Spis treści
377 kontakty: Abu Simbel, Abydos, Achemenidzi, Ad-Dachila, Aha (faraon), Ahmose I, Akademia (starożytność), Al-Bahrijja, Al-Farafira, Al-Kusajr (Egipt), Aleksander Macedoński, Aleksandria, Alfabet koptyjski, Amarna, Amaunet, Amenemhat I, Amenemhat III, Amenemnesu, Amenhotep III, Amon (bóg egipski), Anatolia, Animalizm, Antinoopolis, Anubis, Apis (mitologia), Apollonios z Rodos, Archeowieści, Archipelag Malajski, Arsinoe (miasto w Egipcie), Artakserkses III, Artatama I, Arystarch z Samotraki, Średnie Państwo, Asuan, Świątynie egipskie, Asyria, Aszurbanipal, Ateny, Atfih, Athribis (Dolny Egipt), Athribis (Górny Egipt), Aton, Atum, Awaris, Awidiusz Kasjusz, Azja Mniejsza, Azja Zachodnia, Łucznik (żołnierz), Żydzi, Ba (dusza), ... Rozwiń indeks (327 jeszcze) »
- Starożytne ludy
Abu Simbel
Abu Simbel (arab. أبو سمبل, Abu Sumbul) – stanowisko archeologiczne w południowym Egipcie, w muhafazie Asuan, obejmujące kompleks dwóch świątyń zbudowanych w latach 1264–1244 p.n.e. (bądź 1244–1224 p.n.e.), za rządów faraona Ramzesa II.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Abu Simbel
Abydos
„Wielka świątynia” Setiego I w Abydos Abydos (eg. Abdżu, arab. Arabat El-Madfurnah – Pogrzebany Arabat) – starożytne miasto w Górnym Egipcie, obecnie maleńka wioska na zachodnim brzegu Nilu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Abydos
Achemenidzi
Rozwój terytorialny Imperium Achemenidów Achemenidzi (staropers. 𐎧𐏁𐏂) – dynastia panująca w Persji w latach 550–330 p.n.e. Nazwa dynastii wiąże się z imieniem legendarnego Achemenesa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Achemenidzi
Ad-Dachila
Ad-Dachila Stara dzielnica w miejscowości Mut Meczet w Al-Kasr Ad-Dachila albo Ad-Dachla (arab. الواحة الداخلة.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ad-Dachila
Aha (faraon)
Aha – władca starożytnego Egiptu z I dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Aha (faraon)
Ahmose I
Ahmose I (także Amosis, Amasis lub Ahmes, Jahmes) – faraon, władca starożytnego Egiptu, z XVIII dynastii, z początków Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ahmose I
Akademia (starożytność)
Pałacu Apostolskim Akademia – szkoła założona w Atenach ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Akademia (starożytność)
Al-Bahrijja
Al-Wahat al-Bahrijja – grupa oaz w północno-zachodnim Egipcie, na Pustyni Libijskiej, w muhafazie Giza.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Al-Bahrijja
Al-Farafira
Al-Farafira (Farafra) – miasto i oaza w zachodnim Egipcie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Al-Farafira
Al-Kusajr (Egipt)
Al-Kusajr (arab. القصير Al-Quşayr, gr. Leukos Limen) – miasto portowe liczące ponad 24 tys.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Al-Kusajr (Egipt)
Aleksander Macedoński
Aleksander III Macedoński (Aleksandros ho Tritos ho Makedon) zwany też Aleksandrem Wielkim (Aleksandros ho Megas) i niezwyciężonym (άνίκητος) (ur. 19–20 lipca 356 p.n.e. w Pelli, zm. 10 czerwca 323 p.n.e. w Babilonie) – król Macedonii z dynastii Argeadów w latach 336–323 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Aleksander Macedoński
Aleksandria
Nowy gmach Biblioteki Aleksandryjskiej Aleksandria (Al-Iskandarijja;;, Aleksandreia; kopt. ⲣⲁⲕⲟϯ, Rakodī) – drugie co do wielkości miasto w Egipcie (z liczbą4,11 mln mieszkańców w 2006) i aglomeracja z liczbą4,48 mln mieszkańców w 2008, co stawia jąna szóstym miejscu wśród wszystkich aglomeracji Afryki.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Aleksandria
Alfabet koptyjski
Alfabet koptyjski – alfabetyczne pismo powstałe około I wieku naszej ery, służące do zapisu języka koptyjskiego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Alfabet koptyjski
Amarna
Plan Achetaton Echnaton z rodzinąoddaje cześć Atonowi Amarna (staroegipskie Achetaton) – miejscowość nad środkowym biegiem Nilu, na wschodnim brzegu, około 320 km na południe od Kairu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Amarna
Amaunet
Amaunet (Amonet, Imentet) (egip. Jmn.t, gr. Amauni) – bogini egipska.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Amaunet
Amenemhat I
Amenemhat I – faraon – władca starożytnego Egiptu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Amenemhat I
Amenemhat III
Amenemhat III – faraon, władca starożytnego Egiptu z XII dynastii, z okresu Średniego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Amenemhat III
Amenemnesu
Amenemnesu – władca starożytnego Egiptu, z XXI dynastii, panował w XI wieku p.n.e. Najstarszy syn Smendesa I I i Tentamon II, córki Ramzesa XI.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Amenemnesu
Amenhotep III
Amenhotep III – faraon – władca starożytnego Egiptu z XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Amenhotep III
Amon (bóg egipski)
Amon (egip. Imn – ukryty; również Amon-Ra/Re, Amoun, Amun, Amen; rzadziej Imen, Ammon, Hammon), utożsamiany z Ra/Re – egipski bóg, sprawca niewidzialnego wiatru, urodzaju, płodności.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Amon (bóg egipski)
Anatolia
data dostępu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Anatolia
Animalizm
Animalizm (łac. animal „zwierzę”), inaczej zoolatria (gr. zoo „zwierzę” + lateria „służba”) – zespół wierzeń występujący w religiach pierwotnych, głównie Egiptu i Indii, którego przedmiotem jest kult zwierząt.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Animalizm
Antinoopolis
Ruiny Antinoopolis na rycinie z 1809 r. Antinoopolis, także: Antinoe (z gr.) – starożytne miasto egipskie założone około 137 roku przez cesarza rzymskiego Hadriana na cześć zmarłego kochanka i dworzanina Antinousa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Antinoopolis
Anubis
Anubis – w egipskiej mitologii bóg o głowie szakala, ściśle łączony z mumifikacjąi życiem pozagrobowym.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Anubis
Apis (mitologia)
Sakkarze, obecnie na wystawie w Luwrze, Paryż Apis (grecka forma egipskiego imienia Hapi – boga Nilu, który kontrolował wylewy rzeki) – święty byk w Memfis, uważany za wcielenia Ptaha, później Ozyrysa, przez co został bóstwem podziemnym kojarzonym z minerałami i klejnotami; przez Greków utożsamiany z Hadesem.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Apis (mitologia)
Apollonios z Rodos
Apollonios z Rodos, Apolloniusz Rodyjski (ur. pocz. III w. p.n.e., zm. po 246 p.n.e.) – grecki poeta i erudyta.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Apollonios z Rodos
Archeowieści
Archeowieści – popularnonaukowy portal internetowy poświęcony tematyce archeologicznej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Archeowieści
Archipelag Malajski
Położenie Archipelagu Malajskiego Archipelag Malajski – największy archipelag na Ziemi, złożony z ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Archipelag Malajski
Arsinoe (miasto w Egipcie)
Arsinoe – miasto w starożytnym Egipcie, dziś Suez, założone przez Ptolemeusza II Filadelfosa i nazwane na cześć jego żony Arsinoe.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Arsinoe (miasto w Egipcie)
Artakserkses III
Artakserkses III Ochos (staropers. 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂) (zm. 338 p.n.e.) – król perski z dynastii Achemenidów, syn i następca Artakserksesa II oraz królowej Statejry.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Artakserkses III
Artatama I
Artatama I (przypuszczalnie z sanskr. rta-dhâman „on, który mieszka w świątyni prawa”) – władca huryckiego królestwa Mitanni pod koniec XV wieku p.n.e. (panował w okresie 1410–1400 p.n.e.). Niewiele wiadomo jest na jego temat, gdyż nie zostawił po sobie żadnych pisanych śladów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Artatama I
Arystarch z Samotraki
Arystarch z Samotraki (ur. 216 p.n.e., zm. 144 p.n.e.) – grecki gramatyk, uczeń Arystofanesa z Bizancjum.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Arystarch z Samotraki
Średnie Państwo
Egipt na tle starożytnego Bliskiego Wschodu w I poł. II tysiąclecia p.n.e. Mentuhotepa II Średnie Państwo – okres w historii starożytnego Egiptu obejmujący panowanie XI i XII, a według niektórych również XIII dynastii, w latach od ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Średnie Państwo
Asuan
Nieukończony obelisk w Asuanie Widok wzdłuż jednej z głównych ulic Asuanu, łączącej stację kolejowąz nabrzeżem Nilu Asuan (arab. أسوان, Aswan, Aswān) – miasto na południu Egiptu i zarazem stolica gubernatorstwa o tej samej nazwie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Asuan
Świątynie egipskie
s.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Świątynie egipskie
Asyria
Asyria (akad. māt Aššurki) – starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii istniejące od drugiej połowy III tysiąclecia p.n.e. do pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Asyria
Aszurbanipal
Mapa imperium asyryjskiego za czasów Aszurbanipala (na brązowo) British Museum. Niniwy; zbiory British Museum steli Aszurbanipala; zbiory British Museum Aszurbanipal, Asurbanipal, właśc.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Aszurbanipal
Ateny
Ateny (nowogr. Αθήνα, Athī́na (trl.), Atina (trb.); st.gr., Athēnai; łac. Athenae) – stolica i największe miasto Grecji, jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych Europy z zabytkami kultury antycznej i zarazem dziesiąty co do wielkości zespół miejski w Unii Europejskiej na poziomie 3,5 mln mieszkańców (cała metropolia ma blisko 4 miliony mieszkańców).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ateny
Atfih
Atfih (arab. أطفيح, gr., łac. Afroditopolis, kopt. Tepihu) – miasto w Egipcie w muhafazie Giza.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Atfih
Athribis (Dolny Egipt)
Obelisk Ramzesa II z Athribis, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu Athribis (egip. Hut – Herib, Hut-Heri-Ib – Środkowa Świątynia) - miasto w starożytnym Egipcie w Delcie Nilu, obecnie Tell Atrib, dzielnica współczesnego miasta Benha, 40 km na północ od Kairu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Athribis (Dolny Egipt)
Athribis (Górny Egipt)
Athribis (z gr.; egip. Hut-Repit, obecnie Uannina) – starożytne miasto w Górnym Egipcie, na zachodnim brzegu Nilu, w IX nomie, 10 km na południowy wschód od stolicy nomu Achmim, 10 km na południowy zachód od Sohag.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Athribis (Górny Egipt)
Aton
Symbol Atona Aton (także Aten – w języku egipskim ỉtn oznacza tarczę słoneczną) – bóg egipski.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Aton
Atum
Atum (egip. Itm) – jeden z głównych i najstarszych bogów starożytnego Egiptu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Atum
Awaris
Awaris (egip. Hut-uret) – starożytne miasto w północno-wschodniej części delty Nilu, stolica Hyksosów, władców starożytnego Egiptu z XV i XVI dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Awaris
Awidiusz Kasjusz
Gaius Avidius Cassius (zm. 175) – rzymski dowódca, uzurpator na Wschodzie w 175.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Awidiusz Kasjusz
Azja Mniejsza
Kompozycja zdjęć satelitarnych obejmująca Azję Mniejsząen Azja Mniejsza – rozległy półwysep na zachodniej granicy Azji, otoczony morzami Czarnym od północy, Marmara od północnego zachodu, Egejskim od zachodu i Śródziemnym od południa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Azja Mniejsza
Azja Zachodnia
Azja Zachodnia, Azja Południowo-Zachodnia, Azja Przednia – region geograficzny Azji obejmujący wyspę Cypr, półwyspy: Azja Mniejsza, Arabski, Synaj; teren górzysty na styku kontynentów Azji i Europy (tak zwane Zakaukazie) oraz wyżyny: Armeńskąi Irańską.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Azja Zachodnia
Łucznik (żołnierz)
średniowiecza Łucznik – żołnierz lekkiej piechoty lub kawalerii uzbrojony w łuk, powszechna jednostka wojskowa w starożytności i średniowieczu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Łucznik (żołnierz)
Żydzi
Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Żydzi
Ba (dusza)
Uosobienie ''Ba'' pod postaciąptaka z ludzkągłowąBa – w mitologii starożytnego Egiptu dusza ludzka, jedna z kilku posiadanych przez człowieka.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ba (dusza)
Babilonia
Babilonia (akad. 𒆳𒆍𒀭𒊏𒆠, māt Akkadī) – starożytne państwo semickie w Mezopotamii, na terenie obecnego Iraku.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Babilonia
Barnis
Barnis (Barnīs, hist. Berenike, Berenice) – miejscowość i port przy przylądku Ras Banas w południowo-wschodniej części Egiptu, położone nad Morzem Czerwonym (Riwiera Morza Czerwonego), ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Barnis
Bastet
Bastet, znana też pod nazwąBast, Boubastis, Pasht, Ubasti, Ba en Aset – w mitologii egipskiej bogini miłości, radości, muzyki, tańca, domowego ogniska, płodności, a także kotów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Bastet
Bes (bóg egipski)
Bes – w mitologii egipskiej bóg wesela, tańców i rodziny, opiekun kobiet rodzących i dzieci; w starożytnym Egipcie popularne bóstwo domowe odstraszające złośliwe demony.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Bes (bóg egipski)
Biskup
tempera na desce z XV wieku. Biskup (nadzorca, opiekun) – w Kościołach chrześcijańskich zwierzchnik kościoła partykularnego „jako zastępca i wysłannik Chrystusa”.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Biskup
Bitwa pod Akcjum
Plan sytuacyjny bitwy pod Akcjum Zatoka Ambrakijska, u wejścia której rozegrała się bitwa, widziana z kosmosu Bitwa pod Akcjum – bitwa morska starożytności, która rozegrała się 2 września 31 p.n.e. przy wejściu do Zatoki Ambrakijskiej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Bitwa pod Akcjum
Bitwa pod Kadesz
Bitwa pod Kadesz – starcie zbrojne, które miało miejsce pomiędzy wojskami egipskimi a hetyckimi w piątym roku panowania faraona Ramzesa II.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Bitwa pod Kadesz
Bitwa pod Karkemisz
Bitwa pod Karkemisz – starcie zbrojne, które miało miejsce w 605 roku p.n.e. Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk babilońskich pod wodząNabuchodonozora II nad armiąegipskądowodzonąprzez Necho II.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Bitwa pod Karkemisz
Blemiowie (plemię)
Blemiowie lub Blemmjowie (łac. Blemmyae) byli jednym z nomadycznych plemion nubijskich.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Blemiowie (plemię)
Bliski Wschód
Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Bliski Wschód
Bubastis
Per-Bast (gr. Bubastis) – miasto w starożytnym Egipcie w Delcie Nilu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Bubastis
Buhen
Rekonstrukcja fortecy - widok od strony południowej Buhen – starożytne miasto w Nubii, w pobliżu II katarakty na Nilu, na terytorium dzisiejszego pn.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Buhen
Buto
Buto (egip. Per-Wadżet, arab. Tell el-Farain) – zhellenizowana nazwa miasta egipskiego położonego w delcie NiluDembska Albertyna, 1995: Kultura starożytnego Egiptu: słownik, hasło: Tell al-Faraina.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Buto
Byblos
Byblos (arab. جبيل, Dżubajl, dialekt libański: Dżbejl; fen. Gebal; asyr. Gubla) – miasto w środkowym Libanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego, centrum administracyjne dystryktu Kada Dżubajl.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Byblos
Chalkolit
Węgrzech Chalkolit (od gr. chalkós — miedź i lithos — kamień), także eneolit lub epoka miedzi – jedna z epok prehistorii, okres przejściowy między archeologicznymi epokami kamienia i brązu, w którym u ludów neolitycznych pojawiły się pierwsze użytkowe wyroby z metalu, głównie z miedzi (narzędzia, broń, ozdoby), obok pozostających wciąż w powszechnym użyciu narzędzi wyrabianych z krzemienia i in.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chalkolit
Chaos (mitologia)
Chaos (gr. Cháos, łac. Chaos) – w mitologii greckiej uosobienie pierwotnego (stanu przed uporządkowaniem elementów wszechświata).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chaos (mitologia)
Charga
Charga (arab. الخارجة, Al-Charidża) – miasto w Egipcie, ośrodek administracyjny muhafazy Nowa Dolina, położone w oazie Charga na Pustyni Libijskiej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Charga
Chasechemui
Chasechemui – władca starożytnego Egiptu z II dynastii Niektórzy badacze przyjmują, że Chasechem i Chasechamui to dwie różne osoby i Chasechem był poprzednikiem Chasechamui.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chasechemui
Chefren
Chefren (z gr.; egip. Cha-ef-re – „Niechaj Re objawia się w chwale”), u Herodota Chephren, u Diodora Chabryes – władca starożytnego Egiptu z IV dynastii, z okresu Starego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chefren
Cheops
Cheops (z gr.) – władca starożytnego Egiptu IV dynastii z okresu Starego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Cheops
Chepri
Chepri (stający się) – prabóstwo egipskie, czczone pod postaciąskarabeusza.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chepri
Chiny
Dynastii Qing. Chiny – region historyczno-kulturowy w Azji, będący jednąz najstarszych cywilizacji na świecie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chiny
Chnum
Chnum – w mitologii egipskiej jeden z bogów Górnego Egiptu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chnum
Chonsu
Chonsu (eg. Ḫnsw, dosł. „Wędrowiec”) – tebański bóg Księżyca.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chonsu
Chrześcijaństwo
Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Chrześcijaństwo
Cibora papirusowa
Cibora papirusowa w uprawie Kwiatostan Cibora papirusowa (Cyperus papyrus L.) – gatunek roślin należący do rodziny ciborowatych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Cibora papirusowa
Cypr (wyspa)
Cypr (ang. Cyprus, gr. Κύπρος, tur. Kıbrıs) – azjatycka wyspa we wschodniej części Morza Śródziemnego, często traktowana jako część Bliskiego Wschodu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Cypr (wyspa)
Cyrenajka
Rzymska prowincja ''Creta et Cyrene'' do 297 r. n.e. Tureckie prowincje w składzie Libii Cyrenajka (Barka, Barqah) – kraina historyczna w północno-wschodniej Libii na wybrzeżu Morza Śródziemnego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Cyrenajka
Cyrus II Wielki
Cyrus II Wielki (staropers. 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁,; ur. 590 p.n.e. w Anszan zm. 529 p.n.e. w okolicach rzeki Jaksartes) – król Imperium Perskiego z dynastii AchemenidówCoraz większa liczba uczonych zalicza Cyrusa do dynastii Teispidów, a nie Achemenidów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Cyrus II Wielki
Damietta
Damietta (arab. دمياط.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Damietta
Dariusz I Wielki
Dariusz I Wielki (staropers. 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 Dārayava(h)uš; ur. ok. 550 p.n.e., zm. 486 p.n.e.) – trzeci szachinszach Imperium Achemenidów, rządzący w latach 522–486 p.n.e. Pod jego władząperskie imperium osiągnęło największy w swojej historii zasięg terytorialny.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Dariusz I Wielki
Dżedefre
Dżedefre (Didufri, Redżedef; z egip. "Wieczny-jak-Re") – władca starożytnego Egiptu z IV dynastii, z okresu Starego Państwa, syn Cheopsa i nieznanej z imienia jego żony lub też libijskiej konkubiny.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Dżedefre
Dżeser
Dżeser (Dżoser, Neczerichet) – władca górnego i dolnego Egiptu, pierwszy król z III dynastii z okresu Starego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Dżeser
Decjusz (cesarz rzymski)
Decjusz Trajan, (ur. ok. 190–201 w BudaliiData urodzenia niepewna: Słownik cesarzy rzymskich (Poznań: Wyd. Poznańskie, 2001, s. 145) dopuszcza ok. 190 lub ok. 200 n.e.; rok 201 n.e. podany w, zm. 251 pod Abrittus) – cesarz rzymski od 249 do 251 roku.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Decjusz (cesarz rzymski)
Deifikacja
Deifikacja (łac. deificatio; deus „bóg”, facere „czynić”) – ubóstwienie, przypisanie cech boskich temu, co bogiem nie jest, a następnie uprawienie kultu ubóstwionej istoty lub rzeczy.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Deifikacja
Dekrety teodozjańskie
Dekrety teodozjańskie – seria dekretów antypogańskich wydanych przez cesarza rzymskiego Teodozjusza I Wielkiego w latach 391–392.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Dekrety teodozjańskie
Delta Nilu
Zdjęcie satelitarne Delty Nilu wykonane przez NASA (kolory sąfałszywe) Sieć osiedleńcza w delcie Nilu, na zdjęciu widoczne oświetlone miejscowości leżące nad rzeką330x330px Delta Nilu – rozległa delta rzeki Nil w północnym Egipcie, w miejscu gdzie wpada ona do Morza Śródziemnego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Delta Nilu
Demeter
demeter Demeter (także Demetra; Dēmḗtēr, Dḗmētra) – w mitologii greckiej bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zbóż, rolnictwa; matka Kory-Persefony.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Demeter
Demotyka
kamienia z Rosetty Demotyka (demotika ‘ludowe’, od demotika grammata ‘pismo ludowe’) – nazwa zarówno odmiany pisma wywodzącego się z regionalnego wariantu hieratyki stosowanej w Dolnym Egipcie w trzecim okresie przejściowym, jak i ówczesnego potocznego języka zapisywanego tym pismem używanego w starożytnym Egipcie w epoce późnej, okresie greckim i rzymskim.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Demotyka
Den
Den – piąty władca starożytnego Egiptu z I dynastii, pierwszy noszący tytuł króla Górnego i Dolnego Egiptu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Den
Dendera
Głowica z wyobrażeniem Hathor Zodiak z Dendery Dendera (egip. Junet, gr. Tentyris), Tentyra – miasto w Górnym Egipcie (Tebaida), na prawym brzegu Nilu; w starożytności ośrodek kultu bogini Hathor, przez Greków utożsamianej z Afrodytą.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Dendera
Dioklecjan
Podział cesarstwa przez Dioklecjana Dioklecjan, (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Dioklecjan
Dolny Egipt
Nomy Dolnego Egiptu Dolny Egipt (egip. Ta Mehu) – obszar położony w delcie Nilu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Dolny Egipt
Domicjusz Domicjan
Domitius Domitianus (Lucius Domitius Domitianus) – rzymski uzurpator, wywołał powstanie przeciwko Dioklecjanowi w czerwcu/lipcu 297 (296?) roku w Egipcie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Domicjusz Domicjan
Drugi Okres Przejściowy
Drugi Okres Przejściowy – okres w historii starożytnego Egiptu pomiędzy Średnim Państwem a Nowym Państwem, który charakteryzował się ogólnądestabilizacjąpolitycznąpaństwa i rozbiciem dzielnicowym.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Drugi Okres Przejściowy
Dynastia 0
Dynastia 0 (ok. 3200 p.n.e. – ok. 3000 p.n.e.) – określenie stosowane wobec władców Górnego Egiptu, którzy prawdopodobnie zjednoczyli Egipt przed I dynastią.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Dynastia 0
Echnaton
Muzeum Egipskim ''Echnaton z żonąi córkami'', ok. 1340 p.n.e., Muzeum Egipskie w Berlinie Echnaton jako sfinks przed tarcząsłoneczną, symbolem Atona Amenhotep IV, także Amenophis IV (Achenaton, Echnaton) – władca starożytnego Egiptu (faraon) z XVIII dynastii, reformator religijny, twórca religii monoteistycznej opartej na kulcie boga Atona.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Echnaton
Edfu
Posąg Horusa z Edfu Pylony świątyni w Edfu Edfu (arab. إدفو, Idfu, egip. Behdet, w czasach rzymskich Apollonopolis Magna) – miasto w południowym Egipcie na zachodnim brzegu Nilu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Edfu
Edykt Karakalli
Edykt Karakalli, znany także jako Constitutio Antoniniana – dokument wydany w 212 roku, przyznający wszystkim wolnym mieszkańcom Cesarstwa Rzymskiego (oprócz peregrini dedicti) prawa obywateli rzymskich.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Edykt Karakalli
Egipt
Piramidy w Gizie i Wielki Sfinks (fot. barwna, autochrom, Auguste Léon, 1914) Świątynie w Abu Simbel Świątynia Hatszepsut Egipt (Miṣr; dialekt egipski Máṣr, /masˤɾ/;;, Aígyptos), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab., Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja) – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Egipt
Egipt ptolemejski
Podboje Aleksandra Egipt ptolemejski (Ptolemaike Basileia, Królestwo Ptolemeuszów) – okres hellenistyczny w historii starożytnego Egiptu, który rozpoczął się wraz ze śmierciąAleksandra Macedońskiego (323 p.n.e.) i podziałem jego imperium przez diadochów, a zakończył wkroczeniem legionów rzymskich Oktawiana Augusta oraz samobójcząśmierciąostatniej królowej Kleopatry VII i Marka Antoniusza (30 p.n.e.) Walka o kształt spuścizny po wielkim Aleksandrze okazała się jedynie wstępem do budowy nowego ładu politycznego, a na gruzach imperium wyrosły nowe państwa i rządzące nimi dynastie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Egipt ptolemejski
Egiptologia
Egiptologia – nauka zajmująca się badaniem historii starożytnego Egiptu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Egiptologia
Ekwici
Ekwici (łac. equites, l.poj. eques) – średnio zamożna rzymska klasa społeczna, w skład której wchodzili kupcy, przedsiębiorcy, bankierzy, posiadający majątki o wartości minimum 400 000 sesterców (III w. p.n.e.). Symbolami przynależności do stanu ekwickiego było posiadanie konia (stąd nazwa ekwitów znacząca "jeźdźcy": łac.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ekwici
Elefantyna
Feluka na tle wschodniego brzegu Elefantyny Nocny widok z Asuanu w kierunku wyspy Elefantyny Elefantyna (od) − wyspa na rzece Nil, poniżej pierwszej katarakty.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Elefantyna
Enneada
Enneada (enneas, dopełniacz enneados, od ennea – „dziewięć”; eg. pesedżet), Dziewiątka bogów – określenie stosowane najczęściej w mitologii egipskiej, oznaczające panteon bogów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Enneada
Epoka brązu
Mapa świata ok. 2000 p.n.e.; kolorem czerwonym zaznaczono obszar występowania kultur epoki brązu Chronologiczne schematy i podziały epoki brązu dla Europy Broń i ozdoby z epoki brązu Złoty kapelusz berliński, wyrób artystyczny z epoki brązu Epoka brązu – epoka prehistorii, następująca po epoce kamienia, a poprzedzająca epokę żelaza.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Epoka brązu
Epoka hellenistyczna
Epoka hellenistyczna – okres w dziejach regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu (zwłaszcza obszarów znajdujących się pod greckim panowaniem), którego początek wyznacza śmierć Aleksandra Wielkiego w 323 roku p.n.e., a koniec – rzymskie podboje zakończone zajęciem ptolemejskiego Egiptu w 30 roku p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Epoka hellenistyczna
Epoka Późna
Epoka Późna – okres od około 656 – 525 p.n.e.; epoka w dziejach starożytnego Egiptu od XXVI dynastii do XXXI dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Epoka Późna
Eratostenes
XIX-wieczna rekonstrukcja mapy świata Eratostenesa Eratostenes (Eratosthenes; ur. 276 p.n.e. w Cyrenie, zm. 194 p.n.e.) – starogrecki uczony: matematyk, astronom, geodeta i geograf.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Eratostenes
Euagoras
Euagoras (zm. 374 p.n.e.) – starożytny król Salaminy na Cyprze.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Euagoras
Fajum
Widok na oazę Fajum Mapa oazy Fajum Fajum (w transkrypcji ISO: Al-Fayyūm) – oaza w północnym Egipcie, na Pustyni Libijskiej, w muhafazie Fajum.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Fajum
File
File (arab. فيله, gr. Φιλαί) – egipska wyspa na Nilu na wysokości I katarakty.
Zobaczyć Starożytny Egipt i File
Filistyni
332x332px Filistyni (Pəlištîm – „przybysze”, „wędrowcy”; eg. P-r-s-t; Filastin) – starożytny lud o nieokreślonym pochodzeniu, który zamieszkiwał południowe wybrzeża Kanaanu, w okresie pomiędzy XII a VII wiekiem p.n.e.Giancarlo T. Tomezzoli, Reinhardt S.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Filistyni
Gajusz Juliusz Cezar
Gajusz Juliusz Cezar, (ur. 12 lipca 100 p.n.e. lub 13 lipca 102 p.n.e. (koncepcja Mommsena i Diona) w Rzymie, zm. 15 marca 44 p.n.e. tamże) – rzymski polityk, wódz, dyktator i pisarz.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Gajusz Juliusz Cezar
Górny Egipt
Nomy Górnego Egiptu Górny Egipt (egip. Ta Shemau) – kraina starożytnego Egiptu nazwana tak dla odróżnienia od leżącej na północ od niej krainy Dolnego Egiptu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Górny Egipt
Geb
Geb – w mitologii egipskiej bóg Ziemi, brat i mąż nieba – bogini Nut, syn boga powietrza – Szu i bogini uosabiającej wilgoć – Tefnut; jeden z bogów Wielkiej Enneady.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Geb
Giza
Giza (arab., Al-Ǧīza; egip. arab. Ig-Gīza) – miasto w Egipcie, na zachodnim brzegu Nilu, naprzeciw Kairu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Giza
Grecy
Grecy – naród używający jednego z języków grupy indoeuropejskiej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Grecy
Harpokrates
Przedstawienie bóstwa z okresu rzymskiego (rzeźba marmurowa z III w. n.e.) Harpokrates (stgr. Ἁρποκράτης Harpokrátēs) – egipsko-greckie bóstwo popularne w świecie śródziemnomorskim w okresie hellenistycznym i rzymskim.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Harpokrates
Hathor
Hathor (Het-heret, Het-Heru – egip. Pałac/Dom Horusa) – egipska bogini nieba, uosobienie Wielkiej Macierzy, a także patronka nekropolii tebańskiej, Oko Ra.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hathor
Hatszepsut
Hatszepsut – faraon, władczyni starożytnego Egiptu z XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hatszepsut
Hauhet
Hauhet – prabóstwo egipskie uosabiające nieskończoność, przedstawiane w postaci węża.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hauhet
Heliopolis (Egipt)
Heliopolis (z gr. lub – "miasto słońca"; egip. Iunu lub Junu – "słupy", "miasto słupów"; hebr. On; arab. مصر الجديدة.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Heliopolis (Egipt)
Herakleopolis
Herakleopolis – stolica Dolnego Egiptu w starożytnym Egipcie w czasie IX i X dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Herakleopolis
Hermopolis
Hermopolis (z gr. - miasto ośmiu, również Hermopolis Magna; egip. ḫmnw (w polskiej literaturze Chemenu)) – prastare miasto w starożytnym Egipcie, stolica XV nomu Górnego Egiptu; miasto ośmiu bóstw (Ogdoady).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hermopolis
Herodot
Herodot z Halikarnasu (starogr., Herodotos ho Halikarnasseus) (ur. ok. 484 p.n.e. w Halikarnasie, obecnie Bodrum w Turcji, zm. ok. 426 p.n.e. w Turioj lub Atenach) – historyk grecki, zwany Ojcem historii, czasem także Ojcem geografii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Herodot
Herofilos z Chalcedonu
Herofilos (gr. Ἡρόφιλος, łac. Herophilus), znany też jako Herofilos z Chalcedonu lub z Aleksandrii (ok. 335-280 r. p.n.e.) – grecki lekarz, założyciel szkoły lekarskiej w okresie hellenistycznym.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Herofilos z Chalcedonu
Hetyci
Płaskorzeźba króla Tudhalijasa IV w Yazılıkaya pod HattusąProcesja 12 bogów świata podziemnego; płaskorzeźba z Yazılıkaya Hetyci (biblijni חתי lub HTY) – lud posługujący się indoeuropejskim językiem hetyckim, który około XVII wieku p.n.e. stworzył potężne państwo z centrum w Hattusa (dzisiejsze Boğazkale) w Anatolii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hetyci
Hibe
Hibe (arab.) – starożytne miasto, dziś niewielka miejscowość al-Hiba, znajdująca się w Egipcie, na pustyni Libijskiej, na północ od Nilu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hibe
Hierasykaminos
Hierasykaminos (z greckiego) – miasto znajdujące się w starożytności w środkowym biegu Nilu, nieco powyżej I katarakty.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hierasykaminos
Hieratyka
papirusu Ebersa Hieratyka (gr. ἱερατικός – kapłański od ἱερεύς – kapłan) – jedna z form starożytnego pisma egipskiego, służąca przeważnie do zapisywania świętych tekstów na papirusie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hieratyka
Hieroglify
Hieroglify ze świątyni w Kom Ombo Hieroglify (hieroglyphiká, dosł. „święte znaki”) – najstarszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu, obok pisma hieratycznego i demotycznego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hieroglify
Horemheb
Horemheb dający dar dla boga Atuma. Muzeum w Luksorze Horemheb, także Haremhab, początkowo Paatonemheb (1319-1292 p.n.e.) – ostatni faraon XVIII dynastii, nie spokrewniony jednak ze swoimi poprzednikami ani następcami, mąż Amenii, a po jej śmierci Mutnedżmet, córki Aj i królowej Tiy II.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Horemheb
Horus
Horus – egipski bóg nieba, opiekun monarchii egipskiej, z którym utożsamiał się panujący faraon przyjmując jego imię.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Horus
Huh
Huh (znany także jako Heh, Hah, Huauh, Hehu; steg. Ḥḥw) – egipskie bóstwo męskie wyobrażane w postaci żaby, uosabiające nieskończoność, wchodzące w skład hermopolitańskiej Ogdoady.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Huh
Hyksosi
XVII–XVI wiek p.n.e. Hyksosi (egip. Hekau-chasut, „władcy obcych krajów”; arab., „królowie pasterze”) – termin określający niejednorodnąetnicznie grupę ludów zachodnioazjatyckich (semickich i huryckich) przybyłych do delty Nilu ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Hyksosi
I dynastia
I dynastia tynicka – dynastia władców starożytnego Egiptu, panująca w latach.
Zobaczyć Starożytny Egipt i I dynastia
Ideogram
Człowiek z toporem w głowie – hieroglif oznaczający „wroga” lub „śmierć”. Płaskorzeźba ze świątyni w Luksorze piśmie wielkopieczęciowym; postać współczesna '''从''' Ideogram (– "prawzór" – umowny znak graficzny, wyrażający określone pojęcie bez użycia liter.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ideogram
II dynastia
II dynastia tynicka – dynastia władców starożytnego Egiptu panująca w latach.
Zobaczyć Starożytny Egipt i II dynastia
III dynastia
III dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu panująca w latach.
Zobaczyć Starożytny Egipt i III dynastia
Imhotep
Figurka Imhotepa, Luwr, Paryż Imhotep (czasami wymawiane jako A.mhotep lub Ii-em-Hotep, egip. ii-m-ḥtp) – pierwszy architekt i lekarz znany z imienia z pisanych źródeł historycznych, wezyr faraona Dżesera, który panował w latach 2690–2670 p.n.e. lub 2720–2700 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Imhotep
Import
Import (z łac. in „do” + portare „nieść”) – zakup towarów lub usług za granicąw celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym (krajowym).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Import
Inaros
Inaros – władca libijski, syn Psammetyka, przywódca powstania antyperskiego w Egipcie w latach 464-454 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Inaros
Indie
Indie (niezaakceptowana społecznie propozycja PAN z 1959 r.: India,, trl. Bhārat, trb. Bharat), Republika Indii (hindi: भारत गणराज्य, trl. Bhārat Gaṇarājya, trb. Bharat Ganaradźja; ang. Republic of India) – państwo położone w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Indie
Ippolito Rosellini
Popiersie Ippolito Roselliniego, Muzeum Archeologiczne we Florencji Ippolito Rosellini, właśc.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ippolito Rosellini
Irygacja (rolnictwo)
203x203px 273x273px Irygacja (nawadnianie, system irygacyjny) – jeden z systemów melioracji polegający na dostarczaniu wody do gleby w celu zapewnienia odpowiednich warunków wegetacji roślin uprawnych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Irygacja (rolnictwo)
IV dynastia
IV dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu w okresie Starego Państwa Lata panowania.
Zobaczyć Starożytny Egipt i IV dynastia
Izyda
Izyda (egip. Ȝs.t Aset, Isis) – w mitologii egipskiej bogini płodności, opiekunka rodzin i domowego ogniska, patronka małżeństwa i macierzyństwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Izyda
Język średnioegipski
Język średnioegipski – język używany przez starożytnych Egipcjan w Pierwszym Okresie Przejściowym i Średnim Państwie, zwany również egipskim klasycznym.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Język średnioegipski
Język egipski
Język egipski – wymarły język z grupy języków afroazjatyckich, używany przez starożytnych Egipcjan.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Język egipski
Język koptyjski
Koptyjska inskrypcja z tekstem liturgicznym z V – VI wieku (Górny Egipt) Język koptyjski (kopt. ϯⲙⲉⲧⲣⲉⲙⲛ̀ⲭⲏⲙⲓ, timetremǹnkhēmi) – ostatnia faza rozwojowa języka egipskiego, potomek języka staroegipskiego, należy do rodziny języków afroazjatyckich.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Język koptyjski
Język nowoegipski
Język nowoegipski – język potoczny używany przez starożytnych Egipcjan w Nowym Państwie i Trzecim Okresie Przejściowym.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Język nowoegipski
Jean-François Champollion
Leona Cognieta z 1831 r. Jean-François Champollion (ur. 23 grudnia 1790 w Figeac, zm. 4 marca 1832 w Paryżu) – francuski językoznawca, archeolog, egiptolog i poliglota.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Jean-François Champollion
Justynian I Wielki
kościele San Vitale w Rawennie Granice Cesarstwa Bizantyńskiego w 550 r. Pomnik Justyniana I w Skopje dyptyku Barberini z kości słoniowej z początku VI w. Justynian I Wielki, Iustinianus (właśc. Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus, ur. 11 maja 483 w Tauresium, Prowincja Iliria, zm. 14 listopada 565 w Konstantynopolu) – cesarz bizantyński od 1 sierpnia 527 do 13 listopada 565 z dynastii justyniańskiej, święty Kościoła prawosławnego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Justynian I Wielki
Kadzidło
Okadzanie kadzidłem w Kościele katolickim Kadzidełka zapachowe Kadzidło (arab. لبٌان, lubbān, hebr. ketoret, gr. libanos, thymiana, łac. tus, incensum) – substancje zapachowe uwalniane podczas spalania, pochodzenia naturalnego stosowane w rytuałach religijnych, medytacji, w kosmetyce, kuchni i medycynie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kadzidło
Kallimach z Cyreny
Papirus z II wieku n.e. z fragmentem tekstu poematu ''Aitia'' Kallimach z Cyreny (Kallimachos ho Kyrenaios, ur. około 310 p.n.e. w Cyrenie, zm. około 240 p.n.e.) – uważany za największego poetę tzw.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kallimach z Cyreny
Kambyzes II
Kambyzes II (staropers. 𐎣𐎲𐎢𐎪𐎡𐎹 Kambudżija, zm. w lipcu 522 p.n.e.) – król Imperium Perskiego od 530 p.n.e. z dynastii AchemenidówCoraz większa liczba uczonych zalicza Cyrusa do dynastii Teispidów, a nie Achemenidów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kambyzes II
Kamień z Palermo
Kamień z Palermo Kamień z Palermo – fragment steli wykonanej z czarnego bazaltu, zawierającej annały staroegipskie i stanowiącej jedno z najważniejszych źródeł informacji o najstarszych dziejach starożytnego Egiptu z podanąjednocześnie chronologiąwydarzeń.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamień z Palermo
Kamień z Rosetty
Muzeum Brytyjskim Naukowcy oglądająKamień z Rosetty podczas Międzynarodowego Kongresu Orientalistów w 1874 Kamień z Rosetty otoczony przez zwiedzających w Muzeum Brytyjskim Kamień z Rosetty – zabytek piśmiennictwa staroegipskiego, którego odkrycie miało przełomowe znaczenie dla odczytania egipskich hieroglifów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamień z Rosetty
Kamienie ozdobne
Labrador Granit Jadeit Kamienie ozdobne (dekoracyjne) – minerały, skały (zwykle monomineralne) lub substancje stałe pochodzenia organicznego, powstałe w przyrodzie w warunkach naturalnych, odznaczające się dość trwałymi cechami fizycznymi; oszlifowane (wypolerowane) wykazująwłaściwości zdobnicze.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamienie ozdobne
Kamieniołom
Krzeszowice, os. Czatkowice) – największego w Polsce Nowej Rudzie Fragment najgłębszego w Polsce kamieniołomu w Strzelinie Kamieniołom – kopalnia odkrywkowa kamienia użytkowego (skały zwięzłej o dużej twardości).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamieniołom
Kamose
Kamose – faraon, władca starożytnego Egiptu z XVII dynastii tebańskiej, z okresu przełomu Drugiego Okresu Przejściowego i Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamose
Kanon turyński
Sposób zapisu imion władców i czasu ich panowania Kanon turyński, Papirus turyński, Królewska Lista z Turynu – unikatowy papirus, napisany w hieratyce, obecnie znajdujący się w Museo delle Antichità Egizie w Turynie, skąd wywodzi się jego współczesna nazwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kanon turyński
Katarakta (geologia)
Sześć katarakt Nilu Katarakta – rodzaj progu rzecznego zbudowanego ze skał bardzo odpornych na erozję, sąsiadujących ze skałami mniej odpornymi, wyżłobionymi głębiej przez rzekę.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Katarakta (geologia)
Kauket
Kauket – prabóstwo egipskie uosabiające ciemność, przedstawiane w postaci węża.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kauket
Kift
Kift (ar. قفط) – miasto w Egipcie, w muhafazie Kina.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kift
Kleopatra
Aleksandrii Kleopatra VII Filopator, Kleopatra Wielka (gr. Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; ur. 69 rok p.n.e., zm. 12 sierpnia 30 roku p.n.e. w Aleksandrii) – ostatnia królowa hellenistycznego Egiptu, panująca w latach 51–30 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kleopatra
Klimat zwrotnikowy
Sahara – jeden z obszarów strefy klimatów zwrotnikowych widziany z satelity Strefa klimatów zwrotnikowych – w klasyfikacji klimatów Okołowicza, jedna z 5 głównych stref klimatycznych, obejmująca obszary kuli ziemskiej w okolicach obu zwrotników.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Klimat zwrotnikowy
Kość słoniowa
Mężczyźni trzymający ciosy słonia (Dar es Salaam, ok. 1900) Ozdoba wykonana z kości słoniowej Leona Wyczółkowskiego (1907) Kość słoniowa – handlowa nazwa zębiny różnych ssaków używanej do wyrobów dzieł sztuki lub w zdobnictwieSobczak & Sobczak 1998.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kość słoniowa
Kom Ombo
Q.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kom Ombo
Kosmogonia
Kosmogonia, z gr. κόσμος, kósmos (wszechświat, także ład, porządek) oraz gónos (pochodzenie) – całość wyobrażeń o pochodzeniu świata dla danej religii lub systemu filozoficznego oraz dział astronomii, który zajmuje się geneząi ewolucjąciał niebieskich, przeważnie tych z Układu Słonecznego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kosmogonia
Królewski Protokół
Tytulatura królewska – w starożytnym Egipcie zwana „Królewskim Protokołem” – był to pełny zestaw imion noszonych przez faraonów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Królewski Protokół
Kreta
Kreta (od słowa krateia – silna,,, wen. Candia) – grecka wyspa na Morzu Śródziemnym.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kreta
Krokodyl (faraon)
Krokodyl – władca starożytnego Egiptu z dynastii 0.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Krokodyl (faraon)
Kserkses I
url.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kserkses I
Kuk (bóstwo)
Kuk – prabóstwo egipskie uosabiające ciemność, przedstawiane w postaci żaby.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kuk (bóstwo)
Kultura archeologiczna
kultury bałtyjskie Kultura archeologiczna – zespół stale współwystępujących ze sobąna pewnym terytorium i w pewnym czasie charakterystycznych form źródeł archeologicznych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultura archeologiczna
Kultura badaryjska
Mapa ze znaleziskami kultury badaryjskiej (na czerwono) Kultura badaryjska, kultura Badari – nazwa niniejszej jednostki kulturowej związana jest z eponimicznym stanowiskiem w Al-Badari.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultura badaryjska
Kultura Merimde
Ziarna roślin znalezione na stanowisku Merimde Kultura Merimde – neolityczna kultura archeologiczna z IV tysiąclecia p.n.e. w północnej części Egiptu udokumentowana w Merimde-Bani Salama (spotyka się też wersję nazwy: Merimde Beni Salama) w delcie Nilu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultura Merimde
Kultura minojska
Ruiny pałacu w Knossos Makieta ruin pałacu w Malii Obszar wpływów kultury minojskiej Kultura minojska, kultura kreteńska – jedna z najstarszych cywilizacji epoki brązu w obszarze Morza Śródziemnego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultura minojska
Kultury fajumskie
Kultury fajumskie – neolityczne kultury archeologiczne w północnej części Egiptu udokumentowane na obszarze oazy Fajum.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultury fajumskie
Kusz (kraina)
Morza Czerwonego ok. 400 r. p.n.e. Kusz — starożytna kraina położona na południe od II katarakty Nilu (obecnie północny Sudan).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Kusz (kraina)
Legitymizacja władzy
Legitymizacja władzy, również prawomocność władzy (dosł.: upoważnienie do działania) – 1. uprawnienie rządzących do podejmowania wiążących decyzji, przy równoczesnej aprobacie rządzonych; 2. wysiłki podejmowane w celu wywołania i utrzymania opinii, że istniejące instytucje polityczne sąnajbardziej odpowiednie i właściwe dla społeczeństwa (Seymour Martin Lipset).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Legitymizacja władzy
Leontopolis
Leontopolis, Leonto (gr. Λεόντων πόλις, Λεοντώ) lub łac.: Leontos Oppidum lub eg.: Taremu – miasto Starożytnego Egiptu znane dziś jako Tell al Muqdam.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Leontopolis
Lewant
Lewant Lewant (od wł. levante – wschód) – określenie państw leżących na wschodnim, azjatyckim wybrzeżu Morza Śródziemnego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Lewant
Liban
Liban (trb. Lubnān), oficjalnie Republika Libańska (arab., trb. al-Jumhūrīya al-Lubnānīya, wym. w dialekcie libańskim) – państwo położone w zachodniej Azji, na obszarze Bliskiego Wschodu, nad Morzem Śródziemnym, graniczące z Syriąi Izraelem.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Liban
Libia
Flaga Libii w latach 1977–2011 Trypolis Panorama Trypolisu Tobruk Al-Bajda Bengazi Sabracie Pustynia Libijska Libia (arab. ليبيا, trl. Lībiyā, trb. Libija), oficjalnie Państwo Libia (arab. دولة ليبيا, trl. Dawlat Lībiyā, trb. Daulat Libija) – państwo położone w Afryce Północnej, nad zatokąWielka Syrta (Morze Śródziemne), ze stolicąw Trypolisie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Libia
Ludy Morza
Egipt Ludy Morza – termin peuples de la mer spopularyzowany przez francuskiego egiptologa Gastona Maspero na określenie przemieszczających się i wojowniczych grup ludności bliżej nieznanego pochodzenia, które doprowadziły do wielkiej destabilizacji starożytnego Bliskiego Wschodu i zagroziły państwu faraonów na przełomie XIII i XII wieku p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ludy Morza
Lykeion
Atenach Lykeion, lykejon, likejon (gr. Λύκειον, Lýkeion) – szkoła filozoficzna (przy czym przez filozofię rozumiano wtedy ogół racjonalnej wiedzy) założona przez ucznia Platona – Arystotelesa w IV wieku p.n.e. Od V w. p.n.e. nad Ilissosem przy świątyni Apollina Likejosa na wschodnich obrzeżach Aten istniał gimnazjon (gymnásion) – w ogrodach zwanych Lykejonem od imienia patronującego świątyni boga.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Lykeion
Maat
120px Maat – w mitologii egipskiej bogini praw porządku, harmonii i sprawiedliwości we wszechświecie i społeczeństwie, małżonka Thota.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Maat
Mady
Etiopii Mady (l. poj.: mada, inaczej fluwisole, ang. alluvial soils) – gleby powstałe w wyniku nagromadzenia się materiału niesionego przez wody i akumulowanego w wyniku wytracania energii wody.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Mady
Manethon
Manethon (Maneton) (III wiek p.n.e.) – zhellenizowany kapłan egipski, znający oprócz greki egipskie tradycje i potrafiący czytać hieroglify.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Manethon
Marcjan (cesarz bizantyński)
Marcjan (Imperator Caesar Flavius Marcianus Augustus, ur. ok. 392, zm. 27 stycznia 457) – cesarz wschodniorzymski panujący w latach 450–457.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Marcjan (cesarz bizantyński)
Marek Antoniusz
Marek Antoniusz, Marcus Antonius (ur. 14 stycznia 83 p.n.e. w Rzymie, zm. 1 sierpnia 30 p.n.e. w Aleksandrii) – wódz i polityk rzymski w latach 61–30 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Marek Antoniusz
Medycyna starożytnego Egiptu
u3 (obraz Ernesta Boarda) Medycyna starożytnego Egiptu – medycyna w starożytnym Egipcie (od okresu predynastycznego do początku epoki hellenistycznej), dostępna ówcześnie wiedza o zdrowiu i chorobach człowieka oraz o sposobach ich leczenia i zapobiegania im.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Medycyna starożytnego Egiptu
Memfis
Memfis (gr. Μέμφις Mémphis) – grecka nazwa jednego z najważniejszych miast starożytnego Egiptu, centrum politycznego, handlowego i administracyjnego, ośrodka kultu Ptaha, Sechmet i Apisa, stolicy w epoce Starego Państwa (III–VI dynastia).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Memfis
Mentuhotep II
Mentuhotep II – faraon, władca starożytnego Egiptu, z XI dynastii tebańskiej z okresu Średniego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Mentuhotep II
Merenptah
Merenptah – faraon, władca starożytnego Egiptu z XIX dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Merenptah
Meroe
Rozmieszczenie piramid w nekropoli północnej Meroe Piramidy w Meroe, ok. 1850 Meroe – starożytne miasto w Nubii, znajdujące się pomiędzy VI a V kataraktąna Nilu, ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Meroe
Mezopotamia
Mezopotamia widoczna z satelity w 2020 roku Mezopotamia,, w znaczeniu dosłownym międzyrzecze (nazwa przejęta z Miyanrudan i Bet-Nahrain) – starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Mezopotamia
Miedź
Miedź (Cu) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Miedź
Min (bóg egipski)
150px Min (egip. Mnw) – w mitologii egipskiej jedno z głównych bóstw, bóg płodności i rolnictwa, opiekujący się także górnikami i podróżnikami, powiązany z kultem fallicznym.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Min (bóg egipski)
Mitanni
Bliskiego Wschodu ok. 1400 r. p.n.e. Zasięg terytorialny królestwa Mitanni w okresie jego największego rozwoju (początek XV w. p.n.e.). listów z Amarny; ok. 1350 p.n.e. Pozostałości mitannijskiego pałacu w mieście Nagar (obecnie stanowisko archeologiczne Tell Brak w Syrii). Mitanni – starożytne państwo założone przez Hurytów w północnej Mezopotamii i północnej Syrii w II tysiącleciu p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Mitanni
Monoteizm
Monoteizm, jedynobóstwo (monoteizm z monos – „jedyny” + theos – „bóg”) – wiara w istnienie tylko jednego boga i w przeciwieństwie do henoteizmu wykluczająca istnienie jakichkolwiek innych istot boskich.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Monoteizm
Monsun
Chmury monsunowe w Indiach Monsun – układ wiatrów, które zmieniająswój kierunek na przeciwny w zależności od pory roku.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Monsun
Montu
Montu (egip. mntw) – w panteonie starożytnego Egiptu lokalne bóstwo Hermonthis i główny bóg Teb, popularny w czasach Średniego i Nowego Państwa, później zastąpiony przez Amona.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Montu
Morze Śródziemne
Mapa Morza Śródziemnego z zaznaczonymi ośrodkami miejskimi i infrastrukturątransportowąMorze Śródziemne – morze międzykontynentalne leżące pomiędzy Europą, Afrykąi Azją, o powierzchni około 2,5 mln km².
Zobaczyć Starożytny Egipt i Morze Śródziemne
Morze Czerwone
Morze Czerwone (arab. البحر الأحمر al-Bahr al-ahmar, hebr. ים סוף jam suf, tigrinia ቀይሕ ባሕሪ QeyH baHri) – morze śródlądowe międzykontynentalne, między Afrykąa Półwyspem Arabskim, część Oceanu Indyjskiego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Morze Czerwone
Morze Egejskie
Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, AzjąMniejsząa wyspami Kretą, Karpatos i Rodos.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Morze Egejskie
Muzeum Aleksandryjskie
Artystyczna wizja Biblioteki Aleksandryjskiej Muzeum Aleksandryjskie, Muzejon, Musejon (gr., Mouseíon ‘świątynia muz’) – największy w starożytności instytut naukowy.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Muzeum Aleksandryjskie
Muzeum Brytyjskie
The British Museum, także Muzeum Brytyjskie – muzeum narodowe z siedzibąw Londynie, największe muzeum Wielkiej Brytanii i jedno z największych na świecie – ma ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Muzeum Brytyjskie
Mykerinos
Menkaure (egip. Men-Kau-Re – „Trwała-jest-moc-duszy-Re (boskiej-światłości)”; egip. Horus Ka-Chet – egip. „Horus-o-ciele-Byka”; gr. Mykerinos) – władca starożytnego Egiptu z okresu IV dynastii (III tysiąclecie p.n.e.).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Mykerinos
Myos Hormos
Myos Hormos – starożytny port czerwonomorski wybudowany przez Ptolemeuszów ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Myos Hormos
Nagada I
Ityfalliczna rzeźba z inkrustowanymi oczami, okres Nagada I, kość hipopotama, Luwr, Paryż, nr kat. E 27457 Nagada I – zwana również kulturąamrańską(zwana tak od cmentarza niedaleko el-Amrah) zapoczątkowała w Egipcie okres zwany Predynastycznym; koncentrowała się w zespole stanowisk położonych ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nagada I
Nagada II
gazel, okres Nagada II, Paryż – Luwr, nr kat. E 28023 Nagada II – zwana również kulturągerzeńską(zwana tak od cmentarza niedaleko Gerzeh) – kultura archeologiczna, rozwijająca się na terenach starożytnego Egiptu przez w przybliżeniu 300 lat, od ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nagada II
Nagada III
Nagada III – kultura archeologiczna, rozwijająca się w starożytnym Egipcie od ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nagada III
Napata
Napata (z gr., obecnie Dżabal Barkal) – starożytne miasto znajdujące się w środkowym biegu Nilu, w Sudanie, nieco poniżej IV katarakty.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Napata
Napoleon Bonaparte
Napoléon Bonaparte (wym. fr.,, ur. 15 sierpnia 1769 w Ajaccio na Korsyce, zm. 5 maja 1821 w Longwood na Wyspie Św. Heleny) – francuski mąż stanu, dowódca wojskowy i przywódca polityczny, jako Napoleon I cesarz Francuzów i głowa I Cesarstwa Francuskiego w latach 1804–1814 oraz w roku 1815, wcześniej Pierwszy Konsul Republiki Francuskiej 1799–1804, prezydent (1802–1805), a następnie król Włoch (1805–1814), protektor Związku Reńskiego (1806–1813), a przez to faktyczny zwierzchnik Księstwa Warszawskiego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Napoleon Bonaparte
Narmer
Narmer lub Menes (u Diodora, u Herodota, Minajas u Józefa Flawiusza) – uważany za twórcę i założyciela państwa „Obydwu Krajów”, czyli Górnego i Dolnego Egiptu oraz I dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Narmer
Naunet
Naunet (Nunut) (eg. N’wnt) – egipskie prabóstwo żeńskie uosabiające prawody (praocean) w chaosie heliopolitańskiego systemu wierzeń.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Naunet
Nechen
Paleta Narmera Nechen (gr., translit. Hierakonpolis, Hieraconpolis lub Hieracompolis,, translit. Kom El-Ahmar) – miasto w starożytnym Egipcie; arabska nazwa oznacza „Czerwone Wzgórze”.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nechen
Necho I
Necho I – gubernator Sais w latach 672–664 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Necho I
Neferhotep I
Neferhotep I – 22.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Neferhotep I
Nefertum
Nefertum – bóstwo lotosu, członek triady memfickiej wraz z Ptahem i Sechmet.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nefertum
Neftyda
Neftyda, Neftys, Nefthis – córka bogini Nut i boga Geba, siostra Ozyrysa, Seta, Horusa i Izydy, poślubiła Seta.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Neftyda
Nekropolia
Nekropolia Chaukundi w Karaczi Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie Nekropolia, nekropola (gr. νεκρόπολις nekropolis, miasto umarłych) – starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz usytuowany w pobliżu miasta albo inny stary cmentarz o dużej powierzchni, zwłaszcza taki, na którym pochowani sączłonkowie znanych rodów i ludzie sławni.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nekropolia
Neolit
cywilizację maltańskąw okresie neolituhttp://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/00001.pdf Ġgantija Temples, National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islandshttp://www.bradshawfoundation.com/malta/ The Prehistoric Archaeology of the Temples of Malta, bradshawfoundation.com Rekonstrukcja neolitycznego ołtarza na terenie dzisiejszej Ukrainy Skara Brae na Orkadach jest najlepiej zachowanąwsiąneolitycznąw Europie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Neolit
Nil
Delta Nilu – zdjęcie satelitarne Nil (arab. نهر النيل, Nahr an-Nīl; ang. Nile) – najdłuższa rzeka na Ziemi (według niektórych źródeł najdłuższa jest Amazonka i ta wersja pojawia się coraz częściej w nowych opracowaniach) w środkowej i północno-wschodniej Afryce, przecinająca wszystkie strefy klimatyczne kontynentu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nil
Nomarcha
Nomarcha (z od nomos - pastwisko, okręg, prowincja; egip. adż-mer lub heka-hut) – w starożytnym Egipcie wyższy urzędnik i zarządca nomów, kierował pracąniższych urzędników, do jego obowiązków należało składanie przed królem szczegółowych raportów o stanie zasobów państwowych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nomarcha
Nomy
Nomy Dolnego i Górnego Egiptu Nom (nomos; egip. sepat, od okresu amarneńskiego qah) – w starożytności i wczesnym średniowieczu egipska jednostka terytorialno-administracyjna kraju, odpowiednik okręgu, województwa, prowincji lub powiatu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nomy
Nowe Państwo (Egipt)
Nowe Państwo – okres w dziejach starożytnego Egiptu, trwający od XVI do XI wieku p.n.e. czas panowania XVIII, XIX i XX dynastii (lata 1570–1070 p.n.e.). Nowe Państwo poprzedzał Drugi Okres Przejściowy, po jego upadku nastąpił Trzeci Okres Przejściowy.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nowe Państwo (Egipt)
Nubia
Nubia (nub. Nobīn) – kraina historyczna w północno-wschodniej Afryce obejmująca środkowy bieg Nilu pomiędzy Asuanem a Chartumem (między VI a I kataraktą), obecnie na terenie południowego Egiptu i północnego Sudanu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nubia
Nun
Nun – w mitologii egipskiej pramateria, pierwszy materialny przejaw bytu, Nun jest przede wszystkim żywiołem kosmicznym.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nun
Nut
Bogini Nut przedstawiona jako ''Niebiańska Krowa'' Nut (egip. noc) — w mitologii egipskiej bogini nieba należąca do Wielkiej Enneady.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Nut
Obrzezanie
Zestaw do obrzezania wraz ze skrzynkąz około XVIII wieku. Drewniana skrzynka pokryta bycząskórąze srebrnymi przyrządami. Obrzezanie (rzadziej cyrkumcyzja, łac. circumcisio, gr. περιτομή, peritomé „dokoła ciąć”) – zabieg usunięcia napletka chroniącego żołądź prącia zewnętrznych narządów płciowych mężczyzny, wykonywany głównie z powodów religijnych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Obrzezanie
Obywatele rzymscy
obywatel rzymski Obywatele rzymscy (pierwotnie – quirites, później ogólnie – cives) – w prawie rzymskim kategoria osób wolnych, którym status civitatis umożliwiał korzystanie z pełnej rzymskiej zdolności prawnej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Obywatele rzymscy
Ogdoada
Ogdoada (gr. ογδοάς ogdoás - "ósemka", egip. hemenu) – w mitologii egipskiej grupa ośmiu bóstw czczonych w Hermopolis i ściśle związanych z tamtejsząkoncepcjąkosmogoniczną.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ogdoada
Okres amarneński
Portret Echnatona w charakterystycznym stylu amarneńskim Okres amarneński (XIV w. p.n.e.) – czas niepokoju religijnego i politycznego w starożytnym Egipcie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Okres amarneński
Okres predynastyczny i protodynastyczny w Egipcie
Okres predynastyczny – okres przedhistoryczny starożytnego Egiptu bezpośrednio poprzedzający panowanie I dynastii, w którym występująkultury Nagada I, II i III, przy czym okres kultury Nagada III pokrywa się w znacznej części z panowaniem I dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Okres predynastyczny i protodynastyczny w Egipcie
Oktawian August
Gaius Octavius Thurinus (Gajusz Oktawiusz Turyn), po adopcji Gaius Iulius Caesar Octavianus (Gajusz Juliusz Cezar Oktawian) (ur. 23 września 63 roku p.n.e. w Rzymie, zm. 19 sierpnia 14 roku n.e. w Noli) – pierwszy cesarz rzymski, panował od 16 stycznia 27 roku p.n.e. do śmierci jako Imperator Caesar Augustus.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Oktawian August
Osorkon Starszy
Osorkon lub Osorkon Starszy – faraon, władca starożytnego Egiptu z XXI dynastii z czasów Trzeciego Okresu Przejściowego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Osorkon Starszy
Ozyrys
Ozyrys – w mitologii egipskiej bóg śmierci i odrodzonego życia, Wielki Sędzia zmarłych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ozyrys
Państwo nowobabilońskie
Państwo nowobabilońskie, Chaldea – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, pod panowaniem dynastii chaldejskiej, ze stolicąw Babilonie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Państwo nowobabilońskie
Palestyna
Palestyńska moneta z okresu rządów brytyjskich Flaga brytyjskiego mandatu Palestyna Flaga współczesnego państwa Palestyna Jerozolimie Banknot palestyńskiego funta Palestyna – region geograficzny w zachodniej Azji.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Palestyna
Papirus
Papirus z zapisem tekstu Papirus (→) – materiał pisarski otrzymywany z tzw.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Papirus
Półwysep Arabski
Zdjęcie satelitarne Półwyspu Arabskiego Półwysep Arabski według dwóch definicji: politycznej (ciemny żółty) i geograficznej (jasny i ciemny żółty) Półwysep Arabski (arab. جزيرة العرب Dżazirat al-Arab, dosłownie „wyspa Arabów”) – półwysep w Azji Południowo-Zachodniej, położony między Morzem Czerwonym, Morzem Arabskim i ZatokąPerską.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Półwysep Arabski
Peluzjum
Peluzjum (gr. Peloúsion; rzym. Pelusium; arab. Al-Fara, Tell el-Farama, biblijne miasto Sin, aram. Seyân) – starożytny port przeładunkowy i miasto graniczne starożytnego Egiptu, położone w północno-wschodniej Delcie Nilu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Peluzjum
Pepi II
Pepi II – NeferKaRe – władca starożytnego Egiptu z okresu Starego Państwa, z VI dynastii, syn faraona Pepiego I i królowej Anchnesmerire II (egip. Merire-żyje-dla-niej).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pepi II
Perfumy
Perfumy Perfumy (od „przez dym”) – łączna nazwa kosmetyków, których jedynym zadaniem jest nadawanie różnym obiektom (zwykle ciału człowieka) przyjemnego i długo utrzymującego się zapachu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Perfumy
Peribsen
Stela Peribsena z Abydos Peribsen – władca starożytnego Egiptu z II dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Peribsen
Peruka
Współczesna peruka Peruka (fr. perruque) – włosy umocowane na imitującej skórę głowy bazie zakładanej na głowę, ułożone na kształt fryzury.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Peruka
Pianchi
Pianchi lub Pije (imię kuszyckie) – władca kuszycki rezydujący w Napacie, a następnie faraon - władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pianchi
Pieniądz
Pieniądz – towar uznany w wyniku ogólnej zgody społecznej za środek wymiany gospodarczej, w którym sąwyrażone ceny i wartości wszystkich innych towarów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pieniądz
Pierwszy Okres Przejściowy
Pierwszy Okres Przejściowy (ok. 2181 – ok. 2055 p.n.e.) – okres w historii starożytnego Egiptu między Starym a Średnim Państwem charakteryzujący się chaosem politycznym, upadkiem silnej, scentralizowanej władzy, wewnętrznymi walkami o panowanie nad całym krajem i niepokojami społecznymi spowodowanymi pogorszeniem się sytuacji uboższych warstw społeczeństwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pierwszy Okres Przejściowy
Piktogram
Biuro Rzeczy Znalezionych – piktogram Piktogram (— „narysowany” i grámma — „pismo”) – przedstawienie pojęcia (opisywanego wyrazem bądź równoważnikiem zdania) za pomocąobrazka w oderwaniu od zapisu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Piktogram
Piramida Dżesera
Piramida Schodkowa Dżosera (Dżesera) – piramida schodkowa zbudowana w Sakkarze około 2650 p.n.e. przez budowniczego Imhotepa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Piramida Dżesera
Piramidy w Gizie
grobowce 30 Zachodni cmentarz 31 Wschodni cmentarz 32 Centralny teren z mastabami i kamiennymi grobowcami Piramidy w Gizie – zespół historycznych budowli obejmujący dwie największe piramidy zbudowane w starożytnym Egipcie (piramidę Cheopsa i piramidę Chefrena) oraz mniejsząpiramidę Mykerinosa i towarzyszące im obiekty.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Piramidy w Gizie
Pisma egipskie
Hieroglify Kamienia z Rosetty Pismo egipskie – cztery rodzaje pisma używane w starożytnym Egipcie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pisma egipskie
Pismo hieroglificzne
Pismo hieroglificzne – najstarsza i najdłużej funkcjonująca forma pisma egipskiego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pismo hieroglificzne
Pismo klinowe
Mapa ważniejszych stanowisk archeologicznych na których znaleziono archiwa z tekstami zapisanymi pismem klinowym Pismo klinowe – jedna z najstarszych na świecie odmian pisma, powstała na Bliskim Wschodzie, stworzona najprawdopodobniej przez Sumerów ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pismo klinowe
Podboje arabskie
Ekspansja czasów Umajjadów (lata 661–750) Podboje arabskie – podboje dokonane przez Arabów od momentu założenia kalifatu w 632 r. aż do jego rozpadu w drugiej połowie VIII i IX wieku.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Podboje arabskie
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna (łac. fiscus – koszyk lub skrzyneczka z wikliny do przechowywania pieniędzy) – ogół działań państwa polegających na wykorzystaniu instrumentów fiskalnych, takich jak podatki i inne daniny publiczne, wydatki, deficyt publiczny, dług publiczny, udzielane gwarancje i poręczenia kredytowe dla podmiotów gospodarczych, wpływających na budżet państwa w celu osiągnięcia określonych celów fiskalnych i pozafiskalnych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Polityka fiskalna
Powstanie bukolów
Powstanie bukolów (z greckiego Βουκόλοι – pasterze wołów) było zrywem mającym miejsce w Dolnym Egipcie w latach 167–172 n.e. P Pasterze żyjący w regionie bagiennym położonym na południe od Aleksandrii już w latach panowania cesarza Domicjana występowali przeciwko Rzymianom.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Powstanie bukolów
Prefekt (starożytność)
Prefekt (łac. praefectus) – rzymski urzędnik, który reprezentował władcę, a także wykonywał niektóre czynności w jego zastępstwie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Prefekt (starożytność)
Psametych I
(Psametyk I) – faraon, władca starożytnego Egiptu, założyciel XXVI dynastii, zwanej Saicką.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Psametych I
Pszenica płaskurka
Pszenica płaskurka (Triticum turgidum subsp. dicoccum (Schrank ex Schübl.) Thell.) – w zależności od ujęcia systematycznego podgatunek lub gatunek pszenicy.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pszenica płaskurka
Ptah
Ptah (czyt. pta) – bóg memficki.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptah
Ptolemeusz I Soter
Ubóstwieni Ptolemeusz I i Berenika na monecie bitej po ich śmierci Ptolemeusz I przedstawiony jako faraon (British Museum) Ptolemeusz I Soter (Ptolemaĩos Sōtḗr, ur. 367 p.n.e., zm. 283 p.n.e.) – założyciel dynastii Ptolemeuszy, władca Egiptu w latach 323–283 p.n.e., syn Lagosa i Arsinoe, mąż Artakamy, Eurydyki i Bereniki I.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusz I Soter
Ptolemeusz IV Filopator
Ptolemeusz IV Filopator (ur. 246 lub 238 p.n.e., zm. 204 p.n.e.) – czwarty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 221-204 p.n.e., syn Ptolemeusza III Euergetesa i Bereniki II.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusz IV Filopator
Ptolemeusz V Epifanes
Ptolemeusz V Epifanes (ur. 210 p.n.e., zm. 180 p.n.e.) – piąty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 204–180 p.n.e., syn Ptolemeusza IV Filopatora i Arsinoe III, mąż Kleopatry I, ojciec Ptolemeusza VI Filometora, Ptolemeusza VIII Euergetesa II Fyskona i Kleopatry II.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusz V Epifanes
Ptolemeusz VI Filometor
Ptolemeusz VI Filometor (ur. 185 p.n.e., zm. 145 p.n.e.) – szósty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 180-145 p.n.e., syn Ptolemeusza V Epifanesa i Kleopatry I, mąż swojej siostry Kleopatry II, ojciec Ptolemeusza Eupatora, Ptolemeusza VII Neosa Filopatora, Kleopatry III i Kleopatry Thei.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusz VI Filometor
Ptolemeusze
Ptolemeusz I Soter, założyciel dynastii Ptolemeuszy Ptolemeusze (albo Lagidzi) – dynastia pochodzenia macedońskiego panująca w starożytnym Egipcie w latach 304–30 p.n.e., w południowej Syrii, Libanie i Palestynie w latach 301–200 p.n.e., na Cyprze do 58 p.n.e. i w latach 48–30 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusze
Punt (kraina)
Punt – starożytna kraina leżąca prawdopodobnie na terenie Etiopii i Erytrei.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Punt (kraina)
Pustynia
Największe pustynie świata Maroku Pustynia piaszczysta – Sahara (Libia) Algierii Atacama – najbardziej sucha pustynia świata Uedy na pustyni Negew Pustynia – teren o dużej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty roślinnej wskutek małej ilości opadów i przynajmniej okresowo wysokich temperatur powietrza, co sprawia, że parowanie przewyższa ilość opadów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pustynia
Pustynia Arabska
Pustynia Arabska Pustynia Arabska (Pustynia Wschodnia) – pustynia w Afryce, stanowi północno-wschodniączęść Sahary.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pustynia Arabska
Pustynia Libijska
Pustynia Libijska w południowej Libii Pustynia Libijska – pustynia piaszczysta we wschodniej części Sahary, położona we wschodniej Libii, zachodnim Egipcie i północno-zachodnim Sudanie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Pustynia Libijska
Ra (bóg)
200px Ra (Re) – w wierzeniach starożytnych Egipcjan bóg Słońca, stwórca świata i pan ładu we Wszechświecie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ra (bóg)
Ramzes II
Ramzes II (zwany też Ramzesem Wielkim, w źródłach greckich Ozymandias) – trzeci faraon z XIX dynastii, syn i następca Setiego I, jeden z najwybitniejszych i najdłużej żyjących władców starożytnego Egiptu okresu Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ramzes II
Ramzes III
Ramzes III – faraon, władca starożytnego Egiptu z XX dynastii, z okresu Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ramzes III
Ramzes XI
Ramzes XI Chaemuaset II – faraon, władca starożytnego Egiptu z czasów XX dynastii, z okresu Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Ramzes XI
Renenutet
Renenutet – w mitologii egipskiej bogini zbiorów owoców i żniw.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Renenutet
Republika rzymska
Republika rzymska – okres w historii starożytnego Rzymu w którym był on republiką, trwający od upadku królestwa w 509*Daty opatrzone asteriskiem podane sąwedług tzw.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Republika rzymska
Retenu
Retenu, Reczenu – starożytny egipski termin używany na określenie rejonu wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, który rozciągał się na północ od pustyni Negew, aż do kraju Amurru.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Retenu
Rosetta (miasto)
Rosetta, Rosette (arab. Raszid) – miasto portowe w Egipcie nad jednym z ramion delty Nilu o tej samej nazwie, w pobliżu Morza Śródziemnego, 65 km na wschód od Aleksandrii, w muhafazie Al-Buhajra.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Rosetta (miasto)
Sahara
Sahara Sahara (Libia) Sahara (Algieria) Sahara (z arab. صحراء ṣaḥrāʼ – „pustynia”) – strefa pustynna położona w północnej Afryce.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sahara
Sais
Sais (egip. Zau, arab. Sa al-Hadżar) – miasto w starożytnym Egipcie, w zachodniej części Delty Nilu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sais
Sakkara
Sakkara (wymowa egipska) – miejscowość w Egipcie położona na południe od Kairu i na zachód od Memfis.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sakkara
Salamina (Cypr)
teatr w Salaminie Salamina (Salamis) – starożytne miasto i port leżący na Cyprze, w VII wieku p.n.e. główne miasto wyspy.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Salamina (Cypr)
Satrapa (Persja)
Satrapa (stgr. σατράπης satrápēs od staroperskiego kshathrapavan 'obrońca prowincji, kshathra ‘królestwo, prowincja’ i pavan ‘obrońca’) – nazwa wielkorządcy prowincji w dawnej Persji, który posiadał bardzo szerokie uprawnieniaJoachim Bartoszewicz:, s.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Satrapa (Persja)
Sechmet
Dwa posągi stojącej Sechmet (Muzeum Egipskie w Berlinie) Sechmet (Sachmet, Sachmis, Sekmet) – w mitologii egipskiej bogini wojny, zemsty i chorób, a także bogini opiekuńcza Dolnego Egiptu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sechmet
Sekenenre Tao
Sekenenre Tao lub Ta’o, zwany Walecznym – faraon XVII dynastii tebańskiej, panujący w XVI w. p.n.e. Syn Senachtenre Ahmose i królowej Tetiszeri.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sekenenre Tao
Seleucydzi
bitwie pod Ipsos (301 p.n.e.) Seleucydzi lub też Seleukidzi – dynastia hellenistyczna założona przez Seleukosa, z ośrodkiem początkowo w Babilonii, a od początku III w. p.n.e. Syrii, panująca w latach 312–63 p.n.e. Seleukos był jednym z dowódców Aleksandra Wielkiego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Seleucydzi
Semna
Semna (Semne) – miasto w południowym Egipcie, leżące na południowy zachód od jeziora Nasera, pomiędzy I a III kataraktą.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Semna
Senat rzymski
Fresk Cesare Maccariego (1888) z wyobrażeniem obrad rzymskiego senatu Senat rzymski (od senex – starzec – dosłownie rada starszych) – jedna z najważniejszych i najtrwalszych instytucji politycznych starożytnego Rzymu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Senat rzymski
Senedż
Senedż (Sened) – domniemany władca starożytnego Egiptu z II dynastii Jak i wokół innych królów II dynastii, tak i wokół tej postaci jest wiele sporów, co zrodził szereg teorii dotyczących tej postaci.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Senedż
Senuseret I
Senuseret I (Sesostris, Sezostris) – faraon, władca starożytnego Egiptu z XII dynastii, z czasów Średniego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Senuseret I
Senuseret III
Senuseret III (gr. Sesostris, Sezostris) – władca starożytnego Egiptu z XII dynastii, z czasów Średniego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Senuseret III
Septymiusz Sewer
Lucjusz Septymiusz Sewer, Lucius Septimius Severus (ur. 11 kwietnia 145/146 w Leptis Magna, zm. 4 lutego 211 w Eboracum (obecnie York)) – cesarz rzymski w latach 193–211.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Septymiusz Sewer
Serapejon
Serapejon – świątynia Serapisa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Serapejon
Serapis
Muzeum Watykańskie Altes Museum Berlin Serapis, Sarapis – synkretyczne bóstwo hellenistycznego Egiptu, łączące cechy niektórych bogów egipskich i greckich.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Serapis
Seszat
Seszat (egip. Sš3t) – w mitologii egipskiej bogini pisma i rachunków, opiekunka budownictwa i budowniczych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Seszat
Set (bóg)
Set, Seth, Sutech, Setech (staroegipskie Stẖ, Stš, Swty, Seth, Szet) – w mitologii egipskiej pan burz, pustyń, Górnego Egiptu, ciemności oraz chaosu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Set (bóg)
Siwa (oaza)
Oaza Siwa Położenie największych oaz w Egipcie Siwa (Sīwah, Wahat Siwa, Wāḩat Sīwah, arab. واحة سيوة; Kraina Palm) – oaza w północno-zachodnim Egipcie, blisko granicy z Libią, w muhafazie Matruh, 560 km na zachód od Kairu i 300 km na południe od portu nad Morzem Śródziemnym w Matruh.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Siwa (oaza)
Skorpion I
Skorpion I – władca Górnego Egiptu z okresu predynastycznego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Skorpion I
Smendes I
Smendes gr., Nesbanebdżed egip. – władca starożytnego Egiptu, być może wezyr północy lub namiestnik Dolnego Egiptu, założyciel XXI dynastii, następca Ramzesa XI.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Smendes I
Snofru
Snofru lub Snefru (egip. Czyniący Piękno) – władca starożytnego Egiptu (wówczas nieznane było jeszcze określenie faraon, wprowadzone w XVI wieku p.n.e.), założyciel IV dynastii w okresie Starego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Snofru
Sobek
Sobek (także Sebek; gr. Σοῦχος Suchos) – w mitologii egipskiej opiekun jezior, wody, patron armii oraz symbol siły królewskiej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sobek
Sobekhotep IV
Sobekhotep IV - władca starożytnego Egiptu, 24.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sobekhotep IV
Sokar
Sokar (Seker, Sekeri; gr. Sokaris, Socharis) – w mitologii egipskiej bóstwo dokonujące przyjęcia i oczyszczenia zmarłego władcy oraz przenoszący go na swej barce do niebios; patron metalurgów, rzemieślników i tragarzy (nosicieli lektyk) oraz wszelkich przewoźników.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sokar
Sparta
Sparta (gr., Spártī; stgr. Spártē;; Lakedaímōn, Lacedemon) – miasto w południowej Grecji, na Peloponezie, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Lakonia.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Sparta
Spis statystyczny
Spis statystyczny (spis powszechny) – spis dostarczający informacji niezbędnych do ustalenia stanu i struktury zjawisk, głównie ludnościowych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Spis statystyczny
Stare Państwo
250px Stare Państwo – okres w dziejach starożytnego Egiptu obejmujący lata ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Stare Państwo
Starożytna Grecja
Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach mórz Egejskiego i Jońskiego, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Starożytna Grecja
Starożytny Bliski Wschód
Ważniejsze państwa i krainy starożytnego Bliskiego Wschodu Starożytny Bliski Wschód - zespół cywilizacji starożytnych, skupionych przede wszystkim wokół obszaru Mezopotamii i często (choć mylnie) do niego ograniczany; zakres procesów historycznych na terenie Bliskiego Wschodu w przedziale czasowym od prahistorii do nastania wpływów cywilizacji antycznej.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Starożytny Bliski Wschód
Starożytny Rzym
cesarstwo nicejskie, Despotat Epiru i Despotat Morei Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Starożytny Rzym
Stary Testament
Tory w języku hebrajskim Dziesięć Przykazań) – Codex Orientales 4445 I w. p.n.e. Stary Testament – starsza część Biblii, przyjęta przez chrześcijaństwo.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Stary Testament
Synaj (półwysep)
Mapa hipsometryczna (ukształtowania terenu) półwyspu Synaj (arab. شبه جزيرة سيناء Shibh Jazīrat Sīnā, hebr. סיני Sinai) – półwysep w kształcie trójkąta, otoczony Morzem Śródziemnym od północy, ZatokąSueskąi Kanałem Sueskim (na Przesmyku Sueskim) od zachodu, Morzem Czerwonym od południa i ZatokąAkaba od wschodu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Synaj (półwysep)
Synkretyzm religijny
Synkretyzm religijny (z gr. συγκρητισμός, synkrētismós 'sojusz miast kreteńskich') – łączenie dwóch lub więcej systemów wierzeń religijnych w nowy system lub włączenie do danej tradycji religijnej idei pochodzących z tradycji niepowiązanych.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Synkretyzm religijny
Syria
Syria (trl. Sūrijā, trb.), nazwa oficjalna: Syryjska Republika Arabska (ar. الجمهورية العربية السورية, trl. Al-Ǧumhūrijja ăl-ʿArabijja ăs-Sūrijja, trb. Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Surijja) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Syria
Syropalestyna
Syropalestyna w starożytności. Niektóre z miast i osad regionu od neolitu preceramicznego do czasów historycznych. Syropalestyna (inaczej: Syro-Palestyna) – zbiorcza nazwa ziem wchodzących w skład dzisiejszych: Izraela, Palestyny, Jordanii, Syrii i Libanu, stosowana głównie w opracowaniach z zakresu historii starożytnego Bliskiego Wschodu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Syropalestyna
Szabaka
Szabaka lub Szabako (imię kuszyckie) – władca kuszycki rezydujący w Napacie, a następnie faraon – władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego, zaliczany do XXV dynastii kuszyckiej, rezydujący najpierw w Tebach, a następnie w Memfis.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Szabaka
Szedet
Szedet (gr. Krokodilopolis, Arsinoe) – starożytne miasto egipskie w oazie Fajum w północnej części współczesnego miasta Fajum.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Szedet
Szeszonk I
Szeszonk I – faraon, władca starożytnego Egiptu, założyciel XXII dynastii libijskiej, z czasów Trzeciego Okresu Przejściowego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Szeszonk I
Szu (mitologia)
Szu – w mitologii egipskiej bóg powietrza, mąż Tefnut (córki Neit), ojciec ziemi – Geba i nieba – Nut.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Szu (mitologia)
Taharka
Taharka – władca kuszycki rezydujący w Napacie, oraz faraon – władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego, zaliczany do XXV dynastii kuszyckiej, rezydujący początkowo w Tebach, a następnie w Memfis i Tanis.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Taharka
Tanis (Egipt)
Tanis (egip. Dżanet, współcześnie San al-Hadżar al-Kiblijja) – starożytne miasto w Egipcie w północno-wschodniej Delcie, istniejące już w połowie III tysiąclecia p.n.e. Około 1670–1570 p.n.e. silnie ufortyfikowane przez Hyksosów.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tanis (Egipt)
Tanutamon
Tanutamon – władca kuszycki rezydujący w Napacie, oraz faraon - władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego, ostatni władca XXV dynastii kuszyckiej, rezydujący w Tebach.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tanutamon
Tatenen
Tatenen – w mitologii egipskiej pierwotne bóstwo ziemi, czasu, minerałów, utożsamiane z Ptahem.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tatenen
Tawaret
Tawaret (również Tauret, (stgr.) Thoueris, Thoeris lub Toeris) – starożytne egipskie bóstwo opiekuńcze chroniące kobiety podczas ciąży, porodu i połogu, uważane za opiekunkę niemowląt i małych dzieci, strażniczkę domu i snu, wszechmocnąobrończynię przed złymi duchami.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tawaret
Tebaida
Nomy górnoegipskie – w dolnej części obszar Tebaidy Tebaida (gr. Thebais) – region w starożytnym Egipcie, do którego należało 13 najbardziej wysuniętych na południe nomów Górnego Egiptu – od Abydos do Asuanu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tebaida
Teby (Egipt)
Teby (egip. Uaset,, u Homera Stubramne) – starożytne miasto w Górnym Egipcie, położone nad Nilem, ok.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Teby (Egipt)
Tefnacht
Tefnacht – faraon, władca starożytnego Egiptu, uważany przez Manethona za twórcę XXIV dynastii ze stolicąw Sais, z czasów Trzeciego Okresu Przejściowego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tefnacht
Tefnut
Tefnut – w mitologii egipskiej bogini wilgoci i ciemnych otchłani podziemnych, żona boga Szu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tefnut
Teksty Piramid
piramidy Teti w Sakkarze Teksty Piramid – niejednorodny zbiór staroegipskich tekstów religijnych, związanych z kultem zmarłych i zredagowanych w Starym Państwie przez kapłanów z On (Heliopolis).
Zobaczyć Starożytny Egipt i Teksty Piramid
Teodozjusz I Wielki
Teodozjusz I Wielki, Flavius Theodosius, Theodosius I (ur. 11 stycznia 347, zm. 17 stycznia 395) – ostatni cesarz władający zarówno wschodnią, jak i zachodniączęściącesarstwa rzymskiego.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Teodozjusz I Wielki
Thot
Thot pod postaciąpawiana (Luwr, Paryż). Tot (Thoth) – egipski bóg Księżyca, patron mądrości.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Thot
Tinis
Tinis – starożytne miasto w Górnym Egipcie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tinis
Topór
Topór, siekiera – narzędzie używane do kształtowania i podziału drewna, rąbania lasów, jako broń obuchowo-sieczna czy też jako symbol heraldyczny.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Topór
Totmes III
Totmes III lub Tutmozis (gr. Tutmosis) – faraon, władca starożytnego Egiptu XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Totmes III
Totmes IV
Totmes IV (gr. Tutmosis) – faraon – władca starożytnego Egiptu z XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Totmes IV
Trzeci Okres Przejściowy
right Trzeci Okres Przejściowy – epoka w historii Starożytnego Egiptu trwająca od śmierci faraona Ramzesa XI z XX dynastii w roku 1070 p.n.e. do koronacji faraona Psametycha I z XXVI dynastii w roku 664 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Trzeci Okres Przejściowy
Tutanchamon
Tutanchamon, pierwotnie Tutanchaton (ur. ok. 1342–1339 p.n.e., zm. 1323 p.n.e.) – w latach 1333–1323 p.n.e. faraon XVIII dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Tutanchamon
Uadżet
N33*N33*N33:M13-X1*I13|Kobra + Słońce --> Uadżet lub Uadżyt (polskie), Wadjet (angielskie), staroegip.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Uadżet
Umm al-Kaab
Położenie grobowców w nekropoli Umm el-Qaab Umm al-Kaab, Umm el-Qa'ab (arab. أمالعقاب, czyli Matka Garnków) – nekropola władców starożytnego Egiptu z okresu I i II dynastii (czas powstania najstarszych konstrukcji ocenia się na ok. 3800 rok p.n.e.), położona na terenie starożytnego Abydos.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Umm al-Kaab
Uneg
Uneg (także: Weneg lub Wenegnebti; Uadżnas lub Wadżlas na Liście Królów z Abydos i z Sakkary, Uneg na zabytkach, Tlas u Manetona) – domniemany władca starożytnego Egiptu z II dynastii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Uneg
V dynastia
V dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu z okresu Starego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i V dynastia
VI dynastia
VI dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, panowała w latach 2347–2216 p.n.e. Uważa się, że członkowie tej dynastii nie byli w żaden sposób spokrewnieni z członkami poprzednich dynastii panujących.
Zobaczyć Starożytny Egipt i VI dynastia
VII dynastia
VII i VIII dynastia – dynastie władców starożytnego Egiptu rozpoczynające Pierwszy Okres Przejściowy (1 poł. XXII w. p.n.e.). Przyjmuje się na ogół, że VII dynastia jest fikcjąliteracką, mającąpodkreślić chaos panujący w tych czasach (70 władców panujących w ciągu 70 dni).
Zobaczyć Starożytny Egipt i VII dynastia
Wapień
Tyńcu Kowala, Góry Świętokrzyskie'' Rzeszowa'' Jura Krakowsko-Częstochowska'' Jura Krakowsko-Częstochowska'' Wapień – skała osadowa (chemogeniczna lub organogeniczna) zbudowana głównie z węglanu wapnia, przede wszystkim w postaci kalcytu.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Wapień
Wegaf
Wegaf albo Wegef, lub Ugaf) – pierwszy władca XIII dynastii. Prawdopodobnie sprawował rządy w latach 1776–1774 albo 1794–1792, lub 1759–1757 p.n.e. (Franke). Według Papirusu turyńskiego władzę sprawował dwa lata, trzy miesiące i 23 dni. Objął rządy po bezpotomnej śmierci Neferusobek.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Wegaf
Wespazjan
Wespazjan (ur. 17 listopada 9, zm. 23 czerwca 79) – cesarz rzymski w latach 69–79.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Wespazjan
Wezyr (starożytny Egipt)
Statua przedstawiająca Hemiunu, wezyra faraona Cheopsa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Wezyr (starożytny Egipt)
William F. Albright
William Foxwell Albright (ur. 24 maja 1891 w Coquimbo, zm. 19 września 1971 w Baltimore) – amerykański archeolog, biblista, filolog oraz ceramolog.
Zobaczyć Starożytny Egipt i William F. Albright
William Flinders Petrie
Sir William Matthew Flinders Petrie (ur. 3 czerwca 1853 w Charlton pod Londynem, zm. 28 lipca 1942 w Jerozolimie) – brytyjski archeolog i egiptolog.
Zobaczyć Starożytny Egipt i William Flinders Petrie
Wojna Kwietusa
Wojna Kwietusa ((mered ha-galujot) albo מרד התפוצות (mered ha-tefucot), bunt wygnańców) – nazwa nadana żydowskiemu powstaniu, które wybuchło za czasów panowania cesarza Trajana i toczyło się w latach 115–117 n.e. Pochodzi ona od imienia mauretańskiego rzymskiego oficera Luzjusza Kwietusa, który bezwzględnie stłumił żydowskie powstanie w Mezopotamii.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Wojna Kwietusa
Wyprawa Napoleona do Egiptu
Wyprawa Napoleona do Egiptu (wyprawa egipska) rozpoczęła się 19 maja 1798 roku, kiedy flota Bonapartego wypłynęła z Tulonu, a trwała do października 1801 roku, gdy ostatnie oddziały francuskie opuściły Egipt.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Wyprawa Napoleona do Egiptu
X dynastia egipska
X dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu z czasów Pierwszego Okresu Przejściowego, władająca Dolnym Egiptem.
Zobaczyć Starożytny Egipt i X dynastia egipska
XI dynastia
Figura przedstawiająca króla Mentuhotepa II. XI dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Tebach, władających najpierw Tebaidą, a po zjednoczeniu kraju przez Mentuhotepa II całym Egiptem.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XI dynastia
XII dynastia
XII dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących, początkowo w Tebach, następnie w Iczi-taui.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XII dynastia
XIII dynastia
XIII dynastia – panująca w XVIII i 1 poł.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XIII dynastia
XIX dynastia
XIX dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, panujących w Górnym i Dolnym Egipcie w latach 1292–1186 p.n.e., rezydujących w Tebach.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XIX dynastia
XV dynastia
XV dynastia (dynastia Wielkich Hyksosów) – dynastia władców Dolnego i Środkowego Egiptu, pochodzących z rejonów północnej i środkowej Syrii, rezydujących w Memfis, a później w Awaris, rywalizująca z władcami Teb.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XV dynastia
XVII dynastia
XVII dynastia tebańska – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Tebach, panujących w Górnym Egipcie, będąca kontynuacjąXIII dynastii, tebańskiej, płacąca trybut władcom hyksoskim, panującym w Dolnym i Środkowym Egipcie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XVII dynastia
XVIII dynastia
XVIII dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu panujących w Dolnym i Górnym Egipcie, w latach 1550–1292 p.n.e., rezydujących w Tebach i przejściowo w Amarnie.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XVIII dynastia
XX dynastia
XX dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, panująca w latach 1186–1070 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XX dynastia
XXI dynastia
Genealogia XXI dynastii XXI dynastia – przejęcie władzy w Tebach przez arcykapłanów Amona spowodowało podział Egiptu na dwie strefy.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXI dynastia
XXII dynastia
XXII dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, wywodzących się od wodzów plemion libijskich Maszuasz.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXII dynastia
XXIII dynastia
XXIII dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Tebach, Herakleopolis, Hermopolis, Leontopolis i Tanis.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXIII dynastia
XXIV dynastia
XXIV dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Sais i Memfis.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXIV dynastia
XXIX dynastia
XXIX dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Mendes.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXIX dynastia
XXV dynastia
Zasięg zjednoczonego państwa XXV dynastii. XXV dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, wywodzących się z Nubii, rezydujących najpierw w Napacie, potem w Tebach, Memfis i Tanis, władających Egiptem w latach 746–655 p.n.e. Ich zjednoczone państwo łączące Egipt oraz Kusz tworzyło największy terytorialny zasięg od czasów Nowego Państwa.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXV dynastia
XXVI dynastia
XXVI dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Sais – 664–525 p.n.e.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXVI dynastia
XXVIII dynastia
XXVIII dynastia – rządy jednego władcy w starożytnym Egipcie, pochodzącego z Sais, przywódcy powstania przeciwko władzy Achemenidów - władców perskich.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXVIII dynastia
XXX dynastia
XXX dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Sebennytos.
Zobaczyć Starożytny Egipt i XXX dynastia
Zabójstwo
Jean-Paula Marata przez Charlotte Corday Zabójstwo – przestępstwo umyślne uśmiercenia człowieka.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Zabójstwo
Złoto
Złoto (Au) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 79.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Złoto
Zenodot z Efezu
Zenodot z Efezu (stgr. ok. 325 – ok. 265 p.n.e.) – grecki poeta, gramatyk i filolog.
Zobaczyć Starożytny Egipt i Zenodot z Efezu
Zobacz także
Starożytne ludy
- Ariowie
- Bafour
- Bagaudowie
- Bitwa morska w delcie Nilu
- Chaldejczycy
- Filistyni
- Foederati
- Guanczowie
- Hana (Mezopotamia)
- Jōmon
- Królestwo Saba
- Kultura Glasinac
- Kultura Vučedol-Zók
- Kultura zachodniobałtyjska
- Ludy Morza
- Neurowie
- Nubia
- Olmekowie
- Peryzzyci
- Saraceni
- Songhaj (państwo)
- Soninke
- Starożytny Egipt
- Szerden
- Taurowie
- Teotihuacán
Znany jako Cywilizacja egipska, Kemet.
, Babilonia, Barnis, Bastet, Bes (bóg egipski), Biskup, Bitwa pod Akcjum, Bitwa pod Kadesz, Bitwa pod Karkemisz, Blemiowie (plemię), Bliski Wschód, Bubastis, Buhen, Buto, Byblos, Chalkolit, Chaos (mitologia), Charga, Chasechemui, Chefren, Cheops, Chepri, Chiny, Chnum, Chonsu, Chrześcijaństwo, Cibora papirusowa, Cypr (wyspa), Cyrenajka, Cyrus II Wielki, Damietta, Dariusz I Wielki, Dżedefre, Dżeser, Decjusz (cesarz rzymski), Deifikacja, Dekrety teodozjańskie, Delta Nilu, Demeter, Demotyka, Den, Dendera, Dioklecjan, Dolny Egipt, Domicjusz Domicjan, Drugi Okres Przejściowy, Dynastia 0, Echnaton, Edfu, Edykt Karakalli, Egipt, Egipt ptolemejski, Egiptologia, Ekwici, Elefantyna, Enneada, Epoka brązu, Epoka hellenistyczna, Epoka Późna, Eratostenes, Euagoras, Fajum, File, Filistyni, Gajusz Juliusz Cezar, Górny Egipt, Geb, Giza, Grecy, Harpokrates, Hathor, Hatszepsut, Hauhet, Heliopolis (Egipt), Herakleopolis, Hermopolis, Herodot, Herofilos z Chalcedonu, Hetyci, Hibe, Hierasykaminos, Hieratyka, Hieroglify, Horemheb, Horus, Huh, Hyksosi, I dynastia, Ideogram, II dynastia, III dynastia, Imhotep, Import, Inaros, Indie, Ippolito Rosellini, Irygacja (rolnictwo), IV dynastia, Izyda, Język średnioegipski, Język egipski, Język koptyjski, Język nowoegipski, Jean-François Champollion, Justynian I Wielki, Kadzidło, Kallimach z Cyreny, Kambyzes II, Kamień z Palermo, Kamień z Rosetty, Kamienie ozdobne, Kamieniołom, Kamose, Kanon turyński, Katarakta (geologia), Kauket, Kift, Kleopatra, Klimat zwrotnikowy, Kość słoniowa, Kom Ombo, Kosmogonia, Królewski Protokół, Kreta, Krokodyl (faraon), Kserkses I, Kuk (bóstwo), Kultura archeologiczna, Kultura badaryjska, Kultura Merimde, Kultura minojska, Kultury fajumskie, Kusz (kraina), Legitymizacja władzy, Leontopolis, Lewant, Liban, Libia, Ludy Morza, Lykeion, Maat, Mady, Manethon, Marcjan (cesarz bizantyński), Marek Antoniusz, Medycyna starożytnego Egiptu, Memfis, Mentuhotep II, Merenptah, Meroe, Mezopotamia, Miedź, Min (bóg egipski), Mitanni, Monoteizm, Monsun, Montu, Morze Śródziemne, Morze Czerwone, Morze Egejskie, Muzeum Aleksandryjskie, Muzeum Brytyjskie, Mykerinos, Myos Hormos, Nagada I, Nagada II, Nagada III, Napata, Napoleon Bonaparte, Narmer, Naunet, Nechen, Necho I, Neferhotep I, Nefertum, Neftyda, Nekropolia, Neolit, Nil, Nomarcha, Nomy, Nowe Państwo (Egipt), Nubia, Nun, Nut, Obrzezanie, Obywatele rzymscy, Ogdoada, Okres amarneński, Okres predynastyczny i protodynastyczny w Egipcie, Oktawian August, Osorkon Starszy, Ozyrys, Państwo nowobabilońskie, Palestyna, Papirus, Półwysep Arabski, Peluzjum, Pepi II, Perfumy, Peribsen, Peruka, Pianchi, Pieniądz, Pierwszy Okres Przejściowy, Piktogram, Piramida Dżesera, Piramidy w Gizie, Pisma egipskie, Pismo hieroglificzne, Pismo klinowe, Podboje arabskie, Polityka fiskalna, Powstanie bukolów, Prefekt (starożytność), Psametych I, Pszenica płaskurka, Ptah, Ptolemeusz I Soter, Ptolemeusz IV Filopator, Ptolemeusz V Epifanes, Ptolemeusz VI Filometor, Ptolemeusze, Punt (kraina), Pustynia, Pustynia Arabska, Pustynia Libijska, Ra (bóg), Ramzes II, Ramzes III, Ramzes XI, Renenutet, Republika rzymska, Retenu, Rosetta (miasto), Sahara, Sais, Sakkara, Salamina (Cypr), Satrapa (Persja), Sechmet, Sekenenre Tao, Seleucydzi, Semna, Senat rzymski, Senedż, Senuseret I, Senuseret III, Septymiusz Sewer, Serapejon, Serapis, Seszat, Set (bóg), Siwa (oaza), Skorpion I, Smendes I, Snofru, Sobek, Sobekhotep IV, Sokar, Sparta, Spis statystyczny, Stare Państwo, Starożytna Grecja, Starożytny Bliski Wschód, Starożytny Rzym, Stary Testament, Synaj (półwysep), Synkretyzm religijny, Syria, Syropalestyna, Szabaka, Szedet, Szeszonk I, Szu (mitologia), Taharka, Tanis (Egipt), Tanutamon, Tatenen, Tawaret, Tebaida, Teby (Egipt), Tefnacht, Tefnut, Teksty Piramid, Teodozjusz I Wielki, Thot, Tinis, Topór, Totmes III, Totmes IV, Trzeci Okres Przejściowy, Tutanchamon, Uadżet, Umm al-Kaab, Uneg, V dynastia, VI dynastia, VII dynastia, Wapień, Wegaf, Wespazjan, Wezyr (starożytny Egipt), William F. Albright, William Flinders Petrie, Wojna Kwietusa, Wyprawa Napoleona do Egiptu, X dynastia egipska, XI dynastia, XII dynastia, XIII dynastia, XIX dynastia, XV dynastia, XVII dynastia, XVIII dynastia, XX dynastia, XXI dynastia, XXII dynastia, XXIII dynastia, XXIV dynastia, XXIX dynastia, XXV dynastia, XXVI dynastia, XXVIII dynastia, XXX dynastia, Zabójstwo, Złoto, Zenodot z Efezu.