Komunikacja

953 kontakty: Aarifi Pasza, Aaronios, Aži Dahaka, Abi-ramu (eponim), Abraham, Abraham (film), Abraham z Kaszkaru, Abraham z Lipeh, Abu al-Makarim, Abu Bakr, Abu Hurejra, Abu Musab az-Zarkawi, Abzu, Achemenidzi, Adam Mez, Aecjusz z Amidy, Ahlamu, Ak Kojunlu, Akad (kraina), Akad (miasto), Akadowie, Akitu, Akkar Survey Project, Akszak (miasto), Al-Buhturi, Al-Hira, Alabaster, Alaktaga długoucha, Albarello, Aleksander Laszenko, Aleksander Macedoński, Aleksander z Bergamo, Aleksandr Kołczak, Aleppo, Alfa Lupi, Algebra, Ali ibn Abi Talib, Altair (gwiazda), Alulim, Amasaku, Amidu, Ammianus Marcellinus, Amoryci, Amr ibn Kulsum, Amurru, Amurru (państwo w starożytnej Syrii), An = Anum, Anam (król), Anat, Anders Fogh Rasmussen, ..., André Parrot, Andrzej Awsiej, Anszan, Antu (bogini), Antygon I Jednooki, Anu, Apamea (ujednoznacznienie), Apiszal, Arabia, Arabia Deserta, Arabia Felix, Arabowie, Arabski podbój Iranu, Aram, Aram-Naharaim, Aramejczycy, Arbela, Archanioł Uriel, Archeologia lotnicza, Archibald Wavell, Architektura Urartu, Architektura wczesnochrześcijańska, Aretologia, Arinu, Aritum, Arka Noego, Arktur, Armenia, Armenia Mała, Armia asyryjska, Arrapha, Arsamosata, Artabanus I, Artabanus II, Artaksydowie, Artawazdes II, Arthur Grenfell Wauchope, Arthur Harris, Arthur Wigram Money, Aruru, Asad ibn al-Furat, Astrologia, Święty Achacy, Świnia domowa, Asyria, Asyrologia, Asyryjczycy, Asyryjski Kościół Wschodu, Asyryjski Kościół Wschodu w Indiach, Aszur (miasto), Audianie, Audyt wewnętrzny, Austen Chamberlain, Austen Henry Layard, Şanlıurfa, Azja Zachodnia, Azjatycki sposób produkcji, Azulejo, Azupiranu, Łuk (architektura), İskenderun, Żołna modrolica, Żołnierz, Życie pośmiertne, Żydzi, Żyzny Półksiężyc, Babilońska mapa świata, Babilon, Babilon (ujednoznacznienie), Babilonia, Bahrajn, Bahram II, Balaam, Ballaghmore, Baran (astrologia), Bateria z Bagdadu, Bau, Bóstwa kasyckie, Beltani, Beniamin z Tudeli, Berthold Wells Key, Bethzabda, Białe wino, Białorzytka białogrzbieta, Biblioteka Papieskiego Instytutu Biblijnego, Biochemia piwa, Birmingham Museum and Art Gallery, Bit resz, Bit-Adini, Bit-Bahiani, Bit-Halupe, Bit-Zamani, Bitwa pod Al-Kadisijją, Bitwa pod Altaqu, Bitwa pod Arraphą, Bitwa pod Bagdadem (1258), Bitwa pod Carrhae, Bitwa pod Firaz (634), Bitwa pod Gablini, Bitwa pod Gaugamelą, Bitwa pod Harran, Bitwa pod Kunaksą, Bitwa pod Megiddo (XV w. p.n.e.), Bitwa pod Nahawandem, Bitwa pod Nisibis (217), Bitwa pod Opis, Bitwa pod Satalą (530), Bitwa pod Singarą, Bitwa pod Solachon, Bitwa przy moście pod Al-Hira, Black Watch, Bliźnięta (astrologia), Bliski Wschód, Brama Cylicyjska, Brama Isztar, Bristol M.1, Broda (zarost), Buława, Bunt Chaldejczyków, Carey Franklin Coombs, Cegła, Cegła suszona, Ceramika architektoniczna, Cesarstwo Bizantyńskie, Cesarstwo Palmyry, Cesarstwo Rzymskie, Chaldi, Chaos (mitologia), Charty, Chłopi, Chordofony smyczkowe, Chordofony szyjkowe, Chronologia starożytnego Bliskiego Wschodu, Chryzelefantyna, Ciobănesc Românesc Carpatin, Claude Auchinleck, Corbicula fluminalis, Cudzołóstwo, Cyryl VIII Geha, Cywilizacja doliny Indusu, Czarna śmierć, Czarny obelisk Salmanasara III, Czobanidzi, Czopek (farmaceutyka), Dagon, Damgalnuna, Damnatio memoriae, Dara, Dara (Mezopotamia), Datowanie sotisowe, Dawna medycyna, Dżamdat Nasr, Dekolonizacja muzeów, Demetriusz III Filopator, Demonologia babilońska, Demostenes, Der, Deukalion (syn Prometeusza), Dialekt asyryjski, Dialekt babiloński, Dialekt staroakadyjski, Dilbat, Dilmun, Dioklecjan, Do Joachima Lelewela, Dolina aluwialna, Dom, Domowie, Drzewo Życia (religia), Dumuzi (bóg), Dur-Kurigalzu, Durum (miasto), Dynastia Antoninów, Dynastia E, Dynastia elamicka, Dynastia kasycka, Dynastia Maurjów, Dynastia Shang, Dynastia Tang, Dynastia z plemienia Bit-Bazi, E-babbar, E-eszgal, E-kur, E-mah, E-meslam, E-sagila, E-szara, E-ulmasz, E-zida, Ebla, Eden (raj), Edward Quinan, Efrem z Antiochii, Egipcjanin Sinuhe, Egipt, Egipt w średniowieczu, Ekallatum, Elam, Elamici, Eliezer, Emar, Emporium, Emutbal, En-ana-tuma, En-nirgal-ana, En-nirzi-ana, Enanedu, Enanepada, Enheduanna, Eninkimar, Enki, Enlil, Enmenana, Enninsunzi, Enuma elisz, Epidemie dżumy na Malcie, Epoka żelaza, Epoka brązu, Epoka hellenistyczna, Epos o Gilgameszu, Ereszkigal, Erich von Däniken, Eridu, Ernest Choquin de Sarzec, Erra, Esznunna, Etana, Eternals (film), Eufrat, Ewa Fleszar, Ewangelie Rabbuli, Ewolucjonizm (nauki społeczne), Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii, Fenicja, Fibrobeton, Figa, Filaret Brachamios, Filip I Arab, Filozofia świata islamu, Fontanna, Fraates II, Francis Michie Shepherd, Franciszek Rogowski (oficer), Gablinu, Gaj (las), Gatumdug, Gaugamela, Gaza (Palestyna), Górna Mezopotamia, Gąsiorek, Gedrozja, Gemma (kamień), Geografia (Ptolemeusz), Geografia Iraku, Geometria, George Hamilton (lord), Gertrude Bell, Gidara, Girgaszyci, Girsu, Gnomon, Godło Kurdystanu, Godfrey Collins, Grakliani Gora, Granat właściwy, Grób Cyrusa II Wielkiego, Grób Ezdrasza, Groby Królewskie z Ur, Gryf, Grzegorz III Laham, Grzegorz z Antiochii, Grzmot (symbol), Gubazes II, Gudea, Gurkhowie, Gustav Bredemann, Gutejowie, Gwiazda, Gwiazdozbiór Orła, Gwiazdozbiór Strzelca, Habiru, Halil Kut, Hana (Mezopotamia), Hanigalbat, Harfa, Hatra, Haubica górska 3,7-calowa, Hełm, Helmuth Karl Bernhard von Moltke, Henoteizm, Henry Baker Tristram, Herodian, Hetyci, Hindanu, Hinduizm a kultura, Hipoteza podziału grupy, Hiritu, Historia Akki, Historia Armenii, Historia Azerbejdżanu, Historia Azji, Historia świata, Historia geografii, Historia Iraku, Historia Iranu, Historia liczb, Historia matematyki, Historia nauki, Historia niewolnictwa, Historia Palestyny, Historia piwa, Historia prawa, Historia techniki, Historia Turcji, Historia Ziemi, Hmong, Hormuzd Rassam, Hunowie, Huryci, I dynastia z Isin, I dynastia z Kraju Nadmorskiego, Ibal-pi-El I, Ibbi-Suen, Ibn al-Hajsam, Ibn Tajmijja, Ibrahim Pasza, II dynastia z Isin, II dynastia z Kraju Nadmorskiego, II tysiąclecie p.n.e., II wiek, II wiek p.n.e., III tysiąclecie p.n.e., III wiek, III wojna syryjska, Ilaba, Ilum-gamil, Imperium akadyjskie, Inżynieria lądowa, Inibszina, Inibszina (Mari), Inkrustacja (zdobnictwo), Inskrypcje runiczne z Bergen, Instrument strunowy, Inwestytura Zimri-Lima, Irak, Irak Perski, Iran, Irdanene, Irygacja (rolnictwo), Iryzacja, Isin, Islam, Iszhara (bogini miłości), Iszkur, Iszme-Dagan, Isztar, Isztaran, IV tysiąclecie p.n.e., IV wiek, Jabłoń dzika, Jadwiga Mrozowska, Jakub (imię), Jakub z Sarug, Janusz Meuszyński, Józef Grzybowski, Język akadyjski, Język amorycki, Język aramejski, Język asyryjski, Język hurycki, Język kasycki, Język praindoeuropejski, Język prasemicki, Język sumeryjski, Język urartyjski, Języki afroazjatyckie, Języki Azerbejdżanu, Języki huro-urartyjskie, Języki indoeuropejskie, Języki wschodniosemickie, Jom Kipur, Jordan z Saksonii, Juda Tadeusz Apostoł, Jules Oppert, Justyn II, Kadmuhu, Kahat, Kajakarstwo, Kalendarium historii Iraku, Kalendarium historii nauki, Kalhu, Kamea, Kampania mezopotamska, Kampania synajska i palestyńska, Kanat, Kapitel, Karaimizm, Karjat Zat Kahl, Karkemisz, Karus, Kasimizm, Kastracja, Kasyci, Katafrakt, Katepano, Kawad II, Kedorlaomer, Ki (bogini), Kibszuna, King’s Own Royal Regiment (Lancaster), Kipu, Klepsydra, Koło (technika), Koło garncarskie, Kościół chaldejski, Kościół perski, Kościół Wschodu, Kobiety w nauce, Kodeks Hammurabiego, Kodeks Nitryjski, Konferencja w San Remo, Konstanty Schmidt-Ciążyński, Konstantyn V Kopronim, Konwersja pisma, Konya, Korale (biżuteria), Król czterech stron świata, Król królów, Król wszechświata, Królestwo Boże, Królestwo minejskie, Królestwo Partów, Królewska gra z Ur, Kronika Nabonida, Kronika władców Lagasz, Kronika wczesnych królów, Kruk zwyczajny, Kserkses I, Księga Rodzaju, Księga Urantii, Księgi Mekabiego, Kudurru, Kulik cienkodzioby, Kult astralny, Kult obrazów, Kult solarny, Kultura śródziemnomorska, Kultura badaryjska, Kultura Dżarmo, Kultura Halaf, Kultura majkopska, Kultura Niniwa 5, Kultura Sintaszta-Pietrowka, Kultura trypolska, Kusz (postać biblijna), Kwintus Fabiusz Piktor, Labirynt, Lagasz, Lamassu, Lamasztu, Lament nad upadkiem Ur, Laodycea, Larak, Larsa, Las (bogini), Lekarz weterynarii, Lew (astrologia), Lew afrykański, Lewant, Liczenie na palcach, Lilith, Lis rudy, List Jakuba do Kwadratusa, Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku, Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Turcji, Lista kobiet szefów państw i rządów, Lista królów Ur i Isin, Listy amarneńskie, Literatura arabska, Literatura hetycka, Literatura sumero-akadyjska, Lubdu, Ludobójstwo Ormian, Ludy Morza, Lugal-agrigzi, Luwr, Luzjusz Kwietus, Mady, Magan, Makrynus, Maksym III Mazloum, Maksymos V Hakim, Malarstwo historyczne, Mapa z Gasur, Marad, Mardin, Mardin degli Armeni, Marduk, Mari, Mari (ujednoznacznienie), Marsz dziesięciu tysięcy, Marutas z Mezopotamii, Maserati Shamal, Max Mallowan, Me-Ulmasz, Medycyna Mezopotamii, Medycyna starożytna, Medycyna starożytnego Egiptu, Medycyna weterynaryjna, Melchicki patriarcha Antiochii, Melechesh, Meli-Szipak, Meluhha, Mesopotamia, Mezolit, Mezopotamia (ujednoznacznienie), Miary greckie, Miasto-państwo, Międzyrzecze (geografia), Mit fallocentryczny, Mitanni, Mitologia arabska, Mitologia sumeryjska, Mitrydates II Arsacyda, Mitrydates IV, Mosul, Mozaika sztyftowa, Muł (ssak), MUL.APIN, Murad IV, Mursili I, Musasir, Mutiabal, Mutkinu, Muzeum Archeologiczne w Stambule, Muzeum Brytyjskie, Muzeum Narodowe Iraku, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzyka, Muzyka antyczna, Muzyka arabska, Muzyka żydowska, Muzyka w starożytności, Nabatejczycy, Nabuchodonozor II, Nabulu, Nachor (syn Teracha), Nadir Szah Afszar, Nagość, Najazd Abbasydów na Anatolię, Nammu, Nanna (bóg), Nanocząstki miedzi, Nansze, Naram-Sin, Nasibina, Nóż z Dżebel el-Arak, Necronomicon, Nemrik 9, Nemrut, Nergal (bóstwo), Nesa, Nestorianizm, Newe Ur, Nidaba, Niger (rzeka), Nile, Nimrod, Nin-alla, Nin-hedu, Ninazu, Ningal, Ningirsu, Ningiszzida, Ninhursag, Niniwa, Ninlil, Ninsun, Ninszatapada, Nintur, Ninurta, Nippur, Niszi-iniszu, Nizina, Nornik, Notariusz, Nowa Chronologia (Davida Rohla), Nuncjatura Apostolska w Iraku, Nungal, Nusaybin, Nuzi, Ny Carlsberg Glyptotek, Obelisk Teodozjusza, Obrona Wan (1915), Obsydian, Odyseja Asteriksa, Okres starosumeryjski, Okres Ubajd, Okres Uruk, Osroes I, Ozeasz, Pałac, Pałac Zimri-Lima w Mari, Państwo Kuszanów, Państwo nowobabilońskie, Padaczka, Paddan-Aram, Pakorus I, Paleoastronautyka, Palestyna pod panowaniem Arabów, Palestyna w kalifacie Ummajjadów, Palindrom, Palmyra (Syria), Panbabilonizm, Partia (kraina), Pazuzu (demon), Pazuzu (figurka z Luwru), Płyta arabska, Płytka wotywna Dudu, Pergamin, Periodyzacja sztuki, Pieczęć cylindryczna, Pietro della Valle, Piotr Bieliński (archeolog), Pisanka, Pismo, Pismo analityczne, Pismo kufickie, Piszon, Pitru, Piwo, Plea minutissima, Podłoże historyczne prostytucji, Podkowiec duży, Pojazd zaprzęgowy, Pokój Wieczysty (532), Polityka publiczna, Pomnik Nereid w Ksantos, Porozumienie z Triparadejsos, Powstanie arabskie (1916–1918), Prawo międzynarodowe, Prehistoria, Princeton University Art Museum, Projekt „Przybysze i autochtoni”, Prokopiusz z Cezarei, Prostytucja, Prostytucja sakralna, Protoma, Prowincje rzymskie, Ptolemeusz III Euergetes, Pu-abi, Puszczanie krwi, Rachela, Ranunculus cornutus, Róża, Róg obfitości, Rechabici, Religia babilońska, Religia Mezopotamii, Religia starosemicka, Religia Urartu, Remanni-Adad, Retenu, Rewolucja, Rim-Sin-Szala-basztaszu, Roderic Hill, Rok księżycowy, Rolnictwo, Royal Aircraft Factory R.E.8, Roztwór stały, Rudolf Höß, Sabejczycy (Lud Księgi), Sabelianizm, Samaria (starożytne miasto), Samarytanie, Samuel Kinkead, Sargon, Sargon II, Sargon Wielki, Sarpanitu, Sasanidzi, Seleucydzi, Seleukos I Nikator, Seleukos IV Filopator, Seleukos z Seleucji, Septymiusz Sewer, Siedem (symbol), Simat-Enlil, Simat-Esztar, Sin-gamil, Sin-iribam, Sklepienie, Sklepienie kolebkowe, Sobór bazylejsko-ferrarsko-florencki, Sobór nicejski I, Spoiwo mineralne, Stanisław Hiszpański (artysta), Starożytna Grecja, Starożytność, Starożytny Bliski Wschód, Starożytny Egipt, Starożytny Iran, Stefan Zawadzki, Strefa Gazy, Stworzenie świata według Biblii, Subartu, Sufizm, Sukkot (terytorium Gada), Sumer, Sumerowie, Sumeryjska lista królów, Sutejowie, Suwak irański, Suzjana, Sven Hedin, Sychem, Synchronistyczna lista królów, Synod w Seleucji-Ktezyfonie (410), Syria i Liban, Syria starożytna, Syryjczyk, Syryjski Kościół Ortodoksyjny, Syryjskie przekłady Biblii, System liczbowy, Systemy pozycyjne, Szabakowie, Szabat, Szabireszu, Szahr-e Ghumes, Szallurtu, Szapasz, Szapur I, Szara, Szausztatar, Szefela, Szelardi, Szerida, Szibtu, Szimigi, Szinear, Sziwini, Szkło, Sznurowadło, Sztandar z Ur, Sztuka asyryjska, Sztuka grecka w okresie hellenistycznym, Sztuka islamu, Sztuka kreteńska, Sztuka starożytnej Grecji, Sztuka starożytnej Mezopotamii, Sztuka starożytnej Persji, Sztuka sumeryjska, Sztuka sumeryjska i akadyjska, Sztuka Urartu, Szumszani, Tabliczki z Ebli, Taktyka, Talent (miara), Tales z Miletu, Tall al-Ubajd, Tar'am-Agade, Technologia olejków eterycznych, Teczyna, Tejszeba, Tejszebaini, Tel Dan, Tell Abu Hafur, Tell Arbid, Tell Dżassa, Tell Leilan, Tell Rad Szakra, Tell Raffaan, Tell Ridżim, Tell Saadija, Temanici, Teodor Sykeota, Teoria liczb, Terach, Terakota, Terqa, Theodor Herzl, Theodor Kotschy, Theophilus Goldridge Pinches, Thomas Coryat, Thomas Edward Lawrence, Thor Heyerdahl, Tiamat, Tigranes II, Tigris (gwiazdozbiór), Tikrit, Tilla, Tiszpak, Tomasz z Margi, Totmes III, Trajan, Traktat w Kasr-e Szirin, Trebonian Gallus, Tsinuardi, Tukin-hatti-migrisza, Tuta-napszum, Tuta-szar-libbisz, Tuttul, Tutu (bóg), Tuzin, Tygrys (rzeka), Tymezyteusz, Typologia państw w ujęciu marksistowskim, Umma (miasto), Umowa Sykes-Picot, Upadek Babilonu, Upadek Imperium Sasanidów, Ur (miasto), Urakka, Urartu, Urasz (bóg), Urasz (bogini), Uruk, Usama Ibn Munkiz, Uszpia, Utu, V tysiąclecie p.n.e., VI tysiąclecie p.n.e., VI wiek, Via Maris, VIII tysiąclecie p.n.e., Vivian Loyd, Vojtech Zamarovský, Wadd, Walentynian I, Walerian I, Walter Andrae, Wardum, Warum, Wódka, Władysław Jabłonowski (lekarz), Wężówka afrykańska, Wełna, Wieża Babel (obraz Pietera Bruegla starszego), Wielka kolonizacja, Wielki Wóz (asteryzm), Wilk z głową człowieka, William Denis Battershill, William Francis Ainsworth, William Loftus, Winorośl właściwa, Winston Churchill, Wojciech Chrzanowski, Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628), Wojna domowa Cezara z Pompejuszem, Wojna iberyjska, Wojna iracko-irańska, Wojna Kwietusa, Wojna lazycka, Wojna persko-turecka (1532–1555), Wojna persko-turecka (1578–1590), Wojna persko-turecka (1603–1618), Wojna persko-turecka (1623–1639), Wojna rzymsko-sasanidzka (421–422), Wojny partyjsko-rzymskie, Wojny rzymsko-sasanidzkie, Wrak fenickiego statku na Gozo, Wrona siwa, Wurunkatte, Wydział Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, XI wiek, XI wiek p.n.e., XVII wiek p.n.e., XX wiek p.n.e., XXI wiek p.n.e., XXIV wiek p.n.e., XXX wiek p.n.e., YBC 7289, Zababa, Zabala, Zadig, Zamua, Zapora wodna, Zarost, Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Geograficznego, Zdobycie Aszur, Zdobycie Harranu, Zdobycie Niniwy, Zebu indyjskie, Zeugma (miasto), Ziemia, Ziggurat, Zoofilia, (7088) Ishtar, 0, 1080 p.n.e., 115, 117, 1259 w polityce, 163, 165, 1932, 197, 230, 233, 268, 3000 p.n.e., 518, 633. Rozwiń indeks (903 jeszcze) » « Skompresować indeks

Aarifi Pasza

Aarifi Pasza (ur. 1819 w Konstantynopolu, zm. 1895) – turecki polityk.

Nowy!!: Mezopotamia i Aarifi Pasza · Zobacz więcej »

Aaronios

Aaronios (grecki:Ἀαρώνιος) lub Aaron (Ἀαρών) – nazwy arystokratycznego rodu bizantyjskiego, którego korzenie sięgająXI wieku.

Nowy!!: Mezopotamia i Aaronios · Zobacz więcej »

Aži Dahaka

Azerbejdżanie Wschodnim. Aži Dahaka, Zahhak ("wąż Dahak", śrper. Dahak, nwper. Zahak) – mityczny król-smok, który objął władzę nad Irańczykami po utracie przez Dżamszida (awest. Jima Chszaeta), z powodu popadnięcia w pychę, boskiego charyzmatu – chwareny (nwper. farr – "chwała").

Nowy!!: Mezopotamia i Aži Dahaka · Zobacz więcej »

Abi-ramu (eponim)

Abi-ramu (Abi-rāmu, imię pochodzenia zachodniosemickiego, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane najczęściej mAD-ra-mu, tłum. „Ojciec jest wywyższony”)Mattila R., Abi-rāmu (8), w: Radner K. (red.), The Prosopography..., s. 13-14.

Nowy!!: Mezopotamia i Abi-ramu (eponim) · Zobacz więcej »

Abraham

''Abraham ofiarowuje Izaaka'', Caravaggio Abraham (’Awrāhām, akad. A-bi-ra-mu, Ibrāhīm, dosł. „kochający ojciec”) – pierwotnie zwany Abramem, pierwszy z hebrajskich patriarchów.

Nowy!!: Mezopotamia i Abraham · Zobacz więcej »

Abraham (film)

Abraham – film religijny w koprodukcji czesko-francusko-niemiecko-amerykańsko-włoskiej na podstawie biblijnej Księgi Rodzaju, opowiadający o losach patriarchy Abrahama.

Nowy!!: Mezopotamia i Abraham (film) · Zobacz więcej »

Abraham z Kaszkaru

Abraham z Kaszkaru, zwany Wielkim (ur. ok. 492 lub 503 w Kaszkarze w Persji, zm. 8 stycznia 588) – syryjski mnich, autor wielu reguł zakonnych, założyciel i opat Wielkiego Klasztoru.

Nowy!!: Mezopotamia i Abraham z Kaszkaru · Zobacz więcej »

Abraham z Lipeh

Abraham z Lipeh (VII/VIII wiek) – nestoriański pisarz syryjski, autor komentarza liturgicznego, będącego ważnym źródłem dla poznania nestoriańskiej liturgii.

Nowy!!: Mezopotamia i Abraham z Lipeh · Zobacz więcej »

Abu al-Makarim

Al-Shaykh al-Mu’taman Abu al-Makarim Sa‘d-Allah Jirjis ibn Mas‘ud był koptyjskim mnichem z tytułem igumena.

Nowy!!: Mezopotamia i Abu al-Makarim · Zobacz więcej »

Abu Bakr

Usmana Abu Bakr (właściwie Abd Allah Ibn Usman Abu Kuhafa; ur. 573 w Mekce, zm. 23 sierpnia 634 w Medynie) – pierwszy kalif, panujący w latach 632–634.

Nowy!!: Mezopotamia i Abu Bakr · Zobacz więcej »

Abu Hurejra

Abu Hurejra (Tell Abu Hurejra) – mezolityczne i neolityczne stanowisko archeologiczne położone na płaskowyżu na zachodnim brzegu Eufratu w zachodniej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Abu Hurejra · Zobacz więcej »

Abu Musab az-Zarkawi

Abu Musab az-Zarkawi, (ur. 20 października 1966, zm. 7 czerwca 2006 w okolicach Bakuby w Iraku), najprawdopodobniej prawdziwe nazwisko to Ahmad Fadil Nizal al-Chalajla – jordański terrorysta odpowiedzialny za organizowanie zamachów i porwań w wielu krajach, m.in.

Nowy!!: Mezopotamia i Abu Musab az-Zarkawi · Zobacz więcej »

Abzu

Abzu (Apsu) − słowo mające w religii Sumerów wielorakie znaczenie.

Nowy!!: Mezopotamia i Abzu · Zobacz więcej »

Achemenidzi

Rozwój terytorialny Imperium Achemenidów Achemenidzi (staropers. 𐎧𐏁𐏂) – dynastia panująca w Persji w latach 550–330 p.n.e. Nazwa dynastii wiąże się z imieniem legendarnego Achemenesa.

Nowy!!: Mezopotamia i Achemenidzi · Zobacz więcej »

Adam Mez

Adam Mez (ur. 8 kwietnia 1869 we Fryburgu, zm. 1917) – szwajcarski uczony, orientalista i arabista.

Nowy!!: Mezopotamia i Adam Mez · Zobacz więcej »

Aecjusz z Amidy

Aecjusz z Amidy (ur. 502 r., zm. 575 r.) – bizantyński lekarz.

Nowy!!: Mezopotamia i Aecjusz z Amidy · Zobacz więcej »

Ahlamu

Tukulti-apil-Eszary I z zaznaczonym rozmieszczeniem plemion Ahlamu po zachodniej stronie Eufratu Ahlamu – nazwa koczowniczych i półkoczowniczych plemion przybywających w 1.

Nowy!!: Mezopotamia i Ahlamu · Zobacz więcej »

Ak Kojunlu

Ak Kojunlu (albo Ak-Kojunlu, Akkojunlu, Ak Kojunłu) – po turecku znaczy dosłownie: „Biała Owca”.

Nowy!!: Mezopotamia i Ak Kojunlu · Zobacz więcej »

Akad (kraina)

Mapa imperium akadyjskiego z zaznaczonymi krainami Akad i Sumer Akad, Akkad (akad. māt Akkadî) – nazwa starożytnej krainy w Mezopotamii leżącej na północ od Sumeru.

Nowy!!: Mezopotamia i Akad (kraina) · Zobacz więcej »

Akad (miasto)

okresu Ur III z zaznaczonym przypuszczalnym położeniem Akadu Akad, Akkad, Agade, Akade, Akkade (zapisywane w piśmie klinowym A-ga/kà-dèki) – starożytne miasto w Mezopotamii, stolica imperium akadyjskiego za czasów panowania Sargona Wielkiego (ok. XXIV i XXIII w. p.n.e.) i jego następców; nierozpoznane archeologicznie.

Nowy!!: Mezopotamia i Akad (miasto) · Zobacz więcej »

Akadowie

Akadyjczycy, Akadowie – odłam ludów semickich, które osiedliły się w III tysiącleciu p.n.e. we wschodniej Mezopotamii, tj.

Nowy!!: Mezopotamia i Akadowie · Zobacz więcej »

Akitu

Akitu – jedno z najstarszych znanych świąt mezopotamskich, obchodzone niemal nieprzerwanie w różnych formach począwszy od czasów presargonidzkich (przed około 2350 rokiem p.n.e.) aż do pierwszych wieków naszej ery.

Nowy!!: Mezopotamia i Akitu · Zobacz więcej »

Akkar Survey Project

Akkar Survey Project – archeologiczne badania powierzchniowe prowadzone przez Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW na terenie prowincji Akkar (dystrykt Kada Akkar) w północnym Libanie.

Nowy!!: Mezopotamia i Akkar Survey Project · Zobacz więcej »

Akszak (miasto)

Położenie miasta Akszak na mapie. Akszak (sum. u4.kúšuki; akad. Akšak)– starożytne miasto w południowej Mezopotamii, jedno z czternastu miast-państw Sumeru i Akadu znanych ze źródeł pisanych.

Nowy!!: Mezopotamia i Akszak (miasto) · Zobacz więcej »

Al-Buhturi

Al-Buhturi, arab. التنوخي (pełne imię:Abu Ubada al-Walid Ibn Ubajd Allah al-Buhturi) (ur. 821 w Manbidżu, zm. 897 tamże) – arabski poeta wczesnego okresu abbasydzkiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Al-Buhturi · Zobacz więcej »

Al-Hira

Al-Hira (arab.,الحيرة) – starożytne miasto położone na południe od Al-Kufa, w południowo-środkowym Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Al-Hira · Zobacz więcej »

Alabaster

Popiersie kobiety w kapeluszu z woalką, ok. 1910-1912. Ośrodek Kultury Europejskiej „Europeum” Kraków Alabaster (łac. alabaster, z gr. alábastros) – zbity, dobrze prześwitujący, biały lub nieco zabarwiony (np. na żółtawo, zielonkawo, różowawo) minerał będący drobnoziarnistąodmianągipsu.

Nowy!!: Mezopotamia i Alabaster · Zobacz więcej »

Alaktaga długoucha

Alaktaga długoucha (Scarturus euphraticus) – gatunek ssaka z podrodziny alaktag (Allactaginae) w obrębie rodziny skoczkowatych (Dipodidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Alaktaga długoucha · Zobacz więcej »

Albarello

Syrii, pierwsza połowa XIV stulecia. Albarello – jest to fajansowe naczynie aptekarskie w kształcie cylindrycznym (przypominającym łodygę bambusa) u góry lekko zwężone.

Nowy!!: Mezopotamia i Albarello · Zobacz więcej »

Aleksander Laszenko

''Dziewczyna z Ammanu'' Tablica nagrobna artysty Aleksander Laszenko (ur. 4 czerwca 1883 w Annówce, pow. wołczański, zm. 11 czerwca 1944 we Włocławku) – polski artysta malarz, podróżnik, współzałożyciel Zrzeszenia Kujawskich Artystów Plastyków.

Nowy!!: Mezopotamia i Aleksander Laszenko · Zobacz więcej »

Aleksander Macedoński

Aleksander III Macedoński (Aleksandros ho Tritos ho Makedon) zwany też Aleksandrem Wielkim (Aleksandros ho Megas) i niezwyciężonym (άνίκητος) (ur. 19–20 lipca 356 p.n.e. w Pelli, zm. 10 czerwca 323 p.n.e. w Babilonie) – król Macedonii z dynastii Argeadów w latach 336–323 p.n.e. Jest powszechnie uznawany za wybitnego stratega i jednego z największych zdobywców w historii ludzkości.

Nowy!!: Mezopotamia i Aleksander Macedoński · Zobacz więcej »

Aleksander z Bergamo

Aleksander z Bergamo (zm. 26 sierpnia 303) – rzymski żołnierz legendarnej Legii Tebańskiej, męczennik, święty Kościoła katolickiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Aleksander z Bergamo · Zobacz więcej »

Aleksandr Kołczak

Generał Wasilij Iwanowicz Kołczak, ojciec Aleksandra Kołczaka Stanach Zjednoczonych w 1917 Admirał Kołczak w trakcie inspekcji swoich wojsk Aleksandr Kołczak i Maurice Janin Aleksandr Wasiljewicz Kołczak (ur. w Petersburgu, zm. 7 lutego 1920 w Irkucku) – rosyjski oficer marynarki wojennej w stopniu admirała i badacz polarny.

Nowy!!: Mezopotamia i Aleksandr Kołczak · Zobacz więcej »

Aleppo

Suk w Aleppo Aleppo (Ḥalab) – miasto w północno-zachodniej Syrii, około 50 km na południe od granicy z Turcją, położone w połowie drogi między Eufratem a wybrzeżem Morza Śródziemnego w półpustynnej okolicy o ostrym klimacie.

Nowy!!: Mezopotamia i Aleppo · Zobacz więcej »

Alfa Lupi

Alfa Lupi (α Lup) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wilka, odległa od Słońca o około 464 lata świetlne.

Nowy!!: Mezopotamia i Alfa Lupi · Zobacz więcej »

Algebra

Dzieło, z którego pochodzi określenie „algebra”: ''Al-kitab al-muchtasar fi hisab al-dżabr wa-al-mukabala'' (IX w.) Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych Algebra (al-dżabr) – jedna z głównych dziedzin matematyki, zajmująca się wszelkimi strukturami algebraicznymi, czyli zbiorami – lub bardziej ogólnymi klasami – wyposażonymi w działania; struktury te bywająteż nazywane algebrami ogólnymi.

Nowy!!: Mezopotamia i Algebra · Zobacz więcej »

Ali ibn Abi Talib

Ali ibn Abi Talib (ur. ok. roku 600/22. P.H., według tradycji 13. radżaba w Mekce, zm. w styczniu 661/ramadanie 40. A.H. w Al-Kufie) – brat stryjeczny, przybrany syn, a następnie zięć Mahometa, mąż Fatimy, pierwszy imam szyitów, ostatni z czterech kalifów prawowiernych (656–661/35-40. A.H.). Przez wielu muzułmanów, a w szczególności szyitów, Ali jest uważany za najważniejsząpo Mahomecie postać wczesnego okresu islamu, chociaż w tym kontekście sunnici wymieniająteż czasem Umara lub Abu Bakra.

Nowy!!: Mezopotamia i Ali ibn Abi Talib · Zobacz więcej »

Altair (gwiazda)

Altair (Alfa Aquilae, α Aql) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Orła, dwunasta pod względem jasności gwiazda nocnego nieba.

Nowy!!: Mezopotamia i Altair (gwiazda) · Zobacz więcej »

Alulim

''Sumeryjska lista królów'' (kopia WB 444) w zbiorach Ashmolean Museum w Oksfordzie Alulim – w tradycji mezopotamskiej pierwszy z legendarnych, długowiecznych władców Sumeru, który panować miał przed potopem w mieście Eridu.

Nowy!!: Mezopotamia i Alulim · Zobacz więcej »

Amasaku

Amasaku, Masaku – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, należące do huryckiego królestwa HanigalbatBryce T., Amasaku, w: The Routledge Handbook..., s. 35.

Nowy!!: Mezopotamia i Amasaku · Zobacz więcej »

Amidu

Amidu (aram. Amidu, asyr. AmediRadner K., Provinz. C, w: Reallexikon..., s. 49., Amidihasło Amidi (place), w:, klas. Amida, wsp. Diyarbakırhasło Amidu, w: Bryce T., The Routledge..., s. 38.) – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, leżące na prawym brzegu Tygrysu, w górnym biegu tej rzeki; stolica aramejskiego królestwa Bit-Zamani.

Nowy!!: Mezopotamia i Amidu · Zobacz więcej »

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus (ur. ok. 330 w Antiochii, zm. po 392) – historyk rzymski, autor Res gestae (Dziejów rzymskich), historii cesarstwa od panowania Nerwy (96 n.e.) do roku 378, z zachowanączęściąobejmującąlata 353-378.

Nowy!!: Mezopotamia i Ammianus Marcellinus · Zobacz więcej »

Amoryci

Zdjęcie satelitarne Bliskiegoo Wschodu z zaznaczonymi najważniejszymi stanowiskami, przełom III i II tysiąclecia p.n.e. Amoryci (sum. MAR.TU, akad. Amurru) – lud semicki, pokrewny Kananejczykom, który na przełomie III i II tysiąclecia p.n.e. opanował większość Mezopotamii i rozległe obszary Syrii.

Nowy!!: Mezopotamia i Amoryci · Zobacz więcej »

Amr ibn Kulsum

Amr ibn Kulsum, arab. عمرو بن كلثوم, (VI w.) – poeta arabski okresu dżahilijji i wódz plemienia Taghlibitów.

Nowy!!: Mezopotamia i Amr ibn Kulsum · Zobacz więcej »

Amurru

* Amurru jako nazwa geograficzna.

Nowy!!: Mezopotamia i Amurru · Zobacz więcej »

Amurru (państwo w starożytnej Syrii)

Syria w czasach wojen Ramzesa II. Mapa ukazuje położenie terytorium Amurru Amurru – starożytne państwo amoryckie w północnej Syrii, położone na zachód od rzeki Orontes.

Nowy!!: Mezopotamia i Amurru (państwo w starożytnej Syrii) · Zobacz więcej »

An = Anum

An.

Nowy!!: Mezopotamia i An = Anum · Zobacz więcej »

Anam (król)

Anam (sum. an-àm)Frayne D.R., Old Babylonian..., s. 471.

Nowy!!: Mezopotamia i Anam (król) · Zobacz więcej »

Anat

Anat, też Anath (ugar. ’nt, hebr. עֲנָת, gr. Αναθ) – ważna bogini ludów zachodniosemickich (Amorytów, Kananejczyków, Aramejczyków) czczona na rozległych obszarach starożytnego Bliskiego Wschodu (w Mezopotamii, Syropalestynie, Izraelu, Anatolii i Egipcie) w okresie od połowy II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Anat · Zobacz więcej »

Anders Fogh Rasmussen

Premier Danii Anders Fogh Rasmussen i prezydent USA George W. Bush, 2005 Anders Fogh Rasmussen (wym.; ur. 26 stycznia 1953 w Ginnerup) – duński polityk, w latach 1998–2009 przewodniczący liberalnej partii Venstre, od 2001 do 2009 premier Danii.

Nowy!!: Mezopotamia i Anders Fogh Rasmussen · Zobacz więcej »

André Parrot

André Parrot (ur. 15 lutego 1901 w Désandans, zm. 24 sierpnia 1980 w Paryżu) – francuski archeolog, prowadził wykopaliska na terenie Iraku i Syrii, odkrywca starożytnego miasta Mari.

Nowy!!: Mezopotamia i André Parrot · Zobacz więcej »

Andrzej Awsiej

Andrzej Awsiej (ur. 1963 w Kędzierzynie, zm. 22 marca 2020) − polski artysta ekspresjonista.

Nowy!!: Mezopotamia i Andrzej Awsiej · Zobacz więcej »

Anszan

Lokalizacja Anszanu Anszan – kraina i miasto (zidentyfikowane w 1972 r. jako Tell-i Maljan niedaleko Szirazu) w starożytnym Iranie, przez tysiąclecia część Elamu - tzw.

Nowy!!: Mezopotamia i Anszan · Zobacz więcej »

Antu (bogini)

Antu – mezopotamska bogini, w mitologii babilońskiej uważana za małżonkę boga niebios – Anu.

Nowy!!: Mezopotamia i Antu (bogini) · Zobacz więcej »

Antygon I Jednooki

Moneta Antygona. Grecka inskrypcja głosi: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ (Król Antygon) Antygon Jednooki (gr. Antygonos Monophthalmos lub Kyklops) (ur. ok. 382 p.n.e., zm. 301 p.n.e.) – wódz Aleksandra Wielkiego, jeden z diadochów, syn satrapy indyjskiego Filipa, ojciec Demetriosa Poliorketesa, założyciel macedońskiej dynastii Antygonidów.

Nowy!!: Mezopotamia i Antygon I Jednooki · Zobacz więcej »

Anu

plan okręgu świątynnego boga Anu w Uruk Aszur Anu (sum. An, akad. Anu, Anum) – w mitologii mezopotamskiej „Bóg-Niebo”, „ojciec wszystkich bogów”, „król Anunnaków”, bóg stojący formalnie na czele panteonu sumeryjskiego i babilońskiego, tworzący wraz ze swym synem Enlilem „Panem Powietrza” i Enkim „Panem Ziemi” wielkątrójcę bogów.

Nowy!!: Mezopotamia i Anu · Zobacz więcej »

Apamea (ujednoznacznienie)

Apamea (Apameja) – nazwa kilku miast w państwie Seleucydów pochodząca od imienia pierwszej żony Seleukosa I Nikatora – Apamy.

Nowy!!: Mezopotamia i Apamea (ujednoznacznienie) · Zobacz więcej »

Apiszal

Apiszal (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane A-pi-šal)Grayson A.K., Assyrian and Babylonian...

Nowy!!: Mezopotamia i Apiszal · Zobacz więcej »

Arabia

Arabia (pochodzi od słowa ’Arab – w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – kraina zazwyczaj utożsamiana z Półwyspem Arabskim, lecz początkowo obejmująca obszar Azji Zachodniej leżący na południowy zachód od Mezopotamii, obejmując poza półwyspem również część Lewantu.

Nowy!!: Mezopotamia i Arabia · Zobacz więcej »

Arabia Deserta

Arabia Deserta (zaznaczona kolorem zielonym) na mapie trzech Arabii z 1654 r. Arabia Deserta (łac. Arabia Pustynna) – termin, którym w starożytności określano wewnętrzną, pustynnączęść Półwyspu Arabskiego przylegającądo Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Arabia Deserta · Zobacz więcej »

Arabia Felix

Arabia Felix (kolor żółty) na francuskiej mapie z 1654 r. Mapa Jemenu sporządzona przez Carstena Niebuhra Arabia Felix (Arabia szczęśliwa) – łacińska, stosowana przez Rzymian nazwa południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego (żyzne wybrzeże wraz z miastami portowymi i wyżyny Hadramautu).

Nowy!!: Mezopotamia i Arabia Felix · Zobacz więcej »

Arabowie

'''Państwa, w których język arabski jest językiem urzędowym'''„zielony” – państwa, w których jest jedynym językiem urzędowym,„niebieski” – państwa, w których jest jednym z języków urzędowych Arabowie (’Arab, w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – grupa ludów pochodzenia semickiego zamieszkująca od czasów starożytnych Półwysep Arabski.

Nowy!!: Mezopotamia i Arabowie · Zobacz więcej »

Arabski podbój Iranu

Imperium Sasanidów: terytorium przez większość jego istnienia (ciemna zieleń) i zasięg krótkotrwałych największych zdobyczy (jasna zieleń) Arabski podbój Iranu (pers. تجاوز اعراب Atak Arabów lub ظهور اسلامŚwit islamu) – podbój perskiego państwa Sasanidów i irańskich państw Azji Środkowej przez islamski kalifat arabski w VII i pierwszej połowie VIII wieku.

Nowy!!: Mezopotamia i Arabski podbój Iranu · Zobacz więcej »

Aram

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i Aram · Zobacz więcej »

Aram-Naharaim

Aram-Naharaim („Aram między dwiema rzekami”, „międzyrzecze”) – według Biblii obszar między rzekami Eufrat i Tygrys w Mezopotamii lub rzekami Eufrat i Orontes.

Nowy!!: Mezopotamia i Aram-Naharaim · Zobacz więcej »

Aramejczycy

Mapa starożytnego Bliskiego Wschodu ok. 1000-800 p.n.e. z zaznaczonymi najważniejszymi aramejskimi i nowohetyckimi państwami Aramejczycy – nazwa ludów semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Aramejczycy · Zobacz więcej »

Arbela

Arbela (asyryjskie ArbailRadner K., Provinz. C, w: Reallexikon..., s. 45., zapisywane uruArba/Erba-ìl, współczesny Irbil) – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, położone na równinie rozciągającej się na wschód od rzeki Tygrys, pomiędzy rzekami Wielki Zab i Mały Zabhasło Arbela, w: Bryce T., The Routledge..., s. 59-60.

Nowy!!: Mezopotamia i Arbela · Zobacz więcej »

Archanioł Uriel

Uriel (Fanuel – „ogień Boży” lub „światło Boga”) – w tradycji żydowskiej i w niektórych wierzeniach chrześcijańskich jeden z siedmiu archaniołów.

Nowy!!: Mezopotamia i Archanioł Uriel · Zobacz więcej »

Archeologia lotnicza

Archeologia lotnicza, zwana też czasem „archeologiązdjęć lotniczych” (niem. Luftbildarchäologie) – gałąź archeologii, polegająca na obserwacji i analizie powierzchni ziemi z powietrza w celu wykrycia i udokumentowania śladów stanowisk archeologicznych, jak również na analizie i interpretacji zdjęć lotniczych wykonanych w innych celach i poszukiwaniu zawartych w nich informacji przydatnych archeologom.

Nowy!!: Mezopotamia i Archeologia lotnicza · Zobacz więcej »

Archibald Wavell

Archibald Percival Wavell (ur. 5 maja 1883, zm. 24 maja 1950) – brytyjski dowódca wojskowy, marszałek polny, dowódca sił Armii Brytyjskiej na Bliskim Wschodzie i w Azji podczas II wojny światowej, Gubernator Generalny i wicekról Indii (1943–1947).

Nowy!!: Mezopotamia i Archibald Wavell · Zobacz więcej »

Architektura Urartu

Próba rekonstrukcji twierdzy Tejszebaini Architektura Urartu – sposób konstruowania i wykonywania budowli przestrzennych, charakterystyczny dla kultury urartyjskiej, organizowanie przestrzeni, używanej przez mieszkańców Urartu, a także planowanie miast, osad i poszczególnych zabudowań.

Nowy!!: Mezopotamia i Architektura Urartu · Zobacz więcej »

Architektura wczesnochrześcijańska

Bazylika Santa Maria Maggiore w Rzymie – wygląd współczesny Bazylika św. Piotra na Watykanie ok. 1450 (rekonstrukcja wyglądu, pochodząca z ok. 1890 roku) Baptysterium San Giovanni in Fonte na Lateranie Architektura wczesnochrześcijańska, związana z rozpowszechnianiem się chrześcijaństwa, miała szansę rozwoju dopiero po ukazaniu się Edyktu mediolańskiego w 313.

Nowy!!: Mezopotamia i Architektura wczesnochrześcijańska · Zobacz więcej »

Aretologia

Aretologia, aretalogia (areté – cnota + λόγος logos – słowo, myśl, rozum) – w starożytności gatunek literacki obejmujący opowieści o cnotach i cudownych czynach bóstwa lub wybitnej postaci; w filozofii także teoretyczne rozważania nad cnotami i wadami.

Nowy!!: Mezopotamia i Aretologia · Zobacz więcej »

Arinu

Arinu (też Arinnu, Arini) – starożytne miasto poświadczone w źródłach asyryjskich z końca II i początku I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Arinu · Zobacz więcej »

Aritum

Aritum – tarcza mezopotamska stosowana w 2 połowie 3 tysiąclecia p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i Aritum · Zobacz więcej »

Arka Noego

Zwierzęta wchodzące do arki, obraz Edwarda Hicksa. Arka Noego (hebr. תֵבָה tebah, łac. arca – skrzynia) – według Biblii pływająca drewniana konstrukcja, która zgodnie z przekazami religii abrahamowych zbudowana została na polecenie Jahwe przez Noego, by mógł on ocalić siebie, swojąrodzinę (w sumie 8 osób) i przedstawicieli wszystkich rodzajów zwierząt przed Potopem.

Nowy!!: Mezopotamia i Arka Noego · Zobacz więcej »

Arktur

Arktur (α Boo, Alfa Boötis) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Wolarza o obserwowanej wielkości gwiazdowej −0,04.

Nowy!!: Mezopotamia i Arktur · Zobacz więcej »

Armenia

Armenia (– Hajastạn), Republika Armenii (orm. Հայաստանի Հանրապետություն – Hajastani Hanrapetut’jun) – państwo śródlądowe na pograniczu Europy i Azji, na Kaukazie Południowym.

Nowy!!: Mezopotamia i Armenia · Zobacz więcej »

Armenia Mała

Ormiańskie Królestwo Cylicji (trans. Kilikio Hayots Tagavorutyun) znane również jako Armenia Mała, Armenia Cylicyjska, Nowa Armenia i Ormiańska Cylicja – państwo istniejące w czasach średniowiecza, stworzone przez Ormian, którzy w obawie przed Seldżukami przenosili się z właściwej Armenii do południowo-wschodniej części Azji Mniejszej.

Nowy!!: Mezopotamia i Armenia Mała · Zobacz więcej »

Armia asyryjska

Mapa imperium asyryjskiego w I tys. p.n.e. Aszurnasirpala II. Asyryjscy procarze, łucznicy i włócznik. Armia asyryjska największe triumfy święciła od XI do połowy VII wieku p.n.e. Była wówczas najnowocześniejsząi najsprawniejsząsiłązbrojnąna świecie.

Nowy!!: Mezopotamia i Armia asyryjska · Zobacz więcej »

Arrapha

Mapa imperium nowoasyryjskiego z zaznaczonym położeniem Arraphy Arrapha (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane zazwyczaj uruArrap-ha) – starożytne huryckie i asyryjskie miasto w północno-wschodniej Mezopotamii, w regionie na wschód od rzeki Tygrys.

Nowy!!: Mezopotamia i Arrapha · Zobacz więcej »

Arsamosata

Arsamosata (łac. Dioecesis Arsamosatenus) – stolica historycznej diecezji we Cesarstwie rzymskim w prowincji Mezopotamia I, sufragania metropolii Amida, współcześnie w Turcji.

Nowy!!: Mezopotamia i Arsamosata · Zobacz więcej »

Artabanus I

Artabanus I lub Artabanos I (według dawniejszej numeracji Artabanus II) – władca Partów panujący w latach ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Artabanus I · Zobacz więcej »

Artabanus II

Artabanus II (w formie partyjskiej Ardawan (𐭍𐭐𐭕𐭓); ur. ok. 30–25 p.n.e., zm. ok. 39 n.e.) – król Partów w latach od ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Artabanus II · Zobacz więcej »

Artaksydowie

Artaksydowie – dynastia panująca w Armenii w latach 189 r. p.n.e. - 12 r. n.e. Uważana za pierwsząnarodowądynastię ormiańską.

Nowy!!: Mezopotamia i Artaksydowie · Zobacz więcej »

Artawazdes II

Artawazdes II, Artawazd II (orm:Արտավազդ Երկրորդ) – król Armenii w latach 55 p.n.e.-34 p.n.e. z dynastii Artaksydów.

Nowy!!: Mezopotamia i Artawazdes II · Zobacz więcej »

Arthur Grenfell Wauchope

Arthur Grenfell Wauchope (ur. 1 marca 1874 w Edynburgu, zm. 17 września 1947 w Londynie) – brytyjski generał (General) i administrator kolonialny.

Nowy!!: Mezopotamia i Arthur Grenfell Wauchope · Zobacz więcej »

Arthur Harris

Arthur Travers Harris (ur. 13 kwietnia 1892, zm. 5 kwietnia 1984) – brytyjski marszałek Royal Air Force, propagator i realizator strategii nalotów dywanowych na III Rzeszę, w latach 1942–1945 dowódca alianckiej floty bombowców w Europie.

Nowy!!: Mezopotamia i Arthur Harris · Zobacz więcej »

Arthur Wigram Money

Arthur Wigram Money (ur. 23 października 1866, zm. 25 października 1951) – brytyjski major-generał (Major General), który większość swojej kariery zawodowej prowadził w Indiach Brytyjskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Arthur Wigram Money · Zobacz więcej »

Aruru

Aruru – sumeryjska bogini stworzenia.

Nowy!!: Mezopotamia i Aruru · Zobacz więcej »

Asad ibn al-Furat

Asad ibn al-Furat (arab. أسد بن الفرات) (ur. 759, zm. 828) – prawnik i teolog w Ifrikiji, który rozpoczął muzułmański podbój Sycylii.

Nowy!!: Mezopotamia i Asad ibn al-Furat · Zobacz więcej »

Astrologia

Pałacu Apostolskim w Watykanie Astrologia (gr. astrología.

Nowy!!: Mezopotamia i Astrologia · Zobacz więcej »

Święty Achacy

* Święty Achacy (II wiek)- żołnierz z Kapadocji (mylnie utożsamiany ze św. Achacym z IV w.), męczennik.

Nowy!!: Mezopotamia i Święty Achacy · Zobacz więcej »

Świnia domowa

Świnia domowa (Sus domestica) – zwierzę hodowlane, udomowione między VII a VI wiekiem p.n.e. Dostarcza hodowcom mięsa, tłuszczu, skóry, podrobów, szczeciny.

Nowy!!: Mezopotamia i Świnia domowa · Zobacz więcej »

Asyria

Asyria (akad. māt Aššurki) – starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii istniejące od drugiej połowy III tysiąclecia p.n.e. do pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i Asyria · Zobacz więcej »

Asyrologia

Asyrologia, asyriologia – nauka badająca piśmiennictwo oraz kulturę duchowąi materialnąludów Mezopotamii: Sumerów, Akadów, Babilończyków i Asyryjczyków; w praktyce obejmuje całość wiedzy o językach, historii i kulturze ludów starożytnego Bliskiego Wschodu, które posługiwały się pismem klinowym.

Nowy!!: Mezopotamia i Asyrologia · Zobacz więcej »

Asyryjczycy

Flaga Narodowa Asyryjczycy, Asyro-chaldejczycy (aram. ܥܡܐ ܐܬܘܪܝܐ/ܣܘܪܝܝܐ) – naród semicki zamieszkujący północny Irak, Iran, południowąTurcję i Syrię.

Nowy!!: Mezopotamia i Asyryjczycy · Zobacz więcej »

Asyryjski Kościół Wschodu

Święty Apostolski Katolicki Asyryjski Kościół Wschodu (klasyczny syr. ܥܕܬܐ ܩܕܝܫܬܐ ܘܫܠܝܚܝܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝ ܕܡܕܢܚܐ ܕܐܬܘܪܝܐ, ʻIttā Qaddishtā w-Shlikhāitā Qattoliqi d-Madnĕkhā d-Āturāyē) – jeden z Kościołów wschodnich wywodzących swoje korzenie od patriarchatu Seleucji-Ktezyfonu – Kościoła Wschodu, a działający pierwotnie Azji Środkowej oraz na Bliskim Wschodzie.

Nowy!!: Mezopotamia i Asyryjski Kościół Wschodu · Zobacz więcej »

Asyryjski Kościół Wschodu w Indiach

Mar Aprem Mooken, obecny zwierzchnik Kościoła Asyryjski Kościół Wschodu w Indiach – lokalny metropolitalny Kościół arcybiskupi w Indiach, podlegający patriarsze asyryjskiemu i będący częściąAsyryjskiego Kościoła Wschodu.

Nowy!!: Mezopotamia i Asyryjski Kościół Wschodu w Indiach · Zobacz więcej »

Aszur (miasto)

Aszur (akad. aš-šurki zapisywane w piśmie klinowym 100x20px) – starożytne miasto w północnej Mezopotamii; w III i II tysiącleciu p.n.e. główne miasto i stolica Asyrii, święte miasto boga Aszura z jego głównąświątyniąE-szara; obecnie stanowisko archeologiczne Kalat asz-Szarkat w północnym Iraku, nad zachodnim brzegiem Tygrysu, około 110 km (68 mil) na południe od Mosulu; w 2003 roku wpisane zostało na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Nowy!!: Mezopotamia i Aszur (miasto) · Zobacz więcej »

Audianie

Audianie, antropomorfici – wczesnochrześcijańska sekta religijna, działająca w IV i V wieku na terenie Syrii, Palestyny, Arabii, Mezopotamii, a także nad Morzem Czarnym.

Nowy!!: Mezopotamia i Audianie · Zobacz więcej »

Audyt wewnętrzny

Audyt wewnętrzny – według definicji podanej przez The Institute of Internal Auditors (IIA) – jest niezależnądziałalnościądoradcząi weryfikującą, której celem jest usprawnienie operacyjne organizacji i wniesienie do niej wartości dodanej.

Nowy!!: Mezopotamia i Audyt wewnętrzny · Zobacz więcej »

Austen Chamberlain

Joseph Austen Chamberlain (ur. 16 października 1863 w Birmingham, zm. 17 marca 1937 w Londynie) − brytyjski polityk, członek Partii Konserwatywnej, minister w rządach Arthura Balfoura, Herberta Henry’ego Asquitha, Davida Lloyda George’a i Stanleya Baldwina, przyrodni brat późniejszego premiera Neville'a Chamberlaina.

Nowy!!: Mezopotamia i Austen Chamberlain · Zobacz więcej »

Austen Henry Layard

Grafika z niemieckiego wydania ''A Popular Account of Discoveries at Nineveh'' Layarda. Austen Henry Layard (ur. 5 marca 1817 w Paryżu, zm. 5 lipca 1894 w Londynie) – angielski dyplomata, archeolog i podróżnik.

Nowy!!: Mezopotamia i Austen Henry Layard · Zobacz więcej »

Şanlıurfa

Şanlıurfa (historycznie Edessa) – miasto w południowo-wschodniej Turcji.

Nowy!!: Mezopotamia i Şanlıurfa · Zobacz więcej »

Azja Zachodnia

Azja Zachodnia, Azja Południowo-Zachodnia, Azja Przednia – region geograficzny Azji obejmujący wyspę Cypr, półwyspy: Azja Mniejsza, Arabski, Synaj; teren górzysty na styku kontynentów Azji i Europy (tak zwane Zakaukazie) oraz wyżyny: Armeńskąi Irańską.

Nowy!!: Mezopotamia i Azja Zachodnia · Zobacz więcej »

Azjatycki sposób produkcji

Azjatycki sposób produkcji, azjatycki sposób gospodarowania – w ekonomii politycznej Karola Marksa szczególny przykład sposobu produkcji charakterystycznego dla wschodnich despotycznych monarchii, w których, przy istnieniu antagonizmu klasowego, środki produkcji sącałkowitąwłasnościąpaństwa.

Nowy!!: Mezopotamia i Azjatycki sposób produkcji · Zobacz więcej »

Azulejo

Fotografia wykonanego z azulejo panelu na placu José da Costa, Oliveira de Azeméis, Portugalia Azulejo – cienkie ceramiczne płytki, najczęściej kwadratowe, pokryte nieprzepuszczalnym i błyszczącym szkliwem.

Nowy!!: Mezopotamia i Azulejo · Zobacz więcej »

Azupiranu

Azupiranu (akad. Szafranu) – miasto w starożytnej Mezopotamii, umiejscowione najprawdopodobniej nad Eufratem, o nieustalonej do dnia dzisiejszego lokalizacji, stanowiące - jak głosi znana z przekazu nowoasyryjskiego legenda - miejsce narodzin króla Sumeru i Akadu, Sargona Wielkiego (panował ok. 2334–2279 p.n.e).

Nowy!!: Mezopotamia i Azupiranu · Zobacz więcej »

Łuk (architektura)

Wielki Meczet w Kordobie) Łuk – linia krzywa, wzdłuż której prowadzony jest łęk.

Nowy!!: Mezopotamia i Łuk (architektura) · Zobacz więcej »

İskenderun

İskenderun (dawniej Aleksandretta) – miasto w południowo-wschodniej Turcji, w prowincji (il) Hatay, nad Zatokąİskenderun, u podnóża gór Amanos (tur. Elma Dagh).

Nowy!!: Mezopotamia i İskenderun · Zobacz więcej »

Żołna modrolica

Żołna modrolica (Merops persicus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny żołn (Meropidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Żołna modrolica · Zobacz więcej »

Żołnierz

karabinkiem wz. 96 Beryl Żołnierz – osoba pełniąca służbę w siłach zbrojnych danego państwa.

Nowy!!: Mezopotamia i Żołnierz · Zobacz więcej »

Życie pośmiertne

Życie pośmiertne – przekonanie o kontynuacji egzystencji po śmierci.

Nowy!!: Mezopotamia i Życie pośmiertne · Zobacz więcej »

Żydzi

Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.

Nowy!!: Mezopotamia i Żydzi · Zobacz więcej »

Żyzny Półksiężyc

Żyzny Półksiężyc, inaczej Złoty Róg – pas ziem o większej żyzności, mający kształt wielkiego półksiężyca, ciągnącego się od Egiptu poprzez Palestynę i Syrię po Mezopotamię.

Nowy!!: Mezopotamia i Żyzny Półksiężyc · Zobacz więcej »

Babilońska mapa świata

Babilońska mapa świata – schematyczny obraz świata znanego Babilończykom (wraz z komentarzem) znajdujący się na pochodzącej z Mezopotamii glinianej tabliczce, przechowywanej obecnie w zbiorach British Museum (BM 92687).

Nowy!!: Mezopotamia i Babilońska mapa świata · Zobacz więcej »

Babilon

Mapa Babilonii w czasach Hammurabiego z zaznaczonym Babilonem Bramy Isztar, kompleksu z ziguratem E-temenanki i świątyni E-sagila. Babilon (sum. ká.dingir.raki „brama boga”; akad. Bāb-ilim „brama boga” lub Bāb-ilāni „brama bogów”; gr. Babylōn; bibl. בָּבֶל Bābel; arab. بابل Bābil) – starożytne miasto położone w Mezopotamii, nad Eufratem, w pobliżu obecnego miasta Al-Hilla, dawna stolica Babilonii; obecnie stanowisko archeologiczne Atlal Babil w Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Babilon · Zobacz więcej »

Babilon (ujednoznacznienie)

* Babilon – starożytne miasto w Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Babilon (ujednoznacznienie) · Zobacz więcej »

Babilonia

Babilonia (akad. 𒆳𒆍𒀭𒊏𒆠, māt Akkadī) – starożytne państwo semickie w Mezopotamii, na terenie obecnego Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Babilonia · Zobacz więcej »

Bahrajn

Bahrajn (arab. البحرين, trb. Al-Bahrajn), oficjalnie Królestwo Bahrajnu (arab. مملكة البحرين, trb. Mamlakat al-Bahrajn) – państwo o ustroju monarchicznym, położone w Azji, w Zatoce Perskiej, na archipelagu między Katarem a północno-wschodnim wybrzeżem Arabii Saudyjskiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Bahrajn · Zobacz więcej »

Bahram II

Bahram II – władca Persji z dynastii Sasanidów (276 - 293), syn i następca Bahrama I. W 284 oddał Rzymianom Mezopotamię a w 287 roku Armenię, jako państwo odtworzone przez rzymskie legiony.

Nowy!!: Mezopotamia i Bahram II · Zobacz więcej »

Balaam

Balaam a. Bileam, syn Beora – postać biblijna ze Starego Testamentu, prorok błogosławiący naród wybrany.

Nowy!!: Mezopotamia i Balaam · Zobacz więcej »

Ballaghmore

Ballaghmore (historycznie Bellaghmore, irl. an Bealach Mór) – wieś w zachodniej części hrabstwa Laois w Irlandii, ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Ballaghmore · Zobacz więcej »

Baran (astrologia)

Znak Barana Baran – pierwszy astrologiczny znak zodiaku.

Nowy!!: Mezopotamia i Baran (astrologia) · Zobacz więcej »

Bateria z Bagdadu

Naczynie z Bagdadu Bateria z Bagdadu (Naczynie z Bagdadu, bateria bagdadzka) – naczynie gliniane znalezione w 1936 roku w Chudżat Rabua (okolice Bagdadu) przez archeologa niemieckiego Wilhelma Königa.

Nowy!!: Mezopotamia i Bateria z Bagdadu · Zobacz więcej »

Bau

Bau lub Baba (sum. dba-u2 lub dba-ba6) – w mitologii sumeryjskiej bogini czczona w mieście Lagasz, gdzie uważano jąza córkę boga Anu i małżonkę boga Ningirsu (lub też Zababy).

Nowy!!: Mezopotamia i Bau · Zobacz więcej »

Bóstwa kasyckie

Kudurru króla Meli-Szipaka. Król przedstawia swojącórkę bogini Nanie. Półksiężyc na górze jest symbolem boga Sina, słońce – Szamasza, gwiazda – Isztar Kasyci, lud o niezidentyfikowanym pochodzeniu, napływali do południowej Mezopotamii z gór Zagros od przełomu III i II tysiąclecia p.n.e. W połowie II tysiąclecia p.n.e. założyli dynastię i panowali w Babilonii przez około 400 lat.

Nowy!!: Mezopotamia i Bóstwa kasyckie · Zobacz więcej »

Beltani

Beltani (akad. Bēltāni, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane be-el-ta-ni)Frayne D.R., Old Babylonian Period..., s. 301-302.

Nowy!!: Mezopotamia i Beltani · Zobacz więcej »

Beniamin z Tudeli

Mapa wędrówki. Beniamin z Tudeli (ur. ok. 1127, Tudela, Nawarra, zm. 1173) – żyjący w XII wieku żydowski podróżnik.

Nowy!!: Mezopotamia i Beniamin z Tudeli · Zobacz więcej »

Berthold Wells Key

Berthold Wells Key (ur. 19 grudnia 1895, zm. 26 września 1986) – generał major i oficer British Indian Army.

Nowy!!: Mezopotamia i Berthold Wells Key · Zobacz więcej »

Bethzabda

Bethzabda – stolica historycznej diecezji w Cesarstwie Rzymskim (prowincja Mesopotamia I), współcześnie w Turcji.

Nowy!!: Mezopotamia i Bethzabda · Zobacz więcej »

Białe wino

bukiet wina nie ulatniał się zbyt szybko. Kieliszek należy trzymać za nóżkę lub podstawkęRudolf Knoll, Ulrich Schweizer ''Wina białe'', seria ''Winoteka'', wyd. Wiedza i Życie, 2002, s. 79 Degustacja wina Torrontés w Cafayate, Argentyna Białe wino – rodzaj wina, którego barwa przyjmuje różne odcienie koloru żółtego, a nawet brązowego.

Nowy!!: Mezopotamia i Białe wino · Zobacz więcej »

Białorzytka białogrzbieta

Białorzytka białogrzbieta (Oenanthe finschii) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae), podrodziny kląskawek.

Nowy!!: Mezopotamia i Białorzytka białogrzbieta · Zobacz więcej »

Biblioteka Papieskiego Instytutu Biblijnego

Biblioteka Papieskiego Instytutu Biblijnego stanowi wsparcie naukowe dla macierzystej instytucji.

Nowy!!: Mezopotamia i Biblioteka Papieskiego Instytutu Biblijnego · Zobacz więcej »

Biochemia piwa

Biochemia piwa obejmuje przemiany chemiczne w produkcji i starzeniu się piwa, przebiegające z udziałem enzymów wytworzonych przez organizmy.

Nowy!!: Mezopotamia i Biochemia piwa · Zobacz więcej »

Birmingham Museum and Art Gallery

Round Room Industrial Gallery Edwardian Tea Room Birmingham Museum and Art Gallery (w skrócie BMAG, pol. Muzeum i Galeria Sztuk Pięknych w Birmingham) – muzeum i galeria sztuki w Birmingham, obejmująca ponad 40 galerii, w których prezentowana jest sztuka starożytna, sztuka europejska, sztuka użytkowa, archeologia brytyjska, numizmatyka, zabytki z okresu rewolucji przemysłowej, kultury świata, historia społeczna, archeologia brytyjska i etnografia.

Nowy!!: Mezopotamia i Birmingham Museum and Art Gallery · Zobacz więcej »

Bit resz

Bit resz (akad. bīt rēš)George A.R., House..., s. 137.

Nowy!!: Mezopotamia i Bit resz · Zobacz więcej »

Bit-Adini

Bit-Adini – starożytne aramejskie państewko w północnej Mezopotamii, położone nad środkowym Eufratem, w regionie pomiędzy rzekami Eufrat i Balich, ale obejmujące również część terytoriów na zachód od Eufratu, w północno-wschodniej Syrii.

Nowy!!: Mezopotamia i Bit-Adini · Zobacz więcej »

Bit-Bahiani

Bit-Bahiani – starożytne aramejskie państewko w północnej Mezopotamii, położone w dolinie rzeki Chabur.

Nowy!!: Mezopotamia i Bit-Bahiani · Zobacz więcej »

Bit-Halupe

Bit-Halupe – starożytne aramejskie państewko plemienne w północnej Mezopotamii, położone wewnątrz trójkątnego obszaru utworzonego przez zbieg rzeki Chabur z rzekąEufrat.

Nowy!!: Mezopotamia i Bit-Halupe · Zobacz więcej »

Bit-Zamani

Bit-Zamani – starożytne aramejskie państewko w północnej Mezopotamii, położone na północny wschód od gór Kasziari (współczesne Tur Abdin) i na północ od innego aramejskiego państewka Bit-Bahianihasło Bit-Zamani, w: Bryce T., The Routledge..., s. 131.

Nowy!!: Mezopotamia i Bit-Zamani · Zobacz więcej »

Bitwa pod Al-Kadisijją

Bitwa pod Al-Kadisijją– bitwa, która miała miejsce 6 stycznia 638 roku w trakcie walk arabsko-perskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Al-Kadisijją · Zobacz więcej »

Bitwa pod Altaqu

Mapa filistyńskiego pentapolis, którego ziemie zaatakowane zostały w 701 r. p.n.e. przez Sennacheryba Bitwa pod Altaqu, też bitwa pod Elteke – starcie zbrojne pomiędzy wojskami asyryjskimi i egipskimi, do którego doszło w 701 r. p.n.e. w okolicach filistyńskiego miasta Altaqu (biblijne Elteke).

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Altaqu · Zobacz więcej »

Bitwa pod Arraphą

Bitwa pod Arraphą– starcie zbrojne, które miało miejsce w 616 r. p.n.e. pomiędzy wojskami asyryjskimi i babilońskimi w pobliżu Arraphy.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Arraphą · Zobacz więcej »

Bitwa pod Bagdadem (1258)

Bitwa pod Bagdadem – oblężenie i zdobycie Bagdadu, stolicy kalifatu Abbasydów, przez mongolskąarmię Hulagu-chana w roku 1258 (656 A.H.).

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Bagdadem (1258) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Carrhae

Bitwa pod Carrhae (obecnie Harran w Turcji) – starcie zbrojne, do którego doszło 9 czerwca 53 roku p.n.e. pomiędzy legionami rzymskimi a Partami.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Carrhae · Zobacz więcej »

Bitwa pod Firaz (634)

Bitwa pod Firaz miała miejsce w 634 roku na terenie Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Firaz (634) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Gablini

Bitwa pod Gablini – starcie zbrojne, które rozegrało się 24 lipca 616 r. p.n.e. między wojskami asyryjskimi i babilońskimi.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Gablini · Zobacz więcej »

Bitwa pod Gaugamelą

Bitwa pod Gaugamelą(czasem nazywana też bitwąpod Arbelą, która była najbliższym dużym miastem) – starcie zbrojne, które miało miejsce 1 października (niektórzy historycy przyjmujądatę 27 września) 331 p.n.e. pomiędzy wojskami macedońskimi Aleksandra Wielkiego a armiąperskąkróla Dariusza III.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Gaugamelą · Zobacz więcej »

Bitwa pod Harran

Bitwa pod Harran – bitwa rozegrana 7 maja 1104, będąca jednąz pierwszych większych starć pomiędzy nowymi państwami chrześcijańskimi w północnej Syrii a Turkami Seldżuckimi.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Harran · Zobacz więcej »

Bitwa pod Kunaksą

Bitwa pod Kunaksą– starcie zbrojne, które miało miejsce 3 września 401 roku p.n.e. w trakcie bratobójczej wojny między królem perskim Artakserksesem II i jego bratem Cyrusem Młodszym.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Kunaksą · Zobacz więcej »

Bitwa pod Megiddo (XV w. p.n.e.)

Bitwa pod Megiddo (XV w. p.n.e.) – zbrojne starcie armii Egiptu i koalicji książąt syryjskich, zjednoczonych wokół Kadesz i Megiddo.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Megiddo (XV w. p.n.e.) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Nahawandem

Bitwa pod Nahawandem – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 642 w trakcie walk arabsko-perskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Nahawandem · Zobacz więcej »

Bitwa pod Nisibis (217)

rewersie władca przedstawiony jako triumfator Bitwa pod Nisibis – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 217 n.e., podczas wojen partyjsko-rzymskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Nisibis (217) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Opis

Bitwa pod Opis – starcie zbrojne, które miało miejsce ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Opis · Zobacz więcej »

Bitwa pod Satalą (530)

Bitwa pod Satalą– starcie zbrojne, które miało miejsce w 530 roku w czasie wojny iberyjskiej, w pobliżu Satali, leżącej na terenie bizantyjskiej Armenii.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Satalą (530) · Zobacz więcej »

Bitwa pod Singarą

Bitwa pod Singarą– starcie zbrojne, do którego doszło w 344 roku n.e. pomiędzy Cesarstwem Rzymskim a Sasanidami.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Singarą · Zobacz więcej »

Bitwa pod Solachon

Bitwa pod Solachon – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 586 w trakcie walk bizantyjsko-perskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa pod Solachon · Zobacz więcej »

Bitwa przy moście pod Al-Hira

Bitwa przy moście pod Al Hira – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 634 w trakcie walk arabsko-perskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Bitwa przy moście pod Al-Hira · Zobacz więcej »

Black Watch

The Black Watch Battalion, Czarna Straż, 3rd Battalion, The Royal Regiment of Scotland (3 SCOTS) – szkocki batalion piechoty.

Nowy!!: Mezopotamia i Black Watch · Zobacz więcej »

Bliźnięta (astrologia)

Znak Bliźniąt Znak Bliźniąt Bliźnięta – trzeci astrologiczny znak zodiaku.

Nowy!!: Mezopotamia i Bliźnięta (astrologia) · Zobacz więcej »

Bliski Wschód

Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.

Nowy!!: Mezopotamia i Bliski Wschód · Zobacz więcej »

Brama Cylicyjska

Brama Cylicyjska, Wrota Cylicyjskie, Przełęcz Cylicyjska (tr. Gülek Boğazı) − wąska przełęcz w górach Taurus, najważniejsze połączenie między Cylicjąi basenem Morza Śródziemnego oraz WyżynąAnatolijską.

Nowy!!: Mezopotamia i Brama Cylicyjska · Zobacz więcej »

Brama Isztar

Brama Isztar – brama miejska w Babilonie, wzniesiona za panowania króla Nabuchodonozora II i poświęcona była bogini Isztar.

Nowy!!: Mezopotamia i Brama Isztar · Zobacz więcej »

Bristol M.1

Bristol M.1 – brytyjski samolot myśliwski z okresu I wojny światowej.

Nowy!!: Mezopotamia i Bristol M.1 · Zobacz więcej »

Broda (zarost)

Mężczyzna z brodą(prof. Jerzy Bralczyk) Broda – zarost na twarzy występujący głównie u mężczyzn (u kobiet w wyniku hirsutyzmu, którego możliwe przyczyny to m.in. zespół wielotorbielowatych jajników lub inne choroby endokrynologiczne).

Nowy!!: Mezopotamia i Broda (zarost) · Zobacz więcej »

Buława

Nowym Jorku Buława – jednoręczna broń obuchowa, składająca się ze styliska zakończonego kulistąlub gruszkowatągłowicą.

Nowy!!: Mezopotamia i Buława · Zobacz więcej »

Bunt Chaldejczyków

Bunt Chaldejczyków w 626 r. p.n.e. skierowany był przeciwko władzy Asyrii w Babilonii.

Nowy!!: Mezopotamia i Bunt Chaldejczyków · Zobacz więcej »

Carey Franklin Coombs

Carey Franklin Coombs (ur. 1879 w Castle Cary, Somerset, zm. 1932) – brytyjski kardiolog, praktykował w Bristol General Hospital.

Nowy!!: Mezopotamia i Carey Franklin Coombs · Zobacz więcej »

Cegła

Cegła – opis powierzchni Politechniki Bydgoskiej Sztapel cegieł Chełmnie Cegła – materiał budowlany w kształcie prostopadłościanu (także klina, wycinka pierścienia kołowego lub kształtki) uformowany z gliny, wapna, piasku, cementu (bloczki betonowe) lub innych surowców mineralnych, który wytrzymałość mechanicznąi odporność na wpływy atmosferyczne uzyskuje poprzez procesy suszenia, wypalania lub naparzania parąwodną.

Nowy!!: Mezopotamia i Cegła · Zobacz więcej »

Cegła suszona

Santa Fe, architektura wykonana w ''adobe'', łącznie z grubąjednolitąwarstwązewnętrznącharakterystycznego „otynkowania” Nowym Meksyku naśladująca budowle z suszonej cegły Cegła suszona (w wielu językach: adobe, z hiszp.) – rodzaj cegły; podstawowy, obok drewna i kamienia, materiał budowlany używany w rejonach świata o gorącym klimacie.

Nowy!!: Mezopotamia i Cegła suszona · Zobacz więcej »

Ceramika architektoniczna

Współcześnie wytwarzane cegły Ceramika architektoniczna – wszelkie wyroby ceramiczne stosowane w budownictwie.

Nowy!!: Mezopotamia i Ceramika architektoniczna · Zobacz więcej »

Cesarstwo Bizantyńskie

Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyjskie) Cesarstwo wschodniorzymskie, później Cesarstwo Bizantyńskie (w literaturze przeważnie w formie Cesarstwo Bizantyjskie, choć sąteż odmienne opinie, pot. i skrótowo Bizancjum) – termin historiograficzny, używany od XIX wieku na określenie greckojęzycznego, średniowiecznego cesarstwa rzymskiego ze stolicąw Konstantynopolu.

Nowy!!: Mezopotamia i Cesarstwo Bizantyńskie · Zobacz więcej »

Cesarstwo Palmyry

Cesarstwo Palmyry – państwo historyczne, samozwańcze cesarstwo istniejące w latach 263–272/273W literaturze naukowej spotykane sąróżne ramy czasowe istnienia państwa, jednak to właśnie w 263 Odenat przyjął tytuł imperatora.

Nowy!!: Mezopotamia i Cesarstwo Palmyry · Zobacz więcej »

Cesarstwo Rzymskie

Cesarstwo Rzymskie – starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego, powstałe z przekształcenia republiki rzymskiej w system monarchiczny.

Nowy!!: Mezopotamia i Cesarstwo Rzymskie · Zobacz więcej »

Chaldi

Chaldi (urart. Dḫal-di) – naczelne bóstwo panteonu urartyjskiego, małżonek bogini Arubaini.

Nowy!!: Mezopotamia i Chaldi · Zobacz więcej »

Chaos (mitologia)

Chaos (gr. Cháos, łac. Chaos) – w mitologii greckiej uosobienie pierwotnego (stanu przed uporządkowaniem elementów wszechświata).

Nowy!!: Mezopotamia i Chaos (mitologia) · Zobacz więcej »

Charty

Greyhound podczas wyścigu torowego Dolichocefaliczne proporcje głowy typowego charta Charty perskie mająna ogonie charakterystyczne chorągwie Wilczarz irlandzki jest jednąz najwyższych ras psów Przedstawiciel rasy Chart polski Charty – grupa ras psa.

Nowy!!: Mezopotamia i Charty · Zobacz więcej »

Chłopi

Przedwojenne polskie chłopki Adama Ciemniewskiego. Chłopi – warstwa społeczna zamieszkująca tereny wiejskie, dominująca w społeczeństwach przedindustrialnych, zajmująca się produkcjąrolną.

Nowy!!: Mezopotamia i Chłopi · Zobacz więcej »

Chordofony smyczkowe

Chordofony smyczkowe – grupa instrumentów muzycznych z grupy chordofonów (instrumentów strunowych), w których struna wprowadzana jest w stan wibracji za pomocąsmyczka.

Nowy!!: Mezopotamia i Chordofony smyczkowe · Zobacz więcej »

Chordofony szyjkowe

Wybrane instrumenty szyjkowe: viola da gamba, lutnia, gitara, mandolina, skrzypce Chordofony szyjkowe, instrumenty szyjkowe, lutnie – w instrumentologii, instrumenty muzyczne wyposażone w korpus i szyjkę, w których źródłem dźwięku sąnapięte struny.

Nowy!!: Mezopotamia i Chordofony szyjkowe · Zobacz więcej »

Chronologia starożytnego Bliskiego Wschodu

Chronologia starożytnego Bliskiego Wschodu – kolejność następowania po sobie wydarzeń, lat panowania władców i dynastii Bliskiego Wschodu na przestrzeni ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Chronologia starożytnego Bliskiego Wschodu · Zobacz więcej »

Chryzelefantyna

Chryzelefantyna (gr. chryselephantinos, ze złota i kości słoniowej, od chrysós, złoto i elephás, słoń) – technika rzeźbiarska w starożytności, która wykorzystywała kość słoniowąi złoto oraz inne drogie materiały (np. kamienie szlachetne).

Nowy!!: Mezopotamia i Chryzelefantyna · Zobacz więcej »

Ciobănesc Românesc Carpatin

Ciobănesc Românesc Carpatin (owczarek rumuński Karpatin) - rasa psów pasterskich, wyhodowanych w Rumunii w rejonie gór Karpat.

Nowy!!: Mezopotamia i Ciobănesc Românesc Carpatin · Zobacz więcej »

Claude Auchinleck

Tribhuvana Bir Bikrama Shaha, październik 1945 Claude John Eyre Auchinleck (ur. 21 czerwca 1884 w Aldershot, zm. 23 marca 1981 w Marrakeszu) – brytyjski generał, żołnierz obu wojen światowych, od 1946 r. marszałek polny, noszący pseudonim The Auk („Alka”).

Nowy!!: Mezopotamia i Claude Auchinleck · Zobacz więcej »

Corbicula fluminalis

Corbicula fluminalis – gatunek inwazyjnego małża z rodziny korbikulowatych (Corbiculidae) opisany naukowo z rzeki Eufrat, przez część systematyków zaliczany do rodziny Cyrenidae.

Nowy!!: Mezopotamia i Corbicula fluminalis · Zobacz więcej »

Cudzołóstwo

kościoła św. Marii Magdaleny w Paryżu. Cudzołóstwo lub zdrada małżeńska – termin występujący w różnych kulturach, religiach i systemach prawnych, oznaczający akt współżycia płciowego osób, z których przynajmniej jedna jest związana małżeństwem z innąosobą.

Nowy!!: Mezopotamia i Cudzołóstwo · Zobacz więcej »

Cyryl VIII Geha

Cyryl VIII Ghea (ur. 26 listopada 1840 w Aleppo, zm. 11 stycznia 1916 w Aleksandrii) – melchicki katolicki 167.

Nowy!!: Mezopotamia i Cyryl VIII Geha · Zobacz więcej »

Cywilizacja doliny Indusu

Saraswati artefaktów tzw. „król-kapłan” z Mohendżo Daro Cywilizacja doliny Indusu, zwana także KulturąIndusu, CywilizacjąIndusu-Saraswati, Kulturąharappańską, KulturąMohendżo-Daro itp.

Nowy!!: Mezopotamia i Cywilizacja doliny Indusu · Zobacz więcej »

Czarna śmierć

Ilustracja przedstawiająca ofiary czarnej śmierci Czarna śmierć – termin określający jednąz największych epidemii w dziejach ludzkości, panującąw XIV-wiecznej Europie.

Nowy!!: Mezopotamia i Czarna śmierć · Zobacz więcej »

Czarny obelisk Salmanasara III

British Museum; w tle widoczny jest biały obelisk (Room 6: Assyrian sculpture). północnego królestwa Izraela, składający trybut Salmanasarowi III - jeden z paneli czarnego obelisku Czarny obelisk Salmanasara III – kamienny, czworoboczny obelisk odnaleziony w 1846 roku przez Austena H. Layarda w czasie wykopalisk w Kalchu (obecne Nimrud w północnym Iraku).

Nowy!!: Mezopotamia i Czarny obelisk Salmanasara III · Zobacz więcej »

Czobanidzi

Czobanidzi (pers. Čūpānīān) – dynastia wywodząca się z mongolskiego klanu Suldus, który zasłynął w XIV-wiecznej Persji.

Nowy!!: Mezopotamia i Czobanidzi · Zobacz więcej »

Czopek (farmaceutyka)

Czopki o masie 1 g, 2 g i 3 g Czopek – stała postać leku przeznaczona do stosowania doodbytniczego, dopochwowego lub docewkowego.

Nowy!!: Mezopotamia i Czopek (farmaceutyka) · Zobacz więcej »

Dagon

Dagan, hebrajski Dagon – główny bóg czczony przez północno-zachodnie ludy semickie.

Nowy!!: Mezopotamia i Dagon · Zobacz więcej »

Damgalnuna

Damgalnuna, Damkina (sum. ddam-gal-nun-na, tłum. wielka małżonka księcia; akad. ddamkina) – w mitologii mezopotamskiej małżonka boga Enki.

Nowy!!: Mezopotamia i Damgalnuna · Zobacz więcej »

Damnatio memoriae

Septymiusza Sewera z zatartym wizerunkiem Gety Damnatio memoriae (łac. „potępienie pamięci”) – zjawisko oznaczające usunięcia z dokumentów, pomników i innych świadectw kultury materialnej imion, nazw i wizerunków osób oraz wydarzeń skazanych na zapomnienie.

Nowy!!: Mezopotamia i Damnatio memoriae · Zobacz więcej »

Dara

* Dara z Dworców Chaosu – postać fikcyjna.

Nowy!!: Mezopotamia i Dara · Zobacz więcej »

Dara (Mezopotamia)

Ruiny nekropolii koło Dary Ruiny cystern na wodę pitnąDārā także Anastasiupolis – forteca bizantyńska w północnej Mezopotamii, współcześnie stanowisko archeologiczne w południowo-wschodniej Turcji, w prowincji Mardin; także nazwa starożytnego miasta Partów.

Nowy!!: Mezopotamia i Dara (Mezopotamia) · Zobacz więcej »

Datowanie sotisowe

Datowanie sotisowe leży u podstaw tradycyjnej chronologii starożytnego Egiptu, gdyż jest jedynąmetodąpozwalającąna możliwie precyzyjne umiejscowienie w czasie królów egipskich rządzących w II tysiącleciu przed n.e. Jako że praktycznie cała chronologia starożytna tego okresu (dla państw Żyznego Półksiężyca oraz basenu Morza Śródziemnego) opiera się na chronologii egipskiej, można stwierdzić, iż cała chronologia starożytna II tysiąclecia p.n.e. została opracowana pośrednio przy użyciu datowania sotisowego.

Nowy!!: Mezopotamia i Datowanie sotisowe · Zobacz więcej »

Dawna medycyna

Dawna medycyna, jej tajemnice i potęga: Egipt, Babilonia, Indie, Chiny, Meksyk, Peru (oryg. niem. Macht und Geheimnis der frühen Ärzte. Ägypten, Babylonien, Indien, China, Mexiko, Peru) – książka Jürgena Thorwalda.

Nowy!!: Mezopotamia i Dawna medycyna · Zobacz więcej »

Dżamdat Nasr

Rzeźba siedzącego byka pochodząca z wykopalisk w Dżamdat Nasr Dżamdat Nasr – miasto w Iraku, leżące 75 kilometrów na południe od Bagdadu.

Nowy!!: Mezopotamia i Dżamdat Nasr · Zobacz więcej »

Dekolonizacja muzeów

Dekolonizacja muzeów – ruch wymierzony w pisanie historii kolekcji muzealnych, organizowanie wystaw i prowadzenie działalności edukacyjnej w duchu dekolonizacji wiedzy.

Nowy!!: Mezopotamia i Dekolonizacja muzeów · Zobacz więcej »

Demetriusz III Filopator

Demetriusz III Filopator zwany też Eukariosem – władca państwa Seleucydów w latach od około 95 do 88 p.n.e., syn Antiocha VIII Gryposa.

Nowy!!: Mezopotamia i Demetriusz III Filopator · Zobacz więcej »

Demonologia babilońska

''Lamassu'' Demonologia babilońska – element wierzeń babilońskich w obecność w życiu ludzkim istot nadprzyrodzonych i ingerencję w każdądziedzinę ich codzienności.

Nowy!!: Mezopotamia i Demonologia babilońska · Zobacz więcej »

Demostenes

Demostenes (gr. Dēmosthénēs, 384–322 p.n.e.) – mówca grecki, polityk, stanowczy przeciwnik macedońskiej dominacji w świecie greckim.

Nowy!!: Mezopotamia i Demostenes · Zobacz więcej »

Der

Der (sum. uruBAD3.ANki; akad. Dēru) – w II i I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Der · Zobacz więcej »

Deukalion (syn Prometeusza)

Deukalion (gr. Deukalíōn, łac. Deucalion) – w mitologii greckiej król Tesalii, syn Prometeusza, dobry i sprawiedliwy władca.

Nowy!!: Mezopotamia i Deukalion (syn Prometeusza) · Zobacz więcej »

Dialekt asyryjski

pismem klinowym. Dialekt asyryjski języka akadyjskiego – odmiana języka akadyjskiego, która wykształciła się na przełomie trzeciego i drugiego tysiąclecia p.n.e. na północnych obszarach Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Dialekt asyryjski · Zobacz więcej »

Dialekt babiloński

Język/dialekt babiloński – jeden z głównych dialektów języka akadyjskiego, który wykształcił się na początku II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Dialekt babiloński · Zobacz więcej »

Dialekt staroakadyjski

Dialekt staroakadyjski – najstarszy znany dialekt języka akadyjskiego, poświadczony w mezopotamskich źródłach pisanych z 2 połowy III tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Dialekt staroakadyjski · Zobacz więcej »

Dilbat

Dilbat (obecne Tell Dulaihim lub Tell Muhattat w Iraku) – w II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Dilbat · Zobacz więcej »

Dilmun

Mapa Zatoki Perskiej z zaznaczonym położeniem Dilmunu (ok. 2000 r. p.n.e.) Mapa Zatoki Perskiej z zaznaczonym położeniem Bahrajnu Dilmun (sum. dilmunki; akad. TilmunPotts D.T., Dilmun, w: Meyers E.M. (wyd.), The Oxford Encyclopedia..., s. 162., TelmunDilmun, w: Black J., Green A., Słownik..., s. 60-61.; gr. Tylos, Tyros; łac. Tyrus) – w tradycji mezopotamskiej jedna z trzech krain (pozostałymi były Magan i Meluhha), które leżeć miały wzdłuż brzegów „Dolnego Morza”, tj.

Nowy!!: Mezopotamia i Dilmun · Zobacz więcej »

Dioklecjan

Podział cesarstwa przez Dioklecjana Dioklecjan, (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.

Nowy!!: Mezopotamia i Dioklecjan · Zobacz więcej »

Do Joachima Lelewela

Joachim Lelewel, portret z 1825 roku Do Joachima Lelewela – okolicznościowy wiersz Adama Mickiewicza o charakterze listu poetyckiego lub też wierszowanej mowy, napisany przez poetę w 1822 roku.

Nowy!!: Mezopotamia i Do Joachima Lelewela · Zobacz więcej »

Dolina aluwialna

Dolina aluwialna w Szwajcarii Dolina aluwialna – dolina powstała w wyniku naniesienia na dany teren mułu rzecznego (np. w przypadku Mezopotamii – z rzek Tygrys i Eufrat).

Nowy!!: Mezopotamia i Dolina aluwialna · Zobacz więcej »

Dom

dom jednorodzinny Miejska kamienica konstrukcji zrębowej Todów II wojnie światowej Blok mieszkalny charakterystyczny dla lat 90. XX w., odejście od wielkiej płyty i powrót do cegły. Wciąż jednak wiele anachronicznych elementów architektonicznych takich jak małe okna i brak roślinności na dachach płaskich. Współczesny blok mieszkalny w Polsce. Brak niefunkcjonalnych małych okien, brak małych balkonów, brak masywnych osłon blokujących słońce na tarasach, brak niskich mieszkań, brak wąskich pokoi, brak monotonii i różnorodność w tym także mieszkania wyposażone w tarasy dachowe wielkości lokali mieszkalnych, brak pustych ścian na parterze i pasaż handlowy w każdym budynku. Możliwość sadzenia drzew na własnych tarasach. Dom – przystosowane przez człowieka pod względem konstrukcyjnym i użytkowym miejsce, przeznaczone do celów mieszkalnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Dom · Zobacz więcej »

Domowie

Domowie lub Doma (w języku domari dosłownie „ludzie”) – grupa etniczna pochodzenia indyjskiego zamieszkująca kraje Bliskiego Wschodu.

Nowy!!: Mezopotamia i Domowie · Zobacz więcej »

Drzewo Życia (religia)

Drzewo Życia w biblijnym raju (Berthold Furtmeyr „Salzburger Missale” – rycina z XV w.) Drzewo Życia – biblijne rajskie drzewo, którego owoce miały zapewniać nieśmiertelność.

Nowy!!: Mezopotamia i Drzewo Życia (religia) · Zobacz więcej »

Dumuzi (bóg)

Dumuzi, Tammuz, Tamuz – w mitologii mezopotamskiej bóg-pasterz, małżonek bogini Isztar (Inanny), skazany przez niąna pobyt w świecie podziemnym.

Nowy!!: Mezopotamia i Dumuzi (bóg) · Zobacz więcej »

Dur-Kurigalzu

Babilonii za panowania Kasytów z zaznaczonym położeniem miasta Dur-Kurigalzu Dur-Kurigalzu – starożytne miasto w południowej Mezopotamii; obecnie stanowisko archeologiczne Akarkuf w prowincji Al-Anbar w Iraku, ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Dur-Kurigalzu · Zobacz więcej »

Durum (miasto)

Durum (akad. Dūrum, sum. bàdki) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, leżące w pobliżu Uruk, identyfikowane przez niektórych badaczy ze stanowiskiem Umm al-Wawiya w Irakuhasło Durum, w: Bryce T., The Routledge Handbook..., s. 208-209.

Nowy!!: Mezopotamia i Durum (miasto) · Zobacz więcej »

Dynastia Antoninów

Antoninowie – to dynastia panująca w latach 96–192 w cesarstwie rzymskim.

Nowy!!: Mezopotamia i Dynastia Antoninów · Zobacz więcej »

Dynastia E

Dynastia E – mezopotamska dynastia królewska, która rządzić miała Babiloniąw latach 979-732 p.n.e.Bryce T., The Routledge..., s. 799.

Nowy!!: Mezopotamia i Dynastia E · Zobacz więcej »

Dynastia elamicka

Dynastia elamicka (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane bala elam.maki) – królewska dynastia mezopotamska, która zgodnie z Babilońskąlistąkrólów A i Kronikądynastycznąrządzić miała Babiloniąpo dynastii z plemienia Bit-BaziGrayson A.K., Königslisten..., s. 92.

Nowy!!: Mezopotamia i Dynastia elamicka · Zobacz więcej »

Dynastia kasycka

Dynastia kasycka, znana też jako III dynastia z Babilonu – jedna z królewskich dynastii mezopotamskich, której władcy rządzili Babiloniąw latach ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Dynastia kasycka · Zobacz więcej »

Dynastia Maurjów

Dynastia Maurjów – ród panujący w północnych częściach Indii w latach ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Dynastia Maurjów · Zobacz więcej »

Dynastia Shang

Dynastia Shang lub Yin (殷) – pierwsza historycznie potwierdzona dynastia panująca w Chinach, która panowała na północnym wschodzie Chin właściwych w dolinie Rzeki Żółtej od około 1600 p.n.e. do 1046 p.n.e. Była następczyniąna wpół legendarnej dynastii Xia i poprzedzała dynastię Zhou.

Nowy!!: Mezopotamia i Dynastia Shang · Zobacz więcej »

Dynastia Tang

Dynastia Tang (wym.; język średniochiński: dhɑng) (18 czerwca 618 – 1 czerwca 907) – dynastia cesarska w Chinach, następczyni dynastii Sui i poprzedniczka Pięciu Dynastii i Dziesięciu Królestw.

Nowy!!: Mezopotamia i Dynastia Tang · Zobacz więcej »

Dynastia z plemienia Bit-Bazi

Dynastia z plemienia Bit-Bazi (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane bala é-mBa-zi) – jedna z królewskich dynastii mezopotamskich, której władcy rządzić mieli Babiloniąw latach 1004-985 p.n.e. Dynastia ta zgodnie z Babilońskąlistąkrólów A i Kronikądynastycznąpanować miała po II dynastii z Kraju Nadmorskiego, a przed dynastiąelamickąGrayson A.K., Königslisten..., s. 92.

Nowy!!: Mezopotamia i Dynastia z plemienia Bit-Bazi · Zobacz więcej »

E-babbar

E-babbar, E-babbara (sum. é.babbar/bábbar(.ra), tłum. „Lśniący dom”)George A.R., House..., s. 70.

Nowy!!: Mezopotamia i E-babbar · Zobacz więcej »

E-eszgal

E-eszgal (sum. é.èš.gal) lub E-irigal (sum. é.iri12.gal) – ceremonialna nazwa mezopotamskiej świątyni bogini Isztar i bogini Nanaji, znajdującej się w mieście Uruk w schyłkowym okresie istnienia tego miasta.

Nowy!!: Mezopotamia i E-eszgal · Zobacz więcej »

E-kur

Plan stanowiska archeologicznego kryjącego pozostałości miasta Nippur z zaznaczonym położeniem świątyni E-kur E-kur (sum. é.kur, tłum. „Dom-Góra”) – nazwa świątyni boga Enlila w mieście Nippur; największe i najważniejsze sanktuarium Sumeru.

Nowy!!: Mezopotamia i E-kur · Zobacz więcej »

E-mah

E-mah, Emah (sum. é.mah, tłum. „wzniosły dom”George A.R., House..., s. 119.) – jedna z drugorzędnych świątyń babilońskich, poświęcona kultowi bogini Ninmah.

Nowy!!: Mezopotamia i E-mah · Zobacz więcej »

E-meslam

E-meslam – ceremonialna nazwa mezopotamskich świątyń boga Nergala i innych bóstw świata podziemnego.

Nowy!!: Mezopotamia i E-meslam · Zobacz więcej »

E-sagila

Plan centralnej części Babilonu z zaznaczonym położeniem świątyni E-sagila (budowla na południe od kompleksu z ziguratem E-temenanki). E-sa(n)gil(a) (sum. é.saĝ.íl/íla, tłum. „Dom, którego szczyt jest wysoko”) – świątynia boga Marduka w Babilonie, wzniesiona przy Drodze Procesyjnej, naprzeciwko zigguratu Etemenanki, zwana „Pałacem nieba i ziemi, siedzibąwładzy królewskiej”; najważniejsze sanktuarium Babilonii.

Nowy!!: Mezopotamia i E-sagila · Zobacz więcej »

E-szara

Aszura. E-szara (sum. é.šár.ra, tłum. „Dom wszechświata”A.R. George, House Most High..., s. 145.) – nazwa kompleksu świątynnego Aszura, narodowego boga Asyrii, w mieście Aszur.

Nowy!!: Mezopotamia i E-szara · Zobacz więcej »

E-ulmasz

E-ulmasz – ceremonialna nazwa dwóch mezopotamskich świątyń.

Nowy!!: Mezopotamia i E-ulmasz · Zobacz więcej »

E-zida

E-zida (sum. é.zi.da, tłum. „Prawdziwy dom”) – ceremonialna nazwa mezopotamskich świątyń poświęconych bogu Nabu.

Nowy!!: Mezopotamia i E-zida · Zobacz więcej »

Ebla

Ebla – jedno z najważniejszych miast starożytnej Syrii, ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Ebla · Zobacz więcej »

Eden (raj)

Lucas Cranach – Adam i Ewa w Rajskim Ogrodzie Jan Brueghel (starszy) – Paradajs Lukasa Cranacha Starszego Tryptyk „Ogród rozkoszy“: Ogród Eden Hieronim Bosch Kroniki norymberskiej) Eden (hebr. Gan Eden, גַּן עֵדֶן „ogród rozkoszy”) – biblijny raj stworzony przez Boga dla pierwszych ludzi – Adama i Ewy.

Nowy!!: Mezopotamia i Eden (raj) · Zobacz więcej »

Edward Quinan

Edward Pellew Quinan (ur. 9 stycznia 1885, zm. 13 listopada 1960) – brytyjski generał, żołnierz obu wojen światowych.

Nowy!!: Mezopotamia i Edward Quinan · Zobacz więcej »

Efrem z Antiochii

Efrem z Antiochii (zm. 545) – mnich i teolog bizantyński, patriarcha Antiochii.

Nowy!!: Mezopotamia i Efrem z Antiochii · Zobacz więcej »

Egipcjanin Sinuhe

Egipcjanin Sinuhe (fin. Sinuhe egyptiläinen) – powieść historyczna Miki Waltariego z 1945 roku.

Nowy!!: Mezopotamia i Egipcjanin Sinuhe · Zobacz więcej »

Egipt

Piramidy w Gizie i Wielki Sfinks (fot. barwna, autochrom, Auguste Léon, 1914) Świątynie w Abu Simbel Świątynia Hatszepsut Egipt (Miṣr; dialekt egipski Máṣr, /masˤɾ/;;, Aígyptos), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab., Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja) – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji.

Nowy!!: Mezopotamia i Egipt · Zobacz więcej »

Egipt w średniowieczu

Średniowieczny Egipt – okres w dziejach Egiptu obejmujący czasy od panowania bizantyńskiego do podboju tureckiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Egipt w średniowieczu · Zobacz więcej »

Ekallatum

Ekallatum (sum. urue2-galmeš, akad. Ekallātum lub Ekallāte, tłum. „pałace”) – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, jedno z ważniejszych miast państwa asyryjskiego w 1 połowie II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Ekallatum · Zobacz więcej »

Elam

Elam – starożytne państwo o strukturze federacyjnej, powstałe około 2400 roku p.n.e. na terenach obecnego południowo-zachodniego Iranu (prowincja Chuzestan na granicy z Irakiem) oraz górskiej prowincji Lurestan, sięgającej aż do Buszehr nad ZatokąPerską.

Nowy!!: Mezopotamia i Elam · Zobacz więcej »

Elamici

Elamici – lud z południowo-zachodniego Iranu, o nieustalonym pochodzeniu.

Nowy!!: Mezopotamia i Elamici · Zobacz więcej »

Eliezer

Eliezer – postać biblijna ze Starego Testamentu.

Nowy!!: Mezopotamia i Eliezer · Zobacz więcej »

Emar

Emar (obecnie Tell Meskene) – starożytne miasto położone w północno-wschodniej Syrii, nad Eufratem.

Nowy!!: Mezopotamia i Emar · Zobacz więcej »

Emporium

Emporium (łac. empŏrĭŭm z gr. empórion, od ἐμπόρια – towary) – w starożytności plac miejski, na którym składowano i prowadzono handel towarami zamorskimi, zazwyczaj położony w pobliżu portu.

Nowy!!: Mezopotamia i Emporium · Zobacz więcej »

Emutbal

Emutbal (Jamutbal) - w II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Emutbal · Zobacz więcej »

En-ana-tuma

En-ana-tuma (sum. en.an.na.túm.ma) - mezopotamska księżniczka, córka Iszme-Dagana (ok. 1953-1935 p.n.e.), króla Isin, ustanowiona przez ojca najwyższąkapłankąboga księżyca Nanny w mieście Ur.

Nowy!!: Mezopotamia i En-ana-tuma · Zobacz więcej »

En-nirgal-ana

En-nirgal-ana (sum. en.nir.gál.an.na) – księżniczka mezopotamska, córka Ur-Nammu, założyciela III dynastii z Ur.

Nowy!!: Mezopotamia i En-nirgal-ana · Zobacz więcej »

En-nirzi-ana

En-nirzi-ana (sum. en.nir.zi.an.na)Frayne D.R., Ur III Period..., s. 183.

Nowy!!: Mezopotamia i En-nirzi-ana · Zobacz więcej »

Enanedu

Plan miasta Ur z zaznaczonym położeniem Giparu Enanedu – mezopotamska księżniczka, córka Kudur-Mabuka, siostra Warad-Sina (1834-1823 p.n.e.) i Rim-Sina I (1822-1763 p.n.e.), królów Larsy; najwyższa kapłanka (akad. ēntu) boga księżyca Sina w mieście Ur.

Nowy!!: Mezopotamia i Enanedu · Zobacz więcej »

Enanepada

Enanepada (sum. en.an.né.pà.da)Edzard D.O., Gudea..., s. 24.

Nowy!!: Mezopotamia i Enanepada · Zobacz więcej »

Enheduanna

Enheduanna (sum. en.he2.du7.an.na, tłum. „Kapłanka odpowiednia dla niebios”; XXIV-XXIII wiek p.n.e.) – księżniczka akadyjska, córka króla Sargona Wielkiego, siostra króla Rimusza i być może jego następcy, Manisztusu, arcykapłanka boga Nanny w Ur, poetka tworząca w języku sumeryjskim.

Nowy!!: Mezopotamia i Enheduanna · Zobacz więcej »

Eninkimar

Eninkimar – starożytny port morski nad ZatokąPerskąw południowej części Sumeru o nieustalonej do dziś lokalizacji.

Nowy!!: Mezopotamia i Eninkimar · Zobacz więcej »

Enki

Enki w mitologii sumeryjskiej (Ea w mitologii babilońskiej) – bóg słodkich wód, bóg mądrości, stwórca człowieka, czczony w Eridu, w którym była poświęcona mu świątynia E-abzu.

Nowy!!: Mezopotamia i Enki · Zobacz więcej »

Enlil

Enlil (sum. 𒀭𒂗𒆤 den-lil2, tłum. „Pan Wiatru/Powietrza”) – w mitologii sumeryjskiej bóg stojący na czele panteonu sumeryjskiego, jako następca boga An; syn Ziemi (Ki) i Nieba (An), małżonek Ninlil, ojciec Nanny, Nergala, Ningirsu, Ninurty i Nisaby; głównym ośrodkiem jego kultu była świątynia E-kur w mieście Nippur; jeden z czwórki wielkich bogów-stworzycieli (obok boga An, boga Enki i bogini Ninhursag).

Nowy!!: Mezopotamia i Enlil · Zobacz więcej »

Enmenana

Enmenana (sum. en.men.an.na) – księżniczka mezopotamska, córka akadyjskiego króla Naram-Sina, siostra Szar-kali-szarri.

Nowy!!: Mezopotamia i Enmenana · Zobacz więcej »

Enninsunzi

Enninsunzi (sum. en.nin.sún.zi)Frayne D.R., Old Babylonian..., s. 56-58.

Nowy!!: Mezopotamia i Enninsunzi · Zobacz więcej »

Enuma elisz

piśmie klinowym Enuma elisz (akad. enūma eliš), Poemat o stworzeniu świata – babiloński epos, napisany w języku akadyjskim, nazwany tak od rozpoczynających go słów, które znacząGdy w górze... Pierwotny tekst tego eposu pochodzi prawdopodobnie z końca II tysiąclecia p.n.e. Utwór był recytowany w Babilonie w czwartym dniu noworocznego święta akitu.

Nowy!!: Mezopotamia i Enuma elisz · Zobacz więcej »

Epidemie dżumy na Malcie

Od czasów średniowiecznych aż po rok 1945 Maltę nawiedziło kilka poważnych epidemii dżumy.

Nowy!!: Mezopotamia i Epidemie dżumy na Malcie · Zobacz więcej »

Epoka żelaza

Epoka żelaza – okres dziejów ludzkości następujący po epoce brązu, w której żelazo stało się głównym surowcem w wytwarzaniu narzędzi.

Nowy!!: Mezopotamia i Epoka żelaza · Zobacz więcej »

Epoka brązu

Mapa świata ok. 2000 p.n.e.; kolorem czerwonym zaznaczono obszar występowania kultur epoki brązu Chronologiczne schematy i podziały epoki brązu dla Europy Broń i ozdoby z epoki brązu Złoty kapelusz berliński, wyrób artystyczny z epoki brązu Epoka brązu – epoka prehistorii, następująca po epoce kamienia, a poprzedzająca epokę żelaza.

Nowy!!: Mezopotamia i Epoka brązu · Zobacz więcej »

Epoka hellenistyczna

Epoka hellenistyczna – okres w dziejach regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu (zwłaszcza obszarów znajdujących się pod greckim panowaniem), którego początek wyznacza śmierć Aleksandra Wielkiego w 323 roku p.n.e., a koniec – rzymskie podboje zakończone zajęciem ptolemejskiego Egiptu w 30 roku p.n.e. Niekiedy zwany hellenizmem lub epokąaleksandryjską.

Nowy!!: Mezopotamia i Epoka hellenistyczna · Zobacz więcej »

Epos o Gilgameszu

Sargona II w Dur-Szarrukin prawdopodobnie przedstawiający Gilgamesza z małym lwem; zbiory Luwru (AO 19862) III dynastii z Ur; zbiory Luwru (AO 3761) Epos o Gilgameszu – akadyjski epos opisujący poszukiwanie przez legendarnego Gilgamesza, władcę sumeryjskiego miasta Unug (akadyjskie Uruk), tajemnicy nieśmiertelności.

Nowy!!: Mezopotamia i Epos o Gilgameszu · Zobacz więcej »

Ereszkigal

Ereszkigal – sumeryjska bogini rządząca światem podziemnym.

Nowy!!: Mezopotamia i Ereszkigal · Zobacz więcej »

Erich von Däniken

Erich Anton Paul von Däniken (ur. 14 kwietnia 1935 w Zofingen) – szwajcarski pisarz i publicysta, autor koncepcji wpływu istot pozaziemskich na życie ludzi w czasach przedhistorycznych (tzw. paleoastronautyka).

Nowy!!: Mezopotamia i Erich von Däniken · Zobacz więcej »

Eridu

okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.) Eridu (sum. eridu/eridug(NUN)kiVolk K., A Sumerian Reader, Editrice Pontificio Istituto Biblico, Roma 1999Borger R., Assyrisch-babylonische Zeichenliste, Neukirchen-Vluyn 1978, s. 82., też eri.du10/dùgki, tłum. "dobre miasto"; akad. Eridu) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, położone 24 km na południowy zachód od Urhasło Eridu, w: Bryce T., The Routledge..., s. 233-234.

Nowy!!: Mezopotamia i Eridu · Zobacz więcej »

Ernest Choquin de Sarzec

Ernest Choquin de Sarzec (ur. 1837 w Rennes, zm. 1901 w Poitiers) – francuski dyplomata, archeolog, odkrywca starożytnej cywilizacji sumeryjskiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Ernest Choquin de Sarzec · Zobacz więcej »

Erra

Erra – bóg akadyjski wojny i zarazy utożsamiany z Nergalem.

Nowy!!: Mezopotamia i Erra · Zobacz więcej »

Esznunna

Mapa Babilonii w czasach Hammurabiego (1 poł. XVIII w. p.n.e.) z zaznaczonym położeniem miasta Esznunna Jedna z figurek wotywnych znalezionych w Esznunnie Esznunna – starożytne miasto-państwo w Mezopotamii; obecnie stanowisko archeologiczne Tall Asmar w Iraku, niedaleko Bagdadu, nad rzekąDijalą.

Nowy!!: Mezopotamia i Esznunna · Zobacz więcej »

Etana

Fragment ''Eposu o Etanie'', ok. 1895–1595 p.n.e. Etana – według mitologii sumeryjskiej i babilońsko-asyryjskiej 12.

Nowy!!: Mezopotamia i Etana · Zobacz więcej »

Eternals (film)

Eternals – amerykański film akcji na podstawie serii komiksów o rasie o tej samej nazwie wydawnictwa Marvel Comics.

Nowy!!: Mezopotamia i Eternals (film) · Zobacz więcej »

Eufrat

Eufrat (Eufrates; także Firat,, Nahr al-Furat) to obok Tygrysu jedna z dwóch największych rzek Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Eufrat · Zobacz więcej »

Ewa Fleszar

Ewa Fleszar (ur. 18 października 1966 w Szczecinku jako Ewa Mikulska) – polska artystka rzeźbiarka, działaczka na rzecz kultury i sztuki.

Nowy!!: Mezopotamia i Ewa Fleszar · Zobacz więcej »

Ewangelie Rabbuli

Ewangelie Rabbuli – miniatura przedstawiająca Wniebowstąpienie (folio 13v). Ewangelie Rabbuli – pochodzący z końca VI wieku n.e. ilustrowany syryjski kodeks zawierający tekst Ewangelii napisany przez Rabbulę, mnicha z klasztoru św.

Nowy!!: Mezopotamia i Ewangelie Rabbuli · Zobacz więcej »

Ewolucjonizm (nauki społeczne)

Ewolucjonizm w naukach społecznych i historii, zwany także ewolucjonizmem kulturowym lub ewolucjonizmem kulturowo-społecznym – zbiór teorii opisujących ewolucję społeczeństwa, które przechodzi przez poszczególne etapy podczas rozwoju społecznego.

Nowy!!: Mezopotamia i Ewolucjonizm (nauki społeczne) · Zobacz więcej »

Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii

Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii – zespół czynników, które w trakcie antropogenezy mogły przyczynić się do powstania schizofrenii i sprzyjająujawnianiu się tej choroby u ludzi obecnie.

Nowy!!: Mezopotamia i Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii · Zobacz więcej »

Fenicja

Fenicja (fenickie 𐤊𐤍𐤏𐤍) – starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, obejmująca tereny dzisiejszego Libanu, zachodniej Syrii i północnego Izraela.

Nowy!!: Mezopotamia i Fenicja · Zobacz więcej »

Fibrobeton

Mieszanka fibrobetonowa z włóknami stalowymi Posadzka przemysłowa wykonana z fibrobetonu Fibrobeton (włóknobeton lub drutobeton) – rodzaj betonu, który poza podstawowymi składnikami (cement, kruszywo, woda) zawiera krótkie włókna zbrojeniowe równomiernie rozmieszczone w całej objętości betonuZ.

Nowy!!: Mezopotamia i Fibrobeton · Zobacz więcej »

Figa

Figi suszone Figi suszone i sprasowane Figa na drzewie Przekrój świeżej figi Figa – owocostan rośliny zwanej figowcem pospolitym, figąpospolitą, figąkaryjską, drzewem figowym.

Nowy!!: Mezopotamia i Figa · Zobacz więcej »

Filaret Brachamios

Filaret Brachamios (grecki:Φιλάρετος Βραχάμιος, ormiański: Փիլարտոս Վարաժնունի), właściwie Wahram, był bizantyjskim wojskowym ormiańskiego pochodzenia który odegrał znacznąrolę w dziejach XI wiecznego Bizancjum i Armenii Cylicyjskiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Filaret Brachamios · Zobacz więcej »

Filip I Arab

Filip I Arab, (ur. 204, zm. 249) – cesarz rzymski od 244 do 249 roku, panował jako.

Nowy!!: Mezopotamia i Filip I Arab · Zobacz więcej »

Filozofia świata islamu

Filozofia świata islamu, filozofia muzułmańska (zwłaszcza dla średniowiecza używa się także niedokładnych określeń filozofia arabska, klasyczna filozofia arabska, średniowieczna filozofia arabska) – zespół tradycji filozoficznych kultywowanych na terenach objętych przez islam, przy czym nie zawsze zgodnych z islamskąortodoksjąreligijną.

Nowy!!: Mezopotamia i Filozofia świata islamu · Zobacz więcej »

Fontanna

Multimedialna Wrocławska Fontanna Kłodzku Multimedialnym Parku Fontann Pałacu w Wojanowie sztuki kinetycznej Ja’akow Agam w 1986 r. Fontanna (wodotrysk) – urządzenie wodne, najczęściej ozdobne, wyrzucające pod ciśnieniem wodę z dysz lub dyszy.

Nowy!!: Mezopotamia i Fontanna · Zobacz więcej »

Fraates II

Fraates II – król Partów w latach 132–126 p.n.e. Był synem Mitrydatesa I, w chwili objęcia tronu jeszcze niepełnoletnim, więc początkowo rządziła za niego matka.

Nowy!!: Mezopotamia i Fraates II · Zobacz więcej »

Francis Michie Shepherd

Sir Francis Michie Shepherd (ur. 6 stycznia 1893, zm. 15 maja 1962) – brytyjski urzędnik konsularny i dyplomata.

Nowy!!: Mezopotamia i Francis Michie Shepherd · Zobacz więcej »

Franciszek Rogowski (oficer)

Grób kpt. Franciszka Rogowskiego. Franciszek Ksawery Rogowski (ur. 1 grudnia 1891 w Trzemesznie, zm. 9 czerwca 1968 we Włocławku) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, powstaniec wielkopolski.

Nowy!!: Mezopotamia i Franciszek Rogowski (oficer) · Zobacz więcej »

Gablinu

GablinuUnger E., Weidner E., Gablinu, w: Reallexikon..., s. 130-131.

Nowy!!: Mezopotamia i Gablinu · Zobacz więcej »

Gaj (las)

Radziejowic s.

Nowy!!: Mezopotamia i Gaj (las) · Zobacz więcej »

Gatumdug

Gatumdug, Gatumdu (sum. dga2-tum3-du10) – w mitologii sumeryjskiej bogini miasta-państwa Lagasz, uważana – podobnie jak bogini Bau, z którąjąpóźniej utożsamiano – za córkę boga Anu.

Nowy!!: Mezopotamia i Gatumdug · Zobacz więcej »

Gaugamela

Mapa północnej Mezopotamii. Gaugamela leżeć miała pomiędzy rzekami Tygrys (Tigre) i Duży Zab (Grand Zab), na północny zachód od Arbeli (Arbeles) i północny wschód od Niniwy (Ninive) Gaugamela (obecne Tell Gomal?) – w I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Gaugamela · Zobacz więcej »

Gaza (Palestyna)

Gaza (Ghazza,, Azza) – miasto w Autonomii Palestyńskiej, będące stolicąStrefy Gazy.

Nowy!!: Mezopotamia i Gaza (Palestyna) · Zobacz więcej »

Górna Mezopotamia

thumb Al-Dżazira Górna Mezopotamia, także Al-Dżazira (Al-Ǧazīra, tłum. ‘wyspa’;, Mîzopotamyay Serû) – region wyżynny w północno-zachodnim Iraku, wschodniej Syrii i częściowo w południowo-wschodniej Turcji, w dorzeczu Tygrysu i Eufratu, część historycznej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Górna Mezopotamia · Zobacz więcej »

Gąsiorek

Gąsiorek, dzierzba gąsiorek (Lanius collurio) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny dzierzb (Laniidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Gąsiorek · Zobacz więcej »

Gedrozja

Gedrozja zaznaczona na XIX-wiecznej mapie świata starożytnego Gedrozja (stgr. Γεδρωσία) – kraina na południowym wschodzie dawnego imperium Achemenidów.

Nowy!!: Mezopotamia i Gedrozja · Zobacz więcej »

Gemma (kamień)

kamea intaglio Gemma (łac. pączek, oczko winorośli, drogi kamień) – kamień szlachetny lub półszlachetny, o kształcie okrągłej lub owalnej płytki ozdobiony reliefem.

Nowy!!: Mezopotamia i Gemma (kamień) · Zobacz więcej »

Geografia (Ptolemeusz)

Geografia (Geographike hyphegesis – wstęp do kreślenia map) – obok Almagestu i Tetrabiblos (– Czworoksiąg) jedno z najważniejszych dzieł greckiego matematyka, astronoma i geografa Klaudiusza Ptolemeusza.

Nowy!!: Mezopotamia i Geografia (Ptolemeusz) · Zobacz więcej »

Geografia Iraku

Mapa Iraku Irak jest państwem leżącym w Azji Południowo-Zachodniej, w centralnej części Bliskiego Wschodu.

Nowy!!: Mezopotamia i Geografia Iraku · Zobacz więcej »

Geometria

teorii strun stereometrii, udowodnione najpóźniej przez Teajteta (IV w. p.n.e.) płaszczyzny hiperbolicznej za pomocąsiedmiokątów foremnych – użyty tu model to dysk Poincarégo Geometria (gr. γεωμετρία; geo – ziemia, metria – miara) – jedna z głównych dziedzin matematyki; tradycyjnie i nieformalnie definiowana jako nauka o przestrzeni i jej podzbiorach zwanych figuramiGeometria, Encyklopedia Popularna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986,, s. 233.

Nowy!!: Mezopotamia i Geometria · Zobacz więcej »

George Hamilton (lord)

George Francis Hamilton (ur. 17 grudnia 1845 w Edynburgu, zm. 22 września 1927 w Londynie) – brytyjski arystokrata i polityk, członek Partii Konserwatywnej, minister w rządach lorda Salisbury’ego i Arthura Balfoura.

Nowy!!: Mezopotamia i George Hamilton (lord) · Zobacz więcej »

Gertrude Bell

Gertrude Margaret Lowthian Bell (ur. 14 lipca 1868, zm. 12 lipca 1926) – brytyjska podróżniczka, pisarka, alpinistka, doradczyni polityczna i archeolożka.

Nowy!!: Mezopotamia i Gertrude Bell · Zobacz więcej »

Gidara

Gidara, Raqamatu, Raqmat – w 1 połowie I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Gidara · Zobacz więcej »

Girgaszyci

Girgaszyci (hebr. גִּרְגָּשִׁי) – wzmiankowany w Starym Testamencie lud zamieszkujący tereny Kanaanu przed przybyciem Izraelitów.

Nowy!!: Mezopotamia i Girgaszyci · Zobacz więcej »

Girsu

Urukaginy ok. 2350 p.n.e., znaleziona w Girsu, Muzeum Brytyjskie Girsu (sum. ĝir2-suki) – starożytne miasto założone przez Sumerów w południowej Mezopotamii, ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Girsu · Zobacz więcej »

Gnomon

Gnomon Współczesny poziomy zegar słoneczny z gnomonem w postaci obelisku Gnomon (– wskazówka zegara słonecznego) – jeden z najstarszych i najprostszych przyrządów astronomicznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Gnomon · Zobacz więcej »

Godło Kurdystanu

Godło Kurdyjskiego Regionu Autonomicznego Godło Kurdystanu (Kurdyjskiego Regionu Autonomicznego) – godło Kurdyjskiego Regionu Autonomicznego stanowi wizerunek orła, trzymającego słońce w swoich wzniesionych do góry skrzydłach.

Nowy!!: Mezopotamia i Godło Kurdystanu · Zobacz więcej »

Godfrey Collins

Godfrey Pattison Collins CMG, KBE (ur. 26 czerwca 1875, zm. 13 października 1936), brytyjski polityk, członek Partii Liberalnej, a następnie Narodowej Partii Liberalnej, minister w rządach Ramsaya MacDonalda i Stanleya Baldwina.

Nowy!!: Mezopotamia i Godfrey Collins · Zobacz więcej »

Grakliani Gora

Stanowisko Grakliani Grakliani Gora (gruz. გრაკლიანი გორა) – stanowisko archeologiczne na wzgórzu w pobliżu Kaspi we wschodniej Gruzji, gdzie odkryto liczne artefakty z okresu od epoki kamienia do starożytności oraz napisy w nieznanym alfabecie datowane na XI–X w. p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i Grakliani Gora · Zobacz więcej »

Granat właściwy

PokrójKwiat Owoc Uprawa granatów Granat właściwy, granatowiec właściwy (Punica granatum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny krwawnicowatych (Lythraceae).

Nowy!!: Mezopotamia i Granat właściwy · Zobacz więcej »

Grób Cyrusa II Wielkiego

Grobowiec Cyrusa, mauzoleum Cyrusa (perski: آرامگاه کوروش بزرگ trl. ārāmgāh-e kurosh-e bozorg) – grobowiec wzniesiony w VI w. p.n.e. dla władcy Persji Cyrusa II Wielkiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Grób Cyrusa II Wielkiego · Zobacz więcej »

Grób Ezdrasza

Sarkofag Ezdrasza Grób Ezdrasza (arab. ضريح العزير, hebr. קבר עזרא הסופר) – grób na zachodnim brzegu Tygrysu niedaleko Basry w Iraku, uznawany przez lokalnątradycję za miejsce pochówku biblijnego Ezdrasza; cel pielgrzymek muzułmanów – Madanów i żydów.

Nowy!!: Mezopotamia i Grób Ezdrasza · Zobacz więcej »

Groby Królewskie z Ur

lokalizacja Grobów Królewskich na planie miasta Ur (cyfra 7) Groby Królewskie w Ur – grobowce odkryte przez Charlesa Leonarda Woolleya podczas prowadzonych w latach 1922-1934 prac wykopaliskowych na stanowisku Tall al-Mukajjar (starożytne Ur) w południowej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Groby Królewskie z Ur · Zobacz więcej »

Gryf

bazylice św. Marka w Wenecji Gryf – mityczne zwierzę przedstawiane najczęściej z ciałem lwa oraz z głowąi skrzydłami orła.

Nowy!!: Mezopotamia i Gryf · Zobacz więcej »

Grzegorz III Laham

Grzegorz III Laham BS (właśc. Lutfi Laham, ur. 15 grudnia 1933) – duchowny katolickiego Kościoła melchickiego, od 2000 do 2017 patriarcha tego Kościoła – „Patriarcha miast Antiochii, Aleksandrii i Jeruzalem, Cylicji, Syrii, Iberii, Arabii, Mezopotamii, Pentapolis, Etiopii, całego Egiptu i całego Wschodu, Ojciec Ojców, Pasterz Pasterzy, Biskup Biskupów, Trzynasty spośród Świętych Apostołów”.

Nowy!!: Mezopotamia i Grzegorz III Laham · Zobacz więcej »

Grzegorz z Antiochii

Grzegorz z Antiochii – grecki mnich, przełożony klasztoru w Jerozolimie i od 571 r. chalcedoński patriarcha Antiochii.

Nowy!!: Mezopotamia i Grzegorz z Antiochii · Zobacz więcej »

Grzmot (symbol)

Piorun Grzmot, jedno z najbardziej efektownych zjawisk natury, jest symbolem sądu, kary, a także nowego początku.

Nowy!!: Mezopotamia i Grzmot (symbol) · Zobacz więcej »

Gubazes II

Gubazes II (gruz. გუბაზ II, gr. Γουβάζης) – król Lazyki od około 541 r. do śmierci w wyniku zabójstwa w 555 r. Był jednąz głównych postaci wojny lazyckiej (541–562).

Nowy!!: Mezopotamia i Gubazes II · Zobacz więcej »

Gudea

Głowa Gudei (fragment kamiennego posągu); zbiory Luwru (AO 13). Napis „Gudea władca Lagasz” (fragment kamiennego posągu); zbiory Luwru tzw. cylindry Gudei - gliniane walce pokryte inskrypcjąklinowąopisującąbudowę E-ninnu („Domu Pięćdziesiątki”) - świątyni boga Ningirsu w mieście Girsu Gudea (sum. gù.dé.a, tłum. „powołany”) – sumeryjski władca miasta-państwa Lagasz, panujący w 2.

Nowy!!: Mezopotamia i Gudea · Zobacz więcej »

Gurkhowie

Gurkhowie – 1857 Gurkhowie (ang. Gurkha lub Gorkha) – lud zamieszkujący Nepal, nazwany na cześć hinduskiego świętego i guru z VIII w. n.e. – Gorakhnatha.

Nowy!!: Mezopotamia i Gurkhowie · Zobacz więcej »

Gustav Bredemann

Gustav Bredemann (ur. 15 czerwca 1880 w Königswartha, zm. 20 listopada 1960 w Hamburgu) – niemiecki profesor botaniki i nauk rolniczych.

Nowy!!: Mezopotamia i Gustav Bredemann · Zobacz więcej »

Gutejowie

Gutejowie (Gutejczycy, Gutowie) – starożytny lud wywodzący się z gór Zagros (dzisiejszy zachodni Iran), o nieznanej bliżej przynależności etnicznej.

Nowy!!: Mezopotamia i Gutejowie · Zobacz więcej »

Gwiazda

ultrafiolecie Drogi Mlecznej. Gwiazda – kuliste ciało niebieskie, stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii.

Nowy!!: Mezopotamia i Gwiazda · Zobacz więcej »

Gwiazdozbiór Orła

Orzeł (łac. Aquila, dop. Aquilae, skrót Aql) – gwiazdozbiór nieba południowego, 22.

Nowy!!: Mezopotamia i Gwiazdozbiór Orła · Zobacz więcej »

Gwiazdozbiór Strzelca

Strzelec (łac. Sagittarius, dop. Sagittarii, skrót Sgr) – konstelacja zodiakalna, piętnasty co do wielkości gwiazdozbiór na sferze niebieskiej, znany już w starożytności.

Nowy!!: Mezopotamia i Gwiazdozbiór Strzelca · Zobacz więcej »

Habiru

Habiru (także Habiri, Khabiri, Hapiru, `Apiru, `Eperu) – starożytna grupa ludzi zamieszkujących rejon Syropalestyny, którzy nie posiadali własnego państwa.

Nowy!!: Mezopotamia i Habiru · Zobacz więcej »

Halil Kut

Halil Kut (1916) Halil Kut (ur. 1882, zm. 1957), znany również jako Halil Pasza – turecki wojskowy.

Nowy!!: Mezopotamia i Halil Kut · Zobacz więcej »

Hana (Mezopotamia)

Mapa starożytnego Bliskiego Wschodu pod koniec okresu starobabilońskiego (ok 1600 p.n.e.) z zaznaczonym położeniem królestwa Hana Hana – w II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Hana (Mezopotamia) · Zobacz więcej »

Hanigalbat

Hanigalbat (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane kurHa-ni-gal-bat) – w starożytności jedna z nazw pod którymi znane było huryckie królestwo Mitanni; po jego upadku nazwątąokreślano również region w północnej Mezopotamii i Syrii.

Nowy!!: Mezopotamia i Hanigalbat · Zobacz więcej »

Harfa

Sébastiena Érarda Harfa (wł. arpa, skrót: ar.) − '''instrument strunowy szarpany''' (chordofon) w kształcie stylizowanego trójkąta, którego jeden bok stanowi rozszerzające się ku dołowi pudło rezonansowe.

Nowy!!: Mezopotamia i Harfa · Zobacz więcej »

Hatra

Hatra (arab. الحضر) – starożytne miasto w Mezopotamii, leżące około 50 kilometrów na północny zachód od Aszur.

Nowy!!: Mezopotamia i Hatra · Zobacz więcej »

Haubica górska 3,7-calowa

Haubica górska 3,7-calowa – haubica kalibru 94 milimetry używana przez wojska brytyjskie oraz państw Wspólnoty Brytyjskiej w okresie pierwszej i drugiej wojny światowej.

Nowy!!: Mezopotamia i Haubica górska 3,7-calowa · Zobacz więcej »

Hełm

Stahlhelm M1916, wojskowy hełm stalowy z okresu I wojny światowej Hełm – rodzaj uzbrojenia ochronnego osłaniającego głowę.

Nowy!!: Mezopotamia i Hełm · Zobacz więcej »

Helmuth Karl Bernhard von Moltke

Helmuth Karl Bernhard von Moltke (ur. 26 października 1800 w Parchimiu, zm. 24 kwietnia 1891 w Berlinie) – pruski generał i feldmarszałek, reformator armii pruskiej, a potem Armii Cesarstwa Niemieckiego, baron (od 1843), hrabia (od 1870).

Nowy!!: Mezopotamia i Helmuth Karl Bernhard von Moltke · Zobacz więcej »

Henoteizm

Henoteizm (z gr. heis, dopełniacz henos – „jeden”, theos – „bóg”) – forma przejściowa religii pomiędzy politeizmem a monoteizmem.

Nowy!!: Mezopotamia i Henoteizm · Zobacz więcej »

Henry Baker Tristram

Henry Baker Tristram FRS (ur. 11 maja 1822, zm. 8 marca 1906) – angielski duchowny, badacz Biblii, podróżnik i ornitolog.

Nowy!!: Mezopotamia i Henry Baker Tristram · Zobacz więcej »

Herodian

Herodian (łac. Herodianus, gr. Ἡρωδιανός Hērōdianós, ur. ok. 180, zm. ok. 250) – historyk grecki z czasów cesarstwa rzymskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Herodian · Zobacz więcej »

Hetyci

Płaskorzeźba króla Tudhalijasa IV w Yazılıkaya pod HattusąProcesja 12 bogów świata podziemnego; płaskorzeźba z Yazılıkaya Hetyci (biblijni חתי lub HTY) – lud posługujący się indoeuropejskim językiem hetyckim, który około XVII wieku p.n.e. stworzył potężne państwo z centrum w Hattusa (dzisiejsze Boğazkale) w Anatolii.

Nowy!!: Mezopotamia i Hetyci · Zobacz więcej »

Hindanu

Hindanu (też Hinzanu i Giddan) – w I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Hindanu · Zobacz więcej »

Hinduizm a kultura

Hinduizm a kultura – zagadnienie związków hinduizmu z kulturąhinduistów, jak też ogólnie Hindusów.

Nowy!!: Mezopotamia i Hinduizm a kultura · Zobacz więcej »

Hipoteza podziału grupy

Hipoteza podziału grupy (ang. the group-splitting hypothesis of schizophrenia) – jedna z hipotez starających się wyjaśnić etiologię schizofrenii, korzystająca z założeń psychiatrii ewolucyjnej.

Nowy!!: Mezopotamia i Hipoteza podziału grupy · Zobacz więcej »

Hiritu

Hiritu (akad. hirītu, tłum. „rów, fosa, kanał”) – miasto w południowej Mezopotamii, znane z listów z archiwum w Mari (XVIII w. p.n.e.). Leżało na wschodnim brzegu rzeki Irnina, będącej dopływem Eufratu, w niedużej odległości od miasta Sippar.

Nowy!!: Mezopotamia i Hiritu · Zobacz więcej »

Historia Akki

Akka – jedno ze starożytnych miast portowych, którego historia sięga epoki brązu.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Akki · Zobacz więcej »

Historia Armenii

Ararat – święta góra Ormian; symbol kraju megality w Armenii Armenia w minionych okresach historycznych obejmowała znacznie większe terytorium, niż zajmuje współczesna Republika Armenii, stąd opis historii tego kraju obejmuje także dzieje ziem wchodzących obecnie w skład innych państw, zwłaszcza Turcji, a także Azerbejdżanu i Syrii.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Armenii · Zobacz więcej »

Historia Azerbejdżanu

Azerbejdżan jako kraj składa się z dwóch części: Azerbejdżanu północnego, stanowiącego dziś narodowe państwo Azerów jako Republika Azerbejdżanu oraz Azerbejdżanu Południowego, stanowiącego integralnączęść Islamskiej Republiki Iranu.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Azerbejdżanu · Zobacz więcej »

Historia Azji

Azja w roku 1200 Historia Azji – dzieje Dalekiego Wschodu, Azji Południowej, Azji Zachodniej i Bliskiego Wschodu oraz poszczególnych regionów kontynentu azjatyckiego, rozpatrywane przez pryzmat procesów kulturowo-cywilizacyjnych na przestrzeni od IV tysiąclecia p.n.e. do czasów współczesnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Azji · Zobacz więcej »

Historia świata

Historia świata zwyczajowo utożsamiana jest z historiągatunku ludzkiego, liczonąod momentu pojawienia się na świecie pierwszych Homo sapiens do czasów dzisiejszych.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia świata · Zobacz więcej »

Historia geografii

Historia geografii to historia rozwoju wiedzy geograficznej człowieka od czasów starożytnych do współczesności.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia geografii · Zobacz więcej »

Historia Iraku

Niniejszy artykuł opisuje dzieje ziemi irackiej od pojawienia się tam pierwszych ludzi w epoce kamienia, aż do czasów obecnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Iraku · Zobacz więcej »

Historia Iranu

Historia Iranu – historia Iranu od podboju arabskiego starożytnego Iranu do dnia dzisiejszego.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Iranu · Zobacz więcej »

Historia liczb

Historia liczb – artykuł będący przekrojowym spojrzeniem na historię pojęcia liczby.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia liczb · Zobacz więcej »

Historia matematyki

''Kompendium o liczeniu przez uzupełnienie i wyrównywanie'' Historia matematyki jest prawdopodobnie równie stara jak ludzkość, a w XXI wieku dalej jest żywa, splatając się z dziejami innych nauk, technologii oraz pozostałych obszarów kultury.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia matematyki · Zobacz więcej »

Historia nauki

Historia nauki – dziedzina wiedzy opisująca tworzenie się i rozwój wyspecjalizowanych nauk szczegółowych badających przebieg procesów przyrodniczych i społecznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia nauki · Zobacz więcej »

Historia niewolnictwa

Historia niewolnictwa obejmuje wiele kultur, narodowości i religii od czasów starożytnych do współczesności.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia niewolnictwa · Zobacz więcej »

Historia Palestyny

Historia Palestyny – ten artykuł omawia temat historii Palestyny w okresie od początku panowania Bizancjum nad tymi ziemiami w 395 do powstania współczesnego państwa Izrael, które zostało utworzone 14 maja 1948 roku.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Palestyny · Zobacz więcej »

Historia piwa

Ur w starożytnym Iraku Mniej więcej pomiędzy 13000 a 9000 lat p.n.e. ludzie zaczęli poszukiwać innych form pożywienia niż mięso dzikich zwierząt.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia piwa · Zobacz więcej »

Historia prawa

Historia prawa – dyscyplina historii i prawoznawstwa, zajmująca się badaniem dziejów prawa i jego instytucji od starożytności do czasów współczesnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia prawa · Zobacz więcej »

Historia techniki

Historia techniki – szereg istotnych faktów dotyczących zastosowania ważnych odkryć i wynalazków w technice na przestrzeni dziejów.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia techniki · Zobacz więcej »

Historia Turcji

Artykuł prezentuje historię państwa Tureckiego na przestrzeni wieków.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Turcji · Zobacz więcej »

Historia Ziemi

Fotografia Ziemi z roku 1972 Historia Ziemi – okres około 4,5 miliarda lat (4,467 miliarda lat; 32,5% wieku Wszechświata), od uformowania się planety z mgławicy słonecznej do czasów współczesnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Historia Ziemi · Zobacz więcej »

Hmong

Kobiety ludu Hmong z północnego Wietnamu Hmong (wym. m̥ɔ̃ŋ) lub Mong (mɔ̃ŋ) – liczna grupa etniczna zamieszkująca górzyste regiony Azji Południowo-Wschodniej, posługująca się językiem hmong.

Nowy!!: Mezopotamia i Hmong · Zobacz więcej »

Hormuzd Rassam

Hormuzd Rassam (ur. 1826 w Mosulu, zm. 16 września 1910 w Brighton) – asyryjski archeolog, dyplomata i podróżnik.

Nowy!!: Mezopotamia i Hormuzd Rassam · Zobacz więcej »

Hunowie

Huński kocioł Hunowie (łac. Huni, Hunni, Chuni, Unni) – lud koczowniczy, który ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Hunowie · Zobacz więcej »

Huryci

epoce brązu (kolor różowy). Huryci – lud wywodzący się z Wyżyny Armeńskiej, później zasiedlający Mezopotamię.

Nowy!!: Mezopotamia i Huryci · Zobacz więcej »

I dynastia z Isin

I dynastia z Isin (ok. 2017-1794 p.n.e.) – jedna z królewskich dynastii mezopotamskich, założona w mieście Isin przez Iszbi-Errę, byłego gubernatora Ibbi-Suena, ostatniego króla z III dynastii z Ur.

Nowy!!: Mezopotamia i I dynastia z Isin · Zobacz więcej »

I dynastia z Kraju Nadmorskiego

I dynastia z Kraju Nadmorskiego – mezopotamska dynastia królewska wymieniana w babilońskich listach królów wśród dynastii rządzących Babilonią.

Nowy!!: Mezopotamia i I dynastia z Kraju Nadmorskiego · Zobacz więcej »

Ibal-pi-El I

Ibal-pi-El I (połowa XIX w. p.n.e.) – król Esznunny, założyciel (ok. 1860 r. p.n.e.) nowej amoryckiej dynastii, któremu przejściowo, dzięki pomocy ludów Turukku, udało się stworzyć rozległe państwo, obejmujące dużączęść północnej i środkowej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Ibal-pi-El I · Zobacz więcej »

Ibbi-Suen

III trzeciądynastię z Ur – najciemniejszym odcieniem zielonego zaznaczono obszar kontrolowany przez Ibbi-Suena na początku jego panowania Ibbi-Suen, Ibbisin – ostatni władca III dynastii z Ur, panował w latach 2029-2005 p.n.e. (chronologia średnia).

Nowy!!: Mezopotamia i Ibbi-Suen · Zobacz więcej »

Ibn al-Hajsam

Abu Ali Hasan Ibn al-Hajsam, Alhazen, Ibn al-Hajtam (ur. 965 w Al-Basrze, zm. 1038 w Kairze) – arabski fizyk i matematyk.

Nowy!!: Mezopotamia i Ibn al-Hajsam · Zobacz więcej »

Ibn Tajmijja

Ibn Tajmijja ((pełne imię:Taki ad-Din Abu al-Abbas Ahmad Ibn Abd al-Halim Ibn Tajmijja) (ur. 22 stycznia 1263 w Harranie, zm. 26 września 1328 w Damaszku) – teolog, prawnik i sunnicki uczony muzułmański.

Nowy!!: Mezopotamia i Ibn Tajmijja · Zobacz więcej »

Ibrahim Pasza

Ibrahim Pasza, arab. ابراهيمباشا (ur. w 1789 w Kawali, zm. 10 listopada 1848 w Kairze) – jeden z najbardziej znanych generałów w służbie Egiptu.

Nowy!!: Mezopotamia i Ibrahim Pasza · Zobacz więcej »

II dynastia z Isin

II dynastia z Isin, znana też jako IV dynastia z Babilonu – jedna z królewskich dynastii mezopotamskich, której władcy rządzili Babiloniąw latach ok.

Nowy!!: Mezopotamia i II dynastia z Isin · Zobacz więcej »

II dynastia z Kraju Nadmorskiego

II dynastia z Kraju Nadmorskiego (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane bala kur Tam-timGrayson A.K., Königslisten..., s. 92. i bala kur a.ab.ba) – jedna z królewskich dynastii mezopotamskich, której władcy rządzić mieli Babiloniąw latach 1025-1005 p.n.e.Brinkman J.A., Meerland, w: Reallexikon..., s. 8.

Nowy!!: Mezopotamia i II dynastia z Kraju Nadmorskiego · Zobacz więcej »

II tysiąclecie p.n.e.

III tysiąclecie p.n.e. II tysiąclecie p.n.e. I tysiąclecie p.n.e.XX wiek p.n.e. XIX wiek p.n.e. XVIII wiek p.n.e. XVII wiek p.n.e. XVI wiek p.n.e. XV wiek p.n.e. XIV wiek p.n.e. XIII wiek p.n.e. XII wiek p.n.e. XI wiek p.n.e. II tysiąclecie p.n.e. zaznacza przejście ze średniej do późnej epoki brązu.

Nowy!!: Mezopotamia i II tysiąclecie p.n.e. · Zobacz więcej »

II wiek

I wiekIII wiek 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200.

Nowy!!: Mezopotamia i II wiek · Zobacz więcej »

II wiek p.n.e.

II wiek p.n.e. >.

Nowy!!: Mezopotamia i II wiek p.n.e. · Zobacz więcej »

III tysiąclecie p.n.e.

IV tysiąclecie p.n.e. III tysiąclecie p.n.e. II tysiąclecie p.n.e. XXX wiek p.n.e. XXIX wiek p.n.e. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. XXV wiek p.n.e. XXIV wiek p.n.e. XXIII wiek p.n.e. XXII wiek p.n.e. XXI wiek p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i III tysiąclecie p.n.e. · Zobacz więcej »

III wiek

II wiekIV wiek 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 Świat w III wieku.

Nowy!!: Mezopotamia i III wiek · Zobacz więcej »

III wojna syryjska

moneta z wizerunkiem Ptolemeusza III III wojna syryjska zwana również wojnąlaodycejską– konflikt zbrojny między Egiptem Ptolemeuszy a państwem Seleucydów, toczący się w latach 246-241 p.n.e. Zakończył się zwycięstwem Ptolemeusza III Euergetesa nad Seleukosem II; jego datacja, przebieg i kolejność wydarzeń sąsporne.

Nowy!!: Mezopotamia i III wojna syryjska · Zobacz więcej »

Ilaba

Ilaba (Ilaba) – mezopotamski bóg-opiekun dynastii wywodzącej się od Sargona Wielkiego a także opiekun Akadu.

Nowy!!: Mezopotamia i Ilaba · Zobacz więcej »

Ilum-gamil

Ilum-gamil (akad. Ilum-gāmilFrayne D.R., Old Babylonian..., s. 469., tłum. „Bóg jest tym, który ratuje/ocala”) – władca mezopotamskiego miasta Uruk, panujący w XIX w. p.n.e., następca i brat Sin-gamila.

Nowy!!: Mezopotamia i Ilum-gamil · Zobacz więcej »

Imperium akadyjskie

Imperium akadyjskie (akad. 𒆳𒌵𒆠, māt Akkadi) – semickie państwo założone przez Sargona Wielkiego, istniejące w latach panowania dynastii akadyjskiej: 2334–2193 p.n.e., na terenie środkowej Mezopotamii, którego stolicąbyło miasto Akad (Agade).

Nowy!!: Mezopotamia i Imperium akadyjskie · Zobacz więcej »

Inżynieria lądowa

Césara Pellego, był najwyższąbudowląna świecie od 1998 do 2004 Inżynieria lądowa określana także budownictwem lądowym i wodnym – dyscyplina nauk inżynieryjnych i technicznych kształtująca powierzchnię Ziemi pod potrzeby egzystencji człowieka.

Nowy!!: Mezopotamia i Inżynieria lądowa · Zobacz więcej »

Inibszina

Inibszina (akad. InibšinaFrayne D.R., Old Babylonian..., s. 562-563., w transliteracji z pisma klinowego zapisywane i-ni-ib-ši-na, tłum. „Ich owoc/dziecko”) – mezopotamska księżniczka, córka Daduszy, króla Esznunny (1 połowa XVIII w. p.n.e.). W trakcie wykopalisk w Aszur odnaleziono odważnik w kształcie kaczki z umieszczonąna nim inskrypcjąklinową, z której wynika, iż był on darem Daduszy dla jego córki: „Dad, syn Ipiq-Adada, król Esznunny, podarow (ten odważnik) Inibszinie, swej córce”.

Nowy!!: Mezopotamia i Inibszina · Zobacz więcej »

Inibszina (Mari)

Inibszina (akad. InibšinaFrayne D.R., Old Babylonian..., s. 608-609., w transliteracji z pisma klinowego zapisywane i-ni-ib-ši-na, tłum. „Ich owoc/dziecko”) – mezopotamska księżniczka, córka Jahdun-Lima, króla Mari (schyłek XIX w. p.n.e.), ustanowiona kapłankąugbabtum boga Adada.

Nowy!!: Mezopotamia i Inibszina (Mari) · Zobacz więcej »

Inkrustacja (zdobnictwo)

Willi Hadriana Klasztorze Świętego Mikołaja Odpoczywającego Inkrustacja – technika zdobienia elementów architektonicznych, przedmiotów codziennego użytku i wyrobów artystycznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Inkrustacja (zdobnictwo) · Zobacz więcej »

Inskrypcje runiczne z Bergen

Inskrypcje runiczne z Bryggen (Bergen) – zbiór około 670 średniowiecznych inskrypcji runicznych, wykonanych na drewnie (głównie sośnie) oraz kościach, znalezionych w 1955 w Bryggen (i jego okolicach) w Bergen (Norwegia).

Nowy!!: Mezopotamia i Inskrypcje runiczne z Bergen · Zobacz więcej »

Instrument strunowy

Harfa jako przykład instrumentu strunowego Instrument strunowy – instrument muzyczny, którego źródłem dźwięku sąnapięte, drgające struny, wykonane z włókna roślinnego, metalu, jelit zwierzęcych, jedwabiu lub tworzyw sztucznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Instrument strunowy · Zobacz więcej »

Inwestytura Zimri-Lima

Inwestytura Zimri-Lima – malowidło ścienne z pałacu Zimri-Lima w Mari.

Nowy!!: Mezopotamia i Inwestytura Zimri-Lima · Zobacz więcej »

Irak

Region Iraku Zdjęcie satelitarne Iraku Irak, Republika Iraku (arab. العراق, trl. Al-'Irāq, trb. Al-Irak; جمهورية العراق, trb. Dżumhurijjat al-Irak, kurd. كۆماری عێراق, trl. Komarî 'Êraq, trb. Komari Erak; asyr. ܩܘܛܢܝܘܬܐ ܕܥܝܪܐܩ) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, leżące nad ZatokąPerską.

Nowy!!: Mezopotamia i Irak · Zobacz więcej »

Irak Perski

Irak Perski (albo Dżibal) − termin używany w średniowieczu na określenie regionu w północno-zachodnim Iranie, odpowiadającego w przybliżeniu starożytnej Medii.

Nowy!!: Mezopotamia i Irak Perski · Zobacz więcej »

Iran

Iran (trl. Irān, pełna nazwa Islamska Republika Iranu, Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān), w Europie dawniej znany jako Persja – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące między Morzem Kaspijskim na północy a ZatokąPerskąi ZatokąOmańskąna południu.

Nowy!!: Mezopotamia i Iran · Zobacz więcej »

Irdanene

Irdanene (sum. ÌR-ne-ne, odczyt imienia niepewny)Frayne D.R., Old Babylonian..., s. 478.

Nowy!!: Mezopotamia i Irdanene · Zobacz więcej »

Irygacja (rolnictwo)

203x203px 273x273px Irygacja (nawadnianie, system irygacyjny) – jeden z systemów melioracji polegający na dostarczaniu wody do gleby w celu zapewnienia odpowiednich warunków wegetacji roślin uprawnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Irygacja (rolnictwo) · Zobacz więcej »

Iryzacja

Iryzująca plama benzyny Iryzujące skrzydła motyla Iryzacja, tęczowanie, ''biol.'' ubarwienie strukturalne (gr. Iris „tęcza”) – zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła białego odbitego od przezroczystych lub półprzezroczystych ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych własnościach optycznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Iryzacja · Zobacz więcej »

Isin

Mapa południowej Mezopotamii w II tys. p.n.e. z zaznaczonym miastem Isin Isin – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, nad rzekąEufrat, które największe znaczenie zyskało w XX wieku p.n.e. będąc stolicąpaństwa I dynastii z Isin; obecnie stanowisko archeologiczne Al-Bahrijjat w Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Isin · Zobacz więcej »

Islam

Arabii Saudyjskiej i Afganistanu. pielgrzymek. Islam (al-islām – poddanie się woli Boga), mahometanizm – religia monoteistyczna, na początku XXI wieku druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwieW 2010 roku Pew Research Center oceniło liczbę muzułmanów na 1,57 miliarda, to jest 23% ludzkości.

Nowy!!: Mezopotamia i Islam · Zobacz więcej »

Iszhara (bogini miłości)

Iszhara – bogini, która była prawdopodobnie ściślej związana z tradycjąsemickąniż sumeryjską.

Nowy!!: Mezopotamia i Iszhara (bogini miłości) · Zobacz więcej »

Iszkur

Iszkur – pomniejsze bóstwo burzy i pasterzy w mitologii sumeryjskiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Iszkur · Zobacz więcej »

Iszme-Dagan

Iszme-Dagan – imię kilku władców Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Iszme-Dagan · Zobacz więcej »

Isztar

Tzw. „waza Isztar” z wizerunkiem nagiej bogini w otoczeniu zwierząt (wielorożna tiara na głowie jest symbolem boskości); Larsa; pocz. II tys. p.n.e.; zbiory Luwru (AO 17000) Terakotowa płytka z przedstawieniem Isztar; Esznunna; pocz. II tys. p.n.e.; zbiory Luwru (AO 12456) detal z kudurru (steli) króla babilońskiego Meli-Szipaka, ukazujący ośmioramiennągwiazdę – symbol bogini Isztar Isztar (sum. Inana, asyr. Issar) – w mitologii mezopotamskiej bogini wojny i miłości, z czasem główna i jedyna licząca się bogini panteonu mezopotamskiego; jej kult rozpowszechnił się szeroko na całym obszarze starożytnego Bliskiego Wschodu – w Syrii i Fenicji (Asztarte) oraz Anatolii (Szauszka); w Babilonii czczona głównie w Uruk w świątyni E-ana („Dom nieba”).

Nowy!!: Mezopotamia i Isztar · Zobacz więcej »

Isztaran

Isztaran – w mitologii mezopotamskiej bóg lokalny Der, miasta na granicy między Mezopotamiąa Elamem, na wschód od rzeki Tygrys.

Nowy!!: Mezopotamia i Isztaran · Zobacz więcej »

IV tysiąclecie p.n.e.

V tysiąclecie p.n.e. IV tysiąclecie p.n.e. III tysiąclecie p.n.e.XL wiek p.n.e. XXXIX wiek p.n.e. XXXVIII wiek p.n.e. XXXVII wiek p.n.e. XXXVI wiek p.n.e. XXXV wiek p.n.e. XXXIV wiek p.n.e. XXXIII wiek p.n.e. XXXII wiek p.n.e. XXXI wiek p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i IV tysiąclecie p.n.e. · Zobacz więcej »

IV wiek

III wiekV wiek 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400.

Nowy!!: Mezopotamia i IV wiek · Zobacz więcej »

Jabłoń dzika

Owoce jabłoni dzikiej Kwiaty Jabłoń dzika, płonka (Malus sylvestris) – gatunek jabłoni rosnący dziko w niemal całej Europie.

Nowy!!: Mezopotamia i Jabłoń dzika · Zobacz więcej »

Jadwiga Mrozowska

Jadwiga Stanisława Mrozowska, także Toeplitz-Mrozowska, primo voto Poray-Wybranowska pseud.

Nowy!!: Mezopotamia i Jadwiga Mrozowska · Zobacz więcej »

Jakub (imię)

Jakub – imię męskie wywodzące się od hebrajskiego יַעֲקֹב (Yaʿaqōḇ).

Nowy!!: Mezopotamia i Jakub (imię) · Zobacz więcej »

Jakub z Sarug

Jakub z Sarug (ur. 451, zm. 29 listopada 521) – pisarz syryjski.

Nowy!!: Mezopotamia i Jakub z Sarug · Zobacz więcej »

Janusz Meuszyński

Stanowisko Nimrud w Iraku Jeden z kamiennych reliefów z Nimrud Janusz Meuszyṅski (ur. 22 listopada 1946 w Katowicach, zm. 23 maja 1976 w pobliżu Mersin) – polski archeolog i asyriolog, badacz kultury starożytnej Mezopotamii, w latach 1974–1976 kierownik polskich prac wykopaliskowych w Nimrud (starożytne Kalhu) w Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Janusz Meuszyński · Zobacz więcej »

Józef Grzybowski

Józef Bolesław Grzybowski (ur. 17 marca 1869 w Krakowie, zm. 17 lutego 1922 tamże) – polski geolog, paleontolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Józef Grzybowski · Zobacz więcej »

Język akadyjski

Język akadyjski (akad. lišānum akkadītum), dawniej też zwany „chaldejskim” – język z grupy semickiej, używany w Mezopotamii od połowy III tysiąclecia p.n.e. do początków I tysiąclecia n.e. Nazwa języka pochodzi od miasta Akad w środkowej Mezopotamii, stolicy imperium akadyjskiego, założonego około 2350 roku p.n.e. przez Sargona.

Nowy!!: Mezopotamia i Język akadyjski · Zobacz więcej »

Język amorycki

Język amorycki – język semicki (północnosemicki w klasyfikacji E. Lipińskiego), obejmujący grupę dialektów używanych przez Amorytów w drugiej połowie III tysiąclecia i w pierwszej połowie II tysiąclecia p.n.e. na terenach północnej Syrii i północnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Język amorycki · Zobacz więcej »

Język aramejski

Język aramejski (aram. ܐܪܡܝܐ Ārāmājâ, Arāmît) – język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.

Nowy!!: Mezopotamia i Język aramejski · Zobacz więcej »

Język asyryjski

* Język asyryjski (starożytny) – jeden z głównych dialektów języka akadyjskiego, którym posługiwali się w II i I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Język asyryjski · Zobacz więcej »

Język hurycki

Rozpowszechnienie języka huryckiego w II tysiącleciu p.n.e. Hymn w języku huryckim; tekst z około 1400 rok p.n.e. Język hurycki – wymarły język, używany przez Hurytów na obszarach północnej Mezopotamii, nad jeziorem Wan, wschodniej Anatolii i Syrii północnej już w połowie III tysiąclecia p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i Język hurycki · Zobacz więcej »

Język kasycki

Język kasycki – język izolowany, używany w starożytności przez lud Kasytów, przybyłych z gór Zagros do południowej Mezopotamii w XVII wieku p.n.e. Nie wykazuje pokrewieństwa z językiem sumeryjskim, podobnie jak z językami semickimi czy też językami indoeuropejskimi, choć występująw nim indoeuropejskie zapożyczenia.

Nowy!!: Mezopotamia i Język kasycki · Zobacz więcej »

Język praindoeuropejski

Język praindoeuropejski (skrót: pie) – prajęzyk, hipotetyczny ostatni wspólny przodek wszystkich języków indoeuropejskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Język praindoeuropejski · Zobacz więcej »

Język prasemicki

Język prasemicki – rekonstruowany wspólny prajęzyk Semitów, z którego wywodząsię wszystkie współczesne i historyczne języki semickie.

Nowy!!: Mezopotamia i Język prasemicki · Zobacz więcej »

Język sumeryjski

Język sumeryjski (sum. 𒅴𒂠, eme-gi7/gir15, akad. Ŝumeru) – język starożytnego Sumeru, używany w południowej Mezopotamii od co najmniej IV tysiąclecia p.n.e., jeden z najstarszych zapisanych języków.

Nowy!!: Mezopotamia i Język sumeryjski · Zobacz więcej »

Język urartyjski

Kamienna tablica z pismem klinowym w języku urartyjskim w Muzeum Erebuni Kamienna tablica z pismem klinowym w języku urartyjskim w Muzeum Erebuni Język urartyjski (język alarodyjski, język chaldejski) – wymarły język z rodziny paleokaukaskiej, używany przez ludność starożytnego państwa Urartu w IX–VI w. p.n.e. Znany z kilkuset zapisanych nowoasyryjskim pismem klinowym inskrypcji skalnych i glinianych tabliczek znajdowanych w Anatolii, Syrii, Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Język urartyjski · Zobacz więcej »

Języki afroazjatyckie

Rodziny językowe Afryki Języki afroazjatyckie (dawniej zwane rodzinąsemito-chamickąlub chamito-semicką) – wielka rodzina języków, zajmująca obszary od afrykańskich wybrzeży Atlantyku z językami hausa, arabskim i berberyjskimi na zachodzie po Róg Afryki (języki kuszyckie) i Bliski Wschód z językami hebrajskim i arabskim na wschodzie.

Nowy!!: Mezopotamia i Języki afroazjatyckie · Zobacz więcej »

Języki Azerbejdżanu

Grupy etniczne w Azerbejdżanie Języki Azerbejdżanu – kilka języków używanych rdzennie na terytorium Republiki Azerbejdżanu.

Nowy!!: Mezopotamia i Języki Azerbejdżanu · Zobacz więcej »

Języki huro-urartyjskie

Języki huro-urartyjskie – wymarła rodzina językowa starożytnego Bliskiego Wschodu, w skład której wchodziły dwa języki: hurycki i urartyjski (Azja Mniejsza i Kaukaz).

Nowy!!: Mezopotamia i Języki huro-urartyjskie · Zobacz więcej »

Języki indoeuropejskie

Języki indoeuropejskie – rodzina językowa, największa pod względem liczby mówiących.

Nowy!!: Mezopotamia i Języki indoeuropejskie · Zobacz więcej »

Języki wschodniosemickie

Języki wschodniosemickie – grupa języków, należąca do języków semickich w wielkiej rodzinie języków afroazjatyckich.

Nowy!!: Mezopotamia i Języki wschodniosemickie · Zobacz więcej »

Jom Kipur

Jom Kipur, Jom Kippur (Jomkiper, Jonkiper, Jinkiper), Jom Kipurim lub Jom ha-Kipurim.

Nowy!!: Mezopotamia i Jom Kipur · Zobacz więcej »

Jordan z Saksonii

Jordan z Saksonii (ur. pod koniec XII w. w Borgberge k. Paderborn w Westfalii, zm. 13 lutego 1237 na Morzu Śródziemnym) – dominikanin (OP), następca Św. Dominika na stanowisku generała zakonu (1222-1237), błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Jordan z Saksonii · Zobacz więcej »

Juda Tadeusz Apostoł

Georges’a de La Toura Juda Tadeusz Apostoł (Juda od hebr. יהודה, jehudah „chwała Jahwe”; Tadeusz od aram. tadda – pierś; godny czci, odważny), zwany również Juda(sz), brat Jakuba albo Tadeusz (Lebeusz), czasem nazywa się go JudąJakubowym (zm. ok. 80) – jeden z dwunastu apostołów, według tradycji brat Jakuba, brat Pański i autor Listu Judy (por. Jud 1,1).

Nowy!!: Mezopotamia i Juda Tadeusz Apostoł · Zobacz więcej »

Jules Oppert

Jules Oppert, Julius Oppert (ur. 9 lipca 1825 roku w Hamburgu, zm. 21 sierpnia 1905 roku w Paryżu) – francuski asyrolog niemieckiego pochodzenia, profesor Collège de France, prezydent Akademii Inskrypcji i Literatury Pięknej.

Nowy!!: Mezopotamia i Jules Oppert · Zobacz więcej »

Justyn II

Justyn II, Flavius Iustinus Iunior Augustus (ur. ok. 520, zm. 5 października 578) – cesarz bizantyński od 565 do 578 roku z dynastii justyniańskiej, siostrzeniec i następca cesarza Justyniana I Wielkiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Justyn II · Zobacz więcej »

Kadmuhu

Mapa północnej Mezopotamii ok. 850 r. p.n.e. z zaznaczonym położeniem Kadmuhu (Kadmukhi) zaanektowanego już przez Asyrię Kadmuhu, Katmuhu – starożytne królestwo znane z asyryjskich źródeł z II i I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Kadmuhu · Zobacz więcej »

Kahat

Zasięg terytorialny królestwa średnioasyryjskiego (koniec XIII - początek XI w. p.n.e.) w okresie jego największego rozwoju. Na mapie zaznaczono położenie miasta Kahat Kahat – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, identyfikowane z syryjskim stanowiskiem archeologicznym Tell Barri, leżącym ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Kahat · Zobacz więcej »

Kajakarstwo

Kajakarstwo – grupa dyscyplin sportów wodnych oraz rodzaj turystyki wodnej wykorzystująca kajaki i kanadyjki, niegdyś również odmiana transportu (wodnego).

Nowy!!: Mezopotamia i Kajakarstwo · Zobacz więcej »

Kalendarium historii Iraku

Kalendarium historii Iraku – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Kalendarium historii Iraku · Zobacz więcej »

Kalendarium historii nauki

Kalendarium historii nauki – zestawienie wybranych odkryć naukowych i wynalazków, a także terapii medycznych i wydarzeń z zakresu cybernetyki.

Nowy!!: Mezopotamia i Kalendarium historii nauki · Zobacz więcej »

Kalhu

Kalchu – lamassu strzegące wejścia do pałacu królewskiego plan miasta Kalchu z zaznaczonym przebiegiem murów oraz wzgórzami Tell Nimrud (rezydencja królewska) i Tell 'Azar (arsenał) Aszurnasirpala II w Kalchu (na niebiesko zaznaczono dziedziniec w części ceremonialnej pałacu, na czerwono salę tronową, na żółto dziedziniec wewnętrzny w części prywatnej pałacu) Kalhuzapis według ustaleń Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych, w:, Kalchu (asyr. Kalḫu), biblijne Kalach – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, na wschodnim brzegu rzeki Tygrys, w IX i VIII w. p.n.e. stolica imperium asyryjskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Kalhu · Zobacz więcej »

Kamea

Kamea ze scenąmitologiczną, I wiek p.n.e. Gajusza Oktawiusza, 14-20 n.e. Karola V, XVI wiek Giuseppe Girometti, kamea z alegoriąwiosny, 1. poł. XIX wieku (?) Kamea (z arabskiego kamma – garb, wypukłość) – rodzaj gemmy, szlachetny lub półszlachetny kamień ozdobiony reliefem ciętym wypukło.

Nowy!!: Mezopotamia i Kamea · Zobacz więcej »

Kampania mezopotamska

Kampania mezopotamska – działania wojenne prowadzone na terenie Mezopotamii w trakcie I wojny światowej przez Ententę, reprezentowanągłównie przez imperium brytyjskie przeciwko Imperium Osmańskiemu, wspieranemu przez inne państwa centralne.

Nowy!!: Mezopotamia i Kampania mezopotamska · Zobacz więcej »

Kampania synajska i palestyńska

Kampania synajska i palestyńska – działania wojenne prowadzone podczas I wojny światowej przez Imperium Osmańskie przy wsparciu pozostałych państw centralnych przeciw imperium brytyjskiemu i jego sojusznikom na półwyspie Synaj, w Palestynie i w Syrii.

Nowy!!: Mezopotamia i Kampania synajska i palestyńska · Zobacz więcej »

Kanat

Ketthara w pobliżu Arfudu, Maroko Kanat, kariz, foggara – podziemna instalacja wodna używana do zaopatrywania siedzib ludzkich w wodę oraz nawadniania pól uprawnych na terenach suchych i pustynnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Kanat · Zobacz więcej »

Kapitel

Kapitel pilastrowy Kapitel joński Kapitel (głowica) – najwyższa, wieńcząca część kolumny, filaru lub pilastra, będąca pośrednim członem konstrukcyjnym między podporą(np. trzonem kolumny) – od której jest szersza, co zapewnia bardziej stabilnąkonstrukcję całości – oraz elementami dźwiganymi (np. belkowaniem).

Nowy!!: Mezopotamia i Kapitel · Zobacz więcej »

Karaimizm

Biblii karaimskiej Kalifornii Karaimizm, karaizm – kierunek w teologii żydowskiej, odrzucający Talmud i autorytet tradycji rabinów.

Nowy!!: Mezopotamia i Karaimizm · Zobacz więcej »

Karjat Zat Kahl

Karjat Zat Kahl także Karjat Al-Fau (arab. قرية الفاو) – dawna stolica królestwa Kindytów, współcześnie stanowisko archeologiczne w prowincji Rijad w Arabii Saudyjskiej z pozostałościami arabskiego miasta z okresu przedislamskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Karjat Zat Kahl · Zobacz więcej »

Karkemisz

Mapa starożytnego Bliskiego Wschodu ok. 1000-800 p.n.e. z zaznaczonymi najważniejszymi aramejskimi i nowohetyckimi królestwami Karkemisz (tur. Karkamış, asyr. Karkamisz, egip. Karkamesza) – starożytne miasto położone nad Eufratem w dzisiejszej wschodniej Turcji, w prowincji Gaziantep na granicy z Syrią.

Nowy!!: Mezopotamia i Karkemisz · Zobacz więcej »

Karus

Marek Aureliusz Karus, (ur. ok. 230 w Narbo w Galii Narbońskiej, zm. latem 283 w Ktezyfonie) – cesarz rzymski panujący w latach 282–283.

Nowy!!: Mezopotamia i Karus · Zobacz więcej »

Kasimizm

Abd al-Karim Kasim Kasimizm (arab. التيار القاسمي, trl. at-Tayyār al-Qāsimī) – iracka ideologia o charakterze nacjonalistycznym, oparta na myślach i polityce Abda al-Karima Kasima, który rządził Irakiem w latach 1958–1963.

Nowy!!: Mezopotamia i Kasimizm · Zobacz więcej »

Kastracja

Saturna, ''Le Livre des échecs amoureux moralisés'' ok. 1496-1498 r. Emaskulator służący do bezkrwawej kastracji Kastracja, zwana też wytrzebieniem – jedna z metod ubezpłodnienia, polegająca na chirurgicznej amputacji w obrębie zazwyczaj pierwszorzędnych (usunięcie gonad), też łącznie z drugorzędnymi cech płciowych zazwyczaj osobników męskich zwierząt (zarówno domowych, hodowlanych, jak i dzikich) i ludzi.

Nowy!!: Mezopotamia i Kastracja · Zobacz więcej »

Kasyci

Babilonia za panowania Kasytów. Kasyci (Kaššu, Kaszszu, Kaszu) – jeden ze starożytnych ludów, który zamieszkiwał rejon gór Zagros, a w latach ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Kasyci · Zobacz więcej »

Katafrakt

Sasanidzki katafrakt: jeździec nosi kolczugę, a koń okryty jest zbrojąłuskowąKatafrakt imperium Sasanidów (z rzeźby w Iranie) Katafrakt w pełnej zbroi łuskowej Katafrakt (gr. κατάφρακτος kataphraktos – pokryty, osłonięty, opancerzony) – ciężki kawalerzysta w czasach starożytnych i w średniowieczu.

Nowy!!: Mezopotamia i Katafrakt · Zobacz więcej »

Katepano

Katepánō (gr. κατεπάνω, dosłownie „ten który znajduje się na szczycie” lub „najwyższy”) – nazwa stopnia wojskowego w bizantyjskiej armii.

Nowy!!: Mezopotamia i Katepano · Zobacz więcej »

Kawad II

Kawad II (Sziroe, Szeroe, Sziruje) – władca z dynastii Sasanidów panujący w roku 628, syn Chosrowa II Parwiza.

Nowy!!: Mezopotamia i Kawad II · Zobacz więcej »

Kedorlaomer

Kedorlaomer – postać biblijna ukazana w 14 rozdziale Księgi Rodzaju, król Elamu, wódz koalicji 4 państw Bliskiego Wschodu przeciwko zbuntowanym miastom biblijnego Pentapolis.

Nowy!!: Mezopotamia i Kedorlaomer · Zobacz więcej »

Ki (bogini)

Ki – sumeryjskie słowo na określenie ziemi.

Nowy!!: Mezopotamia i Ki (bogini) · Zobacz więcej »

Kibszuna

Kibszuna, Kipszuna – w 1 połowie I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Kibszuna · Zobacz więcej »

King’s Own Royal Regiment (Lancaster)

John Burgoyne King’s Own Royal Regiment (Lancaster) – brytyjski pułk piechoty liniowej utworzony w 1680 jako pułk piechoty hrabiego Plymouth lub 2 pułk tangierski.

Nowy!!: Mezopotamia i King’s Own Royal Regiment (Lancaster) · Zobacz więcej »

Kipu

Kipu Kipu, quipu, khipu (w języku „węzeł”) – forma trójwymiarowego zapisu stosowana przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Południowej.

Nowy!!: Mezopotamia i Kipu · Zobacz więcej »

Klepsydra

Klepsydra Klepsydra (gr. κλεψύδρα od κλέπτω, κλέπτειν „kraść, uchodzić ukradkiem, wymykać się” i ὕδωρ „woda”) – zegar wodny, w późniejszych czasach także piaskowy, składający się z dwóch, zazwyczaj szklanych baniek, z których jedna znajduje się nad drugą, połączonych rurkąprzepuszczającąokreślonąilość wody lub piasku w określonym czasie.

Nowy!!: Mezopotamia i Klepsydra · Zobacz więcej »

Koło (technika)

Koło – nazwa elementu maszyny lub urządzenia o geometrycznym kształcie koła, często stosowane w transporcie.

Nowy!!: Mezopotamia i Koło (technika) · Zobacz więcej »

Koło garncarskie

Koło garncarskie (6)sponowe Koło garncarskie silnikiem elektrycznym koło garncarskie – pokaz garncarstwa podczas festynu ludowego w Kostkach k.Buska-Zdroju Koło garncarskie – urządzenie służące do wykonywania z gliny przedmiotów i narzędzi technikątoczenia.

Nowy!!: Mezopotamia i Koło garncarskie · Zobacz więcej »

Kościół chaldejski

Jezydów Król Fajsal I z biskupami chaldejskimi ormiańskokatoliccy,Bagdad, lata 20. XX wieku Katedra św. Józefa, Ankawa Kościół chaldejski – jeden z katolickich Kościołów wschodnich, działający głównie na terenie historycznej Mezopotamii – dzisiejszego Iraku i wschodniej Syrii.

Nowy!!: Mezopotamia i Kościół chaldejski · Zobacz więcej »

Kościół perski

pahlawi. Prawdopodobnie z V lub VI wieku. Kościół w Kottayam, w hinduskim stanie Kerala. Świadectwo misyjnej działalności Kościoła perskiego w Indiach. Kościół perski, inaczej Kościół irański – chrześcijański Kościół w państwie Sasanidów, zorganizowany decyzjąszacha Jezdegerda w roku 410.

Nowy!!: Mezopotamia i Kościół perski · Zobacz więcej »

Kościół Wschodu

dynastii Tang. Kościół Wschodu (syr. ܥܕܬܐ ܕܡܕܢܚܐ ʿĒ(d)tāʾ d-Maḏn(ə)ḥāʾ) zwany także Kościołem nestoriańskim – chrześcijański kościół wschodni należący do tradycji syryjskiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Kościół Wschodu · Zobacz więcej »

Kobiety w nauce

Elementów” Euklidesa (ok. 1310) Udział kobiet w działalności naukowej odróżnia się od udziału mężczyzn w wielu aspektach, m.in.: mniejszym zaangażowaniem w działalność naukowąw każdej epoce (także współcześnie), preferowaniem przez kobiety określonych dziedzin naukowych, mniejsząobecnościąkobiet na eksponowanych stanowiskach naukowych itp.

Nowy!!: Mezopotamia i Kobiety w nauce · Zobacz więcej »

Kodeks Hammurabiego

Stela z prawami Hammurabiego; zbiory Luwru, Paryż Szamasz wręczający Hammurabiemu insygnia władzy królewskiej Stela z Kodeksem Hammurabiego – inskrypcja Tabliczka z prologiem ze steli Hammurabiego; zbiory Luwru, Paryż Kodeks Hammurabiego – babiloński zbiór praw zredagowany i spisany w XVIII w. p.n.e. za panowania króla Hammurabiego, szóstego przedstawiciela I dynastii z Babilonu.

Nowy!!: Mezopotamia i Kodeks Hammurabiego · Zobacz więcej »

Kodeks Nitryjski

Codex Nitriensis – palimpsest pisany na pergaminie, zawierający w sumie cztery dzieła literackie: trzy greckie oraz jedno syryjskie; wszystkie pochodząz wieków VI–IX.

Nowy!!: Mezopotamia i Kodeks Nitryjski · Zobacz więcej »

Konferencja w San Remo

Konferencja w San Remo – międzynarodowa konferencja zorganizowana przez ententę po I wojnie światowej w dniach 19-26 kwietnia 1920 roku w mieście San Remo we Włoszech.

Nowy!!: Mezopotamia i Konferencja w San Remo · Zobacz więcej »

Konstanty Schmidt-Ciążyński

Konstanty Aleksander Wiktor Schmidt-Ciążyński (ur. 18 lutego 1818W źródłach wymienionych w bibliografii artykułu występująrozbieżności dotyczące roku urodzenia. Jan Grzegorzewski podaje rok 1818 (bez wskazywania miesiąca). Joachim Śliwa, na podstawie informacji uzyskanych przez siebie od władz Gorycji, podawał datę 3 października 1817 w Polskim Słowniku Biograficznym oraz w pracach Egyptian scarabs... i Konstanty Schmidt-Ciążyński.... Tymczasem data ta (pominąwszy rok) oraz rzekome miejsce urodzenia (Warszawa) w istocie dotycząchrztu. W artykule Konstanty Schmidt-Ciążyński, w Internetowym Polskim Słowniku Biograficznym, Joachim Śliwa podał już datę 18 lutego 1818., zm. 5 stycznia 1889 w GorycjiAkt zgonu. Księga zgonów Parafii św. Ignacego w Gorycji, rok 1889, nr 4 (odpis).) – polski kolekcjoner i znawca sztuki, ofiarodawca dużego zbioru dla Muzeum Narodowego w Krakowie.

Nowy!!: Mezopotamia i Konstanty Schmidt-Ciążyński · Zobacz więcej »

Konstantyn V Kopronim

Konstantyn V Kopronim (ur. 718, zm. 14 września 775) – od 741 cesarz bizantyński z dynastii izauryjskiej, jeden z największych obrazoburców.

Nowy!!: Mezopotamia i Konstantyn V Kopronim · Zobacz więcej »

Konwersja pisma

Karta katalogowa książki w języku rosyjskim, która w przypadku opracowania w Polsce zostałaby poddana konwersji pisma Konwersja pisma – procedura stosowana w językoznawstwie, bibliotekoznawstwie i praktyce bibliotekarskiej, przy pracy normalizacyjnej i w praktyce encyklopedycznej związanej z ustalaniem zapisu egzonimów (czyli obcojęzycznych nazw własnych: geograficznych, imion i nazwisk osób i in.), polegająca na zapisie w jednym systemie pisma (zwanym „systemem docelowym” lub „końcowym”) słów (terminów) oryginalnie zapisanych w innym systemie pisma (zwanym „systemem źródłowym” lub „oryginalnym”).

Nowy!!: Mezopotamia i Konwersja pisma · Zobacz więcej »

Konya

Meczet z muzeum Mevlany Konya (gr. Ἰκόνιον Ikónion, łac. Iconium, dawniej także osm. قونیه Koniah, Konieh, Qunia) – miasto w południowej Turcji, na Wyżynie Anatolijskiej, u północnego podnóża Taurusu, stolica prowincji Konya.

Nowy!!: Mezopotamia i Konya · Zobacz więcej »

Korale (biżuteria)

Korale data dostępu.

Nowy!!: Mezopotamia i Korale (biżuteria) · Zobacz więcej »

Król czterech stron świata

Naram-Sin z Akadu, pierwszy władca używający tytułu „króla czterech stron świata” Król czterech stron świata (sum: lugal-an-ub-da-limmu-ba, akad: šarru kibrat 'arbaim, šar kibrāti arba'i lub šar kibrāt erbetti) – bardzo prestiżowy tytuł używany przez potężnych władców starożytnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Król czterech stron świata · Zobacz więcej »

Król królów

Herb szachów perskich Król królów – tradycyjny tytuł używany przez monarchów aspirujących do władzy uniwersalnej lub zwierzchnictwa nad innymi władcami.

Nowy!!: Mezopotamia i Król królów · Zobacz więcej »

Król wszechświata

Król wszechświata (Sum: lugal ki-sár-ra lub lugal kiš-ki, akad: šarru kiššat māti, šar-kiššati lub šar kiššatim), interpretowane również jako król wszystkiego lub król światahttp://dro.dur.ac.uk/15105/1/15105.pdf – tytuł używany przez potężnych władców starożytnej Mezopotamii, zgłaszających pretensje do swojej dominacji nad światem.

Nowy!!: Mezopotamia i Król wszechświata · Zobacz więcej »

Królestwo Boże

Perykop Henryka II. Ze zbiorów Bawarskiej biblioteki państwowej w Monachium Królestwo Boże, królestwo niebieskie − pojęcie dotyczące odnowy świata przez zapowiadanego Mesjasza w teologii judaizmu i chrzescijaństwa, m.in.

Nowy!!: Mezopotamia i Królestwo Boże · Zobacz więcej »

Królestwo minejskie

Królestwo minejskie na mapie południowej części Półwyspu Arabskiego Królestwo minejskie lub Mina (wsp. arab. معين, Maʿīn) – starożytne państwo istniejące na Półwyspie Arabskim w VII-III wieku p.n.e. ze stolicąw Jasil i Karnawu.

Nowy!!: Mezopotamia i Królestwo minejskie · Zobacz więcej »

Królestwo Partów

Królestwo Partów – państwo na terenie starożytnego Iranu, rządzone przez dynastię Arsacydów, istniejące od 247/238 p.n.e. do 226 n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i Królestwo Partów · Zobacz więcej »

Królewska gra z Ur

Królewska gra z Ur w Muzeum Brytyjskim Królewska gra z Ur (również „gra na dwudziestu kwadratach”) – gra planszowa popularna prawdopodobnie prawie 5000 lat temu w Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Królewska gra z Ur · Zobacz więcej »

Kronika Nabonida

Uszkodzona tabliczka BM 35382 z tekstem ''Kroniki Nabonida'' wystawiana w Muzeum Brytyjskim Kronika Nabonida, znana też jako Kronika ABC 7 (Grayson) i Kronika CM 26 (Glassner) – dzieło piśmiennictwa babilońskiego opisujące wydarzenia w Mezopotamii począwszy od wstąpienia na tron babiloński Nabonida (556 r. p.n.e.) aż do okresu wkrótce po zdobyciu Babilonu przez Cyrusa II Wielkiego (539 r. p.n.e.)Grayson Albert Kirk, Assyrian and Babylonian..., s. 21.

Nowy!!: Mezopotamia i Kronika Nabonida · Zobacz więcej »

Kronika władców Lagasz

Gudea, król Lagasz Kronika władców Lagasz – zachowany fragmentarycznie mezopotamski tekst, zapisany w języku sumeryjskim, przedstawiający dzieje władców miasta-państwa Lagasz, począwszy od legendarnych czasów zaraz po potopie aż do panowania Gudei (druga połowa XXII w. p.n.e.).

Nowy!!: Mezopotamia i Kronika władców Lagasz · Zobacz więcej »

Kronika wczesnych królów

Kronika wczesnych królów (Grayson)Kronika wczesnych królów (ang. Chronicle of Early Kings) to nazwa tego tekstu używana przez Graysona w jego opracowaniu asyryjskich i babilońskich kronik (Grayson Albert Kirk, Assyrian and Babylonian Chronicles, 2000, s. 45-49, 152-156.). Jako że jest to dwudziesta z omawianych tam przez niego kronik, uczeni nazywająjąteż czasem KronikąABC 20 (ABC.

Nowy!!: Mezopotamia i Kronika wczesnych królów · Zobacz więcej »

Kruk zwyczajny

Kruk zwyczajny, kruk (Corvus corax) – gatunek dużego osiadłego ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Kruk zwyczajny · Zobacz więcej »

Kserkses I

url.

Nowy!!: Mezopotamia i Kserkses I · Zobacz więcej »

Księga Rodzaju

Księga Rodzaju, Pierwsza Księga Mojżeszowa (hebr. בראשית Bereszit (od pierwszych słów Na początku), gr. Γένεσις Genesis) – pierwsza księga Biblii, należąca do Starego Testamentu, zaliczana do Pięcioksięgu (Tory).

Nowy!!: Mezopotamia i Księga Rodzaju · Zobacz więcej »

Księga Urantii

''The Urantia Book'' (1955) Księga Urantii (The Urantia Book) – dzieło o charakterze duchowym i filozoficznym, którego tematyka obejmuje Boga, nauki przyrodnicze, religię, historię, filozofię oraz przeznaczenie.

Nowy!!: Mezopotamia i Księga Urantii · Zobacz więcej »

Księgi Mekabiego

Księgi Mekabiego – trzy księgi znajdujące się w kanonie Starego Testamentu uznawanym w Kościele Etiopskim.

Nowy!!: Mezopotamia i Księgi Mekabiego · Zobacz więcej »

Kudurru

1188-1174 p.n.e.) Kudurru (akad. kamień graniczny, stela graniczna) – w starożytnej Mezopotamii stela kamienna ozdobiona reliefem w kompozycji pasowej (sceny figuralne, przedstawienia symboliczne), niekiedy z napisami w piśmie klinowym o wysokości do 1 m, będąca świadectwem nadania przez władcę majątku ziemskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Kudurru · Zobacz więcej »

Kulik cienkodzioby

Kulik cienkodzioby (Numenius tenuirostris) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Kulik cienkodzioby · Zobacz więcej »

Kult astralny

Kult astralny (także astrolatria) – kult ciał niebieskich m.in.: Słońca, Księżyca, gwiazd, planet, które zostały podniesione do rangi obiektów czci religijnej.

Nowy!!: Mezopotamia i Kult astralny · Zobacz więcej »

Kult obrazów

Starobabilońska plakietka przedstawiająca boginię Isztar Chrystusa z bazyliki Hagia Sophia obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej Obraz bogini Lakszmi używany do kultu w hinduizmie Kult obrazów, kult wizerunków, ikonolatria – element kultu religijnego większości religii przejawiający się wykorzystaniem materialnych wytworów kultury – sztuk plastycznych – w różnorakich przejawach indywidualnego i grupowego życia religijnego.

Nowy!!: Mezopotamia i Kult obrazów · Zobacz więcej »

Kult solarny

Krzyż słoneczny – najpopularniejszy symbol solarny. Kult solarny (od łac. Sol, „Słońce”) a. heliolatria (od gr. helio-, „słońce” i latreía, „służba bogom”) – w dawnych kulturach oddawanie czci boskiej Słońcu oraz bóstwom solarnym z nim związanym bądź system wyznaniowy uznający Słońce jako prasiłę twórczą.

Nowy!!: Mezopotamia i Kult solarny · Zobacz więcej »

Kultura śródziemnomorska

Kultura śródziemnomorska – kultura powstała w basenie Morza Śródziemnego w pierwszym tysiącleciu przed nasząerąna fundamentach starożytnego Egiptu i Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Kultura śródziemnomorska · Zobacz więcej »

Kultura badaryjska

Mapa ze znaleziskami kultury badaryjskiej (na czerwono) Kultura badaryjska, kultura Badari – nazwa niniejszej jednostki kulturowej związana jest z eponimicznym stanowiskiem w Al-Badari.

Nowy!!: Mezopotamia i Kultura badaryjska · Zobacz więcej »

Kultura Dżarmo

Lokalizacja kultury Dżarmo (na czerwono) Kultura Dżarmo – wczesnoneolityczna kultura archeologiczna odkryta w północnej Mezopotamii w 1948 roku przez Roberta Johna Braidwooda.

Nowy!!: Mezopotamia i Kultura Dżarmo · Zobacz więcej »

Kultura Halaf

Lokalizacja kultury Halaf Figurki kobiet Ceramika kultury Halaf Kultura Halaf – chalkolityczna kultura archeologiczna, zlokalizowana w północnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Kultura Halaf · Zobacz więcej »

Kultura majkopska

250px Kultura majkopska – kultura archeologiczna eneolitu i wczesnej epoki brązu na Północnym Kaukazie.

Nowy!!: Mezopotamia i Kultura majkopska · Zobacz więcej »

Kultura Niniwa 5

Kultura Niniwa 5 (też kultura Niniwa V) – kultura archeologiczna wywodząca się z późnej kultury Uruk, która w latach 2900-2500 p.n.e. rozwijała się w północnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Kultura Niniwa 5 · Zobacz więcej »

Kultura Sintaszta-Pietrowka

cywilizacja Oksus (BMAC) Kultura Sintaszta-Pietrowka (ros. Синташтинская культура, ang. Sintashta culture, również Sintashta-Petrovka culture lub Sintashta-Arkaim culture) – kultura archeologiczna istniejąca w okresie epoki brązu, rozwijająca się w północnej części Wielkiego Stepu (okolice miasta Czelabińsk na Uralu) na pograniczu Europy Wschodniej i Azji Środkowej, datowana na 2100–1800 rok p.n.e. Z kultury Sintaszta-Pietrowka pochodząnajstarsze znane rydwany, które zostały odnalezione w grobach.

Nowy!!: Mezopotamia i Kultura Sintaszta-Pietrowka · Zobacz więcej »

Kultura trypolska

IV tys. p.n.e Ceramika kultury trypolskiej Kultura trypolska – kultura archeologiczna reprezentująca apogeum rozwoju kultur eneolitycznych w Europie rozwijająca się w latach 4200-2750 p.n.e., na terenach Bułgarii, Rumunii, Mołdawii i zachodniej Ukrainy (zob. też kultura Cucuteni-Trypole).

Nowy!!: Mezopotamia i Kultura trypolska · Zobacz więcej »

Kusz (postać biblijna)

Kusz (hebr. כוש - Kûš) – postać biblijna, wnuk Noego, najstarszy syn Chama i ojciec Nimroda, założyciela kilku miast w Mezopotamii, w tym Babilonu i Niniwy.

Nowy!!: Mezopotamia i Kusz (postać biblijna) · Zobacz więcej »

Kwintus Fabiusz Piktor

Kwintus Fabiusz Piktor (łac. Quintus Fabius Pictor; ur. I poł. III w. p.n.e., zm. kon. III/pocz. II w. p.n.e.) – pierwszy znany historyk rzymski.

Nowy!!: Mezopotamia i Kwintus Fabiusz Piktor · Zobacz więcej »

Labirynt

Przykładowy labirynt Labirynt w katedrze w Chartres Kobierzycach pod Wrocławiem Diecezja limburska w kościele Świętego Krzyża we Frankfurt nad Menem-Bornheim Labirynt (gr. labýrinthos) – budowla odznaczająca się bardzo zawiłym układem dużej liczby pomieszczeń i łączących je krętych ciągów korytarzy, co utrudniało niepowołanym osobom dostęp do usytuowanego zwykle centralnie, strzeżonego pomieszczenia (np. grobowca, skarbca).

Nowy!!: Mezopotamia i Labirynt · Zobacz więcej »

Lagasz

okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.). Lagasz (sum. lagaški) – starożytne miasto-państwo założone przez Sumerów w południowej Mezopotamii; obecnie stanowisko archeologiczne Tell al-Hiba w Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Lagasz · Zobacz więcej »

Lamassu

Lamassu w Muzeum w Luwrze pochodzące z VIII w. p.n.e. Lamassu w Muzeum w Luwrze pochodzące z VIII w. p.n.e. Lamassu – w sztuce asyryjskiej posąg wyobrażający skrzydlatego byka o ludzkiej, brodatej twarzy, czyli tzw.

Nowy!!: Mezopotamia i Lamassu · Zobacz więcej »

Lamasztu

''Plaque des Enfers'' – najsłynniejszy ze znanych amuletów przeciw Lamasztu. Zbiory Luwru (AO 22205). Okres nowoasyryjski (934–612 p.n.e.) Stambule. LamasztuPoczątkowo imię to błędnie odczytywano jako Labartu, patrz: Ungnad A., Labartu oder Lamaštu?, w: Zeitschrift für Assyriologie 2 (1925), s. 108.

Nowy!!: Mezopotamia i Lamasztu · Zobacz więcej »

Lament nad upadkiem Ur

Gliniana tabliczka z tekstem ''Lamentu nad upadkiem Ur''; zbiory Luwru (AO 6446) Lament nad upadkiem Ur (także Tren na zagładę Ur bądź Lament nad zagładąUr) – sumeryjski utwór żałobny, napisany na przełomie trzeciego i drugiego tysiąclecia p.n.e. Treść utworu nawiązuje do upadku III dynastii z Ur.

Nowy!!: Mezopotamia i Lament nad upadkiem Ur · Zobacz więcej »

Laodycea

Nazwa kilku miast, wywodząca się z greckich mitów.

Nowy!!: Mezopotamia i Laodycea · Zobacz więcej »

Larak

Larak, Larag (sum. la.ra.agki, akad. Larak)Edzard D.O., Larak, w: Reallexikon..., s. 494.

Nowy!!: Mezopotamia i Larak · Zobacz więcej »

Larsa

Mapa południowej Mezopotamii z zaznaczonym miastem Larsa Lista Królów Larsy, terakota, zbiory Luwru (AO 7025) Larsa (być może biblijne Ellasar, Genesis 14:1) – starożytne miasto-państwo w południowej Mezopotamii, obecnie stanowisko archeologiczne Tell Senkereh w Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Larsa · Zobacz więcej »

Las (bogini)

Las (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane zazwyczaj dLa-aṣ) – mezopotamska bogini, w mitologii babilońsko-asyryjskiej uważana za małżonkę Nergala, boga świata podziemnego.

Nowy!!: Mezopotamia i Las (bogini) · Zobacz więcej »

Lekarz weterynarii

Lekarz weterynarii przy pracy Lekarz weterynarii (pot. weterynarz) – przedstawiciel jednej z trzech nauk lekarskich (obok medycyny i stomatologii).

Nowy!!: Mezopotamia i Lekarz weterynarii · Zobacz więcej »

Lew (astrologia)

Średniowieczne przedstawienie konstelacji ''Lwa'' Lew – piąty astrologiczny znak zodiaku.

Nowy!!: Mezopotamia i Lew (astrologia) · Zobacz więcej »

Lew afrykański

Lew afrykański, lew (Panthera leo) – gatunek mięsożernego ssaka lądowego z podrodziny panter (Pantherinae) w rodzinie kotowatych (Felidae), drugi po tygrysie – co do wielkości – wśród pięciu wielkich kotów.

Nowy!!: Mezopotamia i Lew afrykański · Zobacz więcej »

Lewant

Lewant Lewant (od wł. levante – wschód) – określenie państw leżących na wschodnim, azjatyckim wybrzeżu Morza Śródziemnego.

Nowy!!: Mezopotamia i Lewant · Zobacz więcej »

Liczenie na palcach

Liczenie na palcach Liczenie na palcach – posługiwanie się palcami dłoni jako materiałem pomocniczym przy wykonywaniu prostych operacji arytmetycznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Liczenie na palcach · Zobacz więcej »

Lilith

John Collier: „Lilith” (1892), The Atkinson Gallery, Anglia. jstor.

Nowy!!: Mezopotamia i Lilith · Zobacz więcej »

Lis rudy

Japonii Włoszech Lis rudy, lis pospolity (Vulpes vulpes) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Lis rudy · Zobacz więcej »

List Jakuba do Kwadratusa

List Jakuba biskupa Jerozolimy do Kwadratusa – apokryficzny tekst Nowego Testamentu w formie listu, powstały około III–IV wieku.

Nowy!!: Mezopotamia i List Jakuba do Kwadratusa · Zobacz więcej »

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku – lista miejsc w Iraku wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17.

Nowy!!: Mezopotamia i Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku · Zobacz więcej »

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Turcji

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Turcji – lista miejsc w Turcji wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17.

Nowy!!: Mezopotamia i Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Turcji · Zobacz więcej »

Lista kobiet szefów państw i rządów

Kleopatry VII, ostatniego hellenistycznego króla Egiptu Lista kobiet szefowych państw i rządów – obejmuje zestawienie kobiet pełniących funkcję szefowej państwa w republikańskim systemie ustrojowym, zestawienie wszystkich kobiet pełniących funkcję szefowej rządu oraz listę obecnych monarchiń i wszystkich kobiet pełniących funkcję gubernatora generalnego.

Nowy!!: Mezopotamia i Lista kobiet szefów państw i rządów · Zobacz więcej »

Lista królów Ur i Isin

Lista królów Ur i Isin – mezopotamski tekst wymieniający imiona i długość panowania władców należących do III dynastii z Ur i I dynastii z Isin, poczynając od Ur-Nammu (2113-2096 p.n.e.), a kończąc na Damiq-iliszu (1816-1794 p.n.e.)A.K. Grayson, Königslisten..., s. 90.

Nowy!!: Mezopotamia i Lista królów Ur i Isin · Zobacz więcej »

Listy amarneńskie

starożytnego Bliskiego Wschodu w 1 połowie XIV w. p.n.e. (początek korespondencji z Tell el-Amarna). British Museum List ''Biridiji'', księcia Megiddo, do faraona egipskiego (EA 365); zbiory Luwru List ''Ajjaba'', burmistrza ''Aštartu'' do faraona egipskiego (EA 364); zbiory Luwru Listy amarneńskie, listy z Amarny – pozostałości archiwum korespondencji dyplomatycznej pomiędzy władcami Egiptu a ich wasalami i władcami niezależnymi z terenów Syropalestyny, Mezopotamii i Anatolii.

Nowy!!: Mezopotamia i Listy amarneńskie · Zobacz więcej »

Literatura arabska

Koran – najbardziej wpływowa księga świata islamu Literatura arabska – twórczość literacka w arabskim języku klasycznym, współczesnym literackim oraz w dialektach lokalnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Literatura arabska · Zobacz więcej »

Literatura hetycka

180 px Literatura hetycka – literatura rozwijająca się od XVII do XII wieku p.n.e. w państwie hetyckim.

Nowy!!: Mezopotamia i Literatura hetycka · Zobacz więcej »

Literatura sumero-akadyjska

British Museum Literatura sumero-akadyjska – piśmiennictwo języka sumeryjskiego i języka akadyskiego powstałe w Mezopotamii w epoce brązu i żelaza (od III tysiąclecia p.n.e. do VI wieku p.n.e.). Literatura sumero-akkadyjska podobnie jak cała kultura mezopotamska wyrastała z osiągnięć Sumerów i była kulturąbabilońskąz wkładem Asyryjczyków oraz ludów zasiedlających Mezopotamię jak Akadyjczycy, Amoryci czy Chaldejczycy.

Nowy!!: Mezopotamia i Literatura sumero-akadyjska · Zobacz więcej »

Lubdu

LubduBryce T., Lubdu, w: The Routledge Handbook..., s. 423.

Nowy!!: Mezopotamia i Lubdu · Zobacz więcej »

Ludobójstwo Ormian

Ludobójstwo Ormian (Mec Jeghern, co oznacza „wielkie nieszczęście”; Hajoc’ C’eghaspanut’jun – „ludobójstwo Ormian”), rzeź Ormian – ludobójstwo popełnione na ludności ormiańskiej w Imperium Osmańskim w czasie I wojny światowej, w latach 1915–1917.

Nowy!!: Mezopotamia i Ludobójstwo Ormian · Zobacz więcej »

Ludy Morza

Egipt Ludy Morza – termin peuples de la mer spopularyzowany przez francuskiego egiptologa Gastona Maspero na określenie przemieszczających się i wojowniczych grup ludności bliżej nieznanego pochodzenia, które doprowadziły do wielkiej destabilizacji starożytnego Bliskiego Wschodu i zagroziły państwu faraonów na przełomie XIII i XII wieku p.n.e. Wiele wskazuje na to, że to właśnie Ludy Morza zapoczątkowały wielkie przemiany polityczne, kulturowe i etniczne we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego.

Nowy!!: Mezopotamia i Ludy Morza · Zobacz więcej »

Lugal-agrigzi

Lugal-agrigzi (sum. lugal.agrig.zi)Edzard D.O., Gudea..., s. 180.

Nowy!!: Mezopotamia i Lugal-agrigzi · Zobacz więcej »

Luwr

Skrzydło Richelieu Widok z lotu ptaka Plan Luwru Leonarda da Vinci Luwr (fr. Louvre, Musée du Louvre) – dawny pałac królewski w Paryżu, obecnie muzeum sztuki.

Nowy!!: Mezopotamia i Luwr · Zobacz więcej »

Luzjusz Kwietus

Luzjusz Kwietus (łac. Lusius Quietus) – rzymski oficer i legat Judei w 117, pochodzenia mauretańskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Luzjusz Kwietus · Zobacz więcej »

Mady

Etiopii Mady (l. poj.: mada, inaczej fluwisole, ang. alluvial soils) – gleby powstałe w wyniku nagromadzenia się materiału niesionego przez wody i akumulowanego w wyniku wytracania energii wody.

Nowy!!: Mezopotamia i Mady · Zobacz więcej »

Magan

Magan (sum. má.ganki)Edzard D.O., Gudea..., s. 30.

Nowy!!: Mezopotamia i Magan · Zobacz więcej »

Makrynus

Makrynus, Marcus Opellius/Opilius Macrinus (ur. 164 lub 166, zm. 218) – cesarz rzymski w latach 217-218 (mimo iż pełnoprawnie nigdy nie został senatorem).

Nowy!!: Mezopotamia i Makrynus · Zobacz więcej »

Maksym III Mazloum

Maksym III, (Michał Mazloum) (ur. w listopadzie 1779 w Aleppo, zm. 23 sierpnia 1855) – melchicki katolicki 163 patriarcha Antiochii, Jerozolimy i całego Wschodu.

Nowy!!: Mezopotamia i Maksym III Mazloum · Zobacz więcej »

Maksymos V Hakim

Maksymos V Hakim (ur. 18 maja 1908 w Tancie, zm. 29 czerwca 2001 w Bejrucie) – duchowny katolickiego Kościoła melchickiego, w latach 1967–2000 patriarcha tego Kościoła.

Nowy!!: Mezopotamia i Maksymos V Hakim · Zobacz więcej »

Malarstwo historyczne

Peter Paul Rubens, ''Koronacja Marii Medycejskiej'' (1622) Jacques-Louis David, ''Przysięga Horacjuszy'' (1784) Deklaracji niepodległości'' (1819) Jan Matejko, ''Stefan Batory pod Pskowem'' (1872) Malarstwo historyczne – przedstawienia malarskie, których tematem sąwydarzenia historyczne związane z dziejami państw, narodów i wybitnych osobistości oraz zdarzenia rozgrywające się współcześnie.

Nowy!!: Mezopotamia i Malarstwo historyczne · Zobacz więcej »

Mapa z Gasur

Mapa z Gasur – jedna z najstarszych znanych map, widniejąca na pochodzącej z Mezopotamii glinianej tabliczce.

Nowy!!: Mezopotamia i Mapa z Gasur · Zobacz więcej »

Marad

Inskrypcja Naram-Sina wzmiankująca budowę świątyni boga Lugal-Marada przez jego syna Lipit-ili; zbiory Luwru (AO 6782) Marad, Marda (sum. már.daki lub marad.daki, akad. Marad) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, leżące ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Marad · Zobacz więcej »

Mardin

Współczesna turecka prowincja Mardin Stare miasto Mardin (kurd. Mêrdîn, syr.: ܡܶܪܕܺܝܢ, arab. ماردين (Mārdīn), orm. Մարդին) – miasto w Turcji oraz stolica prowincji Mardin.

Nowy!!: Mezopotamia i Mardin · Zobacz więcej »

Mardin degli Armeni

Mardin degli Armeni (łac. Archidioecesis Mardensis Armenorum) – stolica historycznej archidiecezji (archieparchii) w Turcji erygowanej w roku 1708, a zlikwidowanej w roku 29 czerwca 1954 roku.

Nowy!!: Mezopotamia i Mardin degli Armeni · Zobacz więcej »

Marduk

Marduk (sum. damar-dutu, tłum. „Młody byczek boga Utu”) – bóstwo opiekuńcze miasta Babilon, najważniejszy bóg panteonu babilońskiego, syn boga Enki/Ea, małżonek bogini Sarpanitu, utożsamiany z planetąJowisz i Syriuszem.

Nowy!!: Mezopotamia i Marduk · Zobacz więcej »

Mari

Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e. z zaznaczonym położeniem miasta Mari Figurka z gipsu i lapis lazuli znaleziona na terenie świątyni Isztar w Mari (ok. 2400 p.n.e.) Mari – starożytne miasto w północnej Mezopotamii nad Eufratem.

Nowy!!: Mezopotamia i Mari · Zobacz więcej »

Mari (ujednoznacznienie)

* Mari – starożytne miasto w północnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Mari (ujednoznacznienie) · Zobacz więcej »

Marsz dziesięciu tysięcy

Marsz dziesięciu tysięcy. Marsz dziesięciu tysięcy – odwrót armii greckich najemników z Mezopotamii do Trapezuntu nad Morzem Czarnym w latach 401-400 p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i Marsz dziesięciu tysięcy · Zobacz więcej »

Marutas z Mezopotamii

Marutas z Mezopotamii, również Marut lub Maruta (zm. ok. 420) – syryjski mnich, biskup Martyropolis (Maiferkat) w Mezopotamii, uznawany za świętego przez Kościół katolicki, prawosławny, wschodni i koptyjski.

Nowy!!: Mezopotamia i Marutas z Mezopotamii · Zobacz więcej »

Maserati Shamal

Maserati Shamal – samochód sportowy klasy średniej produkowany przez włoskąmarkę Maserati w latach 1989 - 1996.

Nowy!!: Mezopotamia i Maserati Shamal · Zobacz więcej »

Max Mallowan

Max Mallowan, sir Max Edgar Lucien Mallowan (ur. 6 maja 1904, zm. 19 sierpnia 1978) – brytyjski archeolog specjalizujący się w historii Bliskiego Wschodu.

Nowy!!: Mezopotamia i Max Mallowan · Zobacz więcej »

Me-Ulmasz

Me-Ulmasz (akad. ME-Ulmaš, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane ME-ùl-maš)Frayne D.R., Sargonic and Gutian..., s. 158.

Nowy!!: Mezopotamia i Me-Ulmasz · Zobacz więcej »

Medycyna Mezopotamii

ofiarę bogu Utu z nożem-piłąw ręku i bykiem-człowiekiem u stóp (por. lamassu) Medycyna Mezopotamii – sztuka lekarska, rozwijająca się w Mezopotamii od czasów panowania III dynastii z Ur (druga połowa trzeciego tysiąclecia p.n.e.) wiedza o zdrowiu i chorobach człowieka oraz o sposobach ich leczenia i zapobiegania im.

Nowy!!: Mezopotamia i Medycyna Mezopotamii · Zobacz więcej »

Medycyna starożytna

Medycyna starożytna – zbiór kierunków medycznych uprawianych w starożytności na Wschodzie, w Grecji i w Rzymie.

Nowy!!: Mezopotamia i Medycyna starożytna · Zobacz więcej »

Medycyna starożytnego Egiptu

u3 (obraz Ernesta Boarda) Medycyna starożytnego Egiptu – medycyna w starożytnym Egipcie (od okresu predynastycznego do początku epoki hellenistycznej), dostępna ówcześnie wiedza o zdrowiu i chorobach człowieka oraz o sposobach ich leczenia i zapobiegania im.

Nowy!!: Mezopotamia i Medycyna starożytnego Egiptu · Zobacz więcej »

Medycyna weterynaryjna

Medycyna weterynaryjna (potocznie weterynaria) – nauka traktująca o chorobach zwierząt, ich leczeniu oraz profilaktyce, higienie produktów pochodzenia zwierzęcego oraz zajmująca się ochronąludzi przed chorobami pochodzenia odzwierzęcego.

Nowy!!: Mezopotamia i Medycyna weterynaryjna · Zobacz więcej »

Melchicki patriarcha Antiochii

Melchicki patriarcha Antiochii, Aleksandrii i Jerozolimy – urząd powstał po odłączeniu się części Kościoła prawosławnego i poddaniu się władzy papieża w 1724 r., kiedy to powstał Kościół melchicki.

Nowy!!: Mezopotamia i Melchicki patriarcha Antiochii · Zobacz więcej »

Melechesh

Melechesh – grupa wykonująca muzykę z pogranicza black i death metalu z wpływami folkloru bliskowschodniego.

Nowy!!: Mezopotamia i Melechesh · Zobacz więcej »

Meli-Szipak

Babilonia za panowania Kasytów. Jeden z zachowanych kudurru króla Meli-Szipaka, zbiory Luwru. Meli-Szipak (Meli-Šipak) lub Meli-Szihu (Meli-Šiḫu)Brinkman J.A., Meli-Šipak, Reallexikon..., s. 52.

Nowy!!: Mezopotamia i Meli-Szipak · Zobacz więcej »

Meluhha

cywilizacji doliny Indusu. Meluhha (sum. me.luḫ.ḫaki)Konrad Volk, A Sumerian Reader, Editrice Pontificio Istituto Biblico, Roma 1999, s. 108.

Nowy!!: Mezopotamia i Meluhha · Zobacz więcej »

Mesopotamia

* Mesopotamia (Belize).

Nowy!!: Mezopotamia i Mesopotamia · Zobacz więcej »

Mezolit

Mezolit (gr. mesos „średni” i lithos „kamień”), środkowa epoka kamienia, epipaleolit – środkowy okres epoki kamienia trwający od około 11000–7000 p.n.e. na Bliskim Wschodzie i około 8000–4800 p.n.e. na terenach Niżu Środkowoeuropejskiego, stanowiący stopniowe przejście od paleolitu do neolitu i związany z postępującymi przemianami klimatycznymi (schyłek zlodowacenia).

Nowy!!: Mezopotamia i Mezolit · Zobacz więcej »

Mezopotamia (ujednoznacznienie)

* Mezopotamia – starożytna kraina na Bliskim Wschodzie.

Nowy!!: Mezopotamia i Mezopotamia (ujednoznacznienie) · Zobacz więcej »

Miary greckie

Grecy początkowo mierzyli przedmioty porównując je do długości rozmaitych części ciała.

Nowy!!: Mezopotamia i Miary greckie · Zobacz więcej »

Miasto-państwo

Miasto-państwo, państwo-miasto, pot.

Nowy!!: Mezopotamia i Miasto-państwo · Zobacz więcej »

Międzyrzecze (geografia)

Międzyrzecze, mezopotamia – obszar, zazwyczaj równinny, położony pomiędzy dwiema rzekami, często bliźniaczymi.

Nowy!!: Mezopotamia i Międzyrzecze (geografia) · Zobacz więcej »

Mit fallocentryczny

Mit fallocentryczny – mit, którego głównym tematem jest penis należący do boga lub bohatera i jego nadprzyrodzone właściwości.

Nowy!!: Mezopotamia i Mit fallocentryczny · Zobacz więcej »

Mitanni

Bliskiego Wschodu ok. 1400 r. p.n.e. Zasięg terytorialny królestwa Mitanni w okresie jego największego rozwoju (początek XV w. p.n.e.). listów z Amarny; ok. 1350 p.n.e. Pozostałości mitannijskiego pałacu w mieście Nagar (obecnie stanowisko archeologiczne Tell Brak w Syrii). Mitanni – starożytne państwo założone przez Hurytów w północnej Mezopotamii i północnej Syrii w II tysiącleciu p.n.e. ze stolicąw Waszuganni (dotąd nie zidentyfikowana).

Nowy!!: Mezopotamia i Mitanni · Zobacz więcej »

Mitologia arabska

Mitologia arabska – wierzenia Arabów w okresie poprzedzającym pojawienie się i ekspansję islamu, mające charakter politeistyczny.

Nowy!!: Mezopotamia i Mitologia arabska · Zobacz więcej »

Mitologia sumeryjska

Mitologia sumeryjska – mitologia z południowych terenów Mezopotamii z okresu, kiedy były pod panowaniem Sumerów.

Nowy!!: Mezopotamia i Mitologia sumeryjska · Zobacz więcej »

Mitrydates II Arsacyda

Mitrydates II Wielki Arsacyda (zm. 88 p.n.e.) – król Partów, syn Artabanusa I. Mitrydates pochodził z dynastii Arsacydów, był królem Partów od roku 123 p.n.e. Umocnił państwo, osłabione wcześniejszymi najazdami sąsiadów.

Nowy!!: Mezopotamia i Mitrydates II Arsacyda · Zobacz więcej »

Mitrydates IV

Mitrydates IV – król Partii w latach 129–140 n.e. Syn Pakorusa II i brat Osroesa I. W czasie wojny z Trajanem walczył z Rzymianami w Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Mitrydates IV · Zobacz więcej »

Mosul

Tygrys, dzielącąje na część wschodniąi zachodniąMosul (arab. الموصل, Al-Mawṣil; kurd. مووسڵ, Musll) – miasto w północnym Iraku, stolica muhafazy Niniwa.

Nowy!!: Mezopotamia i Mosul · Zobacz więcej »

Mozaika sztyftowa

Fragment fasady świątyni w Uruk pokrytej mozaikąsztyftową– zbiory Muzeum Pergamońskiego w Berlinie Mozaika sztyftowa (nazywana inaczej ćwiekową) – mozaika, jakąpokrywano ściany świątyń w IV tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Mozaika sztyftowa · Zobacz więcej »

Muł (ssak)

Argentynie Muł – mieszaniec międzygatunkowy klaczy konia domowego z ogierem osła, najbardziej znana hybryda.

Nowy!!: Mezopotamia i Muł (ssak) · Zobacz więcej »

MUL.APIN

MUL.APIN (sum. mulapin, tłum. „(gwiazda) Pług”) – mezopotamski tekst, powstały najprawdopodobniej w 1 połowie I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i MUL.APIN · Zobacz więcej »

Murad IV

Murad IV (ur. 27 lipca 1612, zm. 9 lutego 1640Słownik Władców Świata. Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan. Wyd. Zielona Sowa – 2005 r.) – sułtan z dynastii Osmanów, panował w latach 1623–1640.

Nowy!!: Mezopotamia i Murad IV · Zobacz więcej »

Mursili I

Mursili I (lub Mursilis) – król Hetytów w czasach ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Mursili I · Zobacz więcej »

Musasir

Cegła z Rabat Tepe z asyryjskąinskrypcjązapisanąpismem klinowym. Badania nad tekstem pozwoliły na potwierdzenie hipotezy, że Musasir był położony na Rabat Tepe Musasir, Ardini, Muzazir (urart. URUar-di-ni) – starożytne miasto-państwo, położone w górnym biegu rzeki Wielki Zab, na południowy wschód od jeziora Wan.

Nowy!!: Mezopotamia i Musasir · Zobacz więcej »

Mutiabal

Mutiabal - w II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Mutiabal · Zobacz więcej »

Mutkinu

Mutkinu – starożytne miasto w północno-zachodniej Mezopotamii, ulokowane w pobliżu ważnego strategicznie brodu przez Eufrat, na wschodnim brzegu tej rzeki.

Nowy!!: Mezopotamia i Mutkinu · Zobacz więcej »

Muzeum Archeologiczne w Stambule

Układ z Kadesz konia trojańskiego w Muzeum Muzeum Archeologiczne (tr İstanbul Arkeoloji Müzeleri) – muzeum znajdujące się w Stambule w dzielnicy Eminönü, w pobliżu Parku Gülhane i pałacu Topkapı.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzeum Archeologiczne w Stambule · Zobacz więcej »

Muzeum Brytyjskie

The British Museum, także Muzeum Brytyjskie – muzeum narodowe z siedzibąw Londynie, największe muzeum Wielkiej Brytanii i jedno z największych na świecie – ma ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzeum Brytyjskie · Zobacz więcej »

Muzeum Narodowe Iraku

Muzeum Narodowe Iraku także Muzeum Irackie (arab. المتحف العراقي) – muzeum narodowe w Bagdadzie w Iraku, specjalizujące się w archeologii Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzeum Narodowe Iraku · Zobacz więcej »

Muzeum Narodowe w Warszawie

Muzeum Narodowe w Warszawie (1938) Hall Główny Muzeum Narodowego w Warszawie (1938) Tegazzo obrony Warszawy (1939) Fragment ekspozycji galerii egipskiej (2014) Galeria Sztuki XIX wieku (2012) Galeria Dawnego Malarstwa Europejskiego I Muzeum Narodowe w Warszawie (MNW) – muzeum sztuki w Warszawie, założone w 1862 jako Muzeum Sztuk Pięknych w Warszawie, narodowa instytucja kultury; jedno z największych muzeów w Polsce i największe w Warszawie.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzeum Narodowe w Warszawie · Zobacz więcej »

Muzyka

Alegoria Muzyki, Filippino Lippi Muzyka (ze stgr. μουσική mousiké „sztuka Muz”) – sztuka organizacji struktur dźwiękowych w czasie.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzyka · Zobacz więcej »

Muzyka antyczna

Muzyka antyczna – termin obejmujący kulturę muzycznąwytworzonąw starożytności na terenach Mezopotamii, Egiptu, Palestyny, Indii, Chin, Japonii, Grecji i Cesarstwa rzymskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzyka antyczna · Zobacz więcej »

Muzyka arabska

Klasyczna muzyka arabska nie jest związana z konkretnągrupąetniczną, ale jest wspólna wielu narodom wyznającym islam, mówiącym po arabsku czy mieszkającym w krajach arabskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzyka arabska · Zobacz więcej »

Muzyka żydowska

''Żydowski ślub'' Izaak Aszkenazy Tańczący do muzyki Żydzi Muzyka żydowska – szeroko rozumiana kultura muzyczna Żydów.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzyka żydowska · Zobacz więcej »

Muzyka w starożytności

Muzyka w starożytności.

Nowy!!: Mezopotamia i Muzyka w starożytności · Zobacz więcej »

Nabatejczycy

Mapa imperium rzymskiego za cesarza Hadriana (117-138), pokazująca lokalizację Nabatejczyków w pustynnych regionach rzymskiej prowincji Arabia. Petrze. Nabatejczycy (arab. الأنباﻂ al-Anbat) – starożytny lud pochodzenia semickiego przybyły z Półwyspu Arabskiego na tereny obecnego południowego Izraela i południowej Jordanii ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Nabatejczycy · Zobacz więcej »

Nabuchodonozor II

Nabuchodonozor II, właśc.

Nowy!!: Mezopotamia i Nabuchodonozor II · Zobacz więcej »

Nabulu

Nabulu, Nabula, Nabul – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, identyfikowane z tureckim stanowiskiem archeologicznym Girnavaz, leżącym 4 kilometry na północ od miasta Nusaybin (asyryjska Nasibina)Bryce T., Nabul(a), w: The Routledge Handbook...

Nowy!!: Mezopotamia i Nabulu · Zobacz więcej »

Nachor (syn Teracha)

Nachor – postać biblijna, brat patriarchy Abrahama.

Nowy!!: Mezopotamia i Nachor (syn Teracha) · Zobacz więcej »

Nadir Szah Afszar

thumb Nadir Szah (pers.: نادر شاه) (Nadir Qoli Beg pers.: نادر قلی بیگ), także Tahmasp-Qoli Khan (pers.: تهماسپ قلی خان) lub Nadir Szah Afszar (pers.: نادر شاه افشار, ur. 22 października 1688, zm. 19 czerwca 1747) – szach Iranu w latach 1736– 1747 i założyciel dynastii Afszarydów.

Nowy!!: Mezopotamia i Nadir Szah Afszar · Zobacz więcej »

Nagość

Leżąca naga kobieta Nagość – stan człowieka pozbawionego odzieży.

Nowy!!: Mezopotamia i Nagość · Zobacz więcej »

Najazd Abbasydów na Anatolię

Najazd Abbasydów na Anatolię – największa operacja zbrojna przeprowadzona w 806 roku przez Kalifat Abbasydów przeciwko Cesarstwu Bizantyńskiemu.

Nowy!!: Mezopotamia i Najazd Abbasydów na Anatolię · Zobacz więcej »

Nammu

Nammu – w mitologii sumeryjskiej bogini pierwotnych słonych wód, identyfikowana z „pierwotnym morzem”.

Nowy!!: Mezopotamia i Nammu · Zobacz więcej »

Nanna (bóg)

Nanna, Nannar – sumeryjski bóg Księżyca.

Nowy!!: Mezopotamia i Nanna (bóg) · Zobacz więcej »

Nanocząstki miedzi

Nanocząstki miedzi – cząstki miedzi o wymiarach „nano”, tj.

Nowy!!: Mezopotamia i Nanocząstki miedzi · Zobacz więcej »

Nansze

Nansze – sumeryjska bogini mórz i rybołówstwa morskiego, wiązana również z wróżbiarstwem i wyjaśnianiem snów.

Nowy!!: Mezopotamia i Nansze · Zobacz więcej »

Naram-Sin

Naram-Sin (akad. Narām-Sîn, tłum. "ukochany przez boga Sina") – imię trzech mezopotamskich władców.

Nowy!!: Mezopotamia i Naram-Sin · Zobacz więcej »

Nasibina

Nasibina (asyryjska NaṣībīnaRadner K., Provinz. C, w: Reallexikon..., s. 52., klasyczne Nisibis, współczesne Nusaybinhasło Nisibis, w: Bryce T., The Routledge..., s. 513-514.) – w 1 połowie I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Nasibina · Zobacz więcej »

Nóż z Dżebel el-Arak

Nóż z Dżebel el-Arak na ekspozycji w Luwrze Nóż z Dżebel el-Arak – pochodzący z okresu Nagada II starożytny egipski kamienny nóż, znajdujący się w zbiorach Luwru.

Nowy!!: Mezopotamia i Nóż z Dżebel el-Arak · Zobacz więcej »

Necronomicon

Necronomicon – fikcyjna księga wymyślona przez Howarda Phillipsa Lovecrafta na potrzeby jego opowiadań.

Nowy!!: Mezopotamia i Necronomicon · Zobacz więcej »

Nemrik 9

Nemrik 9 – stanowisko archeologiczne w północnym Iraku, położone w dolinie rzeki Tygrys, na terenie starożytnej Górnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Nemrik 9 · Zobacz więcej »

Nemrut

Nemrut Dağı (góra Nemrut) – jeden z najwyższych szczytów leżącego w południowo-wschodniej Turcji pasma Antytauru.

Nowy!!: Mezopotamia i Nemrut · Zobacz więcej »

Nergal (bóstwo)

Nergal – sumeryjski bóg, syn Enlila i bogini Ninlil.

Nowy!!: Mezopotamia i Nergal (bóstwo) · Zobacz więcej »

Nesa

Mapa centralnej Anatolii w okresie istnienia tam asyryjskich kolonii handlowych (XX-XVIII w. p.n.e.) Mapa hetyckiej Anatolii z zaznaczonym położeniem miasta Nesa Nesa (Kanesz, Kanisz) – starożytne miasto w Anatolii; obecnie stanowisko archeologiczne na wzgórzu Kültepe, na pn.-wsch.

Nowy!!: Mezopotamia i Nesa · Zobacz więcej »

Nestorianizm

Niedzielę Palmową. Fresk z VII lub VIII w. w nestoriańskim kościele w Gaochang w Chinach. Język syryjski i chrześcijaństwo syryjskie na Bliskim Wschodzie i w Azji Nestorianizm – chrześcijańska doktryna chrystologiczna zapoczątkowana w latach 428–431 w wyniku kontrowersji powstałej wokół nauczania Nestoriusza, patriarchy Konstantynopola, na temat relacji między dwiema naturami, boskąi ludzką, Jezusa Chrystusa.

Nowy!!: Mezopotamia i Nestorianizm · Zobacz więcej »

Newe Ur

Newe Ur (hebr. נווה אור; ang. Neve Ur) – kibuc położony w Samorządzie Regionu Emek ha-Majanot, w Dystrykcie Północnym, w Izraelu.

Nowy!!: Mezopotamia i Newe Ur · Zobacz więcej »

Nidaba

Nidaba (również Nisaba) – bogini mądrości, zboża, patronka pisarzy w mitologii sumeryjskiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Nidaba · Zobacz więcej »

Niger (rzeka)

Gwinei Niger w okolicach Koulikoro (Mali) Niger w okolicach Niameyu (Niger) Rzeka Niger, jej dopływy i ważniejsze miasta nad jej brzegiem kultury Nok Meczet Sankore w Timbuktu Wielki Meczet w Dżenne Songhaj ''Brązy z Beninu'' Mungo Park – najsłynniejszy europejski badacz Nigru Niger – trzecia pod względem długości i powierzchni dorzecza rzeka Afryki (po Nilu i Kongo).

Nowy!!: Mezopotamia i Niger (rzeka) · Zobacz więcej »

Nile

Nile (IPA, ang. Nil) – amerykańska grupa muzyczna wykonująca brutal/technical death metal.

Nowy!!: Mezopotamia i Nile · Zobacz więcej »

Nimrod

Portret Nemroda w ''Promptuarii Iconum Insigniorum'' Nimrod (Nemrod; hebr. נִמְרוֹדֿ) – postać występująca w tradycji żydowskiej i islamskiej, kilkukrotnie wzmiankowana w Biblii; legendarny myśliwy i władca Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Nimrod · Zobacz więcej »

Nin-alla

Nin-alla (sum. nin.al.la)Edzard D.O., Gudea..., s. 178-180.

Nowy!!: Mezopotamia i Nin-alla · Zobacz więcej »

Nin-hedu

Nin-hedu (sum. nin.ḫé.du7) – mezopotamska królowa, małżonka Nammahani, władcy sumeryjskiego miasta-państwa LagaszEdzard D.O., Gudea..., s. 15.

Nowy!!: Mezopotamia i Nin-hedu · Zobacz więcej »

Ninazu

Ninazu (sum. dnin-a-zu, tłum. „pan wodę znający”) – w mitologii sumeryjskiej bóstwo związane ze światem podziemnym; syn bogini Ereszkigal, królowej świata podziemnego, ojciec boga Ningiszzidy.

Nowy!!: Mezopotamia i Ninazu · Zobacz więcej »

Ningal

Ningal (100x20px 100x20px 100x20px, sum. dnin-gal, tłum. „wielka pani”) – w mitologii sumeryjskiej żona boga księżyca Nanny (akadyjskiego Sina), matka boga słońca Utu (akadyjskiego Szamasza).

Nowy!!: Mezopotamia i Ningal · Zobacz więcej »

Ningirsu

Ningirsu (sum. dnin-gir2-su, tłum. „Pan (miasta) Girsu”) - sumeryjski bóg wojny i polowań, syn bogini Ninmah, którego centrum kultu znajdowało się w świątyni E-ninnu w mieście Girsu, często utożsamiany z bogiem Ninurtą.

Nowy!!: Mezopotamia i Ningirsu · Zobacz więcej »

Ningiszzida

Ningiszzida – sumeryjski bóg wegetacji.

Nowy!!: Mezopotamia i Ningiszzida · Zobacz więcej »

Ninhursag

Ninhursag (zwana także Ki) – sumeryjska wielka bogini-matka nazywana „matkąbogów”, symbol życia i płodności ziemi.

Nowy!!: Mezopotamia i Ninhursag · Zobacz więcej »

Niniwa

Niniwa (akad. Ninūa) – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, leżące nad wschodnim, lewym brzegiem Tygrysu; jedna ze stolic Asyrii.

Nowy!!: Mezopotamia i Niniwa · Zobacz więcej »

Ninlil

Ninlil (Pani-Watr) – sumeryjska bogini, żona boga Enlila.

Nowy!!: Mezopotamia i Ninlil · Zobacz więcej »

Ninsun

Ninsun (sum. dnin-sun2) – w mitologii sumeryjskiej bogini, której kult pierwotnie związany był najprawdopodobniej z dzikim bydłem (jej imię znaczy dosłownie „Pani Dzika Krowa”).

Nowy!!: Mezopotamia i Ninsun · Zobacz więcej »

Ninszatapada

Ninszatapada (sum. nin.šà.ta.pà.da) – mezopotamska księżniczka, córka Sin-kaszida, króla Uruk (XIX w. p.n.e.), arcykapłanka boga Meslamta-ea w mieście DurumHalton Ch., Svärd S., Women's Writing..., s. 100-102.

Nowy!!: Mezopotamia i Ninszatapada · Zobacz więcej »

Nintur

Nintur – sumeryjska bogini, opiekunka ciężarnych kobiet oraz uśpionej zimąroślinności.

Nowy!!: Mezopotamia i Nintur · Zobacz więcej »

Ninurta

Ninurta (asyryjski Inurta) – sumeryjski bóg burzy, wojny i rolnictwa.

Nowy!!: Mezopotamia i Ninurta · Zobacz więcej »

Nippur

Nippur (sum. nibru(EN.LÍL)ki; akad. Nippur, Nippuru) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, pradawna stolica religijna Sumeru i główne miejsce kultu boga Enlila (w świątyni E-kur); obecnie stanowisko archeologiczne Niffar położone w prowincji Al-Kadisijja w Iraku, nieco na północ od miasta Afak i ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Nippur · Zobacz więcej »

Niszi-iniszu

Niszi-iniszu (akad. Nīši-īnīšu, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane ni-ši-i-ni-šu)Frayne D.R., Old Babylonian..., s. 455.

Nowy!!: Mezopotamia i Niszi-iniszu · Zobacz więcej »

Nizina

Nizina Nizina – równinna lub prawie równinna wielka forma ukształtowania terenu, obszar leżący na wysokości od 0 do 300 m n.p.m. Niziny stanowią1/3 powierzchni wszystkich kontynentów.

Nowy!!: Mezopotamia i Nizina · Zobacz więcej »

Nornik

Nornik, norniczek (Microtus) – rodzaj gryzoni z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Nornik · Zobacz więcej »

Notariusz

Notariusz wg nieznanego malarza niemieckiego (1830) Notariusz (etym. łac. notarius, pisarz, stenograf, dawniej w Polsce rejent) – zawód zaufania publicznego wykonywany przez osobę upoważnionąprzez władzę państwowądo stwierdzania pewnych faktów, mających znaczenie prawne (np. własnoręczności podpisów, zgodności odpisów, daty czynności itp.) oraz współdziałania przy sporządzaniu pewnych aktów prawnych (np. umowy sprzedaży, darowizny, aktu poświadczenia dziedziczenia itp.).

Nowy!!: Mezopotamia i Notariusz · Zobacz więcej »

Nowa Chronologia (Davida Rohla)

Zestawienie porównawcze dwóch typów chronologii starożytnego Bliskiego Wschodu wg egiptologów Davida Rohla (Nowa Chronologia) oraz Iana Shawa (Tradycyjna) Nowa Chronologia (Davida Rohla) – system chronologiczny stworzony przez Davida Rohla (brytyjskiego egiptologa i historyka starożytności) rewidujący dotychczas uznawanąchronologię starożytnego Bliskiego Wschodu (Egiptu, Syropalestyny i Mezopotamii) przed 664 rokiem p.n.e. Jeden z kilkudziesięciu systemów rewizji chronologii starożytności spod znaku organizacji SIS i ISIS, jednak odrzucany przez środowisko naukowe.

Nowy!!: Mezopotamia i Nowa Chronologia (Davida Rohla) · Zobacz więcej »

Nuncjatura Apostolska w Iraku

Nuncjatura Apostolska w Iraku – misja dyplomatyczna Stolicy Apostolskiej w Republice Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Nuncjatura Apostolska w Iraku · Zobacz więcej »

Nungal

Nungal (inaczej nazywana Maungal) – bogini, której kult szerzył się w Mezopotamii, szczególnie w mieście Nippur, gdzie znajdowała się świątynia jej poświęcona – E-kur.

Nowy!!: Mezopotamia i Nungal · Zobacz więcej »

Nusaybin

Nusaybin, dawniej Nisibis (asyryjska Nasibina, w okresie hellenistycznym i rzymskim Antiochia Mygdonia) – miasto w dzisiejszej południowo-wschodniej Turcji, w prowincji Mardin, przy granicy z Syrią.

Nowy!!: Mezopotamia i Nusaybin · Zobacz więcej »

Nuzi

mapa Mezopotamii w II tys. p.n.e. z zaznaczonym położeniem miasta Nuzi Nuzi (akad. Gasur) – starożytne miasto w Mezopotamii, położone blisko rzeki Tygrys.

Nowy!!: Mezopotamia i Nuzi · Zobacz więcej »

Ny Carlsberg Glyptotek

Ny Carlsberg Glyptotek – muzeum sztuki w Kopenhadze poświęcone kulturze starożytnej basenu Morza Śródziemnego oraz XIX-wiecznej sztuce francuskiej i duńskiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Ny Carlsberg Glyptotek · Zobacz więcej »

Obelisk Teodozjusza

Podstawa obelisku z reliefami Obelisk Egipski (tr Dikilitaş), zwany również Obeliskiem Teodozjusza.

Nowy!!: Mezopotamia i Obelisk Teodozjusza · Zobacz więcej »

Obrona Wan (1915)

Obrona Wan (trans. Wani herosamard) – bitwa samoobrony ludności ormiańskiej z rejonu miasta Wan przeciwko władzom i armii Imperium Osmańskiego, dążącym do fizycznej eksterminacji Ormian zamieszkujących wilajet Wan w czasie ludobójstwa Ormian w 1915 roku.

Nowy!!: Mezopotamia i Obrona Wan (1915) · Zobacz więcej »

Obsydian

Obsydian Obsydian śnieżny Łzy Apacza Obsydian Obsydian (izofir) łac. lapis obsidianus – kwaśna skała wylewna, złożona niemal wyłącznie ze szkliwa wulkanicznego, zawiera do 1% wody.

Nowy!!: Mezopotamia i Obsydian · Zobacz więcej »

Odyseja Asteriksa

Odyseja Asteriksa (fr. L’Odyssée d’Astérix) – dwudziesty szósty tom o przygodach Gala Asteriksa.

Nowy!!: Mezopotamia i Odyseja Asteriksa · Zobacz więcej »

Okres starosumeryjski

Zatoki Perskiej Okres wczesnodynastyczny (starosumeryjski) – okres w dziejach starożytnej Mezopotamii, nazwany tak od spisu „dynastii”, czyli Sumeryjskiej listy królów – dokumentu wyszczególniającego, które miasta sprawowały hegemonię w Dolnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Okres starosumeryjski · Zobacz więcej »

Okres Ubajd

Ur, Hadżi Muhammad, Tell 'Oueili) Narodowego Muzeum Ceramiki w Sèvres, Francja przykład naczynia z późnego okresu Ubajd; południowy Irak; zbiory Museum of Fine Arts w Bostonie Okres Ubajd, Kultura Obeid – nazwa ostatniego okresu prehistorii w Mezopotamii, trwającego od ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Okres Ubajd · Zobacz więcej »

Okres Uruk

Okres lub Kultura Uruk – okres dziejów starożytnej Mezopotamii obejmujący większączęść IV tysiąclecia p.n.e., przy czym dokładniejszy zakres czasowy jego istnienia jest dyskusyjny – niektórzy badacze zamykajągo w l. 3750–3150 p.n.e., inni w l. 4000–3100 p.n.e., a jeszcze inni w l. 4300–3450 p.n.e. Nazwa okresu pochodzi od starożytnego miasta Uruk, na terenie którego odkryto po raz pierwszy liczne znaleziska tej kultury.

Nowy!!: Mezopotamia i Okres Uruk · Zobacz więcej »

Osroes I

Osroes I (również Chosroes) – król Partii w latach 109–129 n.e. z dynastii Arsacydów.

Nowy!!: Mezopotamia i Osroes I · Zobacz więcej »

Ozeasz

Ozeasz („Oszua” skrót od Jehoszua, Hoszea, które znaczy: Jahwe jest zbawieniem) – prorok Starego Testamentu, znany z księgi Ozeasza; syn Beeriego.

Nowy!!: Mezopotamia i Ozeasz · Zobacz więcej »

Pałac

Pałac w Wojanowie Pałac w Wilanowie – barok isbn.

Nowy!!: Mezopotamia i Pałac · Zobacz więcej »

Pałac Zimri-Lima w Mari

Ruiny pałacu Zimrilima w Mari Korytarz wewnątrz pałacu Zimrilima Pałac Zimri-Lima w Mari – jeden z największych kompleksów pałacowych Mezopotamii, wybudowany przez amoryckiego władcę Mari - Zimri-Lima w XVIII w. p.n.e. Władca miasta-państwa Mari, Zimri-Lim (ok.1775-1761 p.n.e.) rozbudował w zasadzie już istniejący wcześniej pałac, którego najstarsze fragmenty datowane sąna koniec III tysiąclecia p.n.e. Budowla z czasów Zimrilima to imponujący kompleks pałacowy o powierzchni ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Pałac Zimri-Lima w Mari · Zobacz więcej »

Państwo Kuszanów

Obszar państwa Kuszanów Państwo Kuszanów (sanskryt: कुषाण राजवंश, Kuṣāṇa Rājavaṁśa) – starożytne państwo w północnych Indiach i Azji Centralnej, które istniało w latach 78–240 naszej ery.

Nowy!!: Mezopotamia i Państwo Kuszanów · Zobacz więcej »

Państwo nowobabilońskie

Państwo nowobabilońskie, Chaldea – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, pod panowaniem dynastii chaldejskiej, ze stolicąw Babilonie.

Nowy!!: Mezopotamia i Państwo nowobabilońskie · Zobacz więcej »

Padaczka

Padaczka, epilepsja – grupa przewlekłych chorób neurologicznych charakteryzujących się napadami padaczkowymi.

Nowy!!: Mezopotamia i Padaczka · Zobacz więcej »

Paddan-Aram

Paddan-Aram, Padan-Aram („Pole Arama”) – biblijne określenie na tereny, położone pomiędzy górnym biegami Tygrysu i Eufratu.

Nowy!!: Mezopotamia i Paddan-Aram · Zobacz więcej »

Pakorus I

Pakorus I (? - 38 p.n.e.) z partyjskiej dynastii Arsacydów – syn króla Orodesa II, z którym współrządził Partią.

Nowy!!: Mezopotamia i Pakorus I · Zobacz więcej »

Paleoastronautyka

astronautów Paleoastronautyka, starożytni astronauci – pseudonaukowa idea, mówiąca, że inteligentne istoty pozaziemskie odwiedzały Ziemię i kontaktowały się z ludźmi w czasach starożytnych i prehistorycznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Paleoastronautyka · Zobacz więcej »

Palestyna pod panowaniem Arabów

Starożytna Palestyna pod panowaniem Arabów znajdowała się w okresie od 637 do 1079 i od 1187 do 1517.

Nowy!!: Mezopotamia i Palestyna pod panowaniem Arabów · Zobacz więcej »

Palestyna w kalifacie Ummajjadów

Palestyna w kalifacie Ummajjadów przebywała w okresie od 661 do 750 roku.

Nowy!!: Mezopotamia i Palestyna w kalifacie Ummajjadów · Zobacz więcej »

Palindrom

Palindrom (gr. παλίνδρομος, palindromos – biegnący na powrót, palindromeo – biegnę z powrotem) – wyrażenie brzmiące tak samo czytane od lewej do prawej i od prawej do lewej.

Nowy!!: Mezopotamia i Palindrom · Zobacz więcej »

Palmyra (Syria)

Palmyra (Tadmur) – miasto w środkowej Syrii, w muhafazie Hims, położone w oazie Pustyni Syryjskiej u podnóża masywu Dżabal Raszid, około 215 km na północny wschód od Damaszku.

Nowy!!: Mezopotamia i Palmyra (Syria) · Zobacz więcej »

Panbabilonizm

Panbabilonizm (z gr. pan.

Nowy!!: Mezopotamia i Panbabilonizm · Zobacz więcej »

Partia (kraina)

Partia Partia, gr. Παρθία, Παρθυαία, Παρθυηνή, stp. Parthawa – kraina historyczna starożytnego Iranu, położona w dzisiejszym północno-wschodnim Iranie i Turkmenistanie, na południowy wschód od Morza Kaspijskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Partia (kraina) · Zobacz więcej »

Pazuzu (demon)

Pazuzu – demon-bóstwo z wierzeń asyryjskich i babilońskich, występujący w mezopotamskich źródłach pisanych i ikonograficznych z pierwszego tysiąclecia p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i Pazuzu (demon) · Zobacz więcej »

Pazuzu (figurka z Luwru)

Pazuzu, Mezopotamia, pocz. I tysiąclecia p.n.e. Luwr, Paryż Pazuzu – brązowa, pełnoplastyczna figurka przedstawiająca demona z mitologii mezopotamskiej reprezentującego świat podziemny.

Nowy!!: Mezopotamia i Pazuzu (figurka z Luwru) · Zobacz więcej »

Płyta arabska

Płyta arabska zaznaczona na złoto Płyta arabska - niewielka płyta tektoniczna, położona między płytąafrykańskąna południu i zachodzie, płytąeurazjatyckąna północy i płytąindyjskąna wschodzie.

Nowy!!: Mezopotamia i Płyta arabska · Zobacz więcej »

Płytka wotywna Dudu

Płytka wotywna Dudu – kamienna płytka wotywna sumeryjskiego kapłana o imieniu Dudu, żyjącego za rządów Enmeteny (ok. 2450 p.n.e.), władcy miasta-państwa Lagasz.

Nowy!!: Mezopotamia i Płytka wotywna Dudu · Zobacz więcej »

Pergamin

rycinie niemieckiej Pergamin – materiał piśmienniczy wyrabiany ze skór zwierzęcych; jego wytwarzanie zwano pergaminnictwem.

Nowy!!: Mezopotamia i Pergamin · Zobacz więcej »

Periodyzacja sztuki

Jej początki datuje się na około 50 tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Periodyzacja sztuki · Zobacz więcej »

Pieczęć cylindryczna

Szamasza Pieczęć cylindryczna – pokryty rytym wzorem cylinder, który przesuwano po tabliczce z wilgotnej gliny, uzyskując w ten sposób odbicie w postaci powtarzającego się wzoru (bardzo często sceny z życia codziennego).

Nowy!!: Mezopotamia i Pieczęć cylindryczna · Zobacz więcej »

Pietro della Valle

Pietro Della Valle Pietro della Valle (ur. 2 kwietnia 1586, zm. 21 kwietnia 1652) – włoski podróżnik.

Nowy!!: Mezopotamia i Pietro della Valle · Zobacz więcej »

Piotr Bieliński (archeolog)

Piotr Bieliński (ur. 1948 w Bernie, Szwajcaria) – polski archeolog śródziemnomorski, profesor nauk humanistycznych, specjalizuje się w archeologii starożytnego Bliskiego Wschodu.

Nowy!!: Mezopotamia i Piotr Bieliński (archeolog) · Zobacz więcej »

Pisanka

Serbołużyckie pisanki Dekorowanie pisanek w Czechach (Morawy). Muzeum Pisanek w Kołomyi Pisanka – ogólna, zwyczajowa nazwa jaja (zwykle kurzego, ale także gęsiego czy kaczego) zdobionego różnymi technikami.

Nowy!!: Mezopotamia i Pisanka · Zobacz więcej »

Pismo

Marinusa van Reymerswaelego ''Poborcy podatków'', pierwsza połowa XVI wieku Pismo – system umownych znaków graficznych, za pomocąktórych przedstawiany jest język mówiony.

Nowy!!: Mezopotamia i Pismo · Zobacz więcej »

Pismo analityczne

Pismo analityczne, pismo przejściowe – jedno z pośrednich stadiów rozwoju pisma.

Nowy!!: Mezopotamia i Pismo analityczne · Zobacz więcej »

Pismo kufickie

Błękitnego Koranu (IX, X w.) sporządzonego w piśmie kufickim Allahu Akbar" w piśmie kufickim na fladze Iraku Pismo kufickie (kufickie od miasta Kufa w Iraku) – najstarsza forma kaligrafii arabskiej wywodząca się z Mezopotamii, charakteryzująca się kątami prostymi, stąd nazwa "pismo kwadratowe".

Nowy!!: Mezopotamia i Pismo kufickie · Zobacz więcej »

Piszon

Piszon – jedna z czterech odnóg rzeki wypływającej z biblijnego Raju (Księga Rodzaju 2:11).

Nowy!!: Mezopotamia i Piszon · Zobacz więcej »

Pitru

Pitru – starożytne miasto w północno-zachodniej Mezopotamii, ulokowane nad ważnym strategicznie brodem przez Eufrat, niedaleko innego starożytnego miasta Til Barsip (wsp. Tall al-Ahmar).

Nowy!!: Mezopotamia i Pitru · Zobacz więcej »

Piwo

Ciemne i jasne piwo Słód – główny składnik do produkcji piwa chmielu zwyczajnego – podstawowa przyprawa wykorzystywana przy produkcji piwa Piwo – napój alkoholowy otrzymywany w wyniku fermentacji alkoholowej brzeczki piwnej.

Nowy!!: Mezopotamia i Piwo · Zobacz więcej »

Plea minutissima

Plea minutissima – gatunek wodnego pluskwiaka różnoskrzydłego z rodziny pianówkowatych.

Nowy!!: Mezopotamia i Plea minutissima · Zobacz więcej »

Podłoże historyczne prostytucji

XVIII-wieczna rycina ukazująca w sposób karykaturalny odzież i strój ówczesnych prostytutek Występowanie zjawiska prostytucji potwierdzajązapisy historyczne pochodzące z czasów starożytnych (np. Babilonia, Mezopotamia, starożytny Egipt, starożytna Grecja, starożytny Rzym) oraz Chin, Indii, Japonii.

Nowy!!: Mezopotamia i Podłoże historyczne prostytucji · Zobacz więcej »

Podkowiec duży

Podkowiec duży (Rhinolophus ferrumequinum) – gatunek ssaka latającego z rodziny podkowcowatych (Rhinolophidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Podkowiec duży · Zobacz więcej »

Pojazd zaprzęgowy

Sportowy pojazd zaprzęgowy Lądku-Zdroju Wóz konny o drewnianych kołach stosowany na wsi na budowie Transport kłody przy użyciu pojazdu zaprzęgowego; powożący idzie pieszo obok Pojazd zaprzęgowy (zwany też zaprzęgiem) – środek transportu, pojazd poruszający się na kołach (dwóch lub czterech) lub płozach (sanie) przy wykorzystywaniu siły zwierzęcia pociągowego (najczęściej konia), rzadziej człowieka (riksza).

Nowy!!: Mezopotamia i Pojazd zaprzęgowy · Zobacz więcej »

Pokój Wieczysty (532)

Pokój wieczysty (grecki:ἀπέραντος εἰρήνη) – pokój podpisany w 532 roku między Bizancjum a rządzonąprzez Sasanidów Persją.

Nowy!!: Mezopotamia i Pokój Wieczysty (532) · Zobacz więcej »

Polityka publiczna

Polityka publiczna (ang. public policy) – sfera, czy dziedzina zracjonalizowanych i systemowych działań państwa i społeczeństwa wokół problemów publicznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Polityka publiczna · Zobacz więcej »

Pomnik Nereid w Ksantos

Zrekonstruowana część pomnika Nereid w Muzeum Brytyjskim Pomnik Nereid – pomnik grobowy licyjskiego władcy pochodzący ze schyłku epoki klasycznej, znajdujący się w starożytnym Ksantos (w pobliżu dzisiejszego tureckiego Fethiye).

Nowy!!: Mezopotamia i Pomnik Nereid w Ksantos · Zobacz więcej »

Porozumienie z Triparadejsos

Aleksandra Wielkiego na przełomie IV i III wieku p.n.e. Porozumienie z Triparadejsos – ponowione uzgodnienie stref wpływów pomiędzy spadkobiercami imperium Aleksandra Wielkiego (pierwszego dokonano w Babilonie bezpośrednio po śmierci króla), kończące pierwsząwojnę diadochów, zawarte w 321 p.n.e. w Triparadejsos w Syrii.

Nowy!!: Mezopotamia i Porozumienie z Triparadejsos · Zobacz więcej »

Powstanie arabskie (1916–1918)

Powstanie arabskie (rewolta arabska) 1916–1918 (arab. الثورة العربية, As-Saura al-arabijja) – powstanie wywołane w trakcie I wojny światowej przez szarifa Mekki, Husajna ibn Alego, w celu uniezależnienia się od Imperium Osmańskiego i utworzenia jednolitego państwa arabskiego, które miało obejmować tereny od Aleppo w Syrii po Aden w Jemenie.

Nowy!!: Mezopotamia i Powstanie arabskie (1916–1918) · Zobacz więcej »

Prawo międzynarodowe

Hattusilisem III Prawo międzynarodowe (dla odróżnienia od prawa prywatnego międzynarodowego zwane też prawem międzynarodowym publicznym) – jedna z gałęzi prawa, obejmująca zespół norm prawnych regulujących stosunki między państwami, organizacjami międzynarodowymi, a także innymi podmiotami prawa międzynarodowego.

Nowy!!: Mezopotamia i Prawo międzynarodowe · Zobacz więcej »

Prehistoria

Prehistoria, prahistoria (łac. præ – przedrostek oznaczający uprzedniość, „przed”, „wcześniej”) – najdłuższy okres dziejów ludzkości, od pojawienia się na Ziemi człowieka zręcznego, do powstania pisma.

Nowy!!: Mezopotamia i Prehistoria · Zobacz więcej »

Princeton University Art Museum

Princeton University Art Museum (Muzeum Sztuki Uniwersytetu Princeton) – muzeum sztuki w Princeton, założone w 1882 roku.

Nowy!!: Mezopotamia i Princeton University Art Museum · Zobacz więcej »

Projekt „Przybysze i autochtoni”

Projekt „Przybysze i autochtoni” – archeologiczne badania powierzchniowe na terenie irackiego Kurdystanu prowadzone jako podprojekt w ramach koncesji UGZAR (Upper Greater Zab Archaeological Reconnaissance) – badań kierowanych przez prof.

Nowy!!: Mezopotamia i Projekt „Przybysze i autochtoni” · Zobacz więcej »

Prokopiusz z Cezarei

Prokopiusz z Cezarei lub Prokop z Cezarei (Prokopios Kaisareus; ur. ok. 490 w Cezarei Nadmorskiej, zm. ok. 561) – najsłynniejszy historyk bizantyński.

Nowy!!: Mezopotamia i Prokopiusz z Cezarei · Zobacz więcej »

Prostytucja

Prostytutka – ''Femmes de Maison'', Henri de Toulouse-Lautrec, obraz pastelowy na płótnie (ok. 1894) Prostytucja (pot. nierząd) – świadczenie usług o charakterze seksualnym, polegające zwykle na odbywaniu stosunku płciowego w zamian za pieniądze lub inne korzyści.

Nowy!!: Mezopotamia i Prostytucja · Zobacz więcej »

Prostytucja sakralna

Tańcząca ''dewadasi'' Prostytucja sakralna – prostytucja związana z kultem bóstw miłości, płodności i macierzyństwa.

Nowy!!: Mezopotamia i Prostytucja sakralna · Zobacz więcej »

Protoma

Głowica kolumny z Persepolis w formie podwójnej protomy Protoma (gr. προτομή) – ozdoba w formie głowy lub popiersia zwierzęcego (niekiedy fantastycznego) bądź (rzadziej) ludzkiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Protoma · Zobacz więcej »

Prowincje rzymskie

Cesarstwo Rzymskie z podziałem na prefektury, diecezje i prowincje ok. 400 r. n.e. Cesarstwo Rzymskie z podziałem na prowincje ok. 210 r. n.e. Cesarstwo Rzymskie z podziałem na prowincje (czasy cesarza Trajana) Cesarstwo Rzymskie z podziałem na prowincje (czasy cesarza Trajana przed 117 r.) Cesarstwo Rzymskie za cesarza Oktawiana Augusta Prowincje rzymskie – jednostki administracyjne Cesarstwa Rzymskiego, tworzone na podbitych terytoriach (poza Italią).

Nowy!!: Mezopotamia i Prowincje rzymskie · Zobacz więcej »

Ptolemeusz III Euergetes

Ptolemeusz III Euergetes (ur. 284 p.n.e., zm. 222 p.n.e. lub 221 p.n.e.) – trzeci władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 246-221 p.n.e., najstarszy syn Ptolemeusza II Filadelfosa i Arsinoe I, mąż Bereniki II, ojciec m.in.

Nowy!!: Mezopotamia i Ptolemeusz III Euergetes · Zobacz więcej »

Pu-abi

grobach królewskich z Ur; obecnie w zbiorach British Museum. Pu-abi (ok. 2500 p.n.e.) – sumeryjska królowa, której imię pojawia się na pieczęci cylindrycznej odkrytej w jednym z grobów królewskich w Ur, datowanych na okres wczesnodynastyczny III (połowa III tys. p.n.e.). Jej akadyjskie imię Pû-abi (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane Pù-abi), znaczące „Usta ojca”, odczytywane było wcześniej przez uczonych po sumeryjsku jako Szubad (sum. ŠÙB.AD).

Nowy!!: Mezopotamia i Pu-abi · Zobacz więcej »

Puszczanie krwi

Średniowieczna rycina przedstawiająca upuszczanie krwi. Puszczanie krwi (upuszczanie krwi, flebotomia) – zabieg pseudoleczniczy często wykonywany w dawnej praktyce medycznej.

Nowy!!: Mezopotamia i Puszczanie krwi · Zobacz więcej »

Rachela

Lea (Dante Gabriel Rossetti) Rachela (hebr. רָחֵל Rachel owieczka) − postać z biblijnych i midraszowych legend opisujących początki narodu żydowskiego, żona patriarchy Jakuba, matka dwóch pokoleń Izraela (Józefa i Beniamina).

Nowy!!: Mezopotamia i Rachela · Zobacz więcej »

Ranunculus cornutus

Ranunculus cornutus DC.

Nowy!!: Mezopotamia i Ranunculus cornutus · Zobacz więcej »

Róża

róży czteropłatkowej Liść ''Rosa roxburghii'' róży dzikiej róży jabłkowatej róży pomarszczonej Róża (Rosa L.) – rodzaj krzewów należących do rodziny różowatych (Rosaceae).

Nowy!!: Mezopotamia i Róża · Zobacz więcej »

Róg obfitości

Klaudiusza II. Putto z rogiem obfitości Dwa rogi obfitości Róg obfitości (także róg Amaltei; gr. κέρας Ἀμαλθείας kéras Amáltheias, łac. cornu copiae) – związek frazeologiczny, pochodzący z mitologii greckiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Róg obfitości · Zobacz więcej »

Rechabici

Rechabici (hebr. רֵכָבִים) – wspomniana w Starym Testamencie konserwatywna grupa czcicieli Jahwe.

Nowy!!: Mezopotamia i Rechabici · Zobacz więcej »

Religia babilońska

Marduk Religia babilońska – system wierzeń mieszkańców Babilonii.

Nowy!!: Mezopotamia i Religia babilońska · Zobacz więcej »

Religia Mezopotamii

Religia Mezopotamii – zbiór wierzeń politeistycznych o szerokim zasięgu, który rozciągał się na prawie cały Bliski Wschód.

Nowy!!: Mezopotamia i Religia Mezopotamii · Zobacz więcej »

Religia starosemicka

Religia starosemicka – politeistyczne wierzenia ludów semickich ze starożytnego Bliskiego Wschodu i północno-wschodniej Afryki.

Nowy!!: Mezopotamia i Religia starosemicka · Zobacz więcej »

Religia Urartu

Bóstwo urartyjskie. Rzeźba wykonana z brązu, została odkryta na wzgórzu Toprakkale, przechowywana jest w Ermitażu Religia Urartu – przyjęty w starożytnym, istniejącym od VIII do VI wieku p.n.e., państwie Urartu system wierzeń.

Nowy!!: Mezopotamia i Religia Urartu · Zobacz więcej »

Remanni-Adad

Remanni-Adad (akad. Rēmanni-Adad, tłum. „Adadzie miej litość nade mną!”) – dostojnik na dworze asyryjskiego króla Aszurbanipala (668-627? p.n.e.), należący do grona jego najbardziej zaufanych ludzi.

Nowy!!: Mezopotamia i Remanni-Adad · Zobacz więcej »

Retenu

Retenu, Reczenu – starożytny egipski termin używany na określenie rejonu wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, który rozciągał się na północ od pustyni Negew, aż do kraju Amurru.

Nowy!!: Mezopotamia i Retenu · Zobacz więcej »

Rewolucja

rewolucję francuskąEugène’a Delacroix rewolucji październikowej Rewolucja (z wczesnośredniowiecznej łaciny – przewrót) – znacząca zmiana, która zazwyczaj zachodzi w stosunkowo krótkim okresie.

Nowy!!: Mezopotamia i Rewolucja · Zobacz więcej »

Rim-Sin-Szala-basztaszu

Rim-Sin-Szala-basztaszu (akad. Rīm-Sîn-Šala-bāštašu, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane dri-im-dEN.ZU-dša-la-ba-aš-ta-šu)Frayne D.R., Old Babylonian Period..., s. 302-303.

Nowy!!: Mezopotamia i Rim-Sin-Szala-basztaszu · Zobacz więcej »

Roderic Hill

Roderic Maxwell Hill (ur. 1 marca 1894 w Hampstead, zm. 6 października 1954), KCB, MC, AFC & Bar – brytyjski marszałek lotnictwa (Air Chief Marshal) Royal Air Force, rektor Imperial College London.

Nowy!!: Mezopotamia i Roderic Hill · Zobacz więcej »

Rok księżycowy

Rok księżycowy – okres złożony z 12 miesięcy księżycowych.

Nowy!!: Mezopotamia i Rok księżycowy · Zobacz więcej »

Rolnictwo

thumb Pola uprawne Pole ryżu Rolnictwo – dział gospodarki, którego głównym zadaniem jest dostarczenie płodów rolnych.

Nowy!!: Mezopotamia i Rolnictwo · Zobacz więcej »

Royal Aircraft Factory R.E.8

Royal Aircraft Factory R.E.8 – brytyjski dwupłatowy samolot rozpoznawczy i lekki bombowy z okresu I wojny światowej.

Nowy!!: Mezopotamia i Royal Aircraft Factory R.E.8 · Zobacz więcej »

Roztwór stały

Roztwór stały – ciało stałe, które jest jednorodnąpod względem fizycznym faząkrystaliczną, zawierającądwa lub więcej składników, np.

Nowy!!: Mezopotamia i Roztwór stały · Zobacz więcej »

Rudolf Höß

Rudolf Franz Ferdinand Höß (pisownia alternatywna: Höss lub Hoess; ur. 25 listopada 1901 w Baden-Baden, zm. 16 kwietnia 1947 w Oświęcimiu) – SS-Obersturmbannführer, komendant niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w latach 1940–1943, członek NSDAP (numer legitymacji partyjnej 3 240) i SS (numer ewidencyjny 193 616).

Nowy!!: Mezopotamia i Rudolf Höß · Zobacz więcej »

Sabejczycy (Lud Księgi)

Sabejczycy, arab صابئون – jeden z wymienionych w Koranie Ludów Księgi, którego identyfikacja pozostaje niejasna.

Nowy!!: Mezopotamia i Sabejczycy (Lud Księgi) · Zobacz więcej »

Sabelianizm

Sabelianizm – jedna z doktryn monarchianistycznych w chrześcijaństwie w II–IV wieku, określana także jako późny modalizm, zaprzeczająca istnieniu hipostaz Trójcy Świętej.

Nowy!!: Mezopotamia i Sabelianizm · Zobacz więcej »

Samaria (starożytne miasto)

Samarytanin, w tle ruiny Samariizdjęcie z http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid.

Nowy!!: Mezopotamia i Samaria (starożytne miasto) · Zobacz więcej »

Samarytanie

Grupa Samarytan „Dobry Samarytanin” (1633),obraz Rembrandta Samarytanie, Szomronim, Szamerim, sami często określająsię Bene Israel, Żydzi nadali im miano Kutim – grupa etniczno-religijna, genetycznie i językowo semicka, zaś wyznaniowo abrahamiczna, żyjąca od starożytności w Palestynie.

Nowy!!: Mezopotamia i Samarytanie · Zobacz więcej »

Samuel Kinkead

Samuel Marcus Kinkead (Sammy, Kink) (ur. 25 lutego 1897 w Johannesburgu, zm. 12 marca 1928 w Calshot) – brytyjski lotnik wojskowy, as myśliwski z okresu I wojny światowej.

Nowy!!: Mezopotamia i Samuel Kinkead · Zobacz więcej »

Sargon

Sargon to imię męskie, które nosili władcy mezopotamscy państw akadyjskiego i asyryjskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Sargon · Zobacz więcej »

Sargon II

Sargon II, właśc.

Nowy!!: Mezopotamia i Sargon II · Zobacz więcej »

Sargon Wielki

Sargon z Akadu (akad. 𒊬𒊒𒄀 Šar-ru-gi), także Sargon Wielki, w starszych pracach historycznych jako Sargon Starszy – twórca i pierwszy władca Imperium Akadyjskiego, znany z podboju sumeryjskich miast-państw w XXIV i XXIII wieku p.n.e. Był założycielem dynastii akadyjskiej, która rządziła przez około sto lat po jego śmierci, aż do podboju Sumeru przez Gutejów.

Nowy!!: Mezopotamia i Sargon Wielki · Zobacz więcej »

Sarpanitu

Sarpanitu, Zarpanitu (akad. Ṣarpānītuhasło șarpānītu, The Assyrian..., s. 112.) – w mitologii babilońskiej małżonka boga Marduka, a tym samym naczelna bogini miasta Babilon, matka boga Nabu, czczona jako bogini ciąży i narodzin.

Nowy!!: Mezopotamia i Sarpanitu · Zobacz więcej »

Sasanidzi

Sasanidzi – dynastia panująca w Iranie (wówczas, Ērānšahr) w latach 224–651 naszej ery.

Nowy!!: Mezopotamia i Sasanidzi · Zobacz więcej »

Seleucydzi

bitwie pod Ipsos (301 p.n.e.) Seleucydzi lub też Seleukidzi – dynastia hellenistyczna założona przez Seleukosa, z ośrodkiem początkowo w Babilonii, a od początku III w. p.n.e. Syrii, panująca w latach 312–63 p.n.e. Seleukos był jednym z dowódców Aleksandra Wielkiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Seleucydzi · Zobacz więcej »

Seleukos I Nikator

Seleukos I Nikator (gr. Nikator – zwycięzca; ur. ok. 358, zm. w 281 p.n.e.) – jeden z tzw.

Nowy!!: Mezopotamia i Seleukos I Nikator · Zobacz więcej »

Seleukos IV Filopator

Seleukos IV Filopator (ur. około 220 p.n.e., zm. 175 p.n.e.) – władca z dynastii Seleucydów w latach 187 p.n.e. - 175 p.n.e., drugi syn Antiocha III Wielkiego, brat Antiocha IV Epifanesa, ojciec Demetriusza I Sotera.

Nowy!!: Mezopotamia i Seleukos IV Filopator · Zobacz więcej »

Seleukos z Seleucji

Seleukos z Seleucji (albo z Babilonii) – żyjący i działający w II w. p.n.e. hellenistyczny astronom i filozof z Seleucji w Mezopotamii, Chaldejczyk z pochodzenia.

Nowy!!: Mezopotamia i Seleukos z Seleucji · Zobacz więcej »

Septymiusz Sewer

Lucjusz Septymiusz Sewer, Lucius Septimius Severus (ur. 11 kwietnia 145/146 w Leptis Magna, zm. 4 lutego 211 w Eboracum (obecnie York)) – cesarz rzymski w latach 193–211.

Nowy!!: Mezopotamia i Septymiusz Sewer · Zobacz więcej »

Siedem (symbol)

Siedem (łac. septem, gr., hebr. šeba, akad. šebe, ar. sab’a skt. saptá, nah. chicome) Cyfra siedem to liczba uważana za mistyczną, wyróżniającąsię bogatąsymboliką.

Nowy!!: Mezopotamia i Siedem (symbol) · Zobacz więcej »

Simat-Enlil

Simat-Enlil (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane ME-den-líl)Frayne D.R., Ur III Period..., s. 184-185.

Nowy!!: Mezopotamia i Simat-Enlil · Zobacz więcej »

Simat-Esztar

Simat-Esztar (akad. Simat-Eštar, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane si-ma-at-dINANNA)Frayne D.R., Old Babylonian Period..., s. 293-296.

Nowy!!: Mezopotamia i Simat-Esztar · Zobacz więcej »

Sin-gamil

Sin-gamil (akad. Sîn-gāmilFrayne D.R., Old Babylonian..., s. 466., tłum. „Sin jest tym, który ratuje/ocala”) – władca mezopotamskiego miasta Uruk, panujący w XIX w. p.n.e., następca i syn Sin-iribamahasło Sin-gamil, w: Leick G., Who's Who..., s. 156.

Nowy!!: Mezopotamia i Sin-gamil · Zobacz więcej »

Sin-iribam

Sin-iribam (akad. Sîn-irībam)Frayne D.R., Old Babylonian..., s. 465.

Nowy!!: Mezopotamia i Sin-iribam · Zobacz więcej »

Sklepienie

Przykład sklepienia malarstwem ściennym Sklepienie, widok z góry Sklepienie – konstrukcja budowlana o przekroju krzywoliniowym, służąca do przykrycia od góry przestrzeni pomieszczenia w budynku (w konstrukcji inżynierskiej), ograniczona murami, łękami, belkami itp.

Nowy!!: Mezopotamia i Sklepienie · Zobacz więcej »

Sklepienie kolebkowe

Sklepienie kolebkowe ostrołukowe wskazujące kierunek sił bocznych stylu romańskiego malarstwem ściennym Sklepienie kolebkowe (beczkowe) – sklepienie to jest elementem architektonicznym utworzonym przez pojedyncząkrzywiznę (lub parę krzywych w przypadku sklepienia kolebkowego ostrołukowego) na określonąodległość.

Nowy!!: Mezopotamia i Sklepienie kolebkowe · Zobacz więcej »

Sobór bazylejsko-ferrarsko-florencki

Sobór florencki, sobór ferraro-florencki, sobór w Bazylei, Ferrarze, Florencji i Rzymie – XVII sobór powszechny Kościoła katolickiego, zwołany 1 lutego 1431 roku przez papieża Marcina V do Bazylei i kontynuowany następnie w latach 1437–1439 w Ferrarze, 1439–1443 we Florencji i 1443–1445 w Rzymie.

Nowy!!: Mezopotamia i Sobór bazylejsko-ferrarsko-florencki · Zobacz więcej »

Sobór nicejski I

Krecie. Przechowywana w muzeum w Heraklionie Sobór nicejski I – zgromadzenie biskupów chrześcijańskich Cesarstwa Rzymskiego zwołane przez cesarza Konstantyna do Nicei w Bitynii, trwające od 19 do 25 lipca 325 rokuWykorzystano tłumaczenia Biblii Tysiąclecia (Pismo Święte), Ewy Wipszyckiej (nicejskie wyznanie wiary, Filostorgiusz), Jana Szymusiaka (Grzegorz z Nyssy), Stefana Kazikowskiego (Sokrates Scholastyk), Arkadiusza Barona (wyznanie wiary Euzebiusza z Cezarei), Arkadiusza Lisieckiego (Życie Konstantyna).

Nowy!!: Mezopotamia i Sobór nicejski I · Zobacz więcej »

Spoiwo mineralne

Spoiwo mineralne - materiał wiążący (spoiwo) otrzymywany przez wypalenie i zmielenie surowców mineralnych (najczęściej skał osadowych).

Nowy!!: Mezopotamia i Spoiwo mineralne · Zobacz więcej »

Stanisław Hiszpański (artysta)

Grób malarza i grafika Stanisława Hiszpańskiego na Starych Powązkach w Warszawie Stanisław Hiszpański (ur. 29 stycznia 1904 w Warszawie, zm. 1975) – polski malarz, grafik, rysownik i ilustrator wielkich dzieł literatury, powieści, baśni i bajek, modlitewników, znawca korzeni kultury śródziemnomorskiej i polskiej, uczestnik misji archeologicznych.

Nowy!!: Mezopotamia i Stanisław Hiszpański (artysta) · Zobacz więcej »

Starożytna Grecja

Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach mórz Egejskiego i Jońskiego, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego.

Nowy!!: Mezopotamia i Starożytna Grecja · Zobacz więcej »

Starożytność

Egipskie piramidy Ateny na Akropolu Rzymskie koloseum Starożytność – pierwszy okres historii niektórych części świata, wyróżniany zwłaszcza w dziejopisarstwie europejskim.

Nowy!!: Mezopotamia i Starożytność · Zobacz więcej »

Starożytny Bliski Wschód

Ważniejsze państwa i krainy starożytnego Bliskiego Wschodu Starożytny Bliski Wschód - zespół cywilizacji starożytnych, skupionych przede wszystkim wokół obszaru Mezopotamii i często (choć mylnie) do niego ograniczany; zakres procesów historycznych na terenie Bliskiego Wschodu w przedziale czasowym od prahistorii do nastania wpływów cywilizacji antycznej.

Nowy!!: Mezopotamia i Starożytny Bliski Wschód · Zobacz więcej »

Starożytny Egipt

Maska grobowa Tutanchamona – jeden z najbardziej rozpoznawalnych wytworów kultury staroegipskiej Starożytny Egipt (stegip. Kemet, Czarna Ziemia) – cywilizacja starożytnego Bliskiego Wschodu położona w północno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej włącznie).

Nowy!!: Mezopotamia i Starożytny Egipt · Zobacz więcej »

Starożytny Iran

Starożytny Iran, starożytna Persja − Iran w starożytności, od początku do podboju arabskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Starożytny Iran · Zobacz więcej »

Stefan Zawadzki

Stefan Zawadzki (ur. 15 grudnia 1946 w Jasieńcu) – polski historyk, profesor nauk humanistycznych, badacz dziejów Starożytnego Bliskiego Wschodu.

Nowy!!: Mezopotamia i Stefan Zawadzki · Zobacz więcej »

Strefa Gazy

Strefa Gazy (Recuat Azza) – obszar położony na wybrzeżu Morza Śródziemnego, graniczący na południowym zachodzie z Egiptem oraz na północy i wschodzie z Izraelem.

Nowy!!: Mezopotamia i Strefa Gazy · Zobacz więcej »

Stworzenie świata według Biblii

Stanisława Wyspiańskiego Stworzenie świata – pojęcie biblijne wyjaśniające naturę i sposób powstania wszechświata.

Nowy!!: Mezopotamia i Stworzenie świata według Biblii · Zobacz więcej »

Subartu

Subartu, Szubartu, Subir (akad. Subartu, Šubartu; sumer. su.bir4ki) – w źródłach mezopotamskich nazwa obszaru w północnej Mezopotamii, którego granice, przynależność polityczna i skład etniczny zmieniały się wraz z upływem czasu.

Nowy!!: Mezopotamia i Subartu · Zobacz więcej »

Sufizm

Sufizm (arab. تصوف) – zbiorcze określenie rozmaitych nurtów mistycznych w islamie.

Nowy!!: Mezopotamia i Sufizm · Zobacz więcej »

Sukkot (terytorium Gada)

Sukkot – miasto biblijne położone na wschód od Sychem, identyfikowane z Tall Dajr Ala (m.in. na podstawie wzmianek z Talmudu).

Nowy!!: Mezopotamia i Sukkot (terytorium Gada) · Zobacz więcej »

Sumer

Sumer i jego miasta. W czasach jego istnienia linia brzegowa sięgała miasta Ur. Sumer (Szumer, Sumeria; sum. 𒌦 𒊕 𒈪 𒂵 Ki-en-gir, hebr. שִׁנְעָר Szinear – por. Rdz 10:10) – starożytna kraina leżąca w południowej części Mezopotamii (dzisiaj południowy Irak).

Nowy!!: Mezopotamia i Sumer · Zobacz więcej »

Sumerowie

Sumeryjska figurka oranta z ogolonągłowąoraz w stroju w liściaste wzory (około 2400 roku p.n.e.) Sumerowie (sum. 𒊕𒈪, saĝ-ĝi6-ga, tłum. „czarnogłowi”) – starożytny lud nieznanego pochodzenia, który pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. stworzył cywilizację w południowej Mezopotamii – Sumer.

Nowy!!: Mezopotamia i Sumerowie · Zobacz więcej »

Sumeryjska lista królów

Gliniany graniastosłup z tekstem ''Sumeryjskiej listy królów'', kopia WB / WB 444 (kopia G u Glassnera). Sumeryjska lista królów – dzieło sumeryjskiego piśmiennictwa, będące listąwładców i dynastii rządzących Sumerem, począwszy od królów panujących przed potopem, a na I dynastii z Isin kończąc (początek II tys. p.n.e.). Dzieło to ma charakter półlegendarny, dlatego dyskwalifikuje się je jako źródło historyczne i traktowane jest przez badaczy dziejów starożytnej Mezopotamii z dużądoząostrożności.

Nowy!!: Mezopotamia i Sumeryjska lista królów · Zobacz więcej »

Sutejowie

Sutejowie, Sutu – konfederacja koczowniczych plemion, najprawdopodobniej pochodzenia amoryckiego, zamieszkująca obszar starożytnej Syrii i Palestyny, pomiędzy Mari a Qatną.

Nowy!!: Mezopotamia i Sutejowie · Zobacz więcej »

Suwak irański

Suwak irański (Meriones vinogradovi) – gatunek ssaka z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący na Bliskim Wschodzie.

Nowy!!: Mezopotamia i Suwak irański · Zobacz więcej »

Suzjana

Obszar Elamu (kolor czerwony). Suzjana położona jest na zachód od gór Zagros. Suzjana, Chuzistan – kraina historyczna, południowo-zachodni region Persji, położony w bezpośredniej bliskości Mezopotamii między górami Zagros, ZatokąPerską, rzekąTygrys i Szatt al-Arab.

Nowy!!: Mezopotamia i Suzjana · Zobacz więcej »

Sven Hedin

Sven Anders Hedin (ur. 19 lutego 1865 w Sztokholmie, zm. 26 listopada 1952 tamże) – szwedzki podróżnik i geograf.

Nowy!!: Mezopotamia i Sven Hedin · Zobacz więcej »

Sychem

Sychem (Szechem, hebr. שכם) – ruiny starożytnego miasta izraelskiego w Samarii, w środkowej części Izraela.

Nowy!!: Mezopotamia i Sychem · Zobacz więcej »

Synchronistyczna lista królów

Synchronistyczna lista królów – mezopotamski tekst będący listąwładców Asyrii i BabiloniiGrayson A.K., Königslisten..., s. 116.

Nowy!!: Mezopotamia i Synchronistyczna lista królów · Zobacz więcej »

Synod w Seleucji-Ktezyfonie (410)

Synod w Seleucji- Ktezyfonie, nazywany też Synodem Mar Izaaka, odbył się w 410 roku w stolicy perskiego państwa Sasanidów.

Nowy!!: Mezopotamia i Synod w Seleucji-Ktezyfonie (410) · Zobacz więcej »

Syria i Liban

Mandat Syrii i Libanu – terytorium mandatowe utworzone przez Ligę Narodów po I wojnie światowej, po podziale prowincji pokonanego Imperium Osmańskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Syria i Liban · Zobacz więcej »

Syria starożytna

Syria starożytna – terytorium, którego granice w okresie od około VII tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Syria starożytna · Zobacz więcej »

Syryjczyk

* Syryjczyk – mieszkaniec Syrii Osoby o nazwisku lub przydomku Syryjczyk.

Nowy!!: Mezopotamia i Syryjczyk · Zobacz więcej »

Syryjski Kościół Ortodoksyjny

Syryjski Kościół Ortodoksyjny – jeden z Kościołów Wschodu, wyznających w przeszłości monofizytyzm.

Nowy!!: Mezopotamia i Syryjski Kościół Ortodoksyjny · Zobacz więcej »

Syryjskie przekłady Biblii

Paryska Biblia Syryjska, Mojżesz przed faraonem Syryjskie przekłady Biblii – ogół przekładów Biblii na język syryjski, które zaczęły powstawać już od około 170 roku n.e. Ze względu na czas ich powstania bliski oryginałom sąone ważnym świadkiem tekstu Biblii, często używanym w krytyce tekstu.

Nowy!!: Mezopotamia i Syryjskie przekłady Biblii · Zobacz więcej »

System liczbowy

systemie piątkowym używane w średniowieczu w Skandynawii do zapisu dat System liczbowy – zbiór reguł jednolitego zapisu i nazewnictwa liczb.

Nowy!!: Mezopotamia i System liczbowy · Zobacz więcej »

Systemy pozycyjne

Systemy pozycyjne – metody zapisywania liczb (in. systemy liczbowe) w taki sposób, że w zależności od pozycji danej cyfry w ciągu, oznacza ona wielokrotność potęgi pewnej liczby uznawanej za bazę danego systemu.

Nowy!!: Mezopotamia i Systemy pozycyjne · Zobacz więcej »

Szabakowie

Szabakowie – jeden z ludów zamieszkujących Irak.

Nowy!!: Mezopotamia i Szabakowie · Zobacz więcej »

Szabat

Szabat (lub יוֹם הַשַׁבָּת, od rdzenia szbt: szin + bet/bejt + taw.

Nowy!!: Mezopotamia i Szabat · Zobacz więcej »

Szabireszu

Szabireszu (Šabirešu) – w 1 połowie I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Szabireszu · Zobacz więcej »

Szahr-e Ghumes

Szahr-e Ghumes pers. شهرقومس - stanowisko archeologiczne w Iranie, w ostanie Semnan, zazwyczaj identyfikowane ze starożytnym Hekatompylos.

Nowy!!: Mezopotamia i Szahr-e Ghumes · Zobacz więcej »

Szallurtu

Szallurtu (akad. Šallurtu, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane ša-lu-ur-tum)Frayne D.R., Old Babylonian Period..., s. 463-464.

Nowy!!: Mezopotamia i Szallurtu · Zobacz więcej »

Szapasz

Szapasz (ugarycki: špš, „Słońce”) była kananejskąboginiąSłońca i służyła jako królewski posłaniec boga Ela, prawdopodobnie jej ojca.

Nowy!!: Mezopotamia i Szapasz · Zobacz więcej »

Szapur I

Szapur I (? – 272) – władca Persji z dynastii Sasanidów, syn Ardaszira I. Panował samodzielnie w okresie 241–272.

Nowy!!: Mezopotamia i Szapur I · Zobacz więcej »

Szara

Szara – w mitologii mezopotamskiej bóg lokalny sumeryjskiego miasta Umma, gdzie czczono go w świątyni E-mah („Dom potężny”).

Nowy!!: Mezopotamia i Szara · Zobacz więcej »

Szausztatar

Szausztatar (Šauštatar) – hurycki król Mitanni z XV w. p.n.e. (panował w okresie 1440 p.n.e. – 1410 p.n.e.). Szausztatar był synem Parsatatara.

Nowy!!: Mezopotamia i Szausztatar · Zobacz więcej »

Szefela

Szefela Szefela, zwana też Równiną(„nizina”, „równina”) – w znaczeniu geograficznym nazwa regionu na południu Izraela, w znaczeniu językowym – równina, o której często wzmiankuje Biblia na określenie pagórkowatego kraju – niegórzystego, jak na wschodzie, i nienizinnego, jak nizina nadmorska na zachodzie, przy czym równina ta nie jest tożsama z równinąna północy krajuEncyklopedia archeologiczna Ziemi Świętej, oprac.

Nowy!!: Mezopotamia i Szefela · Zobacz więcej »

Szelardi

Szelardi, Selardi (urart. Dši-e-la-ar-di) – lunarne bóstwo urartyjskie.

Nowy!!: Mezopotamia i Szelardi · Zobacz więcej »

Szerida

Szerida (akadyjska Aja) – w mitologii mezopotamskiej bogini światła, uważana za małżonkę Utu (akadyjskiego Szamasza), boga słońca.

Nowy!!: Mezopotamia i Szerida · Zobacz więcej »

Szibtu

Szibtu (akad. Šibtu)Frayne D.R., Old Babylonian Period (2003-1595 BC), The Royal Inscriptions of Mesopotamia – Early Periods, t. 4, University of Toronto Press, 1990, s. 627-628.

Nowy!!: Mezopotamia i Szibtu · Zobacz więcej »

Szimigi

Szimigi – jeden z bogów panteonu mitologii huryckiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Szimigi · Zobacz więcej »

Szinear

Mapa starożytnego Bliskiego Wschodu z zaznaczonąBabilonią(Sumerem i Akkadem) i miastami Babilon, Uruk i Akkad (Agade) Szinear – kraina wzmiankowana kilkukrotnie w Biblii, najczęściej lokalizowana w południowej Mezopotamii i identyfikowana z Babilonią.

Nowy!!: Mezopotamia i Szinear · Zobacz więcej »

Sziwini

Sziwini (urart. DUTU) – solarne bóstwo urartyjskie, trzecie, po Chaldim i Tejszebie, główne bóstwo w religii Urartu.

Nowy!!: Mezopotamia i Sziwini · Zobacz więcej »

Szkło

Tektyt jest naturalnym szkłem kieliszki SiO2 jako kryształ – kwarc Szkło – nieorganiczny materiał amorficzny.

Nowy!!: Mezopotamia i Szkło · Zobacz więcej »

Sznurowadło

Sznurowadło Buty z zawiązanymi sznurowadłami Sznurowadło (sznurówka) – cienki sznurek używany do wiązania ze sobąobłożyn buta (uniemożliwiając jego spadanie ze stopy) lub do wiązania gorsetu.

Nowy!!: Mezopotamia i Sznurowadło · Zobacz więcej »

Sztandar z Ur

Sztandar z Ur – strona wojenna Sztandar z Ur – zabytek sztuki sumeryjskiej, pochodzący z okresu wczesnodynastycznego (2900–2334 p.n.e.), znaleziony w południowej Mezopotamii w jednym z Grobów Królewskich z Ur.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztandar z Ur · Zobacz więcej »

Sztuka asyryjska

Sztuka asyryjska – rozwijała się początkowo pod silnym wpływem tradycji sumeryjskich, akadyjskich, później babilońskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka asyryjska · Zobacz więcej »

Sztuka grecka w okresie hellenistycznym

Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach, tzw. Olimpiejon (porządek koryncki) Zrekonstruowany portyk – Stoa Attalosa w Atenach (ok. 140 p.n.e.) Wielki Ołtarz Zeusa (ołtarz pergamoński) – rekonstrukcja (Muzeum Pergamońskie w Berlinie) Muzeum Kapitolińskie, Rzym) Grupa Laokoona – rzymska kopia rzeźby Agesandrosa, Polydorosa i Atenodorosa (Muzea Watykańskie, Rzym) Nike z Samotraki ok. 180 p.n.e. (Luwr, Paryż) Afrodyta, fragment rzymskiej kopii (Luwr, Paryż) Śpiący Hermafrodyta, fragment rzymskiej kopii (Luwr, Paryż) Wenus z Milo (Luwr, Paryż) Portret Homera, rzymska kopia rzeźby z ok. 150 p.n.e. (Luwr, Paryż) Sztuka grecka okresu hellenistycznego – ostatni etap rozwoju sztuki starogreckiej, obejmujący czasy od śmierci Aleksandra Macedońskiego (323 p.n.e.) do przejęcia Egiptu Ptolemeuszy przez Rzymian (30 p.n.e.). Podboje Aleksandra Wielkiego rozszerzyły zasięg oddziaływania sztuki greckiej na wiele podbitych ziem, mających już wcześniej bogate tradycje kulturowe (np. Egipt, Mezopotamia, Persja czy dolina Indusu).

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka grecka w okresie hellenistycznym · Zobacz więcej »

Sztuka islamu

Meczet w Agrze Sztuka islamu, czyli sztuka państw muzułmańskich, rozwijała się na terenach podbitych przez Arabów w VII w. i na początku VIII w. Objęła swoim zasięgiem Palestynę, Syrię, Mezopotamię, Persję, Turkiestan, Afganistan, Indie, Afrykę Północnąoraz Półwysep Iberyjski.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka islamu · Zobacz więcej »

Sztuka kreteńska

Sztuka kreteńska, nazwana przez jej odkrywcę Arthura Evansa sztukąminojskąod imienia legendarnego Minosa, powstała w epoce brązu, ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka kreteńska · Zobacz więcej »

Sztuka starożytnej Grecji

Sztuka starożytnej Grecji powstała i rozwijała się po upadku kultury mykeńskiej, spowodowanym w głównym stopniu najazdem Dorów.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka starożytnej Grecji · Zobacz więcej »

Sztuka starożytnej Mezopotamii

Tablica ścienna z Chafadżi przedstawiająca scenę picia wina, Irak, 2600–2370 pne. Sztuka starożytnej Mezopotamii – przejaw działalności artystycznej człowieka na obszarze, położonym w dorzeczu Tygrysu i Eufratu, w okresie od VI tysiąclecia p.n.e., tj.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka starożytnej Mezopotamii · Zobacz więcej »

Sztuka starożytnej Persji

Sztuka starożytnej Persji – sztuka starożytnej Persji.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka starożytnej Persji · Zobacz więcej »

Sztuka sumeryjska

Sztuka sumeryjska – przejaw działalności artystycznej Sumerów, zamieszkałych południowąMezopotamię w okresie od IV tysiąclecia p.n.e., tj.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka sumeryjska · Zobacz więcej »

Sztuka sumeryjska i akadyjska

Najstarsze ślady osadnictwa znalezione na terenach Mezopotamii pochodząz VIII tys. p.n.e. Sąto niewielkie osady złożone z glinianych domów na planie koła.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka sumeryjska i akadyjska · Zobacz więcej »

Sztuka Urartu

Sztuka Urartu – sztuka starożytnego Bliskiego Wschodu, tworzona na terenie starożytnego państwa Urartu, które istniało w pierwszym tysiącleciu p.n.e. na obszarze Wyżyny Armeńskiej.

Nowy!!: Mezopotamia i Sztuka Urartu · Zobacz więcej »

Szumszani

Szumszani (akad. Šumšanī, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane šum6-ša-ni)Frayne D.R., Sargonic and Gutian..., s. 157.

Nowy!!: Mezopotamia i Szumszani · Zobacz więcej »

Tabliczki z Ebli

Tabliczka z biblioteki w Ebli Tabliczki z Ebli – zbiór około 17 tysięcy glinianych tabliczek i ich fragmentów pochodzących ze starożytnego miasta Ebla na obecnym stanowisku archeologicznym Tall Mardich (około 70 km na południowy zachód od Aleppo w Syrii).

Nowy!!: Mezopotamia i Tabliczki z Ebli · Zobacz więcej »

Taktyka

Taktyka (gr. taktiká) – teoria i praktyka posługiwania się oddziałami wojskowymi dla osiągnięcia zamierzonego celu.

Nowy!!: Mezopotamia i Taktyka · Zobacz więcej »

Talent (miara)

Talent (łac. tălentŭm od gr. τάλαντον tálanton – ciężar) – największa jednostka miary masy i pieniądza, używana w starożytności (w Asyrii, Babilonii, starożytnej Grecji i Palestynie).

Nowy!!: Mezopotamia i Talent (miara) · Zobacz więcej »

Tales z Miletu

Tales z Miletu (gr. Thales ho Milesios; VII/VI w. p.n.e.) – grecki uczony: filozof, matematyk i astronom okresu przedsokratejskiego, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody.

Nowy!!: Mezopotamia i Tales z Miletu · Zobacz więcej »

Tall al-Ubajd

okresu Ubajd. British Museum. Jedna z ośmiu figurek byków odkrytych w Tall al-Ubajd; ok. 2500 p.n.e.; zbiory British Museum. Kamienny posąg odkryty w pobliżu świątyni Ninhursag w Tall al-Ubajd; ok. 2500 p.n.e.; wys. 37,5 cm; zbiory British Museum Tall al-Ubajd – stanowisko archeologiczne w Iraku, które dało nazwę okresowi Ubajd - ostatniemu okresowi prehistorii w Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Tall al-Ubajd · Zobacz więcej »

Tar'am-Agade

Tar'am-Agade – księżniczka mezopotamska, córka akadyjskiego króla Naram-Sina, siostra Szar-kali-szarri.

Nowy!!: Mezopotamia i Tar'am-Agade · Zobacz więcej »

Technologia olejków eterycznych

Alembik, Francja Technologia olejków eterycznych – dział technologii chemicznej zajmujący się metodami wytwarzania olejków eterycznych z olejkodajnych surowców roślinnych na skalę przemysłową, ściśle związany z inżynieriąprocesową.

Nowy!!: Mezopotamia i Technologia olejków eterycznych · Zobacz więcej »

Teczyna

Teczyna wyniosła Drewno tekowe Teczyna, drzewo tekowe (Tectona L.f.) – rodzaj drzew z rodziny jasnotowatych.

Nowy!!: Mezopotamia i Teczyna · Zobacz więcej »

Tejszeba

Tejszeba (urart. Dim, Dte-e-i-še-ba) – urartyjskie bóstwo burzy i wojny, drugi w hierarchii panteonu Urartu po Chaldim.

Nowy!!: Mezopotamia i Tejszeba · Zobacz więcej »

Tejszebaini

Wzgórze Karmir Blur, na którym położona była twierdza Tejszebaini alt.

Nowy!!: Mezopotamia i Tejszebaini · Zobacz więcej »

Tel Dan

Pozostałości bramy z czasów izraelskich steli z Tel Dan Tel Dan – stanowisko archeologiczne w północnym Izraelu, w tzw.

Nowy!!: Mezopotamia i Tel Dan · Zobacz więcej »

Tell Abu Hafur

Tell Abu Hafur – stanowisko archeologiczne położone w Syrii, w dorzeczu rzeki Chabur, w obrębie tzw.

Nowy!!: Mezopotamia i Tell Abu Hafur · Zobacz więcej »

Tell Arbid

Północno-wschodnia Syria - Stanowiska Archeologiczne Tell Arbid – stanowisko archeologiczne w północno-wschodniej Syrii, w dorzeczu rzeki Chabur.

Nowy!!: Mezopotamia i Tell Arbid · Zobacz więcej »

Tell Dżassa

Tell Dżassa (Tell Jassa, Tell Djassa, Tell Djassa el-Gharbi) – stanowisko archeologiczne położone w Syrii, w dorzeczu rzeki Chabur, w obrębie tzw.

Nowy!!: Mezopotamia i Tell Dżassa · Zobacz więcej »

Tell Leilan

Tell Leilan – duże stanowisko archeologiczne w północno-wschodniej Syrii ze śladami osadnictwa od V do II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Tell Leilan · Zobacz więcej »

Tell Rad Szakra

Tell Rad Szakra (Tell Rad Shaqra, Tell Rad Shaqurah) – stanowisko archeologiczne położone w Syrii, na terenie starożytnej Północnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Tell Rad Szakra · Zobacz więcej »

Tell Raffaan

Tell Raffaan (Tall Raffan) – stanowisko archeologiczne położone w Iraku, na terenie starożytnej Górnej Mezopotamii, w dolinie rzeki Tygrys.

Nowy!!: Mezopotamia i Tell Raffaan · Zobacz więcej »

Tell Ridżim

Tell Ridżim (Tell Rijim) – stanowisko archeologiczne położone w Iraku, na terenie starożytnej Północnej Mezopotamii, w dolinie rzeki Tygrys, około 25 kilometrów na północny zachód od miasta Eski Mosul.

Nowy!!: Mezopotamia i Tell Ridżim · Zobacz więcej »

Tell Saadija

Tell Saadija (Tell Saadiya, Tell es-Saadiya) – stanowisko archeologiczne położone w Iraku, w rejonie rzeki Dijala, na terenie starożytnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Tell Saadija · Zobacz więcej »

Temanici

Teman(n)ici – duże plemię aramejskie, które co najmniej od X w. p.n.e. zamieszkiwało region górnego biegu Chaburu w północnej Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Temanici · Zobacz więcej »

Teodor Sykeota

Teodor Sykeota, również Teodor z Sykeonu, biskup Anastasiopolis (ur. w połowie VI wieku w Sykeonie k. Ancyry w Galacji, zm. ok. 613 tamże) – pustelnik i asceta, mnich, biskup AnastasiopolisNie należy mylić z innymi miastami o tym samym brzmieniu: Anastasiopolis – dzisiejsze Fethiye w Turcji, dawn.

Nowy!!: Mezopotamia i Teodor Sykeota · Zobacz więcej »

Teoria liczb

Czeski znaczek pocztowy upamiętniający wielkie twierdzenie Fermata i jego dowód przez Andrew Wilesa Teoria liczb – dziedzina matematyki badająca własności niektórych typów liczbLiczby kardynalne i porządkowe sąbadane przez teorię mnogości.

Nowy!!: Mezopotamia i Teoria liczb · Zobacz więcej »

Terach

Terach (hebr. תֶּרַח) − ojciec Abrahama.

Nowy!!: Mezopotamia i Terach · Zobacz więcej »

Terakota

hinduistycznego bóstwa Hanumana Terakotowa Armia, muzeum w Xi’an, Chiny Terakota (wł. terra cotta – ziemia wypalona) – wyroby z dobrze oczyszczonej i wypalonej gliny w formie figurek lub płytek, stosowane do zdobień.

Nowy!!: Mezopotamia i Terakota · Zobacz więcej »

Terqa

Mapa królestwa Szamszi-Adada I z zaznaczonym położeniem miasta Terqa Terqa – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, identyfikowane z obecnym stanowiskiem Tell Ashara w Syrii położonym nad środkowym Eufratem ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Terqa · Zobacz więcej »

Theodor Herzl

Theodor (Benjamin Ze’ew) Herzl (ur. 2 maja 1860 w Peszcie, zm. 3 lipca 1904 w Edlach) – żydowski dziennikarz urodzony w Cesarstwie Austrii, twórca i główny ideolog współczesnego politycznego syjonizmu, a w efekcie państwa Izrael.

Nowy!!: Mezopotamia i Theodor Herzl · Zobacz więcej »

Theodor Kotschy

Theodor Kotschy (1813-1866) Theodor Kotschy (ur. 15 kwietnia 1813 w Ustroniu na Śląsku Cieszyńskim. zm. 11 czerwca 1866 w Wiedniu) – austriacki botanik i podróżnik, badacz flory północnej Afryki i Bliskiego Wschodu.

Nowy!!: Mezopotamia i Theodor Kotschy · Zobacz więcej »

Theophilus Goldridge Pinches

Theophilus Goldridge Pinches (ur. 1856, zm. 6 czerwca 1934) – brytyjski asyriolog, jeden z pionierów tej dyscypliny obok takich postaci jak Friedrich Delitzsch, Henry Rawlinson czy Archibald Sayce.

Nowy!!: Mezopotamia i Theophilus Goldridge Pinches · Zobacz więcej »

Thomas Coryat

Thomas Coryat (Thomas Coryate, ur. 1577 w Crewkerne, Somerset, zm. w grudniu 1617 w Suracie) — brytyjski podróżnik i autor.

Nowy!!: Mezopotamia i Thomas Coryat · Zobacz więcej »

Thomas Edward Lawrence

Thomas Edward Lawrence (ur. 16 sierpnia 1888 w Tremadog w Walii, zm. 19 maja 1935 w Bovington Camp w Anglii) – brytyjski archeolog, podróżnik, wojskowy, pisarz i dyplomata.

Nowy!!: Mezopotamia i Thomas Edward Lawrence · Zobacz więcej »

Thor Heyerdahl

Wyprawa Kon-Tiki, pocztówka, 1947 Tratwa Kon-Tiki, rekonstrukcja, Muzeum Kon-Tiki, Oslo Thor Heyerdahl (ur. 6 października 1914 w Larviku, zm. 18 kwietnia 2002 w Colla Micheri) – norweski etnograf i podróżnik, zajmował się także antropologiąi archeologią, organizator i uczestnik dwóch wypraw transoceanicznych na tratwie „Kon-Tiki” w 1947 roku i papirusowej łodzi „Ra” w latach 1969–1970.

Nowy!!: Mezopotamia i Thor Heyerdahl · Zobacz więcej »

Tiamat

Tiamat – w mitologii babilońskiej bogini-matka, personifikacja słonych wód oceanu, należała do pierwszego pokolenia bóstw.

Nowy!!: Mezopotamia i Tiamat · Zobacz więcej »

Tigranes II

Tigranes II, zwany później Wielkim (ur. 138, zm. 55 p.n.e.) – król Armenii w latach 95-55 p.n.e. z dynastii Artaksydów.

Nowy!!: Mezopotamia i Tigranes II · Zobacz więcej »

Tigris (gwiazdozbiór)

Tigris – historyczny gwiazdozbiór rozciągający się w długim pasie od „szyi” Pegaza do „ramienia” Wężownika, poprzez charakterystyczny asteryzm trójkąta letniego.

Nowy!!: Mezopotamia i Tigris (gwiazdozbiór) · Zobacz więcej »

Tikrit

Tikrit, rzadziej Takrit (arab. تكريت, trl. Takrīt / Takrīt, trb. Takrit / Tikrit) – miasto (151 tys. mieszkańców) nad Tygrysem w północnym Iraku; stolica prowincji Salah ad-Din.

Nowy!!: Mezopotamia i Tikrit · Zobacz więcej »

Tilla

Tilla (średio/nowoasyryjskie Tille, też nowoasyryjskie Til-uli?) – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, wzmiankowane po raz pierwszy w dokumentach z archiwum w Mari pochodzących z czasów panowania króla Zimri-Lima (1774-1762 p.n.e.)hasło Tilla, w: Bryce T., The Routledge..., s. 707.

Nowy!!: Mezopotamia i Tilla · Zobacz więcej »

Tiszpak

Tiszpak – w mitologii mezopotamskiej bóg wojny, pierwotnie tożsamy z huryckim bogiem burzy Teszubem.

Nowy!!: Mezopotamia i Tiszpak · Zobacz więcej »

Tomasz z Margi

Tomasz z Margi (syr. Toma bar Yaqoub) – żyjący w IX wieku nestoriański biskup oraz autor dzieła o historii monastycznej.

Nowy!!: Mezopotamia i Tomasz z Margi · Zobacz więcej »

Totmes III

Totmes III lub Tutmozis (gr. Tutmosis) – faraon, władca starożytnego Egiptu XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.

Nowy!!: Mezopotamia i Totmes III · Zobacz więcej »

Trajan

Kolumna Trajana w Rzymie Forum Trajana w Rzymie Marek Ulpiusz Trajan (łac. Marcus Ulpius Traianus, ur. 18 września 53 w Italice, zm. 9 sierpnia 117 w Selinusie) – cesarz rzymski w latach 98–117, drugi z tak zwanych pięciu dobrych cesarzy.

Nowy!!: Mezopotamia i Trajan · Zobacz więcej »

Traktat w Kasr-e Szirin

Traktat w Kasr-e Szirin (tur. Kasr-ı Şirin Antlaşması) – traktat pokojowy, zawarty 17 maja 1639 roku, pomiędzy Imperium Osmańskim oraz safawidzkąPersją.

Nowy!!: Mezopotamia i Traktat w Kasr-e Szirin · Zobacz więcej »

Trebonian Gallus

Gaius Vibius Trebonianus Gallus (ur. ok. 206 w Peruzji, zm. sierpień 253) – cesarz rzymski w latach 251–253.

Nowy!!: Mezopotamia i Trebonian Gallus · Zobacz więcej »

Tsinuardi

Tsinuardi (urart. Dṣi-nu-ia-ar-di) – bogini Urartu, siódme co do ważności bóstwo panteonu urartyjskiego.

Nowy!!: Mezopotamia i Tsinuardi · Zobacz więcej »

Tukin-hatti-migrisza

Tukin-hatti-migrisza (akad. Tukīn-ḫaṭṭi-migrīšaFrayne D.R., Ur III Period..., s. 363., w transliteracji z pisma klinowego zapisywane tu-ki-in-PA-mi-ig-ri-ša, tłum. „Ona ustanowiła rządy swego wybrańca”) – mezopotamska księżniczka, córka króla Ibbi-Sina (2029-2005 p.n.e.) z III dynastii z Ur.

Nowy!!: Mezopotamia i Tukin-hatti-migrisza · Zobacz więcej »

Tuta-napszum

Tuta-napszum (akad. Tūta-napšum, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane tu-tá-na-ap-šum6)Frayne D.R., Sargonic and Gutian..., s. 175.

Nowy!!: Mezopotamia i Tuta-napszum · Zobacz więcej »

Tuta-szar-libbisz

Tuta-szar-libbisz (akad. Tūta-šar-libbiš, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane tu-tá-šar-li-bí-íš, tłum. „Ona znalazła króla swego serca”)Frayne D.R., Sargonic and Gutian..., s. 198.

Nowy!!: Mezopotamia i Tuta-szar-libbisz · Zobacz więcej »

Tuttul

Mapa Mezopotamii w czasach panowania Hammurabiego i jego następców z zaznaczonym położeniem miasta Tuttul (nad Eufratem, w połowie drogi pomiędzy miastami Karkemisz i Terqa. Tuttul – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, obecnie stanowisko archeologiczne Tell Bi'a w północnej Syrii, w pobliżu miasta Ar-Rakka, u ujścia rzeki Balich do Eufratu.

Nowy!!: Mezopotamia i Tuttul · Zobacz więcej »

Tutu (bóg)

Tutu – bóstwo mezopotamskie, bóg opiekuńczy miasta Borsippa, w okresie starobabilońskim (2 połowa II tys. p.n.e.) utożsamiony z Mardukiem.

Nowy!!: Mezopotamia i Tutu (bóg) · Zobacz więcej »

Tuzin

Tuzin – inna nazwa liczby dwanaście, zwykle używana w kontekście liczby sztuk (np. tuzin jajek).

Nowy!!: Mezopotamia i Tuzin · Zobacz więcej »

Tygrys (rzeka)

Tygrys (gr. Tígrēs lub Tígris, arab. دجلة, Nahr Dijlah) to obok Eufratu jedna z dwóch największych rzek Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Tygrys (rzeka) · Zobacz więcej »

Tymezyteusz

Tymezyteusz, (zm. 243) – prefekt pretorianów w latach 241–243.

Nowy!!: Mezopotamia i Tymezyteusz · Zobacz więcej »

Typologia państw w ujęciu marksistowskim

W ujęciu marksistowskim można wyróżnić takie typy państw, jak.

Nowy!!: Mezopotamia i Typologia państw w ujęciu marksistowskim · Zobacz więcej »

Umma (miasto)

okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.) Umma – starożytne miasto-państwo założone przez Sumerów w południowej Mezopotamii, znane przede wszystkim z długotrwałego sporu granicznego z sąsiadującym miastem-państwem Lagasz; obecnie stanowisko archeologiczne Dżucha (Jūkhā) w Iraku.

Nowy!!: Mezopotamia i Umma (miasto) · Zobacz więcej »

Umowa Sykes-Picot

komisarza ludowego spraw zagranicznych Rosji Sowieckiej Umowa Sykes-Picot – tajne porozumienie pomiędzy rządami Wielkiej Brytanii i Francji z 16 maja 1916 roku odnoszące się do podziału Bliskiego Wschodu na strefy wpływów po zakończeniu I wojny światowej.

Nowy!!: Mezopotamia i Umowa Sykes-Picot · Zobacz więcej »

Upadek Babilonu

Upadek Babilonu – przejęcie władzy nad Babilonem przez siły Achemenidów pod wodząCyrusa II Wielkiego, które nastąpiło 12 października 539 p.n.e. po rozbiciu armii Baltazara w bitwie pod Opis.

Nowy!!: Mezopotamia i Upadek Babilonu · Zobacz więcej »

Upadek Imperium Sasanidów

Upadek Imperium Sasanidów miał miejsce w VII wieku i był wieloletnim procesem, w wyniku którego rządzone przez ponad 400 lat przez dynastię Sasanidów, państwo perskie przestało istnieć.

Nowy!!: Mezopotamia i Upadek Imperium Sasanidów · Zobacz więcej »

Ur (miasto)

Ur (sum. uri2/urim2(ŠEŠ.UNUG)ki lub uri5/urim5(ŠEŠ.AB)ki) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, w XXI wieku p.n.e. stolica imperium III dynastii z Ur; obecnie stanowisko archeologiczne Tall al-Mukajjar w Iraku, położone ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Ur (miasto) · Zobacz więcej »

Urakka

Urakka (Urakka, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane URU ú-rak-ka)Grayson A.K., Assyrian Rulers..., s. 183.

Nowy!!: Mezopotamia i Urakka · Zobacz więcej »

Urartu

Urartu, Ararat, Biajnili, Królestwo Wan (urart. KURbi-a-i-na, orm. Ուրարտու, tur. Urartular, pers. اورارتو) – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, na Wyżynie Armeńskiej (współcześnie terytorium byłego Urartu znajduje się w granicach Armenii, Turcji i Iranu).

Nowy!!: Mezopotamia i Urartu · Zobacz więcej »

Urasz (bóg)

Urasz – lokalny bóg w północnobabilońskim mieście Dilbat, czczony w znajdującej się tam świątyni é.ibbi-dAnum (tłum. „Dom, który Anu powołał do istnienia”).

Nowy!!: Mezopotamia i Urasz (bóg) · Zobacz więcej »

Urasz (bogini)

Urasz – mezopotamska bogini, zgodnie z niektórymi przekazami uważana za małżonkę boga niebios Anu; matka Ninisiny i Nisaby.

Nowy!!: Mezopotamia i Urasz (bogini) · Zobacz więcej »

Uruk

Uruk (sum. unug/unuki; akad. Uruk; bibl. Erech) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, położone nad starym korytem Eufratu, współcześnie stanowisko archeologiczne Warka (też Al-Warka) w południowym Iraku, leżące ok.

Nowy!!: Mezopotamia i Uruk · Zobacz więcej »

Usama Ibn Munkiz

Usama Ibn Munkiz (ur. 1095-1188 اسامة بن منقذ) – władca twierdzy Szajzar, poeta, autor pamiętnika „Kitab al-itibar” (arab. Księga pouczających przykładów).

Nowy!!: Mezopotamia i Usama Ibn Munkiz · Zobacz więcej »

Uszpia

Uszpia – wczesny władca miasta-państwa Aszur, który panował najprawdopodobniej pod koniec XXI wieku p.n.e. Nie jest znany ze współczesnych mu źródeł, ale jego imię wymienia Asyryjska lista królów i wspomniany jest w inskrypcjach dwóch późniejszych królów asyryjskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Uszpia · Zobacz więcej »

Utu

Utu (akadyjski Szamasz) – w mitologii mezopotamskiej bóg słońca, syn Nanny i bogini Ningal oraz bliźniaczy brat Inanny.

Nowy!!: Mezopotamia i Utu · Zobacz więcej »

V tysiąclecie p.n.e.

VI tysiąclecie p.n.e. V tysiąclecie p.n.e. IV tysiąclecie p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i V tysiąclecie p.n.e. · Zobacz więcej »

VI tysiąclecie p.n.e.

VII tysiąclecie p.n.e. VI tysiąclecie p.n.e. V tysiąclecie p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i VI tysiąclecie p.n.e. · Zobacz więcej »

VI wiek

V wiek VII wiek 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600.

Nowy!!: Mezopotamia i VI wiek · Zobacz więcej »

Via Maris

Prawdopodobny przebieg ''Via Maris''(kolor granatowy) Via Maris (hebr. דרך הים, tłum. na język polski jako Droga Nadmorska lub Droga Morska) – ważny strategicznie starożytny szlak handlowy, który łączył Afrykę Północnąz krajami Lewantu na północy i był jednym z głównych traktów w starożytnej Palestynie.

Nowy!!: Mezopotamia i Via Maris · Zobacz więcej »

VIII tysiąclecie p.n.e.

IX tysiąclecie p.n.e. VIII tysiąclecie p.n.e. VII tysiąclecie p.n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i VIII tysiąclecie p.n.e. · Zobacz więcej »

Vivian Loyd

Vivian Loyd (ur. 1894, zm. 1972) – brytyjski konstruktor broni pancernej.

Nowy!!: Mezopotamia i Vivian Loyd · Zobacz więcej »

Vojtech Zamarovský

Vojtech Zamarovský, (ur. 5 października 1919 w Trenczynie lub Zamarovcach, zm. 26 lipca 2006 w Pradze) – słowacki prozaik, autor słowackiej i czeskiej literatury faktu, publicysta, badacz, propagator hellenizmu i olimpizmu, tłumacz, prawnik, podróżnik, agent wywiadu.

Nowy!!: Mezopotamia i Vojtech Zamarovský · Zobacz więcej »

Wadd

Wadd – wczesnoarabskie i jemeńskie bóstwo lunarne czczone w okresie przedislamskim na obszarze południowej Arabii.

Nowy!!: Mezopotamia i Wadd · Zobacz więcej »

Walentynian I

Walentynian I, (ur. 321 r. w Cibale w Panonii, zm. 17 listopada 375 w Brigetio w Panonii) – cesarz rzymski od 26 lutego 364 do 17 listopada 375.

Nowy!!: Mezopotamia i Walentynian I · Zobacz więcej »

Walerian I

Szapura według XVI-wiecznego wyobrażenia (Hans Holbein Młodszy) Walerian, (ur. około 193/200, zm. po 262) – cesarz rzymski w latach 253–260, zwany też Walerianem I lub Starszym.

Nowy!!: Mezopotamia i Walerian I · Zobacz więcej »

Walter Andrae

Walter Andrae (ur. 18 lutego 1875 w Anger koło Lipska, zm. 28 lipca 1956 w Berlinie) – niemiecki archeolog, architekt, wykładowca i muzeolog.

Nowy!!: Mezopotamia i Walter Andrae · Zobacz więcej »

Wardum

Wardum (z akad. niewolnik) – członek najniżej postawionej warstwy społecznej w społeczeństwie Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Wardum · Zobacz więcej »

Warum

Warum - nazwa krainy w Mezopotamii, istniejącej w pierwszej połowie II tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Warum · Zobacz więcej »

Wódka

Austriacka wódka z polskim rodowodem J.A. Baczewski Wódka – wysokoprocentowy napój alkoholowy uzyskiwany przez zmieszanie w odpowiednich proporcjach spirytusu rektyfikowanego z wodą.

Nowy!!: Mezopotamia i Wódka · Zobacz więcej »

Władysław Jabłonowski (lekarz)

Władysław Jabłonowski herbu Prus I ps.

Nowy!!: Mezopotamia i Władysław Jabłonowski (lekarz) · Zobacz więcej »

Wężówka afrykańska

Wikizeszyty – Wężówka afrykańska, czyta Sylwia Nowiczewska Wężówka afrykańska (Anhinga rufa) – gatunek ptaka z rodziny wężówek (Anhingidae).

Nowy!!: Mezopotamia i Wężówka afrykańska · Zobacz więcej »

Wełna

Owce australijskie Strzyżenie owiec merynos Strzyża wełniana (runo), wełna długowłosa i krótkowłosa Włóczka z wełny Wyroby z wełny Wełna – włókno naturalne białkowe uzyskiwane z okrywy włosowej (sierści) owiec i jagniąt.

Nowy!!: Mezopotamia i Wełna · Zobacz więcej »

Wieża Babel (obraz Pietera Bruegla starszego)

Wieża Babel – obraz olejny niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla, namalowany w 1563 w Antwerpii w dwóch wersjach.

Nowy!!: Mezopotamia i Wieża Babel (obraz Pietera Bruegla starszego) · Zobacz więcej »

Wielka kolonizacja

Wielka kolonizacja – termin „wielka kolonizacja” utworzony został przez historyków dla odróżnienia ruchu osadniczego, w którym brały udział polis greckie w okresie archaicznym, od podobnych zjawisk występujących w świecie greckim przed oraz po „wielkiej kolonizacji”.

Nowy!!: Mezopotamia i Wielka kolonizacja · Zobacz więcej »

Wielki Wóz (asteryzm)

Wielki Wóz Wielki Wóz – jeden z najbardziej rozpoznawalnych asteryzmów północnej półkuli nieba, złożony z siedmiu najjaśniejszych gwiazd gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy.

Nowy!!: Mezopotamia i Wielki Wóz (asteryzm) · Zobacz więcej »

Wilk z głową człowieka

Wilk z głowączłowieka (norw. Den balsamerte ulven, dosł. Zabalsamowany wilk) − powieść kryminalna norweskiego pisarza Gerta Nygårdshauga (w Polsce pod pseudonimem Gert Godeng), opublikowana w 2000, a w Polsce w 2009 w tłumaczeniu Zuzanny Byczek.

Nowy!!: Mezopotamia i Wilk z głową człowieka · Zobacz więcej »

William Denis Battershill

William Denis Battershill (ur. 29 czerwca 1896, zm. 11 sierpnia 1959), KCMG – brytyjski urzędnik służb kolonialnych, polityk i dyplomata.

Nowy!!: Mezopotamia i William Denis Battershill · Zobacz więcej »

William Francis Ainsworth

William Francis Ainsworth (ur. 9 listopada 1807 w Exeter, zm. 27 listopada 1896 w Hammersmith) – angielski lekarz, geograf, geolog i podróżnik.

Nowy!!: Mezopotamia i William Francis Ainsworth · Zobacz więcej »

William Loftus

William Kenneth Loftus (ur. 13 listopada 1820 w Linton w Anglii, zm. 27 listopada 1858 na Oceanie Indyjskim)hasło Loftus, William Kenneth, w: Leick G., Historical...

Nowy!!: Mezopotamia i William Loftus · Zobacz więcej »

Winorośl właściwa

Winorośl właściwa (Vitis vinifera L.), nazywana także winorośląwinną, latorośląwinną– gatunek z rodziny winoroślowatych.

Nowy!!: Mezopotamia i Winorośl właściwa · Zobacz więcej »

Winston Churchill

Winston Leonard Spencer Churchill (ur. 30 listopada 1874 w Blenheim Palace, zm. 24 stycznia 1965 w Londynie) – brytyjski polityk, mąż stanu, mówca, strateg, pisarz i historyk, malarz, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, laureat literackiej Nagrody Nobla, honorowy obywatel Stanów Zjednoczonych.

Nowy!!: Mezopotamia i Winston Churchill · Zobacz więcej »

Wojciech Chrzanowski

Wojciech Chrzanowski (ur. 14 stycznia 1793 w Biskupicach, zm. 26 lutego 1861 w Paryżu) – polski generał i kartograf, twórca pierwszej mapy ziem polskich w skali 1:300 000.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojciech Chrzanowski · Zobacz więcej »

Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628)

Wojna bizantyńsko-sasanidzka z lat 602–628 – ostatnia i najbardziej wyniszczająca z serii wojen bizantyńsko-sasanidzkich toczonych między Cesarstwem Bizantyńskim i imperium perskich Sasanidów.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628) · Zobacz więcej »

Wojna domowa Cezara z Pompejuszem

Wojna domowa Cezara z Pompejuszem – konflikt o władzę w starożytnym Rzymie toczący się w latach 49-45 p.n.e. pomiędzy Gajuszem Juliuszem Cezarem, prokonsulem i zdobywcąGalii, a Gnejuszem Pompejuszem Wielkim, konsulem rzymskim, który otrzymał poparcie Senatu w obronie wartości republikańskich.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna domowa Cezara z Pompejuszem · Zobacz więcej »

Wojna iberyjska

Wojna iberyjska – nazwa konfliktu rozgrywającego się w latach 526 a 532 między Wschodnim Cesarstwem Rzymskim a Persją, rządzonym przez Sasanidów.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna iberyjska · Zobacz więcej »

Wojna iracko-irańska

Wojna iracko-irańska (zwana również Narzuconąwojnąi Świętąobronąw Iranie, a także Al-KadisijjąSaddama w Iraku) – wojna między Irakiem i Iranem stoczona w okresie od 22 września 1980 do 20 sierpnia 1988.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna iracko-irańska · Zobacz więcej »

Wojna Kwietusa

Wojna Kwietusa ((mered ha-galujot) albo מרד התפוצות (mered ha-tefucot), bunt wygnańców) – nazwa nadana żydowskiemu powstaniu, które wybuchło za czasów panowania cesarza Trajana i toczyło się w latach 115–117 n.e. Pochodzi ona od imienia mauretańskiego rzymskiego oficera Luzjusza Kwietusa, który bezwzględnie stłumił żydowskie powstanie w Mezopotamii.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna Kwietusa · Zobacz więcej »

Wojna lazycka

Wojna lazycka, wojna kolchidzka, znana także jako wielka wojna o Egrisi (gruziński: ეგრისის დიდი ომი, Egrisis Didi Omi) miała miejsce w latach 541–562.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna lazycka · Zobacz więcej »

Wojna persko-turecka (1532–1555)

Wojna persko-turecka 1532–1555 – jeden z serii konfliktów zbrojnych pomiędzy Imperium osmańskim oraz PersjąSafawidów.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna persko-turecka (1532–1555) · Zobacz więcej »

Wojna persko-turecka (1578–1590)

Wojna persko-turecka 1578-1590 – jeden z serii konfliktów zbrojnych pomiędzy imperium osmańskim oraz Persjąrządzonąprzez Safawidów.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna persko-turecka (1578–1590) · Zobacz więcej »

Wojna persko-turecka (1603–1618)

Wojna persko-turecka 1603-1618 – jeden z serii konfliktów zbrojnych pomiędzy imperium osmańskim oraz Persjąrządzonąprzez Safawidów.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna persko-turecka (1603–1618) · Zobacz więcej »

Wojna persko-turecka (1623–1639)

Wojna persko-turecka 1623-1639 – jeden z serii konfliktów zbrojnych pomiędzy imperium osmańskim oraz Persją.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna persko-turecka (1623–1639) · Zobacz więcej »

Wojna rzymsko-sasanidzka (421–422)

Wojna rzymsko-sasanidzka 421–422 – wojna stoczona w latach 421–422 między cesarstwem wschodniorzymskim a Sasanidami.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojna rzymsko-sasanidzka (421–422) · Zobacz więcej »

Wojny partyjsko-rzymskie

Wojny rzymsko-partyjskie – szereg wojen toczących się między RepublikąRzymską, a później Cesarstwem Rzymskim i Królestwem Partów od I wieku p.n.e. do III wieku n.e.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojny partyjsko-rzymskie · Zobacz więcej »

Wojny rzymsko-sasanidzkie

Wojny rzymsko-sasanidzkie – seria wojen między cesarstwem rzymskim (od 395 – wschodniorzymskim) i Imperium Sasanidów (państwem nowoperskim), trwających od III do VII wieku.

Nowy!!: Mezopotamia i Wojny rzymsko-sasanidzkie · Zobacz więcej »

Wrak fenickiego statku na Gozo

Wrak fenickiego statku u wybrzeży Gozo – wrak fenickiego statku handlowego z VII wieku p.n.e., leżący na głębokości 110 metrów.

Nowy!!: Mezopotamia i Wrak fenickiego statku na Gozo · Zobacz więcej »

Wrona siwa

Wrona siwa, wrona (Corvus corone) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae), zamieszkujący Eurazję oraz niewielkie obszary w północnej Afryce.

Nowy!!: Mezopotamia i Wrona siwa · Zobacz więcej »

Wurunkatte

Wurunkatte – hetycki bóg wojny.

Nowy!!: Mezopotamia i Wurunkatte · Zobacz więcej »

Wydział Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wydział Historii Uniwersytetu im.

Nowy!!: Mezopotamia i Wydział Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu · Zobacz więcej »

XI wiek

X wiek XII wiek Lata 1000. • Lata 1010. • Lata 1020. • Lata 1030. • Lata 1040. • Lata 1050. • Lata 1060. • Lata 1070. • Lata 1080. • Lata 1090. 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100.

Nowy!!: Mezopotamia i XI wiek · Zobacz więcej »

XI wiek p.n.e.

XI WIEK P.N.E. XIII wiek p.n.e. XII wiek p.n.e. XI wiek p.n.e. X wiek p.n.e. IX wiek p.n.e. Izraela.

Nowy!!: Mezopotamia i XI wiek p.n.e. · Zobacz więcej »

XVII wiek p.n.e.

XVII WIEK P.N.E. XIX wiek p.n.e. XVIII wiek p.n.e. XVII wiek p.n.e. XVI wiek p.n.e. XV wiek p.n.e. Urodzili się.

Nowy!!: Mezopotamia i XVII wiek p.n.e. · Zobacz więcej »

XX wiek p.n.e.

XX WIEK P.N.E. XXII wiek p.n.e. XXI wiek p.n.e. XX wiek p.n.e. XIX wiek p.n.e. XVIII wiek p.n.e. Urodzili się.

Nowy!!: Mezopotamia i XX wiek p.n.e. · Zobacz więcej »

XXI wiek p.n.e.

XXI WIEK P.N.E. XXIII wiek p.n.e. XXII wiek p.n.e. XXI wiek p.n.e. XX wiek p.n.e. XIX wiek p.n.e. Urodzili się.

Nowy!!: Mezopotamia i XXI wiek p.n.e. · Zobacz więcej »

XXIV wiek p.n.e.

XXIV WIEK P.N.E. XXVI wiek p.n.e. XXV wiek p.n.e. XXIV wiek p.n.e. XXIII wiek p.n.e. XXII wiek p.n.e. Urodzili się.

Nowy!!: Mezopotamia i XXIV wiek p.n.e. · Zobacz więcej »

XXX wiek p.n.e.

V tysiąclecie p.n.e. IV tysiąclecie p.n.e. XXXI wiek p.n.e. XXX wiek p.n.e. XXIX wiek p.n.e. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. Urodzili się.

Nowy!!: Mezopotamia i XXX wiek p.n.e. · Zobacz więcej »

YBC 7289

YBC 7289 YBC 7289 – babilońska słynna z tego, że z dużądokładnościąokreśla przybliżenie pierwiastka kwadratowego z 2 zapisanego w systemie sześćdziesiątkowym, który jest długościąprzekątnej kwadratu jednostkowego.

Nowy!!: Mezopotamia i YBC 7289 · Zobacz więcej »

Zababa

Zababa - w mitologii mezopotamskiej bóg opiekuńczy położonego w północnej Babilonii miasta Kisz.

Nowy!!: Mezopotamia i Zababa · Zobacz więcej »

Zabala

Larsy. Zabala, Zabalam (sum. zabala/zabalam(ZA.MÚŠ.UNUG)ki, też zábala/zábalam(ZA.MÙŠ.UNUG)ki) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, w III tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Zabala · Zobacz więcej »

Zadig

Voltaire Zadig – powiastka filozoficzna francuskiego filozofa Voltaire’a, wydana w 1747 r. Pierwotny tytuł powieści brzmiał Memnon.

Nowy!!: Mezopotamia i Zadig · Zobacz więcej »

Zamua

Zamua, też Mazamua – kraina występująca w źródłach asyryjskich z 1 połowy I tys.

Nowy!!: Mezopotamia i Zamua · Zobacz więcej »

Zapora wodna

Kolorado Zapora Tehri na rzece Bhagirathi Stroniu Śląskim Skawa Kozielnie Chocieszowie Zapora wodna – rodzaj budowli hydrotechnicznej, bariera przegradzająca dolinę rzeki w celu spiętrzenia wody, zwykle betonowa, żelbetowa lub ziemna.

Nowy!!: Mezopotamia i Zapora wodna · Zobacz więcej »

Zarost

Archiwum Państwowego w Poznaniu) Zarost – włosy wyrastające na twarzy mężczyzn i kobiet począwszy od momentu pokwitania aż do śmierci.

Nowy!!: Mezopotamia i Zarost · Zobacz więcej »

Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Geograficznego

Złoty Medal (ang. Gold Medal) – najważniejsza nagroda brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Geograficznego (ang. Royal Geographical Society) przyznawana od 1832 roku za wybitne odkrycia geograficzne lub osiągnięcia w badaniach naukowych, nauczaniu i popularyzowaniu wiedzy geograficznej.

Nowy!!: Mezopotamia i Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Geograficznego · Zobacz więcej »

Zdobycie Aszur

Zdobycie Aszur – starcie zbrojne, które miało miejsce w 614 r. p.n.e. Zdobycie miasta Aszur przez wojska medyjskie pod dowództwem króla Kyaksaresa zapoczątkowało serię porażek Asyryjczyków, które zakończyły się ostatecznym upadkiem państwa.

Nowy!!: Mezopotamia i Zdobycie Aszur · Zobacz więcej »

Zdobycie Harranu

Zdobycie Harranu – zajęcie Harranu w 608 r. p.n.e. przez Medów, Babilończyków oraz Scytów przyczyniło się do rozbicia głównych wojsk Aszuruballita II i śmierci ostatniego asyryjskiego króla.

Nowy!!: Mezopotamia i Zdobycie Harranu · Zobacz więcej »

Zdobycie Niniwy

Zdobycie Niniwy – zajęcie Niniwy w 612 roku p.n.e. przez sprzymierzone siły medyjsko-babilońskie.

Nowy!!: Mezopotamia i Zdobycie Niniwy · Zobacz więcej »

Zebu indyjskie

Zebu indyjskie, zebu, bydło domowe garbate (Bos indicus) – forma udomowionego w starożytności bydła domowego o charakterystycznym garbie położonym na grzbiecie i masywnych rogach, rozpowszechniona w krajach podzwrotnikowych jako zwierzęta użytkowe.

Nowy!!: Mezopotamia i Zebu indyjskie · Zobacz więcej »

Zeugma (miasto)

Starożytna mozaika z Zeugmy Zeugma (gr. Ζεύγμα) – miasto antyczne na pograniczu Azji Mniejszej, Syrii i Mezopotamii, położone na zachodnim brzegu Eufratu, obecnie stanowisko archeologiczne nieopodal miasta Gaziantep w Turcji.

Nowy!!: Mezopotamia i Zeugma (miasto) · Zobacz więcej »

Ziemia

Ziemia (trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego.

Nowy!!: Mezopotamia i Ziemia · Zobacz więcej »

Ziggurat

Mapa Mezopotamii i Elamu z zaznaczonąlokalizacjąznanych zigguratów Plan sumeryjskiego okręgu świątynnego boga Anu w Uruk (ok. 3000 p.n.e.) – wysoki taras ze świątyniąna szczycie stanowił pierwowzór późniejszych zigguratów III dynastii z Ur (ok. 2100–2000 p.n.e.) Dur-Untasz-Napirisza (dziś Czoga Zanbil w Iranie) Jedna z rekonstrukcji wyglądu zigguratu Etemenanki w Babilonie Zig(g)urat, zik(k)urat (sum. u6.nir; akad. ziqqurratu poch. od czasownika zaqāru – budować wysoko; asyr. siqqurratu) – charakterystyczna dla architektury sakralnej Mezopotamii wieża świątynna o zmniejszających się schodkowo kolejnych tarasach.

Nowy!!: Mezopotamia i Ziggurat · Zobacz więcej »

Zoofilia

Indiach Franza von Bayrosa Zoofilia ujęta na perskie ilustracji z XV wieku Zoofilia (gr., zōon – „zwierzę” i, philia – „przyjaźń” lub „upodobanie”) – rodzaj parafilii seksualnej: stan, w którym jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest wykonywanie czynności seksualnych przy udziale zwierząt.

Nowy!!: Mezopotamia i Zoofilia · Zobacz więcej »

(7088) Ishtar

(7088) Ishtar (1992 AA) – planetoida z grupy Amora.

Nowy!!: Mezopotamia i (7088) Ishtar · Zobacz więcej »

0

Zero (zapisywane jako 0) – element neutralny dodawania; najmniejsza nieujemna liczba.

Nowy!!: Mezopotamia i 0 · Zobacz więcej »

1080 p.n.e.

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 1080 p.n.e. · Zobacz więcej »

115

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 115 · Zobacz więcej »

117

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 117 · Zobacz więcej »

1259 w polityce

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 1259 w polityce · Zobacz więcej »

163

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 163 · Zobacz więcej »

165

; Cesarstwo Rzymskie.

Nowy!!: Mezopotamia i 165 · Zobacz więcej »

1932

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 1932 · Zobacz więcej »

197

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 197 · Zobacz więcej »

230

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 230 · Zobacz więcej »

233

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 233 · Zobacz więcej »

268

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 268 · Zobacz więcej »

3000 p.n.e.

(datowanie przybliżone).

Nowy!!: Mezopotamia i 3000 p.n.e. · Zobacz więcej »

518

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 518 · Zobacz więcej »

633

Bez opisu.

Nowy!!: Mezopotamia i 633 · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Cywilizacja Mezopotamii, Historia Mezopotamii.