Szybszy dostęp niż przeglądarce!
42 kontakty: Amdo, Awalokiteśwara, Ü-Tsang, Bön, Bhutan, Bodhisattwa, Budda Siakjamuni, Buddyzm tybetański, Cangjang Gjaco, Congkhapa, Dalajlama, Drepung, Dynastia Qing, Dzionang, Ganden, Ganges, Gelug, Gendun Gjaco, Imperium tybetańskie, Język tybetański, Jonten Gjaco, Karma Kagyu, Karmapa, Kham, Kuku-nor, Ladakh, Lhasa, Lobsang Czokji Gjalcen, Mandżurowie, Manjushri, Moinba, Ojraci, Pałac Potala, Panczenlama, Pinyin tybetański, Qinghai, Sangje Gjaco, Sonam Czopel, Sonam Gjaco, Songcen Gampo, Transliteracja Wyliego, Xigazê.
Amdo
Historyczny obszar Tybetu Amdo (tyb.: ཨ༌མདོ, Wylie: a mdo, ZWPY: Amdo) – historyczny region Tybetu, obejmujący terytoria na wschód od Wyżyny Tybetańskiej i na południe od jeziora Kuku-nor.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Amdo · Zobacz więcej »
Awalokiteśwara
Avalokitesvara z tysiącem ramion Bogini Guanyin, Kuala Lumpur Płaskorzeźba Bodhisattwa Avalokiteśwara, Japonia, 2 poł XX w., Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie Awalokiteśwara (skt. अवलोकितेश्वर trl. Avalokiteśvara, ang. Avalokiteshvara, dosł. Pan patrzący w dół (tzn. ze współczuciem); tyb. སྤྱན་རས་གཟིགས།, Wylie: spyan ras gzigs, wymowa: Czenrezig lub Cienrezig – jest jednym z najważniejszych bodhisattwów w buddyzmie mahajany i wadżrajany, uosabiającym współczucie.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Awalokiteśwara · Zobacz więcej »
Ü-Tsang
Regiony historyczne w Tybecie i obszar kontrolowany przez to państwo w okresie międzywojennym na tle współczesnych granic prowincji Ü-Tsang (tyb.: དབུས་གཙང་, Wylie: Dbus-gtsang, ZWPY: Ü-Zang) − jeden z trzech tradycyjnych regionów (prowincji) Tybetu, obok Amdo i Kham.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Ü-Tsang · Zobacz więcej »
Bön
koła życia według tradycji bön Bön – starożytna tybetańska tradycja religijna, istniejąca przed buddyzmem tybetańskim, uległa znacznemu przekształceniu pod jego wpływem i współcześnie z nim koegzystuje.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Bön · Zobacz więcej »
Bhutan
250px Bhutan (dzongkha འབྲུག་ཡུལ་, ang. Bhutan), oficjalnie Królestwo Bhutanu (dzongkha འབྲུག་ཡུལ་, ang. Kingdom of Bhutan) – państwo śródlądowe w Azji Południowej, we wschodnich Himalajach, graniczące na północy, zachodzie i wschodzie z Chinami, a na południu z Indiami.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Bhutan · Zobacz więcej »
Bodhisattwa
Boddhisattva Mandźuśri (Monju), Japonia Sakralny posąg buddyjski (Bodhisattwa Kannon), 2 poł XIX wieku, Japonia, Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie Bodhisattwa (skt.: बोधिसत्त्व bodhisattva, dosł. przebudzone dobro; tyb. བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་, Wylie: byang chub sems dpa', dosł. bohater umysłu oświecenia; chiń. 菩薩, pinyin: púsà, kor. 보살 posal; jap. bosatsu; wiet. bồ tát) – w buddyzmie tradycji mahāyāna istota, która przez systematyczne ćwiczenie wyzwalających działań (skt. paramita) dąży do stanu buddy, kierując się altruistycznąmotywacjąprzynoszenia pożytku innym.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Bodhisattwa · Zobacz więcej »
Budda Siakjamuni
Ilustracja Buddy z XIX wieku Budda Siakjamuni (żył w latach prawdopodobnie 563–483 p.n.e.Daty życia Buddy sąobiektem kontrowersji. Zobacz: era buddyjska.), właściwie Siddhartha Gautama z rodu Śakjów – indyjski książę, filozof i reformator religijny, twórca buddyzmu.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Budda Siakjamuni · Zobacz więcej »
Buddyzm tybetański
Wylie: mkhas grub dge legs dpal bzang po; 1385–1438). Od słowa lama pochodzi określenie buddyzmu tybetańskiego jako lamaizmu Buddyzm tybetański (tyb.: བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན།, Wylie: bod brgyud nang bstan; określany też jako lamaizm, choć nazwa ta bywa odbierana jako pejoratywna i jest merytorycznie niesłuszna) – odmiana buddyzmu, która jest głównąreligiąTybetu i jego regionów sąsiadujących (np. Bhutanu, Nepalu, Sikkimu i Ladakhu) od czasu ustanowienia jej jako religii państwowej przez króla Trisong Decena (Wylie: khri srong lde btsan) panującego w Tybecie w okresie od roku 755 do 797.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Buddyzm tybetański · Zobacz więcej »
Cangjang Gjaco
Cangjang Gjaco (tyb. ཚང་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་ Wylie: tshang-dbyangs-rgya-mtsho, ZWPY: Cangyang Gyaco; ur. 1682 lub 1683 w Monjul, zm. 1706, 1707 lub 1746) – najwyższy inkarnowany lama szkoły Gelug buddyzmu tybetańskiego, szósty dalajlama, poeta, autor miniatur i pieśni o tematyce miłosnej, aktywny również w innych dziedzinach sztuki.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Cangjang Gjaco · Zobacz więcej »
Congkhapa
klasztorze Kumbum (Chiny) przedstawiająca Tsongkhapę Je Tsongkhapa Losang Drakpa (tyb.: ཙོང་ཁ་པ།, Wylie: tsong kha pa, ZWPY: Zongkaba; ur. 1357, zm. 1419) – reformator i uczony buddyjski z Tybetu, założyciel szkoły Gelug.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Congkhapa · Zobacz więcej »
Dalajlama
Tenzin Gjaco – obecny czternasty Dalajlama Dalajlama (tyb. ཏཱ་ལའི་བླ་མ་, Wylie: taa-la’i bla-ma, ZWPY: Dalai Lama) – przedstawiciel szkoły gelug – jednej z czterech największych szkół buddyzmu tybetańskiego.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Dalajlama · Zobacz więcej »
Drepung
Drepung (tyb. འབྲས་སྤུངས་, Wylie: ’bras spungs, ZWPY: Zhaibung) – jeden z trzech wielkich klasztorów uniwersytetów Gelug w Tybecie (nazwa dokładnie oznacza „Stos Ryżu”).
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Drepung · Zobacz więcej »
Dynastia Qing
Dynastia Qing, wym.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Dynastia Qing · Zobacz więcej »
Dzionang
Dzionang lub Dzionangpa (język tybetański: ཇོ་ནང་, transliteracja Wyliego: Jo-nang, ZWPY: Qonang; język chiński: 觉囊派, juénáng pài) – szkoła buddyzmu tybetańskiego, która stała się szeroko znana w Tybecie w XIII wieku.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Dzionang · Zobacz więcej »
Ganden
Ganden (tyb. དགའ་ལྡན, Wylie dGa'-ldan, ZWPY Gandain) – klasztor tybetański w Tybecie, jeden z trzech głównych ośrodków szkoły Gelug obok Drepung i Sera.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Ganden · Zobacz więcej »
Ganges
Ganges (hindi गंगा IPA:, sanskryt गङ्गा) – rzeka w południowej Azji, przepływająca przez Indie i Bangladesz.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Ganges · Zobacz więcej »
Gelug
Gelug (tyb. དགེ་ལུགས་པ།, Wylie: dge lugs pa, ZWPY: Gêlug-pa; nazwa po tybetańsku oznacza system szlachetności) – jedna z czterech głównych tradycji (szkół, obrządków) buddyzmu tybetańskiego nauczających hinajany, mahajany i wadżrajany.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Gelug · Zobacz więcej »
Gendun Gjaco
Gendun Gjaco (tyb.: དགེ་འདུན་རྒྱ་མཚོ།, Wylie: dGe-'dun rgya-mtsho, ZWPY: Gêndün Gyaco; ur. 30 grudnia 1475 w Tanag Sekme, w pobliżu Shigatse, zm. 24 marca 1542) – jeden z głównych lamów tradycji gelug buddyzmu tybetańskiego, uważany za kolejnąinkarnację Gendun Drupy.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Gendun Gjaco · Zobacz więcej »
Imperium tybetańskie
Dolina Jarlung w pobliżu Lhasy, matecznik tybetańskiej państwowości Imperium tybetańskie – wczesny okres w historii Tybetu, który rozpoczął się wraz z powstaniem pierwszego państwa tybetańskiego w VII wieku n.e., i zakończył się jego późniejszym o dwieście lat rozpadem.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Imperium tybetańskie · Zobacz więcej »
Język tybetański
Inskrypcja w języku tybetańskim Mantra „Om mani padme hum” w alfabecie tybetańskim z użyciem znaków do zapisu dźwięków obcojęzycznych Język tybetański (tyb., Wylie: bod-skad, ZWPY: Pögä) – język z gałęzi tybeto-birmańskiej języków chińsko-tybetańskich.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Język tybetański · Zobacz więcej »
Jonten Gjaco
Jonten Gjaco IV Dalajlama (tyb. ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་, Wylie Yon-tan-rgya-mts'o; ur. 15 lutego 1589 w pobliżu jeziora Kuku-nor, zm. 21 stycznia 1617 w klasztorze Drepung) – czwarty w linii reinkarnujących się dalajlamów, wnuk mongolskiego władcy Ałtan-chana.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Jonten Gjaco · Zobacz więcej »
Karma Kagyu
Karma Kagyu (tyb.: ཀརྨ་བཀའ་བརྒྱུད, Wylie: karma bka' brgyud) – jedna ze szkół buddyzmu tybetańskiego zapoczątkowana przez I Karmapę Dysum Czienpa (1110-1193).
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Karma Kagyu · Zobacz więcej »
Karmapa
Karmapa (tyb.: ཀརྨ་པ་，Wylie: karma pa, ZWPY: Garmaba) – jest zwierzchnikiem Karma Kagyu (Karma Kagju), największej z kilku buddyjskich linii przekazu, które tworząszkołę Kagyu (Kagju), jednąz czterech głównych szkół buddyzmu tybetańskiego.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Karmapa · Zobacz więcej »
Kham
Usytuowanie regionu Kham Tradycyjne domy w Xiangcheng Kham (tyb.: ཁམས, Wylie: khams, ZWPY: Kam; język chiński: 康巴; pinyin: Kāngbā) – historyczny region we wschodnim Tybecie.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Kham · Zobacz więcej »
Kuku-nor
Kuku-nor (tyb.: མཚོ་སྔོན་པོ, Wylie: Mtsho-sngon-po, ZWPY: Co Ngoinbo) – słone, bezodpływowe jezioro pochodzenia tektonicznego w Chinach, w prowincji Qinghai.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Kuku-nor · Zobacz więcej »
Ladakh
Ladakh (tyb.: ལ་དྭགས་; Wylie: la-dwags, hindi: लद्दाख़, urdu: لدّاخ; „kraj wysokich przełęczy”) – region administrowany przez Indie jako terytorium związkowe.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Ladakh · Zobacz więcej »
Lhasa
Lhasa (tyb., Wylie: lha-sa, ZWPY: Lhasa) – stolica i największe miasto chińskiego Tybetańskiego Regionu Autonomicznego.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Lhasa · Zobacz więcej »
Lobsang Czokji Gjalcen
IV Panczenlama Lobsang Czokji Gjalcen (tyb. བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་་, wylie: blo-bzang-chos-kyi-rgyal-mtshan; ur. 1567, 1569 lub 1570 zm. 1662) – czwarty Panczenlama.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Lobsang Czokji Gjalcen · Zobacz więcej »
Mandżurowie
Mandżurskie damy na fotografii z pocz. XX wieku Mandżurowie (mandż. Manju) – naród wywodzący się z plemion tungusko-mandżurskich ałtajskiej ligi językowej, zamieszkujących od zamierzchłych czasów północno-wschodniąMandżurię.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Mandżurowie · Zobacz więcej »
Manjushri
'''Tradycyjna figurka z Nepalu ze swymi atrybutami''' Monju Bosatsu w klasztorze Myoshinji w Kioto, Japonia Manjushri (skr. मञ्जुश्री, Mañjuśrī, Manjushri, Mandziuśri (chiń. 文殊師利 Wénshū Shīlì, 文殊 Wénshū; kor. Munsu(sari); jap. Monju) – w buddyzmie Bodhisattwa Mądrości. Należy do 3 najważniejszych bodhisattwów w mahajanie i wadżrajanie (obok Awalokiteśwary i Wadżrapaniego). Jest emanacjąbuddy Wajroczany (jednego z buddów 5 rodzin). Inspiruje do odkrywania pustki (świadcząo tym m.in. przedmioty, które trzyma w swoich dłoniach – w prawej miecz odcinający dualistyczne spojrzenie na rzeczywistość, a w lewej kwiat lotosu, na którym spoczywa tekst Pradżniaparamity). Z tego też powodu nazywany jest też bodhisattwąmądrości. Jest przedstawiany w postaci 16-letniego młodzieńca, co daje w ten sposób wskazówkę, iż mądrość nie musi być kojarzona z dojrzałym wiekiem. Uważa się, że Mandziuśri przebywa obecnie w czystej krainie, która ma swoje ziemskie odniesienie w rejonie chińskich gór Wutai Shan (Pięć gór raju). W XIX w. Mipham Rinpocze (1846–1912) opracował MO (jest to tybetańska sztuka wróżenia), która opiera się na postaci bodhisattwy Mandziuśriego i jego mantrze OM AH RA PA TSA NA DHI. Jest jidamem na którego medytowało wielu wielkich mistrzów przeszłości jak ww. Mipham Rinpocze i Szantidewa. EmanacjąMandziuśriego był m.in. wielki mistrz i współinicjator niesekciarskiego ruchu Rime – Dziamjang Khjentse Rinpocze. Istnieje kilka form Mandziuśriego m.in. w kolorze białym, żółtym (złotym). Kategoria:Bodhisattwowie.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Manjushri · Zobacz więcej »
Moinba
Moinba (Ménbā Zú) – oficjalnie uznana mniejszość narodowa w Chińskiej Republice Ludowej, z grupy ludów tybetańskich.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Moinba · Zobacz więcej »
Ojraci
Ojraci (ojracki, kałm. Өөрд, mong. Ойрад) – zachodnia grupa ludów mongolskich, pod koniec XX wieku licząca ok.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Ojraci · Zobacz więcej »
Pałac Potala
Śnieżny lew u wejścia do kompleksu. Pałac Potala (tyb.: པོ་ཏ་ལ; Wylie: Po-ta-la, ZWPY: Bodala) – zimowa rezydencja nominalnych władców Tybetu do 1959 roku, kiedy Dalajlama XIV został zmuszony do ucieczki w wyniku nieudanego powstania.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Pałac Potala · Zobacz więcej »
Panczenlama
Panczenlama (tyb.: པན་ཆེན་བླ་མ, Wylie: pan-chen bla-ma, ZWPY: Bainqên Lama) – duchowny buddyjski, uważany za drugiego w hierarchii przywódcę duchowego buddyjskiej szkoły Gelugpa.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Panczenlama · Zobacz więcej »
Pinyin tybetański
Tybetański pinyin (chiń. 藏文拼音 Zàngwén Pīnyīn, stąd skrót ZWPY) – oficjalna transkrypcja języka tybetańskiego przy użyciu alfabetu łacińskiego, używana na terenie ChRL.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Pinyin tybetański · Zobacz więcej »
Qinghai
Qinghai (tyb.: མཚོ་སྔོན་ mtsho-sngon, mong.: Köke Naγur, mandż.: Huhu Noor) – zachodnia prowincja Chińskiej Republiki Ludowej, której nazwa bierze się od rozległego, górskiego jeziora Qinghai.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Qinghai · Zobacz więcej »
Sangje Gjaco
Sangje Gjaco Sangje Gjaco (tyb. རྒྱ་མཚོ་, wylie: sangs-rgyas-rgya-mtsho;ur. 1653 zm. 1705) – tybetański polityk, lekarz, astrolog, historyk, językoznawca, teoretyk literatury, filozof i prawnik.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Sangje Gjaco · Zobacz więcej »
Sonam Czopel
Sonam Czopel, także Sonam Rapten (tyb. བསོད་ནམས་, wylie: bsod-nams; ur. 1595 zm. 1657 lub 5 kwietnia 1658) – tybetański mnich i polityk, bliski współpracownik czwartego dalajlamy Jontena Gjaco, następnie czangdzo (sekretarz) Ngałanga Lobsanga Gjaco, piątego dalajlamy.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Sonam Czopel · Zobacz więcej »
Sonam Gjaco
Sonam Gjaco III Dalajlama (tyb.: བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་, Wylie: bSod-nams rgya-mtsho, ZWPY: Soinam Gyaco; ur. 30 marca 1543 w Tolung, w pobliżu Lhasy, zm. 21 kwietnia 1588) – trzeci w linii reinkarnujących się lamów tradycji gelug buddyzmu tybetańskiego, pierwszy z tytułem dalajlamy (dwóm poprzednikom nadany pośmiertnie).
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Sonam Gjaco · Zobacz więcej »
Songcen Gampo
Songcen Gampo (tyb.: སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་, Wylie: srong-btsan sgam-po, ZWPY: Songzain Gambo; zm. 649) - król (canpo) Tybetu z dynastii z Jarlungu, panujący w latach 609/614 - 649.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Songcen Gampo · Zobacz więcej »
Transliteracja Wyliego
Transliteracja Wyliego – najczęściej stosowana transliteracja języka tybetańskiego, zaprezentowana przez tybetologa Turrella Wyliego (1927–1984) w 1959.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Transliteracja Wyliego · Zobacz więcej »
Xigazê
Xigazê (tyb., Wylie gzhis-ka-rtse, ZWPY Xigazê) – miasto na prawach prefektury w południowej części Tybetańskiego Regionu Autonomicznego, w Chinach.
Nowy!!: Lobsang Gjaco i Xigazê · Zobacz więcej »
