Szybszy dostęp niż przeglądarce!
196 kontakty: Aberracja światła, Addytywność (fizyka), Albert Einstein, Andrzej Kajetan Wróblewski, Anihilacja, Antymateria, Arnold Sommerfeld, Arystoteles, Średnia geometryczna, Augustin Jean Fresnel, Bezwładność, Bozon Higgsa, Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk, Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, Czas, Czasoprzestrzeń, Czasoprzestrzeń Minkowskiego, Cząstka elementarna, Czteropotencjał, Czterowektor, Czterowektor gęstości prądu elektrycznego, Czynnik Lorentza, Deficyt masy, Doświadczenie Ivesa-Stillwella, Doświadczenie Kennedy’ego-Thorndike’a, Doświadczenie Michelsona-Morleya, Droga Mleczna, Dylatacja czasu, E=MC² (album Mariah Carey), E=mc² (film), E≠mc², Efekt Dopplera, Efekt Unruha, Eksperyment Fizeau, Elektrodynamika, Energia (fizyka), Energia kinetyczna, Erwin Schrödinger, Eter (fizyka), Fala, Falowa teoria światła, Fantastyka naukowa, Fermilab, Fizyka, Fizyka cząstek elementarnych, Fizyka klasyczna, Forma kwadratowa, Forma różniczkowa, Foton, François Arago, ..., Funkcja ciągła, Funkcja falowa, Funkcja symetryczna, Galileusz, Gęstość optyczna, Generalna Konferencja Miar, George Francis Fitzgerald, Global Positioning System, Gluon, Grawiton, Grupa Lorentza, Grupa Poincarégo, Hendrik Lorentz, Henri Bergson, Henri Poincaré, Hermann Minkowski, Iloraz różnicowy, Interwał czasoprzestrzenny, Isaac Newton, Izometria, James Bradley, James Clerk Maxwell, Jądro atomowe, Jednostki Plancka, Kioto, Konwencje w teoriach relatywistycznych, Korpuskularna teoria światła, Kreacja par, Krzywizna czasoprzestrzeni, Kultura popularna, Kwantowa teoria pola, Lejda, Liczba przeciwna, Liczby urojone, Linia świata, Lukson, Macierz, Masa (fizyka), Masa relatywistyczna, Masa spoczynkowa, Max Born, Max Planck, Mechanika klasyczna, Mechanika kwantowa, Międzynarodowy Rok Fizyki 2005, Mileva Marić, Model atomu Bohra, Napęd Alcubierre’a, Nierówność trójkąta, Nukleony, Oddziaływanie elektromagnetyczne, Oddziaływanie silne, Ogólna teoria względności, OPERA (eksperyment), Paradoks bliźniąt, Paradoks drabiny, Paradoks EPR, Paradygmat, Paul Dirac, Paul Langevin, Pęd (fizyka), Podróżowanie w czasie, Pole elektromagnetyczne, Pomiar, Postępy Fizyki, Powrót z gwiazd, Prawa zachowania, Prawo Ampère’a, Prawo Coulomba, Prawo Gaussa (elektryczność), Prawo Hubble’a-Lemaître’a, Prawo indukcji elektromagnetycznej Faradaya, Prawo powszechnego ciążenia, Prawo zachowania masy, Próżnia, Prąd przesunięcia, Prędkość, Prędkość światła, Prędkość fazowa, Prędkość grupowa, Promieniowanie elektromagnetyczne, Propagator, Przekształcenie afiniczne, Przekształcenie liniowe, Przestrzeń (fizyka), Przestrzeń euklidesowa, Przestrzeń metryczna, Przestrzeń pseudometryczna, Przyczynowość, Równania Maxwella, Równanie Diraca, Równanie Kleina-Gordona, Równoczesność, Równoważność masy i energii, Reakcja chemiczna, Reakcja jądrowa, Relatywistyczna mechanika kwantowa, Relatywistyczny efekt Dopplera, Relatywizm, Rozmaitość pseudoriemannowska, Ruch (fizyka), Ruch jednostajny, Ruch opóźniony, Siła Lorentza, Spadek swobodny, Spin (fizyka), Stan splątany, Stanisław Lem, Strzałka czasu, Supernowa, Synchronizacja zegarów, Tachion, Tachionowy antytelefon, Tensor pola elektromagnetycznego, Tensorowe równania Maxwella, Teoria de Broglie’a-Bohma, Teoria eteru Lorentza, Teoria naukowa, Teorie emisji, Teorie eteru, Transformacja Galileusza, Transformacja Lorentza, Tunel czasoprzestrzenny, Układ inercjalny, Układ odniesienia, Układ preferowany, Układ Słoneczny, Warunek Lipschitza, Wektor stanu, Wektory i wartości własne, Werner Heisenberg, Wielka encyklopedia powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, Wzór Lorentza, YouTube, Zasada odpowiedniości, Zasada równoważności, Zasada względności, Zasada zachowania ładunku, Zasada zachowania energii, Zasady dynamiki Newtona, Zdarzenie czasoprzestrzenne, Zderzenie, Ziemia, 1905. Rozwiń indeks (146 jeszcze) »
Aberracja światła
Schemat aberracji Schemat przedstawiający aberrację gwiazdowąAberracja światła (określana także jako aberracja astronomiczna lub aberracja gwiezdna) – zjawisko astronomiczne polegające na pozornym ruchu położenia kątowego ciał niebieskich w cyklu rocznym.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Aberracja światła · Zobacz więcej »
Addytywność (fizyka)
Addytywność – cecha niektórych wielkości fizycznych (nazywanych wielkościami addytywnymi).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Addytywność (fizyka) · Zobacz więcej »
Albert Einstein
Albert Einstein (wym.) (ur. 14 marca 1879 w Ulm, zm. 18 kwietnia 1955 w Princeton) – fizyk teoretyk, noblista, obywatel Szwajcarii i USA pochodzenia niemiecko-żydowskiegoobywatelem Szwajcarii Einstein był przez większość życia, od roku 1901, a obywatelem USA został na starość, w roku 1940; por.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Albert Einstein · Zobacz więcej »
Andrzej Kajetan Wróblewski
(ur. 7 sierpnia 1933 w WarszawieKto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja IV, wyd. Interpress, Warszawa 2001, s. 1056) – polski fizyk doświadczalny i historyk nauki, zajmujący się głównie fizykącząstek elementarnych i historiąfizyki, encyklopedysta i popularyzator.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Andrzej Kajetan Wróblewski · Zobacz więcej »
Anihilacja
Diagram Feynmana przedstawiający anihilację elektronu z pozytonem. Powstaje foton, który następnie produkuje parę kwark-antykwark. Antykwark emituje gluon. Anihilacja (z łac. annihilatio – unicestwienie, od nihil – nic) – proces prowadzący do całkowitej destrukcji materii posiadającej masę.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Anihilacja · Zobacz więcej »
Antymateria
Antymateria – układ antycząstek.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Antymateria · Zobacz więcej »
Arnold Sommerfeld
Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld (ur. 5 grudnia 1868 w Królewcu, zm. 26 kwietnia 1951 w Monachium) – niemiecki fizyk teoretyk specjalizujący się w fizyce atomowej, profesor Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana (LMU) w Monachium.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Arnold Sommerfeld · Zobacz więcej »
Arystoteles
Arystoteles (starogr., Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Arystoteles · Zobacz więcej »
Średnia geometryczna
Średniągeometrycznąn dodatnich liczb a_1, a_2, \dots, a_n nazywamy liczbę: W szczególności średnia geometryczna liczb a i b jest równa \sqrt.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Średnia geometryczna · Zobacz więcej »
Augustin Jean Fresnel
Augustin Jean Fresnel (IPA, ur. 10 maja 1788 w Broglie, zm. 14 lipca 1827 w Ville-d’Avray) – francuski inżynier i fizyk, laureat Medalu Rumforda (1824).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Augustin Jean Fresnel · Zobacz więcej »
Bezwładność
280x280px Bezwładność (inercja) – właściwość wszystkich ciał materialnych o masie spoczynkowej większej od zera, polegająca na tym, że w inercjalnym układzie odniesienia, jeśli na ciało nie działa siła lub działające siły równoważąsię, to porusza się ono ruchem jednostajnym lub pozostaje w spoczynku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Bezwładność · Zobacz więcej »
Bozon Higgsa
Bozon Higgsa (higson) – cząstka elementarna, nazwana nazwiskiem Petera Higgsa, który przewidział jego istnienie i w związku z tym dostał Nagrodę Nobla w 2013 roku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Bozon Higgsa · Zobacz więcej »
Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk
Centrum Fizyki Teoretycznej PAN (CFT PAN) – instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk z siedzibąw Warszawie.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk · Zobacz więcej »
Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych
Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych – pozawydziałowa, autonomiczna jednostka Uniwersytetu Jagiellońskiego, istniejąca od 2008 roku (początkowo jako Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych · Zobacz więcej »
Czas
Czas – wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy między zdarzeniami zachodzącymi w tym samym miejscu.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Czas · Zobacz więcej »
Czasoprzestrzeń
Czasoprzestrzeń – zbiór zdarzeń zlokalizowanych w przestrzeni i czasie, wyposażony w strukturę afinicznąi metrycznąo określonej postaci, w zależności od analizowanego modelu fizycznej czasoprzestrzeni.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Czasoprzestrzeń · Zobacz więcej »
Czasoprzestrzeń Minkowskiego
Czasoprzestrzeń Minkowskiego – przestrzeń liniowa, na której zdefiniowano iloczyn skalarny (dokładniej: pseudoskalarny), rozważana w fizyce i matematyce.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Czasoprzestrzeń Minkowskiego · Zobacz więcej »
Cząstka elementarna
Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Cząstka elementarna · Zobacz więcej »
Czteropotencjał
Czteropotencjał – potencjał pola elektrycznego φ oraz potencjał pola magnetycznego A łączy się w czterowektor Aμ zwany czteropotencjałem.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Czteropotencjał · Zobacz więcej »
Czterowektor
Czterowektor – wektor o czterech współrzędnych A^\alpha.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Czterowektor · Zobacz więcej »
Czterowektor gęstości prądu elektrycznego
Czterowektor gęstości prądu elektrycznego to czterowektor definiowany w szczególnej teorii względności, przedstawiający gęstość przestrzennąładunku elektrycznego i gęstość prądu elektrycznego w danym punkcie czasoprzestrzeni.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Czterowektor gęstości prądu elektrycznego · Zobacz więcej »
Czynnik Lorentza
Czynnik Lorentza – wyrażenie pojawiające się często we wzorach przy transformacji wielkości między układami odniesienia w szczególnej teorii względności.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Czynnik Lorentza · Zobacz więcej »
Deficyt masy
Deficyt masy (niedobór masy, defekt masy) – różnica między sumąmas poszczególnych składników układu fizycznego a masątego układu.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Deficyt masy · Zobacz więcej »
Doświadczenie Ivesa-Stillwella
promienie kanałowe” (mieszanka złożona głównie z jonów H2+ i H3+) były przyspieszane przez perforowane płytki. naładowane od 6,788 do 18,350 woltów. Wiązka oraz jej odbity obraz były jednocześnie obserwowane przy pomocy wklęsłego zwierciadła, przesuniętego o 7° w stosunku do wiązki. (Na ilustracji przesunięcie to jest wyolbrzymione.) Doświadczenie Ivesa-Stillwella – doświadczenie fizyczne, które miało na celu sprawdzenie wkładu relatywistycznej dylatacji czasu w przesunięciu dopplerowskim dla światła.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Doświadczenie Ivesa-Stillwella · Zobacz więcej »
Doświadczenie Kennedy’ego-Thorndike’a
Doświadczenie Kennedy’ego-Thorndike’a – zmodyfikowana forma doświadczenia Michelsona-Morleya, testującego szczególnąteorię względności.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Doświadczenie Kennedy’ego-Thorndike’a · Zobacz więcej »
Doświadczenie Michelsona-Morleya
Stanowisko eksperymentu w Cleveland, stan Ohio. Doświadczenie Michelsona-Morleya – eksperyment zaliczany obecnie do najważniejszych doświadczeń w historii fizyki.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Doświadczenie Michelsona-Morleya · Zobacz więcej »
Droga Mleczna
Droga Mleczna – galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Droga Mleczna · Zobacz więcej »
Dylatacja czasu
transformacji Lorentza. Dylatacja czasu – zjawisko różnic w pomiarze czasu dokonywanym równolegle w dwóch różnych układach odniesienia, z których jeden przemieszcza się względem drugiego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Dylatacja czasu · Zobacz więcej »
E=MC² (album Mariah Carey)
E.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i E=MC² (album Mariah Carey) · Zobacz więcej »
E=mc² (film)
E.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i E=mc² (film) · Zobacz więcej »
E≠mc²
E≠mc² – album Marka Bilińskiego wydany w 1984 roku nakładem wytwórni muzycznej Polton.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i E≠mc² · Zobacz więcej »
Efekt Dopplera
Źródło fal poruszające się w lewo. Długość fali jest mniejsza po lewej, a większa po prawej od źródła Efekt Dopplera – zjawisko fizyczne występujące dla fal, polegające na powstawaniu różnicy częstotliwości fali wysyłanej przez jej źródło oraz częstotliwości fali rejestrowanej przez obserwatora, który porusza się względem tego źródła.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Efekt Dopplera · Zobacz więcej »
Efekt Unruha
Efekt Unruha – efekt polegający na tym, że obserwator poruszający się z przyspieszeniem będzie w stanie wykryć promieniowanie ciała doskonale czarnego, kiedy obserwator stacjonarny nie będzie obserwował takiego promieniowania.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Efekt Unruha · Zobacz więcej »
Eksperyment Fizeau
Szkic aparatury do eksperymentu Fizeau z 1851 Eksperyment Fizeau – doświadczenie przeprowadzone przez Armanda Fizeau, w 1851 roku, w celu pomiaru prędkości światła w poruszającej się wodzie.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Eksperyment Fizeau · Zobacz więcej »
Elektrodynamika
Elektrodynamika – dział fizyki zajmujący się badaniem zachowania się ciał obdarzonych ładunkiem elektrycznym, w szczególności.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Elektrodynamika · Zobacz więcej »
Energia (fizyka)
Uderzenie pioruna jest przykładem przemian energii kuli plazmowej Energia (gr. ενεργεια energeia od ἔργον ergon „praca”) – skalarna wielkość fizyczna charakteryzująca stan układu fizycznego (materii)Leksykon naukowo-techniczny WNT 1984 s. 200.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Energia (fizyka) · Zobacz więcej »
Energia kinetyczna
energię potencjalnągrawitacji. Przy pominięciu oporów ruchu suma tych dwóch energii pozostaje stała. Energia kinetyczna (E_k) z gr. kinēma ‘ruch’ – energia ciała związana z ruchem (po gr. κίνησις ‘ruch’) jego masy.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Energia kinetyczna · Zobacz więcej »
Erwin Schrödinger
Alpbach Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger (ur. 12 sierpnia 1887 w Wiedniu, zm. 4 stycznia 1961 tamże) – austriacki fizyk teoretyk, jeden z twórców mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1933 za prace nad matematycznym sformułowaniem mechaniki falowej.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Erwin Schrödinger · Zobacz więcej »
Eter (fizyka)
Wyobrażenie wiatru eteru Eter (aithḗr) – historyczna, odrzucona współczesnąnaukąteza o ośrodku, w którym rozchodziły się fale elektromagnetyczne w tym światło.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Eter (fizyka) · Zobacz więcej »
Fala
Fale na wodzie po stuknięciu w powierzchnię wody patyczkiem Animacja fal na wodzie Fala morska Fala – zaburzenie rozprzestrzeniające się w ośrodku lub przestrzeni.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Fala · Zobacz więcej »
Falowa teoria światła
Falowa teoria światła – teoria, zgodnie z którąświatło traktuje się jako falę elektromagnetyczną.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Falowa teoria światła · Zobacz więcej »
Fantastyka naukowa
H.G. Wellsa „Z Berlina do Nowego Jorku w mniej niż godzinę!” – okładka magazynu ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie sci-fi, s.f. lub SF) – gatunek literacki, filmowy oraz gier komputerowych o fabule osnutej na przewidywanych osiągnięciach nauki i techniki oraz ukazującej ich wpływ na życie jednostki lub społeczeństwa.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Fantastyka naukowa · Zobacz więcej »
Fermilab
Pierścienie akceleratorów cząsteczek laboratorium Fermilab z lotu ptaka Fermilab (ang. Fermi National Accelerator Laboratory; „Narodowe Laboratorium Przyśpieszania Cząstek Elementarnych im. Enrico Fermiego”) – amerykański ośrodek badań nad fizykącząstek elementarnych i fizykąwysokich energii położony w Batavii w pobliżu Chicago.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Fermilab · Zobacz więcej »
Fizyka
400px Krakowie Fizyka (z, physis – „natura”) – podstawowa nauka przyrodnicza badająca najbardziej fundamentalne i uniwersalne właściwości materii i energii, ich przemiany oraz oddziaływania między nimi.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Fizyka · Zobacz więcej »
Fizyka cząstek elementarnych
Fizyka cząstek elementarnych, fizyka wielkich energii, fizyka wysokich energii – dział fizyki, którego celem jest badanie cząstek elementarnych (subatomowych) oraz zachodzących między nimi oddziaływań.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Fizyka cząstek elementarnych · Zobacz więcej »
Fizyka klasyczna
Fizyka klasyczna – określenie wszystkich gałęzi fizyki, które w swych badaniach z rozmaitych względów nie uwzględniająefektów kwantowych.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Fizyka klasyczna · Zobacz więcej »
Forma kwadratowa
Forma kwadratowa (funkcjonał kwadratowy) – wielomian jednorodny II stopnia n zmiennych określony na przestrzeni liniowej V – zmienne występujątu najwyżej w drugiej potędze; ogólna postać: gdzie.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Forma kwadratowa · Zobacz więcej »
Forma różniczkowa
k-forma różniczkowa, albo krótko: k-forma – bardzo głębokie uogólnienie różniczki funkcji postaci f\colon \mathbb R^n \to \mathbb R. Formy różniczkowe można zdefiniować na wiele sposobów np.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Forma różniczkowa · Zobacz więcej »
Foton
Foton (gr. φῶς – światło, w dopełniaczu – φωτός, nazwa stworzona przez Gilberta N. Lewisa) – cząstka elementarna z grupy bozonów, będąca nośnikiem oddziaływań elektromagnetycznych (bozon cechowania).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Foton · Zobacz więcej »
François Arago
Pomnik François Arago w Perpignan François Jean Dominique Arago (kat.: Francesc Joan Dominic Aragò) (ur. 26 lutego 1786 w Estagel pod Perpignan w departamencie Pireneje Wschodnie, zm. 2 października 1853 w Paryżu) – francuski naukowiec i polityk; fizyk, astronom i matematyk.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i François Arago · Zobacz więcej »
Funkcja ciągła
Funkcja ciągła – funkcja, którąintuicyjnie można scharakteryzować jako.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Funkcja ciągła · Zobacz więcej »
Funkcja falowa
Funkcja falowa \Psi(r,t) – w mechanice kwantowej funkcja położenia r układu N cząstek w przestrzeni konfiguracyjnej i czasu t, o wartościach zespolonych, będąca rozwiązaniem ogólnego równania Schrödingera, przy czym dla układu N cząstek mamy gdzie \boldsymbol r_i \in \mathbb R^3 – wektor położenia i-tej cząstki.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Funkcja falowa · Zobacz więcej »
Funkcja symetryczna
Funkcja symetryczna – termin matematyczny oznaczający dwa różne pojęcia.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Funkcja symetryczna · Zobacz więcej »
Galileusz
Galileusz, właśc.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Galileusz · Zobacz więcej »
Gęstość optyczna
Gęstość optyczna – pojęcie niejednoznaczne, cecha materiałów, związana z rodzajem ich oddziaływania z promieniowaniem elektromagnetycznym, głównie z zakresu widzialnego, w tym.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Gęstość optyczna · Zobacz więcej »
Generalna Konferencja Miar
I Generalna Konferencja Miar z 26 września 1889 r. ustaliła (obowiązującądo 1960 r.) definicję metra jako odległości w temperaturze 0 °C i przy normalnym ciśnieniu atmosferycznym między dwiema głównymi kreskami na platynowoirydowym wzorcu, złożonym w Międzynarodowym Biurze Miar w Sèvres pod Paryżem, oraz definicję i wzorzec kilograma.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Generalna Konferencja Miar · Zobacz więcej »
George Francis Fitzgerald
George Francis Fitzgerald (ur. 3 sierpnia 1851 w Dublinie, zm. 22 lutego 1901 tamże) – irlandzki fizyk, profesor Trinity College w Dublinie.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i George Francis Fitzgerald · Zobacz więcej »
Global Positioning System
Artystyczna wizja satelity GPS bloku II-F na orbicie. kokpicie jachtu Global Positioning System (GPS, wymowa – lub) – właściwie GPS–NAVSTAR – system nawigacji satelitarnej, stworzony przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych, obejmujący swoim zasięgiem całąkulę ziemską.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Global Positioning System · Zobacz więcej »
Gluon
diagramach Feynmana Pętla gluonowa Gluon (z, klej) – bezmasowa cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach silnych (bozon pośredniczący).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Gluon · Zobacz więcej »
Grawiton
Diagram oddziaływań cząstek elementarnych, zawierający hipotetyczny grawiton (oznaczony symbolem G) Grawiton – hipotetyczna cząstka elementarna, która nie ma masy ani ładunku elektrycznego i przenosi oddziaływanie grawitacyjne.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Grawiton · Zobacz więcej »
Grupa Lorentza
Grupa Lorentza – grupa transformacji układu współrzędnych 4-wymiarowej czasoprzestrzeni Minkowskiego, takich że interwały czasoprzestrzenne nie ulegajązmianie, przy czym początek układu współrzędnych pozostaje bez zmian.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Grupa Lorentza · Zobacz więcej »
Grupa Poincarégo
Grupa Poincarégo – grupa izometrii zdefiniowanych w czasoprzestrzeni Minkowskiego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Grupa Poincarégo · Zobacz więcej »
Hendrik Lorentz
P. Langevin. Hendrik Antoon Lorentz (ur. 18 lipca 1853 w Arnhem, zm. 4 lutego 1928 w Haarlemie) – holenderski fizyk teoretyk, noblista, wieloletni profesor Uniwersytetu w Lejdzie (Leiden).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Hendrik Lorentz · Zobacz więcej »
Henri Bergson
Henri Bergson (ur. 18 października 1859 w Paryżu, zm. 4 stycznia 1941 tamże) – francuski filozof, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1927.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Henri Bergson · Zobacz więcej »
Henri Poincaré
Jules Henri Poincaré (ur. 29 kwietnia 1854 w Cité Ducale niedaleko Nancy, Francja, zm. 17 lipca 1912 w Paryżu) (wym.) – francuski uczony: matematyk, fizyk teoretyczny i matematyczny, astronom teoretyczny i filozof nauki, w tym matematyki, a z wykształcenia również inżynier górnictwa.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Henri Poincaré · Zobacz więcej »
Hermann Minkowski
Hermann Minkowski (ur. 22 czerwca 1864 w Aleksocie, zm. 12 stycznia 1909 w Getyndze) – niemiecki matematyk i fizyk pochodzenia żydowskiego, profesor uniwersytetów w Bonn, Królewcu, Zurychu i Getyndze.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Hermann Minkowski · Zobacz więcej »
Iloraz różnicowy
Iloraz różnicowy – wielkość opisująca przyrost funkcji na danym przedziale.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Iloraz różnicowy · Zobacz więcej »
Interwał czasoprzestrzenny
Interwał czasoprzestrzenny – uogólnienie pojęcia odległości na czterowymiarowączasoprzestrzeń.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Interwał czasoprzestrzenny · Zobacz więcej »
Isaac Newton
Isaac Newton, Izaak Newton (ur. w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. w Kensington) – angielski uczony: fizyk, astronom, matematyk, filozof, alchemik, biblista i historyk oraz urzędnik państwowy.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Isaac Newton · Zobacz więcej »
Izometria
odbić. Izometria (gr. isos – równy, métron – miara), także przekształcenie izometryczne – funkcja zachowująca odległości między punktami przestrzeni metrycznej.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Izometria · Zobacz więcej »
James Bradley
James Bradley (ur. w marcu 1693 w Sherborne, niedaleko Cheltenham, zm. 13 lipca 1762 w Chalford) – angielski astronom, wieloletni Astronom Królewski (1742–1762).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i James Bradley · Zobacz więcej »
James Clerk Maxwell
James Clerk Maxwell (ur. 13 czerwca 1831 w Edynburgu, zm. 5 listopada 1879 w Cambridge) – szkocki fizyk i matematyk, laureat Medalu Rumforda (1860).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i James Clerk Maxwell · Zobacz więcej »
Jądro atomowe
Atom helu (zacieniowany obszar) i jego jądro (powiększenie), czerwone – protony, błękitne – neutrony. Jądro atomowe – centralna część atomu składająca się z protonów i neutronów, powiązanych siłami jądrowymi, stanowiąca niewielkączęść objętości całego atomu, skupiona jest w nim prawie cała masa.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Jądro atomowe · Zobacz więcej »
Jednostki Plancka
Jednostki Plancka – zestaw jednostek miary wykorzystywanych w fizyce zaproponowany przez Maxa Plancka.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Jednostki Plancka · Zobacz więcej »
Kioto
– miasto w zachodniej części japońskiej wyspy Honsiu, stolica prefektury Kioto, dawna stolica Japonii i siedziba cesarza.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Kioto · Zobacz więcej »
Konwencje w teoriach relatywistycznych
Konwencje w teoriach relatywistycznych – konwencje związane z indeksami występującymi we wzorach, stosowane w teoriach relatywistycznych (szczególnej teorii względności, ogólnej teorii względności, elektrodynamice, relatywistycznej mechanice kwantowej).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Konwencje w teoriach relatywistycznych · Zobacz więcej »
Korpuskularna teoria światła
Teoria korpuskularna światła – teoria, w której światło traktuje się jako strumienie cząstek.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Korpuskularna teoria światła · Zobacz więcej »
Kreacja par
Kreacja par (z łac. creatio ‘tworzenie’), tworzenie par – proces powstania pary cząstka-antycząstka z energii fotonu (lub innego neutralnego bozonu), jest procesem odwrotnym do anihilacji.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Kreacja par · Zobacz więcej »
Krzywizna czasoprzestrzeni
Krzywizna czasoprzestrzeni − w ogólnej teorii względności własność czasoprzestrzeni wyrażona w równaniu pola za pomocątensora Einsteina.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Krzywizna czasoprzestrzeni · Zobacz więcej »
Kultura popularna
Kultura popularna (popkultura, kultura masowa) – charakterystyczny typ kultury powszechnie dostępny i praktykowany (faworyzowany, lubiany) przez „masy”, „lud”, czyli liczne i szerokie rzesze ludzi, przy tym zasadniczo jest to pojęcie zawężone do obszaru kultury symbolicznej, szczególnie tej związanej z działalnościąintelektualną, artystyczną(estetyczną), zabawowo-rozrywkową(ludyczno-rekreacyjną).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Kultura popularna · Zobacz więcej »
Kwantowa teoria pola
Teorie pól kwantowych (ang. Quantum Field Theory, QFT) – współczesne teorie fizyczne tłumaczące oddziaływania podstawowe.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Kwantowa teoria pola · Zobacz więcej »
Lejda
Lejda – miasto w zachodniej Holandii, w prowincji Holandia Południowa u wybrzeża Morza Północnego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Lejda · Zobacz więcej »
Liczba przeciwna
kartezjańskim układzie współrzędnych Liczba przeciwna do danej liczby a – taka liczba -a, że zachodzi: gdzie 0 jest elementem zerowym działania dodawania.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Liczba przeciwna · Zobacz więcej »
Liczby urojone
Ilustracja płaszczyzny liczb zespolonych. Liczby urojone znajdująsię na pionowej osi współrzędnych. Liczba urojona – liczba zespolona, która podniesiona do kwadratu daje wartość rzeczywistąujemną.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Liczby urojone · Zobacz więcej »
Linia świata
układach inercjalnych, poruszających się z prędkościami równymi chwilowym prędkościom danego ciała. Ciało porusza się z prędkościązmiennąw czasie. Linia świata – linia kreślona w czasoprzestrzeni przez poruszające się ciało.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Linia świata · Zobacz więcej »
Lukson
Luksony – wspólna nazwa zaproponowana w 1962 roku dla cząstek o zerowej masie spoczynkowej, które zawsze poruszająsię z prędkościąświatła.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Lukson · Zobacz więcej »
Macierz
Wprowadzenie i oznaczenia''). W matematyce macierz to układ liczb, symboli lub wyrażeń zapisanych w postaci prostokątnej tablicy.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Macierz · Zobacz więcej »
Masa (fizyka)
Masa – jedna z podstawowych wielkości fizycznych określająca bezwładność (masa bezwładna) i oddziaływanie grawitacyjne (masa grawitacyjna) obiektów fizycznych.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Masa (fizyka) · Zobacz więcej »
Masa relatywistyczna
Masa relatywistyczna – wielkość fizyczna wprowadzana w niektórych ujęciach szczególnej teorii względności; jest tożsama, z dokładnościądo czynnika (czyli ze współczynnikiem proporcjonalności) c−1, z zerową(czasową) składowączterowektora energii-pędu (czteropędu) danego obiektu fizycznego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Masa relatywistyczna · Zobacz więcej »
Masa spoczynkowa
Masa spoczynkowa (in. masa niezmiennicza lub po prostu masa) – wielkość fizyczna w fizyce relatywistycznej, charakteryzująca ciało bądź układ ciał, która nie zależy od układu odniesienia.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Masa spoczynkowa · Zobacz więcej »
Max Born
Tablica pamiątkowa we Wrocławiu Max Born (ur. 11 grudnia 1882 we Wrocławiu, zm. 5 stycznia 1970 w Getyndze) – niemiecki fizyk i matematyk pochodzenia żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1954).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Max Born · Zobacz więcej »
Max Planck
Max Karl Ernst Ludwig Planck (ur. 23 kwietnia 1858 w Kilonii, zm. 4 października 1947 w Getyndze) – niemiecki fizyk, noblista z 1918 roku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Max Planck · Zobacz więcej »
Mechanika klasyczna
Mechanika klasyczna – dział mechaniki opisujący ruch ciał (kinematyka), wpływ oddziaływań na ruch ciał (dynamika) oraz badanie równowagi ciał materialnych (statyka).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Mechanika klasyczna · Zobacz więcej »
Mechanika kwantowa
równania Schrödingera. interferencyjny strumienia elektronów przechodzących przez podwójnąszczelinę Mechanika kwantowa – teoria fizyczna rozszerzająca mechanikę klasyczną, konieczna do poprawnego opisu mikroświata, tj.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Mechanika kwantowa · Zobacz więcej »
Międzynarodowy Rok Fizyki 2005
Międzynarodowy Rok Fizyki 2005 (ang. International Year of Physics 2005 (IYP 2005)) – rok 2005 uchwalony rezolucjąprzez Zgromadzenie Ogólne ONZ, z końcowym statusem Światowego Roku Fizyki (ang. World Year of Physics (WYP)).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Międzynarodowy Rok Fizyki 2005 · Zobacz więcej »
Mileva Marić
Mileva Marić (cyr. Милева Марић ur. 19 grudnia 1875 w Titelu, zm. 4 sierpnia 1948 w Zurychu) – serbska fizyczka i matematyczka oraz pierwsza żona Alberta Einsteina od 1903 do 1919.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Mileva Marić · Zobacz więcej »
Model atomu Bohra
Model budowy atomu Bohra Model budowy atomu Bohra – model atomu wodoru autorstwa Nielsa Bohra opracowany w 1913 roku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Model atomu Bohra · Zobacz więcej »
Napęd Alcubierre’a
Wizualizacja napędu Alcubierre’a, pokazująca zakrzywione regiony czasoprzestrzeni w odniesieniu do płaskiego regionu centralnego Napęd Alcubierre’a – hipotetyczny pomysł oparty na podstawie rozwiązania równań pola Einsteina zaproponowany przez fizyka Miguela Alcubierre’a, profesora Universidad Nacional Autónoma de México, w którym to rozwiązaniu poprzez manipulacje czasoprzestrzeniąstatek może zostać przyspieszony do prędkości większej niż prędkość światła w próżni bez pogwałcenia zasad teorii względności.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Napęd Alcubierre’a · Zobacz więcej »
Nierówność trójkąta
Wizualizacja „działania” nierówności trójkąta Trójkąt ''zdegenerowany'' Nierówność trójkąta – twierdzenie matematyczne mówiące, że dla dowolnego trójkąta miara każdego boku musi być mniejsza lub równa sumie miar dwóch pozostałych.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Nierówność trójkąta · Zobacz więcej »
Nukleony
Nukleony – wspólna nazwa protonów i neutronów, czyli podstawowych cząstek tworzących jądro atomu.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Nukleony · Zobacz więcej »
Oddziaływanie elektromagnetyczne
Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Oddziaływanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »
Oddziaływanie silne
Oddziaływanie silne – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Oddziaływanie silne · Zobacz więcej »
Ogólna teoria względności
Albert Einstein – twórca ogólnej teorii względności Merkurego – zjawisko wyjaśnione przez teorię Einsteina Eddingtona potwierdzającej OTW Krzyż Einsteina – obraz stworzony przez soczewkowanie grawitacyjne Ogólna teoria względności (OTW) – teoria ciążenia autorstwa Alberta Einsteina, ogłoszona w 1915 rokuwtedy Einstein wyłożył jej równania w siedzibie Pruskiej Akademii Nauk.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Ogólna teoria względności · Zobacz więcej »
OPERA (eksperyment)
Detektor OPERA OPERA (Oscillation Project with Emulsion-tRacking Apparatus – Oscylacyjny Projekt z użyciem Emulsyjnego Rejestrującego Aparatu) – eksperyment fizyczny przeprowadzony w podziemnym laboratorium w Gran Sasso we Włoszech, z wykorzystaniem wiązki neutrin produkowanej w CERN przez tamtejszy Supersynchrotron Protonowy.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i OPERA (eksperyment) · Zobacz więcej »
Paradoks bliźniąt
dylatacji czasu. Paradoks bliźniąt, paradoks zegarów – eksperyment myślowy w szczególnej teorii względności, którego domniemana sprzeczność ma wykazywać nieprawdziwość tej teorii.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Paradoks bliźniąt · Zobacz więcej »
Paradoks drabiny
Paradoks drabiny (lub paradoks tyczki i stodoły) – eksperyment myślowy w Szczególnej Teorii Względności (STW).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Paradoks drabiny · Zobacz więcej »
Paradoks EPR
Paradoks (także: niekompletność, eksperyment myślowy) EPR – eksperyment myślowy, który miał na celu wykazanie niezupełności mechaniki kwantowej.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Paradoks EPR · Zobacz więcej »
Paradygmat
Paradygmat (gr. parádeigma „przykład, wzór”) – zbiór pojęć i teorii tworzących podstawy danej nauki; znaczenie to wprowadził filozof Thomas Kuhn w książce Struktura rewolucji naukowych (ang. The Structure of Scientific Revolutions) z 1962 roku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Paradygmat · Zobacz więcej »
Paul Dirac
Paul Adrien Maurice Dirac (IPA:, ur. 8 sierpnia 1902 w Bristolu, zm. 20 października 1984 w Tallahassee) – brytyjski fizyk teoretyk, noblista; w co najmniej dwóch rankingach fizyków znalazł się w pierwszej dziesiątce wszech czasów, a w jednym z nich zajął piąte miejsce.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Paul Dirac · Zobacz więcej »
Paul Langevin
Paul Langevin (ur. 23 stycznia 1872 w Paryżu, zm. 19 grudnia 1946 tamże) – francuski fizyk teoretyk, pedagog i działacz oświatowy, w latach 1944–1946 prezes Ligi Praw Człowieka (LDH).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Paul Langevin · Zobacz więcej »
Pęd (fizyka)
Pęd – wektorowa wielkość fizyczna opisująca mechanikę, a więc ruch i oddziaływania obiektu fizycznego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Pęd (fizyka) · Zobacz więcej »
Podróżowanie w czasie
Podróżowanie w czasie – przemieszczanie się w przód (odbiegające od „naturalnego” tempa upływu czasu) lub przemieszczanie się w tył w czasie, w sposób podobny do przemieszczania się w przestrzeni.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Podróżowanie w czasie · Zobacz więcej »
Pole elektromagnetyczne
Pole elektromagnetyczne – pole fizyczne, stan przestrzeni, w której na obiekt fizyczny mający ładunek elektryczny działająsiły o naturze elektromagnetycznej.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Pole elektromagnetyczne · Zobacz więcej »
Pomiar
Pomiar – według współczesnej fizyki proces oddziaływania przyrządu pomiarowego z badanym obiektem, zachodzący w czasie i przestrzeni, którego wynikiem jest uzyskanie informacji o własnościach obiektu.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Pomiar · Zobacz więcej »
Postępy Fizyki
Postępy Fizyki – czasopismo wydawane przez Polskie Towarzystwo Fizyczne służące „krzewieniu wiedzy fizycznej w Polsce”.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Postępy Fizyki · Zobacz więcej »
Powrót z gwiazd
Powrót z gwiazd – powieść Stanisława Lema, zaliczana do klasyki gatunku science fiction.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Powrót z gwiazd · Zobacz więcej »
Prawa zachowania
Prawa zachowania – prawa fizyki stwierdzające, że w układach fizycznych izolowanych od otoczenia określone wielkości fizyczne pozostająstałe.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prawa zachowania · Zobacz więcej »
Prawo Ampère’a
Pole magnetyczne wokół przewodnika z prądem Prawo Ampère’a – prawo wiążące indukcję magnetycznąwokół przewodnika z natężeniem prądu elektrycznego przepływającego w tym przewodniku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prawo Ampère’a · Zobacz więcej »
Prawo Coulomba
Waga skręceń Coulomba Prawo Coulomba – prawo fizyki, opisujące siłę oddziaływania elektrostatycznego ładunków elektrycznych.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prawo Coulomba · Zobacz więcej »
Prawo Gaussa (elektryczność)
Prawo Gaussa dla elektryczności – prawo wiążące pole elektryczne z jego źródłem, czyli ładunkiem elektrycznym.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prawo Gaussa (elektryczność) · Zobacz więcej »
Prawo Hubble’a-Lemaître’a
Pierwotny wykres Hubble’a Prawo Hubble’a–Lemaître’a (dawniej prawo Hubble’a) – podstawowe prawo kosmologii obserwacyjnej, wiążące odległości galaktyk r z ich tzw.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prawo Hubble’a-Lemaître’a · Zobacz więcej »
Prawo indukcji elektromagnetycznej Faradaya
Prawo indukcji elektromagnetycznej Faradaya – prawo oparte na doświadczeniach Faradaya z 1831 roku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prawo indukcji elektromagnetycznej Faradaya · Zobacz więcej »
Prawo powszechnego ciążenia
Prawo powszechnego ciążenia, zwane także prawem powszechnego ciążenia Newtona – prawo głoszące, że każdy obiekt we wszechświecie przyciąga każdy inny obiekt z siłą, która jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między ich środkami.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prawo powszechnego ciążenia · Zobacz więcej »
Prawo zachowania masy
Prawo zachowania masy – prawo przyrody opisujące zachowanie (pozostawanie stałą) wielkości fizycznej – masy w układzie zamkniętym i układzie izolowanym podczas przemian i oddziaływań fizycznych oraz reakcji chemicznych.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prawo zachowania masy · Zobacz więcej »
Próżnia
Pompa do ilustracji zjawiska próżni Komora próżniowa (NASA) Próżnia – w rozumieniu tradycyjnym pojęcie równoważne pojęciu pustej przestrzeni.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Próżnia · Zobacz więcej »
Prąd przesunięcia
Prąd przesunięcia – wielkość fizyczna o wymiarze prądu elektrycznego zależna od szybkości zmian natężenia pola elektrycznego w dielektryku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prąd przesunięcia · Zobacz więcej »
Prędkość
Prędkość – wielkość fizyczna opisująca szybkość zmiany położenia ciała względem układu odniesienia.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prędkość · Zobacz więcej »
Prędkość światła
Prędkość światła w zależności od kontekstu może oznaczać.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prędkość światła · Zobacz więcej »
Prędkość fazowa
Prędkość fazowa – prędkość, z jakąrozchodząsię miejsca fali o tej samej fazie.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prędkość fazowa · Zobacz więcej »
Prędkość grupowa
Prędkość grupowa – wielkość opisująca rozchodzenie się fal nieharmonicznych (innych niż sinusoidalne), w sytuacji, gdy natężenie fali nie wpływa na prędkość jej ruchu.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Prędkość grupowa · Zobacz więcej »
Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) – rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Promieniowanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »
Propagator
Propagator – sposób opisu zachowania cząstki elementarnej w kwantowej teorii pola.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Propagator · Zobacz więcej »
Przekształcenie afiniczne
Fraktal podobny do liścia paproci: każdy z liści jest związany z pozostałymi poprzez transformację afiniczną. Np. liść czerwony można przetransformować w liść ciemnoniebieski lub jasnoniebieski poprzez złożenie odbić, obrotów, skalowania i translacji. Transformacja afiniczna płaszczyzny 2D może być wykonana w 3 wymiarach. Translacja jest wykonywana poprzez przesunięcie wzdłuż osi z, obrót – poprzez obrót wokół osi z. Przekształcenie afiniczne (z łaciny, affinis, „powiązany z”), powinowactwo lub pokrewieństwo – przekształcenie geometryczne przestrzeni euklidesowych, odwzorowujące odcinki na odcinki, proste w proste, płaszczyzny w płaszczyzny, linie równoległe w linie równoległe.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Przekształcenie afiniczne · Zobacz więcej »
Przekształcenie liniowe
Przekształcenie liniowe (homomorfizm liniowy, operator liniowy, odwzorowanie liniowe, transformacja liniowa) – w algebrze liniowej jest to funkcja \mathrm f\colon U \to V między przestrzeniami liniowymi U, V zachowująca ich działania w tym sensie, że (dokładna definicja – patrz niżej).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Przekształcenie liniowe · Zobacz więcej »
Przestrzeń (fizyka)
Przestrzeń – w fizyce oznacza to, co nas otacza i w czym przebiegająwszystkie zjawiska fizyczne.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Przestrzeń (fizyka) · Zobacz więcej »
Przestrzeń euklidesowa
Przestrzeń euklidesowa – przestrzeń opisywana przez geometrię euklidesową.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Przestrzeń euklidesowa · Zobacz więcej »
Przestrzeń metryczna
Przestrzeń metryczna – zbiór z zadanąna nim metryką, tj.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Przestrzeń metryczna · Zobacz więcej »
Przestrzeń pseudometryczna
Przestrzeń pseudometryczna – zbiór z wprowadzonym rozszerzeniem pojęcia metryki, od której odróżnia jąaksjomat identyczności nierozróżnialnych: pseudometryka dopuszcza przypadek, gdy nieidentyczne elementy zbioru sąoddalone o zerową„odległość”.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Przestrzeń pseudometryczna · Zobacz więcej »
Przyczynowość
Przyczynowość – kategoria filozoficzna oznaczająca jednąz form powszechnej i koniecznej zależności zjawisk, które mająmiejsce w obiektywnej rzeczywistości.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Przyczynowość · Zobacz więcej »
Równania Maxwella
James Clerk Maxwell Równania Maxwella – cztery podstawowe równania elektrodynamiki klasycznej zebrane i rozwinięte przez Jamesa Clerka Maxwella.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Równania Maxwella · Zobacz więcej »
Równanie Diraca
Równanie Diraca – jedno z fundamentalnych równań w relatywistycznej mechanice kwantowej, sformułowane przez angielskiego fizyka Paula Diraca w 1928 roku, słuszne dla cząstek o dowolnie wielkich energiach (tzw. cząstek relatywistycznych) o spinie 1/2 (fermiony, np. elektrony, kwarki), swobodnych i oddziałujących z polem elektromagnetycznym. Istnienie spinu wynika z samego żądania relatywistycznej niezmienniczości równania ruchu cząstek. Odpowiada równaniu Pauliego, które także zawiera spin cząstek, ale wprowadza go w sposób fenomenologiczny, niejako sztuczny, a jedynie dlatego, by otrzymać zgodność z doświadczeniem Sterna-Gerlacha (rozszerzając formalizm nierelatywistycznego równania Schrödingera). Równanie Diraca jest równaniem macierzowym – de facto stanowi ono układ 4 równań ze względu na fakt, iż symbole gamma (lub alfa, beta), występujące w tym równaniu, sąmacierzami 4 \times 4. Równania Diraca zapisuje się w postaci jawnie relatywistycznie niezmienniczej lub w tzw. obrazie Schrödingera. Ta ostatnia postać została najpierw wyprowadzona przez Diraca i jest stosowana ze względu na wygodę do wykonywania obliczeń, gdyż odróżnia współrzędne przestrzenne od współrzędnej czasowej. Równanie Diraca zostało potwierdzone w odniesieniu do struktury subtelnej widma atomu wodoru, wykazując znakomitązgodność z pomiarami. Przewiduje istnienie antycząstek. Niektóre jednak efekty, takie jak kreacja i anihilacja cząstek czy przesunięcie Lamba tłumaczy dopiero elektrodynamika kwantowa.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Równanie Diraca · Zobacz więcej »
Równanie Kleina-Gordona
Równanie Kleina-Gordona – relatywistyczna wersja (opisująca skalarne lub pseudoskalarne cząstki o zerowym spinie) równania Schrödingera.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Równanie Kleina-Gordona · Zobacz więcej »
Równoczesność
Równoczesność − zachodzenie zdarzeń o różnych współrzędnych przestrzennych w tym samym czasie.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Równoczesność · Zobacz więcej »
Równoważność masy i energii
Równoważność masy i energii – koncepcja, według której masa (bezwładna) obiektu lub układu jest miarązawartej w nim energii.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Równoważność masy i energii · Zobacz więcej »
Reakcja chemiczna
SN2 rozerwanie wiązania i utworzenie nowego zachodzi równocześnie Reakcja chemiczna – każdy proces, w wyniku którego pierwotna substancja zwana substratem przemienia się w innąsubstancję zwanąproduktem.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Reakcja chemiczna · Zobacz więcej »
Reakcja jądrowa
Reakcje jądrowe – przemiany jąder atomowych wywołane ich oddziaływaniem wzajemnym bądź też ich oddziaływaniem z cząstkami elementarnymi.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Reakcja jądrowa · Zobacz więcej »
Relatywistyczna mechanika kwantowa
Relatywistyczna mechanika kwantowa – teoria kwantowa uwzględniająca istnienie skończonej, maksymalnej do osiągnięcia prędkości równej prędkości światła w próżni, zarówno dla ruchu cząstek, jak i propagacji oddziaływania.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Relatywistyczna mechanika kwantowa · Zobacz więcej »
Relatywistyczny efekt Dopplera
Relatywistyczny efekt Dopplera – efekt Dopplera zachodzący dla światła.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Relatywistyczny efekt Dopplera · Zobacz więcej »
Relatywizm
Relatywizm – pogląd filozoficzny, wedle którego prawdziwość wypowiedzi można oceniać wyłącznie w kontekście systemu, w którym sąone wypowiadane.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Relatywizm · Zobacz więcej »
Rozmaitość pseudoriemannowska
Rozmaitość pseudoriemannowska (przestrzeń pseudoriemannowska) (M, p,q) – uogólnienie rozmaitości riemannowskiej: tensor metryczny g_(x) może tu być zarówno określony dodatnio, jak i nieokreślony, przy czym element liniowy poprzez odpowiedni wybór współrzędnych krzywoliniowych można sprowadzić – przynajmniej lokalnie, tj.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Rozmaitość pseudoriemannowska · Zobacz więcej »
Ruch (fizyka)
Ruch w fizyce – zmiana położenia ciała odbywająca się w czasie względem określonego układu odniesienia.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Ruch (fizyka) · Zobacz więcej »
Ruch jednostajny
Ruch jednostajny – ruch, w którym w takich samych przedziałach czasowych ciało pokonuje takie same odcinki drogi.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Ruch jednostajny · Zobacz więcej »
Ruch opóźniony
Ruch opóźniony – ruch, w którym prędkość maleje.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Ruch opóźniony · Zobacz więcej »
Siła Lorentza
Kierunek działania siły Lorentza w zależności od ładunku cząstki Wiązka elektronów poruszających się po orbicie kołowej w stałym polu magnetycznym Siła Lorentza – siła, jaka działa na cząstkę obdarzonąładunkiem elektrycznym, poruszającąsię w polu elektromagnetycznym.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Siła Lorentza · Zobacz więcej »
Spadek swobodny
Spadek swobodny – ruch odbywający się wyłącznie pod wpływem ciężaru (siły grawitacji), bez oporów ośrodka.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Spadek swobodny · Zobacz więcej »
Spin (fizyka)
Przykład obracającego się ciała, które dopiero po obrocie o 720 stopni znajdzie się w tym samym stanie. Podobne właściwości ma fermion o spinie ½ nieoznaczoności kwantowej określone sąjedynie stożki możliwych usytuowań wektora spinu Spin – moment pędu (kręt) cząstki wynikający z jej natury kwantowej.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Spin (fizyka) · Zobacz więcej »
Stan splątany
Stan splątany – rodzaj skorelowanego stanu kwantowego dwóch lub więcej układów kwantowych.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Stan splątany · Zobacz więcej »
Stanisław Lem
Stanisław Herman Lem (ur. 12 lub 13 września 1921 we Lwowie, zm. 27 marca 2006 w Krakowie) – polski pisarz gatunku hard science fiction, filozof, futurolog oraz krytyk.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Stanisław Lem · Zobacz więcej »
Strzałka czasu
Strzałka czasu (ang. arrow of time) – oznacza kierunek upływu czasu.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Strzałka czasu · Zobacz więcej »
Supernowa
Mgławica pozostała po „Gwieździe Keplera”, SN 1604 Supernowa w NGC 6946 Supernowa – termin określający kilka rodzajów kosmicznych eksplozji powodujących powstanie na niebie niezwykle jasnego obiektu, który już po kilku tygodniach lub miesiącach staje się niemal niewidoczny.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Supernowa · Zobacz więcej »
Synchronizacja zegarów
Synchronizacja zegarów – sposób synchronizacji zegarów w różnych układach odniesienia poprzez wymianę sygnałów.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Synchronizacja zegarów · Zobacz więcej »
Tachion
Teoretyczna wizualizacja obserwacji tachionu. Tachion (z greckiego ταχύς tachýs – szybki, prędki) – hipotetyczna cząstka elementarna, która porusza się z prędkościąnadświetlną, czyli większąniż prędkość światła w próżni (c).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Tachion · Zobacz więcej »
Tachionowy antytelefon
Tachionowy antytelefon, znany również jako Paradoks Tolmana – hipotetyczne urządzenie, które można wykorzystać, aby wysłać sygnał w przeszłość.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Tachionowy antytelefon · Zobacz więcej »
Tensor pola elektromagnetycznego
Tensor pola elektromagnetycznego – tensor opisujący pole elektromagnetyczne.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Tensor pola elektromagnetycznego · Zobacz więcej »
Tensorowe równania Maxwella
Tensorowe równania Maxwella – wyrażenie równań Maxwella w szczególnej teorii względności.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Tensorowe równania Maxwella · Zobacz więcej »
Teoria de Broglie’a-Bohma
Teoria de Broglie-Bohma (także: teoria fali pilotującej, mechanika Bohma, interpretacja Bohma lub interpretacja przyczynowa) – interpretacja mechaniki kwantowej zakładająca, że.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Teoria de Broglie’a-Bohma · Zobacz więcej »
Teoria eteru Lorentza
To, co jest obecnie nazywane teoriąeteru Lorentza, sięga korzeniami „teorii elektronu” Hendrika Lorentza, która była kulminacjąrozwoju klasycznych teorii eteru na przełomie wieków XIX i XX.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Teoria eteru Lorentza · Zobacz więcej »
Teoria naukowa
Teoria naukowa – całość logicznie spoistych uogólnień, wywnioskowanych na podstawie ustalonych faktów naukowych i powiązanych z dotychczasowym stanem nauki.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Teoria naukowa · Zobacz więcej »
Teorie emisji
Teorie emisji, teorie emisyjne, zwane również teoriami emitera lub balistycznymi teoriami światła – teorie fizyczne w optyce i elektrodynamice, alternatywne zarówno dla teorii eteru, jak i szczególnej teorii względności (STW).
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Teorie emisji · Zobacz więcej »
Teorie eteru
Teorie eteru — propozycje istnienia eteru (od gr. „górne powietrze” lub „czyste, świeże powietrze”, American Heritage Dictionary of the English Language.), ośrodka wypełniającego przestrzeń, substancję lub pole, niezbędnego jako medium transmisyjne dla rozchodzenia się sił elektromagnetycznych lub grawitacyjnych.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Teorie eteru · Zobacz więcej »
Transformacja Galileusza
Transformacja Galileusza – jest to transformacja współrzędnych przestrzennych i czasu z jednego układu odniesienia do innego, poruszającego się ruchem jednostajnym prostoliniowym względem pierwszego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Transformacja Galileusza · Zobacz więcej »
Transformacja Lorentza
linii świata gwałtownie przyspieszającego obserwatora Animacja transformacji Lorentza Transformacja Lorentza, przekształcenie Lorentza – przekształcenie liniowe przestrzeni Minkowskiego umożliwiające obliczenie wielkości fizycznych w poruszającym się układzie odniesienia, jeśli wielkości te znane sąw danym układzie.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Transformacja Lorentza · Zobacz więcej »
Tunel czasoprzestrzenny
Tunel czasoprzestrzenny (ang. wormhole), początkowo też nazywany mostem Einsteina-Rosena – hipotetyczna właściwość topologiczna czasoprzestrzeni będąca rodzajem „skrótu” pomiędzy co najmniej dwoma obszarami Wszechświata lub rodzajem mostu łączącego wszechświaty.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Tunel czasoprzestrzenny · Zobacz więcej »
Układ inercjalny
Układ inercjalny (inaczej inercyjny, z łac. inertia „bezwładność”) – układ odniesienia, w którym każde ciało, niepodlegające zewnętrznemu oddziaływaniu z innymi ciałami, porusza się bez przyspieszenia (tzn. ruchem jednostajnym prostoliniowym) lub pozostaje w spoczynku.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Układ inercjalny · Zobacz więcej »
Układ odniesienia
Układ odniesienia (fizyka) – punkt lub układ punktów w przestrzeni, względem którego określa się położenie lub zmianę położenia (ruch) danego ciała.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Układ odniesienia · Zobacz więcej »
Układ preferowany
Układ preferowany – wyróżniony układ odniesienia, względem którego prawa fizyczne przyjmująszczególnąi najprostsząpostać.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Układ preferowany · Zobacz więcej »
Układ Słoneczny
Słońce, planety i planety karłowate Układu Słonecznego; wielkości w skali, odległości nie zachowująskalihttp://www.phrenopolis.com/perspective/solarsystem/ Grafika przedstawiająca Słońce i planety z zachowaniem skali zarówno odległości, jak i ich wielkości.. Układ Słoneczny – układ planetarny w Drodze Mlecznej, składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich: ośmiu planetW styczniu 2016 roku opublikowano pracę, która wykazuje duże prawdopodobieństwo istnienia dziewiątej planety o masie rzędu 10 mas Ziemi poza orbitąNeptuna.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Układ Słoneczny · Zobacz więcej »
Warunek Lipschitza
Dla funkcji spełniającej warunek Lipschitza istnieje podwójny stożek (biały), którego wierzchołek można przesuwać wzdłuż wykresu funkcji, a wnętrze pozostaje rozłączne z tym wykresem. Warunek Lipschitza – własność ograniczenia ilorazów różnicowych funkcji; intuicyjnie można powiedzieć, że ograniczona jest szybkość zmian jej wartości.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Warunek Lipschitza · Zobacz więcej »
Wektor stanu
W mechanice kwantowej wektor stanu to wektor opisujący stan kwantowy danego układu kwantowego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Wektor stanu · Zobacz więcej »
Wektory i wartości własne
Wektory i wartości własne – wielkości opisujące endomorfizm danej przestrzeni liniowej; wektor własny przekształcenia można rozumieć jako wektor, którego kierunek nie ulega zmianie po przekształceniu go endomorfizmem; wartość własna odpowiadająca temu wektorowi to skala podobieństwa tych wektorów.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Wektory i wartości własne · Zobacz więcej »
Werner Heisenberg
Werner Karl Heisenberg (ur. 5 grudnia 1901 w Würzburgu, zm. 1 lutego 1976 w Monachium) – niemiecki fizyk teoretyk, filozof nauki i jej popularyzator, noblista.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Werner Heisenberg · Zobacz więcej »
Wielka encyklopedia powszechna PWN
WEP PWN, tom 9, s. 104 i insert Wielka encyklopedia powszechna PWN – polska encyklopedia powszechna wydana w latach 1962–1970 przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Wielka encyklopedia powszechna PWN · Zobacz więcej »
Wydawnictwo Naukowe PWN
Wydawnictwo Naukowe PWN (WN PWN), w latach 1951–1991 Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN) – polskie wydawnictwo naukowe założone w 1951 w Warszawie jako Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Wydawnictwo Naukowe PWN · Zobacz więcej »
Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (FUW) – wydział Uniwersytetu Warszawskiego prowadzący badania naukowe i kształcący (studia I, II i III stopnia) w dziedzinach.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego · Zobacz więcej »
Wzór Lorentza
Lejdzie, 2017 rok Wzór Lorentza – wzór na skrócenie odległości, zwane też skróceniem Lorentza lub Lorentza-Fitzgeralda.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Wzór Lorentza · Zobacz więcej »
YouTube
Siedziba YouTube w San Bruno San Mateo YouTube (skrót YT) – amerykański serwis internetowy założony 14 lutego 2005 roku, umożliwiający bezpłatne udostępnianie, edycję, nadawanie na żywo i komentowanie filmów.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i YouTube · Zobacz więcej »
Zasada odpowiedniości
Zasada odpowiedniości (zasada korespondencji) – zasada dotycząca relacji pomiędzy dwiema teoriami fizycznymi, z których jedna jest uogólnieniem bądź rozszerzeniem drugiej, wcześniejszej (klasycznej) teorii.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Zasada odpowiedniości · Zobacz więcej »
Zasada równoważności
Zasada równoważności – zasada fizyczna dotycząca grawitacji, a konkretniej równości masy grawitacyjnej i masy bezwładnej.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Zasada równoważności · Zobacz więcej »
Zasada względności
Zasada względności głosi, że prawa fizyki w dwóch inercjalnych układach odniesienia sątakie same.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Zasada względności · Zobacz więcej »
Zasada zachowania ładunku
Zasada zachowania ładunku – prawo zachowania dotyczące ładunku elektrycznego, stwierdzające, że ładunek elektryczny nie może być ani utworzony, ani zniszczony.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Zasada zachowania ładunku · Zobacz więcej »
Zasada zachowania energii
Zasada zachowania energii – sformułowane przez Émilie du Châtelet empiryczne prawo fizyki, stwierdzające, że w układzie izolowanym suma wszystkich rodzajów energii układu jest stała w czasie.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Zasada zachowania energii · Zobacz więcej »
Zasady dynamiki Newtona
url.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Zasady dynamiki Newtona · Zobacz więcej »
Zdarzenie czasoprzestrzenne
Zdarzenie czasoprzestrzenne – podstawowe pojęcie z zakresu teorii względności: jest to krótkotrwałe zjawisko fizyczne, obejmujące niewielki obszar przestrzenny; zdarzenie – coś, o czym można powiedzieć, gdzie i kiedy zaszło”.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Zdarzenie czasoprzestrzenne · Zobacz więcej »
Zderzenie
Zderzenie – ogół zjawisk powstających przy zetknięciu się poruszających się względem siebie ciał.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Zderzenie · Zobacz więcej »
Ziemia
Ziemia (trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i Ziemia · Zobacz więcej »
1905
Bez opisu.
Nowy!!: Szczególna teoria względności i 1905 · Zobacz więcej »
