdańsk – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce w województwie pomorskim, położone nad Morzem Bałtyckim u ujścia Motławy do Wisły nad ZatokąGdańską, największe pod względem powierzchni miasto w kraju.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Gdańsk

Georg Braun (kartograf)

Georg Braun (ur. 1542, zm. 10 marca 1622 w Kolonii) – niemiecki teolog zamieszkały w Kolonii, geograf i kartograf, wydawca i drukarz, znany również jako autor tekstu dzieła Civitates orbis terrarum, wydawanego w latach 1572–1617.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Georg Braun (kartograf)

Gotyk

katedry w Reims (Francja) Wita Stwosza Kościół św. Mateusza w Starogardzie Gdańskim Pietà z Lubiąża Gniezna Gotyk – styl w architekturze i innych dziedzinach sztuk plastycznych (rzeźbie, malarstwie i sztuce sepulkralnej), który powstał przed połowąXII wieku we Francji i szybko rozprzestrzenił się w Anglii (zob.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Gotyk

Gwardia koronna

right Gwardia koronna – oddziały gwardii w armii koronnej Rzeczypospolitej w XVIII w. Zadaniem gwardii koronnej była ochrona osoby króla oraz jego siedzib, a także czuwanie nad bezpieczeństwem obrad trybunałów: Trybunału Koronnego w Piotrkowie i w Lublinie oraz Trybunału Skarbowego Radomskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Gwardia koronna

Henryk Samsonowicz

Henryk Bohdan Samsonowicz (ur. 23 stycznia 1930 w Warszawie, zm. 28 maja 2021 tamże) – polski historyk mediewista i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Henryk Samsonowicz

Henryk Wisner

Henryk Wisner (ur. 25 sierpnia 1936 w Warszawie) – polski historyk, profesor nauk humanistycznych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Henryk Wisner

Hetman

200px Hetman (łac. capitaneus, czes. hejtman, ukr. гетьман, rum. hatman niem. Hauptmann) – historyczna nazwa głównodowodzących armiami.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Hetman

Hetmanat

Obszar Hetmanatu w połowie XVII w. Ukrainy Słobodzkiej (zieleń) w połowie XVIII w. Hetmanat, Hetmańszczyzna, (1649–1764), zwane także Wojskiem Zaporoskim – w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów system autonomicznych rządów terytorialnych na Ukrainie Naddnieprzańskiej, oparty na systemie demokracji wojennej Kozaków Zaporoskich, powstały w wyniku zawartej w roku 1649 ugody zborowskiej wojska zaporoskiego z królem Polski Janem II Kazimierzem Waząi Rzecząpospolitą, potwierdzony w roku 1654 w ugodzie perejasławskiej pomiędzy wojskiem zaporoskim a carem rosyjskim Aleksym I i ponownie (w rozszerzonej formie) w unii hadziackiej (króla i Rzeczypospolitej z Kozaczyznązaporoską, 1658).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Hetmanat

Hiberna

Hiberna (łac. hibernare – zimować, hibernus – zimowy) – w starożytnym Rzymie zimowy obóz legionów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Hiberna

Historia Żydów w Polsce

Drzwi Gnieźnieńskich około 1170 roku Pogromy dokonywane w czasie I krucjaty, spowodowały napływ uchodźców żydowskich na ziemie polskie, Masakra Żydów z Metzu w 1095 roku, obraz pędzla Auguste Migette Jana Matejki z 1889 roku knaan w piśmie hebrajskim. Można na nim odczytać משקא קרל – Mieszko król Fragment macewy rabbiego Aarona z 1174 roku na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu Historia Żydów na ziemiach polskich rozpoczęła się około 1000 lat temu, od kupców poszukujących na tych terenach głównie niewolników, sprzedawanych później w krajach muzułmańskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Historia Żydów w Polsce

Historia Marynarki Wojennej

Jastarni) Morzu Czarnym, okręt skonfiskowała Armada Española pod naciskiem ambasady rosyjskiej ORP „Błyskawica” Brytyjski plakat propagandowy z II wojny światowej z hasłem: „Polska marynarka ramię w ramię z Brytanią”. Galeon „Smok” Historia Marynarki Wojennej – dzieje oraz struktury polskiej Marynarki Wojennej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Historia Marynarki Wojennej

Historiografia

historii'' Historiografia (z gr. ἱστορία „badanie”/„informacja”/„opowiadanie” + γράφω „piszę”) synonim dziejopisarstwa – dział piśmiennictwa obejmujący gatunki historyczne.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Historiografia

Holandia

Holandia (wym.), oficjalnie Królestwo Niderlandów – państwo położone w zachodniej Europie i południowej części Ameryki Północnej (Karaiby), będące monarchiąkonstytucyjną, złożone z czterech krajów składowych: Holandii (część europejska), Aruby, Curaçao i Sint Maarten oraz trzech gmin zamorskich: Bonaire, Saba i Sint Eustatius (część karaibska).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Holandia

Hospodarstwo Mołdawskie

Mołdawia na tle dzisiejszych granic Hospodarstwo Mołdawskie (st.-słow. Землѧ Молдавскаѧ) – państwo historyczne rozciągające się na terenie Wyżyny Mołdawskiej pomiędzy Karpatami Wschodnimi a Dniestrem, istniejące od XIV do XIX w. W latach 1387–1497 lenno Korony Królestwa Polskiego, a następnie lenno Imperium Osmańskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Hospodarstwo Mołdawskie

Hugo Kołłątaj

Jan Pfeiffer, Portret Hugona Kołłątaja z 1810 r. Autograf Hugona Kołłątaja Popiersie Hugona Kołłątaja na dziedzińcu Collegium Kołłątaja UJ w Krakowie Hugo Stumberg Kołłątaj herbu Kotwica, inna forma nazwiska: Kołłontay, ps.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Hugo Kołłątaj

Husaria

Husaria lub skrzydlata husaria (starop. usaria) – elitarna ciężka jazda Rzeczypospolitej Obojga Narodów, składająca się z najzamożniejszej szlachty, należąca do autoramentu narodowego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Husaria

I rozbiór Polski

Ziemie zabrane przez trzy mocarstwa w I rozbiorze Polski Rzeczpospolita w latach 1773–1789 jako protektorat Imperium Rosyjskiego ''Obraz Europy w lipcu 1772'', satyryczna rycina brytyjska Noëla Le Mire’a Udział poszczególnych państw w całości ziem zagarniętych w I rozbiorze Polski I rozbiór Polski – cesja terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów dokonana w 1772 r.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i I rozbiór Polski

Ignacy Krasicki

166px Ignacy Błażej Franciszek Krasicki herbu Rogala (ur. 3 lutego 1735 w Dubiecku, zm. 14 marca 1801 w Berlinie) – biskup warmiński od 1767, arcybiskup gnieźnieński od 1795, książę sambijski, hrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, prezydent Trybunału Głównego Koronnego w Lublinie w 1765, proboszcz przemyski, kustosz kapituły katedralnej lwowskiej w 1765 roku, poeta, prozaik, publicysta i encyklopedysta, kawaler maltański zaszczycony Krzyżem Devotionis, mianowany biskupem tytularnym Verinopolis w 1766 roku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ignacy Krasicki

II rozbiór Polski

Traktat Rzeczypospolitej z Królestwem Prus z 25 września 1793, sankcjonujący II rozbiór Polski II rozbiór Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zaznaczono tereny zagarnięte przez Rosję i Prusy w 1793 r. Udział poszczególnych państw w całości ziem zagarniętych w II rozbiorze Rzeczypospolitej Obojga Narodów II zaborze pruskim, 1793 II rozbiór Polski – cesja terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów dokonana w 1793 r.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i II rozbiór Polski

III rozbiór Polski

Ziemie polskie po III rozbiorze III rozbiór Polski – cesja terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów dokonana w 1795 r. na rzecz Królestwa Prus, Monarchii HabsburgówAustria jako państwo pojawiła się dopiero w 1804 r. i Imperium Rosyjskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i III rozbiór Polski

Imperium Osmańskie

Imperium Osmańskie (trans. Devlet-i ʿAlīye-i ʿOsmānīye, tur. Osmanlı İmparatorluğu lub Osmanlı Devleti) – państwo rządzone przez dynastię Osmanów, istniejące od końca XIII wieku do roku 1922, od 1453 roku ze stolicąw Stambule, u szczytu potęgi w XVI–XVIII wieku obejmujące większość Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i południowo-wschodniej Europy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Imperium Osmańskie

Imperium Rosyjskie

Imperium Rosyjskie, oficjalna nazwa polska: Cesarstwo Rosyjskie (przed reformąortografii) – oficjalna nazwa Rosji w latach 1721–1917.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Imperium Rosyjskie

Import

Import (z łac. in „do” + portare „nieść”) – zakup towarów lub usług za granicąw celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym (krajowym).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Import

Inflanty

Mapa Inflant w 1573 Prowincje I RP Inflanty (łac. Livonia, także Lieflant, niem. Livland, łot. Vidzeme, est. Liivimaa) – nazwa krainy historycznej nad Dźwinąi ZatokąRyskąpowstałej w średniowieczu w obrębie posiadłości zakonu kawalerów mieczowych, a zamieszkanej przez plemiona bałtyckie (przodków obecnych Łotyszów) i ugrofińskie (przodków obecnych Estończyków), na których kulturę na przestrzeni wieków wpływała głównie kultura niemiecka, a także skandynawska i polska (szczególnie w Inflantach Polskich/Łatgalii).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Inflanty

Inkorporacja terytorium

Inkorporacja (łac. incorporatire 'wcielenie') – pojęcie prawa międzynarodowego, zbliżone do pojęcia zjednoczenia.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Inkorporacja terytorium

Insurekcja kościuszkowska

Kazimierza Wojniakowskiego sprzed 1812 roku Józef Chełmoński, ''Modlitwa przed bitwą'', 1906 Insurekcja kościuszkowska, powstanie kościuszkowskie, daw.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Insurekcja kościuszkowska

Iran

Iran (trl. Irān, pełna nazwa Islamska Republika Iranu, Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān), w Europie dawniej znany jako Persja – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące między Morzem Kaspijskim na północy a ZatokąPerskąi ZatokąOmańskąna południu.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Iran

Ireneusz Ihnatowicz

Ireneusz Ihnatowicz (ur. 19 stycznia 1928 w Głębokiem, zm. 4 stycznia 2001 w Warszawie) – polski historyk, archiwista, profesor.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ireneusz Ihnatowicz

Izba Poselska (I Rzeczpospolita)

Zamku Królewskim w Warszawie Nowa Izba Poselska na Zamku Królewskim w Warszawie. Po wojnie sala została odtworzona jako jednokondygnacyjna Połączony Senat i Izba Poselska w czasach Zygmunta III Wazy Połączony Senat i Izba Poselska w czasach Augusta II Mocnego Izba Poselska – izba niższa Sejmu walnego w I Rzeczypospolitej, wyłoniona po raz pierwszy na sejmie w Piotrkowie w 1493 jako reprezentacja szlachty wybierana na sejmikach ziemskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Izba Poselska (I Rzeczpospolita)

Jacek Staszewski

Jacek Staszewski (ur. 3 września 1933 w Płocku, zm. 26 sierpnia 2013 w Toruniu) – polski historyk, znawca dziejów unii polsko-saskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jacek Staszewski

Jagiellonowie

Wschodnie ziemie mocarstwa jagiellońskiego w XV wieku (w tym pogranicze litewsko-moskiewskie)Jagiellonowie – gałąź dynastii Giedyminowiczów, wywodząca się od Władysława II Jagiełły, wielkiego księcia litewskiego i króla Polski.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jagiellonowie

Jan Chryzostom Pasek

Jan Chryzostom Pasek z Gosławic herbu Doliwa (ur. ok. 1636 w Węgrzynowicach, zm. 1 sierpnia 1701 w Niedzieliskach) – polski marszałek sejmiku rawskiego w 1661 roku, komornik ziemi krakowskiej, pamiętnikarz epoki baroku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jan Chryzostom Pasek

Jan II Kazimierz Waza

Jan II Kazimierz Waza (ur. 22 marca 1609 w Krakowie, zm. 16 grudnia 1672 w Nevers) – król Polski i wielki książę litewski w latach 1648–1668, tytularny król Szwecji do 1660 z dynastii Wazów, kardynał w latach 1646–1648.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jan II Kazimierz Waza

Jan III Sobieski

Jan III Sobieski herbu Janina (ur. 17 sierpnia 1629 w Olesku, zm. 17 czerwca 1696 w Wilanowie) – król Polski od 1674, hetman wielki koronny od 1668, hetman polny koronny od 1666, marszałek wielki koronny od 1665, chorąży wielki koronny od 1656, starosta jaworowski w latach 1644–1664, krasnostawski, kałuski po 1668 roku, stryjski po 1660 (po śmierci poprzedniego starosty Krzysztofa Koniecpolskiego) roku, gniewski w latach 1667–1696, barski w latach 1669–1672, międzyłęski w latach 1673–1696, osiecki w latach 1673–1696, pucki w latach 1678–1696.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jan III Sobieski

Jan Stanisław Bystroń

cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie Jan Stanisław Bystroń (ur. 20 października 1892 w Krakowie, zm. 18 listopada 1964 w Warszawie) – polski etnograf i socjolog, profesor uniwersytetów w Poznaniu, Krakowie i Warszawie, członek Polskiej Akademii Nauk.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jan Stanisław Bystroń

Jan Zamoyski

Jan Sariusz Zamoyski (Jan Zamojski) herbu Jelita (ur. 19 marca 1542, zm. 3 czerwca 1605) – sekretarz królewski od 1565, podkanclerzy koronny od 1576, kanclerz wielki koronny od 1578 i hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów od roku 1581.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jan Zamoyski

Janusz Żarnowski

Grób Anny i Janusza Żarnowskich na cmentarzu Bródnowskim Janusz Żarnowski (ur. 26 kwietnia 1932 w Warszawie, zm. 9 maja 2019 tamże) – polski historyk, profesor nauk humanistycznych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Janusz Żarnowski

Jarmark

Jarmark Świętojański w Poznaniu w 2007 roku. Jarmarku Jagiellońskiego. Jarmark (niem. Jahrmarkt – targ doroczny) – rodzaj targu średniowiecznego o znaczeniu ponadlokalnym, będącego centrum wymiany towarów handlu dalekosiężnego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jarmark

Jazda kozacka

Lubiszewem (1577) Petyhorec wg Józefa Brandta Jazda kozacka (tak zwani kozacy, semeni, czeremisi) – lekko i średniozbrojna jazda w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, używana zazwyczaj jako wsparcie husarii w XVI i XVII wieku będąca poprzednikiem pancernych i odpowiednikiem petyhorców z Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jazda kozacka

Jazda tatarska

right Jazda tatarska, roty tatarskie, chorągwie tatarskie (pot. tatarzy) – oddziały lekkiej jazdy autoramentu narodowego w granicach Litwy, a później Rzeczypospolitej tworzone w XVI–XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jazda tatarska

Jazda wołoska

right Jazda wołoska, roty wołoskie, chorągwie wołoskie (pot. wołosi) – oddziały lekkiej jazdy autoramentu narodowego w granicach Korony Królestwa Polskiego, a później Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI-XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jazda wołoska

Język polski

Język polski, polszczyzna – język z grupy zachodniosłowiańskiej (do której należąrównież czeski, kaszubski, słowacki i języki łużyckie), stanowiącej część rodziny indoeuropejskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Język polski

Język ruski

Statutu Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1588 Język ruski (nazywany od XIX wieku także starobiałoruskim albo staroukraińskim, a jego wczesna forma staroruskim; jego nazwąwłasnąjest руский ѧзыкъ lub русский языкъ, podobnie jak języka staroruskiego i współczesnego rosyjskiego) – wymarły język wschodniosłowiański, którym posługiwano się na ziemiach dawnej Rusi Kijowskiej zajętych przez Wielkie Księstwo Litewskie, a także Hospodarstwie Mołdawskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Język ruski

Jednostka obrachunkowa

Jednostka obrachunkowa – stosowany w dawnym systemie pieniężnym standard obrachunkowy służący do nominalnego wartościowania pieniądza.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jednostka obrachunkowa

Jezuici

Ignacy Loyola Franciszek Ksawery Robert Bellarmin Matteo Ricci Athanasius Kircher Ruđer Josip Bošković Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Jesu), jezuici – męski papieski zakon apostolski założony przez Ignacego Loyolę.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jezuici

Kalwinizm

Kalwinizm, ewangelicyzm reformowany – jeden z czołowych nurtów protestantyzmu, obok luteranizmu.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kalwinizm

Kanclerz wielki koronny

Kanclerz wielki koronny przed królem Polski Krzysztof Szydłowiecki Kanclerz Wielki Koronny1515–1532 Kanclerz wielki koronny – urzędnik kierujący kancelariąkrólewskąKorony Królestwa Polskiego i odpowiadający za politykę zagranicznąKrólestwa Polskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kanclerz wielki koronny

Karpaty

1. Zewnętrzne Karpaty Zachodnie2. Centralne Karpaty Zachodnie3. Wewnętrzne Karpaty Zachodnie4. Zewnętrzne Karpaty Wschodnie5. Wewnętrzne Karpaty Wschodnie6. Karpaty Południowe7. Góry Zachodniorumuńskie i Wyżyna TransylwańskaI. PodkarpacieII. Równiny PołudnioworumuńskieIII. Kotlina Panońska Tatry Zachodnie Góry Bukowe Trzy Korony (Pieniny) Tatry – widok z Pienin Howerla, Czarnohora Bucegi Góry Fogaraskie Pogórzanie, Doły Jasielsko-Sanockie Preszowa Górale żywieccy (2008) Rumuński zespół folklorystyczny z Kluż-Napoka, Siedmiogród Flisacy w Szczawnicy nad Dunajcem Karpaty (51-54) (ukr.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Karpaty

Kasztelan

254x254px Kasztelan (łac. comes castellanus) – urzędnik ziemski w średniowiecznej Polsce, wcześniej określany jako komes grodowy lub żupan; nazwa „kasztelan” pojawiła się w XII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kasztelan

Katolicyzm

Katolicyzm – jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa, najliczniejsze wyznanie chrześcijańskie, oparte na Piśmie Świętym i Tradycji apostolskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Katolicyzm

Kawaleria

Szwadronu Kawalerii Wojska Polskiego Kawaleria (z wł. cavalleria; daw. jazda, konnica) – wojsko walczące lub poruszające się na koniach.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kawaleria

Kazimierz III Wielki

Figura sarkofagowa Kazimierza III Wielkiego na jego grobie na Wawelu Kazimierz III Wielki (ur. 30 kwietnia 1310 w Kowalu, zm. 5 listopada 1370 w Krakowie) – najmłodszy syn Władysława I Łokietka i Jadwigi Bolesławówny, król Polski w latach 1333–1370, ostatni monarcha z dynastii Piastów na tronie polskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kazimierz III Wielki

Kijów

Logotyp Kijów (Kyjiw) – stolica i największe miasto Ukrainy (pod względem liczby ludności oraz powierzchni), leżące nad rzekąDniepr.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kijów

Kościół łaciński

bazylice św. Jana na Lateranie Kościół łaciński, Kościół rzymskokatolicki – największa liczebnie część Kościoła katolickiego, mająca własną, odrębnątradycję liturgicznąoraz własnąi odrębnąstrukturę; widzialnągłowąKościoła rzymskokatolickiego jest biskup Rzymu, czyli papież.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kościół łaciński

Kościół katolicki

Bazylika św. Piotra w Watykanie Leonarda da Vinci Św. Paweł Kościół katolicki, Kościół powszechny (katholikos, powszechny) – największa na świecie chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, głosząca zasady wiary i życia określane mianem katolicyzmu.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kościół katolicki

Kobierzec

Miniatura przedstawiająca Mahometa na kobiercu modlitewnym o wzorze ukierunkowanym Kobierzec – jednostronna tkanina dekoracyjna pochodzenia wschodniego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kobierzec

Kolonizacja

Kolonizacja – osadzenie mieszkańców i tworzenie osad na terenach słabo zaludnionych lub niezamieszkanych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kolonizacja

Komisja Edukacji Narodowej

Instrukcja Hugona Kołłątaja delegowanego do Akademii Krakowskiej. Franciszka Smuglewicza prymas) Michał Jerzy Poniatowski, prezes KEN od 1776 Akademii Krakowskiej Komisja Edukacji Narodowej (KEN), właśc.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Komisja Edukacji Narodowej

Konfederacja (historia Polski)

Konfederacja (łac. confoederatio, związek) – związek zbrojny zawiązywany przez duchownych, szlachtę i miasta w celu realizacji własnych intencji lub w zastępstwie władzy państwowej, tworzony w Polsce i na Litwie w wiekach XIII-XIX.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Konfederacja (historia Polski)

Konfederacja barska

Ogniska oporu konfederatów barskich i walki z wojskami rosyjskimi i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Kornelego Szlegla Krzyż konfederacji barskiej Pieczęć konfederacji województwa krakowskiego w konfederacji barskiej w 1769 roku OCarm, „Ksiądz Marek”, duchowy przywódca konfederacji barskiej, obraz pędzla nieznanego malarza z XVIII wieku Januarego Suchodolskiego Józef Pułaski, marszałek związku wojskowego konfederacji barskiej, dowódca Pułku Krzyża Świętego, portret pędzla nieznanego malarza z XVIII wieku Józefa Chełmońskiego z 1875 roku Chorągiew konfederatów barskich Juliusza Kossaka Johanna Heinricha Tischbeina z ok.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Konfederacja barska

Konfederacja państw

Związek Niemiecki, konfederacja państw i wolnych miast niemieckich, istniejąca w latach 1815–1866 Konfederacja państw – związek państw oparty na umowie międzynarodowej w celu prowadzenia wspólnej polityki zagranicznej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Konfederacja państw

Konfederacja targowicka

Wojna polsko-rosyjska 1792 roku Stanisław Szczęsny Potocki, inicjator spisku targowickiego Biskup inflancki Józef Kazimierz Kossakowski, rzeczywisty przywódca konfederacji targowickiej na Litwie Wasilij Stiepanowicz Popow Akces Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej 24 lipca 1792 Talar konfederacji targowickiej wybity w 1793 Jakob Sievers Wieszanie targowiczan w Warszawie 9 maja 1794 Wieszanie zdrajców'' (''in effigie'')Jan Piotr Norblin Konfederacja targowicka – spisek magnacki zawiązany w nocy z 18 na 19 maja 1792 w Targowicy (w rzeczywistości 27 kwietnia 1792 w Petersburgu), na życzenie i pod patronatem cesarzowej Rosji Katarzyny II, skierowany przeciwko reformom Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 maja, uznany za symbol zdrady narodowej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Konfederacja targowicka

Konfederacja warszawska (1573)

Akt konfederacji warszawskiej Konfederacja warszawska – określenie uchwały podjętej 28 stycznia 1573 roku na sejmie konwokacyjnym w Warszawie, zawierającej postanowienia dotyczące zapewnienia swobody wyznania szlachcie w Rzeczypospolitej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Konfederacja warszawska (1573)

Konserwatyzm

Japońscy konserwatyści podczas protestu (2009) Konserwatyzm („zachowywać”) – doktryna, która bazuje na hasłach obrony porządku społecznego oraz umacniania tradycyjnych wartości, takich jak: religia, naród, państwo, rodzina, hierarchia, autorytet.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Konserwatyzm

Konstytucja 3 maja

Rzeczpospolita w latach 1789–1792, po zrzuceniu protektoratu Rosji Jan Piotr Norblin, ''Zaprzysiężenie Konstytucji 3 maja'', 1791 Kazimierz Wojniakowski, ''Uchwalenie Konstytucji 3 maja'', 1806 Jan Matejko, ''Konstytucja 3 Maja 1791 roku'', 1891 Zamek Królewski w Warszawie, Sala Senatorska (2016) Król Stanisław August Poniatowski, jeden z autorów Konstytucji 3 maja Ignacy Potocki, wniósł wielki wkład w redakcję ostatecznego kształtu Konstytucji 3 maja Adam Stanisław Krasiński (biskup kamieniecki), jeden z twórców Konstytucji 3 maja Kopia Konstytucji 3 maja eksponowana w Sali Senatorskiej Archiwum Głównego Akt Dawnych, otwarta na jednej ze stron Konstytucji 3 maja Medal wybity w 1791 z okazji uchwalenia Konstytucji 3 maja Medale wybite z okazji uchwalenia Konstytucji 3 maja Daniela Chodowieckiego Konstytucja 3 maja''.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Konstytucja 3 maja

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – najwyższy akt prawny (ustawa zasadnicza) Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony w ogólnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku, ogłoszony w Dzienniku Ustaw:.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Kontrmarsz

ogień w taktyce kontrmarszu Kontrmarsz – pojęcie z dziedziny wojskowości, oznaczające taktykę salwowego prowadzenia ognia kolejnymi szeregami lub sposób przemieszczania się pododdziałów w celu przegrupowania.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kontrmarsz

Kontrreformacja w Polsce

Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1573 Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1750 Duchowieństwo polskie 1588–1632 Pisma Świętego na język polski kardynał Stanisław Hozjusz, przywódca obozu polskiej kontrreformacji Zygmunta II Augusta od idei utworzenia w Polsce kościoła narodowego Akademii Wileńskiej, będącej ośrodkiem kontrreformacji Quincunx'' z 1564 Kontrreformacja w Polsce – działania podjęte przez Kościół rzymskokatolicki w I Rzeczypospolitej i poparte przez polskich monarchów, w reakcji na wystąpienie reformacji na ziemiach polskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kontrreformacja w Polsce

Kopia (broń)

Replika średniowiecznej kopii Kopia – broń drzewcowa wywodząca się z włóczni, którąkonny wojownik umieszczał pod pachąi atakował przeciwnika, szarżując na niego galopem.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kopia (broń)

Korneli Szlegel

Korneli Szlegel (czasem zapisywany jako Szlegiel, Szlegl lub Schlegel, ur. 1819 w Stanisławowie, zm. 1870 we Lwowie) – polski malarz pejzażysta i krytyk artystyczny, przedstawiciel szkoły monachijskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Korneli Szlegel

Korona Królestwa Polskiego

Korona Królestwa Polskiego, w skrócie Korona Polska lub Królestwo Polskie, potocznie i skrótowo: Korona – 1.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Korona Królestwa Polskiego

Kozacy rejestrowi

Kozacy rejestrowi – kozacy zaporoscy, wpisani do tak zwanego imiennego wykazu żołnierzy i tym samym wzięci na żołd Rzeczypospolitej, później również Rosji.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kozacy rejestrowi

Kozacy zaporoscy

Rada kozacka Kaffę Józef Brandt, ''Obóz Zaporożców'' Muzeum Rosyjskie w Sankt Petersburgu bandurze Józef Brandt, ''Kozak na stanowisku'' zwycięstwie nad wojskami koronnymi i przedkłada prośbę Kozaków zaporoskich o poddanie się Carstwu Rosyjskiemu, Czerkasy, 8 czerwca 1648 roku ugodzie zborowskiej 1649 unii hadziackiej 10 czerwca 1659 Oficer kozaków zaporoskich w 1720 Lokalizacja Siczy Zaporoskiej XVI-XVIII w.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kozacy zaporoscy

Kraje Korony Czeskiej

Kraje Korony Czeskiej, Ziemie Korony Czeskiej lub Korona Królestwa Czech, znane także jako Kraje Korony Świętego Wacława lub Ziemie Korony Świętego Wacława (cz. země Koruny svatováclavské), a także jako Korona Czeska (łac. Corona Bohemiae, cz. Koruna česká) – historyczny twór państwowy w Europie Środkowej, założony w 7 kwietnia 1348 roku przez Karola IV Luksemburskiego, króla Rzymian (Niemiec) i króla Czech, późniejszego cesarza rzymskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kraje Korony Czeskiej

Kraków

alt.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kraków

Król Polski

Włócznia Świętego Maurycego uznawana za pierwszy symbol władzy królów Polski. Król Polski (łac. rex Poloniae) – tytuł monarszy koronowanych władców Królestwa Polskiego, Korony Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Król Polski

Królestwo Czech

Królestwo Czech – historyczne państwo istniejące od momentu koronacji Wratysława II na króla Czech.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Królestwo Czech

Królestwo Prus

Królestwo Prus – historyczne państwo rządzone przez dynastię Hohenzollernów, powstałe w 1701 roku w wyniku koronacji Fryderyka III na „króla w Prusach”.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Królestwo Prus

Królestwo Węgier

Królestwo Węgier – państwo istniejące w Europie Środkowej od roku 1000 do 1918.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Królestwo Węgier

Królewszczyzna

Sumy zastawione na dobrach królewskich Korony Królestwa Polskiego według województw w 1569 roku (w czerwonych złotych) gospodarstw domowych) w królewszczyznach I Rzeczypospolitej, według spisu statystycznego Fryderyka Moszyńskiego w 1789 roku Procentowy udział królewszczyzn w stosunku do powierzchni dzielnic I Rzeczypospolitej Królewszczyzna (królewszczyzny, domena królewska, dobra królewskie) – ziemie będące własnością(dominium) monarchy, istniały we wszystkich monarchiach europejskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Królewszczyzna

Kresy Wschodnie

Porównanie zasięgu państwa polskiego od roku 1000 do 1946 Rzeczpospolita przed 1660 rokiem; Kresy w ówczesnym rozumieniu znajdowały się w prawym dolnym krańcu mapy strefie osiedlenia ok. 1905 roku Wincenty Pol – twórca pojęcia kresów we współczesnym rozumieniu Antoni Józef Rolle – autor ''Zameczków podolskich na kresach multańskich'' Kresy Wschodnie lub po prostu Kresy – dawne wschodnie pogranicze Polski, funkcjonujące w okresie międzywojennym i dawniej jako część polskiego terytorium państwowego, a obecnie stanowiące fragmenty obszarów państwowych Ukrainy, Białorusi i Litwy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kresy Wschodnie

Księstwa alodialne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Księstwa alodialne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów – niektóre magnackie kompleksy majątkowe, położone po 1569 r. na terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego i ruskiej części Korony Królestwa Polskiego, dzierżone na mocy prawa książęcego przez właścicieli posiadających rodzime, terytorialne tytuły książęce i posiadające oficjalnie uznawanąnazwę "księstw".

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwa alodialne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Księstwa śląskie

Przeróbka mapy Śląska z ok. 1645 mapy Martina Helwinga z 1561 Śląsk w latach 1172–1177 Księstwa śląskie – liczne mniej lub bardziej samodzielne państwa feudalne istniejące na Śląsku od XII do XX wieku, formalnie w ramach księstwa śląskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwa śląskie

Księstwo

Księstwo – państwo, którego panujący monarcha nosi tytuł księcia lub księżnej królewskiej krwi (łac. Princeps).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwo

Księstwo Żmudzkie

Położenie na mapie Wielkiego Księstwa Litewskiego Księstwo Żmudzkie – księstwo podległe władcom Polski i Litwy, jednostka podziału terytorialnego Wielkiego Księstwa Litewskiego od 1219 i I Rzeczypospolitej od 1569.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwo Żmudzkie

Księstwo Kurlandii i Semigalii

Księstwo Kurlandii i Semigalii wraz z koloniami jako część Rzeczypospolitej Korony księstwa lenne Kurlandii i Semigalii w 1569 roku Księstwo Kurlandii i Semigalii – księstwo lenne Korony Królestwa Polskiego, powstałe po sekularyzacji inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego w 1561, zamieszkane przez Niemców, Liwów i Łotyszy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwo Kurlandii i Semigalii

Księstwo oświęcimskie

Księstwo oświęcimskie – dawne księstwo ze stolicąw Oświęcimiu, przynależące jako lenno wpierw do Królestwa Czech, a następnie w latach 1457–1564 do Jagiellonów, po 1563 do Królestwa Polskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwo oświęcimskie

Księstwo pomorskie

Księstwo pomorskie – historyczne państwo na wybrzeżu Bałtyku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwo pomorskie

Księstwo Siedmiogrodu

Księstwo Siedmiogrodu − państwo zależne od Imperium Osmańskiego, powstałe z przekształcenia Wschodniego Królestwa Węgier i istniejące w latach 1570–1711.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwo Siedmiogrodu

Księstwo zatorskie

Księstwo zatorskie – księstwo ze stolicąw Zatorze, herbem księstwa był orzeł biały na błękitnym polu z literąZ na piersiach.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Księstwo zatorskie

Kultura polska

Kultura polska dotyczy kultury rozwijającej się na obszarze Polski rozumianym historycznie ze względu na zmienność granic państwa i okres rozbiorów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kultura polska

Kurlandia

Kurlandia (łot. Kurzeme – ziemia Kurów, niem. Kurland) – kraina historyczna w zachodniej części Łotwy na półwyspie nad Bałtykiem.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kurlandia

Kurlandzka kolonizacja w Gambii

Książę Jakub Kettler Wyspa James w roku 2004 Gambia Kurlandzka kolonizacja w Gambii – mająca miejsce w połowie XVII wieku u ujścia rzeki Gambii próba stworzenia strategicznych punktów kolonialnych przez Księstwo Kurlandii i Semigalii.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Kurlandzka kolonizacja w Gambii

Lenno

Lenno (łac. feudum) – w ustroju lennym majątek będący przedmiotem kontraktu lennego, czyli nadawany przez seniora wasalowi w użytkowanie i pobieranie części pożytków w zamian za wsparcie militarne lub finansowe.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Lenno

Liberum veto

Zamku królewskim w Warszawie w roku 1622 Liberum veto (z łac. „wolne nie pozwalam”) – zasada ustrojowa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dająca prawo każdemu z posłów biorących udział w obradach Sejmu do zerwania go i unieważnienia podjętych na nim uchwał.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Liberum veto

Litwa

Prezydent Litwy Gitanas Nausėda Litwa, Republika Litewska (lit. Lietuva, Lietuvos Respublika) – państwo unitarne w Europie, jeden z krajów bałtyckich, członek Unii Europejskiej i NATO; graniczy od zachodu z Rosją(obwodem królewieckim), od południowego zachodu z Polską, od wschodu z Białorusią, od północy z Łotwą.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Litwa

Litwini w znaczeniu historycznym

Rozumienie terminu litewski bądź Litwin jest ze względu na skomplikowane dzieje Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego bardzo niejednoznaczne i ma różny sens w zależności od kontekstu historycznego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Litwini w znaczeniu historycznym

Liwonia

Historyczne dzielnice Łotwy Herb Liwonii Liwonia („Śródziemie”), czasami także Liwlandia – ziemia Liwów) – jedna z czterech krain historycznych składających się na współczesnąŁotwę, leży w jej środkowej i północnej części na prawym brzegu Dźwiny, na północ od Rygi.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Liwonia

Lokacja (historia)

Lokacja – forma organizacyjno-prawna, nadawana poprzez prawo lokacyjne przez właściciela ziemi, zarówno już istniejącym, jak też nowo zakładanym wsiom i miastom w jego posiadłościach.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Lokacja (historia)

Lublin

() – miasto na prawach powiatu we wschodniej Polsce, stolica województwa i powiatu lubelskiego, centralny ośrodek aglomeracji lubelskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Lublin

Luteranizm

Luteranizm – doktryna teologiczna i chrześcijański ruch reformacyjny, zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku (za datę jego rozpoczęcia uważa się rok 1517).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Luteranizm

Lwów

Gmach Namiestnictwa we Lwowie Lwów (Lwiw) – miasto na Ukrainie, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Lwów

Małopolska

Małopolska (łac. Polonia Minor) – kraina historyczna Polski, obejmująca obecnie południowo-wschodniączęść kraju, w górnym i częściowo środkowym dorzeczu Wisły oraz w dorzeczu górnej Warty.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Małopolska

Maciej Borkowic

Maćko Borkowic przyrzeka dochowywać wierności Kazimierzowi Wielkiemu (ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych). Maciej Borkowic, Maćko Borkowic herbu Napiwon (ur. 1298; zm. 9 lutego 1360 w Olsztynie pod Częstochową) – wojewoda poznański od 1343, starosta poznański 1348–1352, przywódca konfederacji wielkopolskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Maciej Borkowic

Magnat

Magnat (Jan Zamoyski) Magnat (z – możnowładca, wielki) – członek najbogatszej grupy szlachty, wywodzącej się ze średniowiecznego możnowładztwa.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Magnat

Marceli Kosman

Marceli Kosman (ur. 8 maja 1940 w Izbicy Kujawskiej, zm. 29 grudnia 2023 w Poznaniu) – polski historyk, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Marceli Kosman

Marchia Brandenburska

Marchia Brandenburska w ok. 1320 Marchia Brandenburska w latach 1535-1571 Marchia Brandenburska inaczej Margrabstwo Brandenburgii – marchia Świętego Cesarstwa Rzymskiego utworzona około 1157 roku przez Albrechta Niedźwiedzia z przekształcenia Marchii Północnej oraz zdobytych terenów podbitych Słowian połabskich w tym plemion Obodrzytów i Wieletów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Marchia Brandenburska

Marcin Kromer

J. Gosławski, 1958) Marcin Kromer herbu Kromer (ur. 11 listopada 1512 w Bieczu, zm. 23 marca 1589 w Lidzbarku Warmińskim) – humanista, historyk i pisarz okresu renesansu, teoretyk muzyki, dyplomata; od 1579 biskup warmiński, kustosz sandomierski, kanonik krakowski, wiślicki, kielecki i warmiński, jeden z przywódców polskiej kontrreformacji, pisał po polsku i po łacinie, sekretarz króla Zygmunta I Starego od 1544 roku, przedstawiciel dyplomatyczny Królestwa Polski w Państwie Kościelnym w 1548 roku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Marcin Kromer

Maria Bogucka

Maria Bogucka (ur. 1 czerwca 1929 w Warszawie, zm. 27 października 2020 tamże) – polska historyczka, profesor, autorka licznych publikacji naukowych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Maria Bogucka

Mazowsze

Mazowsze – kraina historyczna w centralnej oraz północno-wschodniej Polsce, położona w środkowym biegu Wisły oraz dorzeczu jej dopływów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Mazowsze

Megalomania

megalomania Megalomania (urojenia wielkościowe) – zaburzenie urojeniowe polegające na przesadnym skupieniu się na własnej doskonałości, samozadowoleniu oraz świadomości własnej wartości, znaczenia i możliwości, prowadzące do zawyżenia samooceny.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Megalomania

Mennica Polska

Mennica Polska Spółka Akcyjna – polska spółka publiczna z siedzibąw Warszawie, notowana na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, działająca w przemyśle metalurgicznym i precyzyjnym jako producent wyrobów grawersko-medalierskich, mincerskich, innych wyrobów inwestycyjnych z rafinowanych metali szlachetnych, a także jako dostawca systemów płatności.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Mennica Polska

Mennonici w Polsce

Dawny kościół mennonicki w Gdańsku Mennonici w Polsce – społeczność mennonitów na ziemiach polskich, której osadnictwo datuje się od XVI wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Mennonici w Polsce

Mesjanizm

''Czytanie Talmudu'', mal. Samuel Hirszenberg. Mesjanizm – określenie nadziei, która pojawiła się najpierw w religii Izraela, odnoszącej się do końca istnienia świata („tego wieku”).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Mesjanizm

Miasto królewskie

Rzeczypospolitej Obojga Narodów Miasto królewskie – historyczna jednostka osadnicza, miasto zlokalizowane na gruntach należących do króla (królewszczyźnie).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Miasto królewskie

Michał Korybut Wiśniowiecki

Pieczęć Michała Korybuta Wiśniowieckiego przy dokumencie, w którym Michał Wiśniowiecki król polski zaświadcza, iż posłowie miasta Poznania wzięli udział w jego elekcji Koronacja Michała Korybuta Wiśniowieckiego Daniel Schultz, Portret króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego z około 1669 roku Ślub Michała Korybuta Wiśniowieckiego z EleonorąHabsburżankąna Jasnej Górze w 1670 roku, malowidło z XVIII wieku w lunecie Sali Rycerskiej klasztoru jasnogórskiego Michał Tomasz Wiśniowiecki herbu Korybut, znany we współczesnej historiografii jako Michał Korybut Wiśniowiecki (ur.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Michał Korybut Wiśniowiecki

Ministrowie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Ministrowie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów – grupa najwyższych urzędników w państwie.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ministrowie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Mołdawia

Mołdawia, Republika Mołdawii – państwo europejskie położone na terenach historycznej Besarabii oraz częściowo na lewym brzegu Dniestru.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Mołdawia

Monarchia

monarchy (tu:chrześcijańska korona Królestwa Włoch) Monarchia (ze, monarchía „jedynowładztwo”, od μόναρχος „jedyny władca”, od μόνος monos „jeden” i ἀρχός archós „początek”) – ustrój polityczny lub forma rządów, gdzie głowąpaństwa jest jedna osoba, nazywana monarchą, nie wybierana w sposób republikański.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Monarchia

Monarchia elekcyjna

Monarchia elekcyjna – ustrój polityczny, typ monarchii charakteryzujący się wyborem monarchy (wodza, władcy, króla, cesarza lub papieża) przez społeczeństwo lub jego uprawnionączęść.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Monarchia elekcyjna

Monarchia Habsburgów

Posiadłości Habsburgów w XVIII wieku Monarchia Habsburgów, imperium Habsburgów, pot.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Monarchia Habsburgów

Monarchia konstytucyjna

Monarchie parlamentarne oznaczono kolorem ciemnozielonym, monarchie konstytucyjne kolorem jasnozielonym Monarchia konstytucyjna – ustrój państwa, w którym władzę sprawuje monarcha ograniczony we władzy ustawodawczej wymuszonej przez konstytucję współpracąz przedstawicielstwem narodu, a we władzy wykonawczej ma dowolność w wybieraniu ministrów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Monarchia konstytucyjna

Morze Bałtyckie

Rewie Jarosławcu Mielna Brzeg w Ahrenshoop Morze Bałtyckie, Bałtyk – morze śródlądowe na szelfie kontynentalnym w północnej Europie.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Morze Bałtyckie

Moskwa (staropolskie)

Moskwa – staropolskie, archaiczne określenie Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, a następnie Rosji.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Moskwa (staropolskie)

Naddniestrze

Mapa Naddniestrza Naddniestrze (oficjalnie Naddniestrzańska Republika Mołdawska, także: Mołdawska Republika Naddniestrza) – de iure region autonomiczny we wschodniej Mołdawii, de facto państwo nieuznawane ze stolicąw Tyraspolu, obejmujące tereny położone na lewym brzegu Dniestru oraz prawobrzeżne miasto Bendery (Tighina).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Naddniestrze

Napad ogniowy

Napad ogniowy - technika wojenna polegająca na kolejnym oddawaniu salw przez poszczególne szeregi żołnierzy piechoty.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Napad ogniowy

Neminem captivabimus nisi iure victum

Neminem captivabimus nisi iure victum (łac. nikogo nie uwięzimy bez wyroku sądowego) - immunitet nietykalności przyznany szlachcie przez Władysława Jagiełłę przywilejami z 1425, 1430 i 1433 r – zasada gwarantująca w Rzeczypospolitej nietykalność osobistąszlachcie, a więc zapewniająca, iż posiadający takie prawo nie zostanie uwięziony bez wyroku sądowego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Neminem captivabimus nisi iure victum

Nida (dopływ Wisły)

Nida – rzeka w południowej Polsce, lewy dopływ górnej Wisły.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Nida (dopływ Wisły)

Niemcy (naród)

Niemcy – naród zachodniogermański, pochodzenia zachodniogermańsko-słowiańsko-bałtowskiego, zamieszkujący przede wszystkim Republikę FederalnąNiemiec, posługujący się językiem niemieckim z grupy języków germańskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Niemcy (naród)

Niemen

Olity Niemen na trasie Mińsk – Nowogródek Niemen (– Nioman, lit., – Nieman) – rzeka płynąca przez Białoruś, Litwę i Rosję (obwód królewiecki) o długości 937 km.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Niemen

Niewolnictwo

Aukcja niewolników w starożytnym Rzymie Niewolnictwo – zjawisko społeczne, którego istotąjest stosunek zależności, polegający na tym, że pewna grupa ludzi (niewolnicy) stanowi przedmiot własności innych osób, grup ludzi (rodzina, plemię itd.) lub instytucji (państwo, świątynia itp.), mogących nimi swobodnie rozporządzać.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Niewolnictwo

Nobilitacja

Nobilitacja (z łac.), poza popularnym znaczeniem słownikowym – uszlachcenie, czyli przejście do stanu szlacheckiego osoby (szlachectwo osobiste) lub osoby i jej rodziny (szlachectwo dziedziczne), niemających dotąd tytułu szlacheckiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Nobilitacja

Norman Davies

Norman Davies z żoną, 2007 alt.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Norman Davies

Noteć

Stara Noteć na tzw. Bydgoskich Łąkach Nadnoteckich Dębinku rezerwat przyrody Zielona Góra Bocian nad NoteciąŚluza Gromadno na Noteci Dolnej Warty w Santoku Czarnkowie Noteć – rzeka o długości 391 km w Polsce.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Noteć

Nowa Kurlandia

lokalizacja Tobago Tablica pamiątkowa w Great Courland Bay z napisem w języku angielskim „Na pamiątkę śmiałym, przedsiębiorczym i pracowitym Kurlandczykom z dalekiej Łotwy na wybrzeżach Bałtyku, którzy żyli na tej ziemi, nazwanej od ich imienia, w latach 1639 do 1693” Nowa Kurlandia – kolonia Kurlandii (księstwa będącego lennem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, położonego na terenie obecnej Łotwy) na wyspie Tobago w archipelagu Małych Antyli.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Nowa Kurlandia

Olędrzy

Olędrzy, inaczej Olendrzy – pierwotnie osadnicy z Fryzji i Niderlandów, najczęściej wyznania mennonickiego, którzy w XVI–XVII wieku zakładali wsie w Prusach Królewskich, wzdłuż Wisły i jej dopływów, na Kujawach, Mazowszu i w Wielkopolsce.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Olędrzy

Ordynacja rodowa

Ordynacja rodowa, powiernictwo rodowe, fideikomis familijny („w wiarygodne ręce oddaje”) – majątek ziemski rządzący się swoimi własnymi prawami dotyczącymi dziedziczenia, posiadający swój własny statut (akt fundacyjny), zapobiegający rozdrobnieniu dóbr.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ordynacja rodowa

Pańszczyzna w Polsce

dybach”, Biernat z Lublina w: „Żywot Ezopa Fryga”, Kraków 1578 (Kara ta dotykała najczęściej chłopów pańszczyźnianych) Ferdynanda I Habsburga. Na pomniku napis: ''TEN KRZYŻ POSTAWIŁA GROMADA RUDNIAŃSKA NA PAMIĄTKĘ DANIA NAM WOLNOŚCI ZA PANOWANIA CES: FERDINANDA I DNIA 15 MAJA 1848'' Pańszczyzna w Polsce – forma renty feudalnej polegająca na bezpłatnej i przymusowej pracy chłopów na rzecz właściciela ziemskiego w zamian za użytkowanie przez nich posiadanego gospodarstwa.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pańszczyzna w Polsce

Pacta conventa

Pacta conventa Henryka Walezego Pacta conventa w publikacji ''Statuta y Przywileie na Walnych Seymiech Koronnych od Roku Pańskiego 1550 aż do roku 1616 uchwalone'' (1616) Pacta conventa (warunki uzgodnione, występuje także pisownia pakta konwenta) – umowa o charakterze publicznoprawnym podpisywana w czasie sejmu koronacyjnego przez każdego nowo wybranego w drodze wolnej elekcji króla.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pacta conventa

Pancerni (I Rzeczpospolita)

Józef Brandt, ''Towarzysz pancerny'' Pancerni, jazda pancerna – średniozbrojne oddziały jazdy polskiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów od XVII do XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pancerni (I Rzeczpospolita)

Pawłowo (Litwa)

Pawłowo, Merecz (lit. Merkinė) – wieś na Litwie, w rejonie solecznickim, 2 km na zachód od Turgieli, zamieszkana przez 66 osób.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pawłowo (Litwa)

Paweł Jasienica

Paweł Jasienica, właściwie Leon Lech Beynar (ur. w Symbirsku, zm. 19 sierpnia 1970 w Warszawie) – polski historyk, pisarz historyczny, eseista i publicysta „Tygodnika Powszechnego”.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Paweł Jasienica

Paweł Ksawery Brzostowski

Paweł Ksawery Brzostowski herbu Strzemię, ps.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Paweł Ksawery Brzostowski

Petyhorcy

Szyszak i napierśnik z XVII wieku. Zbroja i karwasze na przedramionach Petyhorcy, pietyhorcy (łac. pientho-horcensis) – lekka odmiana husarii używana w XVI–XVIII wieku najczęściej w Wielkim Księstwie Litewskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Petyhorcy

Piechota

Wojska Polskiego Piechota (daw. infanteria) – wojsko prowadzące walkę pieszo (dawniej również przemieszczające się pieszo).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Piechota

Piechota łanowa

Piechota łanowa – rodzaj oddziałów wojskowych w Polsce wzorowany na piechocie wybranieckiej, do których pierwszy zaciąg przeprowadzono w 1655 r. wśród chłopów z dóbr królewskich, szlacheckich i kościelnych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Piechota łanowa

Piechota dymowa

Piechota dymowa – rodzaj oddziałów wojskowych w Polsce i Litwie w XVII i XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Piechota dymowa

Piechota niemiecka

XVII-wieczni żołnierze polscy. Pierwszy z lewej muszkieter cudzoziemskiego autoramentu. Piechota niemiecka (tzw. niemcy) – piechota autoramentu cudzoziemskiego, powstała na mocy reformy wojska Rzeczypospolitej za Władysława IV w 1633 roku, zorganizowana na wzór niemiecki i posługująca się głównie broniąpalną.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Piechota niemiecka

Piechota węgierska

piechota węgierska Piechota polska Bartosza Paprockiego ''Hetman'' 1578 Piechota polska i piechota węgierska. Polscy żołnierze w latach 1633-1668. Pierwsi dwaj z prawej to polscy piechurzy. Piechota węgierska, piechota polsko-węgierska, piechota polska (tzw. węgrzy albo hajducy) – formacja wojsk Rzeczypospolitej, zorganizowanej na sposób węgierski przez Stefana Batorego w XVI wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Piechota węgierska

Piechota wybraniecka

Król Stefan Batory - twórca piechoty wybranieckiej, z którądotarł aż pod Psków Piechota wybraniecka (wybrańcy) – rodzaj oddziałów wojskowych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, do której rekrutowani byli jedynie chłopi z dóbr królewskich w Koronie od 1578 i na Litwie od 1595.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Piechota wybraniecka

Pilica

Pilica w początkowym biegu (Szczekociny) Pilica w Radoszewnicy Pilica – rzeka w południowej i centralnej Polsce, najdłuższy lewy dopływ Wisły.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pilica

Piotr I Wielki

Zdobycie Azowa 1696 Piotr I Wielki, portret z 1710 Pomnik Piotra I Wielkiego w Petersburgu Piotr I Aleksiejewicz Wielki, (ur. w Moskwie, zm. w Sankt Petersburgu) – car Rosji od 1682 roku, a od 1721 imperator.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Piotr I Wielki

Pobór (podatek)

Pobór – podatek nadzwyczajny w I Rzeczypospolitej uchwalany przez sejmy od XVI w. Od 1591 r. na pobór konieczna był zgoda sejmików ziemskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pobór (podatek)

Poczta Polska

Augusta III Sasa Poczta Polska S.A. – jednoosobowa spółka Skarbu Państwa, zajmująca się świadczeniem usług pocztowych (listy i paczki), bankowo-ubezpieczeniowych – poprzez spółki z Grupy Kapitałowej Poczty Polskiej (Bank Pocztowy i Pocztowe Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych) oraz usług logistycznych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Poczta Polska

Podatek pogłówny

Podatek pogłówny – forma podatku osobistego, zgodnie z którąkażdy podatnik płaci nominalnie określonąkwotę podatku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Podatek pogłówny

Podlasie

Podlasie historyczne a późniejsze jednostki podziału administracyjnego Bug w okolicach Drohiczyna Podlasie (albo Podlasze;, Padlaszsza, Padlašša,, Pidlaszszia) – historyczna kraina Polski leżąca na Nizinie Podlaskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Podlasie

Podole

Podole właściwe (woj. podolskie) przed 1664 Podole ukrainne (woj. bracławskie) w 1648 Podole, 1769 Podole (Podilla,, Podolje) – kraina historyczna i geograficzna (Wyżyna Podolska) na terytorium Ukrainy i Mołdawii, położona nad północnymi dopływami środkowego Dniestru (Zbrucz, Smotrycz, Uszyca i in.) i w górnym biegu rzeki Boh.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Podole

Podymne

Podymne, także podworowe – stała danina (podatek) pobierana od każdego domu mieszkalnego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Podymne

Podział władz

Podział władz (podział władzy) – model organizacji państwa, w którym funkcje prawodawcze, wykonawcze i sądownicze sąod siebie oddzielone i powierzone niezależnym od siebie ciałom.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Podział władz

Pokój w Buczaczu

Pokój buczacki – nieratyfikowany przez polski sejm traktat pokojowy, podpisany 16 lub 18 października 1672 w Buczaczu pomiędzy Imperium Osmańskim i Rzeczpospolitą, który zakładał oddanie we władanie Turcji wschodnich ziem Polski.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pokój w Buczaczu

Pokój w Nystad

Pokój w Nystad – traktat pokojowy zawarty przez Szwecję i Carstwo Rosyjskie 10 września (30 sierpnia wg kalendarza juliańskiego) 1721 w Uusikaupunki (szw. Nystad) na zachodnim wybrzeżu Finlandii.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pokój w Nystad

Pokój westfalski

Ratusz w Osnabrücku – miejsce podpisania pokoju pomiędzy Cesarstwem i SzwecjąRatusz w Münster – miejsce podpisania pokoju pomiędzy Cesarstwem i Francją„Traktat pokojowy w Münster” (Gerard ter Borch, 1648) Święte Cesarstwo Rzymskie w 1648 Pokój westfalski – wielostronny traktat pokojowy kończący wojnę trzydziestoletnią(1618–1648), zawarty 24 października 1648 pomiędzy Świętym Cesarstwem Rzymskim a Królestwem Francji (małoletniego Ludwika XIV zastępował w rządach pierwszy minister, kardynał Jules Mazarin) i jej sojusznikami w Münster oraz między Habsburgami a Szwecjąw Osnabrücku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pokój westfalski

Polacy

Polacy – naród zachodniosłowiański (lechicki) zamieszkujący głównie obszar Rzeczypospolitej Polskiej i będący jej głównym składnikiem ludnościowym, a poza granicami Polski tworzący Polonię.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Polacy

Polesie

Nizina Poleska na terenie Polski, Białorusi, Ukrainy i Rosji Jezioro Łukie w polskiej części Polesia Prypeć – główna rzeka Polesia Rzeka Lwa w białoruskiej części Polesia Polesie (845) – kraina geograficzna i historyczna, leżąca głównie na terytorium obecnej Białorusi i Ukrainy oraz częściowo Polski i Rosji.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Polesie

Polonez (taniec)

Kornelego Szlegla ''Polonez pod gołym niebem.'' "Tańce polskie. Zbiór najulubieńszych polonezów", okładka, 1890 Polonez (fr. polonaise, la polonaise, wł. la polacca, zwany też tańcem polskim) – polski taniec narodowy, dawniej nazywany tańcem dworskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Polonez (taniec)

Polonizacja

Polonizacja – proces przyswajania bądź narzucania języka lub kultury polskiej jednostkom i grupom społecznym funkcjonującym wcześniej w ramach innych kultur.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Polonizacja

Pospolite ruszenie

Pospolite ruszenie (łac. expeditio generalis) – powoływanie pod broń całej męskiej ludności państwa lub tylko pewnej części mieszkańców uprawnionej i zobowiązanej do tego rodzaju służby.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Pospolite ruszenie

Potoccy herbu Pilawa

Potoccy herbu Pilawa – jeden z największych i najmożniejszych rodów magnackich w dziejach Rzeczypospolitej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Potoccy herbu Pilawa

Potop szwedzki

Bitwa pod Ujściem'' Erik Dahlbergh, ''Oblężenie Torunia'' Oblężenie Jasnej Góry Józef Brandt, ''Pochód Szwedów do Kiejdan'' Stanisław Lanckoroński), 1655 Walerego Eljasza-Radzikowskiego Bitwa pod Gołębiem Bitwa w widłach Wisły i Sanu koło Sandomierza bitwie pod WarkąJohan Filip Lemke, Bitwa pod Kłeckiem, 7 maja 1656 Tatarami polskimi pod Warszawą1656 Erik Dahlbergh Drugi dzień bitwy pod WarszawąObrona Przemyśla przed wojskami Rakoczego w 1657 Brześcia Litewskiego przez wojska Rakoczego i Karola Gustawa Erik Dahlbergh, Połączenie się wojsk Karola Gustawa i Rakoczego pod Ćmielowem, 12 kwietnia 1657 Modliborzycami Wisłę w Zakroczymiu Oblężenie Torunia w 1658 roku Stefan Czarniecki, portret pędzla Brodero Matthiesena z 1659 roku Żołnierze polscy 1633–1668 Rzeczpospolita w 1660 roku Fryderykiem Wilhelmem I Hohenzollernem Wojna polsko-szwedzka (1655–1660), VI wojna polsko-szwedzka, zwana także potopem szwedzkim – inwazja Szwecji na Rzeczpospolitąw latach 1655–1660, stanowiąca jednąz odsłon II wojny północnej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Potop szwedzki

Powiat (Polska)

Aktualna mapa powiatów w Polsce Powiat – jednostka samorządu terytorialnego i podziału administracyjnego II stopnia w Polsce.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Powiat (Polska)

Powstania kozackie

Powstanie Kosińskiego (1591–1593) Powstanie Nalewajki (1594–1596) Wojsko kozackie w 1648 Powstania kozackie – seria zbrojnych wystąpień Kozaków skierowanych przeciwko Rzeczypospolitej w latach 1591–1704 i Carstwu/Imperium Rosyjskiemu w XVII i XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Powstania kozackie

Powstanie Chmielnickiego

Rzeczpospolita w 1648 r. Józef Brandt, ''Obóz Zaporożców'' List hetmana Bohdana Chmielnickiego do cara Aleksieja Michajłowicza, w którym donosi o zwycięstwie nad Polakami i przedkłada prośbę kozaków zaporoskich o poddanie się Carstwu Rosyjskiemu, Czerkasy, 8 czerwca 1648 roku Powstanie Chmielnickiego – powstanie Kozaków Zaporoskich i chłopstwa ruskiego pod przywództwem hetmana kozackiego Bohdana Chmielnickiego przeciwko Rzeczypospolitej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Powstanie Chmielnickiego

Poznań

Poznań, Stołeczne Miasto Poznań – miasto na prawach powiatu w zachodniej Polsce, położone na Pojezierzu Wielkopolskim, nad rzekąWartą, u ujścia Cybiny.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Poznań

Prawa kardynalne

Prawa kardynalne – ustawy z drugiej połowy XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prawa kardynalne

Prawo magdeburskie

prawa polskiego na niemieckie (Archiwum Główne Akt Dawnych) Prawo magdeburskie (prawo niemieckie) – średniowieczne prawo miejskie, wzorowane na prawie Magdeburga.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prawo magdeburskie

Prawo pozytywne

Prawo pozytywne – prawo stanowione lub inaczej prawo tworzone przez człowieka (w odróżnieniu od prawa naturalnego), w tym także przez uprawnione do tego władze państwowe (tzw. prawo stanowione – ius civile).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prawo pozytywne

Prawosławie

Cerkiew Świętego Ducha w Białymstoku Cerkiew cmentarna w Lublinie Prawosławie – jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa, opierający swądoktrynę na Piśmie Świętym i Tradycji Kościoła Wschodniego (istniejąrównież wspólnoty prawosławne rytu zachodniego).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prawosławie

Protektorat

Protektorat (z – osłona) – jedna z form zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego (protektora).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Protektorat

Protestantyzm

Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia, na którąskładająsię wspólnoty religijne powstałe na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Protestantyzm

Prowincja (podział administracyjny)

Prowincja – w niektórych państwach nazwa jednostki administracyjno-terytorialnej lub części składowej federacji.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prowincja (podział administracyjny)

Prowincja małopolska

Małopolska – Prowincja Korony Polskiej, 1635 niem. '''Kleinpolen''') przed rokiem 1660, fragment mapy austriackiego towarzystwa bibliograficznego z roku 1892 Prowincja małopolska Korony to, w okresie I Rzeczypospolitej, prawno-administracyjna część składowa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, do roku 1795.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prowincja małopolska

Prowincja wielkopolska

Prowincje Rzeczypospolitej w 1619 r. Prowincja wielkopolska – prawno-administracyjna jednostka terytorialna Korony, część składowa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, do 1795 roku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prowincja wielkopolska

Prusy (kraina historyczna)

Najstarszy opis ziem pruskich w duńskim kodeksie Liber Census Daniae (ok. 1210-1231 r.). Pomorze i Prusy w XII wieku, rozgraniczała je dolna Wisła. Prusy plemienne w XIII wieku. rozbiorach Polski. Mapa Prus z polskimi nazwami (lata 20. XX wieku). Prusy (łac. Borussia, Prutenia, Prussia; niem. Preußen, Preußenland; prus.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prusy (kraina historyczna)

Prusy Królewskie

Prusy w 1576 roku Koronie Królestwa Polskiego, 15 kwietnia 1454 roku, Archiwum Główne Akt Dawnych Prusy Królewskie, Prusy Polskie – nazwa prowincji przyłączonej do Polski po wojnie trzynastoletniej postanowieniami pokoju toruńskiego z 1466 r. Prusy Królewskie obejmowały: Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską, ziemię malborskąoraz Warmię, która choć zaliczała się do Prus Królewskich, tworzyła jednak wydzielone władztwo terytorialne podlegające miejscowym biskupom – tzw.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prusy Królewskie

Prusy Książęce

Prusy Książęce, oficjalnie Księstwo w Prusach, potocznie Księstwo Pruskie – państwo utworzone po sekularyzacji państwa zakonu krzyżackiego w Prusach, na podstawie traktatu krakowskiego z 1525 r., zawartego między Zygmuntem I Starym a jego siostrzeńcem Albrechtem Hohenzollernem.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prusy Książęce

Prymas Polski

Prymas Polski (łac. Primas Poloniae) – tytuł przysługujący urzędującym arcybiskupom metropolitom gnieźnieńskim od 1417, podkreślający ich pierwszeństwo w polskim episkopacie i historycznąrolę, jakąpełnił prymas jako interrex i pierwszy książę Senatu I Rzeczypospolitej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Prymas Polski

Przyprawa

Stoisko z przyprawami Przyprawa – składnik potraw, zwykle stosowany w niewielkich ilościach dla poprawienia ich walorów smakowych, zapachowych i w rzadkich przypadkach (takich jak kurkuma czy szafran) – wizualnych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Przyprawa

Przywilej

Stanisława Sarnickiego ''Statuta i metryka przywilejów koronnych'' z 1594 Przywilej, łac. privilegium – prawo (dokument) lub ugoda w prawie nadane przez monarchę określonej grupie społecznej (stanowi) obowiązujące na danej ziemi lub w całym kraju (przywilej generalny).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Przywilej

Quincunx, to jest wzór Korony Polskiej na cynku wystawiony

Polonii'' Quincunx, to jest wzór Korony Polskiej na cynku wystawiony – dwuczęściowy dialog polityczny Stanisława Orzechowskiego, wydany w 1564 w Krakowie w Drukarni Łazarzowej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Quincunx, to jest wzór Korony Polskiej na cynku wystawiony

Rajtaria

Rajtar z bandoletem w XVII wieku Piotra Michałowskiego) Rajtar gdański Rajtar Rajtaria, rajtarzy (od niem. Reiter – „jeździec”) – typ kawalerii używającej w walce przede wszystkim pistoletów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rajtaria

Reformacja w Polsce

Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1573 (największy rozwój protestantyzmu) Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1750 (po zwycięstwie kontrreformacji) Januarego Suchodolskiego z 1848 roku Jan Łaski – założyciel polskiego Kościoła helweckiego (kalwińskiego) Faust Socyn – wybitny teolog polskiego unitarianizmu braci polskich w Polsce.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Reformacja w Polsce

Rejestr kozacki

ugodzie zborowskiej 1649 Rejestr kozacki – spis Kozaków, których Rzeczpospolita wykorzystywała jako żołnierzy zaciężnych w służbie wojskowej do obrony południowo-wschodnich ziem ruskich Korony przed najazdami Tatarów krymskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rejestr kozacki

Religia państwowa

Religia państwowa – religia wspierana ideowo lub w systemie prawnym, jako jedyna, przez państwo.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Religia państwowa

Renta feudalna

Renta feudalna to świadczenie poddanych chłopów na rzecz feudała w zamian za prawo użytkowania ziemi.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Renta feudalna

Repartycja (ekonomia)

Repartycja (łac. repartitio od re- 'w tył; znów; naprzeciw' i partitio 'podział; rozdział', partiri 'dzielić' od pars dpn. partis 'część') – podział w odpowiednim stosunku wpływów, dochodów, wydatków, opłat, podatków.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Repartycja (ekonomia)

Rokosz

Rokosz sandomierski, XVII wiek Rokosz – pierwotnie zjazd szlachty, później bunt, zbrojne powstanie szlachty (polskiej, bądź węgierskiej) przeciw królowi elektowi w celach politycznych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rokosz

Rozbiory Polski

Rozbiory Polski – okres w historii Polski i Litwy w latach 1772–1795, gdy Rzeczpospolita Obojga Narodów za sprawąsąsiednich państw: Imperium Rosyjskiego, Królestwa Prus oraz Monarchii HabsburgówAustria jako państwo pojawiła się dopiero w 1804 r., dokonała na ich rzecz cesji części swojego terytorium, jako wynik przegranej wojny, bądź pod groźbąużycia siły.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rozbiory Polski

Rozejm andruszowski

240x240px Rozejm andruszowski – rozejm zawarty 9 lutego (30 stycznia starego stylu) 1667 w Andruszowie, kończący wojnę Rzeczypospolitej z Carstwem Rosyjskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rozejm andruszowski

Rozejm w Dywilinie

Rozejm w Dywilinie – rozejm zawarty w Dywilinie 11 grudnia 1618 albo 3 stycznia 1619, kończący wojnę moskiewskątrwającąod 1609, będącąnastępstwem dymitriad.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rozejm w Dywilinie

Rozejm w Jamie Zapolskim

Rozejm w Jamie Zapolskim w 1582, kolorem pomarańczowym zaznaczono terytoria oddane Rzeczypospolitej przez Carstwo Rosyjskie Rozejm w Jamie Zapolskim – rozejm kończący wojnę polsko-rosyjskąpodpisany 15 stycznia 1582 roku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rozejm w Jamie Zapolskim

Ruś Czarna

Rzeczpospolita w granicach z 1660 roku z zaznaczonąCzarnąRusią(jako Schwarzreussen) na niemieckiej mapie z 1892 roku Ruś Czarna – kraina historyczna na terenie dzisiejszej Białorusi, położona między Prypecią, Ptyczem, dolnąBerezynąi górnym Niemnem.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ruś Czarna

Ruś Czerwona

Obszar Rusi Czerwonej na tle podziału administracyjnego II Rzeczypospolitej Ruś Czerwona (Russia Rubra) – kraina historyczna na terenie północno-zachodniej Ukrainy oraz południowo-wschodniej Polski.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ruś Czerwona

Rusini

Imperium Rosyjskim przedstawiająca zasięg terytorialny „trójjedynego narodu ruskiego” z Rusinami w znaczeniu Ukraińców (''Małorusowie albo Rusini'')Polska mapa etniczna z 1927 r. przedstawiająca zasięg terytorialny Rusinów (w znaczeniu Ukraińców) Rusini (Rusnacy, Ruśniacy, dawniej też Rusacy) – historyczne narody wschodniosłowiańskie na ziemiach dawnej Rusi Kijowskiej, wchodzące później w skład: Wielkiego Księstwa Litewskiego, Królestwa Polskiego (Ruś Czerwona) i Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, a od drugiej połowy XVI wieku: Rzeczypospolitej Obojga Narodów i Carstwa Rosyjskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rusini

Ryga

Ryga (łot. Rīga, niem. i szw. Riga, lit. Ryga, est. Riia, liw. Rīgõ, fiń. Riika, jidysz ריגע, Rige,, Riga) – stolica i największe miasto Łotwy, położone nad rzekąDźwinąw pobliżu jej ujścia do Bałtyku w Zatoce Ryskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ryga

Rynek wewnętrzny

Rynek wewnętrzny – w systemie prawnym Unii Europejskiej, definicja rynku wewnętrznego znajduje się w Art.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rynek wewnętrzny

Rzeczpospolita Obojga Narodów (cykl esejów)

Rzeczpospolita Obojga Narodów – cykl esejów historycznych Pawła Jasienicy wydany w latach 1967–1972 przez Państwowy Instytut Wydawniczy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rzeczpospolita Obojga Narodów (cykl esejów)

Rzeczpospolita Pawłowska

Rzeczpospolita Pawłowska (lit. Paulavos respublika) – republika samorządowa utworzona w granicach I Rzeczypospolitej we wsi Pawłowo (dawniej Merecz) koło Wilna, w której właściciel wsi, ksiądz Paweł Ksawery Brzostowski, w roku 1769 zastąpił pańszczyznę oczynszowaniem i nadał chłopom wolność osobistą.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rzeczpospolita Pawłowska

Rzeczpospolita Trojga Narodów

Unii Hadziackiej (1658) z wydzielonym Wielkim Księstwem Ruskim Rzeczpospolita Trojga Narodów – współczesny termin określający XVII-wieczny projekt polityczny przekształcenia federacji Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego tworzącej RzeczpospolitąObojga Narodów w organizm trójczłonowy powstały przez wyodrębnienie Wielkiego Księstwa Ruskiego, połączonego uniąrealnąz dwoma pozostałymi.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rzeczpospolita Trojga Narodów

Rzemiosło

Putto z młotkiem, kielniąi kołem zębatym jako alegoria rzemiosła (po prawej stronie) Rzemiosło – zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, posiadającąudokumentowane kwalifikacje do wykonywania danej działalności gospodarczej we własnym imieniu i na swój rachunek, przy zatrudnieniu niewielkiej liczby pracowników, których praca ma na celu wspieranie działalności rzemieślnika.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Rzemiosło

Samsonów

Kamienny drogowskaz w Samsonowie Samsonów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Zagnańsk.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Samsonów

San

San (trans. Sian) – rzeka w południowo-wschodniej Polsce, prawobrzeżny dopływ Wisły.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i San

Sarmaci

Sarmaci w zbrojach łuskowych, zwanych karacenami Sarmaci lub Sauromaci (Sauromatae) – nazwa irańskich ludów koczowniczo-pasterskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sarmaci

Słowacja

Słowacja, Republika Słowacka – unitarne państwo śródlądowe w Europie Środkowej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Słowacja

Sąd

Kompleks Urbanistyczny Wymiaru Sprawiedliwości (gmach Sądu Najwyższego) w Warszawie Sądu Kasacyjnego Wnętrze sądu (Old Bailey) w Londynie, XIX wiek Warszawie Limanowej Sąd – we współczesnych demokratycznych systemach prawnych niezawisły organ państwowy, powołany do stosowania prawa w zakresie rozstrzygania sporów między podmiotami pozostającymi w sporze, a także decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz dokonywania innych czynności określonych w ustawach lub umowach międzynarodowych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sąd

Sejm Czteroletni

Rzeczpospolita w latach 1789–1792, po zrzuceniu protektoratu rosyjskiego sejmików przedsejmowych na 18 sierpnia 1788 roku Podział terytorialny Rzeczypospolitej Obojga Narodów w czasie trwania Sejmu Czteroletniego Fryderyka Moszyńskiego z 1789 roku, uchwalonego przez Sejm Czteroletni dla ściągnięcia podatków na powiększonąarmię, podana w tabeli w 1790 roku Wysokość ofiary 10 grosza według województw Rzeczypospolitej, oparta na tabeli Fryderyka Józefa Moszyńskiego z 1790 roku Suma wszystkich podatków według województw Rzeczypospolitej, według tabeli Fryderyka Józefa Moszyńskiego z 1790 roku Uchwalenie Konstytucji 3 Maja przez Sejm Czteroletni; malował Kazimierz Wojniakowski w 1806 r.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sejm Czteroletni

Sejm grodzieński (1793)

Nowy Zamek w Grodnie, miejsce obrad sejmu w 1793 Poseł rosyjski Jakob Sievers Rosyjscy żołnierze z lat 90. XVIII wieku Józef Kimbar, jeden z przywódców opozycji patriotycznej na sejmie grodzieńskim 1793 roku Województwa utworzone na sejmie grodzieńskim Traktat Rzeczypospolitej z Królestwem Prus z 25 września 1793, sankcjonujący II rozbiór Polski Sejm grodzieński – sejm skonfederowany zwołany w Grodnie przez Imperium Rosyjskie w 1793.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sejm grodzieński (1793)

Sejm konwokacyjny

Sejm konwokacyjny (z łac. con „współ” i vocatio „wzywanie”) – w I Rzeczypospolitej pierwszy sejm odbywający się w momencie nastania bezkrólewia.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sejm konwokacyjny

Sejm niemy

Zamek Królewski Połączony Senat i Izba Poselska w czasach Augusta II Mocnego Sala senatorska Sejm niemy – jednodniowa sesja sejmu Rzeczypospolitej Obojga Narodów, która miała miejsce 1 lutego 1717 w Warszawie, za panowania króla Augusta II Mocnego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sejm niemy

Sejm walny I Rzeczypospolitej

Jana Herburta ''Statuta y Przywileie Koronne'' z 1570 roku Leonarda Chodźki z 1839 roku Leonarda Chodźki z 1839 roku Zygmunta III Wazy Połączone Senat i Izba Poselska podczas sejmu koronacyjnego w 1698 roku Zamku Królewskim w Warszawie sejmików przedsejmowych na 18 sierpnia 1788 roku Sejm walny – nazwa parlamentu Korony Królestwa Polskiego, a od 1569 roku Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sejm walny I Rzeczypospolitej

Sejmiki ziemskie

Jana Piotra Norblina sejmików przedsejmowych na 18 sierpnia 1788 roku Proszowicach 5 grudnia 1689 roku. Głosowanie było jawne, z dziesięciu kandydatów wybrano sześciu Sejmiki ziemskie (łac. comitia minora) w przedrozbiorowej Polsce (od końca XIV wieku) – zjazdy całej szlachty z terenu danej ziemi bądź województwa.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sejmiki ziemskie

Senat (I Rzeczpospolita)

Senat i Aleksander Jagiellończyk Jana Herburta ''Statuta y Przywileie Koronne'' z 1570 roku, senatorowie duchowni i świeccy siedzą, posłowie ziemscy stojąz boku Sala Senatu na zamku w Warszawie Jasnej Górze w 1661 Zamku Królewskim w Warszawie Sala senatorska w 1732 roku Senat – izba wyższa dwuizbowego parlamentu I Rzeczypospolitej w latach 1493–1795.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Senat (I Rzeczpospolita)

Sieradz

Most wantowy nad WartąRzeka Warta przepływająca przez Sieradz Rynek w Sieradzu – fotografia sprzed rewitalizacji Sieradzki rynek po rewitalizacji Sieradzkie wieżowce Miasto z górki Kłockiej Węzeł na drodze ekspresowej S-8, w tle Sieradz Komenda Policji w Sieradzu Sieradz – miasto w środkowej Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, położone na Nizinie Południowowielkopolskiej, nad Wartą, w Kotlinie Sieradzkiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sieradz

Sklepienie

Przykład sklepienia malarstwem ściennym Sklepienie, widok z góry Sklepienie – konstrukcja budowlana o przekroju krzywoliniowym, służąca do przykrycia od góry przestrzeni pomieszczenia w budynku (w konstrukcji inżynierskiej), ograniczona murami, łękami, belkami itp.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sklepienie

Sołtys

Sołtys (pierwotnie od łac. scholasticus, z niem. Schuldheiss, Schultheiss, Scholtis, Schulte(s) i Schulz(e), sędzia, ten, który wskazuje winnego; forma łacińska scultetus, solthetus) – przedstawiciel lokalnej społeczności, przeważnie wiejskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Sołtys

Stal

Spust roztopionej stali do czynnika chłodzącego Piec martenowski do wytopu stali Kształtowniki stalowe Lina stalowa Szkielet zbrojenia stalowego przygotowany do wykonania elementu żelbetowego Patelnia ze stali nierdzewnej Stal – stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, plastycznie obrobiony i obrabialny cieplnie, o zawartości węgla nieprzekraczającej 2,11%, co odpowiada granicznej rozpuszczalności węgla w żelazie (dla stali stopowych zawartość węgla może być dużo wyższa).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stal

Stanisław August Poniatowski

Stanisław II August, urodzony jako Stanisław Antoni Poniatowski herbu Ciołek (ur. 17 stycznia 1732 w Wołczynie, zm. w Petersburgu) – król Polski w latach 1764–1795, ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stanisław August Poniatowski

Stanisław Kot

Podpisanie polsko-sowieckiej deklaracji politycznej 4 grudnia 1941. Podpisuje Józef Stalin. Widoczni od lewej: Gieorgij Malenkow, Władysław Anders, Stanisław Kot, Władysław Sikorski, Wiaczesław Mołotow Stanisław Kot (ur. 22 października 1885 we wsi Rudzie, zm. 26 grudnia 1975 w Edgware) – polski historyk wychowania i dziejów reformacji, działacz ruchu ludowego i polityk.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stanisław Kot

Stanisław Leszczyński

Stanisław Bogusław Leszczyński herbu Wieniawa (ur. 20 października 1677 we Lwowie, zm. 23 lutego 1766 w Lunéville) – król Polski w latach 1704–1709 i 1733–1736, książę Lotaryngii i Baru w latach 1738–1766, wolnomularz, starosta nowodworski w 1701 i 1703 roku, starosta odolanowski w 1696 rokuMichał Zwierzykowski, Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696–1732, Poznań 2010, s.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stanisław Leszczyński

Stanisław Pawłowski (geograf)

Stanisław Pawłowski (ur. 16 marca 1882 w Dębowcu, zm. 6 stycznia 1940 w Poznaniu) – polski geograf, rektor Uniwersytetu Poznańskiego, członek PAU.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stanisław Pawłowski (geograf)

Stanisław Staszic

Medal z podobiznąStanisława Staszica 1926 Bielanach w Warszawie Łodzi Ławeczka Stanisława Staszica w Pile Politechniki Świętokrzyskiej odsłonięty 3 czerwca 2015 r. Stanisław Wawrzyniec Staszic, inne formy nazwiska: Stasic; Staszyc; Stazis, ps.: „Pisarz „Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego”; S.; Zakordonowy obywatel pruski” (ur.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stanisław Staszic

Stanisław Tync

Stanisław Franciszek Tync (ur. 7 czerwca 1889 w Rzepienniku Strzyżewskim, zm. 29 stycznia 1964 we Wrocławiu) – polski historyk wychowania oraz pedagog, profesor zwyczajny Uniwersytetu Wrocławskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stanisław Tync

Starożytny Rzym

cesarstwo nicejskie, Despotat Epiru i Despotat Morei Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Starożytny Rzym

Staropolski Okręg Przemysłowy

Zabytkowy zespół Walcowni i Gwoździarni Staropolski Okręg Przemysłowy (lub Zagłębie Staropolskie albo też Staropolskie Zagłębie Przemysłowe) – najstarszy w encyklopedii WIEM.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Staropolski Okręg Przemysłowy

Starosta

Starosta – przewodniczący organu wykonawczego powiatu, czyli zarządu powiatu.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Starosta

Starostwo

Starostwo – jednostka podziału administracyjnego funkcjonująca w Koronie Królestwa Polskiego i Wielkim Księstwie Litewskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Starostwo

Statut warcki

Kodeksie Świętoszława z Wojcieszyna z 1449 roku Statut warcki – prawo nadane przez Władysława II Jagiełłę w 28 października 1423 roku na sejmie walnym w Warcie.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Statut warcki

Step

subtropikalnym (pomarańczowe) Step kazachski Mongolii Step – formacja roślinna, zwykle wielogatunkowa, ale bez drzew.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Step

Stiuk

zakładzie przyrodoleczniczym „Wojciech” w Lądku-Zdroju Sklepienie kościoła jezuitów, Piotrków Trybunalski, sztukaterie ramowe wokół fresków Mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich w Krzeszowie. Stiuk – należy do szlachetnych wypraw tynkarskich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stiuk

Stosunki polsko-litewskie

Położenie Litwy i Polski w Europie unię krewskąStosunki polsko-litewskie – relacje międzynarodowe łączące Polskę i Litwę.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stosunki polsko-litewskie

Stosunki polsko-tureckie

Flaga Polski Flaga Turcji Położenie Polski i Turcji Rzeczpospolita Polska i Republika Turcji to państwa współpracujące na różnych płaszczyznach.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Stosunki polsko-tureckie

Styl potoczny

Styl potoczny, styl konwersacyjny, język potoczny – styl funkcjonalny języka stosowany przede wszystkim do swobodnych kontaktów językowych, opozycyjny wobec języka książkowego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Styl potoczny

Suwerenność ludu

Suwerenność ludu lub suwerenność narodu – doktryna, zgodnie z którąlud, rozumiany jako polityczna wspólnota obywateli (obywatelstwo), jest suwerenem w państwie i od niego wywodzi się legitymizacja władzy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Suwerenność ludu

Szczecin

Szczecin – miasto na prawach powiatu w północno-zachodniej Polsce, stolica i największe miasto województwa zachodniopomorskiego, położone na Pobrzeżu Szczecińskim, nad Odrąi jeziorem Dąbie.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szczecin

Szkocja

Szkocja (gael. Alba, wym.; sco. i) – kraj stanowiący część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szkocja

Szlachta

Stroje męskie polskiej szlachty, XVII wiek polskich magnatów, XVI wiek Szlachta (daw. ślachta, ślachcic) – wyższa warstwa społeczna, wywodząca się ze stanu rycerskiego w społeczeństwie feudalnym.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szlachta

Szlachta w Polsce

Polska szlachta w mundurach wojewódzkich w XVIII wieku data dostępu.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szlachta w Polsce

Szlachta zaściankowa

Szlachta zaściankowa, zwana także szlachtązagrodową– potoczne określenie tzw.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szlachta zaściankowa

Szlak bursztynowy

Antoniego Sujkowskiego (1918) Prawdopodobny przebieg szlaku z granicami współczesnych państw Szlak bursztynowy – szlak handlowy między europejskimi krajami basenu Morza Śródziemnego a ziemiami leżącymi na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szlak bursztynowy

Szwajcaria

Szwajcaria, Konfederacja Szwajcarska (niem. Schweiz, Schweizerische Eidgenossenschaft, fr. Suisse, Confédération suisse, wł. Svizzera, Confederazione Svizzera, romansz Svizra, Confederaziun Svizra) – państwo federacyjne w Europie Zachodniej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szwajcaria

Szwecja

Szwecja, Królestwo Szwecji (Konungariket Sverige) – państwo w Europie Północnej, zaliczane zarówno do państw skandynawskich oraz krajów nordyckich.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szwecja

Szwedzi

Szwedzi (szw. svenskar) – naród germański mieszkający głównie w Szwecji (około 9 mln), zachodniej i południowo-zachodniej Finlandii (około 300 tys.) oraz w innych krajach skandynawskich, w USA (ponad 4 miliony ludzi pochodzenia szwedzkiego) i Kanadzie.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Szwedzi

Tabor wojskowy

Husycka forteca z wozów – ''„Wagenburg”'' Tabor wojskowy (częściej używane w formie liczby mnogiej: tabory wojskowe) – przewoźne obozowisko, przemieszczające się wraz z armią.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Tabor wojskowy

Tadeusz Korzon

Tadeusz Korzon (ur. 9 listopada 1839 w Mińsku, zm. 8 marca 1918 w Warszawie) – polski historyk, uczestnik powstania styczniowego, wykładowca Uniwersytetu Latającego, czołowy przedstawiciel warszawskiej szkoły historycznej, członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1892 roku, członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Poznańskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Tadeusz Korzon

Teresa Chynczewska-Hennel

Teresa Chynczewska-Hennel (ur. 1952) – polska historyk, profesor nauk humanistycznych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Teresa Chynczewska-Hennel

Toruń

Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO Starego Miasta w Toruniu Mikołaj Kopernik (Torunium) – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce, jedna z dwóch stolic województwa kujawsko-pomorskiego - siedziba marszałka, zarządu i sejmiku województwa oraz jednostek im podporządkowanych, a także jednej z najlepszych uczelni wyższych w Polsce – Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Toruń

Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych

Ignacy Potocki, prezes TdKE, portret wykonany około 1783/4 roku Ks. Grzegorz Piramowicz, sekretarz TdKE oraz autor ''Elementarza dla szkół parafialnych narodowych'' (1785) ''Elementarz dla szkół parafialnych'' wyd. przez Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych w 1785 Algiebra dla szkół narodowych'' wyd.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych

Towarzystwo Literatów w Polszcze

Towarzystwo Literatów w Polszcze (łac. Societas litteraria ad edendos optimos et Poloniae utilissimos libros) – pierwsze polskie towarzystwo naukowe działające w latach 1765–1770.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Towarzystwo Literatów w Polszcze

Traktat Grzymułtowskiego

rozejmie andruszowskim Rzeczpospolita i jej sąsiedzi w 1686 roku Dokument traktatu Grzymułtowskiego Traktat Grzymułtowskiego (również Pokój Grzymułtowskiego, Pokój wieczysty ros. Вечный мир) – traktat pokojowy zawarty 6 maja 1686 w Moskwie między Rzecząpospolitąa Carstwem Rosyjskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Traktat Grzymułtowskiego

Traktat w Karłowicach

Negocjacje w sprawie traktatu Serbii, w której negocjowano traktat Traktat w Karłowicach – traktat pokojowy podpisany 26 stycznia 1699 w Karłowicach.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Traktat w Karłowicach

Traktaty welawsko-bydgoskie

Traktaty welawsko-bydgoskie – dwa traktaty pomiędzy Rzeczpospolitąa Prusami Książęcymi z 1657, których głównym postanowieniem było zerwanie zależności lennych i uzyskanie suwerenności dynastii Hohenzollernów w Księstwie Pruskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Traktaty welawsko-bydgoskie

Trybunał Główny Koronny

Trybunał Główny Koronny w Lublinie Ratusz w Piotrkowie Trybunalskim – miejsce posiedzeń Trybunału dla prowincji wielkopolskiej Trybunał Główny Koronny (łac. Iudicium Ordinarium Generale Tribunalis Regni) – najwyższy sąd apelacyjny Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej dla spraw prawa ziemskiego normującego stosunki między szlachtą.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Trybunał Główny Koronny

Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego

Pałac Trybunału Litewskiego na Zamku Dolnym w Wilnie Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego, in.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego

Ugoda perejasławska

Radziecki znaczek pocztowy z 1954 Ugoda perejasławska – umowa zawarta 18 stycznia 1654 w Perejasławiu pomiędzy Hetmanatem i Bohdanem Chmielnickim a Wasylem Buturlinem, występującym jako pełnomocnik cara Rosji Aleksego I, na mocy której Ukraina została poddana władzy cara Rosji.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ugoda perejasławska

Ukraina (Naddnieprze)

Ukrainy Północ na dole mapy. Carstwa Rosyjskiego określone jako ''UKRAINE ou PAYS DES COSAQUES'' (Ukraina lub ziemie kozackie). Na wschód od Hetmanatu ''OKRAINA'' (pogranicze) określa pograniczne południowe ziemie rosyjskie. drugim rozbiorze. Mapa Thomasa Kitchina, wydawca: Laurie and Whittle (Londyn 1794) prowincji małopolskiej przed rokiem 1660 Ukraina, in.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ukraina (Naddnieprze)

Ukraina Lewobrzeżna

Ukraina Lewobrzeżna (Lewobrzeże) (ukr. Лівобережна Україна), Zadnieprze – kraina historyczna, część Ukrainy Naddnieprzańskiej leżąca na lewym (wschodnim) brzegu Dniepru.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ukraina Lewobrzeżna

Ukraina Prawobrzeżna

Ukrainy. Ukraina Prawobrzeżna (Prawobrzeże) (ukr. Правобережна Україна) – kraina historyczna, część Ukrainy Naddnieprzańskiej położona na prawym (zachodnim) brzegu Dniepru.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ukraina Prawobrzeżna

Unia brzeska

Cerkiew św. Mikołaja w Brześciu, gdzie została podpisana unia brzeska. Ryc. z XVIII wieku Unia brzeska – połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dokonane w Brześciu Litewskim w 1596 roku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Unia brzeska

Unia hadziacka

Rzeczpospolita Trojga Narodów według unii hadziackiej Dokument przysięgi Jana Kazimierza na tekst unii hadziackiej, 10 czerwca 1659 Unia hadziacka lub Ugoda hadziacka – zawarta 16 września 1658 roku w Hadziaczu umowa między RzecząpospolitąObojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim, reprezentowanym przez hetmana kozackiego Iwana Wyhowskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Unia hadziacka

Unia lubelska

Unia lubelska'', obraz Jana Matejki z 1869 roku Rzeczpospolita po unii lubelskiej w 1569 r. Rota przysięgi na Unię panów rad i posłów koronnych i litewskich, lipiec 1569 roku klasztoru dominikanów w Lublinie, według tradycji miejsce zawarcia aktu unii lubelskiej w 1569 roku Akt unii lubelskiej 1 lipca 1569 roku Marcello Bacciarelli ''Unia Lubelska'', 1785–1786, Zamek Królewski w Warszawie.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Unia lubelska

Unia realna

Unia realna – związek dwóch lub większej liczby państw, oparty na wspólnych instytucjach państwowych.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Unia realna

Unia w Krewie

Unia w Krewie lub układ w Krewie, rzadziej umowa krewsko-wołkowyska – akt wydany 14 sierpnia 1385 roku przez wielkiego księcia litewskiego Jagiełłę w Krewie, stanowiący jego zobowiązania przedślubne wobec Królestwa Polskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Unia w Krewie

Unitarianizm

Unitarianizm – obok luteranizmu, kalwinizmu, anglikanizmu i anabaptyzmu, jeden z głównych nurtów reformacji.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Unitarianizm

Uniwersytet Jagielloński

Jan Matejko, „Dzieje Cywilizacji w Polsce”, ''Założenie Szkoły Głównej przeniesieniem do Krakowa ugruntowane. R.P. 1361–1399–1400'', 1888 ul. Jagiellońskiej. Wielkiego Księstwa Litewskiego, na dole herb Akademii Krakowskiej Święty Stanisław z prawąrękąuniesionąw geście błogosławieństwa, a w lewej trzymający pastorał, oparty o tarczę z orłem Dziedziniec Collegium Maius Uniwersytet Jagielloński, skr.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Uniwersytet Jagielloński

Urbanizacja

zarchiwizowano.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Urbanizacja

Urszula Augustyniak

Urszula Anna Augustyniak (ur. 8 kwietnia 1950 w Warszawie) – polska historyk, profesor nauk humanistycznych, profesor zwyczajny w Instytucie Historycznym UW.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Urszula Augustyniak

Urzędy I Rzeczypospolitej

Urzędy I Rzeczypospolitej – w I Rzeczypospolitej wyróżniano w porządku starszeństwa.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Urzędy I Rzeczypospolitej

Urzędy senatorskie

Leonarda Chodźki z 1839 roku Urzędy senatorskie I Rzeczypospolitej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Urzędy senatorskie

Warmia

Warmia (warm. Warńija, prus. *Wormyan, Wārmi), również Warmia biskupia – kraina historyczna w północno-wschodniej Polsce, stanowiąca część dawnych Prus.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Warmia

Warszawa

Hejnał warszawski Warszawa, miasto stołeczne WarszawaUstawa z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Warszawa

Warta

Kaplica św. Jana Nepomucena Źródło Warty w Zawierciu poniżej kaplicy św. Jana Nepomucena Częstochowy Warta Zbiornik Jeziorsko Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła) Międzychodu Gorzowie Wielkopolskim Kostrzynie nad OdrąWarta – trzecia pod względem długości rzeka Polski, druga w pełni w jej granicach; główny, prawy dopływ Odry.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Warta

Władcy Polski

Mapa Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego (1386–1434) Władcy Polski – lista obejmuje książęta i królów Polski.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Władcy Polski

Władysław Grabski

Władysław Dominik Grabski (ur. 7 lipca 1874 w Borowie, zm. 1 marca 1938 w Warszawie) – polski polityk narodowej demokracji, ekonomista i historyk, minister skarbu oraz dwukrotny premier II Rzeczypospolitej, autor reformy walutowej (1924).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Władysław Grabski

Władysław Konopczyński

Władysław Konopczyński, ps.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Władysław Konopczyński

Wielkie Księstwo Litewskie

Wielkie Księstwo Litewskie (rus. Велїкое кнꙗзство Лїтовское), potocznie: Litwa, w historiografii określana jako Litwa historyczna – państwo powstałe w wyniku zjednoczenia plemiennych księstw litewskich w roku 1236 przez Mendoga.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wielkie Księstwo Litewskie

Wielkie odkrycia geograficzne

Tabula Idrisiana, była jednąz najdokładniejszych map świata sprzed epoki europejskich wypraw (uwaga: biegun północny znajduje się na dole mapy). Fragment Atlasu Katalońskiego z 1375 roku Gerarda Merkatora z 1587 roku Wielkie odkrycia geograficzne – określenie odkryć geograficznych dokonanych przez europejskich żeglarzy na przełomie XV i XVI wieku, a w szczególności: opłynięcie Przylądka Dobrej Nadziei przez Bartolomeu Diasa (1488), odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (12 października 1492), a następnie jej podbój, podróż Vasco da Gamy do Indii (1498) oraz pierwsza podróż dookoła świata Ferdynanda Magellana (1519–1522).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wielkie odkrycia geograficzne

Wielkopolska

Wielkopolska – kraina historyczna w środkowej i zachodniej Polsce, na Pojezierzu Wielkopolskim i Nizinie Południowowielkopolskiej, w dorzeczu środkowej i dolnej Warty; dzielnica historyczna Polski.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wielkopolska

Wieprz (rzeka)

Wieprz – rzeka w południowo-wschodniej Polsce, prawy dopływ Wisły, o długości 303 km i powierzchni dorzecza ponad 10 tysięcy km².

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wieprz (rzeka)

Wilno

Wilno (lit. Vilnius, biał. Вільня, Вільнюс, ros. Вильнюс, Вильна, łot. Viļņa, jid. ווילנע.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wilno

Wincenty Kadłubek

Wincenty Kadłubek, mistrz Wincenty Kadłubek lub mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem (ur. ok. 1150 w Kargowie lub Karwowie, zm. 8 marca 1223 w Jędrzejowie) – autor Kroniki dziejów Polski, uważany za jednąz najważniejszych postaci w dziejach literatury i historiografii polskiej; określany mianem „ojca kultury polskiej”; biskup krakowskiWykorzystano przekłady Brygidy Kürbis i Kazimierza Abgarowicza (Kronika Wincentego Kadłubka, dokumenty średniowieczne).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wincenty Kadłubek

Wisła

Wisła – najdłuższa rzeka Polski, a także najdłuższa rzeka uchodząca do Morza Bałtyckiego, o długości 1022 km.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wisła

Wołyń

Ukrainy Pierwotny herb Wołynia Herb Wołynia od 1569 Wołyń – kraina historyczna w dorzeczu górnego Bugu oraz dopływów Dniepru: Prypeci, Styru, Horynia i Słuczy, obecnie część Ukrainy – obwody wołyński i rówieński, zachodnia część żytomierskiego i północne części tarnopolskiego i chmielnickiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wołyń

Województwo

Województwo – jednostka podziału administracyjnego najwyższego stopnia w Polsce, od 1990 r. jednostka zasadniczego podziału terytorialnego administracji rządowej, a od 1999 r. także jednostka samorządu terytorialnego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo

Województwo bracławskie

Województwo bracławskie – województwo Rzeczypospolitej, część prowincji małopolskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo bracławskie

Województwo brzeskolitewskie

240 px Rzeczypospolitej Województwo brzeskolitewskie (brzeskie litewskie, brześciańskie) – województwo I Rzeczypospolitej, wchodzące w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo brzeskolitewskie

Województwo inflanckie

Województwo inflanckie (Inflanty polskie) na mapie Łotwy Województwo inflanckie (Księstwo Inflanckie), zwane też Inflantami polskimi – północno-wschodnie województwo I Rzeczypospolitej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo inflanckie

Województwo kijowskie

Kijów (''Kiou'') i okolice na mapie ''Russiae, Moscoviae et Tartariae'' Anthony Jenkinsona (Londyn 1562) Województwo kijowskie. Mapa z 1648 roku. Kijów (''Kiow'') i okolice na mapie ''Tractus Borysthenis Vulgo Dniepr at Niepr dicti.'' Jana Janssona (Amsterdam, 1663) Województwo kijowskie – województwo Wielkiego Księstwa Litewskiego utworzone przez Kazimierza IV Jagiellończyka, istniejące w latach 1471-1569.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo kijowskie

Województwo mścisławskie

270 px Mohylew w XIX w. Napoleon Orda Województwo mścisławskie – województwo położone we wschodniej części Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo mścisławskie

Województwo mińskie

Rzeczypospolitej Obojga Narodów Kościół św. Józefa (Bernardynów) w Mińsku Województwo mińskie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów było rozległym chociaż niezbyt ludnym, zwłaszcza w południowej części, województwem położonym na ziemiach ruskich Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo mińskie

Województwo nowogródzkie (I Rzeczpospolita)

Województwo nowogródzkie – województwo Wielkiego Księstwa Litewskiego, utworzone w 1507 r. z części województwa trockiego, wchodziło w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów od 1569.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo nowogródzkie (I Rzeczpospolita)

Województwo połockie

Województwo połockie – województwo na Białej Rusi w Wielkim Księstwie Litewskim.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo połockie

Województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)

Województwo podlaskie (łac. Palatinatus Podlachiae) – województwo I Rzeczypospolitej istniejące w latach 1513–1795 ze stolicąw Drohiczynie, część prowincji małopolskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)

Województwo podolskie

Rzeczypospolitej 1635 Województwo podolskie – województwo Korony Królestwa Polskiego, część prowincji małopolskiej, utworzone w 1434 roku z ziem Podola przyłączonych do Królestwa Polskiego jeszcze w XIV wieku (zob. księstwo podolskie).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo podolskie

Województwo smoleńskie

Województwo smoleńskie – województwo istniejące nominalnie w latach 1508–1793, faktycznie 1508–1514 i 1611–1654.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo smoleńskie

Województwo trockie

Województwo trockie – województwo I Rzeczypospolitej, wchodzące w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego, ze stolicąw Trokach.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo trockie

Województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)

270 px Województwo wileńskie (łac. Palatinatus Wilnensis) – województwo I Rzeczypospolitej istniejące w latach 1413–1795 ze stolicąw Wilnie; wchodziło w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)

Województwo witebskie

270 px Witebsk Czaszniki w województwie witebskim Województwo witebskie – województwo, które było położone na północno-wschodnich kresach Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo witebskie

Województwo wołyńskie (I Rzeczpospolita)

Województwo wołyńskie – województwo Wielkiego Księstwa Litewskiego, później Korony I Rzeczypospolitej, część prowincji małopolskiej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Województwo wołyńskie (I Rzeczpospolita)

Wojewoda

Wojewoda („komes pałacowy, palatyn”) – organ administracji państwowej w Polsce, a w przeszłości także w innych krajach słowiańskich i bałkańskich: w Czechach, Rosji, Bułgarii, Mołdawii i Siedmiogrodzie.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojewoda

Wojna polsko-rosyjska (1654–1667)

Juliusza Kossaka Wojna polsko-rosyjska (1654–1667), wojna moskiewska 1654–1667 – wojna obronna Rzeczypospolitej Obojga Narodów wobec najazdu na jej terytorium wojsk Carstwa Rosyjskiego rozgrywająca się w latach 1654–1667, na czas której przypadł również potop szwedzki (1655-1660).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojna polsko-rosyjska (1654–1667)

Wojna polsko-rosyjska (1792)

right Wojciecha Kossaka Piechota wojsk koronnych, 1794 Rosyjscy kawalerzyści 1 B KN Wojna polsko-rosyjska w 1792 roku, in.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojna polsko-rosyjska (1792)

Wojska prywatne

Wojska prywatne (także wojska magnackie, armie prywatne, armie magnackie, oddziały nadworne, milicje) – składały się głównie z zawodowych wojsk zaciężnych, zarówno narodowego jak i cudzoziemskiego autoramentu w XVI-XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojska prywatne

Wojsko komputowe

right Wojsko komputowe – rodzaj wojsk w Polsce w XVII i XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojsko komputowe

Wojsko kwarciane

Wojsko kwarciane – zaciężne oddziały wojskowe autoramentu narodowego istniejące tylko w Koronie od ustanowienia w 1563 roku kwarty przez Zygmunta II Augusta.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojsko kwarciane

Wojsko najemne

Leonardo da Vinci, „Kondotier” (1480) Wojsko najemne (także: najemnicy, żołnierze najemni, kondotierzy, żołnierze fortuny) – formacja wojskowa składająca się z ochotników walczących za pieniądze, najczęściej w służbie obcego wojska dla danego państwa, miasta, władcy lub jakiejś organizacji, a nawet osoby prywatnej.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojsko najemne

Wojsko ordynackie

Wojsko ordynackie, chorągwie ordynackie – oddziały wojskowe wystawiane i utrzymywane na potrzeby Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez ordynacje magnackie w XVI-XVIII wieku.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojsko ordynackie

Wojsko suplementowe

Wojska suplementowe – zawodowi żołnierze powoływani w momentach poważniejszego zagrożenia (najazd tatarski, wojna).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wojsko suplementowe

Wolna elekcja

Jan Matejko, ''Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność. Elekcja'' (1889) Jana Piotra Norblina (ok. 1790) Elekcja Stanisława Augusta'' przedstawiający elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 na Woli, widoczna szopa senatorska, koło rycerskie z chorągwiami województw Plan pola elekcyjnego na Woli Wikizeszyty audio.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wolna elekcja

Wyprawy łanowe

Wyprawy łanowe – piesze lub konne jednostki wojska złożone z rekrutów doraźnie powoływanych celem wzmocnienia sił zbrojnych w okresie I Rzeczypospolitej Podstawę prawnąich powołania stanowiła ustawa sejmowa lub uchwały sejmików.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wyprawy łanowe

Wyprawy dymowe

Wyprawy dymowe – piesze lub konne jednostki wojska złożone z rekrutów doraźnie powoływanych celem wzmocnienia sił zbrojnych w okresie I Rzeczypospolitej Podstawę prawnąich powołania stanowiła ustawa sejmowa lub uchwały sejmików.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Wyprawy dymowe

Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Zakład Narodowy im.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Zakon krzyżacki

Domy zakonu krzyżackiego w Europie oraz państwo zakonne w Prusach i Inflantach około 1300 roku data dostępu.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Zakon krzyżacki

Zaporoże (kraina)

Zaporoże (również znana jako Niż) – historyczna nazwa terytorium nad dolnym Dnieprem, leżącego poniżej tzw.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Zaporoże (kraina)

Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów

200px Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów – szczegółowe przepisy wykonawcze do Konstytucji 3 maja, uchwalone przez Sejm Czteroletni 20 października 1791.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów

Zastaw spiski

Na niebiesko i zielono zaznaczono zastawione tereny Spisza. Kolorem zielonym zaznaczono dominium lubowlańsko-podolinieckie z siedzibąw Lubowli. Zastaw spiski – umowa zawarta 8 listopada 1412 w Zagrzebiu między królem węgierskim i niemieckim Zygmuntem Luksemburskim a królem Polski Władysławem Jagiełłą.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Zastaw spiski

Złota wolność

''Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność. Elekcja R.P.'' 1573. Jan Matejko Złota wolność – określenie swobód i przywilejów, przysługujących szlachcie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Złota wolność

Złoty polski

Moneta 5 złp z 1831 Złoty polski – obrachunkowa jednostka pieniężna równa 30 groszom, w czasach nowożytnych wybijana jako moneta.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Złoty polski

Złoty wiek Polski

unii lubelskiej w 1569 r. Wiek XVI jest nazywany złotym wiekiem dziejów Polski.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Złoty wiek Polski

Zboża

Łan jęczmienia Produkty zbożowe Zboża, rośliny zbożowe – grupa roślin uprawnych z rodziny wiechlinowatych (traw, Poaceae).

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Zboża

Zgoda sandomierska

Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1573 Rzeczpospolita Obojga Narodów w 1569 roku Zgoda sandomierska (ugoda sandomierska) – porozumienie pomiędzy wyznaniami ewangelickimi w I Rzeczypospolitej: luteranami, ewangelikami reformowanymi oraz braćmi czeskimi zawarte 14 kwietnia 1570 roku w Sandomierzu.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Zgoda sandomierska

Ziemia (administracja)

Ziemia – jednostka historycznego podziału terytorialnego od czasów Zjednoczonego Królestwa Polskiego do rozbiorów.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Ziemia (administracja)

Zygmunt II August

Jana Matejki, około 1875, Muzeum Narodowe w Krakowie Portret Zygmunta II Augusta, ok. 1554 Portret króla Zygmunta Augusta w zbroi z lat 50 XVI wieku Szczątki króla wydobyte z grobowca w 1930 roku Pieczęć Zygmunta Augusta z 1553 roku Korona Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie w 1561 Sumy zastawione na dobrach królewskich Korony Królestwa Polskiego według województw w 1569 roku (w czerwonych złotych) Akt Unii Lubelskiej 1 lipca 1569 roku Jana Herburta ''Statuta y Przywileie Koronne'' z 1570 roku Pieczęcie Zygmunta II Augusta Zygmunt II August (ur.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i Zygmunt II August

1 lipca

O godzinie północy tego dnia mija połowa roku przestępnego.

Zobaczyć Rzeczpospolita Obojga Narodów i 1 lipca

Zobacz także

Historia Naddniestrza

Mołdawska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka
Rzeczpospolita Obojga Narodów
Transnistria

I Rzeczpospolita

Inflanty

Stosunki polsko-litewskie

Znany jako I RP, I Rzeczpospolita, IRP, Pierwsza Rzeczpospolita, RzON, Rzeczpospolita Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeczpospolita szlachecka.

, Dewocja, Dragoni, Duchowieństwo, Dukat, Dzień Edukacji Narodowej, Dzikie Pola, Ekonomia (dobra królewskie), Eksport, Elbląg, Emfiteuza, Estonia, Europa, Europa Środkowa, Familia (stronnictwo), Federacja, Flandria (region), Flis, Folwark, Franciszek Bujak (historyk), Franciszek Karpiński, Frans Hogenberg, Fryderyk Józef Moszyński, Głód, Gdańsk, Georg Braun (kartograf), Gotyk, Gwardia koronna, Henryk Samsonowicz, Henryk Wisner, Hetman, Hetmanat, Hiberna, Historia Żydów w Polsce, Historia Marynarki Wojennej, Historiografia, Holandia, Hospodarstwo Mołdawskie, Hugo Kołłątaj, Husaria, I rozbiór Polski, Ignacy Krasicki, II rozbiór Polski, III rozbiór Polski, Imperium Osmańskie, Imperium Rosyjskie, Import, Inflanty, Inkorporacja terytorium, Insurekcja kościuszkowska, Iran, Ireneusz Ihnatowicz, Izba Poselska (I Rzeczpospolita), Jacek Staszewski, Jagiellonowie, Jan Chryzostom Pasek, Jan II Kazimierz Waza, Jan III Sobieski, Jan Stanisław Bystroń, Jan Zamoyski, Janusz Żarnowski, Jarmark, Jazda kozacka, Jazda tatarska, Jazda wołoska, Język polski, Język ruski, Jednostka obrachunkowa, Jezuici, Kalwinizm, Kanclerz wielki koronny, Karpaty, Kasztelan, Katolicyzm, Kawaleria, Kazimierz III Wielki, Kijów, Kościół łaciński, Kościół katolicki, Kobierzec, Kolonizacja, Komisja Edukacji Narodowej, Konfederacja (historia Polski), Konfederacja barska, Konfederacja państw, Konfederacja targowicka, Konfederacja warszawska (1573), Konserwatyzm, Konstytucja 3 maja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Kontrmarsz, Kontrreformacja w Polsce, Kopia (broń), Korneli Szlegel, Korona Królestwa Polskiego, Kozacy rejestrowi, Kozacy zaporoscy, Kraje Korony Czeskiej, Kraków, Król Polski, Królestwo Czech, Królestwo Prus, Królestwo Węgier, Królewszczyzna, Kresy Wschodnie, Księstwa alodialne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Księstwa śląskie, Księstwo, Księstwo Żmudzkie, Księstwo Kurlandii i Semigalii, Księstwo oświęcimskie, Księstwo pomorskie, Księstwo Siedmiogrodu, Księstwo zatorskie, Kultura polska, Kurlandia, Kurlandzka kolonizacja w Gambii, Lenno, Liberum veto, Litwa, Litwini w znaczeniu historycznym, Liwonia, Lokacja (historia), Lublin, Luteranizm, Lwów, Małopolska, Maciej Borkowic, Magnat, Marceli Kosman, Marchia Brandenburska, Marcin Kromer, Maria Bogucka, Mazowsze, Megalomania, Mennica Polska, Mennonici w Polsce, Mesjanizm, Miasto królewskie, Michał Korybut Wiśniowiecki, Ministrowie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Mołdawia, Monarchia, Monarchia elekcyjna, Monarchia Habsburgów, Monarchia konstytucyjna, Morze Bałtyckie, Moskwa (staropolskie), Naddniestrze, Napad ogniowy, Neminem captivabimus nisi iure victum, Nida (dopływ Wisły), Niemcy (naród), Niemen, Niewolnictwo, Nobilitacja, Norman Davies, Noteć, Nowa Kurlandia, Olędrzy, Ordynacja rodowa, Pańszczyzna w Polsce, Pacta conventa, Pancerni (I Rzeczpospolita), Pawłowo (Litwa), Paweł Jasienica, Paweł Ksawery Brzostowski, Petyhorcy, Piechota, Piechota łanowa, Piechota dymowa, Piechota niemiecka, Piechota węgierska, Piechota wybraniecka, Pilica, Piotr I Wielki, Pobór (podatek), Poczta Polska, Podatek pogłówny, Podlasie, Podole, Podymne, Podział władz, Pokój w Buczaczu, Pokój w Nystad, Pokój westfalski, Polacy, Polesie, Polonez (taniec), Polonizacja, Pospolite ruszenie, Potoccy herbu Pilawa, Potop szwedzki, Powiat (Polska), Powstania kozackie, Powstanie Chmielnickiego, Poznań, Prawa kardynalne, Prawo magdeburskie, Prawo pozytywne, Prawosławie, Protektorat, Protestantyzm, Prowincja (podział administracyjny), Prowincja małopolska, Prowincja wielkopolska, Prusy (kraina historyczna), Prusy Królewskie, Prusy Książęce, Prymas Polski, Przyprawa, Przywilej, Quincunx, to jest wzór Korony Polskiej na cynku wystawiony, Rajtaria, Reformacja w Polsce, Rejestr kozacki, Religia państwowa, Renta feudalna, Repartycja (ekonomia), Rokosz, Rozbiory Polski, Rozejm andruszowski, Rozejm w Dywilinie, Rozejm w Jamie Zapolskim, Ruś Czarna, Ruś Czerwona, Rusini, Ryga, Rynek wewnętrzny, Rzeczpospolita Obojga Narodów (cykl esejów), Rzeczpospolita Pawłowska, Rzeczpospolita Trojga Narodów, Rzemiosło, Samsonów, San, Sarmaci, Słowacja, Sąd, Sejm Czteroletni, Sejm grodzieński (1793), Sejm konwokacyjny, Sejm niemy, Sejm walny I Rzeczypospolitej, Sejmiki ziemskie, Senat (I Rzeczpospolita), Sieradz, Sklepienie, Sołtys, Stal, Stanisław August Poniatowski, Stanisław Kot, Stanisław Leszczyński, Stanisław Pawłowski (geograf), Stanisław Staszic, Stanisław Tync, Starożytny Rzym, Staropolski Okręg Przemysłowy, Starosta, Starostwo, Statut warcki, Step, Stiuk, Stosunki polsko-litewskie, Stosunki polsko-tureckie, Styl potoczny, Suwerenność ludu, Szczecin, Szkocja, Szlachta, Szlachta w Polsce, Szlachta zaściankowa, Szlak bursztynowy, Szwajcaria, Szwecja, Szwedzi, Tabor wojskowy, Tadeusz Korzon, Teresa Chynczewska-Hennel, Toruń, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, Towarzystwo Literatów w Polszcze, Traktat Grzymułtowskiego, Traktat w Karłowicach, Traktaty welawsko-bydgoskie, Trybunał Główny Koronny, Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego, Ugoda perejasławska, Ukraina (Naddnieprze), Ukraina Lewobrzeżna, Ukraina Prawobrzeżna, Unia brzeska, Unia hadziacka, Unia lubelska, Unia realna, Unia w Krewie, Unitarianizm, Uniwersytet Jagielloński, Urbanizacja, Urszula Augustyniak, Urzędy I Rzeczypospolitej, Urzędy senatorskie, Warmia, Warszawa, Warta, Władcy Polski, Władysław Grabski, Władysław Konopczyński, Wielkie Księstwo Litewskie, Wielkie odkrycia geograficzne, Wielkopolska, Wieprz (rzeka), Wilno, Wincenty Kadłubek, Wisła, Wołyń, Województwo, Województwo bracławskie, Województwo brzeskolitewskie, Województwo inflanckie, Województwo kijowskie, Województwo mścisławskie, Województwo mińskie, Województwo nowogródzkie (I Rzeczpospolita), Województwo połockie, Województwo podlaskie (I Rzeczpospolita), Województwo podolskie, Województwo smoleńskie, Województwo trockie, Województwo wileńskie (I Rzeczpospolita), Województwo witebskie, Województwo wołyńskie (I Rzeczpospolita), Wojewoda, Wojna polsko-rosyjska (1654–1667), Wojna polsko-rosyjska (1792), Wojska prywatne, Wojsko komputowe, Wojsko kwarciane, Wojsko najemne, Wojsko ordynackie, Wojsko suplementowe, Wolna elekcja, Wyprawy łanowe, Wyprawy dymowe, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Zakon krzyżacki, Zaporoże (kraina), Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów, Zastaw spiski, Złota wolność, Złoty polski, Złoty wiek Polski, Zboża, Zgoda sandomierska, Ziemia (administracja), Zygmunt II August, 1 lipca.

Unionpedia jest koncepcja lub sieci semantycznej mapie zorganizowane jak encyklopedii lub słownika. To daje krótką definicję każdej koncepcji i jej związków.

To jest olbrzymia mapa mentalna online, który służy jako podstawa do schematów koncepcyjnych. Jest darmowy i każdy artykuł lub dokument można pobrać. Jest to narzędzie, zasobów lub odniesienie do nauki, badań, edukacji, nauki lub nauczania, które mogą być wykorzystywane przez nauczycieli, pedagogów, uczniów lub studentów; dla świata akademickiego: dla szkoły podstawowej, średniej, gimnazjum, środku, uczelni, stopień technicznej, kolegium, uniwersytet, licencjackich, magisterskich lub stopnia doktora; dla dokumentów, raportów, projektów, pomysłów, dokumentacji, badań, podsumowań, lub pracy. Oto definicja, wyjaśnienie, opis lub znaczenie każdego znaczące na które potrzebujesz informacji, a także wykaz związanych z nimi pojęć, jak słownik. Dostępne w języku polski, angielski, hiszpański, portugalski, Japoński, chiński, francuski, niemiecki, włoski, holenderski, rosyjski, arabski, hindi, szwedzki, ukraiński, węgierski, kataloński, czeski, hebrajski, duński, fiński, indonezyjski, norweski, rumuński, turecki, wietnamski, koreański, tajski, grecki, bułgarski, chorwacki, słowacki, litewski, filipiński, łotewski, estoński i słoweński. Więcej języków wkrótce.

Informacje opierają się na artykułach z Wikipedii oraz innych projektach Wikimedia i są dostępne na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike.

Unionpedia nie jest wspierana ani powiązana z Fundacją Wikimedia.

Google Play, Android i logo Google Play są znakami towarowymi firmy Google Inc.

Polityka prywatności

W innych językach

Rzeczpospolita Obojga Narodów

Spis treści