Szybszy dostęp niż przeglądarce!
170 kontakty: Absolutyzm oświecony, Adam Naruszewicz, Adam Smith, Aleksandr Radiszczew, Ancien régime, Antoine Lavoisier, Antoni van Leeuwenhoek, Antonio de Ulloa, Ateizm, Élie Fréron, Barok, Benedykt XVI, Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro, Bernard de Mandeville, Bernard Fontenelle, Bernardo Tanucci, Biologia, Bluestocking, Bolesław Kumor, Carl Scheele, Cesare Beccaria, Chemia, Chemiczna analiza jakościowa, Christian Thomasius, Christian Wolff, Chrześcijaństwo, Co to jest Oświecenie, David Hume, Deizm, Denis Diderot, Edmund Burke, Emanuel Rostworowski, Emocja, Erik Pontoppidan, Eugenio Espejo, Europa, Fides et ratio, Filozofia francuska, Filozofia nowożytna, Francesco Mario Pagano, Francis Hutcheson, Franciszek (papież), Francja, Friedrich Schleiermacher, Fryderyk II Wielki, Gabriel Mably, Gaspar Melchor de Jovellanos, Gaz, George Berkeley (filozof), Giambattista Vico, ..., Gottfried Wilhelm Leibniz, Gotthold Ephraim Lessing, Grzech pierworodny, Guillaume-Chrétien de Lamoignon de Malesherbes, Hans Adolph Brorson, Henry St John (1. wicehrabia Bolingbroke), Historia literatury, Hugo Kołłątaj, Ignacy Krasicki, Ilustrados, Immanuel Kant, Indyferentyzm, Józef II Habsburg, Józefinizm, Jean le Rond d’Alembert, Jean-Jacques Rousseau, Jezus Chrystus, Johannes Bartholomaeus Bluhme, John Locke, Jonathan Swift, Jorge Juan y Santacilia, Joseph Addison, Joseph Priestley, Joseph von Sonnenfels, Kardynał, Karl Anton Martini, Karol III Hiszpański, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Klasycyzm, Klasycyzm francuski, Kościoły ewangelickie, Konserwatyzm, Konstytucja 3 maja, Konstytucja Stanów Zjednoczonych, Krytyka religii, Kultura, Leandro Fernández de Moratín, Liberalizm, Londyn, Louis de Jaucourt, Ludovico Antonio Muratori, Lumen fidei, Martín Sarmiento, Mary Wollstonecraft, Matej Bel, Materializm, Metoda naukowa, Michael Denis, Mikroskop, Monarchia, Monteskiusz, Moses Mendelssohn, Napoleon Bonaparte, Naturalizm (filozofia), Nauka, Nomenklatura chemiczna, Oświecenie, Oświecenie katolickie, Objawienie, Obskurantyzm, Obywatelstwo, Optymizm, Parlament, Paul d’Holbach, Paul Hazard, Paul Joseph Riegger, Philip Stanhope (4. hrabia Chesterfield), Pierre Chaunu, Pietyzm, Platyna, Podział władz, Postęp społeczny, Potas, Prawa człowieka, Prawo natury, Przesąd, Racjonalizm światopoglądowy, Reformizm, Religia naturalna, Republika, Rewolucja francuska, Rewolucja naukowa, Rewolucja przemysłowa, Richard Steele, Robert Boyle, Romantyzm, Rozum, Samuel Johnson, Sód, Słowacja, Sebastião José de Carvalho e Melo, Sekularyzacja, Sentymentalizm, Stan natury (filozofia), Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanisław August Poniatowski, Stanisław Leszczyński, Stany Zjednoczone, Teoria flogistonu, Teoria postępu, Thomas Paine, Thomas Reid, Tlen, Uniwersytet Stanforda, Voltaire, Węgry, Wiara (chrześcijaństwo), Wielka Brytania, Wielka encyklopedia francuska, Wołanie o prawa kobiety, Wodór, Wykład ratyzboński, Zło, Zjawiska nadprzyrodzone, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii, Zmartwychwstanie, 1768, 1834, 1998, 2006. Rozwiń indeks (120 jeszcze) »
Absolutyzm oświecony
Fryderyk II spotyka się z filozofami przy okrągłym stole Absolutyzm oświecony – odmiana absolutyzmu – forma ustroju państwa rozpowszechniona w Europie w II połowie XVIII w., w której władca uznaje niektóre zasady umowy społecznej między sobą, a społeczeństwem; przyznaje mu pewne wolności np.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Absolutyzm oświecony · Zobacz więcej »
Adam Naruszewicz
Adam Tadeusz Stanisław Naruszewicz (ur. 20 października 1733 na Polesiu – zm. 8 lipca 1796 w Janowie Podlaskim) – polski jezuita, nadworny historyk i poeta, dramatopisarz i tłumacz, biskup smoleński w latach 1788–1790, biskup łucki w latach 1790–1796, sekretarz Rady Nieustającej w latach 1781–1786, pisarz wielki litewski w latach 1781–1788Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, s. 230.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Adam Naruszewicz · Zobacz więcej »
Adam Smith
Adam Smith (ur. w Kirkcaldy, zm. 17 lipca 1790 w Edynburgu) – szkocki myśliciel i filozof, autor Badań nad naturąi przyczynami bogactwa narodów (1776), które były jednąz pierwszych prób usystematyzowania wiedzy na temat historii rozwoju przemysłu i handlu w Europie.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Adam Smith · Zobacz więcej »
Aleksandr Radiszczew
Aleksandr Nikołajewicz Radiszczew (ur. we wsi Wierchnieje Obliazowo, obecnie Radiszczewo, zm.) – rosyjski pisarz, filozof, myśliciel społeczny, przedstawiciel oświecenia, walczący z despotyzmem i domagający się zniesienia pańszczyzny.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Aleksandr Radiszczew · Zobacz więcej »
Ancien régime
Wielki herb Królestwa Francji i Nawarry Flaga wojenna Burbonów francuskich 1638-1790 (fr. wym., uproszczona: ã:sję reżim; dosł. stare rządy) – absolutystyczny system społeczno-polityczny, istniejący we Francji (za panowania dynastii Walezjuszów i Burbonów) oraz państwach ościennych, obalony przez dyktatora Napoleona Bonapartego.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Ancien régime · Zobacz więcej »
Antoine Lavoisier
Rycina autorstwa Louisa Jeana Desire Delaistre, projektu Juliena Leopolda Boilly Antoine Laurent de Lavoisier (ur. 26 sierpnia 1743 w Paryżu, zm. 8 maja 1794 tamże) – francuski chemik i fizyk, stracony na gilotynie w wyniku wyroku Trybunału Rewolucyjnego Republiki Francuskiej.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Antoine Lavoisier · Zobacz więcej »
Antoni van Leeuwenhoek
Antoni van Leeuwenhoek Antoni van Leeuwenhoek (wym.; ur. 24 października 1632 w Delfcie; ochrzczony 4 listopada 1632 jako Thonius Philipszoon; zm. 26 sierpnia 1723 tamże) – holenderski urzędnik miejski, przedsiębiorca i przyrodnik (bez formalnego wykształcenia uniwersyteckiego).
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Antoni van Leeuwenhoek · Zobacz więcej »
Antonio de Ulloa
Antonio de Ulloa (ur. 12 stycznia 1716 w Sewilli, zm. 3 lipca 1795 w Isla de León) – hiszpański astronom i polityk, członek Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Antonio de Ulloa · Zobacz więcej »
Ateizm
Ateizm (z gr. „bezbożny” – a-, „bez” oraz, theos, „bóg”) – brak wiary w istnienie jednego bądź wielu bogów czy też odrzucający wiarę w stwórcę; ewentualnie odrzucenie teizmu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Ateizm · Zobacz więcej »
Élie Fréron
Élie Catherine Fréron (ur. 20 stycznia 1718 w Quimper, zm. 10 marca 1776 w Montrouge) – francuski dziennikarz, krytyk i konserwatywny filozof, członek zagraniczny Akademii Stanisława w Nancy od 1753 roku.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Élie Fréron · Zobacz więcej »
Barok
Fara poznańskaAnnibale Carracci, ''Domine, quo vadis'' Kościół Il Gesù w RzymieAndrea Pozzo, ''Apoteoza św. Ignacego'' Bartolomé Esteban Murillo, ''Immaculata'' Pałac w WilanowieBarok (prawdopodobnie z port. barroco – perła o nieregularnym kształcie, z wł. – dziwność, nietypowość) – główny kierunek w kulturze europejskiej, którego trwanie datuje się od końca XVI wieku do XVIII wiekuCz.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Barok · Zobacz więcej »
Benedykt XVI
Benedykt XVI (właśc.,; ur. 16 kwietnia 1927 w Marktl, zm. 31 grudnia 2022 w Watykanie) – niemiecki duchowny rzymskokatolicki, profesor nauk teologicznych, arcybiskup metropolita Monachium i Freising (1977–1982), kardynał od 1977 (najpierw w stopniu prezbitera, w 1993 promowany do stopnia biskupa), prefekt Kongregacji Nauki Wiary (1981–2005), dziekan Kolegium Kardynalskiego (2002–2005), 265.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Benedykt XVI · Zobacz więcej »
Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro
Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro (ur. 8 października 1676 w Casdemiro (prow. Orense) – zm. 26 września 1764 w Oviedo) – hiszpański mnich, filozof, przedstawiciel hiszpańskiego katolickiego Oświecenia i myśliciel polityczny.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro · Zobacz więcej »
Bernard de Mandeville
''The Fable of The Bees'', trzecie wydanie – rok 1724 Bernard de Mandeville (ur. 15 listopada 1670, zm. 21 stycznia 1733) – filozof, ekonomista, myśliciel polityczny i satyryk.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Bernard de Mandeville · Zobacz więcej »
Bernard Fontenelle
Bernard le Bovier de Fontenelle (ur. 11 lutego 1657 w Rouen, zm. 9 stycznia 1757 w Paryżu) – francuski filozof, religioznawca, pisarz i poeta.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Bernard Fontenelle · Zobacz więcej »
Bernardo Tanucci
Bernardo Tanucci Bernardo Tanucci (ur. 1698, zm. 1783) – minister w Królestwie Neapolu, zwolennik idei Oświecenia, przedstawiciel absolutyzmu oświeceniowego, wysoko ceniony przez Karola III Hiszpańskiego, władającego Neapolem w latach 1735-1759.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Bernardo Tanucci · Zobacz więcej »
Biologia
ewolucji opartym o dobór naturalny. Biologia (z gr. βίος, bios – życie; λόγος, logos – słowo, nauka) – nauka przyrodnicza badająca życie.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Biologia · Zobacz więcej »
Bluestocking
Bluestocking (Błękitna Pończocha) – wyemancypowana i wykształcona kobieta, interesująca się literaturąi polityką, szczególnie w XVIII wieku w Wielkiej Brytanii.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Bluestocking · Zobacz więcej »
Bolesław Kumor
Bolesław Kumor (ur. 1 grudnia 1925 w Niskowej koło Nowego Sącza, zm. 23 października 2002 w Lublinie) – polski duchowny katolicki, historyk specjalizujący się w dziejach Kościoła katolickiego w okresie nowożytnym, profesor nauk teologicznych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Bolesław Kumor · Zobacz więcej »
Carl Scheele
Carl Wilhelm Scheele Carl (Karl) Wilhelm Scheele (ur. 9 grudnia 1742 w Stralsundzie, zm. 21 maja 1786 w Köping) – niemiecko-szwedzki aptekarz i chemik, odkrywca m.in.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Carl Scheele · Zobacz więcej »
Cesare Beccaria
Cesare Beccaria, właśc.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Cesare Beccaria · Zobacz więcej »
Chemia
Roztwory substancji w butelkach laboratoryjnych, w tym woda amoniakalna i kwas azotowy, podświetlone na różne kolory Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Chemia · Zobacz więcej »
Chemiczna analiza jakościowa
Chemiczna analiza jakościowa – zespół technik umożliwiających poznanie składu chemicznego badanych mieszanin związków chemicznych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Chemiczna analiza jakościowa · Zobacz więcej »
Christian Thomasius
Christian Thomasius, malował Johann Christian Heinrich Sporleder. Christian Thomasius (ur. 1 stycznia 1655 w Lipsku, zm. 23 września 1728 w Halle) – filozof niemiecki, „ojciec niemieckiego oświecenia”, związany przez większość życia z Uniwersytetem w Halle.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Christian Thomasius · Zobacz więcej »
Christian Wolff
Tablica pamiątkowa we Wrocławiu Christian Wolff (ur. 24 stycznia 1679 we Wrocławiu, zm. 9 kwietnia 1754 w Halle) – niemiecki filozof, matematyk, i prawnik, profesor na Uniwersytecie w Halle, jeden z czołowych przedstawicieli wczesnego oświecenia.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Christian Wolff · Zobacz więcej »
Chrześcijaństwo
Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Chrześcijaństwo · Zobacz więcej »
Co to jest Oświecenie
artykuł: ''Was ist Aufklärung?'', pierwsza strona wersji z roku 1799 Co to jest Oświecenie z niem.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Co to jest Oświecenie · Zobacz więcej »
David Hume
David Hume (ur. w Edynburgu, zm. 25 sierpnia 1776 tamże) – szkocki filozof, historyk i ekonomista.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i David Hume · Zobacz więcej »
Deizm
Deizm – nurt religijno-filozoficzny, którego cechąwspólnąjest przekonanie, że racjonalnie można uzasadnić istnienie jedynie Boga bezosobowego, będącego konstruktorem świata rozumianego jako mechanizm oraz źródłem praw, według których ten mechanizm świata działa.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Deizm · Zobacz więcej »
Denis Diderot
Denis Diderot, wym.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Denis Diderot · Zobacz więcej »
Edmund Burke
Grafika satyryczna przedstawiająca Edmunda Burke. 1782 Edmund Burke (//; ur. 12 stycznia 1729 w Dublinie, zm. 9 lipca 1797 w Beaconsfield) – irlandzki filozof i polityk, twórca nowoczesnego konserwatyzmu, krytyk rewolucji francuskiej, wolnomularz.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Edmund Burke · Zobacz więcej »
Emanuel Rostworowski
Emanuel Mateusz Rostworowski (ur. 8 stycznia 1923 w KrakowieJ. Michalski, J. Tazbir, Rostworowski Emanuel Mateusz (1923–1989), Polski Słownik Biograficzny, t. XXXII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1990, s. 183., zm. 8 października 1989 tamżeJ. Michalski, J. Tazbir, Rostworowski Emanuel Mateusz (1923–1989), Polski Słownik Biograficzny, t. XXXII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1990, s. 186.) – polski historyk, profesor, członek Polskiej Akademii Nauk.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Emanuel Rostworowski · Zobacz więcej »
Emocja
EmocjaZamiennie z pojęciem emocje bywa używane pojęcie uczucia, które nie jest równoznaczne.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Emocja · Zobacz więcej »
Erik Pontoppidan
Erik Pontoppidan (ur. 24 sierpnia 1698 w Aarhus (wschodnia Jutlandia), zm. 20 grudnia 1764 w Kopenhadze) – to duński historyk, teolog, profesor teologii w Kopenhadze i ornitolog.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Erik Pontoppidan · Zobacz więcej »
Eugenio Espejo
Francisco Javier Eugenio de Santa Cruz y Espejo urodzony jako Luis Chuzhig (1747-1795) był pionierem badań medycznych nad ospą, prawnikiem i pisarzem mieszkającym w Quito w kolonialnym Ekwadorze.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Eugenio Espejo · Zobacz więcej »
Europa
Europa Mapa polityczna Europy Europa – część świata leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Europa · Zobacz więcej »
Fides et ratio
Bazyliki Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach. Fides et ratio (łac. Wiara i rozum) – encyklika papieża Jana Pawła II ogłoszona 14 września 1998.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Fides et ratio · Zobacz więcej »
Filozofia francuska
Filozofia francuska – filozofia uprawiana w języku francuskim od końca średniowiecza po czasy współczesne.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Filozofia francuska · Zobacz więcej »
Filozofia nowożytna
Emblemat mądrości, George Wither (1635) Filozofia nowożytna – okres w zachodniej filozofii – od renesansu aż do współczesności.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Filozofia nowożytna · Zobacz więcej »
Francesco Mario Pagano
Francesco Mario Pagano (Brienza, 8 grudnia 1748 - Neapol 29 października 1799) – prawnik, filozof i dramaturg włoski, działacz Republiki Partenopejskiej roku 1799.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Francesco Mario Pagano · Zobacz więcej »
Francis Hutcheson
Francis Hutcheson (ur. 8 sierpnia 1694 w Saintfield, w Irlandii, zm. 8 sierpnia 1746 w Glasgow) – szkocko-irlandzki filozof, przedstawiciel szkockiego oświecenia.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Francis Hutcheson · Zobacz więcej »
Franciszek (papież)
Franciszek (właśc. Jorge Mario Bergoglio SJ; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) – argentyński duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998–2013, kardynał prezbiter w latach 2001–2013, przewodniczący Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005–2011, 266.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Franciszek (papież) · Zobacz więcej »
Francja
Francja (IPA), Republika Francuska – państwo, którego część metropolitalna znajduje się w Europie Zachodniej oraz częściowo w Europie Południowej (Oksytania, Korsyka), posiadające także zamorskie terytoria na innych kontynentach.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Francja · Zobacz więcej »
Friedrich Schleiermacher
Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher (ur. 21 listopada 1768 we Wrocławiu, zm. 12 stycznia 1834 w Berlinie) – niemiecki teolog protestancki, filozof i pedagog.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Friedrich Schleiermacher · Zobacz więcej »
Fryderyk II Wielki
Fryderyk II Wielki, niem. Friedrich II von Hohenzollern (ur. 24 stycznia 1712 w Berlinie, zm. 17 sierpnia 1786 w Poczdamie) – król Prus w latach 1740–1786.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Fryderyk II Wielki · Zobacz więcej »
Gabriel Mably
Gabriel Bonnot de Mably Gabriel Bonnot de Mably (ur. 14 marca 1709 w Grenoble, zm. 2 kwietnia 1785 w Paryżu) – francuski filozof i pisarz polityczny.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Gabriel Mably · Zobacz więcej »
Gaspar Melchor de Jovellanos
''Portret Gaspara Melchora de Jovellanosa'', również pędzla Goi Gaspar Melchor de Jovellanos (ur. 5 stycznia 1744, zm. 27 listopada 1811) – hiszpański polityk, prawnik, ekonomista, botanik, wszechstronny pisarz i człowiek oświecenia reprezentował hiszpańskie katolickie Oświecenie.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Gaspar Melchor de Jovellanos · Zobacz więcej »
Gaz
Gaz – stan skupienia materii, w którym ciało fizyczne łatwo zmienia kształt i zajmuje całądostępnąmu przestrzeń.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Gaz · Zobacz więcej »
George Berkeley (filozof)
George Berkeley (IPA; ur. 12 marca 1685 w Dysert Castle w hrabstwie Kilkenny, zm. 14 stycznia 1753 w Oksfordzie) – irlandzki filozof, myśliciel, misjonarz anglikański i biskup Cloyne.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i George Berkeley (filozof) · Zobacz więcej »
Giambattista Vico
Giambattista Vico Karta tytułowa ''Nauki nowej'' dzieła Giambattisty Vica Giambattista Vico (ur. 23 czerwca 1668 w Neapolu, zm. 23 stycznia 1744 tamże) – włoski filozof, historiozof, najsłynniejszy przedstawiciel oświecenia włoskiego.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Giambattista Vico · Zobacz więcej »
Gottfried Wilhelm Leibniz
Gottfried Wilhelm Leibniz, znany także pod nazwiskiem Leibnitz (ur. w Lipsku, zm. 14 listopada 1716 w Hanowerze) – niemiecki polihistor: prawnik, dyplomata, historyk i bibliotekarz, zajmujący się też filozofią, matematyką, fizykąteoretycznąi inżynieriąmechaniczną; doktor prawa i filozofii, przez większość kariery zatrudniony na dworze Księstwa Hanoweru.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Gottfried Wilhelm Leibniz · Zobacz więcej »
Gotthold Ephraim Lessing
Gotthold Ephraim Lessing (ur. 22 stycznia 1729 w Kamenz w Saksonii, zm. 15 lutego 1781 w Brunszwiku) – niemiecki estetyk, dramaturg, pisarz, krytyk i teoretyk literacki epoki oświecenia, reformator teatru niemieckiego i jeden z najważniejszych autorów dramatycznych tamtego okresu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Gotthold Ephraim Lessing · Zobacz więcej »
Grzech pierworodny
Kaplicy Sykstyńskiej przedstawiający grzech pierworodny Grzech pierworodny – w teologii chrześcijańskiej oznacza pierwszy grzech Adama i Ewy w raju, popełniony pod wpływem pokusy szatana.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Grzech pierworodny · Zobacz więcej »
Guillaume-Chrétien de Lamoignon de Malesherbes
Guillaume-Chrétien de Lamoignon de Malesherbes (ur. 6 grudnia 1721 w Paryżu, zm. 23 kwietnia 1794 tamże) – francuski polityk, mąż stanu, doradca i cenzor królewski.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Guillaume-Chrétien de Lamoignon de Malesherbes · Zobacz więcej »
Hans Adolph Brorson
Hans Adolph Brorson (ur. 20 czerwca 1694 w Randerup, zm. 3 czerwca 1764 w Ribe) – duński biskup, autor hymnów religijnych, propagator pietyzmu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Hans Adolph Brorson · Zobacz więcej »
Henry St John (1. wicehrabia Bolingbroke)
Henry St John, 1.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Henry St John (1. wicehrabia Bolingbroke) · Zobacz więcej »
Historia literatury
Historia literatury – jeden z podstawowych działów literaturoznawstwa zajmujący się przekształceniami w literaturze określonego kręgu językowego dokonywanymi na tle historycznym.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Historia literatury · Zobacz więcej »
Hugo Kołłątaj
Jan Pfeiffer, Portret Hugona Kołłątaja z 1810 r. Autograf Hugona Kołłątaja Popiersie Hugona Kołłątaja na dziedzińcu Collegium Kołłątaja UJ w Krakowie Hugo Stumberg Kołłątaj herbu Kotwica, inna forma nazwiska: Kołłontay, ps.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Hugo Kołłątaj · Zobacz więcej »
Ignacy Krasicki
166px Ignacy Błażej Franciszek Krasicki herbu Rogala (ur. 3 lutego 1735 w Dubiecku, zm. 14 marca 1801 w Berlinie) – biskup warmiński od 1767, arcybiskup gnieźnieński od 1795, książę sambijski, hrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, prezydent Trybunału Głównego Koronnego w Lublinie w 1765, proboszcz przemyski, kustosz kapituły katedralnej lwowskiej w 1765 roku, poeta, prozaik, publicysta i encyklopedysta, kawaler maltański zaszczycony Krzyżem Devotionis, mianowany biskupem tytularnym Verinopolis w 1766 roku.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Ignacy Krasicki · Zobacz więcej »
Ilustrados
Ilustrados (Oświeceni) – określenie hiszpańskich wykształconych elit politycznych, którym dawał posłuch Karol III Burbon.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Ilustrados · Zobacz więcej »
Immanuel Kant
Immanuel Kant (ur. 22 kwietnia 1724 w Królewcu, zm. 12 lutego 1804 tamże) – niemiecki filozof, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Immanuel Kant · Zobacz więcej »
Indyferentyzm
Indyferentyzm (dpn. „obojętny” od – przeczenie i „różnica”) – postawa zobojętnienia i braku zainteresowania wobec istotnych spraw społecznych (indyferentyzm społeczny), politycznych (indyferentyzm polityczny), moralnych (indyferentyzm moralny), religijnych (indyferentyzm religijny, czyli apateizm, oraz jego inna odmiana, która głosi, że żaden pogląd, postawa czy wiara nie sąlepsze od innych), językowych (indyferentyzm językowy) oraz identyfikacji (tożsamości) z danym terytorium (indyferentyzm terytorialny).
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Indyferentyzm · Zobacz więcej »
Józef II Habsburg
Józef II Habsburg (ur. 13 marca 1741 w Wiedniu, zm. 20 lutego 1790 tamże) – cesarz rzymski w latach 1765–1790, przedstawiciel absolutyzmu oświeconego, w czasie urzędowania wdrożył wiele reform dotyczących systemu podatkowego i szkolnictwa, wprowadził silne scentralizowane rządy, tolerancję religijną, ograniczył wpływy duchowieństwa i zniósł poddaństwo osobiste chłopów.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Józef II Habsburg · Zobacz więcej »
Józefinizm
Józef II Habsburg Paul Joseph Riegger Józefinizm – nazwa systemu polityczno-religijnego wprowadzonego w monarchii habsburskiej przez cesarzowąMarię Teresę, a następnie kontynuowanego przez jej syna Józefa II, polegającego na tworzeniu kościoła państwowego oraz podporządkowaniu całokształtu życia religijnego państwu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Józefinizm · Zobacz więcej »
Jean le Rond d’Alembert
Jean Le Rond d’Alembert (ur. 16 listopada 1717 w Paryżu, zm. 29 października 1783 tamże) – francuski intelektualista: filozof, matematyk i fizyk matematyczny, a z wykształcenia również adwokat.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Jean le Rond d’Alembert · Zobacz więcej »
Jean-Jacques Rousseau
Jean-Jacques Rousseau (ur. 28 czerwca 1712 w Genewie, zm. 2 lipca 1778 w Ermenonville) – genewski pisarz tworzący w języku francuskim, filozof, pedagog, teoretyk muzyki.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Jean-Jacques Rousseau · Zobacz więcej »
Jezus Chrystus
Jezus Chrystus (ur. ok. 8–4 p.n.e. w Betlejem, zm. ok. 30Por. Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary (381 r.): Wierzę... w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami, Bóg z Boga, Światłość ze Światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony, a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. lub 33 n.e. w Jerozolimie) – centralna postać chrześcijaństwa Według tego autora Jezusa uważa się za założyciela religii w klasycznych teoriach religiologicznych oraz religioznawczych, które nie uwzględniająogólnych idei genezy religii.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Jezus Chrystus · Zobacz więcej »
Johannes Bartholomaeus Bluhme
Johannes Bartholomaeus Bluhme (ur. 1 listopada 1681 w Tondern, zm. 25 października 1753 w Kopenhadze) – duchowny i teolog duński.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Johannes Bartholomaeus Bluhme · Zobacz więcej »
John Locke
John Locke (ur. we Wrington, zm. w High Laver) – angielski filozof, lekarz, polityk i ekonomista.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i John Locke · Zobacz więcej »
Jonathan Swift
Jonathan Swift (ur. 30 listopada 1667 w Dublinie, zm. 19 października 1745 tamże) – irlandzki pisarz, autor licznych utworów satyrycznych, m.in.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Jonathan Swift · Zobacz więcej »
Jorge Juan y Santacilia
Jorge Juan y Santacilia-popiersie w Mitad del Mundo, Ekwador Jorge Juan y Santacilia (ur. Novelda, Alicante, 1713, zm. Madryt 1773) – hiszpański wiceadmirał i naukowiec.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Jorge Juan y Santacilia · Zobacz więcej »
Joseph Addison
Joseph Addison, malował Godfrey Kneller Joseph Addison (ur. 1 maja 1672, zm. 17 czerwca 1719) – angielski pisarz, publicysta i polityk.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Joseph Addison · Zobacz więcej »
Joseph Priestley
Joseph Priestley (//; ur. 13 marca 1733 r. w Birstall, zm. 6 lutego 1804 r. w Northumberland) – angielski duchowny, teoretyk polityki, chemik, filozof i pedagog.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Joseph Priestley · Zobacz więcej »
Joseph von Sonnenfels
Sonnenfels: "''Der Mann ohne Vorurtheil''" ("Człowiek bez Przesądu") – A.D. 1765 Joseph von Sonnenfels (ur. 1733, zm. 25 kwietnia 1817 w Wiedniu) – austriacki pisarz i prawnik, profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Joseph von Sonnenfels · Zobacz więcej »
Kardynał
Herb kardynała będącego arcybiskupem metropolitą(na taśmie pod tarcząznajduje się dewiza) Herb kardynała będącego arcybiskupem (ale nie metropolitą) sutanna kardynalska strój chórowy kardynała Szaty kardynała (2005) Kardynał (ilustracja z pocz. XX w.) Kardynał (– główny, zasadniczy, mocno z czymś związany), formalnie Kardynał Świętego Kościoła Rzymskiego (łac. Cardinalis Sanctae Romanae Ecclesiae) – najwyższa po papieżu godność kościelna w Kościele katolickim.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Kardynał · Zobacz więcej »
Karl Anton Martini
Karl Anton von Martini Karl Anton von Martini, baron zu Wasserburg (ur. 15 sierpnia 1726, Revò, (Włochy), zm. 7 sierpnia 1800, Wiedeń) – austriacki prawnik i filozof prawa.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Karl Anton Martini · Zobacz więcej »
Karol III Hiszpański
Karol III (ur. 20 stycznia 1716 w Madrycie, zm. 14 grudnia 1788 w Madrycie) – książę Parmy, Piacenzy i Guastalii w latach 1731–1735, król Neapolu (jako Karol VII) i Sycylii (jako Karol IV) w latach 1735–1759, król Hiszpanii w latach 1759–1788 z dynastii Burbonów.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Karol III Hiszpański · Zobacz więcej »
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (łac. Catholica Universitas Lublinensis Ioannis Pauli II, skr. KUL, w latach 1918–1928 Uniwersytet Lubelski) – polski uniwersytet katolicki z siedzibąw Lublinie.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II · Zobacz więcej »
Klasycyzm
Klasycyzm (z „doskonały, pierwszorzędny, wzorowy, wyuczony”) – styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do kultur starożytnych Rzymian i Greków.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Klasycyzm · Zobacz więcej »
Klasycyzm francuski
Klasycyzm francuski dominujący kierunek w literaturze i sztuce francuskiej XVII wieku.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Klasycyzm francuski · Zobacz więcej »
Kościoły ewangelickie
Kościoły ewangelickie, ewangelicyzm – nazwa organizacji kościelnych powstałych w wyniku reformacji w XVI wieku, głoszących odnowę chrześcijaństwa w duchu Ewangelii.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Kościoły ewangelickie · Zobacz więcej »
Konserwatyzm
Japońscy konserwatyści podczas protestu (2009) Konserwatyzm („zachowywać”) – doktryna, która bazuje na hasłach obrony porządku społecznego oraz umacniania tradycyjnych wartości, takich jak: religia, naród, państwo, rodzina, hierarchia, autorytet.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Konserwatyzm · Zobacz więcej »
Konstytucja 3 maja
Rzeczpospolita w latach 1789–1792, po zrzuceniu protektoratu Rosji Jan Piotr Norblin, ''Zaprzysiężenie Konstytucji 3 maja'', 1791 Kazimierz Wojniakowski, ''Uchwalenie Konstytucji 3 maja'', 1806 Jan Matejko, ''Konstytucja 3 Maja 1791 roku'', 1891 Zamek Królewski w Warszawie, Sala Senatorska (2016) Król Stanisław August Poniatowski, jeden z autorów Konstytucji 3 maja Ignacy Potocki, wniósł wielki wkład w redakcję ostatecznego kształtu Konstytucji 3 maja Adam Stanisław Krasiński (biskup kamieniecki), jeden z twórców Konstytucji 3 maja Kopia Konstytucji 3 maja eksponowana w Sali Senatorskiej Archiwum Głównego Akt Dawnych, otwarta na jednej ze stron Konstytucji 3 maja Medal wybity w 1791 z okazji uchwalenia Konstytucji 3 maja Medale wybite z okazji uchwalenia Konstytucji 3 maja Daniela Chodowieckiego Konstytucja 3 maja''. Konstytucja 3 maja, właśc.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Konstytucja 3 maja · Zobacz więcej »
Konstytucja Stanów Zjednoczonych
Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki (ang. Constitution of the United States of America) – najwyższy akt prawny obowiązujący w Stanach Zjednoczonych, podstawa systemu prawnego i ustroju politycznego.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Konstytucja Stanów Zjednoczonych · Zobacz więcej »
Krytyka religii
Krytyka religii – obejmuje zarówno krytykę pojęcia religii, praktyk religijnych, idei propagowanych przez religie oraz konsekwencji tychże idei.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Krytyka religii · Zobacz więcej »
Kultura
Kultura (z, 'uprawa, dbać, pielęgnować, kształcenie’) – wieloznaczny termin pochodzący od („uprawa roli”), interpretowany w wieloraki sposób przez przedstawicieli różnych nauk.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Kultura · Zobacz więcej »
Leandro Fernández de Moratín
Leandro Fernández de Moratín (1760–1828) – hiszpański dramaturg i poeta.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Leandro Fernández de Moratín · Zobacz więcej »
Liberalizm
USA) Liberalizm (– wolnościowy od – wolny) – ideologia i kierunek polityczny, według którego wolność jest nadrzędnąwartością.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Liberalizm · Zobacz więcej »
Londyn
Londyn – stolica i największe miasto Anglii i Wielkiej Brytanii, położone w południowo-wschodniej części kraju, nad Tamizą.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Londyn · Zobacz więcej »
Louis de Jaucourt
Louis de Jaucourt zwany kawalerem (chevalier) de Jaucourt (ur. 16 września 1704 w Paryżu, zm. 3 lutego 1779 w Compiègne) był głównym autorem Encyclopédie.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Louis de Jaucourt · Zobacz więcej »
Ludovico Antonio Muratori
Ludovico Antonio Muratori (ur. 21 października 1672 w Vignola, zm. 23 stycznia 1750 w Modenie) – włoski uczony humanista, historyk pisarz i filozof XVIII wieku.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Ludovico Antonio Muratori · Zobacz więcej »
Lumen fidei
Lumen fidei (łac. Światło wiary) – pierwsza encyklika papieża Franciszka, zaprezentowana 29 czerwca 2013 w Watykanie, w niespełna cztery miesiące po konklawe.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Lumen fidei · Zobacz więcej »
Martín Sarmiento
Martín Sarmiento, brat Sarmiento lub ojciec Sarmiento (ur. 9 marca 1695 w Villafranca del Bierzo, zm. 7 grudnia 1772 w Madrycie) – hiszpański benedyktyn, erudyta i pisarz, przedstawiciel hiszpańskiego Oświecenia katolickiego.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Martín Sarmiento · Zobacz więcej »
Mary Wollstonecraft
Mary Wollstonecraft (ur. 27 kwietnia 1759 w Londynie, zm. 10 września 1797 tamże) – angielska pisarka propagująca równouprawnienie kobiet, prekursorka feminizmu, guwernantka i tłumaczka.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Mary Wollstonecraft · Zobacz więcej »
Matej Bel
''Notitia Hungariae Novae Historico Geographica'' – strona tytułowa 1. tomu Matej Bel (ur. 22 marca 1684 w Očovéj, zm. 29 sierpnia 1749 w Preszburgu) – kaznodzieja ewangelicki, polihistor, filozof, pedagog, encyklopedysta.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Matej Bel · Zobacz więcej »
Materializm
Materializm – teoria filozoficzna, według której istnieje tylko materia.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Materializm · Zobacz więcej »
Metoda naukowa
Metoda naukowa – sposoby intersubiektywnego poznawania i komunikowania wiedzy, oparte o prawa logiki i prawdopodobieństwa, posługujące się dedukcjąi systematycznąindukcjąw procesie formułowania, uzasadniania, testowania i korygowania teorii i hipotez.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Metoda naukowa · Zobacz więcej »
Michael Denis
Johann Nepomuk Cosmas Michael Denis (ur. 27 września 1729, zm. 29 września 1800 w Wiedniu) – był austriackim bibliografem, poetąi entomologiem.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Michael Denis · Zobacz więcej »
Mikroskop
statyw Mikroskop (mikros – „mały” i skopeo – „patrzę, obserwuję”) – urządzenie służące do obserwacji małych obiektów, zwykle niewidocznych gołym okiem, albo przyjrzenia się subtelnym detalom obiektów małych, aczkolwiek widocznych nieuzbrojonym okiem.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Mikroskop · Zobacz więcej »
Monarchia
monarchy (tu:chrześcijańska korona Królestwa Włoch) Monarchia (ze, monarchía „jedynowładztwo”, od μόναρχος „jedyny władca”, od μόνος monos „jeden” i ἀρχός archós „początek”) – ustrój polityczny lub forma rządów, gdzie głowąpaństwa jest jedna osoba, nazywana monarchą, nie wybierana w sposób republikański.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Monarchia · Zobacz więcej »
Monteskiusz
''Lettres familieres a divers amis d’Italie'', 1767 Monteskiusz, właśc.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Monteskiusz · Zobacz więcej »
Moses Mendelssohn
Moses (Mojżesz) Mendelssohn (ur. 6 września 1729 w Dessau, zm. 4 stycznia 1786 w Berlinie) – filozof żydowski i niemiecki, pisarz, tłumacz, krytyk literacki, pierwszy propagator zrównania praw Żydów z ludnościąnieżydowskąw krajach niemieckich, przyjaciel Gottholda Ephraima Lessinga.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Moses Mendelssohn · Zobacz więcej »
Napoleon Bonaparte
Napoléon Bonaparte (wym. fr.,, ur. 15 sierpnia 1769 w Ajaccio na Korsyce, zm. 5 maja 1821 w Longwood na Wyspie Św. Heleny) – francuski mąż stanu, dowódca wojskowy i przywódca polityczny, jako Napoleon I cesarz Francuzów i głowa I Cesarstwa Francuskiego w latach 1804–1814 oraz w roku 1815, wcześniej Pierwszy Konsul Republiki Francuskiej 1799–1804, prezydent (1802–1805), a następnie król Włoch (1805–1814), protektor Związku Reńskiego (1806–1813), a przez to faktyczny zwierzchnik Księstwa Warszawskiego.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Napoleon Bonaparte · Zobacz więcej »
Naturalizm (filozofia)
Naturalizm (łac. natura, fr. naturalisme) – pogląd ontologiczny w filozofii, według którego istnieje wyłącznie rzeczywistość materialna (natura), czasoprzestrzenna, bez zewnętrznej racji istnienia.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Naturalizm (filozofia) · Zobacz więcej »
Nauka
Wojciech Gerson (1831–1901), ''Nauka'' (1870) Europie Okładka ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 roku Nauka – różnie definiowany element kultury, odznaczający się dążeniem do wiedzy.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Nauka · Zobacz więcej »
Nomenklatura chemiczna
Nomenklatura chemiczna, nazewnictwo chemiczne – system reguł obowiązujących przy nazywaniu pierwiastków i związków chemicznych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Nomenklatura chemiczna · Zobacz więcej »
Oświecenie
* oświecenie (epoka) – okres w kulturze (w Europie w latach 1688–1789).
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Oświecenie · Zobacz więcej »
Oświecenie katolickie
Joseph von Sonnenfels Joseph von Sonnenfels: ''Człowiek bez przesądów'' – A.D. 1765 Michael Denis Paul Joseph Riegger Karl Anton von Martini Gaspar Melchor de Jovellanos Jorge Juan y Santacilia Antonio de Ulloa Leandro Fernández de Moratín Oświecenie katolickie (niem. Katholische Aufklärung, wł. illuminismo catolico) – jedna z koncepcji historiografii XX-wiecznej, zgodnie z którąidee Oświecenia miały wpływ na rozwój doktryny i instytucji Kościoła katolickiego w XVIII wieku.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Oświecenie katolickie · Zobacz więcej »
Objawienie
Objawienie (gr. apokalypsis – odkrycie, odsłonięcie) – pojęcie odnoszące się do religii objawionych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Objawienie · Zobacz więcej »
Obskurantyzm
Epistolæ Obscurorum Virorum – Listy ciemnych mężów. Obskurantyzm (od, „zaciemniać, zaciemniający”) – ciemnota umysłowa, wstecznictwo, kołtuństwo, wrogie nastawienie do postępu i oświaty oraz praktyka celowego zapobiegania poznaniu faktów lub szczegółów jakiejś sprawy.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Obskurantyzm · Zobacz więcej »
Obywatelstwo
amerykańskiego Obywatelstwo – przynależność osoby do określonego państwa, na mocy której jednostka ma określone prawa i obowiązki wobec państwa, a państwo – analogicznie – ma obowiązki i prawa wobec jednostki.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Obywatelstwo · Zobacz więcej »
Optymizm
Mural propagujący optymizm Optymizm (z łac. optimum – najlepiej) – pogląd filozoficzny, według którego istniejący świat jest najlepszy z możliwych i racjonalnie urządzony, a życie jest dobre, można więc osiągnąć w nim szczęście i doskonałość moralną.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Optymizm · Zobacz więcej »
Parlament
Arabii Saudyjskiej, Brunei, Afganistanie i Watykanie) Izby Gmin Sala Posiedzeń Sejmu Parlament – najwyższy organ przedstawicielski, a jednocześnie zasadniczy organ władzy ustawodawczej w państwach demokratycznych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Parlament · Zobacz więcej »
Paul d’Holbach
Baron d’Holbach, autor portretu – Louis Carrogis Carmontelle Paul Henry Thiry, baron d’Holbach (ur. 8 grudnia 1723 w Edesheim, zm. 21 stycznia 1789 w Paryżu) – oświeceniowy filozof francuski, ateista, encyklopedysta Wielkiej Encyklopedii Francuskiej.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Paul d’Holbach · Zobacz więcej »
Paul Hazard
Paul Hazard (ur. 30 kwietnia 1878 w Noordpeene, zm. 12 kwietnia 1944) – francuski historyk literatury, historyk kultury i komparatysta.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Paul Hazard · Zobacz więcej »
Paul Joseph Riegger
Paul Joseph Riegger Paul Joseph Riegger (ur. 1705, zm. 1775) – prawnik austriacki i najważniejszy teoretyk tzw.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Paul Joseph Riegger · Zobacz więcej »
Philip Stanhope (4. hrabia Chesterfield)
Philip Dormer Stanhope, 4. hrabia Chesterfield Philip Dormer Stanhope, 4.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Philip Stanhope (4. hrabia Chesterfield) · Zobacz więcej »
Pierre Chaunu
Pierre Chaunu (ur. 17 sierpnia 1923 w Belleville-sur-Meuse, zm. 22 października 2009 w Caen) – francuski historyk.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Pierre Chaunu · Zobacz więcej »
Pietyzm
Philipp Jacob Spener – teolog, jeden z twórców pietyzmu Pietyzm – nurt religijny w luteranizmie z XVII i XVIII wieku kładący nacisk na intensywnąmodlitwę, studiowanie Biblii, udział w pobożnych zgromadzeniach religijnych, rygorystycznąmoralność oraz działalność charytatywną.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Pietyzm · Zobacz więcej »
Platyna
Samorodek platyny z kopalni w masywie Kondjor w Rosji. Wymiary ok. 35 × 23 × 14 mm, masa ok. 112 g Platyna (Pt, łac. platinum) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym, metal szlachetny.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Platyna · Zobacz więcej »
Podział władz
Podział władz (podział władzy) – model organizacji państwa, w którym funkcje prawodawcze, wykonawcze i sądownicze sąod siebie oddzielone i powierzone niezależnym od siebie ciałom.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Podział władz · Zobacz więcej »
Postęp społeczny
Postęp społeczny – całościowy rozwój danego społeczeństwa w różnych dziedzinach życia społecznego, przybliżający je do określonego, wartościowanego pozytywnie stanu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Postęp społeczny · Zobacz więcej »
Potas
Potas (K) – pierwiastek chemiczny z grupy metali alkalicznych o liczbie atomowej 19.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Potas · Zobacz więcej »
Prawa człowieka
Konwencji genewskiej Prawa człowieka – to moralne zasady lub normy dotyczące pewnych standardów ludzkiego zachowania, które sąregularnie chronione w prawie lokalnym i międzynarodowym, powszechnie rozumiane jako niezbywalne, podstawowe prawa, „do których osoba jest z natury uprawniona tylko dlatego, że jest istotąludzką” i które są„nieodłączne dla wszystkich istot ludzkich".
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Prawa człowieka · Zobacz więcej »
Prawo natury
Prawo natury, prawo naturalne (łac. ius naturale) – postulowany, odmienny od prawa pozytywnego porządek prawny.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Prawo natury · Zobacz więcej »
Przesąd
Jednolicie czarne umaszczenie kotów jest tematem wielu przesądów Przesąd, zabobon – przekonania, poglądy, wierzenia, praktyki nie mające oparcia w panującym systemie uzasadnień, wierzeń i obrzędów.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Przesąd · Zobacz więcej »
Racjonalizm światopoglądowy
Racjonalizm światopoglądowy la ratio – rozum; rationalis – rozumny, rozsądny – światopogląd i postawa, zakładające.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Racjonalizm światopoglądowy · Zobacz więcej »
Reformizm
Reformizm („przekształcać”) – socjalistyczna koncepcja ewolucyjnej, stopniowej przebudowy kapitalizmu w socjalizm, odrzucająca drogę rewolucyjnego znoszenia stosunków kapitalistycznych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Reformizm · Zobacz więcej »
Religia naturalna
Religia naturalna – religia, która uznawana jest przez jej wyznawców za istniejącąod zawsze, a dokładniej: od początku historii danej grupy etnicznej czy narodu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Religia naturalna · Zobacz więcej »
Republika
Republiki Paragwaju Republika (łac. res publica – dosł. rzecz pospolita, rzecz publiczna, rzecz stworzona pospołu) – zgodnie ze współczesnądefinicjąustrój polityczny, w którym władza jest sprawowana przez organ wyłoniony na określony czas w wyniku wyborów.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Republika · Zobacz więcej »
Rewolucja francuska
Zdobycie Bastylii, 14 lipca 1789 Rewolucja francuska, Wielka Rewolucja Francuska, także wielka rewolucja – okres w historii Francji w latach 1789–1799, w którym doszło do głębokich zmian polityczno-społecznych i obalenia monarchii Burbonów.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Rewolucja francuska · Zobacz więcej »
Rewolucja naukowa
Newton'', 1805 Rewolucja naukowa – gwałtowne przejście od jednego do drugiego sposobu widzenia świata o odmiennych założeniach i kanonach naukowości, powodujące przewartościowanie panującego w nauce paradygmatu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Rewolucja naukowa · Zobacz więcej »
Rewolucja przemysłowa
Maszyna parowa była symbolem rewolucji przemysłowej Hala maszynowa w fabryce Hartmana w Chemnitz (1868) Rewolucja przemysłowa – proces zmian technologicznych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych, który został zapoczątkowany w XVIII wieku w Anglii i Szkocji.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Rewolucja przemysłowa · Zobacz więcej »
Richard Steele
Richard Steele Richard Steele (ochrzczony 12 marca 1672, zm. 1 września 1729) – irlandzki pisarz i polityk.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Richard Steele · Zobacz więcej »
Robert Boyle
''The Sceptical Chymist'', 1661, strona tytułowa Robert Boyle (ur. 25 stycznia 1627 w Lismore w Irlandii, zm. 30 grudnia 1691 w Londynie) – brytyjskiBoyle nie był narodowości irlandzkiej, lecz synem angielskiego arystokraty, noszącego tytuł Earl of Cork, który dostał ogromne dobra w ramach przejmowania irlandzkich terenów za dynastii Tudorów; fakty te opisane sąw i w chemik i fizyk.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Robert Boyle · Zobacz więcej »
Romantyzm
Caspar David Friedrich, ''Wędrowiec nad morzem mgły'', 1818 Walenty Wańkowicz, ''Portret Adama Mickiewicza na Judahu skale'', 1827–1828 Romantyzm (z fr. romantisme, od roman – powieść, opowieść) – szeroki nurt w kulturze, który dał nazwę epoce w historii sztuki i historii literatury trwającej od lat 90.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Romantyzm · Zobacz więcej »
Rozum
Francisco de Goya, ''Gdy rozum śpi, budząsię demony'' Rozum – zdolność do operowania pojęciami abstrakcyjnymi lub zdolność analitycznego myślenia i wyciągania wniosków z przetworzonych danych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Rozum · Zobacz więcej »
Samuel Johnson
Samuel Johnson Samuel Johnson (ur. w Lichfield, zm. 13 grudnia 1784 w Londynie) – brytyjski pisarz i leksykograf, autor A Dictionary of the English Language (1755).
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Samuel Johnson · Zobacz więcej »
Sód
Kawałek sodu w nafcie Sód (Na) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 11, metal z I grupy układu okresowego, należący do grupy metali alkalicznych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Sód · Zobacz więcej »
Słowacja
Słowacja, Republika Słowacka – unitarne państwo śródlądowe w Europie Środkowej.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Słowacja · Zobacz więcej »
Sebastião José de Carvalho e Melo
Sebastião José de Carvalho e Melo, Markiz de Pombal (port. Marquês de Pombal –, ur. 13 maja 1699 w Lizbonie, zm. 8 maja 1782 w Pombalu) − portugalski polityk, w latach 1750–1777 premier i pierwszy doradca króla Portugalii Józefa I.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Sebastião José de Carvalho e Melo · Zobacz więcej »
Sekularyzacja
Sekularyzacja, zeświecczenie – zespół działań zmierzający do znacznego ograniczenia lub wręcz całkowitego wyeliminowania roli religii w społeczeństwie.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Sekularyzacja · Zobacz więcej »
Sentymentalizm
Sentymentalizm – kierunek umysłowy i literacki w Europie, który trwał od lat 70.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Sentymentalizm · Zobacz więcej »
Stan natury (filozofia)
Stan natury – pojęcie z zakresu filozofii politycznej, używane w teoriach umowy społecznej, oznaczające stosunki międzyludzkie w okresie przed zapoczątkowaniem procesu socjalizacji i powstaniem państw.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Stan natury (filozofia) · Zobacz więcej »
Stanford Encyclopedia of Philosophy
Stanford Encyclopedia of Philosophy (SEP) – ogólnie dostępna encyklopedia internetowa filozofii opracowana przez Stanford University.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Stanford Encyclopedia of Philosophy · Zobacz więcej »
Stanisław August Poniatowski
Stanisław II August, urodzony jako Stanisław Antoni Poniatowski herbu Ciołek (ur. 17 stycznia 1732 w Wołczynie, zm. w Petersburgu) – król Polski w latach 1764–1795, ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Stanisław August Poniatowski · Zobacz więcej »
Stanisław Leszczyński
Stanisław Bogusław Leszczyński herbu Wieniawa (ur. 20 października 1677 we Lwowie, zm. 23 lutego 1766 w Lunéville) – król Polski w latach 1704–1709 i 1733–1736, książę Lotaryngii i Baru w latach 1738–1766, wolnomularz, starosta nowodworski w 1701 i 1703 roku, starosta odolanowski w 1696 rokuMichał Zwierzykowski, Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696–1732, Poznań 2010, s. 367.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Stanisław Leszczyński · Zobacz więcej »
Stany Zjednoczone
Stany Zjednoczone Ameryki, Stany Zjednoczone, potocznie Ameryka (ang. United States of America, USA; United States, US; pot. America), do 11 lipca 1778 r. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej – państwo federacyjne w Ameryce Północnej składające się z 50 stanów, graniczące z Kanadąod północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Stany Zjednoczone · Zobacz więcej »
Teoria flogistonu
Teoria flogistonu (φλογιστόν) – teoria mechanizmu spalania powstała w XVII w., wywodząca się z wcześniejszych koncepcji alchemicznych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Teoria flogistonu · Zobacz więcej »
Teoria postępu
Nicolas de Condorcet Anne Robert Turgot Teoria postępu – teoria społeczna stworzona w XVIII wieku przez Jeana Antoine’a Nicolasa de Condorceta oraz Anne Roberta Jacques’a Turgota.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Teoria postępu · Zobacz więcej »
Thomas Paine
Thomas Paine (ur. w Thetford, zm. 8 czerwca 1809 w Nowym Jorku) – brytyjski pisarz i myśliciel doby oświecenia.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Thomas Paine · Zobacz więcej »
Thomas Reid
Thomas Reid (ur. 26 kwietnia 1710, zm. 7 października 1796) – szkocki filozof, żył współcześnie z Davidem Hume’em, uważany za twórcę szkockiej szkoły zdroworozsądkowej (Scottish School of Common Sense).
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Thomas Reid · Zobacz więcej »
Tlen
Tlen (O) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 8, niemetal z grupy tlenowców w układzie okresowym.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Tlen · Zobacz więcej »
Uniwersytet Stanforda
Stanford University Stanford University Main Quad Uniwersytet Stanforda, The Leland Stanford Junior University (ang. Stanford University) – prywatna uczelnia w Stanfordzie, w Dolinie Krzemowej, w Stanach Zjednoczonych, jeden z najbardziej prestiżowych uniwersytetów świata.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Uniwersytet Stanforda · Zobacz więcej »
Voltaire
Voltaire, pol.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Voltaire · Zobacz więcej »
Węgry
Węgry (.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Węgry · Zobacz więcej »
Wiara (chrześcijaństwo)
górze Moria: Abraham, „ojciec wasz, rozradował się z tego, że ujrzał mój dzień – ujrzał i ucieszył się” (J 8,56). Wiara ((pi'stis),, he aman, batah) – w chrześcijańskiej refleksji jest porękątych dóbr, których się spodziewamy, dowodem tych rzeczywistości, których nie widzimy (Hbr 11, 1 /BT/).
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Wiara (chrześcijaństwo) · Zobacz więcej »
Wielka Brytania
Wielka Brytania lub Zjednoczone KrólestwoW języku angielskim nazwąpaństwa jest (Zjednoczone Królestwo), podczas gdy nazwa (Wielka Brytania) odnosi się wyłącznie do Anglii, Szkocji i Walii (bez Irlandii Północnej) – zob.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Wielka Brytania · Zobacz więcej »
Wielka encyklopedia francuska
thumb Wielka encyklopedia francuska (oryginalny tytuł Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers – Encyklopedia albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł) – encyklopedia wydawana we Francji w latach 1751–1766, a z późniejszymi suplementami i wydaniami poprawionymi – w 1772, 1777 i 1780.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Wielka encyklopedia francuska · Zobacz więcej »
Wołanie o prawa kobiety
Wołanie o prawa kobiety, tytuł oryginału en A Vindication of the Rights of Woman: with Strictures on Political and Moral Subjects – utwór autorstwa Mary Wollstonecraft (1792), uważany za jednąz najwcześniejszych prac z zakresu filozofii feministycznej.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Wołanie o prawa kobiety · Zobacz więcej »
Wodór
Wodór (H) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 1, niemetal z bloku s układu okresowego.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Wodór · Zobacz więcej »
Wykład ratyzboński
Benedykt XVI, styczeń 2006 Wykład ratyzboński – wykład wygłoszony 12 września 2006 roku przez papieża Benedykta XVI na Uniwersytecie Ratyzbońskim w Niemczech, na którym Joseph Ratzinger był wcześniej profesorem teologii.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Wykład ratyzboński · Zobacz więcej »
Zło
Jeden z pięciu japońskich obrazów, który komponuje serię ''Eksterminacja zła'', przedstawia Sendana Kendatsubę, jednego z ośmiu strażników prawa buddyjskiego, wyganiającego zło. Zło – jedno z podstawowych (pierwotnych) pojęć etycznych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Zło · Zobacz więcej »
Zjawiska nadprzyrodzone
Jezusowi Chrystusowi. Zjawiska nadprzyrodzone – określenie używane wobec zjawisk przypisywanych działaniu sił innych niż prawa natury i niemożliwych do wytłumaczenia w sposób naukowy.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Zjawiska nadprzyrodzone · Zobacz więcej »
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii – historyczne państwo, utworzone 1 stycznia 1801 roku poprzez połączenie Królestwa Wielkiej Brytanii (które samo powstało z połączenia Królestwa Szkocji i Królestwa Anglii w 1707 roku) oraz Królestwa Irlandii aktem unii z 1800 roku.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii · Zobacz więcej »
Zmartwychwstanie
Łazarza. Fresk malarza z Florencji, Giotto di Bondone (1266-1337) Zmartwychwstanie Pańskie Zmartwychwstanie lub wskrzeszenie zmarłych (z łac. resurrectio mortuorum; gr. ανάστασις νεκρων /anastasis nekron/) – przywrócenie do życia ciał osób zmarłych.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i Zmartwychwstanie · Zobacz więcej »
1768
Bez opisu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i 1768 · Zobacz więcej »
1834
Bez opisu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i 1834 · Zobacz więcej »
1998
Bez opisu.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i 1998 · Zobacz więcej »
2006
Wolfgang Amadeus Mozart.
Nowy!!: Oświecenie (epoka) i 2006 · Zobacz więcej »
