Szybszy dostęp niż przeglądarce!
286 kontakty: Aanepada, Adab (miasto), Adad, Age of Empires, Akad (kraina), Akadowie, Akalamdug, Akitu, Akka (ujednoznacznienie), Akszak (miasto), Akurgal, Alalgar, Alfabet, Alulim, Ama-gi, Amar-Suen, Amoryci, Amrafel, Apil-kin, Apiszal, Arka Noego, Astarte (bogini), Astrologia, Aszur-nadin-szumi, Atab, Azja, Azupiranu, Łokieć (miara), Babilonia, Babum, Bad-tibira, Baktryjsko-Margiański Zespół Archeologiczny, Bala (Sumer), Bitwa pod Uruk, Cylinder Cyrusa, Cyrus II Wielki, Cywilizacja doliny Indusu, David Drake, Dżamdat Nasr, Deus otiosus, Dilmun, Dingir, Dumuzi (władca Bad-tibiry), E-kur, E-ninnu, Ea (bóg), Eanatum, Efez, Elam, Emil Szlechter, ..., En, Enakale, Enanatum I, Enanatum II, Endarahana, Enentarzi, Enheduanna, Eninkimar, Enmegalana, Enmeluana, Enmetena, Ensi, Enuma Anu Enlil, Epos o Gilgameszu, Eridu, Ernest Choquin de Sarzec, Etana, Eufrat, Figowiec pospolity, Głowica maczugi Mesilima, Gilgamesz, Enkidu i świat podziemny, Girsu, Giszur, Godzina, Grzmot (symbol), Gudea, Gun mada, Gwiazda, Gwiazda piwowarska, Hablum, Hammurabi, Hatra, Hełm Meskalamduga, Historia aspiryny, Historia Azji, Historia Indii, Historia Iraku, Historia książki, Historia nauki, Historia piwa, Hymn na cześć Szulgi, I dynastia z Ur, Ibate, Ibranum, Igeszausz, III dynastia z Ur, III tysiąclecie p.n.e., Il (władca Ummy), Imperium akadyjskie, Inana i Enki, Inana i Szukalletuda, Inimabakesz, Inkiszusz, Irarum, Isztar, IV tysiąclecie p.n.e., Jarla, Jarlagab, Jarlaganda, Język akadyjski, Język prasemicki, Język sumeryjski, Języki afroazjatyckie, Języki izolowane, Jules Oppert, Kaku (władca), Kalendarz Kosmiczny, Kalibum, Kalumum, Kara-indasz, Kasimizm, Kedorlaomer, Kesz, Kisz, Koło (technika), Kodeks Ur-Nammu, Król czterech stron świata, Kulaba, Kullassina-bel, Kult płodności, Kur (mitologia), Kurum, Kuszuh, La-erabum, Lapis lazuli, Larsa, Lasecznica trzcinowata, Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku, Lista królów babilońskich, Literatura gejowska i lesbijska, Lu-Bau, Lugal, Lugal-agrigzi, Lugalanda, Lugalbanda, Lugalzagesi, Lugula, Lulubejowie, Magan, Magia babilońska, Marduk-apla-iddina II, Maurus Witzel, Meluhha, Mesanepada, Mesjanizm, Meskalamdug, Mezopotamia, Mit fallocentryczny, Mitologia sumeryjska, Modlitwa Urszaggi, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Nammahani, Namri, Nangiszliszma, Nansze, Naram-Sin z Akadu, Nergal (bóstwo), Nidaba, Nimrod, Nin-alla, Nin-hedu, Ninazu, Ningirsu, Ninhursag, Ninlil, Nintur, Ninurta, Nippur, Nocturnus, Nornik, Nowa Chronologia (Davida Rohla), Pajęczaki, Płytka wotywna Dudu, Piktogram, Piramidy w Bośni, Pirig-me, Pismo, Pogromcy duchów, Poliandria, Posąg Ur-Ningirsu II, Posągi Gudei, Potop, Precesja, Proces o morderstwo z Nippur, Prostytucja sakralna, Ptaki, Pu-abi, Pu’annum, Puszka al-Mughiry, Puzur-Sin z Gutium, Róża, Religia kananejska, Reptilianie, Rimusz, Samsu-iluna, Samuel Noah Kramer, Sargon Wielki, Ser, Si’u, Silulumesz, Sippar, Siraran, Skarga do Ea-nasira, Srebrna waza Enmeteny, Starożytny Iran, Stela Asarhaddona, Stela Aszurbanipala z Babilonu, Stela Aszurbanipala z Borsippy, Stela sępów, Stela Ur-Nammu, Sumerowie, Sumeryjska lista królów, Swanowie, Szamszi-Adad V, Szara, Szimigi, Szinear, Szkolnictwo sumeryjskie, Sztandar z Ur, Sztuka asyryjska, Sztuka babilońska, Sztuka starożytnej Mezopotamii, Sztuka sumeryjska i akadyjska, Szulgi, Szulme, Szuqurtum, Szuruppak, Tarbisu, Tell Abu Hafur, Tell Dżassa, Tell Rad Szakra, Tirigan, Treny Ludingirry, Tukulti-Ninurta I, Tumal, Tygrys (rzeka), Umma (miasto), Ur-abba, Ur-Baba, Ur-gar, Ur-Lumma, Ur-Mama, Ur-Nammu, Ur-Nansze, Ur-Ningirsu I, Ur-Ningirsu II, Urartu, Uruk, Urukagina, Usz (władca Ummy), Utuhengal, Vojtech Zamarovský, Warzenie piwa, Winorośl właściwa, XVII wiek p.n.e., XXI wiek p.n.e., XXIV wiek p.n.e., XXIX wiek p.n.e., XXV wiek p.n.e., XXVI wiek p.n.e., XXVII wiek p.n.e., XXVIII wiek p.n.e., XXX wiek p.n.e., XXXI wiek p.n.e., Zaświaty, Zabala, Zakon Hermesa, Zarlagab, Zecharia Sitchin, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Zmarli w roku 1968, Zuqaqqip, 0, 100 najlepszych książek Norweskiego Klubu Książki, 1882, 3000 p.n.e.. Rozwiń indeks (236 jeszcze) »
Aanepada
Aanepada – jeden z wczesnych sumeryjskich władców miasta Ur; syn Mesanepady i brat Meskiagnuny; rządził na początku 2 połowy III tys.
Nowy!!: Sumer i Aanepada · Zobacz więcej »
Adab (miasto)
okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.) fragment sumeryjskiej inskrypcji monumentalnej z Adab, ok. 2600 p.n.e okres wczesnodynastyczny III, odkryta w Adab, zbiory Luwru (AO 10921) Adab – starożytne miasto w Sumerze, obecnie stanowisko archeologiczne Bism(a)ja położone w pustynnym rejonie południowego Iraku, ok.
Nowy!!: Sumer i Adab (miasto) · Zobacz więcej »
Adad
Adad – bóg burzy, wiatru, deszczu i piorunów oraz siły niszczycielskiej, jedno z ważniejszych bóstw w mitologii babilońskiej.
Nowy!!: Sumer i Adad · Zobacz więcej »
Age of Empires
Age of Empires – historyczna, strategiczna gra komputerowa czasu rzeczywistego stworzona przez firmę Ensemble Studios i wydana na świecie przez Microsoft.
Nowy!!: Sumer i Age of Empires · Zobacz więcej »
Akad (kraina)
Mapa imperium akadyjskiego z zaznaczonymi krainami Akad i Sumer Akad, Akkad (akad. māt Akkadî) – nazwa starożytnej krainy w Mezopotamii leżącej na północ od Sumeru.
Nowy!!: Sumer i Akad (kraina) · Zobacz więcej »
Akadowie
Akadyjczycy, Akadowie – odłam ludów semickich, które osiedliły się w III tysiącleciu p.n.e. we wschodniej Mezopotamii, tj.
Nowy!!: Sumer i Akadowie · Zobacz więcej »
Akalamdug
Akalamdug (ok. 2600-2580 p.n.e.hasło Akalamdug, w: Leick G., Historical..., s. 7.) – jeden z wczesnych sumeryjskich władców, król miasta Ur.
Nowy!!: Sumer i Akalamdug · Zobacz więcej »
Akitu
Akitu – jedno z najstarszych znanych świąt mezopotamskich, obchodzone niemal nieprzerwanie w różnych formach począwszy od czasów presargonidzkich (przed około 2350 rokiem p.n.e.) aż do pierwszych wieków naszej ery.
Nowy!!: Sumer i Akitu · Zobacz więcej »
Akka (ujednoznacznienie)
* Akka – miasto w Izraelu.
Nowy!!: Sumer i Akka (ujednoznacznienie) · Zobacz więcej »
Akszak (miasto)
Położenie miasta Akszak na mapie. Akszak (sum. u4.kúšuki; akad. Akšak)– starożytne miasto w południowej Mezopotamii, jedno z czternastu miast-państw Sumeru i Akadu znanych ze źródeł pisanych.
Nowy!!: Sumer i Akszak (miasto) · Zobacz więcej »
Akurgal
Kamienna płytka wotywna ukazująca Ur-nansze wraz z jego rodziną; Akurgal przedstawiony został w górnym rejestrze, zaraz za Abdą, córkąUr-Nansze; zbiory Luwru (AO 2344). Akurgal (sum. a.kur.gal, tłum. „Ojciec (jest) wielkągórą”)Frayne D.R., Presargonic Period (2700-2350 BC), The Royal Inscriptions of Mesopotamia.
Nowy!!: Sumer i Akurgal · Zobacz więcej »
Alalgar
Alalgar (sum. á.làl.ĝar) – według Sumeryjskiej listy królów drugi z legendarnych władców sumeryjskich, który panować miał przed potopem w mieście Eridu przez 36000 lat.
Nowy!!: Sumer i Alalgar · Zobacz więcej »
Alfabet
Alfabet polski (litery szare nie sąużywane w słowach pochodzenia polskiego) Alfabet, abecadło (od stgr. nazw pierwszych liter alfabetu: alfa i beta lub z) – najpopularniejszy system zapisywania mowy.
Nowy!!: Sumer i Alfabet · Zobacz więcej »
Alulim
''Sumeryjska lista królów'' (kopia WB 444) w zbiorach Ashmolean Museum w Oksfordzie Alulim – w tradycji mezopotamskiej pierwszy z legendarnych, długowiecznych władców Sumeru, który panować miał przed potopem w mieście Eridu.
Nowy!!: Sumer i Alulim · Zobacz więcej »
Ama-gi
piśmie klinowym Ama-gi – słowo pochodzące ze starożytnego języka sumeryjskiego.
Nowy!!: Sumer i Ama-gi · Zobacz więcej »
Amar-Suen
III dynastii z Ur: najjaśniejszym odcieniem zielonego zaznaczono terytoria uznające zwierzchność III dynastii z Ur (początek panowania Amar-Suena) pismem klinowym; panowanie Amar-Suena Amar-Suen (sum. damar.dEN.ZU, tłum. „Młody byczek boga Suena”) – król sumeryjski, syn Szulgiego, twórcy potęgi państwa III dynastii z Ur, panował w latach 2047–2038 p.n.e. (chronologia średnia).
Nowy!!: Sumer i Amar-Suen · Zobacz więcej »
Amoryci
Zdjęcie satelitarne Bliskiegoo Wschodu z zaznaczonymi najważniejszymi stanowiskami, przełom III i II tysiąclecia p.n.e. Amoryci (sum. MAR.TU, akad. Amurru) – lud semicki, pokrewny Kananejczykom, który na przełomie III i II tysiąclecia p.n.e. opanował większość Mezopotamii i rozległe obszary Syrii.
Nowy!!: Sumer i Amoryci · Zobacz więcej »
Amrafel
Amrafel hebr. אמרפל (znaczenie nieznane) – postać biblijna występująca w 14 rozdziale Księgi Rodzaju. Opisywany jako król Szinearu, bywa utożsamiany z Hammurabim.
Nowy!!: Sumer i Amrafel · Zobacz więcej »
Apil-kin
Apil-kin – władca gutejski, następca Kuruma, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 3 lata.
Nowy!!: Sumer i Apil-kin · Zobacz więcej »
Apiszal
Apiszal (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane A-pi-šal)Grayson A.K., Assyrian and Babylonian...
Nowy!!: Sumer i Apiszal · Zobacz więcej »
Arka Noego
Zwierzęta wchodzące do arki, obraz Edwarda Hicksa. Arka Noego (hebr. תֵבָה tebah, łac. arca – skrzynia) – według Biblii pływająca drewniana konstrukcja, która zgodnie z przekazami religii abrahamowych zbudowana została na polecenie Jahwe przez Noego, by mógł on ocalić siebie, swojąrodzinę (w sumie 8 osób) i przedstawicieli wszystkich rodzajów zwierząt przed Potopem.
Nowy!!: Sumer i Arka Noego · Zobacz więcej »
Astarte (bogini)
Św. Bartłomiej burzy ołtarz Astarte (Kościół św. Bartłomieja w Czańcu koło Kęt) Astarte albo Asztarte (gr. Αστάρτη, fenic. 𐤏𐤔𐤕𐤓𐤕) – imię fenickiej i kananejskiej bogini miłości, płodności i wojny, tożsamej z babilońsko-asyryjskąboginiąIsztar i sumeryjskąInanną(PaniąNiebios).
Nowy!!: Sumer i Astarte (bogini) · Zobacz więcej »
Astrologia
Pałacu Apostolskim w Watykanie Astrologia (gr. astrología.
Nowy!!: Sumer i Astrologia · Zobacz więcej »
Aszur-nadin-szumi
Aszur-nadin-szumi – król Babilonii w latach 699-694 p.n.e., najstarszy syn asyryjskiego króla SennacherybaBrinkman J.A., Aššur-nādin-šumi, w: Radner K. (red.), The Prosopography..., s. 202.
Nowy!!: Sumer i Aszur-nadin-szumi · Zobacz więcej »
Atab
Atab – według ''Sumeryjskiej listy królów'' dziesiąty władca sumeryjski należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Atab · Zobacz więcej »
Azja
Azja (gr. Asía, łac. Asia) – w zależności od podejścia: największy kontynent na Ziemi lub część świata, która razem z Europątworzy największy kontynent, Eurazję.
Nowy!!: Sumer i Azja · Zobacz więcej »
Azupiranu
Azupiranu (akad. Szafranu) – miasto w starożytnej Mezopotamii, umiejscowione najprawdopodobniej nad Eufratem, o nieustalonej do dnia dzisiejszego lokalizacji, stanowiące - jak głosi znana z przekazu nowoasyryjskiego legenda - miejsce narodzin króla Sumeru i Akadu, Sargona Wielkiego (panował ok. 2334–2279 p.n.e).
Nowy!!: Sumer i Azupiranu · Zobacz więcej »
Łokieć (miara)
Wzorzec łokcia czeskiego na ratuszu w Litomyšlu Łokieć (de Elle, fr Aune, en Ell) – jednostka miary – o długości zależnej od państwa, regionu i epoki historycznej.
Nowy!!: Sumer i Łokieć (miara) · Zobacz więcej »
Babilonia
Babilonia (akad. 𒆳𒆍𒀭𒊏𒆠, māt Akkadī) – starożytne państwo semickie w Mezopotamii, na terenie obecnego Iraku.
Nowy!!: Sumer i Babilonia · Zobacz więcej »
Babum
Babum – według „Sumeryjskiej listy królów” piąty władca sumeryjski należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Babum · Zobacz więcej »
Bad-tibira
okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.) „Gwóźdź fundacyjny” z inskrypcjąEnmeteny, w której władca ten wymieniany jest jako budowniczy świątyni E-musz w Bad-tibirze. Znaleziony w Girsu (ob. Tall Luh), zbiory Luwru (AO 22954) Bad-tibira (sum. bad3.tibiraki, tłum. „mur/twierdza rękodzielników pracujących w metalu”) – starożytne miasto w Sumerze, identyfikowane obecnie ze stanowiskiem archeologicznym Tell MadinehCrawford V.E., „The Location...”, s. 197-199.
Nowy!!: Sumer i Bad-tibira · Zobacz więcej »
Baktryjsko-Margiański Zespół Archeologiczny
Zasięg kultury BMAC Baktryjsko-Margiański Zespół Archeologiczny, w skrócie BMAC (ang. Bactria–Margiana Archaeological Complex), również Cywilizacja Oxus – kultura archeologiczna rozwijająca się w okresie epoki brązu, na obszarze Azji Środkowej, datowana na 2300–1700 rok p.n.e. Obejmująca swoim zasięgiem dzisiejsze tereny północnego Afganistanu, wschodniego Turkmenistanu, południowego Uzbekistanu i zachodniego Tadżykistanu; w górnym biegu rzeki Amu-daria.
Nowy!!: Sumer i Baktryjsko-Margiański Zespół Archeologiczny · Zobacz więcej »
Bala (Sumer)
Mezopotamii za rządów władców z III dynastii z Ur. Ciemnym kolorem oznaczono obszar centrum państwa, podzielonego na prowincje, z których ściągany był podatek ''bala'', a jaśniejszym kolorem obszar ziem podbitych (peryferiów), z których ściągano podatek ''gun mada'' Bala (sum. bala, tłum. „rotacja”) – nazwa podatku płaconego rotacyjnie przez prowincje w sumeryjskim państwie III dynastii z Ur (2113-2005 p.n.e.). Wraz z podatkiem gun mada, płaconym przez personel wojskowy z peryferiów państwa, podatek ten stanowił podstawę nowego systemu podatkowo-redystrybucyjnego wprowadzonego przez króla Szulgiego (2096-2048 p.n.e.). Podatek bala płacony był w postaci dóbr w których produkcji dana prowincja się specjalizowała.
Nowy!!: Sumer i Bala (Sumer) · Zobacz więcej »
Bitwa pod Uruk
Bitwa pod Uruk – jedna z decydujących bitew, w rezultacie której król Akkadu, Sargon Wielki, podporządkował sobie Sumer.
Nowy!!: Sumer i Bitwa pod Uruk · Zobacz więcej »
Cylinder Cyrusa
British Museum Cylinder Cyrusa, cylinder Cyrusa Wielkiego – wyoblony walec gliniany, na którym król perski Cyrus II Wielki nakazał wyryć pismem klinowym napisy stanowiące jego deklarację politycznąpo zajęciu Babilonu.
Nowy!!: Sumer i Cylinder Cyrusa · Zobacz więcej »
Cyrus II Wielki
Cyrus II Wielki (staropers. 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁,; ur. 590 p.n.e. w Anszan zm. 529 p.n.e. w okolicach rzeki Jaksartes) – król Imperium Perskiego z dynastii AchemenidówCoraz większa liczba uczonych zalicza Cyrusa do dynastii Teispidów, a nie Achemenidów.
Nowy!!: Sumer i Cyrus II Wielki · Zobacz więcej »
Cywilizacja doliny Indusu
Saraswati artefaktów tzw. „król-kapłan” z Mohendżo Daro Cywilizacja doliny Indusu, zwana także KulturąIndusu, CywilizacjąIndusu-Saraswati, Kulturąharappańską, KulturąMohendżo-Daro itp.
Nowy!!: Sumer i Cywilizacja doliny Indusu · Zobacz więcej »
David Drake
David Drake (ur. 24 września 1945 w Dubuque, zm. 10 grudnia 2023 w Silk Hope) – amerykański autor fantastyki naukowej i fantasy, weteran wojny wietnamskiej, pracował jako prawnik, jeden z czołowych autorów militarnej fantastyki naukowej.
Nowy!!: Sumer i David Drake · Zobacz więcej »
Dżamdat Nasr
Rzeźba siedzącego byka pochodząca z wykopalisk w Dżamdat Nasr Dżamdat Nasr – miasto w Iraku, leżące 75 kilometrów na południe od Bagdadu.
Nowy!!: Sumer i Dżamdat Nasr · Zobacz więcej »
Deus otiosus
Deus otiosus (łac. "bóg pasywny") – używane w religioznawstwie określenie boga oddalonego, nieingerującego w sprawy świata.
Nowy!!: Sumer i Deus otiosus · Zobacz więcej »
Dilmun
Mapa Zatoki Perskiej z zaznaczonym położeniem Dilmunu (ok. 2000 r. p.n.e.) Mapa Zatoki Perskiej z zaznaczonym położeniem Bahrajnu Dilmun (sum. dilmunki; akad. TilmunPotts D.T., Dilmun, w: Meyers E.M. (wyd.), The Oxford Encyclopedia..., s. 162., TelmunDilmun, w: Black J., Green A., Słownik..., s. 60-61.; gr. Tylos, Tyros; łac. Tyrus) – w tradycji mezopotamskiej jedna z trzech krain (pozostałymi były Magan i Meluhha), które leżeć miały wzdłuż brzegów „Dolnego Morza”, tj.
Nowy!!: Sumer i Dilmun · Zobacz więcej »
Dingir
Dingir (sum. dingir lub diĝir) – sumeryjskie słowo na oznaczenie boga, istoty boskiej (jego odpowiednikiem w języku akadyjskim jest słowo ilu - bóg).
Nowy!!: Sumer i Dingir · Zobacz więcej »
Dumuzi (władca Bad-tibiry)
Dumuzi – według Sumeryjskiej listy królów piąty przedpotopowy władca sumeryjski, który panować miał w mieście Bad-tibira.
Nowy!!: Sumer i Dumuzi (władca Bad-tibiry) · Zobacz więcej »
E-kur
Plan stanowiska archeologicznego kryjącego pozostałości miasta Nippur z zaznaczonym położeniem świątyni E-kur E-kur (sum. é.kur, tłum. „Dom-Góra”) – nazwa świątyni boga Enlila w mieście Nippur; największe i najważniejsze sanktuarium Sumeru.
Nowy!!: Sumer i E-kur · Zobacz więcej »
E-ninnu
E-ninnu (sum. é.ninnu, tłum. „Dom pięćdziesiątki”A. R. George, House..., s. 134.) – nazwa kompleksu świątynnego boga Ningirsu w mieście Girsu, znana m.in.
Nowy!!: Sumer i E-ninnu · Zobacz więcej »
Ea (bóg)
Ea – jeden z najważniejszych bogów asyryjsko-babilońskich, bóg wód, kultury, mądrości, cywilizacji, sztuk, rzemiosł artystycznych.
Nowy!!: Sumer i Ea (bóg) · Zobacz więcej »
Eanatum
Steli sępów; znaleziony w Girsu (ob. Telloh); zbiory Luwru. Eanatum (sum. é.an.na.túm, tłum. „świątynia E-ana przyniosła”) – sumeryjski władca miasta-państwa Lagasz, panujący na początku 2 połowy III tys.
Nowy!!: Sumer i Eanatum · Zobacz więcej »
Efez
Termy Variusa Odeon Świątynia Domicjana Fontanna Pollio – zrekonstruowany łuk Monument Memmiusa Brama Herkulesa Brama Herkulesa – płaskorzeźba Nike Fontanna Trajana Posąg Scholastyki Latryny Świątynia Hadriana Świątynia Hadriana – fryz Biblioteka Celsusa Widok z ulicy Marmurowej na Bibliotekę Celsusa i agorę handlowąBrama Mazeusa i Mitridiusza Ulica Marmurowa – reklama domu publicznego Teatr Ulica Portowa Filmik przedstawiający ruiny Efezu Efez (gr. Ephesos) – w starożytności jedno z 12 miast jońskich w Azji Mniejszej.
Nowy!!: Sumer i Efez · Zobacz więcej »
Elam
Elam – starożytne państwo o strukturze federacyjnej, powstałe około 2400 roku p.n.e. na terenach obecnego południowo-zachodniego Iranu (prowincja Chuzestan na granicy z Irakiem) oraz górskiej prowincji Lurestan, sięgającej aż do Buszehr nad ZatokąPerską.
Nowy!!: Sumer i Elam · Zobacz więcej »
Emil Szlechter
Emil Henryk Szlechter, także Emile H. Szlechter (ur. 14 stycznia 1906 we Lwowie, zm. 14 stycznia 1995 w Paryżu) – polsko-francuski prawnik pochodzenia żydowskiego, adwokat, znawca tzw.
Nowy!!: Sumer i Emil Szlechter · Zobacz więcej »
En
En – w społeczeństwie sumeryjskim namiestnik boga na ziemi.
Nowy!!: Sumer i En · Zobacz więcej »
Enakale
Enakale – władca sumeryjskiego miasta-państwa Umma, panujący w 2 połowie XXV w. p.n.e. Ojciec Ur-Lummy, współczesny Eanatumowi z miasta-państwa LagaszK.
Nowy!!: Sumer i Enakale · Zobacz więcej »
Enanatum I
Enanatum I (język sumeryjski en-an-na-tum, tłum. „pan niebios przyniósł”) – sumeryjski władca miasta-państwa Lagasz, panujący ok.
Nowy!!: Sumer i Enanatum I · Zobacz więcej »
Enanatum II
Kamień Enanaruma syna Enmetena Enanatum II – syn i następca Enmeteny na tronie sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz.
Nowy!!: Sumer i Enanatum II · Zobacz więcej »
Endarahana
Endarahana – według „''Sumeryjskiej listy królów''” czwarty po potopie władca sumeryjski należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Endarahana · Zobacz więcej »
Enentarzi
Enentarzi – kapłan boga Ningirsu, który w niejasnych okolicznościach zastąpił na tronie sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz władcę Enanatuma II.
Nowy!!: Sumer i Enentarzi · Zobacz więcej »
Enheduanna
Enheduanna (sum. en.he2.du7.an.na, tłum. „Kapłanka odpowiednia dla niebios”; XXIV-XXIII wiek p.n.e.) – księżniczka akadyjska, córka króla Sargona Wielkiego, siostra króla Rimusza i być może jego następcy, Manisztusu, arcykapłanka boga Nanny w Ur, poetka tworząca w języku sumeryjskim.
Nowy!!: Sumer i Enheduanna · Zobacz więcej »
Eninkimar
Eninkimar – starożytny port morski nad ZatokąPerskąw południowej części Sumeru o nieustalonej do dziś lokalizacji.
Nowy!!: Sumer i Eninkimar · Zobacz więcej »
Enmegalana
Enmegalana – według Sumeryjskiej listy królów czwarty z legendarnych władców sumeryjskich, który panować miał przed potopem w mieście Bad-tibira przez 28800 lat.
Nowy!!: Sumer i Enmegalana · Zobacz więcej »
Enmeluana
Enmeluana – według Sumeryjskiej listy królów trzeci z legendarnych władców sumeryjskich, który panować miał przed potopem w mieście Bad-tibira przez 43200 lat.
Nowy!!: Sumer i Enmeluana · Zobacz więcej »
Enmetena
Enmetena (odczytywane wcześniej Entemena) – sumeryjski władca miasta-państwa Lagasz, panujący ok.
Nowy!!: Sumer i Enmetena · Zobacz więcej »
Ensi
Ensi (sum. ensi2 zapisywane PA.TE.SI) – tytuł sumeryjski oznaczający księcia lub namiestnika prowincji.
Nowy!!: Sumer i Ensi · Zobacz więcej »
Enuma Anu Enlil
Enuma Anu Enlil (sum. u4 an.na den.líl.láhasło inūma, The Assyrian Dictionary, tom 7 (I/J), The Oriental Institute, Chicago 1960, s. 160., akad. Enūma dAnum dEnlil, tłum. „Gdy Anu, Enlil...”) – babiloński tekst astrologiczny.
Nowy!!: Sumer i Enuma Anu Enlil · Zobacz więcej »
Epos o Gilgameszu
Sargona II w Dur-Szarrukin prawdopodobnie przedstawiający Gilgamesza z małym lwem; zbiory Luwru (AO 19862) III dynastii z Ur; zbiory Luwru (AO 3761) Epos o Gilgameszu – akadyjski epos opisujący poszukiwanie przez legendarnego Gilgamesza, władcę sumeryjskiego miasta Unug (akadyjskie Uruk), tajemnicy nieśmiertelności.
Nowy!!: Sumer i Epos o Gilgameszu · Zobacz więcej »
Eridu
okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.) Eridu (sum. eridu/eridug(NUN)kiVolk K., A Sumerian Reader, Editrice Pontificio Istituto Biblico, Roma 1999Borger R., Assyrisch-babylonische Zeichenliste, Neukirchen-Vluyn 1978, s. 82., też eri.du10/dùgki, tłum. "dobre miasto"; akad. Eridu) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, położone 24 km na południowy zachód od Urhasło Eridu, w: Bryce T., The Routledge..., s. 233-234.
Nowy!!: Sumer i Eridu · Zobacz więcej »
Ernest Choquin de Sarzec
Ernest Choquin de Sarzec (ur. 1837 w Rennes, zm. 1901 w Poitiers) – francuski dyplomata, archeolog, odkrywca starożytnej cywilizacji sumeryjskiej.
Nowy!!: Sumer i Ernest Choquin de Sarzec · Zobacz więcej »
Etana
Fragment ''Eposu o Etanie'', ok. 1895–1595 p.n.e. Etana – według mitologii sumeryjskiej i babilońsko-asyryjskiej 12.
Nowy!!: Sumer i Etana · Zobacz więcej »
Eufrat
Eufrat (Eufrates; także Firat,, Nahr al-Furat) to obok Tygrysu jedna z dwóch największych rzek Mezopotamii.
Nowy!!: Sumer i Eufrat · Zobacz więcej »
Figowiec pospolity
Gałązka z owocostanami Pokrój Przekrój przez świeży owocostan Figowiec pospolity (Ficus carica L.), zwany też figąpospolitą, figąkaryjską, drzewem figowym lub figowcem owocowym – gatunek drzewa lub krzewu należący do rodziny morwowatych.
Nowy!!: Sumer i Figowiec pospolity · Zobacz więcej »
Głowica maczugi Mesilima
Głowica maczugi Mesilima Głowica maczugi Mesilima – głowica kamiennej maczugi z inskrypcjąMesilima (ok. 2550 p.n.e.), króla sumeryjskiego miasta Kisz.
Nowy!!: Sumer i Głowica maczugi Mesilima · Zobacz więcej »
Gilgamesz, Enkidu i świat podziemny
Gilgamesz, Enkidu i świat podziemny – jeden z mitów sumeryjskich.
Nowy!!: Sumer i Gilgamesz, Enkidu i świat podziemny · Zobacz więcej »
Girsu
Urukaginy ok. 2350 p.n.e., znaleziona w Girsu, Muzeum Brytyjskie Girsu (sum. ĝir2-suki) – starożytne miasto założone przez Sumerów w południowej Mezopotamii, ok.
Nowy!!: Sumer i Girsu · Zobacz więcej »
Giszur
Giszur – według ''Sumeryjskiej listy królów'' pierwszy po potopie władca sumeryjski, założyciel tzw.
Nowy!!: Sumer i Giszur · Zobacz więcej »
Godzina
Godzina, skrót godz., oznaczenie h (ang. hour) – jednostka miary czasu, dwudziesta czwarta część doby, dwunasta część dnia lub nocy astronomicznej.
Nowy!!: Sumer i Godzina · Zobacz więcej »
Grzmot (symbol)
Piorun Grzmot, jedno z najbardziej efektownych zjawisk natury, jest symbolem sądu, kary, a także nowego początku.
Nowy!!: Sumer i Grzmot (symbol) · Zobacz więcej »
Gudea
Głowa Gudei (fragment kamiennego posągu); zbiory Luwru (AO 13). Napis „Gudea władca Lagasz” (fragment kamiennego posągu); zbiory Luwru tzw. cylindry Gudei - gliniane walce pokryte inskrypcjąklinowąopisującąbudowę E-ninnu („Domu Pięćdziesiątki”) - świątyni boga Ningirsu w mieście Girsu Gudea (sum. gù.dé.a, tłum. „powołany”) – sumeryjski władca miasta-państwa Lagasz, panujący w 2.
Nowy!!: Sumer i Gudea · Zobacz więcej »
Gun mada
Gun mada (sum. gun ma.da, tłum. „podatek z podbitych ziem”) – nazwa jednego z podatków płaconych w sumeryjskim państwie III dynastii z Ur (2113-2005 p.n.e.)Astour M.C., History..., s. 87.
Nowy!!: Sumer i Gun mada · Zobacz więcej »
Gwiazda
ultrafiolecie Drogi Mlecznej. Gwiazda – kuliste ciało niebieskie, stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii.
Nowy!!: Sumer i Gwiazda · Zobacz więcej »
Gwiazda piwowarska
300px Gwiazda piwowarska Gwiazda piwowarska – tajemny amulet i znak cechu piwowarów przedstawiający dwa splecione ze sobątrójkąty tworzące heksagram.
Nowy!!: Sumer i Gwiazda piwowarska · Zobacz więcej »
Hablum
Hablum – władca gutejski, następca Ibranuma, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 2 lata.
Nowy!!: Sumer i Hablum · Zobacz więcej »
Hammurabi
Babilonii w czasach Hammurabiego z zaznaczonym Babilonem Gliniany stożek z inskrypcjąHammurabiego upamiętniającąwzniesienie murów miasta Sippar; terakota, zbiory Luwru (AO 3277) Pomnik Hammurabiego w Iraku Hammurabi, Hammurapi (Ḫammu-rāpi) – szósty, najsłynniejszy król z I dynastii z Babilonu, syn i następca Sin-muballita, panował przez 43 lata (1792–1750 p.n.e. – chronologia średnia), twórca potęgi państwa starobabilońskiego, autor Kodeksu Praw.
Nowy!!: Sumer i Hammurabi · Zobacz więcej »
Hatra
Hatra (arab. الحضر) – starożytne miasto w Mezopotamii, leżące około 50 kilometrów na północny zachód od Aszur.
Nowy!!: Sumer i Hatra · Zobacz więcej »
Hełm Meskalamduga
Hełm Meskalamduga – wykonany ze złota z czasów I dynastii z Ur z ok.
Nowy!!: Sumer i Hełm Meskalamduga · Zobacz więcej »
Historia aspiryny
Historia aspiryny, czyli kwasu acetylosalicylowego (ASA), i jej użycie w celach medycznych sięga czasów starożytnych, choć substancja ta w czystej postaci produkowana i sprzedawana jest od 1899 roku.
Nowy!!: Sumer i Historia aspiryny · Zobacz więcej »
Historia Azji
Azja w roku 1200 Historia Azji – dzieje Dalekiego Wschodu, Azji Południowej, Azji Zachodniej i Bliskiego Wschodu oraz poszczególnych regionów kontynentu azjatyckiego, rozpatrywane przez pryzmat procesów kulturowo-cywilizacyjnych na przestrzeni od IV tysiąclecia p.n.e. do czasów współczesnych.
Nowy!!: Sumer i Historia Azji · Zobacz więcej »
Historia Indii
Historia Indii – historia subkontynentu indyjskiego od początku do roku 1947 oraz późniejsza historia Indii.
Nowy!!: Sumer i Historia Indii · Zobacz więcej »
Historia Iraku
Niniejszy artykuł opisuje dzieje ziemi irackiej od pojawienia się tam pierwszych ludzi w epoce kamienia, aż do czasów obecnych.
Nowy!!: Sumer i Historia Iraku · Zobacz więcej »
Historia książki
Historia książki – dziedzina wiedzy badająca książkę od początków jej istnienia.
Nowy!!: Sumer i Historia książki · Zobacz więcej »
Historia nauki
Historia nauki – dziedzina wiedzy opisująca tworzenie się i rozwój wyspecjalizowanych nauk szczegółowych badających przebieg procesów przyrodniczych i społecznych.
Nowy!!: Sumer i Historia nauki · Zobacz więcej »
Historia piwa
Ur w starożytnym Iraku Mniej więcej pomiędzy 13000 a 9000 lat p.n.e. ludzie zaczęli poszukiwać innych form pożywienia niż mięso dzikich zwierząt.
Nowy!!: Sumer i Historia piwa · Zobacz więcej »
Hymn na cześć Szulgi
Hymn na cześć Szulgi – sumeryjski utwór literacki, pean na cześć drugiego króla z III dynastii z Ur.
Nowy!!: Sumer i Hymn na cześć Szulgi · Zobacz więcej »
I dynastia z Ur
I dynastia z Ur – panowała w latach ok.
Nowy!!: Sumer i I dynastia z Ur · Zobacz więcej »
Ibate
Ibate – władca gutejski, następca Jarlagaba, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 3 lata.
Nowy!!: Sumer i Ibate · Zobacz więcej »
Ibranum
Ibranum – władca gutejski, następca Iraruma, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 1 rok.
Nowy!!: Sumer i Ibranum · Zobacz więcej »
Igeszausz
Igeszausz – władca gutejski, następca Inimabakesza, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 6 lat.
Nowy!!: Sumer i Igeszausz · Zobacz więcej »
III dynastia z Ur
Imperium III dynastii z Ur (na zielono). III dynastia z Ur – mezopotamska dynastia założona przez Ur-Nammu z Ur, panowała nad zjednoczonym Sumerem i Akadem w latach 2113–2005 p.n.e. (chronologia średnia).
Nowy!!: Sumer i III dynastia z Ur · Zobacz więcej »
III tysiąclecie p.n.e.
IV tysiąclecie p.n.e. III tysiąclecie p.n.e. II tysiąclecie p.n.e. XXX wiek p.n.e. XXIX wiek p.n.e. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. XXV wiek p.n.e. XXIV wiek p.n.e. XXIII wiek p.n.e. XXII wiek p.n.e. XXI wiek p.n.e.
Nowy!!: Sumer i III tysiąclecie p.n.e. · Zobacz więcej »
Il (władca Ummy)
Il – władca sumeryjskiego miasta-państwa Umma, panujący pod koniec 2 połowy XXV w. p.n.e., współczesny Entemenie z miasta-państwa Lagasz.
Nowy!!: Sumer i Il (władca Ummy) · Zobacz więcej »
Imperium akadyjskie
Imperium akadyjskie (akad. 𒆳𒌵𒆠, māt Akkadi) – semickie państwo założone przez Sargona Wielkiego, istniejące w latach panowania dynastii akadyjskiej: 2334–2193 p.n.e., na terenie środkowej Mezopotamii, którego stolicąbyło miasto Akad (Agade).
Nowy!!: Sumer i Imperium akadyjskie · Zobacz więcej »
Inana i Enki
Inana i Enki – jeden z mitów sumeryjskich.
Nowy!!: Sumer i Inana i Enki · Zobacz więcej »
Inana i Szukalletuda
Inana i Szukalletuda – jeden z mitów sumeryjskich, zawierający opowieść o uwiedzeniu Inany przez ogrodnika Szukalletudę.
Nowy!!: Sumer i Inana i Szukalletuda · Zobacz więcej »
Inimabakesz
Inimabakesz – władca gutejski, następca Silulumesza, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 5 lat.
Nowy!!: Sumer i Inimabakesz · Zobacz więcej »
Inkiszusz
Inkiszusz – pierwszy znany z imienia gutejski władca rządzący Sumerem według Sumeryjskiej listy królów.
Nowy!!: Sumer i Inkiszusz · Zobacz więcej »
Irarum
Irarum – władca gutejski, następca La-erabuma, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 2 lata.
Nowy!!: Sumer i Irarum · Zobacz więcej »
Isztar
Tzw. „waza Isztar” z wizerunkiem nagiej bogini w otoczeniu zwierząt (wielorożna tiara na głowie jest symbolem boskości); Larsa; pocz. II tys. p.n.e.; zbiory Luwru (AO 17000) Terakotowa płytka z przedstawieniem Isztar; Esznunna; pocz. II tys. p.n.e.; zbiory Luwru (AO 12456) detal z kudurru (steli) króla babilońskiego Meli-Szipaka, ukazujący ośmioramiennągwiazdę – symbol bogini Isztar Isztar (sum. Inana, asyr. Issar) – w mitologii mezopotamskiej bogini wojny i miłości, z czasem główna i jedyna licząca się bogini panteonu mezopotamskiego; jej kult rozpowszechnił się szeroko na całym obszarze starożytnego Bliskiego Wschodu – w Syrii i Fenicji (Asztarte) oraz Anatolii (Szauszka); w Babilonii czczona głównie w Uruk w świątyni E-ana („Dom nieba”).
Nowy!!: Sumer i Isztar · Zobacz więcej »
IV tysiąclecie p.n.e.
V tysiąclecie p.n.e. IV tysiąclecie p.n.e. III tysiąclecie p.n.e.XL wiek p.n.e. XXXIX wiek p.n.e. XXXVIII wiek p.n.e. XXXVII wiek p.n.e. XXXVI wiek p.n.e. XXXV wiek p.n.e. XXXIV wiek p.n.e. XXXIII wiek p.n.e. XXXII wiek p.n.e. XXXI wiek p.n.e.
Nowy!!: Sumer i IV tysiąclecie p.n.e. · Zobacz więcej »
Jarla
Jarla – władca gutejski, następca Ibate, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 3 lata.
Nowy!!: Sumer i Jarla · Zobacz więcej »
Jarlagab
Jarlagab – władca gutejski, następca Igeszausza, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 15 lat.
Nowy!!: Sumer i Jarlagab · Zobacz więcej »
Jarlaganda
Jarlaganda – władca gutejski, następca Puzur-Sina, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 7 lat.
Nowy!!: Sumer i Jarlaganda · Zobacz więcej »
Język akadyjski
Język akadyjski (akad. lišānum akkadītum), dawniej też zwany „chaldejskim” – język z grupy semickiej, używany w Mezopotamii od połowy III tysiąclecia p.n.e. do początków I tysiąclecia n.e. Nazwa języka pochodzi od miasta Akad w środkowej Mezopotamii, stolicy imperium akadyjskiego, założonego około 2350 roku p.n.e. przez Sargona.
Nowy!!: Sumer i Język akadyjski · Zobacz więcej »
Język prasemicki
Język prasemicki – rekonstruowany wspólny prajęzyk Semitów, z którego wywodząsię wszystkie współczesne i historyczne języki semickie.
Nowy!!: Sumer i Język prasemicki · Zobacz więcej »
Język sumeryjski
Język sumeryjski (sum. 𒅴𒂠, eme-gi7/gir15, akad. Ŝumeru) – język starożytnego Sumeru, używany w południowej Mezopotamii od co najmniej IV tysiąclecia p.n.e., jeden z najstarszych zapisanych języków.
Nowy!!: Sumer i Język sumeryjski · Zobacz więcej »
Języki afroazjatyckie
Rodziny językowe Afryki Języki afroazjatyckie (dawniej zwane rodzinąsemito-chamickąlub chamito-semicką) – wielka rodzina języków, zajmująca obszary od afrykańskich wybrzeży Atlantyku z językami hausa, arabskim i berberyjskimi na zachodzie po Róg Afryki (języki kuszyckie) i Bliski Wschód z językami hebrajskim i arabskim na wschodzie.
Nowy!!: Sumer i Języki afroazjatyckie · Zobacz więcej »
Języki izolowane
Języki izolowane, języki odosobnione – języki, które ze względu na swąspecyfikę, tj.
Nowy!!: Sumer i Języki izolowane · Zobacz więcej »
Jules Oppert
Jules Oppert, Julius Oppert (ur. 9 lipca 1825 roku w Hamburgu, zm. 21 sierpnia 1905 roku w Paryżu) – francuski asyrolog niemieckiego pochodzenia, profesor Collège de France, prezydent Akademii Inskrypcji i Literatury Pięknej.
Nowy!!: Sumer i Jules Oppert · Zobacz więcej »
Kaku (władca)
Kaku (sum. ka-kù)Edzard D.O., Gudea..., s. 14.
Nowy!!: Sumer i Kaku (władca) · Zobacz więcej »
Kalendarz Kosmiczny
Kalendarz Kosmiczny – metoda wizualizacji chronologii wszechświata, skalowania jego obecnego wieku (13,8 miliarda lat) do jednego roku, aby użyć go do celów pedagogicznych w popularyzacji nauki lub nauczaniu o niej, a także uświadomienia sobie ogromnych różnic czasu między kolejnymi wydarzeniami.
Nowy!!: Sumer i Kalendarz Kosmiczny · Zobacz więcej »
Kalibum
Kalibum – według „''Sumeryjskiej listy królów''” siódmy władca sumeryjski należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Kalibum · Zobacz więcej »
Kalumum
Kalumum – według „''Sumeryjskiej listy królów''” ósmy władca sumeryjski należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Kalumum · Zobacz więcej »
Kara-indasz
Kara-indasz – władca Babilonii z dynastii kasyckiej.
Nowy!!: Sumer i Kara-indasz · Zobacz więcej »
Kasimizm
Abd al-Karim Kasim Kasimizm (arab. التيار القاسمي, trl. at-Tayyār al-Qāsimī) – iracka ideologia o charakterze nacjonalistycznym, oparta na myślach i polityce Abda al-Karima Kasima, który rządził Irakiem w latach 1958–1963.
Nowy!!: Sumer i Kasimizm · Zobacz więcej »
Kedorlaomer
Kedorlaomer – postać biblijna ukazana w 14 rozdziale Księgi Rodzaju, król Elamu, wódz koalicji 4 państw Bliskiego Wschodu przeciwko zbuntowanym miastom biblijnego Pentapolis.
Nowy!!: Sumer i Kedorlaomer · Zobacz więcej »
Kesz
Kesz – miasto sumeryjskie lub okręg kultowy w obrębie miasta Adab o nieustalonej do dziś lokalizacji, nierozpoznane archeologicznie, jak również nieznane z sumeryjskich rejestrów gospodarczych; wzmiankowane głównie w tekstach religijnych jako jedno z ważniejszych sanktuariów Sumeru – poświadczony od czasów predynastycznych ośrodek kultu bogini życia i płodności Ninhursag (Ninhursangi) oraz towarzyszących jej bogów Szulpa, Aszszira i Urumasza.
Nowy!!: Sumer i Kesz · Zobacz więcej »
Kisz
okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.) Kisz – prastare miasto sumero-akadyjskie, nad Eufratem, 13 km na wschód od Babilonu, obecnie stanowisko archeologiczne Tall al-Uhajmir (Czerwony Pagórek) w Iraku; niewątpliwie jedno z najstarszych miast świata.
Nowy!!: Sumer i Kisz · Zobacz więcej »
Koło (technika)
Koło – nazwa elementu maszyny lub urządzenia o geometrycznym kształcie koła, często stosowane w transporcie.
Nowy!!: Sumer i Koło (technika) · Zobacz więcej »
Kodeks Ur-Nammu
Kodeks Ur-Nammu Kodeks Ur-Nammu – zbiór praw, ustanowiony za panowania sumeryjskiego króla Ur-Nammu na przełomie XXII–XXI wieku p.n.e. Znany jest z kopii odkrytej w Nippur (obecny Irak) na początku XX wieku.
Nowy!!: Sumer i Kodeks Ur-Nammu · Zobacz więcej »
Król czterech stron świata
Naram-Sin z Akadu, pierwszy władca używający tytułu „króla czterech stron świata” Król czterech stron świata (sum: lugal-an-ub-da-limmu-ba, akad: šarru kibrat 'arbaim, šar kibrāti arba'i lub šar kibrāt erbetti) – bardzo prestiżowy tytuł używany przez potężnych władców starożytnej Mezopotamii.
Nowy!!: Sumer i Król czterech stron świata · Zobacz więcej »
Kulaba
Kulaba, Kullaba – w 1 połowie III tys.
Nowy!!: Sumer i Kulaba · Zobacz więcej »
Kullassina-bel
Kullassina-bel (akad. Kullassina-bēl) – według Sumeryjskiej listy królów drugi po potopie władca sumeryjski, należący do I dynastii z Kisz, następca Giszura.
Nowy!!: Sumer i Kullassina-bel · Zobacz więcej »
Kult płodności
Kult płodności – jedna z form kultu religijnego cechująca się oddawaniem czci różnym przejawom i źródłom płodności, jak np.
Nowy!!: Sumer i Kult płodności · Zobacz więcej »
Kur (mitologia)
Kur ("obca kraina") lub ki-gal ("wielka kraina") - tak Sumerowie określali obszar kosmiczny oddzielający ziemię od podziemnego oceanu wód pierwotnych, w którym mieścił się świat zmarłych (arali).
Nowy!!: Sumer i Kur (mitologia) · Zobacz więcej »
Kurum
Kurum – władca gutejski, następca Jarla, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 1 rok.
Nowy!!: Sumer i Kurum · Zobacz więcej »
Kuszuh
Kuszuh - bóstwo w mitologii huryckiej.
Nowy!!: Sumer i Kuszuh · Zobacz więcej »
La-erabum
La-erabum – władca gutejski, następca Apil-kina, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 2 lata.
Nowy!!: Sumer i La-erabum · Zobacz więcej »
Lapis lazuli
Lapis lazuli – skała metamorficzna powstała w wyniku przeobrażeń utworów węglanowych (wapieni i dolomitów) pod wpływem intruzji granitów, syenitów lub pegmatytów.
Nowy!!: Sumer i Lapis lazuli · Zobacz więcej »
Larsa
Mapa południowej Mezopotamii z zaznaczonym miastem Larsa Lista Królów Larsy, terakota, zbiory Luwru (AO 7025) Larsa (być może biblijne Ellasar, Genesis 14:1) – starożytne miasto-państwo w południowej Mezopotamii, obecnie stanowisko archeologiczne Tell Senkereh w Iraku.
Nowy!!: Sumer i Larsa · Zobacz więcej »
Lasecznica trzcinowata
Krecie Liść pochwiasto obejmujący łodygę Lasecznica trzcinowata, arundo trzcinowate (Arundo donax L.) – gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych (Poaceae).
Nowy!!: Sumer i Lasecznica trzcinowata · Zobacz więcej »
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku – lista miejsc w Iraku wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17.
Nowy!!: Sumer i Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku · Zobacz więcej »
Lista królów babilońskich
Lista królów babilońskich – lista królów i dynastii władających Babilonią, począwszy od władców z dynastii starobabilońskiej (1894–1595 p.n.e.), aż do władców z dynastii Seleucydów (III–II w. p.n.e.). Lista ta powstała w oparciu o informacje pochodzące z ówczesnych źródeł pisanych, przede wszystkim list królewskich (np. Babilońskiej listy królów A, Babilońskiej listy królów B, Uruckiej listy królów czy Synchronistycznej listy królów), kronik (np. Kroniki wczesnych królów, Kroniki synchronistycznej, tzw. Kroniki P czy Kronik babilońskich) i inskrypcji (np. inskrypcji Aguma-kakrime), w korelacji z nasząobecnąwiedząhistoryczną.
Nowy!!: Sumer i Lista królów babilońskich · Zobacz więcej »
Literatura gejowska i lesbijska
Literatura gejowska na stoisku podczas Athens Pride 2009 Literatura gejowska i lesbijska – gatunek literatury, który przez swątematykę, stylistykę, nawiązania bądź autorów należących do mniejszości seksualnych, odwołuje się do wątków gejowskich lub lesbijskich.
Nowy!!: Sumer i Literatura gejowska i lesbijska · Zobacz więcej »
Lu-Bau
Lu-Bau (sum. lú-dba-ú)Edzard D.O., Gudea..., s. 14.
Nowy!!: Sumer i Lu-Bau · Zobacz więcej »
Lugal
Lugal (sum. wielki człowiek) – król i najwyższy kapłan w kręgach miast-państw Sumeru.
Nowy!!: Sumer i Lugal · Zobacz więcej »
Lugal-agrigzi
Lugal-agrigzi (sum. lugal.agrig.zi)Edzard D.O., Gudea..., s. 180.
Nowy!!: Sumer i Lugal-agrigzi · Zobacz więcej »
Lugalanda
pieczęci cylindrycznej władcy Lagaszu, Lugalandy; znaleziony w Girsu (ob. Tall Luh); zbiory Luwru (AO 13219). Lugalanda – syn i następca Enentarziego na tronie sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz; panujący ok.
Nowy!!: Sumer i Lugalanda · Zobacz więcej »
Lugalbanda
Lugalbanda (sum. lugal-banda3, tłum. „młody król”; zapisywane w piśmie klinowym) – król sumeryjskiego miasta Uruk, panujący w 1 poł.
Nowy!!: Sumer i Lugalbanda · Zobacz więcej »
Lugalzagesi
Sumer za Lugalzagesiego (na czerwono), ok. 2350 p.n.e. Lugalzagesi – władca sumeryjskiego miasta-państwa Umma, panujący ok.
Nowy!!: Sumer i Lugalzagesi · Zobacz więcej »
Lugula
Lugula (sum. lú-gu-la)Edzard D.O., Gudea..., s. 14.
Nowy!!: Sumer i Lugula · Zobacz więcej »
Lulubejowie
Płaskorzeźba na cześć króla Anubaniniego Lulubejowie – plemię zamieszkujące północno-wschodnie góry Zagros (obecnie Kurdystan na pograniczu iracko-irańsko-tureckim), które obok Gutejów było stałym źródłem niepokojów dla osiadłych mieszkańców Mezopotamii.
Nowy!!: Sumer i Lulubejowie · Zobacz więcej »
Magan
Magan (sum. má.ganki)Edzard D.O., Gudea..., s. 30.
Nowy!!: Sumer i Magan · Zobacz więcej »
Magia babilońska
Amulet przeciwko Lamasztu Magia babilońska – ogół wierzeń Babilończyków w siły nadprzyrodzone oraz określone rytuały, które stosowali w celu ich opanowania.
Nowy!!: Sumer i Magia babilońska · Zobacz więcej »
Marduk-apla-iddina II
Marduk-apla-iddina II (sum. damar.utu.a.mu; akad. Marduk-apla-iddina, tłum. „Marduk dał mi następcę”Mezopotamia, Tajemnice starożytnych cywilizacji (Asyria), cz. 2,, t. 45, s.27.; bibl. Merodak-Baladan) – władca Babilonii w latach 721-710 p.n.e. oraz 703 p.n.e. Pochodził z chaldejskiego plemienia Bit-Jakini.
Nowy!!: Sumer i Marduk-apla-iddina II · Zobacz więcej »
Maurus Witzel
Maurus Witzel OFM (ur. 2 kwietnia 1882 w Soisdorf, zm. 23 stycznia 1968) – biblista katolicki, sumerolog, językoznawca, franciszkanin.
Nowy!!: Sumer i Maurus Witzel · Zobacz więcej »
Meluhha
cywilizacji doliny Indusu. Meluhha (sum. me.luḫ.ḫaki)Konrad Volk, A Sumerian Reader, Editrice Pontificio Istituto Biblico, Roma 1999, s. 108.
Nowy!!: Sumer i Meluhha · Zobacz więcej »
Mesanepada
Mesanepada (sum. mes.an.ne2.pa3.da, tłum. „młodzieniec wybrany przez boga Ana”) – jeden z wczesnych sumeryjskich władców, który ok.
Nowy!!: Sumer i Mesanepada · Zobacz więcej »
Mesjanizm
''Czytanie Talmudu'', mal. Samuel Hirszenberg. Mesjanizm – określenie nadziei, która pojawiła się najpierw w religii Izraela, odnoszącej się do końca istnienia świata („tego wieku”).
Nowy!!: Sumer i Mesjanizm · Zobacz więcej »
Meskalamdug
Meskalamdug – jeden z wczesnych sumeryjskich władców, który ok.
Nowy!!: Sumer i Meskalamdug · Zobacz więcej »
Mezopotamia
Mezopotamia widoczna z satelity w 2020 roku Mezopotamia,, w znaczeniu dosłownym międzyrzecze (nazwa przejęta z Miyanrudan i Bet-Nahrain) – starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu.
Nowy!!: Sumer i Mezopotamia · Zobacz więcej »
Mit fallocentryczny
Mit fallocentryczny – mit, którego głównym tematem jest penis należący do boga lub bohatera i jego nadprzyrodzone właściwości.
Nowy!!: Sumer i Mit fallocentryczny · Zobacz więcej »
Mitologia sumeryjska
Mitologia sumeryjska – mitologia z południowych terenów Mezopotamii z okresu, kiedy były pod panowaniem Sumerów.
Nowy!!: Sumer i Mitologia sumeryjska · Zobacz więcej »
Modlitwa Urszaggi
Modlitwa Urszaggi – list-petycja do króla, napisany w języku sumeryjskim przez jednego z mieszkańców Ur pod koniec trzeciego tysiąclecia p.n.e. List Urszaggi jest jednym z dowodów na sumeryjski zwyczaj deifikacji władców.
Nowy!!: Sumer i Modlitwa Urszaggi · Zobacz więcej »
Muzeum Okręgowe w Toruniu
Ratusza Staromiejskiego Muzeum Okręgowe w Toruniu – jedno z najstarszych muzeów w Polsce z siedzibąw gotyckim Ratuszu Staromiejskim w Toruniu.
Nowy!!: Sumer i Muzeum Okręgowe w Toruniu · Zobacz więcej »
Nammahani
Nammahani, Nammahni – ostatni władca sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz z II dynastii z Lagasz, panujący pod koniec XXII w. p.n.e. Znany z kilku inskrypcji budowlanych.
Nowy!!: Sumer i Nammahani · Zobacz więcej »
Namri
Namri, też Namru i Namar – starożytna kraina leżąca w górnym biegu rzeki Dijali, na zachodnich obrzeżach gór Zagroshasło Namri, w: Bryce T., The Routledge..., s. 496-497.
Nowy!!: Sumer i Namri · Zobacz więcej »
Nangiszliszma
Nangiszliszma – według ''Sumeryjskiej listy królów'' trzeci po potopie władca sumeryjski należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Nangiszliszma · Zobacz więcej »
Nansze
Nansze – sumeryjska bogini mórz i rybołówstwa morskiego, wiązana również z wróżbiarstwem i wyjaśnianiem snów.
Nowy!!: Sumer i Nansze · Zobacz więcej »
Naram-Sin z Akadu
Lulubejami Naram-Sin, także Narām-Sîn lub Naram-Suen (akad. 𒀭𒈾𒊏𒄠𒀭𒂗𒍪 Na-ra-am Sin, co oznacza „umiłowany przez boga Księżyca Sina”) – władca Imperium Akadyjskiego, który panował prawdopodobnie około lat 2254–2218 p.n.e. Był wnukiem Sargona Wielkiego.
Nowy!!: Sumer i Naram-Sin z Akadu · Zobacz więcej »
Nergal (bóstwo)
Nergal – sumeryjski bóg, syn Enlila i bogini Ninlil.
Nowy!!: Sumer i Nergal (bóstwo) · Zobacz więcej »
Nidaba
Nidaba (również Nisaba) – bogini mądrości, zboża, patronka pisarzy w mitologii sumeryjskiej.
Nowy!!: Sumer i Nidaba · Zobacz więcej »
Nimrod
Portret Nemroda w ''Promptuarii Iconum Insigniorum'' Nimrod (Nemrod; hebr. נִמְרוֹדֿ) – postać występująca w tradycji żydowskiej i islamskiej, kilkukrotnie wzmiankowana w Biblii; legendarny myśliwy i władca Mezopotamii.
Nowy!!: Sumer i Nimrod · Zobacz więcej »
Nin-alla
Nin-alla (sum. nin.al.la)Edzard D.O., Gudea..., s. 178-180.
Nowy!!: Sumer i Nin-alla · Zobacz więcej »
Nin-hedu
Nin-hedu (sum. nin.ḫé.du7) – mezopotamska królowa, małżonka Nammahani, władcy sumeryjskiego miasta-państwa LagaszEdzard D.O., Gudea..., s. 15.
Nowy!!: Sumer i Nin-hedu · Zobacz więcej »
Ninazu
Ninazu (sum. dnin-a-zu, tłum. „pan wodę znający”) – w mitologii sumeryjskiej bóstwo związane ze światem podziemnym; syn bogini Ereszkigal, królowej świata podziemnego, ojciec boga Ningiszzidy.
Nowy!!: Sumer i Ninazu · Zobacz więcej »
Ningirsu
Ningirsu (sum. dnin-gir2-su, tłum. „Pan (miasta) Girsu”) - sumeryjski bóg wojny i polowań, syn bogini Ninmah, którego centrum kultu znajdowało się w świątyni E-ninnu w mieście Girsu, często utożsamiany z bogiem Ninurtą.
Nowy!!: Sumer i Ningirsu · Zobacz więcej »
Ninhursag
Ninhursag (zwana także Ki) – sumeryjska wielka bogini-matka nazywana „matkąbogów”, symbol życia i płodności ziemi.
Nowy!!: Sumer i Ninhursag · Zobacz więcej »
Ninlil
Ninlil (Pani-Watr) – sumeryjska bogini, żona boga Enlila.
Nowy!!: Sumer i Ninlil · Zobacz więcej »
Nintur
Nintur – sumeryjska bogini, opiekunka ciężarnych kobiet oraz uśpionej zimąroślinności.
Nowy!!: Sumer i Nintur · Zobacz więcej »
Ninurta
Ninurta (asyryjski Inurta) – sumeryjski bóg burzy, wojny i rolnictwa.
Nowy!!: Sumer i Ninurta · Zobacz więcej »
Nippur
Nippur (sum. nibru(EN.LÍL)ki; akad. Nippur, Nippuru) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, pradawna stolica religijna Sumeru i główne miejsce kultu boga Enlila (w świątyni E-kur); obecnie stanowisko archeologiczne Niffar położone w prowincji Al-Kadisijja w Iraku, nieco na północ od miasta Afak i ok.
Nowy!!: Sumer i Nippur · Zobacz więcej »
Nocturnus
Nocturnus – amerykański zespół deathmetalowy założony w Tampie na Florydzie w 1987 przez Mike'a Browninga (muzyka zespołu Morbid Angel).
Nowy!!: Sumer i Nocturnus · Zobacz więcej »
Nornik
Nornik, norniczek (Microtus) – rodzaj gryzoni z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Nowy!!: Sumer i Nornik · Zobacz więcej »
Nowa Chronologia (Davida Rohla)
Zestawienie porównawcze dwóch typów chronologii starożytnego Bliskiego Wschodu wg egiptologów Davida Rohla (Nowa Chronologia) oraz Iana Shawa (Tradycyjna) Nowa Chronologia (Davida Rohla) – system chronologiczny stworzony przez Davida Rohla (brytyjskiego egiptologa i historyka starożytności) rewidujący dotychczas uznawanąchronologię starożytnego Bliskiego Wschodu (Egiptu, Syropalestyny i Mezopotamii) przed 664 rokiem p.n.e. Jeden z kilkudziesięciu systemów rewizji chronologii starożytności spod znaku organizacji SIS i ISIS, jednak odrzucany przez środowisko naukowe.
Nowy!!: Sumer i Nowa Chronologia (Davida Rohla) · Zobacz więcej »
Pajęczaki
Pajęczaki (Arachnida) – gromada stawonogów z podtypu szczękoczułkopodobnych i nadgromady szczękoczułkowców.
Nowy!!: Sumer i Pajęczaki · Zobacz więcej »
Płytka wotywna Dudu
Płytka wotywna Dudu – kamienna płytka wotywna sumeryjskiego kapłana o imieniu Dudu, żyjącego za rządów Enmeteny (ok. 2450 p.n.e.), władcy miasta-państwa Lagasz.
Nowy!!: Sumer i Płytka wotywna Dudu · Zobacz więcej »
Piktogram
Biuro Rzeczy Znalezionych – piktogram Piktogram (— „narysowany” i grámma — „pismo”) – przedstawienie pojęcia (opisywanego wyrazem bądź równoważnikiem zdania) za pomocąobrazka w oderwaniu od zapisu.
Nowy!!: Sumer i Piktogram · Zobacz więcej »
Piramidy w Bośni
Visočica widzina z Visoko, zdjęcie z 2007 Domniemana Piramida Księżyca w Bośni Piramidy w Bośni – hipotetyczny zespół trzech piramid, którego odkrycie ogłosił w październiku 2005 mieszkający i pracujący w Stanach Zjednoczonych kontrowersyjny bośniacki archeolog amator Semir Osmanagić.
Nowy!!: Sumer i Piramidy w Bośni · Zobacz więcej »
Pirig-me
Pirig-me (sum. piriĝ.mè)Edzard D.O., Gudea..., s. 13.
Nowy!!: Sumer i Pirig-me · Zobacz więcej »
Pismo
Marinusa van Reymerswaelego ''Poborcy podatków'', pierwsza połowa XVI wieku Pismo – system umownych znaków graficznych, za pomocąktórych przedstawiany jest język mówiony.
Nowy!!: Sumer i Pismo · Zobacz więcej »
Pogromcy duchów
Samochód Pogromców Duchów Pogromcy duchów – amerykańska komedia grozy z 1984 w reżyserii Ivana Reitmana.
Nowy!!: Sumer i Pogromcy duchów · Zobacz więcej »
Poliandria
Poliandria (z polys – „liczny” oraz aner, dopełniacz andros – „mężczyzna”), wielomęstwo – forma poligamii, kiedy jedna kobieta ma kilku mężów jednocześnie.
Nowy!!: Sumer i Poliandria · Zobacz więcej »
Posąg Ur-Ningirsu II
Posąg Ur-Ningirsu II – kamienny posąg przedstawiający Ur-Ningirsu II, władcę sumeryjskiego miasta Lagasz, syna i następcę Gudei.
Nowy!!: Sumer i Posąg Ur-Ningirsu II · Zobacz więcej »
Posągi Gudei
Posągi Gudei – grupa rzeźb przedstawiających sumeryjskiego władcę Lagasz, który panował w drugiej połowie XXII wieku p.n.e. Zachowało się ponad trzydzieści posągów.
Nowy!!: Sumer i Posągi Gudei · Zobacz więcej »
Potop
Gustave Doré, ''Potop'' „Potop świata”. Rycina ze schrobenhausenowskiego warsztatu Carla Poellath Q.
Nowy!!: Sumer i Potop · Zobacz więcej »
Precesja
Precesja żyroskopu Ruchy osi planety („p” – precesja) Precesja lub ruch precesyjny – zjawisko zmiany kierunku osi obrotu obracającego się ciała.
Nowy!!: Sumer i Precesja · Zobacz więcej »
Proces o morderstwo z Nippur
Proces o morderstwo z Nippur – najstarsza znana rozprawa sądowa, która miała miejsce w Nippur w XIX wieku p.n.e. Spisany językiem sumeryjskim na tabliczce glinianej protokół procesu został odcyfrowany przez Samuela Kramera.
Nowy!!: Sumer i Proces o morderstwo z Nippur · Zobacz więcej »
Prostytucja sakralna
Tańcząca ''dewadasi'' Prostytucja sakralna – prostytucja związana z kultem bóstw miłości, płodności i macierzyństwa.
Nowy!!: Sumer i Prostytucja sakralna · Zobacz więcej »
Ptaki
Ptaki (Aves) – gromada stałocieplnych zwierząt z podtypu kręgowców.
Nowy!!: Sumer i Ptaki · Zobacz więcej »
Pu-abi
grobach królewskich z Ur; obecnie w zbiorach British Museum. Pu-abi (ok. 2500 p.n.e.) – sumeryjska królowa, której imię pojawia się na pieczęci cylindrycznej odkrytej w jednym z grobów królewskich w Ur, datowanych na okres wczesnodynastyczny III (połowa III tys. p.n.e.). Jej akadyjskie imię Pû-abi (w transliteracji z pisma klinowego zapisywane Pù-abi), znaczące „Usta ojca”, odczytywane było wcześniej przez uczonych po sumeryjsku jako Szubad (sum. ŠÙB.AD).
Nowy!!: Sumer i Pu-abi · Zobacz więcej »
Pu’annum
Pu'annum – według „''Sumeryjskiej listy królów''” szósty władca sumeryjski należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Pu’annum · Zobacz więcej »
Puszka al-Mughiry
Puszka al-MughiryPolska nazwa za: – puszka (pyksis) z kości słoniowej z 968 roku, należąca do księcia z rodu Umajjadów Al-Mughiry (zm. 976), obecnie w zbiorach Luwru.
Nowy!!: Sumer i Puszka al-Mughiry · Zobacz więcej »
Puzur-Sin z Gutium
Puzur-Sin (akad. Puzur-Sîn, tłum. „Ochronąjest bóg Sin”) – władca gutejski, syn i następca Habluma, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 7 lat.
Nowy!!: Sumer i Puzur-Sin z Gutium · Zobacz więcej »
Róża
róży czteropłatkowej Liść ''Rosa roxburghii'' róży dzikiej róży jabłkowatej róży pomarszczonej Róża (Rosa L.) – rodzaj krzewów należących do rodziny różowatych (Rosaceae).
Nowy!!: Sumer i Róża · Zobacz więcej »
Religia kananejska
Stela z trzymającym piorun Baalem, XV–XIII wiek p.n.e. Religia kananejska – system wierzeń ludów zamieszkałych w drugim i pierwszym tysiącleciu p.n.e. na terenie Kanaanu.
Nowy!!: Sumer i Religia kananejska · Zobacz więcej »
Reptilianie
Artystyczna wizja reptilianina Reptilianie (także jaszczuroludzie, saurianie, reptoidzi, istoty gadzie) – fikcyjny gatunek humanoidalnych gadów, wykreowany przez twórców fantasy oraz science fiction.
Nowy!!: Sumer i Reptilianie · Zobacz więcej »
Rimusz
Rimusz – władca z dynastii akadyjskiej; objął władzę nad imperium akadyjskim około roku 2278 p.n.e., po 55 latach panowania swojego ojca, Sargona Wielkiego.
Nowy!!: Sumer i Rimusz · Zobacz więcej »
Samsu-iluna
Samsu-ditany). Samsu-iluna (Samsu-iluna) – siódmy król Babilonii z I dynastii z Babilonu, syn i następca Hammurabiego, panował przez 38 lat (1749–1712 p.n.e.) Początek jego panowania nie był pomyślny, ponieważ Kasyci wtargnęli do kraju z pogranicza Elamu, zdobywając Uruk i Ur.
Nowy!!: Sumer i Samsu-iluna · Zobacz więcej »
Samuel Noah Kramer
Samuel Noah Kramer (ur. 28 września 1897 w Kijowie, zm. 26 listopada 1990) – amerykański asyriolog, specjalista w dziedzinie literatury, historii oraz języka Sumerów.
Nowy!!: Sumer i Samuel Noah Kramer · Zobacz więcej »
Sargon Wielki
Sargon z Akadu (akad. 𒊬𒊒𒄀 Šar-ru-gi), także Sargon Wielki, w starszych pracach historycznych jako Sargon Starszy – twórca i pierwszy władca Imperium Akadyjskiego, znany z podboju sumeryjskich miast-państw w XXIV i XXIII wieku p.n.e. Był założycielem dynastii akadyjskiej, która rządziła przez około sto lat po jego śmierci, aż do podboju Sumeru przez Gutejów.
Nowy!!: Sumer i Sargon Wielki · Zobacz więcej »
Ser
Ser podpuszczkowy twardy – tzw. ser żółty Ser – produkt spożywczy wytwarzany poprzez wytrącenie z mleka tłuszczu i białka w postaci skrzepu, który zostaje poddany dalszej obróbce.
Nowy!!: Sumer i Ser · Zobacz więcej »
Si’u
Si'u – władca gutejski, następca Jarlagandy, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 7 lat.
Nowy!!: Sumer i Si’u · Zobacz więcej »
Silulumesz
Silulumesz – władca gutejski, następca Szulme, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 6 lat.
Nowy!!: Sumer i Silulumesz · Zobacz więcej »
Sippar
Sippar (sum. zimbir(UD.KIB.NUN)ki; akad. Sippar, Sippir) – starożytne miasto w północnej Babilonii, położone na wschodnim brzegu Eufratu, około 60 km na północ od Babilonu; obecnie stanowisko archeologiczne Abu Habbah (tłum. „Ojciec nasion”)Gasche H., Janssen C., hasło Sippar, w: Meyers E.M. (wyd.), The Oxford..., s. 47.
Nowy!!: Sumer i Sippar · Zobacz więcej »
Siraran
Mapa Sumeru z zaznaczonym położeniem najważniejszych miast miasta-państwa Lagasz (kolor czerwony) Siraran (znane też pod nazwąSirara, Nina lub Nigin) – miasto w Sumerze, jedno z trzech (obok Lagasz i Girsu) najważniejszych miast w mieście-państwie Lagasz.
Nowy!!: Sumer i Siraran · Zobacz więcej »
Skarga do Ea-nasira
Muzeum Brytyjskim. Skarga do Ea-nasira – gliniana tabliczka datowana na ok.
Nowy!!: Sumer i Skarga do Ea-nasira · Zobacz więcej »
Srebrna waza Enmeteny
Srebrna waza Enmeteny – waza Enmeteny (ok. 2450 p.n.e.), władcy sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz, zdobiona reliefem (motywy zwierzęce w układzie pasowym) i opatrzona inskrypcjąwotywnąpoświęcającąten przedmiot bogu Ningirsu.
Nowy!!: Sumer i Srebrna waza Enmeteny · Zobacz więcej »
Starożytny Iran
Starożytny Iran, starożytna Persja − Iran w starożytności, od początku do podboju arabskiego.
Nowy!!: Sumer i Starożytny Iran · Zobacz więcej »
Stela Asarhaddona
Stela Asarhaddona z Sam’al; zbiory Muzeum Pergamońskiego w Berlinie. Stela Asarhaddona – monumentalna kamienna stela odkryta w końcu XIX wieku na stanowisku Zincirli (południowo-wschodnia Turcja), kryjącym pozostałości starożytnego miasta Sam’al.
Nowy!!: Sumer i Stela Asarhaddona · Zobacz więcej »
Stela Aszurbanipala z Babilonu
Stela Aszurbanipala z Babilonu – kamienna stela z przedstawieniem asyryjskiego króla Aszurbanipala (669–627? p.n.e.). Odnaleziona została w 1881 roku przez Hormuzda Rassama w Babilonie w trakcie prac wykopaliskowych prowadzonych na obszarze kryjącym pozostałości E-sagili, świątyni boga Marduka.
Nowy!!: Sumer i Stela Aszurbanipala z Babilonu · Zobacz więcej »
Stela Aszurbanipala z Borsippy
Stela Aszurbanipala z Borsippy – kamienna stela z przedstawieniem asyryjskiego króla Aszurbanipala (669–627? p.n.e.). Odnaleziona została w 1880 roku przez Hormuzda Rassama w Birs Nimrud (starożytnej Borsippie) w Iraku w trakcie prac wykopaliskowych prowadzonych na obszarze kryjącym pozostałości E-zidy, świątyni boga Nabu.
Nowy!!: Sumer i Stela Aszurbanipala z Borsippy · Zobacz więcej »
Stela sępów
Fragment Steli sępów – w górnej i w dolnej części steli Eanatum na czele wojska – u góry pieszo, a na dole na rydwanie Fragment Steli sępów – sępy rozszarpujące ciała wrogów Stela sępów – pomnik z wapienia o wysokości ok.
Nowy!!: Sumer i Stela sępów · Zobacz więcej »
Stela Ur-Nammu
Stela Ur-Nammu – dwustronna płyta z białego wapienia (1,5 x 3 m), wykonana za czasów panowania sumeryjskiego króla Ur-Nammu (2113-2096 p.n.e.) i mu poświęcona, zachowana jedynie we fragmentach.
Nowy!!: Sumer i Stela Ur-Nammu · Zobacz więcej »
Sumerowie
Sumeryjska figurka oranta z ogolonągłowąoraz w stroju w liściaste wzory (około 2400 roku p.n.e.) Sumerowie (sum. 𒊕𒈪, saĝ-ĝi6-ga, tłum. „czarnogłowi”) – starożytny lud nieznanego pochodzenia, który pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. stworzył cywilizację w południowej Mezopotamii – Sumer.
Nowy!!: Sumer i Sumerowie · Zobacz więcej »
Sumeryjska lista królów
Gliniany graniastosłup z tekstem ''Sumeryjskiej listy królów'', kopia WB / WB 444 (kopia G u Glassnera). Sumeryjska lista królów – dzieło sumeryjskiego piśmiennictwa, będące listąwładców i dynastii rządzących Sumerem, począwszy od królów panujących przed potopem, a na I dynastii z Isin kończąc (początek II tys. p.n.e.). Dzieło to ma charakter półlegendarny, dlatego dyskwalifikuje się je jako źródło historyczne i traktowane jest przez badaczy dziejów starożytnej Mezopotamii z dużądoząostrożności.
Nowy!!: Sumer i Sumeryjska lista królów · Zobacz więcej »
Swanowie
250px Swanowie (nazwa własna Maszwan, gruzińska w l.mn. – Swanebi, abchaska – Aszczanyła) – grupa etniczna zamieszkująca północno-zachodniąGruzję (Swanetię oraz wąwóz Kodori w Abchazji), posługująca się językiem swańskim.
Nowy!!: Sumer i Swanowie · Zobacz więcej »
Szamszi-Adad V
Szamszi-Adad V – władca Asyrii, syn i następca Salmanasara III, ojciec i poprzednik Adad-nirari III; według Asyryjskiej listy królów i asyryjskiej kroniki eponimów panować miał przez 13 lat.
Nowy!!: Sumer i Szamszi-Adad V · Zobacz więcej »
Szara
Szara – w mitologii mezopotamskiej bóg lokalny sumeryjskiego miasta Umma, gdzie czczono go w świątyni E-mah („Dom potężny”).
Nowy!!: Sumer i Szara · Zobacz więcej »
Szimigi
Szimigi – jeden z bogów panteonu mitologii huryckiej.
Nowy!!: Sumer i Szimigi · Zobacz więcej »
Szinear
Mapa starożytnego Bliskiego Wschodu z zaznaczonąBabilonią(Sumerem i Akkadem) i miastami Babilon, Uruk i Akkad (Agade) Szinear – kraina wzmiankowana kilkukrotnie w Biblii, najczęściej lokalizowana w południowej Mezopotamii i identyfikowana z Babilonią.
Nowy!!: Sumer i Szinear · Zobacz więcej »
Szkolnictwo sumeryjskie
Lista produktów zbożowych z około 3200 roku p.n.e. – przykład kategoryzacji pojęć w języku sumeryjskim, co było jednym z etapów edukacji szkolnej. Vorderasiatisches Museum Berlin, sygn. VAT 15246 Szkolnictwo sumeryjskie – system nabywania wiedzy w Sumerze.
Nowy!!: Sumer i Szkolnictwo sumeryjskie · Zobacz więcej »
Sztandar z Ur
Sztandar z Ur – strona wojenna Sztandar z Ur – zabytek sztuki sumeryjskiej, pochodzący z okresu wczesnodynastycznego (2900–2334 p.n.e.), znaleziony w południowej Mezopotamii w jednym z Grobów Królewskich z Ur.
Nowy!!: Sumer i Sztandar z Ur · Zobacz więcej »
Sztuka asyryjska
Sztuka asyryjska – rozwijała się początkowo pod silnym wpływem tradycji sumeryjskich, akadyjskich, później babilońskich.
Nowy!!: Sumer i Sztuka asyryjska · Zobacz więcej »
Sztuka babilońska
Najazd Elamitów około 2000 roku p.n.e. położył kres rozwojowi sztuki sumeryjskiej.
Nowy!!: Sumer i Sztuka babilońska · Zobacz więcej »
Sztuka starożytnej Mezopotamii
Tablica ścienna z Chafadżi przedstawiająca scenę picia wina, Irak, 2600–2370 pne. Sztuka starożytnej Mezopotamii – przejaw działalności artystycznej człowieka na obszarze, położonym w dorzeczu Tygrysu i Eufratu, w okresie od VI tysiąclecia p.n.e., tj.
Nowy!!: Sumer i Sztuka starożytnej Mezopotamii · Zobacz więcej »
Sztuka sumeryjska i akadyjska
Najstarsze ślady osadnictwa znalezione na terenach Mezopotamii pochodząz VIII tys. p.n.e. Sąto niewielkie osady złożone z glinianych domów na planie koła.
Nowy!!: Sumer i Sztuka sumeryjska i akadyjska · Zobacz więcej »
Szulgi
III dynastii z Ur (na zielono). Nanny w Ur; zbiory Luwru (AO 221870). Szulgi – król sumeryjski, syn Ur-Nammu, założyciela III dynastii z Ur, twórca potęgi tego państwa.
Nowy!!: Sumer i Szulgi · Zobacz więcej »
Szulme
Szulme – władca gutejski, następca Zarlagaba, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 6 lat.
Nowy!!: Sumer i Szulme · Zobacz więcej »
Szuqurtum
Szuqurtum (akad. ŠūqurtumFrayne D.R., Ur III Period..., s. 182., w transliteracji z pisma klinowego zapisywane šu-qur-tum, tłum. „Najdroższa”) – małżonka (sum. lukur) króla Szulgi (2096-2048 p.n.e.) z III dynastii z Ur.
Nowy!!: Sumer i Szuqurtum · Zobacz więcej »
Szuruppak
Szuruppak – starożytne miasto w Sumerze; obecnie stanowisko archeologiczne Fara w prowincji Al-Kadisijja w Iraku.
Nowy!!: Sumer i Szuruppak · Zobacz więcej »
Tarbisu
Tarbisu (akad. Tarbiṣu) – starożytne miasto w Asyrii, leżące ok.
Nowy!!: Sumer i Tarbisu · Zobacz więcej »
Tell Abu Hafur
Tell Abu Hafur – stanowisko archeologiczne położone w Syrii, w dorzeczu rzeki Chabur, w obrębie tzw.
Nowy!!: Sumer i Tell Abu Hafur · Zobacz więcej »
Tell Dżassa
Tell Dżassa (Tell Jassa, Tell Djassa, Tell Djassa el-Gharbi) – stanowisko archeologiczne położone w Syrii, w dorzeczu rzeki Chabur, w obrębie tzw.
Nowy!!: Sumer i Tell Dżassa · Zobacz więcej »
Tell Rad Szakra
Tell Rad Szakra (Tell Rad Shaqra, Tell Rad Shaqurah) – stanowisko archeologiczne położone w Syrii, na terenie starożytnej Północnej Mezopotamii.
Nowy!!: Sumer i Tell Rad Szakra · Zobacz więcej »
Tirigan
Tiriga, Tirigan – według Sumeryjskiej listy królów ostatni władca gutejski, który miał rządzić Sumerem przez 40 dni.
Nowy!!: Sumer i Tirigan · Zobacz więcej »
Treny Ludingirry
Treny Ludingirry – dwa żałobne teksty sumeryjskie na cześć zmarłych ojca i żony Ludingirry.
Nowy!!: Sumer i Treny Ludingirry · Zobacz więcej »
Tukulti-Ninurta I
Zasięg terytorialny królestwa średnioasyryjskiego w okresie jego największego rozwoju (koniec XIII – początek XI w. p.n.e.) tzw. ołtarz Tukulti-Ninurty I odnaleziony w Aszur; zbiory Muzeum Pergamońskiego w Berlinie. Głowica maczugi z umieszczonąna niej inskrypcjąwymieniającąimię Tukulti-Ninurty I; zbiory Luwru (AO 2152) Tukulti-Ninurta I (akad. Tukultī-Ninurta, tłum. „W bogu Ninurcie jest moja ufność”) – król Asyrii, syn i następca Salmanasara I, według Asyryjskiej listy królów panować miał przez 37 lat.
Nowy!!: Sumer i Tukulti-Ninurta I · Zobacz więcej »
Tumal
Tumal, Tummal – sumeryjskie miasto, położone na południe od Nippur, główny ośrodek kultu bogini Ninlil, małżonki boga Enlila.
Nowy!!: Sumer i Tumal · Zobacz więcej »
Tygrys (rzeka)
Tygrys (gr. Tígrēs lub Tígris, arab. دجلة, Nahr Dijlah) to obok Eufratu jedna z dwóch największych rzek Mezopotamii.
Nowy!!: Sumer i Tygrys (rzeka) · Zobacz więcej »
Umma (miasto)
okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.) Umma – starożytne miasto-państwo założone przez Sumerów w południowej Mezopotamii, znane przede wszystkim z długotrwałego sporu granicznego z sąsiadującym miastem-państwem Lagasz; obecnie stanowisko archeologiczne Dżucha (Jūkhā) w Iraku.
Nowy!!: Sumer i Umma (miasto) · Zobacz więcej »
Ur-abba
Ur-abba (sum. ur-ab-ba) – słabo znany władca sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz.
Nowy!!: Sumer i Ur-abba · Zobacz więcej »
Ur-Baba
Tabliczka z inskrypcjąUr-Baby wyliczającąwzniesione przez niego świątynie; zbiory Luwru (AO 261). Ur-Baba lub Ur-Bau (sum. ur.dba.ba6/u2, tłum. „sługa bogini Bau”) – władca sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz, panujący w 1.
Nowy!!: Sumer i Ur-Baba · Zobacz więcej »
Ur-gar
Ur-gar – słabo znany władca sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz, panujący pod koniec XXII w. p.n.e., zięć Ur-Baby.
Nowy!!: Sumer i Ur-gar · Zobacz więcej »
Ur-Lumma
Ur-Lumma – władca sumeryjskiego miasta-państwa Umma, panujący w 2 połowie XXV w. p.n.e. Syn Enakale, współczesny Enanatumowi I i Enmetenie z miasta-państwa Lagasz.
Nowy!!: Sumer i Ur-Lumma · Zobacz więcej »
Ur-Mama
Ur-Mama (sum. ur-ma-ma) – słabo znany władca sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz.
Nowy!!: Sumer i Ur-Mama · Zobacz więcej »
Ur-Nammu
Imperium III dynastii z Ur (na zielono) Ur (dziś Al-Muqaiyar w Iraku) British Museum Ur-Nammu, Ur-Namma (sum. ur-dnammu, ur-dnamma, tłum. „sługa bogini Nammu”) – sumeryjski władca, założyciel III dynastii z Ur, panował w latach 2113-2096 p.n.e..
Nowy!!: Sumer i Ur-Nammu · Zobacz więcej »
Ur-Nansze
Kamienna płytka wotywna przedstawiająca Ur-nansze (jako budowniczego z koszem na głowie) wraz z jego rodziną; znaleziona w Girsu (ob. Tall Luh); zbiory Luwru (AO 2344). Ur-Nansze (sum. ur.dnanše, tłum. „Sługa bogini Nansze”) – sumeryjski władca miasta-państwa Lagasz, panujący ok.
Nowy!!: Sumer i Ur-Nansze · Zobacz więcej »
Ur-Ningirsu I
Ur-Ningirsu I (sum. ur-dnin-ĝír-su, tłum. „sługa boga Ningirsu”) – władca sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz, pierwszy znany władca należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Ur-Ningirsu I · Zobacz więcej »
Ur-Ningirsu II
Ur-Ningirsu II (sum. ur.dnin.gír.su, tłum. „sługa boga Ningirsu”) – władca sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz, panujący pod koniec XXII w. p.n.e., syn i następca Gudei.
Nowy!!: Sumer i Ur-Ningirsu II · Zobacz więcej »
Urartu
Urartu, Ararat, Biajnili, Królestwo Wan (urart. KURbi-a-i-na, orm. Ուրարտու, tur. Urartular, pers. اورارتو) – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, na Wyżynie Armeńskiej (współcześnie terytorium byłego Urartu znajduje się w granicach Armenii, Turcji i Iranu).
Nowy!!: Sumer i Urartu · Zobacz więcej »
Uruk
Uruk (sum. unug/unuki; akad. Uruk; bibl. Erech) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, położone nad starym korytem Eufratu, współcześnie stanowisko archeologiczne Warka (też Al-Warka) w południowym Iraku, leżące ok.
Nowy!!: Sumer i Uruk · Zobacz więcej »
Urukagina
Fragment glinianego stożka z inskrypcjąbudowlanąUrukaginy; znaleziony w Girsu (Telloh); zbiory Luwru (AO 4598ab). Urukagina, Uruinimgina lub Irikagina – władca sumeryjskiego miasta-państwa Lagasz, ostatni przedstawiciel I dynastii z Lagasz; panował w latach 2378–2371 p.n.e. Został władcąpo przewrocie, podczas którego zdetronizowano poprzedniego władcę Lugalandę.
Nowy!!: Sumer i Urukagina · Zobacz więcej »
Usz (władca Ummy)
Usz – władca sumeryjskiego miasta-państwa Umma, panujący w 1 połowie XXV w. p.n.e. Wspomniany jest w inskrypcji Entemeny, władcy miasta-państwa Lagasz, opisującej historię konfliktow pomiędzy miastami-państwami Umma i Lagasz.
Nowy!!: Sumer i Usz (władca Ummy) · Zobacz więcej »
Utuhengal
Utuhengal (sum. dutu-he2-gal2; tłum. „bóg Utu jest obfitością/dostatkiem”) – sumeryjski władca miasta-państwa Uruk, panujący w latach 2116 - 2110 p.n.e.; według „''Sumeryjskiej listy królów''” jedyny przedstawiciel V dynastii z UrukPiotr Michalowski, „Sumerian...”, s. 84.
Nowy!!: Sumer i Utuhengal · Zobacz więcej »
Vojtech Zamarovský
Vojtech Zamarovský, (ur. 5 października 1919 w Trenczynie lub Zamarovcach, zm. 26 lipca 2006 w Pradze) – słowacki prozaik, autor słowackiej i czeskiej literatury faktu, publicysta, badacz, propagator hellenizmu i olimpizmu, tłumacz, prawnik, podróżnik, agent wywiadu.
Nowy!!: Sumer i Vojtech Zamarovský · Zobacz więcej »
Warzenie piwa
Warzenie piwa Warzenie piwa – w znaczeniu szerszym pod tym pojęciem rozumie się ogół czynności mających na celu wytworzenie piwa jako gotowego produktu spożywczego.
Nowy!!: Sumer i Warzenie piwa · Zobacz więcej »
Winorośl właściwa
Winorośl właściwa (Vitis vinifera L.), nazywana także winorośląwinną, latorośląwinną– gatunek z rodziny winoroślowatych.
Nowy!!: Sumer i Winorośl właściwa · Zobacz więcej »
XVII wiek p.n.e.
XVII WIEK P.N.E. XIX wiek p.n.e. XVIII wiek p.n.e. XVII wiek p.n.e. XVI wiek p.n.e. XV wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XVII wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXI wiek p.n.e.
XXI WIEK P.N.E. XXIII wiek p.n.e. XXII wiek p.n.e. XXI wiek p.n.e. XX wiek p.n.e. XIX wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXI wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXIV wiek p.n.e.
XXIV WIEK P.N.E. XXVI wiek p.n.e. XXV wiek p.n.e. XXIV wiek p.n.e. XXIII wiek p.n.e. XXII wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXIV wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXIX wiek p.n.e.
XXIX WIEK P.N.E. XXX wiek p.n.e. XXIX wiek p.n.e. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXIX wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXV wiek p.n.e.
XXV WIEK P.N.E. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. XXV wiek p.n.e. XXIV wiek p.n.e. XXIII wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXV wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXVI wiek p.n.e.
XXVI WIEK P.N.E. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. XXV wiek p.n.e. XXIV wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXVI wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXVII wiek p.n.e.
XXVII WIEK P.N.E. XXIX wiek p.n.e. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. XXV wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXVII wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXVIII wiek p.n.e.
Paleogeografia Niderlandów, 2750 rok p.n.e. XXVIII WIEK P.N.E. XXX wiek p.n.e. XXIX wiek p.n.e. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXVIII wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXX wiek p.n.e.
V tysiąclecie p.n.e. IV tysiąclecie p.n.e. XXXI wiek p.n.e. XXX wiek p.n.e. XXIX wiek p.n.e. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXX wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
XXXI wiek p.n.e.
V tysiąclecie p.n.e. IV tysiąclecie p.n.e. XXXII wiek p.n.e. XXXI wiek p.n.e. XXX wiek p.n.e. XXIX wiek p.n.e. XXVIII wiek p.n.e. XXVII wiek p.n.e. XXVI wiek p.n.e. Urodzili się.
Nowy!!: Sumer i XXXI wiek p.n.e. · Zobacz więcej »
Zaświaty
Tryptyk „Ogród rozkoszy“: Ogród Eden Hieronim Bosch Zaświaty – w wierzeniach religijnych oznacza świat (lub światy) istniejący poza przestrzeniądostępnąbezpośredniej percepcji wyznaczony najczęściej poprzez konkretny model kosmosu dla różnych ludów lub obszarów świata.
Nowy!!: Sumer i Zaświaty · Zobacz więcej »
Zabala
Larsy. Zabala, Zabalam (sum. zabala/zabalam(ZA.MÚŠ.UNUG)ki, też zábala/zábalam(ZA.MÙŠ.UNUG)ki) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, w III tys.
Nowy!!: Sumer i Zabala · Zobacz więcej »
Zakon Hermesa
Zakon Hermesa – fikcyjne stowarzyszenie magów z gry fabularnej Ars Magica oraz Tradycja z gry fabularnej Mag: Wstąpienie.
Nowy!!: Sumer i Zakon Hermesa · Zobacz więcej »
Zarlagab
Zarlagab – władca gutejski, następca Inkiszusza, który według Sumeryjskiej listy królów miał rządzić Sumerem przez 6 lat.
Nowy!!: Sumer i Zarlagab · Zobacz więcej »
Zecharia Sitchin
Zecharia Sitchin (ur. 11 lipca 1920 w Baku, zm. 9 października 2010 w Nowym Jorku) – amerykański pisarz i dziennikarz, jeden z twórców paleoastronautyki.
Nowy!!: Sumer i Zecharia Sitchin · Zobacz więcej »
Zjednoczone Emiraty Arabskie
Centrum Abu Zabi Zjednoczone Emiraty Arabskie (arab. الإمارات العربيّة المتّحدة, trb. al-Imārāt al-’arabijja al-Muttaḥida), ZEA – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, położone nad ZatokąPerskąi Omańską, składające się z siedmiu emiratów: Abu Zabi, Dubaj, Szardża, Adżman, Umm al-Kajwajn, Ras al-Chajma i Fudżajra.
Nowy!!: Sumer i Zjednoczone Emiraty Arabskie · Zobacz więcej »
Zmarli w roku 1968
Lista osób zmarłych w 1968.
Nowy!!: Sumer i Zmarli w roku 1968 · Zobacz więcej »
Zuqaqqip
Zuqaqqip – według Sumeryjskiej listy królów dziewiąty władca sumeryjski należący do tzw.
Nowy!!: Sumer i Zuqaqqip · Zobacz więcej »
0
Zero (zapisywane jako 0) – element neutralny dodawania; najmniejsza nieujemna liczba.
Nowy!!: Sumer i 0 · Zobacz więcej »
100 najlepszych książek Norweskiego Klubu Książki
– lista 100 najważniejszych książek w historii, głównie powieści, która powstała w 2002 roku.
Nowy!!: Sumer i 100 najlepszych książek Norweskiego Klubu Książki · Zobacz więcej »
1882
Bez opisu.
Nowy!!: Sumer i 1882 · Zobacz więcej »
3000 p.n.e.
(datowanie przybliżone).
Nowy!!: Sumer i 3000 p.n.e. · Zobacz więcej »
