Logo
Unionpedia
Komunikacja
pobierz z Google Play
Nowy! Pobierz Unionpedia na urządzeniu z systemem Android™!
Darmowy
Szybszy dostęp niż przeglądarce!
 

Fizyka cząstek elementarnych

Indeks Fizyka cząstek elementarnych

Fizyka cząstek elementarnych, fizyka wielkich energii, fizyka wysokich energii – dział fizyki, którego celem jest badanie cząstek elementarnych (subatomowych) oraz zachodzących między nimi oddziaływań.

133 kontakty: Abdus Salam, Akcelerator cząstek, Aksjon, American Physical Society, Antykwark, Arthur B. McDonald, Arthur Compton, Ładunek kolorowy, Bariony, Batavia (Illinois), Bozon W, Bozon Z, Bozony, Brookhaven National Laboratory, Burton Richter, Carl David Anderson, Carlo Rubbia, Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, CERN, Charles Thomson Rees Wilson, Chen Ning Yang, Chicago, Chromodynamika kwantowa, Ciemna energia, Ciemna materia, Cząstka elementarna, Cząstki dziwne, David Gross, DESY, Donald Arthur Glaser, Dwudziestolecie międzywojenne (historia powszechna), Elektrodynamika kwantowa, Elektron, Elektronowolt, Emilio Segrè, Ernest Lawrence, Eugene Wigner, Fermilab, Fermiony, Foton, François Englert, Frank Wilczek, Frederick Reines, Genewa, Georges Charpak, Gerardus ’t Hooft, Gluon, Grawitacja, Grawitacja kwantowa, Grawiton, ..., H. David Politzer, Hadrony, Hamburg, Henry Kendall, Hideki Yukawa, Hiperładunek, Inflacja kosmologiczna, Izospin, Jack Steinberger, James Chadwick, James Cronin, Jerome I. Friedman, Julian Schwinger, Kwark, Kwark b, Kwark dolny, Kwark dziwny, Kwark górny, Kwark powabny, Kwark t, Lata 60. XX wieku, Leon Lederman, Lepton (mechanika kwantowa), Liczba barionowa, Liczba leptonowa, Long Island, Luis Walter Alvarez, Magnetyczny moment dipolowy, Makoto Kobayashi, Martin Perl, Martinus J.G. Veltman, Masa (fizyka), Masa spoczynkowa, Masatoshi Koshiba, Materia (fizyka), Melvin Schwartz, Mezony, Mion, Model standardowy, Murray Gell-Mann, Nagroda Nobla, Nagroda Sakurai, Neutrino, Neutron, Oddziaływanie, Oddziaływanie elektromagnetyczne, Oddziaływanie słabe, Oddziaływanie silne, Ogólna teoria względności, Oscylacje neutrin, Owen Chamberlain, Palo Alto (Kalifornia), Patrick Maynard Stuart Blackett, Peter Higgs, Plazma kwarkowo-gluonowa, Pozyton, Prędkość światła, Promieniowanie kosmiczne, Proton, Raymond Davis, Richard E. Taylor, Richard Feynman, Robert Millikan, Sabine Hossenfelder, Samuel Ting, Sheldon Lee Glashow, Shin’ichirō Tomonaga, Simon van der Meer, Spin (fizyka), Stanford Linear Accelerator Center, Steven Weinberg, Super-Kamiokande, Takaaki Kajita, Taon, Teoria strun, Toshihide Masukawa, Tsung-Dao Lee, Val Fitch, Victor Franz Hess, Wielki Wybuch, Wszechświat, Yoichiro Nambu, YouTube. Rozwiń indeks (83 jeszcze) »

Abdus Salam

uwaga1. Abdus Salam (ur. 29 stycznia 1926 w Jhang, zm. 21 listopada 1996 w Oksfordzie) – pakistański fizyk teoretyk, noblista, profesor fizyki teoretycznej w Imperial College London, założyciel i dyrektor International Centre for Theoretical Physics (ICTP) w Trieście.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Abdus Salam · Zobacz więcej »

Akcelerator cząstek

Akcelerator – urządzenie służące do przyspieszania cząstek elementarnych lub jonów do prędkości bliskich prędkości światła w próżni.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Akcelerator cząstek · Zobacz więcej »

Aksjon

Aksjon – hipotetyczna cząstka subatomowa zaproponowana w teorii Peccei–Quinn w 1977, żeby wyjaśnić zachowanie symetrii CP w oddziaływaniach silnych, czyli m.in.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Aksjon · Zobacz więcej »

American Physical Society

American Physical Society (APS; Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne) – amerykańskie stowarzyszenie naukowe fizyków, założone 20 maja 1899 z inicjatywy Arthura Gordona Webstera, mające na celu popieranie i rozwój wiedzy o fizyce.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i American Physical Society · Zobacz więcej »

Antykwark

Antykwark – antycząstka kwarka.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Antykwark · Zobacz więcej »

Arthur B. McDonald

Arthur B. McDonald (ur. 29 sierpnia 1943 w Sydney, w prowincji Nowa Szkocja) – kanadyjski fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2015 roku.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Arthur B. McDonald · Zobacz więcej »

Arthur Compton

Arthur Holly Compton (ur. 10 września 1892 w Wooster, Ohio, zm. 15 marca 1962 w Berkeley, Kalifornia) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Arthur Compton · Zobacz więcej »

Ładunek kolorowy

cząstki zbudowane z kwarków, zawsze mająsumaryczny kolor biały zapach. Każdy kwark może występować w trzech odmianach: czerwonej, zielonej i niebieskiej Ładunek kolorowy, kolor – liczba kwantowa wprowadzona, by rozróżnić kwarki znajdujące się w tym samym stanie spinowym.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Ładunek kolorowy · Zobacz więcej »

Bariony

silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony. Kwarki posiadająładunki kolorowe przenoszone przez gluony ładunki kolorowe Bariony – rodzina cząstek silnie oddziałujących fermionów (o spinie połówkowym).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Bariony · Zobacz więcej »

Batavia (Illinois)

Batavia – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Illinois, w hrabstwach Kane i DuPage.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Batavia (Illinois) · Zobacz więcej »

Bozon W

diagramach Feynmana Bozon W (wuon) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez elektrony, neutrina i inne cząstki oddziałujące oddziaływaniem słabym podczas zderzeń.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Bozon W · Zobacz więcej »

Bozon Z

Bozon Z0 (zeton) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez np.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Bozon Z · Zobacz więcej »

Bozony

Bozony (od nazwiska fizyka Satyendra Bose) – cząstki posiadające całkowity spin.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Bozony · Zobacz więcej »

Brookhaven National Laboratory

Brookhaven National Laboratory – multidyscyplinarne laboratorium naukowe w USA (stan Nowy Jork, hrabstwo Suffolk), w centralnej części wyspy Long Island.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Brookhaven National Laboratory · Zobacz więcej »

Burton Richter

Burton Richter (ur. 22 marca 1931 w Nowym Jorku, zm. 18 lipca 2018 w Stanford) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie cząstki elementarnej nazwanej J/ψ.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Burton Richter · Zobacz więcej »

Carl David Anderson

Carl David Anderson (ur. 3 września 1905 w Nowym Jorku, zm. 11 stycznia 1991 w San Marino w Kalifornii) – amerykański fizyk eksperymentalny, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie pozytonu (wspólnie z Victoren F. Hessem, nagrodzonym w tymże roku za odkrycie promieniowania kosmicznego).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Carl David Anderson · Zobacz więcej »

Carlo Rubbia

Carlo Rubbia (ur. 31 marca 1934 w Gorycji) – włoski fizyk, laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Carlo Rubbia · Zobacz więcej »

Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych

Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych – pozawydziałowa, autonomiczna jednostka Uniwersytetu Jagiellońskiego, istniejąca od 2008 roku (początkowo jako Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych · Zobacz więcej »

CERN

CERN – widok z lotu ptaka Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN (fr Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire) – ośrodek naukowo-badawczy położony na północno-zachodnich przedmieściach Genewy na granicy Szwajcarii i Francji, pomiędzy Jeziorem Genewskim a górskim pasmem Jury.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i CERN · Zobacz więcej »

Charles Thomson Rees Wilson

Charles Thomson Rees Wilson (ur. 14 lutego 1869 w Glencorse, zm. 15 listopada 1959 w Carlops) – szkocki fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1927 za wynalezienie metody uwidaczniania torów cząstek elementarnych promieniowania jonizującego, z wykorzystaniem kondensacji pary.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Charles Thomson Rees Wilson · Zobacz więcej »

Chen Ning Yang

Chen Ning Franklin Yang (ur. 1 październikaData urodzenia 22 września znalazła się błędnie w paszporcie, wydanym mu w roku 1945, i od tego czasu była przez niego używana we wszystkich kolejnych dokumentach. Zob. 1922 w Hefei) – amerykański fizyk pochodzenia chińskiego, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Chen Ning Yang · Zobacz więcej »

Chicago

Chicago – miasto w Stanach Zjednoczonych, położone nad jeziorem Michigan w stanie Illinois.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Chicago · Zobacz więcej »

Chromodynamika kwantowa

oddziaływaniem silnym przenoszonym przez gluony. ładunki koloru, których zmiana następuje poprzez wymianę gluonów. Chromodynamika kwantowa (ang. quantum chromodynamics – QCD) – teoria oddziaływań silnych, czyli kwantowa teoria pola opisująca oddziaływanie silne, najsilniejsze z oddziaływań podstawowych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Chromodynamika kwantowa · Zobacz więcej »

Ciemna energia

międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna energia (ang. dark energy) – hipotetyczna forma energii, która wypełnia całąprzestrzeń i wywiera na niąujemne ciśnienie, przyspieszając tempo rozszerzania się Wszechświata.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Ciemna energia · Zobacz więcej »

Ciemna materia

międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna materia (ang. dark matter) – hipotetyczna materia nieemitująca i nieodbijająca promieniowania elektromagnetycznego.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Ciemna materia · Zobacz więcej »

Cząstka elementarna

Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Cząstka elementarna · Zobacz więcej »

Cząstki dziwne

hiperonów posiada dziwność różnąod 0 Cząstki dziwne – cząstki zawierające kwarki lub antykwarki dziwne.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Cząstki dziwne · Zobacz więcej »

David Gross

David Jonathan Gross (ur. 19 lutego 1941 w Waszyngtonie) – amerykański fizyk teoretyk, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i David Gross · Zobacz więcej »

DESY

Logo DESY przy wjeździe na teren ośrodka DESY (skrót od Deutsches Elektronen-Synchrotron – Niemiecki Synchrotron Elektronowy) – laboratorium fizyki i ośrodek badawczy zlokalizowane w Hamburgu.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i DESY · Zobacz więcej »

Donald Arthur Glaser

Donald Arthur Glaser (ur. 21 września 1926 w Cleveland, Ohio, zm. 28 lutego 2013 w Berkeley) – amerykański fizyk, neurobiolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1960 za opracowanie i zbudowanie osiem lat wcześniej komory pęcherzykowej.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Donald Arthur Glaser · Zobacz więcej »

Dwudziestolecie międzywojenne (historia powszechna)

Dwudziestolecie międzywojenne (także: okres międzywojenny, międzywojnie) – okres w historii świata, obejmujący dwadzieścia jeden lat pomiędzy zakończeniem I wojny światowej, tj.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Dwudziestolecie międzywojenne (historia powszechna) · Zobacz więcej »

Elektrodynamika kwantowa

Elektrodynamika kwantowa (ang. QED – quantum electrodynamics) jest to kwantowa teoria pola opisująca oddziaływanie elektromagnetyczne.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Elektrodynamika kwantowa · Zobacz więcej »

Elektron

Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Elektron · Zobacz więcej »

Elektronowolt

Elektronowolt (eV) – jednostka energii stosowana w fizyce.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Elektronowolt · Zobacz więcej »

Emilio Segrè

Emilio Gino Segrè (ur. 1 lutego 1905 w Tivoli, Włochy, zm. 22 kwietnia 1989 w Lafayette, Kalifornia, USA) – amerykański fizyk jądrowy, z pochodzenia włoski Żyd, który w roku 1937 otrzymał, wspólnie z Carlo Perrierem (1886-1948), pierwszy pierwiastek sztuczny – technet (Tc).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Emilio Segrè · Zobacz więcej »

Ernest Lawrence

E. Fermi oraz Ernest Lawrence Ernest Orlando Lawrence (ur. 8 sierpnia 1901 w Canton w stanie Dakota Południowa, zm. 27 sierpnia 1958 w Palo Alto w stanie Kalifornia) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za wynalezienie i udoskonalenie cyklotronu oraz za wyniki uzyskane przy jego użyciu, w szczególności odnoszące się do pierwiastków sztucznie promieniotwórczych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Ernest Lawrence · Zobacz więcej »

Eugene Wigner

Eugene Paul Wigner, pierwotna, węgierska wersja jego imion to Jenő Pál (ur. 17 listopada 1902 w Budapeszcie, zm. 1 stycznia 1995 w Princeton) – amerykańsko-węgierski fizyk i matematyk, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Eugene Wigner · Zobacz więcej »

Fermilab

Pierścienie akceleratorów cząsteczek laboratorium Fermilab z lotu ptaka Fermilab (ang. Fermi National Accelerator Laboratory; „Narodowe Laboratorium Przyśpieszania Cząstek Elementarnych im. Enrico Fermiego”) – amerykański ośrodek badań nad fizykącząstek elementarnych i fizykąwysokich energii położony w Batavii w pobliżu Chicago.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Fermilab · Zobacz więcej »

Fermiony

Fermiony (ang. fermion, od nazwiska włoskiego fizyka Enrico Fermiego) – cząstki posiadające niecałkowity spin wyrażony w jednostkach \hbar.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Fermiony · Zobacz więcej »

Foton

Foton (gr. φῶς – światło, w dopełniaczu – φωτός, nazwa stworzona przez Gilberta N. Lewisa) – cząstka elementarna z grupy bozonów, będąca nośnikiem oddziaływań elektromagnetycznych (bozon cechowania).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Foton · Zobacz więcej »

François Englert

Francois Englert (ur. 6 listopada 1932) – belgijski fizyk teoretyk.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i François Englert · Zobacz więcej »

Frank Wilczek

Harvardzie Frank Anthony Wilczek (ur. 15 maja 1951 w Mineola na wyspie Long Island w stanie Nowy Jork) – amerykański fizyk pochodzenia polsko-włoskiego, noblista; profesor fizyki w Massachusetts Institute of Technology (MIT), a wcześniej w Institute for Advanced Study (IAS) w Princeton i na University of California, Santa Barbara (UCSB); popularyzator nauki.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Frank Wilczek · Zobacz więcej »

Frederick Reines

Frederick Reines (ur. 16 marca 1918 w Paterson, zm. 26 sierpnia 1998 w Orange) – amerykański fizyk, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Frederick Reines · Zobacz więcej »

Genewa

Genewa (fr. Genève; niem. Genf; gsw. Gämf, Gänf; frp. Geneva; wł. Ginevra; rm. Genevra) – miasto w Szwajcarii, drugie pod względem liczby mieszkańców, siedziba administracyjna kantonu Genewa.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Genewa · Zobacz więcej »

Georges Charpak

Georges Charpak (ur. 1 sierpnia 1924 w Dąbrowicy niedaleko Równego, zm. 29 września 2010 w Paryżu) – francuski fizyk pochodzenia polsko-żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1992.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Georges Charpak · Zobacz więcej »

Gerardus ’t Hooft

Gerardus ’t Hooft (ur. 5 lipca 1946 w Den Helder) – holenderski fizyk teoretyk.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Gerardus ’t Hooft · Zobacz więcej »

Gluon

diagramach Feynmana Pętla gluonowa Gluon (z, klej) – bezmasowa cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach silnych (bozon pośredniczący).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Gluon · Zobacz więcej »

Grawitacja

Upuszczenie młotka i piór: astronauta David Scott (z misji Apollo 15) na Księżycu przedstawiający legendarny eksperyment Galileusza Grawitacja, ciążenie powszechne – zjawisko fizyczne polegające na wzajemnym przyciąganiu się wszystkich ciał – wszelkich mas i innych postaci energii.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Grawitacja · Zobacz więcej »

Grawitacja kwantowa

Grawitacja kwantowa – grawitacja opisana z zastosowaniem formalizmu mechaniki kwantowej.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Grawitacja kwantowa · Zobacz więcej »

Grawiton

Diagram oddziaływań cząstek elementarnych, zawierający hipotetyczny grawiton (oznaczony symbolem G) Grawiton – hipotetyczna cząstka elementarna, która nie ma masy ani ładunku elektrycznego i przenosi oddziaływanie grawitacyjne.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Grawiton · Zobacz więcej »

H. David Politzer

H.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i H. David Politzer · Zobacz więcej »

Hadrony

Hadrony (z gr. ἁδρός silny) – grupa silnie oddziałujących cząstek subatomowych złożonych z kwarków bądź gluonów.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Hadrony · Zobacz więcej »

Hamburg

Hamburg (pełna nazwa: Freie und Hansestadt Hamburg – Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg; łac. Hammonia; dolnoniem. Hamborg, wym.) – miasto w północnych Niemczech na prawach kraju związkowego niedaleko ujścia Łaby do Morza Północnego.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Hamburg · Zobacz więcej »

Henry Kendall

Henry Kendall Henry Kendall (ur. 9 grudnia 1926, zm. 15 lutego 1999) – amerykański fizyk jądrowy, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Henry Kendall · Zobacz więcej »

Hideki Yukawa

– japoński fizyk teoretyk, pierwszy noblista swojej narodowości.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Hideki Yukawa · Zobacz więcej »

Hiperładunek

Hiperładunek, słaby hiperładunek – wielkość fizyczna przypisywana cząstkom elementarnym.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Hiperładunek · Zobacz więcej »

Inflacja kosmologiczna

Schemat ewolucji Wszechświata1) Wielki Wybuch, 2) epoka inflacji, 3) pierwotna nukleosynteza, 4) formowanie się galaktyk Inflacja kosmologiczna – hipoteza kosmologiczna zaproponowana przez Alana Gutha (1981).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Inflacja kosmologiczna · Zobacz więcej »

Izospin

Izospin – liczba kwantowa, charakteryzująca cząstki kwantowe, transformująca się względem reprezentacji grupy SU(2).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Izospin · Zobacz więcej »

Jack Steinberger

Jack Steinberger (ur. 25 maja 1921 w Bad Kissingen, zm. 12 grudnia 2020 w Genewie) – amerykański fizyk pochodzenia żydowskiego, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Jack Steinberger · Zobacz więcej »

James Chadwick

James Chadwick (ur. 20 października 1891 w Cheshire w Anglii, zm. 24 lipca 1974 w Cambridge) – angielski fizyk, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1935 za odkrycie neutronu.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i James Chadwick · Zobacz więcej »

James Cronin

James Watson Cronin (ur. 29 września 1931 w Chicago, zm. 25 sierpnia 2016 w Saint Paul) – amerykański fizyk cząstek elementarnych, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie naruszania jednej z fundamentalnych zasad symetrii w rozpadach neutralnych mezonów K. Nagrodę Nobla otrzymał w roku 1980 wraz z Valem Fitchem.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i James Cronin · Zobacz więcej »

Jerome I. Friedman

Jerome Isaac Friedman (ur. 28 marca 1930 w Chicago) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Jerome I. Friedman · Zobacz więcej »

Julian Schwinger

Julian Seymour Schwinger (ur. 12 lutego 1918 w Nowym Jorku, zm. 16 lipca 1994 w Los Angeles) – amerykański fizyk teoretyk, noblista; profesor Uniwersytetu Harvarda (1947–1972) i Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley (od 1972), członek National Academy of Sciences w Waszyngtonie.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Julian Schwinger · Zobacz więcej »

Kwark

Kwark – cząstka elementarna, fermion mający ładunek kolorowy (czyli podlegający oddziaływaniom silnym).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Kwark · Zobacz więcej »

Kwark b

Kwark b (ang. bottom, beauty, kwark niski, kwark piękny w literaturze popularnonaukowej, inaczej zwany dennym lub spodnim) – kwark należący do trzeciej generacji cząstek elementarnych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Kwark b · Zobacz więcej »

Kwark dolny

Kwark dolny (ang. down, oznaczenie d) – jeden z kwarków, cząstka będąca podstawowym budulcem materii.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Kwark dolny · Zobacz więcej »

Kwark dziwny

Kwark dziwny (ang. strange, oznaczenie s) – jeden z kwarków.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Kwark dziwny · Zobacz więcej »

Kwark górny

Kwark górny (ang. up, oznaczenie u) – jeden z kwarków, cząstka będąca podstawowym budulcem materii.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Kwark górny · Zobacz więcej »

Kwark powabny

Kwark powabny (ang. charm, oznaczenie c) – jeden z kwarków.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Kwark powabny · Zobacz więcej »

Kwark t

Kwark t (ang. top, true), kwark wysoki, kwark prawdziwy (w literaturze popularnonaukowej), inaczej zwany szczytowym lub wierzchnim – kwark należący do trzeciej generacji cząstek elementarnych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Kwark t · Zobacz więcej »

Lata 60. XX wieku

Lata 60.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Lata 60. XX wieku · Zobacz więcej »

Leon Lederman

Leon Max Lederman (ur. 15 lipca 1922 w Buffalo, zm. 3 października 2018 w Rexburg) – amerykański fizyk pochodzenia żydowskiego, noblista; doświadczalny fizyk cząstek elementarnych, wieloletni dyrektor Fermilabu, a wcześniej profesor Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku; popularyzator nauki.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Leon Lederman · Zobacz więcej »

Lepton (mechanika kwantowa)

Leptony (z – lekki, drobny, cienki) − grupa 12 cząstek elementarnych (6 cząstek i 6 antycząstek), należących do grupy fermionów fundamentalnych, razem z kwarkami.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Lepton (mechanika kwantowa) · Zobacz więcej »

Liczba barionowa

Liczba barionowa – jedna z wielkości fizycznych, zachowywanych w reakcjach jądrowych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Liczba barionowa · Zobacz więcej »

Liczba leptonowa

Liczba leptonowa – liczba kwantowa wprowadzona do opisu zasady zachowania we wszystkich procesach.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Liczba leptonowa · Zobacz więcej »

Long Island

Long Island – wyspa na wybrzeżu wschodnim Stanów Zjednoczonych, w południowo-wschodniej części stanu Nowy Jork.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Long Island · Zobacz więcej »

Luis Walter Alvarez

Luis Walter Alvarez (ur. 13 czerwca 1911 w San Francisco, zm. 1 września 1988 w Berkeley) – amerykański fizyk i wynalazca, laureat Nagrody Nobla z fizyki z 1968 roku.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Luis Walter Alvarez · Zobacz więcej »

Magnetyczny moment dipolowy

Linie pola magnetycznego wytwarzane przez dipol magnetyczny. Wektor momentu magnetycznego jest skierowany od bieguna S do N dipola Magnetyczny moment dipolowy \vec\mu (lub p_\mathrm m) – pseudowektorowa wielkość fizyczna cechująca dipol magnetyczny, która określa pole magnetyczne wytwarzane przez ciało oraz oddziaływanie dipola z zewnętrznym polem magnetycznym.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Magnetyczny moment dipolowy · Zobacz więcej »

Makoto Kobayashi

– japoński fizyk teoretyk, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Makoto Kobayashi · Zobacz więcej »

Martin Perl

Martin Lewis Perl Martin Lewis Perl (ur. 24 czerwca 1927 w Nowym Jorku, zm. 30 września 2014 w Palo Alto, Santa Clara) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w roku 1995 za odkrycie leptonu tau.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Martin Perl · Zobacz więcej »

Martinus J.G. Veltman

Martinus Justinus Godefriedus Veltman (ur. 27 czerwca 1931 w Waalwijk, zm. 4 stycznia 2021 w Bilthoven) – holenderski fizyk teoretyk, noblista związany z Utrecht University i University of Michigan.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Martinus J.G. Veltman · Zobacz więcej »

Masa (fizyka)

Masa – jedna z podstawowych wielkości fizycznych określająca bezwładność (masa bezwładna) i oddziaływanie grawitacyjne (masa grawitacyjna) obiektów fizycznych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Masa (fizyka) · Zobacz więcej »

Masa spoczynkowa

Masa spoczynkowa (in. masa niezmiennicza lub po prostu masa) – wielkość fizyczna w fizyce relatywistycznej, charakteryzująca ciało bądź układ ciał, która nie zależy od układu odniesienia.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Masa spoczynkowa · Zobacz więcej »

Masatoshi Koshiba

– japoński fizyk, laureat Nagrody Nobla z fizyki w 2002 roku.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Masatoshi Koshiba · Zobacz więcej »

Materia (fizyka)

Skały jako przykład materii W fizyce termin materia ma kilka znaczeń.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Materia (fizyka) · Zobacz więcej »

Melvin Schwartz

Melvin Schwartz (ur. 2 listopada 1932 w Nowym Jorku, zm. 28 sierpnia 2006 w Twin Falls, Idaho) – amerykański fizyk, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Melvin Schwartz · Zobacz więcej »

Mezony

Mezony – cząstki elementarne należące do hadronów, o liczbie barionowej B.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Mezony · Zobacz więcej »

Mion

Diagram Feynmana rozpadu mionu Diagram Feynmana rozpadu mionu Miony – nietrwałe cząstki elementarne, należące do leptonów.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Mion · Zobacz więcej »

Model standardowy

leptonów), cztery bozony cechowania przenoszące oddziaływania oraz bozon Higgsa, mający nadawać masę cząstkom, z którymi oddziałuje Diagram przedstawiający powiązania pomiędzy cząstkami elementarnymi Model standardowy – teoria fizyki cząstek podstawowych, zwanych też cząstkami elementarnymi, które sąpodstawowymi składnikami każdej materii.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Model standardowy · Zobacz więcej »

Murray Gell-Mann

Murray Gell-Mann, wym.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Murray Gell-Mann · Zobacz więcej »

Nagroda Nobla

Nagroda Nobla – wyróżnienie przyznawane od początku XX wieku za wybitne zasługi dla ludzkości: naukowe, literackie lub w działaniach na rzecz pokoju.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Nagroda Nobla · Zobacz więcej »

Nagroda Sakurai

Większość laureatów Nagrody Sakurai za rok 2010; od lewej: Tom Kibble, Gerald Guralnik, Carl R. Hagen, François Englert, Robert Brout. W tamtym roku nagrodę otrzymał również Peter Higgs nieobecny na zdjęciu. Nagroda Sakurai (ang. J.J. Sakurai Prize for Theoretical Particle Physics) – nagroda Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego (APS) przyznawana za wybitne osiągnięcie w teorii cząstek elementarnych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Nagroda Sakurai · Zobacz więcej »

Neutrino

pionu (''π-meson''). Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Neutrino · Zobacz więcej »

Neutron

beta minus ładunki kolorowe przenoszone przez gluony. Każdy kwark może występować w trzech odmianach: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Kolory nie sąna stałe przyporządkowane do pojedynczych kwarków, ponieważ między kwarkami zachodzi wymiana kolorów w oddziaływaniach silnych za pośrednictwem gluonów. Gluony jako nośniki oddziaływania silnego, mająładunki podwójne: jeden kolor i jeden antykolor. Gdy kwark emituje lub pochłania gluon, wtedy jego kolor musi ulec zmianie, aby zachować ładunek kolorowy. Kwarki w neutronie wysyłająi pochłaniajągluony tak często, że nie ma możliwości zaobserwowania koloru pojedynczego kwarka Neutron (z, obojętny) – cząstka subatomowa występująca w jądrach atomowych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Neutron · Zobacz więcej »

Oddziaływanie

Oddziaływanie − rodzaj działania, które występuje, gdy dwa lub więcej obiektów ma na siebie jakiś wpływ.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Oddziaływanie · Zobacz więcej »

Oddziaływanie elektromagnetyczne

Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Oddziaływanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »

Oddziaływanie słabe

Oddziaływanie słabe – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Oddziaływanie słabe · Zobacz więcej »

Oddziaływanie silne

Oddziaływanie silne – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Oddziaływanie silne · Zobacz więcej »

Ogólna teoria względności

Albert Einstein – twórca ogólnej teorii względności Merkurego – zjawisko wyjaśnione przez teorię Einsteina Eddingtona potwierdzającej OTW Krzyż Einsteina – obraz stworzony przez soczewkowanie grawitacyjne Ogólna teoria względności (OTW) – teoria ciążenia autorstwa Alberta Einsteina, ogłoszona w 1915 rokuwtedy Einstein wyłożył jej równania w siedzibie Pruskiej Akademii Nauk.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Ogólna teoria względności · Zobacz więcej »

Oscylacje neutrin

Oscylacje neutrin – zjawisko zaproponowane, aby wyjaśnić zbyt małąliczbę neutrin pochodzących ze Słońca obserwowanych na Ziemi (tzw. problem neutrin słonecznych).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Oscylacje neutrin · Zobacz więcej »

Owen Chamberlain

Owen Chamberlain (ur. 10 lipca 1920 w San Francisco, zm. 28 lutego 2006 w Berkeley) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1959 roku.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Owen Chamberlain · Zobacz więcej »

Palo Alto (Kalifornia)

Palo Alto – miasto w hrabstwie Santa Clara na południowym wybrzeżu zatoki San Francisco w Kalifornii, USA.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Palo Alto (Kalifornia) · Zobacz więcej »

Patrick Maynard Stuart Blackett

Patrick Maynard Stuart Blackett (ur. 18 listopada 1897 w Londynie, zm. 13 lipca 1974 tamże) – angielski fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za rozwinięcie metody komory Wilsona i za dokonane przy jej użyciu odkrycia w dziedzinach fizyki jądrowej i promieniowania kosmicznego.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Patrick Maynard Stuart Blackett · Zobacz więcej »

Peter Higgs

Peter Ware Higgs (ur. 29 maja 1929 w Newcastle upon Tyne) – brytyjski fizyk teoretyk.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Peter Higgs · Zobacz więcej »

Plazma kwarkowo-gluonowa

Plazma kwarkowo-gluonowa (QGP z ang. Quark-Gluon Plasma) – stan materii jądrowej występujący przy wysokich temperaturach i dużej gęstości materii.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Plazma kwarkowo-gluonowa · Zobacz więcej »

Pozyton

Pozyton, antyelektron (nazywany też pozytronem wskutek kalkowania ang. nazwy positron) – elementarna cząstka antymaterii oznaczana symbolem e+, będąca antycząstkąelektronu.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Pozyton · Zobacz więcej »

Prędkość światła

Prędkość światła w zależności od kontekstu może oznaczać.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Prędkość światła · Zobacz więcej »

Promieniowanie kosmiczne

Tory cząstek promieniowania kosmicznego zarejestrowane na fotografii (1960) Promieniowanie kosmiczne – promieniowanie złożone, zarówno korpuskularne jak i elektromagnetyczne, docierające do Ziemi z otaczającej jąprzestrzeni kosmicznej.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Promieniowanie kosmiczne · Zobacz więcej »

Proton

Proton, p (z – ‘pierwsze’) – trwała cząstka subatomowa z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Proton · Zobacz więcej »

Raymond Davis

Raymond Davis, Junior (ur. 14 października 1914 w Waszyngtonie, zm. 31 maja 2006 w Nowym Jorku) – amerykański fizyk i chemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (2002).

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Raymond Davis · Zobacz więcej »

Richard E. Taylor

Richard Edward Taylor (ur. 2 listopada 1929 w Medicine Hat, zm. 22 lutego 2018 w Stanford) – kanadyjski fizyk, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Richard E. Taylor · Zobacz więcej »

Richard Feynman

Richard Phillips Feynman (ur. 11 maja 1918 w Nowym Jorku, zm. 15 lutego 1988 w Los Angeles) – amerykański fizyk teoretyk; uznany w 1999 roku za jednego z dziesięciu najwybitniejszych fizyków wszech czasów.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Richard Feynman · Zobacz więcej »

Robert Millikan

Robert Andrews Millikan (ur. 22 marca 1868 w Morrison, Illinois, zm. 19 grudnia 1953 w San Marino, Kalifornia) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1923 za wyznaczenie ładunku elementarnego i prace nad zjawiskiem fotoelektrycznym.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Robert Millikan · Zobacz więcej »

Sabine Hossenfelder

Sabine Karin Doris Hossenfelder (ur. 18 września 1976 we Frankfurcie nad Menem) – niemiecki fizyk teoretyczny, filozof nauki i popularyzatorka tych dziedzin.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Sabine Hossenfelder · Zobacz więcej »

Samuel Ting

Samuel Chao Chung Ting (ur. 27 stycznia 1936 w Ann Arbor) – amerykański fizyk pochodzenia chińskiego, profesor MIT, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie cząstki elementarnej J/ψ.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Samuel Ting · Zobacz więcej »

Sheldon Lee Glashow

Sheldon Lee Glashow (ur. 5 grudnia 1932 w Nowym Jorku) – amerykański fizyk teoretyk, noblista, profesor uniwersytetów Stanforda, Berkeley i Harvarda.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Sheldon Lee Glashow · Zobacz więcej »

Shin’ichirō Tomonaga

– japoński fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1965.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Shin’ichirō Tomonaga · Zobacz więcej »

Simon van der Meer

królowąBeatrycze (królowa Holandii) i księciem Mikołajem, 1985. Simon van der Meer (ur. 24 listopada 1925 w Hadze, zm. 4 marca 2011 w Genewie) – holenderski fizyk, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Simon van der Meer · Zobacz więcej »

Spin (fizyka)

Przykład obracającego się ciała, które dopiero po obrocie o 720 stopni znajdzie się w tym samym stanie. Podobne właściwości ma fermion o spinie ½ nieoznaczoności kwantowej określone sąjedynie stożki możliwych usytuowań wektora spinu Spin – moment pędu (kręt) cząstki wynikający z jej natury kwantowej.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Spin (fizyka) · Zobacz więcej »

Stanford Linear Accelerator Center

Akcelerator liniowy LINAC zainstalowany w SLAC Centrum Liniowego Akceleratora Stanforda (ang. Stanford Linear Accelerator Center, SLAC) – jeden z największych ośrodków badawczych fizyki cząstek elementarnych posiadający m.in.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Stanford Linear Accelerator Center · Zobacz więcej »

Steven Weinberg

Steven Weinberg (ur. 3 maja 1933 w Nowym Jorku, zm. 23 lipca 2021 w Austin) – amerykański fizyk teoretyk, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Steven Weinberg · Zobacz więcej »

Super-Kamiokande

Makieta komory z detektorem Super-Kamiokande albo Super-K – wodny detektor promieniowania Czerenkowa o masie 50 000 ton, znajdujący się w kopalni niedaleko miejscowości Kamioka w Japonii.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Super-Kamiokande · Zobacz więcej »

Takaaki Kajita

– japoński fizyk, pracownik naukowy Uniwersytetu Tokijskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2015 roku.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Takaaki Kajita · Zobacz więcej »

Taon

Taon – cząstka elementarna z grupy leptonów obdarzona ładunkiem ujemnym, średnim czasem życia 3×10−13 sekundy i dużąmasąwynoszącą1777 MeV/c2.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Taon · Zobacz więcej »

Teoria strun

Poziomy:1. Makroskopowy2. Molekularny3. Atomowy4. Subatomowy – elektrony5. Subatomowy – kwarki6. Strunowy supergrawitacji Teoria strun (TS) – koncepcja w fizyce teoretycznej, zgodnie z którą.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Teoria strun · Zobacz więcej »

Toshihide Masukawa

– japoński fizyk teoretyk, noblista, profesor Kyoto University.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Toshihide Masukawa · Zobacz więcej »

Tsung-Dao Lee

Tsung-Dao Lee (ur. 24 listopada 1926 w Szanghaju) – amerykański fizyk pochodzenia chińskiego, noblista.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Tsung-Dao Lee · Zobacz więcej »

Val Fitch

Val Logsdon Fitch (ur. 10 marca 1923 w Merriman w Nebrasce, zm. 5 lutego 2015 w Princeton) – amerykański fizyk cząstek elementarnych, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie naruszania jednej z fundamentalnych zasad symetrii w rozpadach neutralnych mezonów K. Nagrodę Nobla otrzymał w roku 1980 wraz z Jamesem Croninem.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Val Fitch · Zobacz więcej »

Victor Franz Hess

Victor Franz Hess (ur. 24 czerwca 1883, zm. 17 grudnia 1964) – austriacki fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1936.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Victor Franz Hess · Zobacz więcej »

Wielki Wybuch

osobliwość początkową. Linia czasu metrycznego rozszerzania przestrzeni, gdzie przestrzeń, włączając hipotetyczne, nieobserwowalne części wszechświata, jest przedstawiona na każdym etapie jako sekcje okręgów. Po lewej stronie zachodzi dramatyczne rozszerzenie w epoce inflacji; a w centrum ekspansja przyspiesza (koncepcja artysty; ani czas, ani wielkość nie sąna skali). Rozszerzanie się Wszechświata zapoczątkował Wielki Wybuch Wielki Wybuch (– dosł. wielki huk Mirosław Bańko,, Poradnia Językowa PWN, sjp.pwn.pl, 15 września 2012.) – wieloznaczny termin kosmologiczny.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Wielki Wybuch · Zobacz więcej »

Wszechświat

mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) gwiazdy, 26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Wszechświat – wszystko, co istnieje fizycznie: cała czasoprzestrzeń oraz wszystkie wypełniające jąformy energii jak materia i pola fizyczne; synonim słów „natura” i „przyroda”.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Wszechświat · Zobacz więcej »

Yoichiro Nambu

– japońsko-amerykański fizyk teoretyk, noblista, profesor uniwersytetów w Osace i Chicago.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i Yoichiro Nambu · Zobacz więcej »

YouTube

Siedziba YouTube w San Bruno San Mateo YouTube (skrót YT) – amerykański serwis internetowy założony 14 lutego 2005 roku, umożliwiający bezpłatne udostępnianie, edycję, nadawanie na żywo i komentowanie filmów.

Nowy!!: Fizyka cząstek elementarnych i YouTube · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Fizyka cząstek, Fizyka wysokich energii.

TowarzyskiPrzybywający
Hej! Jesteśmy na Facebooku teraz! »