Szybszy dostęp niż przeglądarce!
104 kontakty: Abell 1656, Aksjon, Anihilacja, Anizotropia, Anthony Peratt, Antymateria, Astronarium, Świat Nauki, Ładunek elektryczny, Bariony, Brązowy karzeł, Brian Greene, Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk, Centrum Galaktyki, CERN, Ciśnienie, Ciemna energia, Ciemne promieniowanie, Cząstka relatywistyczna, Cząstka wirtualna, Detektor, Droga Mleczna, Durham University, Dynamika (fizyka), Elektron, Elektronowolt, Elektryczny model kosmosu, Europejska Agencja Kosmiczna, Europejskie Obserwatorium Południowe, Fermi Gamma-ray Space Telescope, Fermion Majorany, Fluktuacje kwantowe, Fritz Zwicky, Galaktyka, Galaktyka spiralna, Gorąca ciemna materia, Grawitacja, Grawitacja kwantowa, Grawitacja tensorowo-wektorowo-skalarna, Gromada galaktyk, Gromada galaktyk 1E0657-558, Gromada kulista, Gromada Strzelca, Gromada w Pannie, Halo galaktyczne, High Energy Stereoscopic System, Hipoteza, Isaac Newton, Język angielski, Karolina Głowacka, ..., Kosmiczny Teleskop Hubble’a, Krzywa rotacji galaktyki, MACHO, Materia (fizyka), Materia egzotyczna, Mechanika klasyczna, Mechanika kwantowa, Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera, Mikrofalowe promieniowanie tła, Mikrosoczewkowanie grawitacyjne, Model Lambda-CDM, Mordechaj Milgrom, Mount Wilson Observatory, Neutrino, Neutrino sterylne, Neutron, Ośrodek międzygalaktyczny, Oddziaływanie elektromagnetyczne, Planck (misja kosmiczna), Plazma, Powstawanie galaktyk, Próżnia, Promieniowanie elektromagnetyczne, Promieniowanie gamma, Proton, Przyspieszenie, Pulsar, Równania Friedmana, ROSAT, Sabine Hossenfelder, Słońce, Siła, Sinclair Smith, Soczewkowanie grawitacyjne, Supernowa, Teleskop kosmiczny Chandra, Teoria Kaluzy-Kleina, Teoria względności, Tevatron, Uniwersytet Browna, Uniwersytet Stanforda, Uniwersytet Zuryski, Vera Rubin, Wiek Wszechświata, Wielki Wybuch, Wielki Zderzacz Hadronów, Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, WIMP, Wszechświat, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego, YouTube, Zimna ciemna materia, Zmodyfikowana dynamika newtonowska, Zwykła materia. Rozwiń indeks (54 jeszcze) »
Abell 1656
świetle widzialnym Abell 1656 (Gromada Warkocza Bereniki lub Gromada Coma) – gromada galaktyk znajdująca się w konstelacji Warkocza Bereniki w odległości około 320 mln lat świetlnych od Ziemi.
Nowy!!: Ciemna materia i Abell 1656 · Zobacz więcej »
Aksjon
Aksjon – hipotetyczna cząstka subatomowa zaproponowana w teorii Peccei–Quinn w 1977, żeby wyjaśnić zachowanie symetrii CP w oddziaływaniach silnych, czyli m.in.
Nowy!!: Ciemna materia i Aksjon · Zobacz więcej »
Anihilacja
Diagram Feynmana przedstawiający anihilację elektronu z pozytonem. Powstaje foton, który następnie produkuje parę kwark-antykwark. Antykwark emituje gluon. Anihilacja (z łac. annihilatio – unicestwienie, od nihil – nic) – proces prowadzący do całkowitej destrukcji materii posiadającej masę.
Nowy!!: Ciemna materia i Anihilacja · Zobacz więcej »
Anizotropia
Anizotropia (an- ‘nie’; gr. isos ‘równy, jednakowy’; gr. trópos ‘zwrot, obrót’) – zależność od kierunku, brak izotropii.
Nowy!!: Ciemna materia i Anizotropia · Zobacz więcej »
Anthony Peratt
Anthony L. Peratt – amerykański fizyk, specjalizujący się w badaniach fizyki plazmy, fuzji nuklearnych oraz w monitoringu broni jądrowej.
Nowy!!: Ciemna materia i Anthony Peratt · Zobacz więcej »
Antymateria
Antymateria – układ antycząstek.
Nowy!!: Ciemna materia i Antymateria · Zobacz więcej »
Astronarium
Astronarium – cykl polskich popularnonaukowych i dokumentalnych programów telewizyjnych o astronomii i badaniach kosmosu.
Nowy!!: Ciemna materia i Astronarium · Zobacz więcej »
Świat Nauki
Świat Nauki – miesięcznik popularnonaukowy ukazujący się od roku 1991 jako polska edycja Scientific American.
Nowy!!: Ciemna materia i Świat Nauki · Zobacz więcej »
Ładunek elektryczny
Oddziaływanie ładunków o znakach zgodnych i przeciwnych. Eksperymenty Benjamina Franklina z latawcami doprowadziły go do wykrycia natury elektryczności atmosferycznej. Ładunek elektryczny ciała (lub układu ciał) – fundamentalna właściwość materii przejawiająca się w oddziaływaniu elektromagnetycznym ciał obdarzonych tym ładunkiem.
Nowy!!: Ciemna materia i Ładunek elektryczny · Zobacz więcej »
Bariony
silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony. Kwarki posiadająładunki kolorowe przenoszone przez gluony ładunki kolorowe Bariony – rodzina cząstek silnie oddziałujących fermionów (o spinie połówkowym).
Nowy!!: Ciemna materia i Bariony · Zobacz więcej »
Brązowy karzeł
54 Psc B, sfotografowane przez Kosmiczny Teleskop Spitzera Brązowy karzeł – obiekt gwiazdopodobny o masie zbyt małej (poniżej ok. 8% masy Słońca – 80 mas Jowisza), by mogły zachodzić w nim reakcje przemiany wodoru w hel, które sągłównym źródłem energii gwiazd ciągu głównego.
Nowy!!: Ciemna materia i Brązowy karzeł · Zobacz więcej »
Brian Greene
Brian Greene (ur. 9 lutego 1963) – fizyk teoretyczny z USA, profesor na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku, popularyzator nauki.
Nowy!!: Ciemna materia i Brian Greene · Zobacz więcej »
Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk
Centrum Fizyki Teoretycznej PAN (CFT PAN) – instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk z siedzibąw Warszawie.
Nowy!!: Ciemna materia i Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk · Zobacz więcej »
Centrum Galaktyki
Obraz centrum Galaktyki zarejestrowany w podczerwieni przez jeden z teleskopów 2MASS Centrum Galaktyki – dynamiczne centrum, wokół którego wiruje Droga Mleczna.
Nowy!!: Ciemna materia i Centrum Galaktyki · Zobacz więcej »
CERN
CERN – widok z lotu ptaka Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN (fr Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire) – ośrodek naukowo-badawczy położony na północno-zachodnich przedmieściach Genewy na granicy Szwajcarii i Francji, pomiędzy Jeziorem Genewskim a górskim pasmem Jury.
Nowy!!: Ciemna materia i CERN · Zobacz więcej »
Ciśnienie
Ciśnienie – wielkość skalarna określona jako wartość siły działającej prostopadle do powierzchni, podzielona przez powierzchnię, na jakąona działa, co przedstawia zależność: gdzie: W przypadku gazów w stanie ustalonym w spoczynku, ciśnienie jakie gaz wywiera na ścianki naczynia jest funkcjąobjętości, masy i temperatury i dlatego w termodynamice traktowane jest jako parametr stanu.
Nowy!!: Ciemna materia i Ciśnienie · Zobacz więcej »
Ciemna energia
międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna energia (ang. dark energy) – hipotetyczna forma energii, która wypełnia całąprzestrzeń i wywiera na niąujemne ciśnienie, przyspieszając tempo rozszerzania się Wszechświata.
Nowy!!: Ciemna materia i Ciemna energia · Zobacz więcej »
Ciemne promieniowanie
Ciemne promieniowanie – hipotetyczne promieniowanie emitowane przez ciemnąmaterię.
Nowy!!: Ciemna materia i Ciemne promieniowanie · Zobacz więcej »
Cząstka relatywistyczna
Cząstka relatywistyczna to cząstka poruszająca się z prędkościąporównywalnądo prędkościąświatła w próżni.
Nowy!!: Ciemna materia i Cząstka relatywistyczna · Zobacz więcej »
Cząstka wirtualna
Cząstki wirtualne to matematyczna koncepcja w kwantowych teoriach pola – cząstki fizyczne manifestujące swojąobecność poprzez oddziaływania, jednak łamiące zasadę powłoki masy.
Nowy!!: Ciemna materia i Cząstka wirtualna · Zobacz więcej »
Detektor
Detektor – urządzenie służące do wykrywania (detekcji) i ewentualnie rejestracji.
Nowy!!: Ciemna materia i Detektor · Zobacz więcej »
Droga Mleczna
Droga Mleczna – galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in.
Nowy!!: Ciemna materia i Droga Mleczna · Zobacz więcej »
Durham University
Durham University – brytyjski uniwersytet publiczny w Durham, w Anglii, obejmujący również campus w Stockton-on-Tees.
Nowy!!: Ciemna materia i Durham University · Zobacz więcej »
Dynamika (fizyka)
Dynamika (z gr. δύναμις, dýnamis 'siła; władza') – dział mechaniki zajmujący się ruchem ciał materialnych pod działaniem sił.
Nowy!!: Ciemna materia i Dynamika (fizyka) · Zobacz więcej »
Elektron
Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.
Nowy!!: Ciemna materia i Elektron · Zobacz więcej »
Elektronowolt
Elektronowolt (eV) – jednostka energii stosowana w fizyce.
Nowy!!: Ciemna materia i Elektronowolt · Zobacz więcej »
Elektryczny model kosmosu
magnetosfery, następny skok ekstrapoluje warunki w skali galaktycznej a trzeci – długości Hubble'aHannes Alfvén, https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1983Ap%26SS..89..313A/abstract „On hierarchical cosmology” (1983) ''Astrophysics and Space Science'' (ISSN 0004-640X), vol. 89, no. 2, January 1983, p. 313-324.. Elektryczny model kosmosu (określany także jako plazmo-kosmologia) – niestandardowy model kosmologiczny, którego głównym postulatem jest, że dynamika zjonizowanego gazu (plazmy) gra istotnąrolę we wszechświecieZostało to tak opisane w lutym 1992 w Sky & Telescope („Plasma Cosmology”), oraz przez Anthony’ego Peratta w latach 80., który określił to jako „niestandardowy obraz”.
Nowy!!: Ciemna materia i Elektryczny model kosmosu · Zobacz więcej »
Europejska Agencja Kosmiczna
Europejska Agencja Kosmiczna (ESA;, ASE) – międzynarodowa organizacja krajów europejskich, której celem jest eksploracja i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej.
Nowy!!: Ciemna materia i Europejska Agencja Kosmiczna · Zobacz więcej »
Europejskie Obserwatorium Południowe
Położenie obserwatoriów ESO Europejskie Obserwatorium Południowe (ang. European Southern Observatory – ESO) – międzynarodowa organizacja zrzeszająca europejskie kraje, powołana w 1962 roku w celu budowy i utrzymywania obserwatoriów astronomicznych na półkuli południowej.
Nowy!!: Ciemna materia i Europejskie Obserwatorium Południowe · Zobacz więcej »
Fermi Gamma-ray Space Telescope
GLAST – kosmiczne obserwatorium promieniowania gamma, będące wspólnym przedsięwzięciem NASA, Departamentu Energii USA oraz agencji rządowych z Francji, Niemiec, Włoch, Japonii i Szwecji.
Nowy!!: Ciemna materia i Fermi Gamma-ray Space Telescope · Zobacz więcej »
Fermion Majorany
Cząstki Majorany – fermiony, które sąopisane równaniem Majorany, czyli sąsame dla siebie antycząstkami (cząstka i jej antycząstka sątożsame, nierozróżnialne); przeciwieństwo cząstek Diraca.
Nowy!!: Ciemna materia i Fermion Majorany · Zobacz więcej »
Fluktuacje kwantowe
Fluktuacje kwantowe – chwilowe zmiany ilości energii w pewnym punkcie przestrzeni.
Nowy!!: Ciemna materia i Fluktuacje kwantowe · Zobacz więcej »
Fritz Zwicky
ciemnąmaterię we wszechświecie”. Fritz Zwicky (ur. 14 lutego 1898 w Warnie, zm. 8 lutego 1974 w Pasadenie) – pracujący w USA astronom szwajcarski.
Nowy!!: Ciemna materia i Fritz Zwicky · Zobacz więcej »
Galaktyka
Galaktyka Czarne Oko Galaktyka karłowata Galaktyka (z gr. γάλα, gála – mleko) – duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii.
Nowy!!: Ciemna materia i Galaktyka · Zobacz więcej »
Galaktyka spiralna
Galaktyka spiralna NGC 3370 Zdjęcie wykonane przez teleskop Hubble’a Zdeformowana galaktyka spiralna ESO 510-G13 Galaktyka spiralna – typ galaktyk, wyróżniony w klasyfikacji galaktyk Hubble’a, mających postać dysku z ramionami spiralnymi wychodzącymi ze środka zwanego jądrem galaktyki.
Nowy!!: Ciemna materia i Galaktyka spiralna · Zobacz więcej »
Gorąca ciemna materia
Gorąca ciemna materia – rodzaj ciemnej materii.
Nowy!!: Ciemna materia i Gorąca ciemna materia · Zobacz więcej »
Grawitacja
Upuszczenie młotka i piór: astronauta David Scott (z misji Apollo 15) na Księżycu przedstawiający legendarny eksperyment Galileusza Grawitacja, ciążenie powszechne – zjawisko fizyczne polegające na wzajemnym przyciąganiu się wszystkich ciał – wszelkich mas i innych postaci energii.
Nowy!!: Ciemna materia i Grawitacja · Zobacz więcej »
Grawitacja kwantowa
Grawitacja kwantowa – grawitacja opisana z zastosowaniem formalizmu mechaniki kwantowej.
Nowy!!: Ciemna materia i Grawitacja kwantowa · Zobacz więcej »
Grawitacja tensorowo-wektorowo-skalarna
Grawitacja tensorowo-wektorowo-skalarna (TeVeS, Tensor-vector-scalar gravity) – teoria opisująca ruch galaktyk bez udziału ciemnej materii.
Nowy!!: Ciemna materia i Grawitacja tensorowo-wektorowo-skalarna · Zobacz więcej »
Gromada galaktyk
Klasyfikacja gromad galaktyk Gromada galaktyk Abell S0740 Gromada galaktyk Abell 520 (kolor niebieski – ciemna materia, kolor różowy – gorący gazGovert Schilling, ''Ciemne sprawki'', w: Świat Nauki nr 1 (197) styczeń 2008, s. 12-13.) Gromada galaktyk – skupisko od kilkudziesięciu do kilku tysięcy galaktyk tworzących układ związany grawitacyjnie.
Nowy!!: Ciemna materia i Gromada galaktyk · Zobacz więcej »
Gromada galaktyk 1E0657-558
Teleskopu kosmicznego Chandra Gromada galaktyk 1E0657-558 (Gromada Pocisk) – gromada galaktyk położona w gwiazdozbiorze Kila.
Nowy!!: Ciemna materia i Gromada galaktyk 1E0657-558 · Zobacz więcej »
Gromada kulista
Gromada kulista omega Centauri, najjaśniejsza na ziemskim niebie Herkulesa Młoda gromada kulista Palomar 12 Gromada kulista – zazwyczaj sferycznie symetryczne zgrupowanie powiązanych grawitacyjnie gwiazd z wyraźną, silnąich koncentracjąw kierunku centrum (niektórzy naukowcy wyróżniająmorfologicznąpodklasę gromad eliptycznych).
Nowy!!: Ciemna materia i Gromada kulista · Zobacz więcej »
Gromada Strzelca
Gromada Strzelca (znana również jako Messier 22, M22 oraz NGC 6656) – gromada kulista znajdująca się w gwiazdozbiorze Strzelca, jedna z najjaśniejszych i najbliższych Ziemi gromad kulistych.
Nowy!!: Ciemna materia i Gromada Strzelca · Zobacz więcej »
Gromada w Pannie
Gromada galaktyk w Pannie Usytuowanie gromady galaktyk w Pannie Gromada w Pannie (lub Gromada galaktyk w Pannie, łac. Virgo) – masywna gromada galaktyk w centrum Supergromady Lokalnej o średnicy 15 mln lat świetlnych.
Nowy!!: Ciemna materia i Gromada w Pannie · Zobacz więcej »
Halo galaktyczne
Galaktyczne halo – sferyczny obszar otaczający dysk galaktyk spiralnych (także Drogi Mlecznej).
Nowy!!: Ciemna materia i Halo galaktyczne · Zobacz więcej »
High Energy Stereoscopic System
Cztery teleskopy systemu H.E.S.S. Teleskopy CT2 i CT3 High Energy Stereoscopic System (HESS) – obserwatorium astronomiczne znajdujące się w Namibii.
Nowy!!: Ciemna materia i High Energy Stereoscopic System · Zobacz więcej »
Hipoteza
Hipoteza (gr. ὑπόθεσις hypóthesis – przypuszczenie) – zdanie, które podlega konfirmacji lub falsyfikacji.
Nowy!!: Ciemna materia i Hipoteza · Zobacz więcej »
Isaac Newton
Isaac Newton, Izaak Newton (ur. w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. w Kensington) – angielski uczony: fizyk, astronom, matematyk, filozof, alchemik, biblista i historyk oraz urzędnik państwowy.
Nowy!!: Ciemna materia i Isaac Newton · Zobacz więcej »
Język angielski
Wielkiej Brytanii symbolizujące język angielski ikona symbolizująca język angielski według standardu ISO 639-1 Język angielski, angielszczyzna (ang.) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in.
Nowy!!: Ciemna materia i Język angielski · Zobacz więcej »
Karolina Głowacka
Karolina Głowacka podczas wręczenia nagrody Podkaster 2021 roku Karolina Głowacka – polska dziennikarka specjalizująca się w tematyce naukowej i technologicznej.
Nowy!!: Ciemna materia i Karolina Głowacka · Zobacz więcej »
Kosmiczny Teleskop Hubble’a
Atlantis po ostatniej misji serwisowej STS-125, w 2009 roku. Discovery. Zdjęcie wykonano podczas drugiej misji serwisowej STS-82, w 1997. Budowa teleskopu Hubble’a Kosmiczny Teleskop Hubble’a, HST (od), teleskop Hubble’a – teleskop kosmiczny poruszający się po niskiej orbicie okołoziemskiej, nazwany na cześć amerykańskiego astronoma Edwina Hubble’a.
Nowy!!: Ciemna materia i Kosmiczny Teleskop Hubble’a · Zobacz więcej »
Krzywa rotacji galaktyki
galaktyki spiralnej: przewidywana ('''A'''), obserwowana ('''B'''). Krzywa rotacji galaktyki – wykres prędkości orbitalnej w funkcji odległości od centrum galaktyki.
Nowy!!: Ciemna materia i Krzywa rotacji galaktyki · Zobacz więcej »
MACHO
Masywne zwarte obiekty halo (ang. Massive astrophysical compact halo object, MACHO) – ogólne określenie klasy ciał niebieskich, które mogąstanowić część ciemnej materii w galaktycznych halo.
Nowy!!: Ciemna materia i MACHO · Zobacz więcej »
Materia (fizyka)
Skały jako przykład materii W fizyce termin materia ma kilka znaczeń.
Nowy!!: Ciemna materia i Materia (fizyka) · Zobacz więcej »
Materia egzotyczna
Materia egzotyczna – hipotetyczna koncepcja fizyki cząstek elementarnych; jest to każdy rodzaj materii, który nie jest zgodny z modelem klasycznym lub nie składa się z barionów.
Nowy!!: Ciemna materia i Materia egzotyczna · Zobacz więcej »
Mechanika klasyczna
Mechanika klasyczna – dział mechaniki opisujący ruch ciał (kinematyka), wpływ oddziaływań na ruch ciał (dynamika) oraz badanie równowagi ciał materialnych (statyka).
Nowy!!: Ciemna materia i Mechanika klasyczna · Zobacz więcej »
Mechanika kwantowa
równania Schrödingera. interferencyjny strumienia elektronów przechodzących przez podwójnąszczelinę Mechanika kwantowa – teoria fizyczna rozszerzająca mechanikę klasyczną, konieczna do poprawnego opisu mikroświata, tj.
Nowy!!: Ciemna materia i Mechanika kwantowa · Zobacz więcej »
Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera
Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera (FLRW) jest metrykąRiemanna, która reprezentuje jednorodny, izotropowy Wszechświat (spotykane sąjeszcze inne określenia metryki, np. metryka Friedmana-Robertsona-Walkera (FRW) lub metryka Robertsona-Walkera (RW)).
Nowy!!: Ciemna materia i Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera · Zobacz więcej »
Mikrofalowe promieniowanie tła
Wilsona2. dane zebrane przez sondę COBE3. mapa wykonana przez sondę WMAP Mikrofalowe promieniowanie tła, promieniowanie reliktowe, CMB – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego o rozkładzie termicznym energii, czyli widmie ciała doskonale czarnego o temperaturze 2,7249–2,7252 Kdla porównania neutrinowe promieniowanie tła ma temperaturę 1,95 K. Maksimum gęstości energii przypada na fale o długości 1,1 mm.
Nowy!!: Ciemna materia i Mikrofalowe promieniowanie tła · Zobacz więcej »
Mikrosoczewkowanie grawitacyjne
Mikrosoczewkowanie grawitacyjne – szczególny przypadek zjawiska soczewkowania grawitacyjnego, w którym obiekty soczewkujące mają(stosunkowo niewielką) masę rzędu masy Słońca.
Nowy!!: Ciemna materia i Mikrosoczewkowanie grawitacyjne · Zobacz więcej »
Model Lambda-CDM
Model Lambda-CDM (Λ-CDM, ang. Lambda-cold dark matter) – jeden z najpowszechniej uznawanych modeli kosmologicznych.
Nowy!!: Ciemna materia i Model Lambda-CDM · Zobacz więcej »
Mordechaj Milgrom
Mordechaj Milgrom Mordechaj Milgrom he מרדכי מילגרום (ur. 1946 w Jassach) – izraelski fizyk, profesor Instytutu Weizmana w zakładzie fizyki materii skondensowanej.
Nowy!!: Ciemna materia i Mordechaj Milgrom · Zobacz więcej »
Mount Wilson Observatory
Teleskop w Mount Wilson Observatory, dzięki któremu Edwin Hubble odkrył rozszerzanie się wszechświata. Mount Wilson Observatory (MWO) – obserwatorium astronomiczne w Hrabstwie Los Angeles w Kalifornii.
Nowy!!: Ciemna materia i Mount Wilson Observatory · Zobacz więcej »
Neutrino
pionu (''π-meson''). Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów.
Nowy!!: Ciemna materia i Neutrino · Zobacz więcej »
Neutrino sterylne
Neutrino sterylne – hipotetyczna cząstka elementarna mogąca tworzyć ciemnąmaterię.
Nowy!!: Ciemna materia i Neutrino sterylne · Zobacz więcej »
Neutron
beta minus ładunki kolorowe przenoszone przez gluony. Każdy kwark może występować w trzech odmianach: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Kolory nie sąna stałe przyporządkowane do pojedynczych kwarków, ponieważ między kwarkami zachodzi wymiana kolorów w oddziaływaniach silnych za pośrednictwem gluonów. Gluony jako nośniki oddziaływania silnego, mająładunki podwójne: jeden kolor i jeden antykolor. Gdy kwark emituje lub pochłania gluon, wtedy jego kolor musi ulec zmianie, aby zachować ładunek kolorowy. Kwarki w neutronie wysyłająi pochłaniajągluony tak często, że nie ma możliwości zaobserwowania koloru pojedynczego kwarka Neutron (z, obojętny) – cząstka subatomowa występująca w jądrach atomowych.
Nowy!!: Ciemna materia i Neutron · Zobacz więcej »
Ośrodek międzygalaktyczny
Ośrodek międzygalaktyczny – niezwykle rozrzedzona materia składająca się przede wszystkim z wodoru i helu, wypełniająca przestrzeń pomiędzy galaktykami.
Nowy!!: Ciemna materia i Ośrodek międzygalaktyczny · Zobacz więcej »
Oddziaływanie elektromagnetyczne
Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych.
Nowy!!: Ciemna materia i Oddziaływanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »
Planck (misja kosmiczna)
Planck – misja satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), przeznaczonego do wykonania pomiarów anizotropii kosmicznego mikrofalowego promieniowania tła z wysokązdolnościąrozdzielczą.
Nowy!!: Ciemna materia i Planck (misja kosmiczna) · Zobacz więcej »
Plazma
poziomów energetycznych do niższych stanów. Wyładowanie w kuli plazmowej Plazma (ang. plasma z gr. πλάσμα plásma „rzecz uformowana, ulepiona, wymyślona” od πλάσσειν, plássein ‘formować; modelować’) – zjonizowana materia o stanie skupienia przypominającym gaz, w którym znaczna część cząstek jest naładowana elektrycznie.
Nowy!!: Ciemna materia i Plazma · Zobacz więcej »
Powstawanie galaktyk
Powstawanie galaktyk i ich późniejsza ewolucja jest tematem wielu konkurujących hipotez, w których próbuje się połączyć znane z nocnego nieba typy morfologiczne galaktyk w spójne „scenariusze” uwzględniające całąich różnorodność.
Nowy!!: Ciemna materia i Powstawanie galaktyk · Zobacz więcej »
Próżnia
Pompa do ilustracji zjawiska próżni Komora próżniowa (NASA) Próżnia – w rozumieniu tradycyjnym pojęcie równoważne pojęciu pustej przestrzeni.
Nowy!!: Ciemna materia i Próżnia · Zobacz więcej »
Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) – rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego.
Nowy!!: Ciemna materia i Promieniowanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »
Promieniowanie gamma
Promieniowanie gamma Promieniowanie gamma – wysokoenergetyczna forma promieniowania elektromagnetycznego.
Nowy!!: Ciemna materia i Promieniowanie gamma · Zobacz więcej »
Proton
Proton, p (z – ‘pierwsze’) – trwała cząstka subatomowa z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok.
Nowy!!: Ciemna materia i Proton · Zobacz więcej »
Przyspieszenie
Przyspieszenie – wektorowa wielkość fizyczna wyrażająca zmianę wektora prędkości w czasieG.K. Susłow, Mechanika teoretyczna, PWN, Warszawa 1960.
Nowy!!: Ciemna materia i Przyspieszenie · Zobacz więcej »
Pulsar
teleskopu Hubble’a. Foto NASA/STScI Schemat pulsara: model latarni morskiej. Kula w środku przedstawia pulsar, białe linie to linie pola magnetycznego Pulsar (od pulse z ang. pulsować i -ar jak w quasar – „quasi-stellar radio source” lub też „QSO” – „quasi-stellar object”, dosłownie „obiekt gwiazdopodobny emitujący fale radiowe”) – wysoce zmagnetyzowana, rotująca gwiazda neutronowa (lub biały karzeł), która emituje wiązkę promieniowania elektromagnetycznego.
Nowy!!: Ciemna materia i Pulsar · Zobacz więcej »
Równania Friedmana
Równania Friedmana – podstawowe równania kosmologii relatywistycznej.
Nowy!!: Ciemna materia i Równania Friedmana · Zobacz więcej »
ROSAT
Przylądka Canaveral 1 czerwca 1990 Röntgensatellit (ROSAT, z) – sztuczny satelita zbudowany specjalnie do badań promieniowania rentgenowskiego (zwanego też promieniowaniem X).
Nowy!!: Ciemna materia i ROSAT · Zobacz więcej »
Sabine Hossenfelder
Sabine Karin Doris Hossenfelder (ur. 18 września 1976 we Frankfurcie nad Menem) – niemiecki fizyk teoretyczny, filozof nauki i popularyzatorka tych dziedzin.
Nowy!!: Ciemna materia i Sabine Hossenfelder · Zobacz więcej »
Słońce
Słońce (łac. Sol, gr. Ἥλιος, trb. Hḗlios; symbol: ☉) – gwiazda centralna Układu Słonecznego, wokół której krąży Ziemia, inne planety tego układu, planety karłowate oraz małe ciała Układu Słonecznego.
Nowy!!: Ciemna materia i Słońce · Zobacz więcej »
Siła
Siła – wektorowa wielkość fizyczna będąca miarąoddziaływań fizycznych między ciałami.
Nowy!!: Ciemna materia i Siła · Zobacz więcej »
Sinclair Smith
Sinclair Smith (ur. 1899 w Chicago, zm. 1938) – amerykański astronom.
Nowy!!: Ciemna materia i Sinclair Smith · Zobacz więcej »
Soczewkowanie grawitacyjne
Dwa obrazy (I+,I-) źródła (S') soczewkowanego przez masę (L). Galaktyka LRG 3-757 zniekształca obraz dalszej galaktyki Soczewkowanie grawitacyjne – zakrzywienie promieni świetlnych w polu grawitacyjnym masywnego ciała niebieskiego prowadzące do ich skupienia.
Nowy!!: Ciemna materia i Soczewkowanie grawitacyjne · Zobacz więcej »
Supernowa
Mgławica pozostała po „Gwieździe Keplera”, SN 1604 Supernowa w NGC 6946 Supernowa – termin określający kilka rodzajów kosmicznych eksplozji powodujących powstanie na niebie niezwykle jasnego obiektu, który już po kilku tygodniach lub miesiącach staje się niemal niewidoczny.
Nowy!!: Ciemna materia i Supernowa · Zobacz więcej »
Teleskop kosmiczny Chandra
Teleskop kosmiczny Chandra (ang. Chandra X-ray Observatory, CXO) – teleskop kosmiczny pracujący w zakresie promieni rentgenowskich, wyniesiony na orbitę przez prom kosmiczny Columbia 23 lipca 1999 roku podczas misji STS-93.
Nowy!!: Ciemna materia i Teleskop kosmiczny Chandra · Zobacz więcej »
Teoria Kaluzy-Kleina
Teoria Kaluzy-Kleina – teoria łącząca teorię względności Einsteina z elektromagnetyzmem Maxwella za pomocąrozszerzenia czterowymiarowej czasoprzestrzeni Minkowskiego o hipotetyczny dodatkowy piąty wymiar.
Nowy!!: Ciemna materia i Teoria Kaluzy-Kleina · Zobacz więcej »
Teoria względności
Zakrzywienie czasoprzestrzeni wywołane masąZiemi Teoria względności (Alberta Einsteina) – nazwa dwóch klasycznych teorii fizycznych.
Nowy!!: Ciemna materia i Teoria względności · Zobacz więcej »
Tevatron
Pierścienie Tevatrona (tło) i Głównego Iniektora Tevatron – akcelerator kołowy znajdujący się w Fermilabie w USA (w mieście Batavia niedaleko Chicago w stanie Illinois).
Nowy!!: Ciemna materia i Tevatron · Zobacz więcej »
Uniwersytet Browna
Uniwersytet Browna (ang. Brown University) – prywatny uniwersytet należący do listy Ivy League (Ligi Bluszczowej), znajdujący się w Providence w stanie Rhode Island w Stanach Zjednoczonych.
Nowy!!: Ciemna materia i Uniwersytet Browna · Zobacz więcej »
Uniwersytet Stanforda
Stanford University Stanford University Main Quad Uniwersytet Stanforda, The Leland Stanford Junior University (ang. Stanford University) – prywatna uczelnia w Stanfordzie, w Dolinie Krzemowej, w Stanach Zjednoczonych, jeden z najbardziej prestiżowych uniwersytetów świata.
Nowy!!: Ciemna materia i Uniwersytet Stanforda · Zobacz więcej »
Uniwersytet Zuryski
Uniwersytet Zuryski, Uniwersytet w Zurychu (niem. Universität Zürich) – największy szwajcarski uniwersytet, z siedzibąw Zurychu, założony w 1833.
Nowy!!: Ciemna materia i Uniwersytet Zuryski · Zobacz więcej »
Vera Rubin
Vera Cooper Rubin (ur. 23 lipca 1928 w Filadelfii, zm. 25 grudnia 2016 w Princeton) – amerykańska astronom.
Nowy!!: Ciemna materia i Vera Rubin · Zobacz więcej »
Wiek Wszechświata
Wiek Wszechświata – w standardowym modelu kosmologicznym (jednorodnym i izotropowym) – czas, który upłynął od Wielkiego Wybuchu (czyli czas kosmiczny w chwili obecnej).
Nowy!!: Ciemna materia i Wiek Wszechświata · Zobacz więcej »
Wielki Wybuch
osobliwość początkową. Linia czasu metrycznego rozszerzania przestrzeni, gdzie przestrzeń, włączając hipotetyczne, nieobserwowalne części wszechświata, jest przedstawiona na każdym etapie jako sekcje okręgów. Po lewej stronie zachodzi dramatyczne rozszerzenie w epoce inflacji; a w centrum ekspansja przyspiesza (koncepcja artysty; ani czas, ani wielkość nie sąna skali). Rozszerzanie się Wszechświata zapoczątkował Wielki Wybuch Wielki Wybuch (– dosł. wielki huk Mirosław Bańko,, Poradnia Językowa PWN, sjp.pwn.pl, 15 września 2012.) – wieloznaczny termin kosmologiczny.
Nowy!!: Ciemna materia i Wielki Wybuch · Zobacz więcej »
Wielki Zderzacz Hadronów
nadprzewodzące elektromagnesy Lokalizacja miejsca eksperymentu Wielki Zderzacz Hadronów (LHC) – największy na świecie akcelerator cząstek (hadronów), znajdujący się w Europejskim Ośrodku Badań Jądrowych CERN w pobliżu Genewy.
Nowy!!: Ciemna materia i Wielki Zderzacz Hadronów · Zobacz więcej »
Wilkinson Microwave Anisotropy Probe
Mapa rozkładu temperatur mikrofalowego promieniowania tła uzyskana przez WMAP (wersja z 2012 roku) Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) – misja amerykańskiej agencji NASA mająca za zadanie wykonanie pomiarów temperatury promieniowania reliktowego wraz z jej rozkładem kątowym.
Nowy!!: Ciemna materia i Wilkinson Microwave Anisotropy Probe · Zobacz więcej »
WIMP
WIMP (ang. Weakly Interacting Massive Particles – słabo oddziałujące masywne cząstki) – hipotetyczne ciężkie (10 GeV/c² do kilku TeV/c², podczas gdy masa protonu to nieco mniej niż 1 GeV/c²) cząstki oddziałujące z widzialnąmateriąz siłąporównywalnądo oddziaływań słabych.
Nowy!!: Ciemna materia i WIMP · Zobacz więcej »
Wszechświat
mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) gwiazdy, 26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Wszechświat – wszystko, co istnieje fizycznie: cała czasoprzestrzeń oraz wszystkie wypełniające jąformy energii jak materia i pola fizyczne; synonim słów „natura” i „przyroda”.
Nowy!!: Ciemna materia i Wszechświat · Zobacz więcej »
Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego – w obecnej formie powstał 1 września 2003 roku w wyniku podziału Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki UJ.
Nowy!!: Ciemna materia i Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego · Zobacz więcej »
YouTube
Siedziba YouTube w San Bruno San Mateo YouTube (skrót YT) – amerykański serwis internetowy założony 14 lutego 2005 roku, umożliwiający bezpłatne udostępnianie, edycję, nadawanie na żywo i komentowanie filmów.
Nowy!!: Ciemna materia i YouTube · Zobacz więcej »
Zimna ciemna materia
Zimna ciemna materia – rodzaj ciemnej materii.
Nowy!!: Ciemna materia i Zimna ciemna materia · Zobacz więcej »
Zmodyfikowana dynamika newtonowska
Zmodyfikowana dynamika newtonowska, zmodyfikowana dynamika Newtona, MOND (od) – hipoteza fizyczna, w której zasady dynamiki Newtona zmodyfikowane zostały o nieliniowązależność siły od przyspieszenia.
Nowy!!: Ciemna materia i Zmodyfikowana dynamika newtonowska · Zobacz więcej »
Zwykła materia
Planck:zaledwie 4,9% to zwykła materia,26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Zwykła materia – rodzaj materii barionowej, materia zbudowana z atomów pierwiastków chemicznych lub ich jonów, stanowiąca, jak się szacuje na podstawie analiz astrofizycznych, ok.
Nowy!!: Ciemna materia i Zwykła materia · Zobacz więcej »
