Pracujemy nad przywróceniem aplikacji Unionpedia w Google Play Store
TowarzyskiPrzybywający
🌟Uprościliśmy nasz projekt, aby ułatwić nawigację!
Instagram Facebook X LinkedIn

Starożytny Egipt

Indeks Starożytny Egipt

Maska grobowa Tutanchamona – jeden z najbardziej rozpoznawalnych wytworów kultury staroegipskiej Starożytny Egipt (stegip. Kemet, Czarna Ziemia) – cywilizacja starożytnego Bliskiego Wschodu położona w północno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej włącznie).

Spis treści

  1. 377 kontakty: Abu Simbel, Abydos, Achemenidzi, Ad-Dachila, Aha (faraon), Ahmose I, Akademia (starożytność), Al-Bahrijja, Al-Farafira, Al-Kusajr (Egipt), Aleksander Macedoński, Aleksandria, Alfabet koptyjski, Amarna, Amaunet, Amenemhat I, Amenemhat III, Amenemnesu, Amenhotep III, Amon (bóg egipski), Anatolia, Animalizm, Antinoopolis, Anubis, Apis (mitologia), Apollonios z Rodos, Archeowieści, Archipelag Malajski, Arsinoe (miasto w Egipcie), Artakserkses III, Artatama I, Arystarch z Samotraki, Średnie Państwo, Asuan, Świątynie egipskie, Asyria, Aszurbanipal, Ateny, Atfih, Athribis (Dolny Egipt), Athribis (Górny Egipt), Aton, Atum, Awaris, Awidiusz Kasjusz, Azja Mniejsza, Azja Zachodnia, Łucznik (żołnierz), Żydzi, Ba (dusza), ... Rozwiń indeks (327 jeszcze) »

  2. Starożytne ludy

Abu Simbel

Abu Simbel (arab. أبو سمبل, Abu Sumbul) – stanowisko archeologiczne w południowym Egipcie, w muhafazie Asuan, obejmujące kompleks dwóch świątyń zbudowanych w latach 1264–1244 p.n.e. (bądź 1244–1224 p.n.e.), za rządów faraona Ramzesa II.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Abu Simbel

Abydos

„Wielka świątynia” Setiego I w Abydos Abydos (eg. Abdżu, arab. Arabat El-Madfurnah – Pogrzebany Arabat) – starożytne miasto w Górnym Egipcie, obecnie maleńka wioska na zachodnim brzegu Nilu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Abydos

Achemenidzi

Rozwój terytorialny Imperium Achemenidów Achemenidzi (staropers. 𐎧𐏁𐏂) – dynastia panująca w Persji w latach 550–330 p.n.e. Nazwa dynastii wiąże się z imieniem legendarnego Achemenesa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Achemenidzi

Ad-Dachila

Ad-Dachila Stara dzielnica w miejscowości Mut Meczet w Al-Kasr Ad-Dachila albo Ad-Dachla (arab. الواحة الداخلة.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ad-Dachila

Aha (faraon)

Aha – władca starożytnego Egiptu z I dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Aha (faraon)

Ahmose I

Ahmose I (także Amosis, Amasis lub Ahmes, Jahmes) – faraon, władca starożytnego Egiptu, z XVIII dynastii, z początków Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ahmose I

Akademia (starożytność)

Pałacu Apostolskim Akademia – szkoła założona w Atenach ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Akademia (starożytność)

Al-Bahrijja

Al-Wahat al-Bahrijja – grupa oaz w północno-zachodnim Egipcie, na Pustyni Libijskiej, w muhafazie Giza.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Al-Bahrijja

Al-Farafira

Al-Farafira (Farafra) – miasto i oaza w zachodnim Egipcie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Al-Farafira

Al-Kusajr (Egipt)

Al-Kusajr (arab. القصير Al-Quşayr, gr. Leukos Limen) – miasto portowe liczące ponad 24 tys.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Al-Kusajr (Egipt)

Aleksander Macedoński

Aleksander III Macedoński (Aleksandros ho Tritos ho Makedon) zwany też Aleksandrem Wielkim (Aleksandros ho Megas) i niezwyciężonym (άνίκητος) (ur. 19–20 lipca 356 p.n.e. w Pelli, zm. 10 czerwca 323 p.n.e. w Babilonie) – król Macedonii z dynastii Argeadów w latach 336–323 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Aleksander Macedoński

Aleksandria

Nowy gmach Biblioteki Aleksandryjskiej Aleksandria (Al-Iskandarijja;;, Aleksandreia; kopt. ⲣⲁⲕⲟϯ, Rakodī) – drugie co do wielkości miasto w Egipcie (z liczbą4,11 mln mieszkańców w 2006) i aglomeracja z liczbą4,48 mln mieszkańców w 2008, co stawia jąna szóstym miejscu wśród wszystkich aglomeracji Afryki.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Aleksandria

Alfabet koptyjski

Alfabet koptyjski – alfabetyczne pismo powstałe około I wieku naszej ery, służące do zapisu języka koptyjskiego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Alfabet koptyjski

Amarna

Plan Achetaton Echnaton z rodzinąoddaje cześć Atonowi Amarna (staroegipskie Achetaton) – miejscowość nad środkowym biegiem Nilu, na wschodnim brzegu, około 320 km na południe od Kairu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Amarna

Amaunet

Amaunet (Amonet, Imentet) (egip. Jmn.t, gr. Amauni) – bogini egipska.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Amaunet

Amenemhat I

Amenemhat I – faraon – władca starożytnego Egiptu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Amenemhat I

Amenemhat III

Amenemhat III – faraon, władca starożytnego Egiptu z XII dynastii, z okresu Średniego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Amenemhat III

Amenemnesu

Amenemnesu – władca starożytnego Egiptu, z XXI dynastii, panował w XI wieku p.n.e. Najstarszy syn Smendesa I I i Tentamon II, córki Ramzesa XI.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Amenemnesu

Amenhotep III

Amenhotep III – faraon – władca starożytnego Egiptu z XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Amenhotep III

Amon (bóg egipski)

Amon (egip. Imn – ukryty; również Amon-Ra/Re, Amoun, Amun, Amen; rzadziej Imen, Ammon, Hammon), utożsamiany z Ra/Re – egipski bóg, sprawca niewidzialnego wiatru, urodzaju, płodności.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Amon (bóg egipski)

Anatolia

data dostępu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Anatolia

Animalizm

Animalizm (łac. animal „zwierzę”), inaczej zoolatria (gr. zoo „zwierzę” + lateria „służba”) – zespół wierzeń występujący w religiach pierwotnych, głównie Egiptu i Indii, którego przedmiotem jest kult zwierząt.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Animalizm

Antinoopolis

Ruiny Antinoopolis na rycinie z 1809 r. Antinoopolis, także: Antinoe (z gr.) – starożytne miasto egipskie założone około 137 roku przez cesarza rzymskiego Hadriana na cześć zmarłego kochanka i dworzanina Antinousa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Antinoopolis

Anubis

Anubis – w egipskiej mitologii bóg o głowie szakala, ściśle łączony z mumifikacjąi życiem pozagrobowym.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Anubis

Apis (mitologia)

Sakkarze, obecnie na wystawie w Luwrze, Paryż Apis (grecka forma egipskiego imienia Hapi – boga Nilu, który kontrolował wylewy rzeki) – święty byk w Memfis, uważany za wcielenia Ptaha, później Ozyrysa, przez co został bóstwem podziemnym kojarzonym z minerałami i klejnotami; przez Greków utożsamiany z Hadesem.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Apis (mitologia)

Apollonios z Rodos

Apollonios z Rodos, Apolloniusz Rodyjski (ur. pocz. III w. p.n.e., zm. po 246 p.n.e.) – grecki poeta i erudyta.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Apollonios z Rodos

Archeowieści

Archeowieści – popularnonaukowy portal internetowy poświęcony tematyce archeologicznej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Archeowieści

Archipelag Malajski

Położenie Archipelagu Malajskiego Archipelag Malajski – największy archipelag na Ziemi, złożony z ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Archipelag Malajski

Arsinoe (miasto w Egipcie)

Arsinoe – miasto w starożytnym Egipcie, dziś Suez, założone przez Ptolemeusza II Filadelfosa i nazwane na cześć jego żony Arsinoe.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Arsinoe (miasto w Egipcie)

Artakserkses III

Artakserkses III Ochos (staropers. 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂) (zm. 338 p.n.e.) – król perski z dynastii Achemenidów, syn i następca Artakserksesa II oraz królowej Statejry.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Artakserkses III

Artatama I

Artatama I (przypuszczalnie z sanskr. rta-dhâman „on, który mieszka w świątyni prawa”) – władca huryckiego królestwa Mitanni pod koniec XV wieku p.n.e. (panował w okresie 1410–1400 p.n.e.). Niewiele wiadomo jest na jego temat, gdyż nie zostawił po sobie żadnych pisanych śladów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Artatama I

Arystarch z Samotraki

Arystarch z Samotraki (ur. 216 p.n.e., zm. 144 p.n.e.) – grecki gramatyk, uczeń Arystofanesa z Bizancjum.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Arystarch z Samotraki

Średnie Państwo

Egipt na tle starożytnego Bliskiego Wschodu w I poł. II tysiąclecia p.n.e. Mentuhotepa II Średnie Państwo – okres w historii starożytnego Egiptu obejmujący panowanie XI i XII, a według niektórych również XIII dynastii, w latach od ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Średnie Państwo

Asuan

Nieukończony obelisk w Asuanie Widok wzdłuż jednej z głównych ulic Asuanu, łączącej stację kolejowąz nabrzeżem Nilu Asuan (arab. أسوان, Aswan, Aswān) – miasto na południu Egiptu i zarazem stolica gubernatorstwa o tej samej nazwie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Asuan

Świątynie egipskie

s.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Świątynie egipskie

Asyria

Asyria (akad. māt Aššurki) – starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii istniejące od drugiej połowy III tysiąclecia p.n.e. do pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Asyria

Aszurbanipal

Mapa imperium asyryjskiego za czasów Aszurbanipala (na brązowo) British Museum. Niniwy; zbiory British Museum steli Aszurbanipala; zbiory British Museum Aszurbanipal, Asurbanipal, właśc.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Aszurbanipal

Ateny

Ateny (nowogr. Αθήνα, Athī́na (trl.), Atina (trb.); st.gr., Athēnai; łac. Athenae) – stolica i największe miasto Grecji, jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych Europy z zabytkami kultury antycznej i zarazem dziesiąty co do wielkości zespół miejski w Unii Europejskiej na poziomie 3,5 mln mieszkańców (cała metropolia ma blisko 4 miliony mieszkańców).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ateny

Atfih

Atfih (arab. أطفيح, gr., łac. Afroditopolis, kopt. Tepihu) – miasto w Egipcie w muhafazie Giza.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Atfih

Athribis (Dolny Egipt)

Obelisk Ramzesa II z Athribis, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu Athribis (egip. Hut – Herib, Hut-Heri-Ib – Środkowa Świątynia) - miasto w starożytnym Egipcie w Delcie Nilu, obecnie Tell Atrib, dzielnica współczesnego miasta Benha, 40 km na północ od Kairu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Athribis (Dolny Egipt)

Athribis (Górny Egipt)

Athribis (z gr.; egip. Hut-Repit, obecnie Uannina) – starożytne miasto w Górnym Egipcie, na zachodnim brzegu Nilu, w IX nomie, 10 km na południowy wschód od stolicy nomu Achmim, 10 km na południowy zachód od Sohag.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Athribis (Górny Egipt)

Aton

Symbol Atona Aton (także Aten – w języku egipskim ỉtn oznacza tarczę słoneczną) – bóg egipski.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Aton

Atum

Atum (egip. Itm) – jeden z głównych i najstarszych bogów starożytnego Egiptu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Atum

Awaris

Awaris (egip. Hut-uret) – starożytne miasto w północno-wschodniej części delty Nilu, stolica Hyksosów, władców starożytnego Egiptu z XV i XVI dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Awaris

Awidiusz Kasjusz

Gaius Avidius Cassius (zm. 175) – rzymski dowódca, uzurpator na Wschodzie w 175.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Awidiusz Kasjusz

Azja Mniejsza

Kompozycja zdjęć satelitarnych obejmująca Azję Mniejsząen Azja Mniejsza – rozległy półwysep na zachodniej granicy Azji, otoczony morzami Czarnym od północy, Marmara od północnego zachodu, Egejskim od zachodu i Śródziemnym od południa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Azja Mniejsza

Azja Zachodnia

Azja Zachodnia, Azja Południowo-Zachodnia, Azja Przednia – region geograficzny Azji obejmujący wyspę Cypr, półwyspy: Azja Mniejsza, Arabski, Synaj; teren górzysty na styku kontynentów Azji i Europy (tak zwane Zakaukazie) oraz wyżyny: Armeńskąi Irańską.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Azja Zachodnia

Łucznik (żołnierz)

średniowiecza Łucznik – żołnierz lekkiej piechoty lub kawalerii uzbrojony w łuk, powszechna jednostka wojskowa w starożytności i średniowieczu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Łucznik (żołnierz)

Żydzi

Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Żydzi

Ba (dusza)

Uosobienie ''Ba'' pod postaciąptaka z ludzkągłowąBa – w mitologii starożytnego Egiptu dusza ludzka, jedna z kilku posiadanych przez człowieka.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ba (dusza)

Babilonia

Babilonia (akad. 𒆳𒆍𒀭𒊏𒆠, māt Akkadī) – starożytne państwo semickie w Mezopotamii, na terenie obecnego Iraku.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Babilonia

Barnis

Barnis (Barnīs, hist. Berenike, Berenice) – miejscowość i port przy przylądku Ras Banas w południowo-wschodniej części Egiptu, położone nad Morzem Czerwonym (Riwiera Morza Czerwonego), ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Barnis

Bastet

Bastet, znana też pod nazwąBast, Boubastis, Pasht, Ubasti, Ba en Aset – w mitologii egipskiej bogini miłości, radości, muzyki, tańca, domowego ogniska, płodności, a także kotów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Bastet

Bes (bóg egipski)

Bes – w mitologii egipskiej bóg wesela, tańców i rodziny, opiekun kobiet rodzących i dzieci; w starożytnym Egipcie popularne bóstwo domowe odstraszające złośliwe demony.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Bes (bóg egipski)

Biskup

tempera na desce z XV wieku. Biskup (nadzorca, opiekun) – w Kościołach chrześcijańskich zwierzchnik kościoła partykularnego „jako zastępca i wysłannik Chrystusa”.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Biskup

Bitwa pod Akcjum

Plan sytuacyjny bitwy pod Akcjum Zatoka Ambrakijska, u wejścia której rozegrała się bitwa, widziana z kosmosu Bitwa pod Akcjum – bitwa morska starożytności, która rozegrała się 2 września 31 p.n.e. przy wejściu do Zatoki Ambrakijskiej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Bitwa pod Akcjum

Bitwa pod Kadesz

Bitwa pod Kadesz – starcie zbrojne, które miało miejsce pomiędzy wojskami egipskimi a hetyckimi w piątym roku panowania faraona Ramzesa II.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Bitwa pod Kadesz

Bitwa pod Karkemisz

Bitwa pod Karkemisz – starcie zbrojne, które miało miejsce w 605 roku p.n.e. Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk babilońskich pod wodząNabuchodonozora II nad armiąegipskądowodzonąprzez Necho II.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Bitwa pod Karkemisz

Blemiowie (plemię)

Blemiowie lub Blemmjowie (łac. Blemmyae) byli jednym z nomadycznych plemion nubijskich.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Blemiowie (plemię)

Bliski Wschód

Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Bliski Wschód

Bubastis

Per-Bast (gr. Bubastis) – miasto w starożytnym Egipcie w Delcie Nilu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Bubastis

Buhen

Rekonstrukcja fortecy - widok od strony południowej Buhen – starożytne miasto w Nubii, w pobliżu II katarakty na Nilu, na terytorium dzisiejszego pn.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Buhen

Buto

Buto (egip. Per-Wadżet, arab. Tell el-Farain) – zhellenizowana nazwa miasta egipskiego położonego w delcie NiluDembska Albertyna, 1995: Kultura starożytnego Egiptu: słownik, hasło: Tell al-Faraina.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Buto

Byblos

Byblos (arab. جبيل, Dżubajl, dialekt libański: Dżbejl; fen. Gebal; asyr. Gubla) – miasto w środkowym Libanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego, centrum administracyjne dystryktu Kada Dżubajl.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Byblos

Chalkolit

Węgrzech Chalkolit (od gr. chalkós — miedź i lithos — kamień), także eneolit lub epoka miedzi – jedna z epok prehistorii, okres przejściowy między archeologicznymi epokami kamienia i brązu, w którym u ludów neolitycznych pojawiły się pierwsze użytkowe wyroby z metalu, głównie z miedzi (narzędzia, broń, ozdoby), obok pozostających wciąż w powszechnym użyciu narzędzi wyrabianych z krzemienia i in.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chalkolit

Chaos (mitologia)

Chaos (gr. Cháos, łac. Chaos) – w mitologii greckiej uosobienie pierwotnego (stanu przed uporządkowaniem elementów wszechświata).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chaos (mitologia)

Charga

Charga (arab. الخارجة, Al-Charidża) – miasto w Egipcie, ośrodek administracyjny muhafazy Nowa Dolina, położone w oazie Charga na Pustyni Libijskiej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Charga

Chasechemui

Chasechemui – władca starożytnego Egiptu z II dynastii Niektórzy badacze przyjmują, że Chasechem i Chasechamui to dwie różne osoby i Chasechem był poprzednikiem Chasechamui.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chasechemui

Chefren

Chefren (z gr.; egip. Cha-ef-re – „Niechaj Re objawia się w chwale”), u Herodota Chephren, u Diodora Chabryes – władca starożytnego Egiptu z IV dynastii, z okresu Starego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chefren

Cheops

Cheops (z gr.) – władca starożytnego Egiptu IV dynastii z okresu Starego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Cheops

Chepri

Chepri (stający się) – prabóstwo egipskie, czczone pod postaciąskarabeusza.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chepri

Chiny

Dynastii Qing. Chiny – region historyczno-kulturowy w Azji, będący jednąz najstarszych cywilizacji na świecie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chiny

Chnum

Chnum – w mitologii egipskiej jeden z bogów Górnego Egiptu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chnum

Chonsu

Chonsu (eg. Ḫnsw, dosł. „Wędrowiec”) – tebański bóg Księżyca.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chonsu

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Chrześcijaństwo

Cibora papirusowa

Cibora papirusowa w uprawie Kwiatostan Cibora papirusowa (Cyperus papyrus L.) – gatunek roślin należący do rodziny ciborowatych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Cibora papirusowa

Cypr (wyspa)

Cypr (ang. Cyprus, gr. Κύπρος, tur. Kıbrıs) – azjatycka wyspa we wschodniej części Morza Śródziemnego, często traktowana jako część Bliskiego Wschodu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Cypr (wyspa)

Cyrenajka

Rzymska prowincja ''Creta et Cyrene'' do 297 r. n.e. Tureckie prowincje w składzie Libii Cyrenajka (Barka, Barqah) – kraina historyczna w północno-wschodniej Libii na wybrzeżu Morza Śródziemnego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Cyrenajka

Cyrus II Wielki

Cyrus II Wielki (staropers. 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁,; ur. 590 p.n.e. w Anszan zm. 529 p.n.e. w okolicach rzeki Jaksartes) – król Imperium Perskiego z dynastii AchemenidówCoraz większa liczba uczonych zalicza Cyrusa do dynastii Teispidów, a nie Achemenidów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Cyrus II Wielki

Damietta

Damietta (arab. دمياط.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Damietta

Dariusz I Wielki

Dariusz I Wielki (staropers. 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 Dārayava(h)uš; ur. ok. 550 p.n.e., zm. 486 p.n.e.) – trzeci szachinszach Imperium Achemenidów, rządzący w latach 522–486 p.n.e. Pod jego władząperskie imperium osiągnęło największy w swojej historii zasięg terytorialny.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Dariusz I Wielki

Dżedefre

Dżedefre (Didufri, Redżedef; z egip. "Wieczny-jak-Re") – władca starożytnego Egiptu z IV dynastii, z okresu Starego Państwa, syn Cheopsa i nieznanej z imienia jego żony lub też libijskiej konkubiny.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Dżedefre

Dżeser

Dżeser (Dżoser, Neczerichet) – władca górnego i dolnego Egiptu, pierwszy król z III dynastii z okresu Starego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Dżeser

Decjusz (cesarz rzymski)

Decjusz Trajan, (ur. ok. 190–201 w BudaliiData urodzenia niepewna: Słownik cesarzy rzymskich (Poznań: Wyd. Poznańskie, 2001, s. 145) dopuszcza ok. 190 lub ok. 200 n.e.; rok 201 n.e. podany w, zm. 251 pod Abrittus) – cesarz rzymski od 249 do 251 roku.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Decjusz (cesarz rzymski)

Deifikacja

Deifikacja (łac. deificatio; deus „bóg”, facere „czynić”) – ubóstwienie, przypisanie cech boskich temu, co bogiem nie jest, a następnie uprawienie kultu ubóstwionej istoty lub rzeczy.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Deifikacja

Dekrety teodozjańskie

Dekrety teodozjańskie – seria dekretów antypogańskich wydanych przez cesarza rzymskiego Teodozjusza I Wielkiego w latach 391–392.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Dekrety teodozjańskie

Delta Nilu

Zdjęcie satelitarne Delty Nilu wykonane przez NASA (kolory sąfałszywe) Sieć osiedleńcza w delcie Nilu, na zdjęciu widoczne oświetlone miejscowości leżące nad rzeką330x330px Delta Nilu – rozległa delta rzeki Nil w północnym Egipcie, w miejscu gdzie wpada ona do Morza Śródziemnego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Delta Nilu

Demeter

demeter Demeter (także Demetra; Dēmḗtēr, Dḗmētra) – w mitologii greckiej bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zbóż, rolnictwa; matka Kory-Persefony.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Demeter

Demotyka

kamienia z Rosetty Demotyka (demotika ‘ludowe’, od demotika grammata ‘pismo ludowe’) – nazwa zarówno odmiany pisma wywodzącego się z regionalnego wariantu hieratyki stosowanej w Dolnym Egipcie w trzecim okresie przejściowym, jak i ówczesnego potocznego języka zapisywanego tym pismem używanego w starożytnym Egipcie w epoce późnej, okresie greckim i rzymskim.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Demotyka

Den

Den – piąty władca starożytnego Egiptu z I dynastii, pierwszy noszący tytuł króla Górnego i Dolnego Egiptu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Den

Dendera

Głowica z wyobrażeniem Hathor Zodiak z Dendery Dendera (egip. Junet, gr. Tentyris), Tentyra – miasto w Górnym Egipcie (Tebaida), na prawym brzegu Nilu; w starożytności ośrodek kultu bogini Hathor, przez Greków utożsamianej z Afrodytą.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Dendera

Dioklecjan

Podział cesarstwa przez Dioklecjana Dioklecjan, (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Dioklecjan

Dolny Egipt

Nomy Dolnego Egiptu Dolny Egipt (egip. Ta Mehu) – obszar położony w delcie Nilu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Dolny Egipt

Domicjusz Domicjan

Domitius Domitianus (Lucius Domitius Domitianus) – rzymski uzurpator, wywołał powstanie przeciwko Dioklecjanowi w czerwcu/lipcu 297 (296?) roku w Egipcie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Domicjusz Domicjan

Drugi Okres Przejściowy

Drugi Okres Przejściowy – okres w historii starożytnego Egiptu pomiędzy Średnim Państwem a Nowym Państwem, który charakteryzował się ogólnądestabilizacjąpolitycznąpaństwa i rozbiciem dzielnicowym.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Drugi Okres Przejściowy

Dynastia 0

Dynastia 0 (ok. 3200 p.n.e. – ok. 3000 p.n.e.) – określenie stosowane wobec władców Górnego Egiptu, którzy prawdopodobnie zjednoczyli Egipt przed I dynastią.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Dynastia 0

Echnaton

Muzeum Egipskim ''Echnaton z żonąi córkami'', ok. 1340 p.n.e., Muzeum Egipskie w Berlinie Echnaton jako sfinks przed tarcząsłoneczną, symbolem Atona Amenhotep IV, także Amenophis IV (Achenaton, Echnaton) – władca starożytnego Egiptu (faraon) z XVIII dynastii, reformator religijny, twórca religii monoteistycznej opartej na kulcie boga Atona.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Echnaton

Edfu

Posąg Horusa z Edfu Pylony świątyni w Edfu Edfu (arab. إدفو, Idfu, egip. Behdet, w czasach rzymskich Apollonopolis Magna) – miasto w południowym Egipcie na zachodnim brzegu Nilu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Edfu

Edykt Karakalli

Edykt Karakalli, znany także jako Constitutio Antoniniana – dokument wydany w 212 roku, przyznający wszystkim wolnym mieszkańcom Cesarstwa Rzymskiego (oprócz peregrini dedicti) prawa obywateli rzymskich.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Edykt Karakalli

Egipt

Piramidy w Gizie i Wielki Sfinks (fot. barwna, autochrom, Auguste Léon, 1914) Świątynie w Abu Simbel Świątynia Hatszepsut Egipt (Miṣr; dialekt egipski Máṣr, /masˤɾ/;;, Aígyptos), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab., Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja) – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Egipt

Egipt ptolemejski

Podboje Aleksandra Egipt ptolemejski (Ptolemaike Basileia, Królestwo Ptolemeuszów) – okres hellenistyczny w historii starożytnego Egiptu, który rozpoczął się wraz ze śmierciąAleksandra Macedońskiego (323 p.n.e.) i podziałem jego imperium przez diadochów, a zakończył wkroczeniem legionów rzymskich Oktawiana Augusta oraz samobójcząśmierciąostatniej królowej Kleopatry VII i Marka Antoniusza (30 p.n.e.) Walka o kształt spuścizny po wielkim Aleksandrze okazała się jedynie wstępem do budowy nowego ładu politycznego, a na gruzach imperium wyrosły nowe państwa i rządzące nimi dynastie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Egipt ptolemejski

Egiptologia

Egiptologia – nauka zajmująca się badaniem historii starożytnego Egiptu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Egiptologia

Ekwici

Ekwici (łac. equites, l.poj. eques) – średnio zamożna rzymska klasa społeczna, w skład której wchodzili kupcy, przedsiębiorcy, bankierzy, posiadający majątki o wartości minimum 400 000 sesterców (III w. p.n.e.). Symbolami przynależności do stanu ekwickiego było posiadanie konia (stąd nazwa ekwitów znacząca "jeźdźcy": łac.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ekwici

Elefantyna

Feluka na tle wschodniego brzegu Elefantyny Nocny widok z Asuanu w kierunku wyspy Elefantyny Elefantyna (od) − wyspa na rzece Nil, poniżej pierwszej katarakty.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Elefantyna

Enneada

Enneada (enneas, dopełniacz enneados, od ennea – „dziewięć”; eg. pesedżet), Dziewiątka bogów – określenie stosowane najczęściej w mitologii egipskiej, oznaczające panteon bogów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Enneada

Epoka brązu

Mapa świata ok. 2000 p.n.e.; kolorem czerwonym zaznaczono obszar występowania kultur epoki brązu Chronologiczne schematy i podziały epoki brązu dla Europy Broń i ozdoby z epoki brązu Złoty kapelusz berliński, wyrób artystyczny z epoki brązu Epoka brązu – epoka prehistorii, następująca po epoce kamienia, a poprzedzająca epokę żelaza.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Epoka brązu

Epoka hellenistyczna

Epoka hellenistyczna – okres w dziejach regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu (zwłaszcza obszarów znajdujących się pod greckim panowaniem), którego początek wyznacza śmierć Aleksandra Wielkiego w 323 roku p.n.e., a koniec – rzymskie podboje zakończone zajęciem ptolemejskiego Egiptu w 30 roku p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Epoka hellenistyczna

Epoka Późna

Epoka Późna – okres od około 656 – 525 p.n.e.; epoka w dziejach starożytnego Egiptu od XXVI dynastii do XXXI dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Epoka Późna

Eratostenes

XIX-wieczna rekonstrukcja mapy świata Eratostenesa Eratostenes (Eratosthenes; ur. 276 p.n.e. w Cyrenie, zm. 194 p.n.e.) – starogrecki uczony: matematyk, astronom, geodeta i geograf.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Eratostenes

Euagoras

Euagoras (zm. 374 p.n.e.) – starożytny król Salaminy na Cyprze.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Euagoras

Fajum

Widok na oazę Fajum Mapa oazy Fajum Fajum (w transkrypcji ISO: Al-Fayyūm) – oaza w północnym Egipcie, na Pustyni Libijskiej, w muhafazie Fajum.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Fajum

File

File (arab. فيله, gr. Φιλαί) – egipska wyspa na Nilu na wysokości I katarakty.

Zobaczyć Starożytny Egipt i File

Filistyni

332x332px Filistyni (Pəlištîm – „przybysze”, „wędrowcy”; eg. P-r-s-t; Filastin) – starożytny lud o nieokreślonym pochodzeniu, który zamieszkiwał południowe wybrzeża Kanaanu, w okresie pomiędzy XII a VII wiekiem p.n.e.Giancarlo T. Tomezzoli, Reinhardt S.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Filistyni

Gajusz Juliusz Cezar

Gajusz Juliusz Cezar, (ur. 12 lipca 100 p.n.e. lub 13 lipca 102 p.n.e. (koncepcja Mommsena i Diona) w Rzymie, zm. 15 marca 44 p.n.e. tamże) – rzymski polityk, wódz, dyktator i pisarz.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Gajusz Juliusz Cezar

Górny Egipt

Nomy Górnego Egiptu Górny Egipt (egip. Ta Shemau) – kraina starożytnego Egiptu nazwana tak dla odróżnienia od leżącej na północ od niej krainy Dolnego Egiptu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Górny Egipt

Geb

Geb – w mitologii egipskiej bóg Ziemi, brat i mąż nieba – bogini Nut, syn boga powietrza – Szu i bogini uosabiającej wilgoć – Tefnut; jeden z bogów Wielkiej Enneady.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Geb

Giza

Giza (arab., Al-Ǧīza; egip. arab. Ig-Gīza) – miasto w Egipcie, na zachodnim brzegu Nilu, naprzeciw Kairu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Giza

Grecy

Grecy – naród używający jednego z języków grupy indoeuropejskiej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Grecy

Harpokrates

Przedstawienie bóstwa z okresu rzymskiego (rzeźba marmurowa z III w. n.e.) Harpokrates (stgr. Ἁρποκράτης Harpokrátēs) – egipsko-greckie bóstwo popularne w świecie śródziemnomorskim w okresie hellenistycznym i rzymskim.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Harpokrates

Hathor

Hathor (Het-heret, Het-Heru – egip. Pałac/Dom Horusa) – egipska bogini nieba, uosobienie Wielkiej Macierzy, a także patronka nekropolii tebańskiej, Oko Ra.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hathor

Hatszepsut

Hatszepsut – faraon, władczyni starożytnego Egiptu z XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hatszepsut

Hauhet

Hauhet – prabóstwo egipskie uosabiające nieskończoność, przedstawiane w postaci węża.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hauhet

Heliopolis (Egipt)

Heliopolis (z gr. lub – "miasto słońca"; egip. Iunu lub Junu – "słupy", "miasto słupów"; hebr. On; arab. مصر الجديدة.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Heliopolis (Egipt)

Herakleopolis

Herakleopolis – stolica Dolnego Egiptu w starożytnym Egipcie w czasie IX i X dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Herakleopolis

Hermopolis

Hermopolis (z gr. - miasto ośmiu, również Hermopolis Magna; egip. ḫmnw (w polskiej literaturze Chemenu)) – prastare miasto w starożytnym Egipcie, stolica XV nomu Górnego Egiptu; miasto ośmiu bóstw (Ogdoady).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hermopolis

Herodot

Herodot z Halikarnasu (starogr., Herodotos ho Halikarnasseus) (ur. ok. 484 p.n.e. w Halikarnasie, obecnie Bodrum w Turcji, zm. ok. 426 p.n.e. w Turioj lub Atenach) – historyk grecki, zwany Ojcem historii, czasem także Ojcem geografii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Herodot

Herofilos z Chalcedonu

Herofilos (gr. Ἡρόφιλος, łac. Herophilus), znany też jako Herofilos z Chalcedonu lub z Aleksandrii (ok. 335-280 r. p.n.e.) – grecki lekarz, założyciel szkoły lekarskiej w okresie hellenistycznym.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Herofilos z Chalcedonu

Hetyci

Płaskorzeźba króla Tudhalijasa IV w Yazılıkaya pod HattusąProcesja 12 bogów świata podziemnego; płaskorzeźba z Yazılıkaya Hetyci (biblijni חתי lub HTY) – lud posługujący się indoeuropejskim językiem hetyckim, który około XVII wieku p.n.e. stworzył potężne państwo z centrum w Hattusa (dzisiejsze Boğazkale) w Anatolii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hetyci

Hibe

Hibe (arab.) – starożytne miasto, dziś niewielka miejscowość al-Hiba, znajdująca się w Egipcie, na pustyni Libijskiej, na północ od Nilu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hibe

Hierasykaminos

Hierasykaminos (z greckiego) – miasto znajdujące się w starożytności w środkowym biegu Nilu, nieco powyżej I katarakty.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hierasykaminos

Hieratyka

papirusu Ebersa Hieratyka (gr. ἱερατικός – kapłański od ἱερεύς – kapłan) – jedna z form starożytnego pisma egipskiego, służąca przeważnie do zapisywania świętych tekstów na papirusie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hieratyka

Hieroglify

Hieroglify ze świątyni w Kom Ombo Hieroglify (hieroglyphiká, dosł. „święte znaki”) – najstarszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu, obok pisma hieratycznego i demotycznego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hieroglify

Horemheb

Horemheb dający dar dla boga Atuma. Muzeum w Luksorze Horemheb, także Haremhab, początkowo Paatonemheb (1319-1292 p.n.e.) – ostatni faraon XVIII dynastii, nie spokrewniony jednak ze swoimi poprzednikami ani następcami, mąż Amenii, a po jej śmierci Mutnedżmet, córki Aj i królowej Tiy II.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Horemheb

Horus

Horus – egipski bóg nieba, opiekun monarchii egipskiej, z którym utożsamiał się panujący faraon przyjmując jego imię.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Horus

Huh

Huh (znany także jako Heh, Hah, Huauh, Hehu; steg. Ḥḥw) – egipskie bóstwo męskie wyobrażane w postaci żaby, uosabiające nieskończoność, wchodzące w skład hermopolitańskiej Ogdoady.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Huh

Hyksosi

XVII–XVI wiek p.n.e. Hyksosi (egip. Hekau-chasut, „władcy obcych krajów”; arab., „królowie pasterze”) – termin określający niejednorodnąetnicznie grupę ludów zachodnioazjatyckich (semickich i huryckich) przybyłych do delty Nilu ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Hyksosi

I dynastia

I dynastia tynicka – dynastia władców starożytnego Egiptu, panująca w latach.

Zobaczyć Starożytny Egipt i I dynastia

Ideogram

Człowiek z toporem w głowie – hieroglif oznaczający „wroga” lub „śmierć”. Płaskorzeźba ze świątyni w Luksorze piśmie wielkopieczęciowym; postać współczesna '''从''' Ideogram (– "prawzór" – umowny znak graficzny, wyrażający określone pojęcie bez użycia liter.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ideogram

II dynastia

II dynastia tynicka – dynastia władców starożytnego Egiptu panująca w latach.

Zobaczyć Starożytny Egipt i II dynastia

III dynastia

III dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu panująca w latach.

Zobaczyć Starożytny Egipt i III dynastia

Imhotep

Figurka Imhotepa, Luwr, Paryż Imhotep (czasami wymawiane jako A.mhotep lub Ii-em-Hotep, egip. ii-m-ḥtp) – pierwszy architekt i lekarz znany z imienia z pisanych źródeł historycznych, wezyr faraona Dżesera, który panował w latach 2690–2670 p.n.e. lub 2720–2700 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Imhotep

Import

Import (z łac. in „do” + portare „nieść”) – zakup towarów lub usług za granicąw celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym (krajowym).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Import

Inaros

Inaros – władca libijski, syn Psammetyka, przywódca powstania antyperskiego w Egipcie w latach 464-454 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Inaros

Indie

Indie (niezaakceptowana społecznie propozycja PAN z 1959 r.: India,, trl. Bhārat, trb. Bharat), Republika Indii (hindi: भारत गणराज्य, trl. Bhārat Gaṇarājya, trb. Bharat Ganaradźja; ang. Republic of India) – państwo położone w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Indie

Ippolito Rosellini

Popiersie Ippolito Roselliniego, Muzeum Archeologiczne we Florencji Ippolito Rosellini, właśc.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ippolito Rosellini

Irygacja (rolnictwo)

203x203px 273x273px Irygacja (nawadnianie, system irygacyjny) – jeden z systemów melioracji polegający na dostarczaniu wody do gleby w celu zapewnienia odpowiednich warunków wegetacji roślin uprawnych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Irygacja (rolnictwo)

IV dynastia

IV dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu w okresie Starego Państwa Lata panowania.

Zobaczyć Starożytny Egipt i IV dynastia

Izyda

Izyda (egip. Ȝs.t Aset, Isis) – w mitologii egipskiej bogini płodności, opiekunka rodzin i domowego ogniska, patronka małżeństwa i macierzyństwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Izyda

Język średnioegipski

Język średnioegipski – język używany przez starożytnych Egipcjan w Pierwszym Okresie Przejściowym i Średnim Państwie, zwany również egipskim klasycznym.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Język średnioegipski

Język egipski

Język egipski – wymarły język z grupy języków afroazjatyckich, używany przez starożytnych Egipcjan.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Język egipski

Język koptyjski

Koptyjska inskrypcja z tekstem liturgicznym z V – VI wieku (Górny Egipt) Język koptyjski (kopt. ϯⲙⲉⲧⲣⲉⲙⲛ̀ⲭⲏⲙⲓ, timetremǹnkhēmi) – ostatnia faza rozwojowa języka egipskiego, potomek języka staroegipskiego, należy do rodziny języków afroazjatyckich.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Język koptyjski

Język nowoegipski

Język nowoegipski – język potoczny używany przez starożytnych Egipcjan w Nowym Państwie i Trzecim Okresie Przejściowym.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Język nowoegipski

Jean-François Champollion

Leona Cognieta z 1831 r. Jean-François Champollion (ur. 23 grudnia 1790 w Figeac, zm. 4 marca 1832 w Paryżu) – francuski językoznawca, archeolog, egiptolog i poliglota.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Jean-François Champollion

Justynian I Wielki

kościele San Vitale w Rawennie Granice Cesarstwa Bizantyńskiego w 550 r. Pomnik Justyniana I w Skopje dyptyku Barberini z kości słoniowej z początku VI w. Justynian I Wielki, Iustinianus (właśc. Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus, ur. 11 maja 483 w Tauresium, Prowincja Iliria, zm. 14 listopada 565 w Konstantynopolu) – cesarz bizantyński od 1 sierpnia 527 do 13 listopada 565 z dynastii justyniańskiej, święty Kościoła prawosławnego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Justynian I Wielki

Kadzidło

Okadzanie kadzidłem w Kościele katolickim Kadzidełka zapachowe Kadzidło (arab. لبٌان, lubbān, hebr. ketoret, gr. libanos, thymiana, łac. tus, incensum) – substancje zapachowe uwalniane podczas spalania, pochodzenia naturalnego stosowane w rytuałach religijnych, medytacji, w kosmetyce, kuchni i medycynie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kadzidło

Kallimach z Cyreny

Papirus z II wieku n.e. z fragmentem tekstu poematu ''Aitia'' Kallimach z Cyreny (Kallimachos ho Kyrenaios, ur. około 310 p.n.e. w Cyrenie, zm. około 240 p.n.e.) – uważany za największego poetę tzw.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kallimach z Cyreny

Kambyzes II

Kambyzes II (staropers. 𐎣𐎲𐎢𐎪𐎡𐎹 Kambudżija, zm. w lipcu 522 p.n.e.) – król Imperium Perskiego od 530 p.n.e. z dynastii AchemenidówCoraz większa liczba uczonych zalicza Cyrusa do dynastii Teispidów, a nie Achemenidów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kambyzes II

Kamień z Palermo

Kamień z Palermo Kamień z Palermo – fragment steli wykonanej z czarnego bazaltu, zawierającej annały staroegipskie i stanowiącej jedno z najważniejszych źródeł informacji o najstarszych dziejach starożytnego Egiptu z podanąjednocześnie chronologiąwydarzeń.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamień z Palermo

Kamień z Rosetty

Muzeum Brytyjskim Naukowcy oglądająKamień z Rosetty podczas Międzynarodowego Kongresu Orientalistów w 1874 Kamień z Rosetty otoczony przez zwiedzających w Muzeum Brytyjskim Kamień z Rosetty – zabytek piśmiennictwa staroegipskiego, którego odkrycie miało przełomowe znaczenie dla odczytania egipskich hieroglifów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamień z Rosetty

Kamienie ozdobne

Labrador Granit Jadeit Kamienie ozdobne (dekoracyjne) – minerały, skały (zwykle monomineralne) lub substancje stałe pochodzenia organicznego, powstałe w przyrodzie w warunkach naturalnych, odznaczające się dość trwałymi cechami fizycznymi; oszlifowane (wypolerowane) wykazująwłaściwości zdobnicze.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamienie ozdobne

Kamieniołom

Krzeszowice, os. Czatkowice) – największego w Polsce Nowej Rudzie Fragment najgłębszego w Polsce kamieniołomu w Strzelinie Kamieniołom – kopalnia odkrywkowa kamienia użytkowego (skały zwięzłej o dużej twardości).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamieniołom

Kamose

Kamose – faraon, władca starożytnego Egiptu z XVII dynastii tebańskiej, z okresu przełomu Drugiego Okresu Przejściowego i Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kamose

Kanon turyński

Sposób zapisu imion władców i czasu ich panowania Kanon turyński, Papirus turyński, Królewska Lista z Turynu – unikatowy papirus, napisany w hieratyce, obecnie znajdujący się w Museo delle Antichità Egizie w Turynie, skąd wywodzi się jego współczesna nazwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kanon turyński

Katarakta (geologia)

Sześć katarakt Nilu Katarakta – rodzaj progu rzecznego zbudowanego ze skał bardzo odpornych na erozję, sąsiadujących ze skałami mniej odpornymi, wyżłobionymi głębiej przez rzekę.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Katarakta (geologia)

Kauket

Kauket – prabóstwo egipskie uosabiające ciemność, przedstawiane w postaci węża.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kauket

Kift

Kift (ar. قفط) – miasto w Egipcie, w muhafazie Kina.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kift

Kleopatra

Aleksandrii Kleopatra VII Filopator, Kleopatra Wielka (gr. Κλεοπάτρα Φιλοπάτωρ; ur. 69 rok p.n.e., zm. 12 sierpnia 30 roku p.n.e. w Aleksandrii) – ostatnia królowa hellenistycznego Egiptu, panująca w latach 51–30 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kleopatra

Klimat zwrotnikowy

Sahara – jeden z obszarów strefy klimatów zwrotnikowych widziany z satelity Strefa klimatów zwrotnikowych – w klasyfikacji klimatów Okołowicza, jedna z 5 głównych stref klimatycznych, obejmująca obszary kuli ziemskiej w okolicach obu zwrotników.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Klimat zwrotnikowy

Kość słoniowa

Mężczyźni trzymający ciosy słonia (Dar es Salaam, ok. 1900) Ozdoba wykonana z kości słoniowej Leona Wyczółkowskiego (1907) Kość słoniowa – handlowa nazwa zębiny różnych ssaków używanej do wyrobów dzieł sztuki lub w zdobnictwieSobczak & Sobczak 1998.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kość słoniowa

Kom Ombo

Q.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kom Ombo

Kosmogonia

Kosmogonia, z gr. κόσμος, kósmos (wszechświat, także ład, porządek) oraz gónos (pochodzenie) – całość wyobrażeń o pochodzeniu świata dla danej religii lub systemu filozoficznego oraz dział astronomii, który zajmuje się geneząi ewolucjąciał niebieskich, przeważnie tych z Układu Słonecznego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kosmogonia

Królewski Protokół

Tytulatura królewska – w starożytnym Egipcie zwana „Królewskim Protokołem” – był to pełny zestaw imion noszonych przez faraonów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Królewski Protokół

Kreta

Kreta (od słowa krateia – silna,,, wen. Candia) – grecka wyspa na Morzu Śródziemnym.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kreta

Krokodyl (faraon)

Krokodyl – władca starożytnego Egiptu z dynastii 0.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Krokodyl (faraon)

Kserkses I

url.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kserkses I

Kuk (bóstwo)

Kuk – prabóstwo egipskie uosabiające ciemność, przedstawiane w postaci żaby.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kuk (bóstwo)

Kultura archeologiczna

kultury bałtyjskie Kultura archeologiczna – zespół stale współwystępujących ze sobąna pewnym terytorium i w pewnym czasie charakterystycznych form źródeł archeologicznych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultura archeologiczna

Kultura badaryjska

Mapa ze znaleziskami kultury badaryjskiej (na czerwono) Kultura badaryjska, kultura Badari – nazwa niniejszej jednostki kulturowej związana jest z eponimicznym stanowiskiem w Al-Badari.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultura badaryjska

Kultura Merimde

Ziarna roślin znalezione na stanowisku Merimde Kultura Merimde – neolityczna kultura archeologiczna z IV tysiąclecia p.n.e. w północnej części Egiptu udokumentowana w Merimde-Bani Salama (spotyka się też wersję nazwy: Merimde Beni Salama) w delcie Nilu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultura Merimde

Kultura minojska

Ruiny pałacu w Knossos Makieta ruin pałacu w Malii Obszar wpływów kultury minojskiej Kultura minojska, kultura kreteńska – jedna z najstarszych cywilizacji epoki brązu w obszarze Morza Śródziemnego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultura minojska

Kultury fajumskie

Kultury fajumskie – neolityczne kultury archeologiczne w północnej części Egiptu udokumentowane na obszarze oazy Fajum.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kultury fajumskie

Kusz (kraina)

Morza Czerwonego ok. 400 r. p.n.e. Kusz — starożytna kraina położona na południe od II katarakty Nilu (obecnie północny Sudan).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Kusz (kraina)

Legitymizacja władzy

Legitymizacja władzy, również prawomocność władzy (dosł.: upoważnienie do działania) – 1. uprawnienie rządzących do podejmowania wiążących decyzji, przy równoczesnej aprobacie rządzonych; 2. wysiłki podejmowane w celu wywołania i utrzymania opinii, że istniejące instytucje polityczne sąnajbardziej odpowiednie i właściwe dla społeczeństwa (Seymour Martin Lipset).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Legitymizacja władzy

Leontopolis

Leontopolis, Leonto (gr. Λεόντων πόλις, Λεοντώ) lub łac.: Leontos Oppidum lub eg.: Taremu – miasto Starożytnego Egiptu znane dziś jako Tell al Muqdam.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Leontopolis

Lewant

Lewant Lewant (od wł. levante – wschód) – określenie państw leżących na wschodnim, azjatyckim wybrzeżu Morza Śródziemnego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Lewant

Liban

Liban (trb. Lubnān), oficjalnie Republika Libańska (arab., trb. al-Jumhūrīya al-Lubnānīya, wym. w dialekcie libańskim) – państwo położone w zachodniej Azji, na obszarze Bliskiego Wschodu, nad Morzem Śródziemnym, graniczące z Syriąi Izraelem.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Liban

Libia

Flaga Libii w latach 1977–2011 Trypolis Panorama Trypolisu Tobruk Al-Bajda Bengazi Sabracie Pustynia Libijska Libia (arab. ليبيا, trl. Lībiyā, trb. Libija), oficjalnie Państwo Libia (arab. دولة ليبيا, trl. Dawlat Lībiyā, trb. Daulat Libija) – państwo położone w Afryce Północnej, nad zatokąWielka Syrta (Morze Śródziemne), ze stolicąw Trypolisie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Libia

Ludy Morza

Egipt Ludy Morza – termin peuples de la mer spopularyzowany przez francuskiego egiptologa Gastona Maspero na określenie przemieszczających się i wojowniczych grup ludności bliżej nieznanego pochodzenia, które doprowadziły do wielkiej destabilizacji starożytnego Bliskiego Wschodu i zagroziły państwu faraonów na przełomie XIII i XII wieku p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ludy Morza

Lykeion

Atenach Lykeion, lykejon, likejon (gr. Λύκειον, Lýkeion) – szkoła filozoficzna (przy czym przez filozofię rozumiano wtedy ogół racjonalnej wiedzy) założona przez ucznia Platona – Arystotelesa w IV wieku p.n.e. Od V w. p.n.e. nad Ilissosem przy świątyni Apollina Likejosa na wschodnich obrzeżach Aten istniał gimnazjon (gymnásion) – w ogrodach zwanych Lykejonem od imienia patronującego świątyni boga.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Lykeion

Maat

120px Maat – w mitologii egipskiej bogini praw porządku, harmonii i sprawiedliwości we wszechświecie i społeczeństwie, małżonka Thota.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Maat

Mady

Etiopii Mady (l. poj.: mada, inaczej fluwisole, ang. alluvial soils) – gleby powstałe w wyniku nagromadzenia się materiału niesionego przez wody i akumulowanego w wyniku wytracania energii wody.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Mady

Manethon

Manethon (Maneton) (III wiek p.n.e.) – zhellenizowany kapłan egipski, znający oprócz greki egipskie tradycje i potrafiący czytać hieroglify.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Manethon

Marcjan (cesarz bizantyński)

Marcjan (Imperator Caesar Flavius Marcianus Augustus, ur. ok. 392, zm. 27 stycznia 457) – cesarz wschodniorzymski panujący w latach 450–457.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Marcjan (cesarz bizantyński)

Marek Antoniusz

Marek Antoniusz, Marcus Antonius (ur. 14 stycznia 83 p.n.e. w Rzymie, zm. 1 sierpnia 30 p.n.e. w Aleksandrii) – wódz i polityk rzymski w latach 61–30 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Marek Antoniusz

Medycyna starożytnego Egiptu

u3 (obraz Ernesta Boarda) Medycyna starożytnego Egiptu – medycyna w starożytnym Egipcie (od okresu predynastycznego do początku epoki hellenistycznej), dostępna ówcześnie wiedza o zdrowiu i chorobach człowieka oraz o sposobach ich leczenia i zapobiegania im.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Medycyna starożytnego Egiptu

Memfis

Memfis (gr. Μέμφις Mémphis) – grecka nazwa jednego z najważniejszych miast starożytnego Egiptu, centrum politycznego, handlowego i administracyjnego, ośrodka kultu Ptaha, Sechmet i Apisa, stolicy w epoce Starego Państwa (III–VI dynastia).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Memfis

Mentuhotep II

Mentuhotep II – faraon, władca starożytnego Egiptu, z XI dynastii tebańskiej z okresu Średniego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Mentuhotep II

Merenptah

Merenptah – faraon, władca starożytnego Egiptu z XIX dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Merenptah

Meroe

Rozmieszczenie piramid w nekropoli północnej Meroe Piramidy w Meroe, ok. 1850 Meroe – starożytne miasto w Nubii, znajdujące się pomiędzy VI a V kataraktąna Nilu, ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Meroe

Mezopotamia

Mezopotamia widoczna z satelity w 2020 roku Mezopotamia,, w znaczeniu dosłownym międzyrzecze (nazwa przejęta z Miyanrudan i Bet-Nahrain) – starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Mezopotamia

Miedź

Miedź (Cu) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Miedź

Min (bóg egipski)

150px Min (egip. Mnw) – w mitologii egipskiej jedno z głównych bóstw, bóg płodności i rolnictwa, opiekujący się także górnikami i podróżnikami, powiązany z kultem fallicznym.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Min (bóg egipski)

Mitanni

Bliskiego Wschodu ok. 1400 r. p.n.e. Zasięg terytorialny królestwa Mitanni w okresie jego największego rozwoju (początek XV w. p.n.e.). listów z Amarny; ok. 1350 p.n.e. Pozostałości mitannijskiego pałacu w mieście Nagar (obecnie stanowisko archeologiczne Tell Brak w Syrii). Mitanni – starożytne państwo założone przez Hurytów w północnej Mezopotamii i północnej Syrii w II tysiącleciu p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Mitanni

Monoteizm

Monoteizm, jedynobóstwo (monoteizm z monos – „jedyny” + theos – „bóg”) – wiara w istnienie tylko jednego boga i w przeciwieństwie do henoteizmu wykluczająca istnienie jakichkolwiek innych istot boskich.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Monoteizm

Monsun

Chmury monsunowe w Indiach Monsun – układ wiatrów, które zmieniająswój kierunek na przeciwny w zależności od pory roku.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Monsun

Montu

Montu (egip. mntw) – w panteonie starożytnego Egiptu lokalne bóstwo Hermonthis i główny bóg Teb, popularny w czasach Średniego i Nowego Państwa, później zastąpiony przez Amona.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Montu

Morze Śródziemne

Mapa Morza Śródziemnego z zaznaczonymi ośrodkami miejskimi i infrastrukturątransportowąMorze Śródziemne – morze międzykontynentalne leżące pomiędzy Europą, Afrykąi Azją, o powierzchni około 2,5 mln km².

Zobaczyć Starożytny Egipt i Morze Śródziemne

Morze Czerwone

Morze Czerwone (arab. البحر الأحمر al-Bahr al-ahmar, hebr. ים סוף jam suf, tigrinia ቀይሕ ባሕሪ QeyH baHri) – morze śródlądowe międzykontynentalne, między Afrykąa Półwyspem Arabskim, część Oceanu Indyjskiego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Morze Czerwone

Morze Egejskie

Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, AzjąMniejsząa wyspami Kretą, Karpatos i Rodos.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Morze Egejskie

Muzeum Aleksandryjskie

Artystyczna wizja Biblioteki Aleksandryjskiej Muzeum Aleksandryjskie, Muzejon, Musejon (gr., Mouseíon ‘świątynia muz’) – największy w starożytności instytut naukowy.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Muzeum Aleksandryjskie

Muzeum Brytyjskie

The British Museum, także Muzeum Brytyjskie – muzeum narodowe z siedzibąw Londynie, największe muzeum Wielkiej Brytanii i jedno z największych na świecie – ma ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Muzeum Brytyjskie

Mykerinos

Menkaure (egip. Men-Kau-Re – „Trwała-jest-moc-duszy-Re (boskiej-światłości)”; egip. Horus Ka-Chet – egip. „Horus-o-ciele-Byka”; gr. Mykerinos) – władca starożytnego Egiptu z okresu IV dynastii (III tysiąclecie p.n.e.).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Mykerinos

Myos Hormos

Myos Hormos – starożytny port czerwonomorski wybudowany przez Ptolemeuszów ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Myos Hormos

Nagada I

Ityfalliczna rzeźba z inkrustowanymi oczami, okres Nagada I, kość hipopotama, Luwr, Paryż, nr kat. E 27457 Nagada I – zwana również kulturąamrańską(zwana tak od cmentarza niedaleko el-Amrah) zapoczątkowała w Egipcie okres zwany Predynastycznym; koncentrowała się w zespole stanowisk położonych ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nagada I

Nagada II

gazel, okres Nagada II, Paryż – Luwr, nr kat. E 28023 Nagada II – zwana również kulturągerzeńską(zwana tak od cmentarza niedaleko Gerzeh) – kultura archeologiczna, rozwijająca się na terenach starożytnego Egiptu przez w przybliżeniu 300 lat, od ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nagada II

Nagada III

Nagada III – kultura archeologiczna, rozwijająca się w starożytnym Egipcie od ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nagada III

Napata

Napata (z gr., obecnie Dżabal Barkal) – starożytne miasto znajdujące się w środkowym biegu Nilu, w Sudanie, nieco poniżej IV katarakty.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Napata

Napoleon Bonaparte

Napoléon Bonaparte (wym. fr.,, ur. 15 sierpnia 1769 w Ajaccio na Korsyce, zm. 5 maja 1821 w Longwood na Wyspie Św. Heleny) – francuski mąż stanu, dowódca wojskowy i przywódca polityczny, jako Napoleon I cesarz Francuzów i głowa I Cesarstwa Francuskiego w latach 1804–1814 oraz w roku 1815, wcześniej Pierwszy Konsul Republiki Francuskiej 1799–1804, prezydent (1802–1805), a następnie król Włoch (1805–1814), protektor Związku Reńskiego (1806–1813), a przez to faktyczny zwierzchnik Księstwa Warszawskiego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Napoleon Bonaparte

Narmer

Narmer lub Menes (u Diodora, u Herodota, Minajas u Józefa Flawiusza) – uważany za twórcę i założyciela państwa „Obydwu Krajów”, czyli Górnego i Dolnego Egiptu oraz I dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Narmer

Naunet

Naunet (Nunut) (eg. N’wnt) – egipskie prabóstwo żeńskie uosabiające prawody (praocean) w chaosie heliopolitańskiego systemu wierzeń.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Naunet

Nechen

Paleta Narmera Nechen (gr., translit. Hierakonpolis, Hieraconpolis lub Hieracompolis,, translit. Kom El-Ahmar) – miasto w starożytnym Egipcie; arabska nazwa oznacza „Czerwone Wzgórze”.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nechen

Necho I

Necho I – gubernator Sais w latach 672–664 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Necho I

Neferhotep I

Neferhotep I – 22.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Neferhotep I

Nefertum

Nefertum – bóstwo lotosu, członek triady memfickiej wraz z Ptahem i Sechmet.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nefertum

Neftyda

Neftyda, Neftys, Nefthis – córka bogini Nut i boga Geba, siostra Ozyrysa, Seta, Horusa i Izydy, poślubiła Seta.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Neftyda

Nekropolia

Nekropolia Chaukundi w Karaczi Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie Nekropolia, nekropola (gr. νεκρόπολις nekropolis, miasto umarłych) – starożytny lub wczesnochrześcijański cmentarz usytuowany w pobliżu miasta albo inny stary cmentarz o dużej powierzchni, zwłaszcza taki, na którym pochowani sączłonkowie znanych rodów i ludzie sławni.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nekropolia

Neolit

cywilizację maltańskąw okresie neolituhttp://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/00001.pdf Ġgantija Temples, National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islandshttp://www.bradshawfoundation.com/malta/ The Prehistoric Archaeology of the Temples of Malta, bradshawfoundation.com Rekonstrukcja neolitycznego ołtarza na terenie dzisiejszej Ukrainy Skara Brae na Orkadach jest najlepiej zachowanąwsiąneolitycznąw Europie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Neolit

Nil

Delta Nilu – zdjęcie satelitarne Nil (arab. نهر النيل, Nahr an-Nīl; ang. Nile) – najdłuższa rzeka na Ziemi (według niektórych źródeł najdłuższa jest Amazonka i ta wersja pojawia się coraz częściej w nowych opracowaniach) w środkowej i północno-wschodniej Afryce, przecinająca wszystkie strefy klimatyczne kontynentu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nil

Nomarcha

Nomarcha (z od nomos - pastwisko, okręg, prowincja; egip. adż-mer lub heka-hut) – w starożytnym Egipcie wyższy urzędnik i zarządca nomów, kierował pracąniższych urzędników, do jego obowiązków należało składanie przed królem szczegółowych raportów o stanie zasobów państwowych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nomarcha

Nomy

Nomy Dolnego i Górnego Egiptu Nom (nomos; egip. sepat, od okresu amarneńskiego qah) – w starożytności i wczesnym średniowieczu egipska jednostka terytorialno-administracyjna kraju, odpowiednik okręgu, województwa, prowincji lub powiatu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nomy

Nowe Państwo (Egipt)

Nowe Państwo – okres w dziejach starożytnego Egiptu, trwający od XVI do XI wieku p.n.e. czas panowania XVIII, XIX i XX dynastii (lata 1570–1070 p.n.e.). Nowe Państwo poprzedzał Drugi Okres Przejściowy, po jego upadku nastąpił Trzeci Okres Przejściowy.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nowe Państwo (Egipt)

Nubia

Nubia (nub. Nobīn) – kraina historyczna w północno-wschodniej Afryce obejmująca środkowy bieg Nilu pomiędzy Asuanem a Chartumem (między VI a I kataraktą), obecnie na terenie południowego Egiptu i północnego Sudanu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nubia

Nun

Nun – w mitologii egipskiej pramateria, pierwszy materialny przejaw bytu, Nun jest przede wszystkim żywiołem kosmicznym.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nun

Nut

Bogini Nut przedstawiona jako ''Niebiańska Krowa'' Nut (egip. noc) — w mitologii egipskiej bogini nieba należąca do Wielkiej Enneady.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Nut

Obrzezanie

Zestaw do obrzezania wraz ze skrzynkąz około XVIII wieku. Drewniana skrzynka pokryta bycząskórąze srebrnymi przyrządami. Obrzezanie (rzadziej cyrkumcyzja, łac. circumcisio, gr. περιτομή, peritomé „dokoła ciąć”) – zabieg usunięcia napletka chroniącego żołądź prącia zewnętrznych narządów płciowych mężczyzny, wykonywany głównie z powodów religijnych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Obrzezanie

Obywatele rzymscy

obywatel rzymski Obywatele rzymscy (pierwotnie – quirites, później ogólnie – cives) – w prawie rzymskim kategoria osób wolnych, którym status civitatis umożliwiał korzystanie z pełnej rzymskiej zdolności prawnej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Obywatele rzymscy

Ogdoada

Ogdoada (gr. ογδοάς ogdoás - "ósemka", egip. hemenu) – w mitologii egipskiej grupa ośmiu bóstw czczonych w Hermopolis i ściśle związanych z tamtejsząkoncepcjąkosmogoniczną.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ogdoada

Okres amarneński

Portret Echnatona w charakterystycznym stylu amarneńskim Okres amarneński (XIV w. p.n.e.) – czas niepokoju religijnego i politycznego w starożytnym Egipcie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Okres amarneński

Okres predynastyczny i protodynastyczny w Egipcie

Okres predynastyczny – okres przedhistoryczny starożytnego Egiptu bezpośrednio poprzedzający panowanie I dynastii, w którym występująkultury Nagada I, II i III, przy czym okres kultury Nagada III pokrywa się w znacznej części z panowaniem I dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Okres predynastyczny i protodynastyczny w Egipcie

Oktawian August

Gaius Octavius Thurinus (Gajusz Oktawiusz Turyn), po adopcji Gaius Iulius Caesar Octavianus (Gajusz Juliusz Cezar Oktawian) (ur. 23 września 63 roku p.n.e. w Rzymie, zm. 19 sierpnia 14 roku n.e. w Noli) – pierwszy cesarz rzymski, panował od 16 stycznia 27 roku p.n.e. do śmierci jako Imperator Caesar Augustus.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Oktawian August

Osorkon Starszy

Osorkon lub Osorkon Starszy – faraon, władca starożytnego Egiptu z XXI dynastii z czasów Trzeciego Okresu Przejściowego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Osorkon Starszy

Ozyrys

Ozyrys – w mitologii egipskiej bóg śmierci i odrodzonego życia, Wielki Sędzia zmarłych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ozyrys

Państwo nowobabilońskie

Państwo nowobabilońskie, Chaldea – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, pod panowaniem dynastii chaldejskiej, ze stolicąw Babilonie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Państwo nowobabilońskie

Palestyna

Palestyńska moneta z okresu rządów brytyjskich Flaga brytyjskiego mandatu Palestyna Flaga współczesnego państwa Palestyna Jerozolimie Banknot palestyńskiego funta Palestyna – region geograficzny w zachodniej Azji.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Palestyna

Papirus

Papirus z zapisem tekstu Papirus (→) – materiał pisarski otrzymywany z tzw.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Papirus

Półwysep Arabski

Zdjęcie satelitarne Półwyspu Arabskiego Półwysep Arabski według dwóch definicji: politycznej (ciemny żółty) i geograficznej (jasny i ciemny żółty) Półwysep Arabski (arab. جزيرة العرب Dżazirat al-Arab, dosłownie „wyspa Arabów”) – półwysep w Azji Południowo-Zachodniej, położony między Morzem Czerwonym, Morzem Arabskim i ZatokąPerską.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Półwysep Arabski

Peluzjum

Peluzjum (gr. Peloúsion; rzym. Pelusium; arab. Al-Fara, Tell el-Farama, biblijne miasto Sin, aram. Seyân) – starożytny port przeładunkowy i miasto graniczne starożytnego Egiptu, położone w północno-wschodniej Delcie Nilu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Peluzjum

Pepi II

Pepi II – NeferKaRe – władca starożytnego Egiptu z okresu Starego Państwa, z VI dynastii, syn faraona Pepiego I i królowej Anchnesmerire II (egip. Merire-żyje-dla-niej).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pepi II

Perfumy

Perfumy Perfumy (od „przez dym”) – łączna nazwa kosmetyków, których jedynym zadaniem jest nadawanie różnym obiektom (zwykle ciału człowieka) przyjemnego i długo utrzymującego się zapachu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Perfumy

Peribsen

Stela Peribsena z Abydos Peribsen – władca starożytnego Egiptu z II dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Peribsen

Peruka

Współczesna peruka Peruka (fr. perruque) – włosy umocowane na imitującej skórę głowy bazie zakładanej na głowę, ułożone na kształt fryzury.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Peruka

Pianchi

Pianchi lub Pije (imię kuszyckie) – władca kuszycki rezydujący w Napacie, a następnie faraon - władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pianchi

Pieniądz

Pieniądz – towar uznany w wyniku ogólnej zgody społecznej za środek wymiany gospodarczej, w którym sąwyrażone ceny i wartości wszystkich innych towarów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pieniądz

Pierwszy Okres Przejściowy

Pierwszy Okres Przejściowy (ok. 2181 – ok. 2055 p.n.e.) – okres w historii starożytnego Egiptu między Starym a Średnim Państwem charakteryzujący się chaosem politycznym, upadkiem silnej, scentralizowanej władzy, wewnętrznymi walkami o panowanie nad całym krajem i niepokojami społecznymi spowodowanymi pogorszeniem się sytuacji uboższych warstw społeczeństwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pierwszy Okres Przejściowy

Piktogram

Biuro Rzeczy Znalezionych – piktogram Piktogram (— „narysowany” i grámma — „pismo”) – przedstawienie pojęcia (opisywanego wyrazem bądź równoważnikiem zdania) za pomocąobrazka w oderwaniu od zapisu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Piktogram

Piramida Dżesera

Piramida Schodkowa Dżosera (Dżesera) – piramida schodkowa zbudowana w Sakkarze około 2650 p.n.e. przez budowniczego Imhotepa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Piramida Dżesera

Piramidy w Gizie

grobowce 30 Zachodni cmentarz 31 Wschodni cmentarz 32 Centralny teren z mastabami i kamiennymi grobowcami Piramidy w Gizie – zespół historycznych budowli obejmujący dwie największe piramidy zbudowane w starożytnym Egipcie (piramidę Cheopsa i piramidę Chefrena) oraz mniejsząpiramidę Mykerinosa i towarzyszące im obiekty.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Piramidy w Gizie

Pisma egipskie

Hieroglify Kamienia z Rosetty Pismo egipskie – cztery rodzaje pisma używane w starożytnym Egipcie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pisma egipskie

Pismo hieroglificzne

Pismo hieroglificzne – najstarsza i najdłużej funkcjonująca forma pisma egipskiego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pismo hieroglificzne

Pismo klinowe

Mapa ważniejszych stanowisk archeologicznych na których znaleziono archiwa z tekstami zapisanymi pismem klinowym Pismo klinowe – jedna z najstarszych na świecie odmian pisma, powstała na Bliskim Wschodzie, stworzona najprawdopodobniej przez Sumerów ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pismo klinowe

Podboje arabskie

Ekspansja czasów Umajjadów (lata 661–750) Podboje arabskie – podboje dokonane przez Arabów od momentu założenia kalifatu w 632 r. aż do jego rozpadu w drugiej połowie VIII i IX wieku.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Podboje arabskie

Polityka fiskalna

Polityka fiskalna (łac. fiscus – koszyk lub skrzyneczka z wikliny do przechowywania pieniędzy) – ogół działań państwa polegających na wykorzystaniu instrumentów fiskalnych, takich jak podatki i inne daniny publiczne, wydatki, deficyt publiczny, dług publiczny, udzielane gwarancje i poręczenia kredytowe dla podmiotów gospodarczych, wpływających na budżet państwa w celu osiągnięcia określonych celów fiskalnych i pozafiskalnych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Polityka fiskalna

Powstanie bukolów

Powstanie bukolów (z greckiego Βουκόλοι – pasterze wołów) było zrywem mającym miejsce w Dolnym Egipcie w latach 167–172 n.e. P Pasterze żyjący w regionie bagiennym położonym na południe od Aleksandrii już w latach panowania cesarza Domicjana występowali przeciwko Rzymianom.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Powstanie bukolów

Prefekt (starożytność)

Prefekt (łac. praefectus) – rzymski urzędnik, który reprezentował władcę, a także wykonywał niektóre czynności w jego zastępstwie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Prefekt (starożytność)

Psametych I

(Psametyk I) – faraon, władca starożytnego Egiptu, założyciel XXVI dynastii, zwanej Saicką.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Psametych I

Pszenica płaskurka

Pszenica płaskurka (Triticum turgidum subsp. dicoccum (Schrank ex Schübl.) Thell.) – w zależności od ujęcia systematycznego podgatunek lub gatunek pszenicy.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pszenica płaskurka

Ptah

Ptah (czyt. pta) – bóg memficki.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptah

Ptolemeusz I Soter

Ubóstwieni Ptolemeusz I i Berenika na monecie bitej po ich śmierci Ptolemeusz I przedstawiony jako faraon (British Museum) Ptolemeusz I Soter (Ptolemaĩos Sōtḗr, ur. 367 p.n.e., zm. 283 p.n.e.) – założyciel dynastii Ptolemeuszy, władca Egiptu w latach 323–283 p.n.e., syn Lagosa i Arsinoe, mąż Artakamy, Eurydyki i Bereniki I.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusz I Soter

Ptolemeusz IV Filopator

Ptolemeusz IV Filopator (ur. 246 lub 238 p.n.e., zm. 204 p.n.e.) – czwarty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 221-204 p.n.e., syn Ptolemeusza III Euergetesa i Bereniki II.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusz IV Filopator

Ptolemeusz V Epifanes

Ptolemeusz V Epifanes (ur. 210 p.n.e., zm. 180 p.n.e.) – piąty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 204–180 p.n.e., syn Ptolemeusza IV Filopatora i Arsinoe III, mąż Kleopatry I, ojciec Ptolemeusza VI Filometora, Ptolemeusza VIII Euergetesa II Fyskona i Kleopatry II.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusz V Epifanes

Ptolemeusz VI Filometor

Ptolemeusz VI Filometor (ur. 185 p.n.e., zm. 145 p.n.e.) – szósty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 180-145 p.n.e., syn Ptolemeusza V Epifanesa i Kleopatry I, mąż swojej siostry Kleopatry II, ojciec Ptolemeusza Eupatora, Ptolemeusza VII Neosa Filopatora, Kleopatry III i Kleopatry Thei.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusz VI Filometor

Ptolemeusze

Ptolemeusz I Soter, założyciel dynastii Ptolemeuszy Ptolemeusze (albo Lagidzi) – dynastia pochodzenia macedońskiego panująca w starożytnym Egipcie w latach 304–30 p.n.e., w południowej Syrii, Libanie i Palestynie w latach 301–200 p.n.e., na Cyprze do 58 p.n.e. i w latach 48–30 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ptolemeusze

Punt (kraina)

Punt – starożytna kraina leżąca prawdopodobnie na terenie Etiopii i Erytrei.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Punt (kraina)

Pustynia

Największe pustynie świata Maroku Pustynia piaszczysta – Sahara (Libia) Algierii Atacama – najbardziej sucha pustynia świata Uedy na pustyni Negew Pustynia – teren o dużej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty roślinnej wskutek małej ilości opadów i przynajmniej okresowo wysokich temperatur powietrza, co sprawia, że parowanie przewyższa ilość opadów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pustynia

Pustynia Arabska

Pustynia Arabska Pustynia Arabska (Pustynia Wschodnia) – pustynia w Afryce, stanowi północno-wschodniączęść Sahary.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pustynia Arabska

Pustynia Libijska

Pustynia Libijska w południowej Libii Pustynia Libijska – pustynia piaszczysta we wschodniej części Sahary, położona we wschodniej Libii, zachodnim Egipcie i północno-zachodnim Sudanie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Pustynia Libijska

Ra (bóg)

200px Ra (Re) – w wierzeniach starożytnych Egipcjan bóg Słońca, stwórca świata i pan ładu we Wszechświecie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ra (bóg)

Ramzes II

Ramzes II (zwany też Ramzesem Wielkim, w źródłach greckich Ozymandias) – trzeci faraon z XIX dynastii, syn i następca Setiego I, jeden z najwybitniejszych i najdłużej żyjących władców starożytnego Egiptu okresu Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ramzes II

Ramzes III

Ramzes III – faraon, władca starożytnego Egiptu z XX dynastii, z okresu Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ramzes III

Ramzes XI

Ramzes XI Chaemuaset II – faraon, władca starożytnego Egiptu z czasów XX dynastii, z okresu Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Ramzes XI

Renenutet

Renenutet – w mitologii egipskiej bogini zbiorów owoców i żniw.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Renenutet

Republika rzymska

Republika rzymska – okres w historii starożytnego Rzymu w którym był on republiką, trwający od upadku królestwa w 509*Daty opatrzone asteriskiem podane sąwedług tzw.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Republika rzymska

Retenu

Retenu, Reczenu – starożytny egipski termin używany na określenie rejonu wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, który rozciągał się na północ od pustyni Negew, aż do kraju Amurru.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Retenu

Rosetta (miasto)

Rosetta, Rosette (arab. Raszid) – miasto portowe w Egipcie nad jednym z ramion delty Nilu o tej samej nazwie, w pobliżu Morza Śródziemnego, 65 km na wschód od Aleksandrii, w muhafazie Al-Buhajra.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Rosetta (miasto)

Sahara

Sahara Sahara (Libia) Sahara (Algieria) Sahara (z arab. صحراء ṣaḥrāʼ – „pustynia”) – strefa pustynna położona w północnej Afryce.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sahara

Sais

Sais (egip. Zau, arab. Sa al-Hadżar) – miasto w starożytnym Egipcie, w zachodniej części Delty Nilu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sais

Sakkara

Sakkara (wymowa egipska) – miejscowość w Egipcie położona na południe od Kairu i na zachód od Memfis.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sakkara

Salamina (Cypr)

teatr w Salaminie Salamina (Salamis) – starożytne miasto i port leżący na Cyprze, w VII wieku p.n.e. główne miasto wyspy.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Salamina (Cypr)

Satrapa (Persja)

Satrapa (stgr. σατράπης satrápēs od staroperskiego kshathrapavan 'obrońca prowincji, kshathra ‘królestwo, prowincja’ i pavan ‘obrońca’) – nazwa wielkorządcy prowincji w dawnej Persji, który posiadał bardzo szerokie uprawnieniaJoachim Bartoszewicz:, s.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Satrapa (Persja)

Sechmet

Dwa posągi stojącej Sechmet (Muzeum Egipskie w Berlinie) Sechmet (Sachmet, Sachmis, Sekmet) – w mitologii egipskiej bogini wojny, zemsty i chorób, a także bogini opiekuńcza Dolnego Egiptu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sechmet

Sekenenre Tao

Sekenenre Tao lub Ta’o, zwany Walecznym – faraon XVII dynastii tebańskiej, panujący w XVI w. p.n.e. Syn Senachtenre Ahmose i królowej Tetiszeri.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sekenenre Tao

Seleucydzi

bitwie pod Ipsos (301 p.n.e.) Seleucydzi lub też Seleukidzi – dynastia hellenistyczna założona przez Seleukosa, z ośrodkiem początkowo w Babilonii, a od początku III w. p.n.e. Syrii, panująca w latach 312–63 p.n.e. Seleukos był jednym z dowódców Aleksandra Wielkiego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Seleucydzi

Semna

Semna (Semne) – miasto w południowym Egipcie, leżące na południowy zachód od jeziora Nasera, pomiędzy I a III kataraktą.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Semna

Senat rzymski

Fresk Cesare Maccariego (1888) z wyobrażeniem obrad rzymskiego senatu Senat rzymski (od senex – starzec – dosłownie rada starszych) – jedna z najważniejszych i najtrwalszych instytucji politycznych starożytnego Rzymu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Senat rzymski

Senedż

Senedż (Sened) – domniemany władca starożytnego Egiptu z II dynastii Jak i wokół innych królów II dynastii, tak i wokół tej postaci jest wiele sporów, co zrodził szereg teorii dotyczących tej postaci.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Senedż

Senuseret I

Senuseret I (Sesostris, Sezostris) – faraon, władca starożytnego Egiptu z XII dynastii, z czasów Średniego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Senuseret I

Senuseret III

Senuseret III (gr. Sesostris, Sezostris) – władca starożytnego Egiptu z XII dynastii, z czasów Średniego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Senuseret III

Septymiusz Sewer

Lucjusz Septymiusz Sewer, Lucius Septimius Severus (ur. 11 kwietnia 145/146 w Leptis Magna, zm. 4 lutego 211 w Eboracum (obecnie York)) – cesarz rzymski w latach 193–211.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Septymiusz Sewer

Serapejon

Serapejon – świątynia Serapisa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Serapejon

Serapis

Muzeum Watykańskie Altes Museum Berlin Serapis, Sarapis – synkretyczne bóstwo hellenistycznego Egiptu, łączące cechy niektórych bogów egipskich i greckich.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Serapis

Seszat

Seszat (egip. Sš3t) – w mitologii egipskiej bogini pisma i rachunków, opiekunka budownictwa i budowniczych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Seszat

Set (bóg)

Set, Seth, Sutech, Setech (staroegipskie Stẖ, Stš, Swty, Seth, Szet) – w mitologii egipskiej pan burz, pustyń, Górnego Egiptu, ciemności oraz chaosu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Set (bóg)

Siwa (oaza)

Oaza Siwa Położenie największych oaz w Egipcie Siwa (Sīwah, Wahat Siwa, Wāḩat Sīwah, arab. واحة سيوة; Kraina Palm) – oaza w północno-zachodnim Egipcie, blisko granicy z Libią, w muhafazie Matruh, 560 km na zachód od Kairu i 300 km na południe od portu nad Morzem Śródziemnym w Matruh.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Siwa (oaza)

Skorpion I

Skorpion I – władca Górnego Egiptu z okresu predynastycznego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Skorpion I

Smendes I

Smendes gr., Nesbanebdżed egip. – władca starożytnego Egiptu, być może wezyr północy lub namiestnik Dolnego Egiptu, założyciel XXI dynastii, następca Ramzesa XI.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Smendes I

Snofru

Snofru lub Snefru (egip. Czyniący Piękno) – władca starożytnego Egiptu (wówczas nieznane było jeszcze określenie faraon, wprowadzone w XVI wieku p.n.e.), założyciel IV dynastii w okresie Starego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Snofru

Sobek

Sobek (także Sebek; gr. Σοῦχος Suchos) – w mitologii egipskiej opiekun jezior, wody, patron armii oraz symbol siły królewskiej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sobek

Sobekhotep IV

Sobekhotep IV - władca starożytnego Egiptu, 24.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sobekhotep IV

Sokar

Sokar (Seker, Sekeri; gr. Sokaris, Socharis) – w mitologii egipskiej bóstwo dokonujące przyjęcia i oczyszczenia zmarłego władcy oraz przenoszący go na swej barce do niebios; patron metalurgów, rzemieślników i tragarzy (nosicieli lektyk) oraz wszelkich przewoźników.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sokar

Sparta

Sparta (gr., Spártī; stgr. Spártē;; Lakedaímōn, Lacedemon) – miasto w południowej Grecji, na Peloponezie, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Lakonia.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Sparta

Spis statystyczny

Spis statystyczny (spis powszechny) – spis dostarczający informacji niezbędnych do ustalenia stanu i struktury zjawisk, głównie ludnościowych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Spis statystyczny

Stare Państwo

250px Stare Państwo – okres w dziejach starożytnego Egiptu obejmujący lata ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Stare Państwo

Starożytna Grecja

Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach mórz Egejskiego i Jońskiego, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Starożytna Grecja

Starożytny Bliski Wschód

Ważniejsze państwa i krainy starożytnego Bliskiego Wschodu Starożytny Bliski Wschód - zespół cywilizacji starożytnych, skupionych przede wszystkim wokół obszaru Mezopotamii i często (choć mylnie) do niego ograniczany; zakres procesów historycznych na terenie Bliskiego Wschodu w przedziale czasowym od prahistorii do nastania wpływów cywilizacji antycznej.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Starożytny Bliski Wschód

Starożytny Rzym

cesarstwo nicejskie, Despotat Epiru i Despotat Morei Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Starożytny Rzym

Stary Testament

Tory w języku hebrajskim Dziesięć Przykazań) – Codex Orientales 4445 I w. p.n.e. Stary Testament – starsza część Biblii, przyjęta przez chrześcijaństwo.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Stary Testament

Synaj (półwysep)

Mapa hipsometryczna (ukształtowania terenu) półwyspu Synaj (arab. شبه جزيرة سيناء Shibh Jazīrat Sīnā, hebr. סיני Sinai) – półwysep w kształcie trójkąta, otoczony Morzem Śródziemnym od północy, ZatokąSueskąi Kanałem Sueskim (na Przesmyku Sueskim) od zachodu, Morzem Czerwonym od południa i ZatokąAkaba od wschodu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Synaj (półwysep)

Synkretyzm religijny

Synkretyzm religijny (z gr. συγκρητισμός, synkrētismós 'sojusz miast kreteńskich') – łączenie dwóch lub więcej systemów wierzeń religijnych w nowy system lub włączenie do danej tradycji religijnej idei pochodzących z tradycji niepowiązanych.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Synkretyzm religijny

Syria

Syria (trl. Sūrijā, trb.), nazwa oficjalna: Syryjska Republika Arabska (ar. الجمهورية العربية السورية, trl. Al-Ǧumhūrijja ăl-ʿArabijja ăs-Sūrijja, trb. Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Surijja) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Syria

Syropalestyna

Syropalestyna w starożytności. Niektóre z miast i osad regionu od neolitu preceramicznego do czasów historycznych. Syropalestyna (inaczej: Syro-Palestyna) – zbiorcza nazwa ziem wchodzących w skład dzisiejszych: Izraela, Palestyny, Jordanii, Syrii i Libanu, stosowana głównie w opracowaniach z zakresu historii starożytnego Bliskiego Wschodu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Syropalestyna

Szabaka

Szabaka lub Szabako (imię kuszyckie) – władca kuszycki rezydujący w Napacie, a następnie faraon – władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego, zaliczany do XXV dynastii kuszyckiej, rezydujący najpierw w Tebach, a następnie w Memfis.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Szabaka

Szedet

Szedet (gr. Krokodilopolis, Arsinoe) – starożytne miasto egipskie w oazie Fajum w północnej części współczesnego miasta Fajum.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Szedet

Szeszonk I

Szeszonk I – faraon, władca starożytnego Egiptu, założyciel XXII dynastii libijskiej, z czasów Trzeciego Okresu Przejściowego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Szeszonk I

Szu (mitologia)

Szu – w mitologii egipskiej bóg powietrza, mąż Tefnut (córki Neit), ojciec ziemi – Geba i nieba – Nut.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Szu (mitologia)

Taharka

Taharka – władca kuszycki rezydujący w Napacie, oraz faraon – władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego, zaliczany do XXV dynastii kuszyckiej, rezydujący początkowo w Tebach, a następnie w Memfis i Tanis.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Taharka

Tanis (Egipt)

Tanis (egip. Dżanet, współcześnie San al-Hadżar al-Kiblijja) – starożytne miasto w Egipcie w północno-wschodniej Delcie, istniejące już w połowie III tysiąclecia p.n.e. Około 1670–1570 p.n.e. silnie ufortyfikowane przez Hyksosów.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tanis (Egipt)

Tanutamon

Tanutamon – władca kuszycki rezydujący w Napacie, oraz faraon - władca starożytnego Egiptu z czasów końca Trzeciego Okresu Przejściowego, ostatni władca XXV dynastii kuszyckiej, rezydujący w Tebach.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tanutamon

Tatenen

Tatenen – w mitologii egipskiej pierwotne bóstwo ziemi, czasu, minerałów, utożsamiane z Ptahem.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tatenen

Tawaret

Tawaret (również Tauret, (stgr.) Thoueris, Thoeris lub Toeris) – starożytne egipskie bóstwo opiekuńcze chroniące kobiety podczas ciąży, porodu i połogu, uważane za opiekunkę niemowląt i małych dzieci, strażniczkę domu i snu, wszechmocnąobrończynię przed złymi duchami.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tawaret

Tebaida

Nomy górnoegipskie – w dolnej części obszar Tebaidy Tebaida (gr. Thebais) – region w starożytnym Egipcie, do którego należało 13 najbardziej wysuniętych na południe nomów Górnego Egiptu – od Abydos do Asuanu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tebaida

Teby (Egipt)

Teby (egip. Uaset,, u Homera Stubramne) – starożytne miasto w Górnym Egipcie, położone nad Nilem, ok.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Teby (Egipt)

Tefnacht

Tefnacht – faraon, władca starożytnego Egiptu, uważany przez Manethona za twórcę XXIV dynastii ze stolicąw Sais, z czasów Trzeciego Okresu Przejściowego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tefnacht

Tefnut

Tefnut – w mitologii egipskiej bogini wilgoci i ciemnych otchłani podziemnych, żona boga Szu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tefnut

Teksty Piramid

piramidy Teti w Sakkarze Teksty Piramid – niejednorodny zbiór staroegipskich tekstów religijnych, związanych z kultem zmarłych i zredagowanych w Starym Państwie przez kapłanów z On (Heliopolis).

Zobaczyć Starożytny Egipt i Teksty Piramid

Teodozjusz I Wielki

Teodozjusz I Wielki, Flavius Theodosius, Theodosius I (ur. 11 stycznia 347, zm. 17 stycznia 395) – ostatni cesarz władający zarówno wschodnią, jak i zachodniączęściącesarstwa rzymskiego.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Teodozjusz I Wielki

Thot

Thot pod postaciąpawiana (Luwr, Paryż). Tot (Thoth) – egipski bóg Księżyca, patron mądrości.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Thot

Tinis

Tinis – starożytne miasto w Górnym Egipcie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tinis

Topór

Topór, siekiera – narzędzie używane do kształtowania i podziału drewna, rąbania lasów, jako broń obuchowo-sieczna czy też jako symbol heraldyczny.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Topór

Totmes III

Totmes III lub Tutmozis (gr. Tutmosis) – faraon, władca starożytnego Egiptu XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Totmes III

Totmes IV

Totmes IV (gr. Tutmosis) – faraon – władca starożytnego Egiptu z XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Totmes IV

Trzeci Okres Przejściowy

right Trzeci Okres Przejściowy – epoka w historii Starożytnego Egiptu trwająca od śmierci faraona Ramzesa XI z XX dynastii w roku 1070 p.n.e. do koronacji faraona Psametycha I z XXVI dynastii w roku 664 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Trzeci Okres Przejściowy

Tutanchamon

Tutanchamon, pierwotnie Tutanchaton (ur. ok. 1342–1339 p.n.e., zm. 1323 p.n.e.) – w latach 1333–1323 p.n.e. faraon XVIII dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Tutanchamon

Uadżet

N33*N33*N33:M13-X1*I13|Kobra + Słońce --> Uadżet lub Uadżyt (polskie), Wadjet (angielskie), staroegip.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Uadżet

Umm al-Kaab

Położenie grobowców w nekropoli Umm el-Qaab Umm al-Kaab, Umm el-Qa'ab (arab. أمالعقاب, czyli Matka Garnków) – nekropola władców starożytnego Egiptu z okresu I i II dynastii (czas powstania najstarszych konstrukcji ocenia się na ok. 3800 rok p.n.e.), położona na terenie starożytnego Abydos.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Umm al-Kaab

Uneg

Uneg (także: Weneg lub Wenegnebti; Uadżnas lub Wadżlas na Liście Królów z Abydos i z Sakkary, Uneg na zabytkach, Tlas u Manetona) – domniemany władca starożytnego Egiptu z II dynastii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Uneg

V dynastia

V dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu z okresu Starego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i V dynastia

VI dynastia

VI dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, panowała w latach 2347–2216 p.n.e. Uważa się, że członkowie tej dynastii nie byli w żaden sposób spokrewnieni z członkami poprzednich dynastii panujących.

Zobaczyć Starożytny Egipt i VI dynastia

VII dynastia

VII i VIII dynastia – dynastie władców starożytnego Egiptu rozpoczynające Pierwszy Okres Przejściowy (1 poł. XXII w. p.n.e.). Przyjmuje się na ogół, że VII dynastia jest fikcjąliteracką, mającąpodkreślić chaos panujący w tych czasach (70 władców panujących w ciągu 70 dni).

Zobaczyć Starożytny Egipt i VII dynastia

Wapień

Tyńcu Kowala, Góry Świętokrzyskie'' Rzeszowa'' Jura Krakowsko-Częstochowska'' Jura Krakowsko-Częstochowska'' Wapień – skała osadowa (chemogeniczna lub organogeniczna) zbudowana głównie z węglanu wapnia, przede wszystkim w postaci kalcytu.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Wapień

Wegaf

Wegaf albo Wegef, lub Ugaf) – pierwszy władca XIII dynastii. Prawdopodobnie sprawował rządy w latach 1776–1774 albo 1794–1792, lub 1759–1757 p.n.e. (Franke). Według Papirusu turyńskiego władzę sprawował dwa lata, trzy miesiące i 23 dni. Objął rządy po bezpotomnej śmierci Neferusobek.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Wegaf

Wespazjan

Wespazjan (ur. 17 listopada 9, zm. 23 czerwca 79) – cesarz rzymski w latach 69–79.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Wespazjan

Wezyr (starożytny Egipt)

Statua przedstawiająca Hemiunu, wezyra faraona Cheopsa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Wezyr (starożytny Egipt)

William F. Albright

William Foxwell Albright (ur. 24 maja 1891 w Coquimbo, zm. 19 września 1971 w Baltimore) – amerykański archeolog, biblista, filolog oraz ceramolog.

Zobaczyć Starożytny Egipt i William F. Albright

William Flinders Petrie

Sir William Matthew Flinders Petrie (ur. 3 czerwca 1853 w Charlton pod Londynem, zm. 28 lipca 1942 w Jerozolimie) – brytyjski archeolog i egiptolog.

Zobaczyć Starożytny Egipt i William Flinders Petrie

Wojna Kwietusa

Wojna Kwietusa ((mered ha-galujot) albo מרד התפוצות (mered ha-tefucot), bunt wygnańców) – nazwa nadana żydowskiemu powstaniu, które wybuchło za czasów panowania cesarza Trajana i toczyło się w latach 115–117 n.e. Pochodzi ona od imienia mauretańskiego rzymskiego oficera Luzjusza Kwietusa, który bezwzględnie stłumił żydowskie powstanie w Mezopotamii.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Wojna Kwietusa

Wyprawa Napoleona do Egiptu

Wyprawa Napoleona do Egiptu (wyprawa egipska) rozpoczęła się 19 maja 1798 roku, kiedy flota Bonapartego wypłynęła z Tulonu, a trwała do października 1801 roku, gdy ostatnie oddziały francuskie opuściły Egipt.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Wyprawa Napoleona do Egiptu

X dynastia egipska

X dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu z czasów Pierwszego Okresu Przejściowego, władająca Dolnym Egiptem.

Zobaczyć Starożytny Egipt i X dynastia egipska

XI dynastia

Figura przedstawiająca króla Mentuhotepa II. XI dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Tebach, władających najpierw Tebaidą, a po zjednoczeniu kraju przez Mentuhotepa II całym Egiptem.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XI dynastia

XII dynastia

XII dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących, początkowo w Tebach, następnie w Iczi-taui.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XII dynastia

XIII dynastia

XIII dynastia – panująca w XVIII i 1 poł.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XIII dynastia

XIX dynastia

XIX dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, panujących w Górnym i Dolnym Egipcie w latach 1292–1186 p.n.e., rezydujących w Tebach.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XIX dynastia

XV dynastia

XV dynastia (dynastia Wielkich Hyksosów) – dynastia władców Dolnego i Środkowego Egiptu, pochodzących z rejonów północnej i środkowej Syrii, rezydujących w Memfis, a później w Awaris, rywalizująca z władcami Teb.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XV dynastia

XVII dynastia

XVII dynastia tebańska – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Tebach, panujących w Górnym Egipcie, będąca kontynuacjąXIII dynastii, tebańskiej, płacąca trybut władcom hyksoskim, panującym w Dolnym i Środkowym Egipcie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XVII dynastia

XVIII dynastia

XVIII dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu panujących w Dolnym i Górnym Egipcie, w latach 1550–1292 p.n.e., rezydujących w Tebach i przejściowo w Amarnie.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XVIII dynastia

XX dynastia

XX dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, panująca w latach 1186–1070 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XX dynastia

XXI dynastia

Genealogia XXI dynastii XXI dynastia – przejęcie władzy w Tebach przez arcykapłanów Amona spowodowało podział Egiptu na dwie strefy.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXI dynastia

XXII dynastia

XXII dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, wywodzących się od wodzów plemion libijskich Maszuasz.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXII dynastia

XXIII dynastia

XXIII dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Tebach, Herakleopolis, Hermopolis, Leontopolis i Tanis.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXIII dynastia

XXIV dynastia

XXIV dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Sais i Memfis.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXIV dynastia

XXIX dynastia

XXIX dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Mendes.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXIX dynastia

XXV dynastia

Zasięg zjednoczonego państwa XXV dynastii. XXV dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, wywodzących się z Nubii, rezydujących najpierw w Napacie, potem w Tebach, Memfis i Tanis, władających Egiptem w latach 746–655 p.n.e. Ich zjednoczone państwo łączące Egipt oraz Kusz tworzyło największy terytorialny zasięg od czasów Nowego Państwa.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXV dynastia

XXVI dynastia

XXVI dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Sais – 664–525 p.n.e.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXVI dynastia

XXVIII dynastia

XXVIII dynastia – rządy jednego władcy w starożytnym Egipcie, pochodzącego z Sais, przywódcy powstania przeciwko władzy Achemenidów - władców perskich.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXVIII dynastia

XXX dynastia

XXX dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Sebennytos.

Zobaczyć Starożytny Egipt i XXX dynastia

Zabójstwo

Jean-Paula Marata przez Charlotte Corday Zabójstwo – przestępstwo umyślne uśmiercenia człowieka.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Zabójstwo

Złoto

Złoto (Au) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 79.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Złoto

Zenodot z Efezu

Zenodot z Efezu (stgr. ok. 325 – ok. 265 p.n.e.) – grecki poeta, gramatyk i filolog.

Zobaczyć Starożytny Egipt i Zenodot z Efezu

Zobacz także

Starożytne ludy

Znany jako Cywilizacja egipska, Kemet.

, Babilonia, Barnis, Bastet, Bes (bóg egipski), Biskup, Bitwa pod Akcjum, Bitwa pod Kadesz, Bitwa pod Karkemisz, Blemiowie (plemię), Bliski Wschód, Bubastis, Buhen, Buto, Byblos, Chalkolit, Chaos (mitologia), Charga, Chasechemui, Chefren, Cheops, Chepri, Chiny, Chnum, Chonsu, Chrześcijaństwo, Cibora papirusowa, Cypr (wyspa), Cyrenajka, Cyrus II Wielki, Damietta, Dariusz I Wielki, Dżedefre, Dżeser, Decjusz (cesarz rzymski), Deifikacja, Dekrety teodozjańskie, Delta Nilu, Demeter, Demotyka, Den, Dendera, Dioklecjan, Dolny Egipt, Domicjusz Domicjan, Drugi Okres Przejściowy, Dynastia 0, Echnaton, Edfu, Edykt Karakalli, Egipt, Egipt ptolemejski, Egiptologia, Ekwici, Elefantyna, Enneada, Epoka brązu, Epoka hellenistyczna, Epoka Późna, Eratostenes, Euagoras, Fajum, File, Filistyni, Gajusz Juliusz Cezar, Górny Egipt, Geb, Giza, Grecy, Harpokrates, Hathor, Hatszepsut, Hauhet, Heliopolis (Egipt), Herakleopolis, Hermopolis, Herodot, Herofilos z Chalcedonu, Hetyci, Hibe, Hierasykaminos, Hieratyka, Hieroglify, Horemheb, Horus, Huh, Hyksosi, I dynastia, Ideogram, II dynastia, III dynastia, Imhotep, Import, Inaros, Indie, Ippolito Rosellini, Irygacja (rolnictwo), IV dynastia, Izyda, Język średnioegipski, Język egipski, Język koptyjski, Język nowoegipski, Jean-François Champollion, Justynian I Wielki, Kadzidło, Kallimach z Cyreny, Kambyzes II, Kamień z Palermo, Kamień z Rosetty, Kamienie ozdobne, Kamieniołom, Kamose, Kanon turyński, Katarakta (geologia), Kauket, Kift, Kleopatra, Klimat zwrotnikowy, Kość słoniowa, Kom Ombo, Kosmogonia, Królewski Protokół, Kreta, Krokodyl (faraon), Kserkses I, Kuk (bóstwo), Kultura archeologiczna, Kultura badaryjska, Kultura Merimde, Kultura minojska, Kultury fajumskie, Kusz (kraina), Legitymizacja władzy, Leontopolis, Lewant, Liban, Libia, Ludy Morza, Lykeion, Maat, Mady, Manethon, Marcjan (cesarz bizantyński), Marek Antoniusz, Medycyna starożytnego Egiptu, Memfis, Mentuhotep II, Merenptah, Meroe, Mezopotamia, Miedź, Min (bóg egipski), Mitanni, Monoteizm, Monsun, Montu, Morze Śródziemne, Morze Czerwone, Morze Egejskie, Muzeum Aleksandryjskie, Muzeum Brytyjskie, Mykerinos, Myos Hormos, Nagada I, Nagada II, Nagada III, Napata, Napoleon Bonaparte, Narmer, Naunet, Nechen, Necho I, Neferhotep I, Nefertum, Neftyda, Nekropolia, Neolit, Nil, Nomarcha, Nomy, Nowe Państwo (Egipt), Nubia, Nun, Nut, Obrzezanie, Obywatele rzymscy, Ogdoada, Okres amarneński, Okres predynastyczny i protodynastyczny w Egipcie, Oktawian August, Osorkon Starszy, Ozyrys, Państwo nowobabilońskie, Palestyna, Papirus, Półwysep Arabski, Peluzjum, Pepi II, Perfumy, Peribsen, Peruka, Pianchi, Pieniądz, Pierwszy Okres Przejściowy, Piktogram, Piramida Dżesera, Piramidy w Gizie, Pisma egipskie, Pismo hieroglificzne, Pismo klinowe, Podboje arabskie, Polityka fiskalna, Powstanie bukolów, Prefekt (starożytność), Psametych I, Pszenica płaskurka, Ptah, Ptolemeusz I Soter, Ptolemeusz IV Filopator, Ptolemeusz V Epifanes, Ptolemeusz VI Filometor, Ptolemeusze, Punt (kraina), Pustynia, Pustynia Arabska, Pustynia Libijska, Ra (bóg), Ramzes II, Ramzes III, Ramzes XI, Renenutet, Republika rzymska, Retenu, Rosetta (miasto), Sahara, Sais, Sakkara, Salamina (Cypr), Satrapa (Persja), Sechmet, Sekenenre Tao, Seleucydzi, Semna, Senat rzymski, Senedż, Senuseret I, Senuseret III, Septymiusz Sewer, Serapejon, Serapis, Seszat, Set (bóg), Siwa (oaza), Skorpion I, Smendes I, Snofru, Sobek, Sobekhotep IV, Sokar, Sparta, Spis statystyczny, Stare Państwo, Starożytna Grecja, Starożytny Bliski Wschód, Starożytny Rzym, Stary Testament, Synaj (półwysep), Synkretyzm religijny, Syria, Syropalestyna, Szabaka, Szedet, Szeszonk I, Szu (mitologia), Taharka, Tanis (Egipt), Tanutamon, Tatenen, Tawaret, Tebaida, Teby (Egipt), Tefnacht, Tefnut, Teksty Piramid, Teodozjusz I Wielki, Thot, Tinis, Topór, Totmes III, Totmes IV, Trzeci Okres Przejściowy, Tutanchamon, Uadżet, Umm al-Kaab, Uneg, V dynastia, VI dynastia, VII dynastia, Wapień, Wegaf, Wespazjan, Wezyr (starożytny Egipt), William F. Albright, William Flinders Petrie, Wojna Kwietusa, Wyprawa Napoleona do Egiptu, X dynastia egipska, XI dynastia, XII dynastia, XIII dynastia, XIX dynastia, XV dynastia, XVII dynastia, XVIII dynastia, XX dynastia, XXI dynastia, XXII dynastia, XXIII dynastia, XXIV dynastia, XXIX dynastia, XXV dynastia, XXVI dynastia, XXVIII dynastia, XXX dynastia, Zabójstwo, Złoto, Zenodot z Efezu.