Spis treści
644 kontakty: Abdus Salam, Aberracja światła, Aberracja chromatyczna, Achromat, Aeromechanika, Aeronautyka, Akcelerator cząstek, Akustyka, Alamogordo (Nowy Meksyk), Albert Einstein, Alfred Nobel, Algebra, Algebra liniowa, Algorytm Rungego-Kutty, American Physical Society, Amerykańska Akademia Sztuk i Nauk, Amper, Anaksagoras, Anaksymander, Anaksymenes, Analiza funkcjonalna, Analiza harmoniczna, Analiza matematyczna, Analiza rzeczywista, Analiza wektorowa, Analiza zespolona, Andrzej Kajetan Wróblewski, Anihilacja, Antonius Johannes van den Broek, Antymateria, Apeiron (filozofia), Apochromat, Arché, Archeologia, Archimedes, Arnold Sommerfeld, Arthur Compton, Arthur Stanley Eddington, Arystoteles, Arystotelizm, Średniowiecze, Astrodynamika, Astrofizyka, Astronautyka, Astronomia, Ateizm, Atom, Atom egzotyczny, Atomizm, Augustin Jean Fresnel, ... Rozwiń indeks (594 jeszcze) »
- Historia nauki według dziedziny
Abdus Salam
uwaga1. Abdus Salam (ur. 29 stycznia 1926 w Jhang, zm. 21 listopada 1996 w Oksfordzie) – pakistański fizyk teoretyk, noblista, profesor fizyki teoretycznej w Imperial College London, założyciel i dyrektor International Centre for Theoretical Physics (ICTP) w Trieście.
Zobaczyć Historia fizyki i Abdus Salam
Aberracja światła
Schemat aberracji Schemat przedstawiający aberrację gwiazdowąAberracja światła (określana także jako aberracja astronomiczna lub aberracja gwiezdna) – zjawisko astronomiczne polegające na pozornym ruchu położenia kątowego ciał niebieskich w cyklu rocznym.
Zobaczyć Historia fizyki i Aberracja światła
Aberracja chromatyczna
300px 250px Aberracja chromatyczna, chromatyzm – cecha soczewki lub układu optycznego wynikająca z różnych odległości ogniskowania (ze względu na różnąwartość współczynnika załamania) dla poszczególnych barw widmowych światła (różnych długości fali światła).
Zobaczyć Historia fizyki i Aberracja chromatyczna
Achromat
Achromat Achromat, dublet achromatyczny – układ optyczny (np. obiektyw) składający się z dwóch soczewek, skupiającej i rozpraszającej, wykonanych z gatunków szkła o różnej dyspersji (np. szkła kronowego i flintowego) połączonych razem.
Zobaczyć Historia fizyki i Achromat
Aeromechanika
Aeromechanika – dział mechaniki płynów zajmujący się równowagąoraz ruchem gazów i zjawiskami związanymi ze znajdującymi się w nich ciałami stałymi.
Zobaczyć Historia fizyki i Aeromechanika
Aeronautyka
Airbus A380 Aeronautyka (gr. aḗr – „powietrze”, nautikḗ – „żeglarstwo”) – nauka zajmująca się szeroko pojętym lotnictwem, obejmująca swoim zakresem konstrukcję statków powietrznych, aerodynamikę, materiałoznawstwo, technologię produkcji i eksploatacji, dynamikę lotu, zagadnienia automatyki i sterowania, wyposażenie pokładowe, nawigację, łączność oraz ryzyko i niezawodność.
Zobaczyć Historia fizyki i Aeronautyka
Akcelerator cząstek
Akcelerator – urządzenie służące do przyspieszania cząstek elementarnych lub jonów do prędkości bliskich prędkości światła w próżni.
Zobaczyć Historia fizyki i Akcelerator cząstek
Akustyka
Akustyka (stgr. ἀκουστός akustós „słyszalny” od ἀκούω akuo „słyszę”) – dział fizyki i techniki zajmujący się zjawiskami związanymi z powstawaniem, propagacjąi oddziaływaniem fal akustycznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Akustyka
Alamogordo (Nowy Meksyk)
Alamogordo – miasto na południu USA, w stanie Nowy Meksyk, na wysokości 1321 m n.p.m., na zachodnich stokach gór Sacramento, na południowy zachód od Albuquerque.
Zobaczyć Historia fizyki i Alamogordo (Nowy Meksyk)
Albert Einstein
Albert Einstein (wym.) (ur. 14 marca 1879 w Ulm, zm. 18 kwietnia 1955 w Princeton) – fizyk teoretyk, noblista, obywatel Szwajcarii i USA pochodzenia niemiecko-żydowskiegoobywatelem Szwajcarii Einstein był przez większość życia, od roku 1901, a obywatelem USA został na starość, w roku 1940; por.
Zobaczyć Historia fizyki i Albert Einstein
Alfred Nobel
Alfred Bernhard Nobel (ur. 21 października 1833 w Sztokholmie, zm. 10 grudnia 1896 w San Remo) – szwedzki chemik, inżynier, przemysłowiec, wynalazca m.in.
Zobaczyć Historia fizyki i Alfred Nobel
Algebra
Dzieło, z którego pochodzi określenie „algebra”: ''Al-kitab al-muchtasar fi hisab al-dżabr wa-al-mukabala'' (IX w.) Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych Algebra (al-dżabr) – jedna z głównych dziedzin matematyki, zajmująca się wszelkimi strukturami algebraicznymi, czyli zbiorami – lub bardziej ogólnymi klasami – wyposażonymi w działania; struktury te bywająteż nazywane algebrami ogólnymi.
Zobaczyć Historia fizyki i Algebra
Algebra liniowa
Wykład dotyczący podstaw algebry macierzy Algebra liniowa – dział algebry opisujący przestrzenie liniowe i inne moduły, zwłaszcza skończonego wymiaru, a także blisko powiązane tematy jak układy równań liniowych i macierze.
Zobaczyć Historia fizyki i Algebra liniowa
Algorytm Rungego-Kutty
Porównanie dokładności metod Rungego-Kutty zastosowanej do rozwiązania równania różniczkowego y'.
Zobaczyć Historia fizyki i Algorytm Rungego-Kutty
American Physical Society
American Physical Society (APS; Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne) – amerykańskie stowarzyszenie naukowe fizyków, założone 20 maja 1899 z inicjatywy Arthura Gordona Webstera, mające na celu popieranie i rozwój wiedzy o fizyce.
Zobaczyć Historia fizyki i American Physical Society
Amerykańska Akademia Sztuk i Nauk
Cambridge Amerykańska Akademia Sztuk i Nauk – jedno z najstarszych amerykańskich stowarzyszeń naukowych oraz niezależny ośrodek badawczy znajdujący się w Cambridge (w Stanach Zjednoczonych), który prowadzi wielodyscyplinarne badania złożonych oraz wschodzących problemów.
Zobaczyć Historia fizyki i Amerykańska Akademia Sztuk i Nauk
Amper
Amper – jednostka natężenia prądu elektrycznego (nazywane też po prostu prądem elektrycznymRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. w sprawie legalnych jednostek miar.). Jest jednostkąpodstawowąw układzie SI i układzie MKSA oznaczanąw obu układach symbolem A.
Zobaczyć Historia fizyki i Amper
Anaksagoras
Anaksagoras z Kladzomen (ur. ok. 500 p.n.e., zm. ok. 428 p.n.e.) – grecki filozof.
Zobaczyć Historia fizyki i Anaksagoras
Anaksymander
nazwyZgodnie z publikacjąJohn Mansley Robinson, ''An Introduction to Early Greek Philosophy'', Houghton and Mifflin, 1968. Anaksymander z Miletu (gr. Anaksimandros ho Milesios, ok. 610–546 p.n.e.) – starogrecki filozof i polityk, jeden z pierwszych jońskich filozofów przyrody, reprezentant szkoły milezyjskiej jako prawdopodobny uczeń Talesa i nauczyciel Anaksymenesa.
Zobaczyć Historia fizyki i Anaksymander
Anaksymenes
Anaksymenes z Miletu (gr. Άναξιμένης, ur. ok. 585 p.n.e., zm. ok. 525 p.n.e.) – presokratejski joński filozof przyrody, uczeń Anaksymandra, należący do szkoły milezyjskiej.
Zobaczyć Historia fizyki i Anaksymenes
Analiza funkcjonalna
Analiza funkcjonalna – dział analizy matematycznej zajmujący się głównie badaniem własności przestrzeni funkcyjnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Analiza funkcjonalna
Analiza harmoniczna
transformaty Fouriera Analiza harmoniczna, analiza fourierowska – dział analizy matematycznej badający szeregi Fouriera i transformacje Fouriera.
Zobaczyć Historia fizyki i Analiza harmoniczna
Analiza matematyczna
sfery, a przez to też objętość kuli. całkę Riemanna Analiza matematyczna – jeden z głównych działów nowożytnej matematyki, zaliczany do matematyki wyższej.
Zobaczyć Historia fizyki i Analiza matematyczna
Analiza rzeczywista
granicy. funkcji Weierstrassa – ciągłej, ale nieróżniczkowalnej w żadnym punkcie nieciągła w zerze, bo nie ma tam w ogóle granicy. stacjonarności prawie wszędzie. analityczna (klasy C^\omega), ponieważ jej wszystkie pochodne znikają. Analiza rzeczywista – podstawowy dział analizy matematycznej badający funkcje rzeczywiste, zwłaszcza te zmiennej rzeczywistej.
Zobaczyć Historia fizyki i Analiza rzeczywista
Analiza wektorowa
Analiza wektorowa – dział analizy matematycznej badający pola wektorowe, a także stosujący operatory wektorowe jak gradient do opisu pól skalarnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Analiza wektorowa
Analiza zespolona
biegunowym układzie współrzędnych. Argument jest reprezentowany poprzez odcień, a moduł za pomocąjasności i nasycenia. Analiza zespolona – dział analizy matematycznej badający funkcje zespolone zmiennej zespolonej, jednej lub wielu.
Zobaczyć Historia fizyki i Analiza zespolona
Andrzej Kajetan Wróblewski
(ur. 7 sierpnia 1933 w WarszawieKto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja IV, wyd. Interpress, Warszawa 2001, s. 1056) – polski fizyk doświadczalny i historyk nauki, zajmujący się głównie fizykącząstek elementarnych i historiąfizyki, encyklopedysta i popularyzator.
Zobaczyć Historia fizyki i Andrzej Kajetan Wróblewski
Anihilacja
Diagram Feynmana przedstawiający anihilację elektronu z pozytonem. Powstaje foton, który następnie produkuje parę kwark-antykwark. Antykwark emituje gluon. Anihilacja (z łac. annihilatio – unicestwienie, od nihil – nic) – proces prowadzący do całkowitej destrukcji materii posiadającej masę.
Zobaczyć Historia fizyki i Anihilacja
Antonius Johannes van den Broek
Antonius Johannes van den Broek Antonius Johannes van den Broek (ur. 1870, zm. 1926) – holenderski fizyk amator, z wykształcenia prawnik.
Zobaczyć Historia fizyki i Antonius Johannes van den Broek
Antymateria
Antymateria – układ antycząstek.
Zobaczyć Historia fizyki i Antymateria
Apeiron (filozofia)
Apeiron (ἄπειρον) to greckie słowo oznaczające „(to, co jest) nieograniczone”, „bezgraniczne”, „nieskończone” lub „nieokreślone”, od ἀ- a-, „bez” i πεῖραρ peirar, „koniec, limit”, „granica” and Scott.
Zobaczyć Historia fizyki i Apeiron (filozofia)
Apochromat
długości fali dla różnych układów soczewek: 1 – pojedyncza soczewka, 2 – achromat, 3 – apochromat, 4 – superachromat Apochromat (z gr. apó – od, chrōma – barwa, chrōmatos – dopełniacz barwy, apochrōmatos – odbarwiony) – układ soczewek (np.
Zobaczyć Historia fizyki i Apochromat
Arché
Arché, zasada, prazasada (gr. etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę) – w filozofii przedsokratejskiej termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo, prasubstancję, z której powstały wszystkie rzeczy i zarazem podstawowy składnik rzeczywistości.
Zobaczyć Historia fizyki i Arché
Archeologia
autostrady A2 Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.
Zobaczyć Historia fizyki i Archeologia
Archimedes
Pomnik przedstawiający Archimedesa – Berlin, Alt-Treptow, ogród Obserwatorium Archenholda Archimedes z Syrakuz (gr. Archimedes ho Syrakosios; ok. 287–212 p.n.e.) – grecki matematyk, fizyk i inżynier.
Zobaczyć Historia fizyki i Archimedes
Arnold Sommerfeld
Arnold Johannes Wilhelm Sommerfeld (ur. 5 grudnia 1868 w Królewcu, zm. 26 kwietnia 1951 w Monachium) – niemiecki fizyk teoretyk specjalizujący się w fizyce atomowej, profesor Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana (LMU) w Monachium.
Zobaczyć Historia fizyki i Arnold Sommerfeld
Arthur Compton
Arthur Holly Compton (ur. 10 września 1892 w Wooster, Ohio, zm. 15 marca 1962 w Berkeley, Kalifornia) – amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.
Zobaczyć Historia fizyki i Arthur Compton
Arthur Stanley Eddington
Sir Arthur Stanley Eddington (ur. 28 grudnia 1882 w Kendal, zm. 22 listopada 1944 w Cambridge) – brytyjski astronom, astrofizyk teoretyczny i popularyzator tych nauk; profesor Uniwersytetu w Cambridge i dyrektor tamtejszego obserwatorium astronomicznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Arthur Stanley Eddington
Arystoteles
Arystoteles (starogr., Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.
Zobaczyć Historia fizyki i Arystoteles
Arystotelizm
Arystotelizm – grupa doktryn filozoficznych związanych z twórczościąArystotelesa.
Zobaczyć Historia fizyki i Arystotelizm
Średniowiecze
gemm. Fortyfikacje Carcassonne (1992) Średniowiecze – epoka w historii Europy trwająca od V do XV wieku, która rozpoczęła się wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwała do epoki renesansu i wielkich odkryć geograficznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Średniowiecze
Astrodynamika
Astrodynamika – dział astronautyki zajmujący się ruchem i orbitami sztucznych obiektów kosmicznych (np. sztuczny satelita, sonda kosmiczna).
Zobaczyć Historia fizyki i Astrodynamika
Astrofizyka
ewolucję gwiazd – jeden z podstawowych wyników badań astrofizycznych. Astrofizyka – nauka z pogranicza fizyki i astronomii, czasem uznawana za dział tej drugiej, badająca ciała niebieskie, takie jak gwiazdy, czarne dziury, galaktyki i materia międzygwiazdowa – ich budowę, wzajemne oddziaływanie, prawa nimi rządzące oraz procesy fizyczne w skali kosmicznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Astrofizyka
Astronautyka
Astronautyka (kosmonautyka) – zespół dziedzin nauk ścisłych, technicznych, biologicznych, medycznych oraz humanistycznych, które zajmująsię lotami (gr. nautike – żegluga) poza atmosferę Ziemi oraz poznawaniem przestrzeni kosmicznej jak również znajdujących się w niej obiektów.
Zobaczyć Historia fizyki i Astronautyka
Astronomia
kosmicznego teleskopu Hubble’a. Astronomia (gr. astronomía od ástron + nomos, „prawo rządzące gwiazdami”) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał niebieskich (np. gwiazd, planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk) oraz zjawisk, które zachodząpoza Ziemią, jak również tych, które oddziałująw jej atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a sąpochodzenia pozaplanetarnego (np.
Zobaczyć Historia fizyki i Astronomia
Ateizm
Ateizm (z gr. „bezbożny” – a-, „bez” oraz, theos, „bóg”) – brak wiary w istnienie jednego bądź wielu bogów czy też odrzucający wiarę w stwórcę; ewentualnie odrzucenie teizmu.
Zobaczyć Historia fizyki i Ateizm
Atom
fm – ok. 100 000 razy mniej od rozmiarów chmury elektronowej. Atom – podstawowy składnik materii.
Zobaczyć Historia fizyki i Atom
Atom egzotyczny
Atom egzotyczny – atom, w którym jedna lub więcej cząstek zostały zastąpione innymi cząstkami o tym samym ładunku.
Zobaczyć Historia fizyki i Atom egzotyczny
Atomizm
Atomizm fizykalny – teoria o ziarnistej, nieciągłej strukturze materii, twierdzenie, że materia składa się z niepodzielnych elementów, niegdyś atomów, a współcześnie: cząstek elementarnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Atomizm
Augustin Jean Fresnel
Augustin Jean Fresnel (IPA, ur. 10 maja 1788 w Broglie, zm. 14 lipca 1827 w Ville-d’Avray) – francuski inżynier i fizyk, laureat Medalu Rumforda (1824).
Zobaczyć Historia fizyki i Augustin Jean Fresnel
Autorytet
Autorytet (łac. auctoritas – powaga, znaczenie, autorytet, prestiż, upoważnienie, moc prawna, władza) – pojęcie mające kilka odmiennych, choć nakładających się często znaczeń.
Zobaczyć Historia fizyki i Autorytet
Ładunek elektryczny
Oddziaływanie ładunków o znakach zgodnych i przeciwnych. Eksperymenty Benjamina Franklina z latawcami doprowadziły go do wykrycia natury elektryczności atmosferycznej. Ładunek elektryczny ciała (lub układu ciał) – fundamentalna właściwość materii przejawiająca się w oddziaływaniu elektromagnetycznym ciał obdarzonych tym ładunkiem.
Zobaczyć Historia fizyki i Ładunek elektryczny
Ładunek termojądrowy
atolu Enewetak równoważniku trotylowym 9 MT Ładunek termojądrowy (także: wodorowy) – materiał wybuchowy, w którym głównym źródłem energii wybuchu jest niekontrolowana i samopodtrzymująca się reakcja łańcuchowa, podczas której izotopy wodoru (najczęściej deuter i tryt) łącząsię pod wpływem bardzo wysokiej temperatury, tworząc hel w procesie fuzji nuklearnej.
Zobaczyć Historia fizyki i Ładunek termojądrowy
Balistyka
Badania balistyczne pistoletu Balistyka (z gr. βάλλειν ballein „rzut”) – nauka o miotaniu i ruchu pocisków oraz rakiet.
Zobaczyć Historia fizyki i Balistyka
Barometr
Prosty barometr lewarowy Barometr sprężynowy Barometr – przyrząd do pomiaru ciśnienia atmosferycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Barometr
Batavia (Illinois)
Batavia – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Illinois, w hrabstwach Kane i DuPage.
Zobaczyć Historia fizyki i Batavia (Illinois)
Belgia
Belgia, Królestwo Belgii – państwo federacyjne w zachodniej Europie, w południowych Niderlandach.
Zobaczyć Historia fizyki i Belgia
Benjamin Franklin
Benjamin Franklin jako poseł USA na audiencji w Wersalu 20 marca 1778 Benjamin Franklin na banknocie 100-dolarowym Benjamin Franklin (ur. w Bostonie, zm. 17 kwietnia 1790 w Filadelfii) – amerykański polityk, drukarz, uczony, filozof i wolnomularz; jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych.
Zobaczyć Historia fizyki i Benjamin Franklin
Benjamin Thompson
Benjamin Thompson hrabia Rumford (ur. 26 marca 1753 w Woburn, zm. 21 sierpnia 1814 w Paryżu) – amerykańsko-brytyjski fizyk, wynalazca i badacz zagadnień z dziedziny termodynamiki.
Zobaczyć Historia fizyki i Benjamin Thompson
Biała dziura
Schemat struktury maksymalnie wydłużonej czasoprzestrzeni czarnej dziury. Kierunek poziomy to przestrzeń, a kierunek pionowy to czas. Biała dziura – hipotetyczne przeciwieństwo czarnej dziury.
Zobaczyć Historia fizyki i Biała dziura
Biblia
Tory w języku hebrajskim LXXVTS 10a (zwój ''Proroków mniejszych'') ok. I wieku p.n.e. Wulgaty z 1407 r. do czytania na głos w klasztorze Biblia Gutenberga pierwsza książka drukowana przy użyciu ruchomej czcionki Dziesięć Przykazań) Johna Wyclifa (XIV wiek) Kodeksie Aleksandryjskim z V wieku Biblii Królowej Zofii (1455) Biblii Wujka Biblii gdańskiej Biblia (biblion – zwój papirusu, księga; l.m.
Zobaczyć Historia fizyki i Biblia
Biofizyka
Biofizyka jest dziedzinąnauki z pogranicza fizyki i biologii, zajmującąsię badaniem procesów fizycznych związanych z funkcjonowaniem określonych obiektów żywych: organizmów, organów, tkanek, komórek.
Zobaczyć Historia fizyki i Biofizyka
Biologia
ewolucji opartym o dobór naturalny. Biologia (z gr. βίος, bios – życie; λόγος, logos – słowo, nauka) – nauka przyrodnicza badająca życie.
Zobaczyć Historia fizyki i Biologia
Bliski Wschód
Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.
Zobaczyć Historia fizyki i Bliski Wschód
Bozon Higgsa
Bozon Higgsa (higson) – cząstka elementarna, nazwana nazwiskiem Petera Higgsa, który przewidział jego istnienie i w związku z tym dostał Nagrodę Nobla w 2013 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i Bozon Higgsa
Bozony
Bozony (od nazwiska fizyka Satyendra Bose) – cząstki posiadające całkowity spin.
Zobaczyć Historia fizyki i Bozony
Brachistochrona
Brachistochrona Brachistochrona, krzywa najkrótszego spadku (gr. βραχιστoς brachistos – „najkrótszy” + χρovoς chronos – „czas”) – krzywa, po której masa punktowa pod wpływem stałej siły (siły ciężkości) stacza się w możliwie najkrótszym czasie.
Zobaczyć Historia fizyki i Brachistochrona
Broń jądrowa
Wybuch bomby jądrowej w Nagasaki, 9 sierpnia 1945 język.
Zobaczyć Historia fizyki i Broń jądrowa
Budownictwo
Budownictwo Budownictwo – dziedzina działalności związanej ze wznoszeniem obiektów budowlanych.
Zobaczyć Historia fizyki i Budownictwo
Butelka lejdejska
Oryginalna butelka lejdejska Lejdzie Butelka lejdejska – przyrząd do gromadzenia ładunku elektrycznego będący pierwszym kondensatorem.
Zobaczyć Historia fizyki i Butelka lejdejska
Cechowanie (fizyka)
Cechowanie – to matematyczna procedura, występująca w kwantowej teorii pola, nakładająca na fermionowe pola kwantowe wymagania dodatkowej symetrii, zwanej symetriąlokalną. W kwantowej teorii pola wychodzi się od definicji lagranżjanów pól kwantowych, które sąrelatywistycznie niezmiennicze, czyli nie zmieniająsię mimo dokonania transformacji układu współrzędnych czasoprzestrzeni (por.
Zobaczyć Historia fizyki i Cechowanie (fizyka)
Cenzura
autocenzury. Cenzura w rosyjskiej książce z 1886 roku – ocenzurowane fragmenty zastąpiono kropkami. Encyklopedii Orgelbranda. Robotnik” z 1931 r. z wyciętym artykułem wstępnym. Egzemplarz dziennika „Wieczór Wrocławia” z 20-22 marca 1981 r. stanu wojennego (1982 r.) z pieczątką„Ocenzurowano”Dany przykład zawiera przybitąpieczątkę z jednym słowem będącym skrótem myślowym stosowanym przez urząd cenzury, gdyż nie oznaczało to, że z telegramu zostały usunięte jakieś treści, ale że został on sprawdzony przez cenzora i dopuszczony do przekazania adresatowi (słownikowo „ocenzurować” oznacza sprawdzić i usunąć treści)..
Zobaczyć Historia fizyki i Cenzura
CERN
CERN – widok z lotu ptaka Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN (fr Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire) – ośrodek naukowo-badawczy położony na północno-zachodnich przedmieściach Genewy na granicy Szwajcarii i Francji, pomiędzy Jeziorem Genewskim a górskim pasmem Jury.
Zobaczyć Historia fizyki i CERN
Cesarstwo Bizantyńskie
Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyjskie) Cesarstwo wschodniorzymskie, później Cesarstwo Bizantyńskie (w literaturze przeważnie w formie Cesarstwo Bizantyjskie, choć sąteż odmienne opinie, pot. i skrótowo Bizancjum) – termin historiograficzny, używany od XIX wieku na określenie greckojęzycznego, średniowiecznego cesarstwa rzymskiego ze stolicąw Konstantynopolu.
Zobaczyć Historia fizyki i Cesarstwo Bizantyńskie
Charles Coulomb
Charles Augustin de Coulomb (ur. 14 czerwca 1736 w Angoulême, zm. 23 sierpnia 1806 w Paryżu) – francuski wojskowy, inżynier i fizyk doświadczalny, członek Francuskiej Akademii Nauk.
Zobaczyć Historia fizyki i Charles Coulomb
Charles-François de Cisternay Du Fay
Charles-François de Cisternay Du Fay (ur. 14 września 1698 w Paryżu, zm. 16 lipca 1739 tamże) – francuski chemik i fizyk, superintendent królewskich ogrodów w Paryżu Jardin du Roi,.
Zobaczyć Historia fizyki i Charles-François de Cisternay Du Fay
Chemia
Roztwory substancji w butelkach laboratoryjnych, w tym woda amoniakalna i kwas azotowy, podświetlone na różne kolory Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi.
Zobaczyć Historia fizyki i Chemia
Chen Ning Yang
Chen Ning Franklin Yang (ur. 1 październikaData urodzenia 22 września znalazła się błędnie w paszporcie, wydanym mu w roku 1945, i od tego czasu była przez niego używana we wszystkich kolejnych dokumentach. Zob. 1922 w Hefei) – amerykański fizyk pochodzenia chińskiego, noblista.
Zobaczyć Historia fizyki i Chen Ning Yang
Chicago
Chicago – miasto w Stanach Zjednoczonych, położone nad jeziorem Michigan w stanie Illinois.
Zobaczyć Historia fizyki i Chicago
Chicago Pile-1
Ilustracja przedstawiająca reaktor na stadionie Alonzo Stagg Field Chicago Pile-1, CP-1 (pol. "stos chicagowski nr 1") − pierwszy na świecie reaktor jądrowy uruchomiony w 1942 roku przez zespół pod kierownictwem Enrica Fermiego na nieużywanym korcie stadionu uniwersyteckiego Alonzo Stagg Field w Chicago.
Zobaczyć Historia fizyki i Chicago Pile-1
Chiny
Dynastii Qing. Chiny – region historyczno-kulturowy w Azji, będący jednąz najstarszych cywilizacji na świecie.
Zobaczyć Historia fizyki i Chiny
Christiaan Huygens
Christiaan Huygens (ur. 14 kwietnia 1629 w Hadze, zm. 8 lipca 1695 tamże) – holenderski uczony: matematyk, fizyk teoretyczny i doświadczalny, astronom oraz inżynier-wynalazca.
Zobaczyć Historia fizyki i Christiaan Huygens
Chromodynamika kwantowa
oddziaływaniem silnym przenoszonym przez gluony. ładunki koloru, których zmiana następuje poprzez wymianę gluonów. Chromodynamika kwantowa (ang. quantum chromodynamics – QCD) – teoria oddziaływań silnych, czyli kwantowa teoria pola opisująca oddziaływanie silne, najsilniejsze z oddziaływań podstawowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Chromodynamika kwantowa
Ciało doskonale czarne
Praktyczna realizacja modelu ciała doskonale czarnego za pomocąwnęki z niewielkim otworem natężenia napromienienia. Ciało doskonale czarne – wyidealizowane ciało fizyczne pochłaniające całkowicie padające na nie promieniowanie elektromagnetyczne, niezależnie od temperatury tego ciała, kąta padania i widma padającego promieniowania.
Zobaczyć Historia fizyki i Ciało doskonale czarne
Ciało krystaliczne
insuliny Ciało krystaliczne – ciało stałe, w którym cząsteczki (w kryształach molekularnych), atomy (w kryształach kowalencyjnych) lub jony (w kryształach jonowych) sąułożone w uporządkowany schemat powtarzający się we wszystkich trzech wymiarach przestrzennych.
Zobaczyć Historia fizyki i Ciało krystaliczne
Ciśnienie
Ciśnienie – wielkość skalarna określona jako wartość siły działającej prostopadle do powierzchni, podzielona przez powierzchnię, na jakąona działa, co przedstawia zależność: gdzie: W przypadku gazów w stanie ustalonym w spoczynku, ciśnienie jakie gaz wywiera na ścianki naczynia jest funkcjąobjętości, masy i temperatury i dlatego w termodynamice traktowane jest jako parametr stanu.
Zobaczyć Historia fizyki i Ciśnienie
Ciemna energia
międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna energia (ang. dark energy) – hipotetyczna forma energii, która wypełnia całąprzestrzeń i wywiera na niąujemne ciśnienie, przyspieszając tempo rozszerzania się Wszechświata.
Zobaczyć Historia fizyki i Ciemna energia
Ciemna materia
międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna materia (ang. dark matter) – hipotetyczna materia nieemitująca i nieodbijająca promieniowania elektromagnetycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Ciemna materia
Ciepło
Ciepło w fizyce – jeden z dwóch, obok pracy, sposobów przekazywania energii wewnętrznej układowi termodynamicznemuHalliday, Resnick i Walker, s. 197–198.
Zobaczyć Historia fizyki i Ciepło
Claude-Louis Navier
Claude-Louis Navier Claude Louis Marie Henri Navier (ur. 10 lutego 1785 w Dijon, zm. 21 sierpnia 1836 w Paryżu) – francuski inżynier i fizyk, który głównie specjalizował się w mechanice.
Zobaczyć Historia fizyki i Claude-Louis Navier
Cyfry znaczące
Cyfry znaczące, cyfry wartościowe – cyfry rozwinięcia dziesiętnego mierzonej wielkości fizycznej, począwszy od pierwszej cyfry niezerowej aż do ostatniej cyfry, której wartość nie zmienia się wewnątrz przyjętego przedziału ufności.
Zobaczyć Historia fizyki i Cyfry znaczące
Cykloida
Zakreślanie cykloidy Cykloida – krzywa, jakązakreśla punkt leżący na obwodzie koła, które toczy się bez poślizgu po prostej.
Zobaczyć Historia fizyki i Cykloida
Czarna dziura
Teleskopem Horyzontu Zdarzeń. naszej galaktyki - obraz z Teleskopu Horyzontu Zdarzeń Drogi Mlecznej. Czarna dziura – obszar czasoprzestrzeni, którego z uwagi na wpływ grawitacji, nic – łącznie ze światłem i informacją– nie może opuścić.
Zobaczyć Historia fizyki i Czarna dziura
Czas
Czas – wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy między zdarzeniami zachodzącymi w tym samym miejscu.
Zobaczyć Historia fizyki i Czas
Czasopismo naukowe
Czasopismo naukowe – rodzaj czasopisma, w którym sądrukowane publikacje naukowe podlegające recenzji naukowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Czasopismo naukowe
Czasoprzestrzeń Minkowskiego
Czasoprzestrzeń Minkowskiego – przestrzeń liniowa, na której zdefiniowano iloczyn skalarny (dokładniej: pseudoskalarny), rozważana w fizyce i matematyce.
Zobaczyć Historia fizyki i Czasoprzestrzeń Minkowskiego
Człowiek Roku tygodnika „Time”
Człowiek Roku tygodnika „Time” – nagroda przyznawana od 1927 przez redakcję tygodnika „Time” człowiekowi, grupie ludzi, maszynie lub idei, która w minionym roku miała największy wpływ na wydarzenia na świecie – w pozytywnym lub negatywnym znaczeniu.
Zobaczyć Historia fizyki i Człowiek Roku tygodnika „Time”
Cząstka elementarna
Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury.
Zobaczyć Historia fizyki i Cząstka elementarna
Cząstki fundamentalne
Cząstki fundamentalne – najprostsze cząstki elementarne, dla których nie jest znana struktura wewnętrzna.
Zobaczyć Historia fizyki i Cząstki fundamentalne
Czwarta zasada termodynamiki
Czwarta zasada termodynamiki – w termodynamice nierównowagowej jest to zwyczajowe określenie tzw.
Zobaczyć Historia fizyki i Czwarta zasada termodynamiki
Daleki Wschód
Daleki Wschód – nazwa stosowana na określenie obszaru wschodniej Azji, ciągnącego się wzdłuż wybrzeży Pacyfiku.
Zobaczyć Historia fizyki i Daleki Wschód
Daniel Bernoulli
Daniel Bernoulli, ok. 1750 Daniel Bernoulli (ur. 8 lutego 1700 w Groningen, zm. 17 marca 1782 w Bazylei) – szwajcarski matematyk i fizyk, członek zagraniczny Akademii Stanisława w Nancy od 1755 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i Daniel Bernoulli
Dannie Heineman Prize for Astrophysics
Dannie Heineman Prize for Astrophysics – coroczna nagroda przyznawana przez American Astronomical Society i American Institute of Physics za wybitne osiągnięcia w astrofizyce.
Zobaczyć Historia fizyki i Dannie Heineman Prize for Astrophysics
Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics
Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics (Nagroda Danniego Heinemana z fizyki matematycznej) – nagroda przyznawana corocznie od 1959 roku wspólnie przez American Physical Society i American Institute of Physics.
Zobaczyć Historia fizyki i Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics
Datowanie izotopowe
Datowanie izotopowe (radiodatowanie) – metody datowania próbek, oparte na zjawisku niezależności od warunków fizycznych szybkości przebiegu rozpadu promieniotwórczego, stosowane głównie w naukach geologicznych i archeologicznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Datowanie izotopowe
David Bohm
David Joseph Bohm (ur. 20 grudnia 1917 w Wilkes-Barre w Pensylwanii, zm. 27 października 1992 w Londynie) - amerykański fizyk, filozof nauki, autor deterministycznej interpretacji fizyki kwantowej, współpracownik Jiddu Krishnamurtiego.
Zobaczyć Historia fizyki i David Bohm
De revolutionibus orbium coelestium
Pomnik „De revolutionibus” w Toruniu, 1973 rok De revolutionibus orbium coelestium – dzieło polskiego astronoma Mikołaja Kopernika, które zawiera wykład heliocentrycznej i heliostatycznej budowy wszechświata.
Zobaczyć Historia fizyki i De revolutionibus orbium coelestium
Deizm
Deizm – nurt religijno-filozoficzny, którego cechąwspólnąjest przekonanie, że racjonalnie można uzasadnić istnienie jedynie Boga bezosobowego, będącego konstruktorem świata rozumianego jako mechanizm oraz źródłem praw, według których ten mechanizm świata działa.
Zobaczyć Historia fizyki i Deizm
Demokryt
Demokryt z Abdery (gr. Demokritos ho Abderites, dosł. Demokryt Abderyta, ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. 370 p.n.e.Imię to znaczy „sędzia ludu” od δῆμος „lud” i κριτής „sędzia”) – myśliciel i podróżnik, uczeń Leucypa, naukowiec, znany jako „śmiejący się filozof”.
Zobaczyć Historia fizyki i Demokryt
Determinizm
Determinizm przyczynowy (– oddzielić, ograniczyć, określić) – koncepcja filozoficzna, według której wszystkie zdarzenia w ramach przyjętych paradygmatów sąpołączone związkiem przyczynowo-skutkowym, a zatem każde zdarzenie i stan jest zdeterminowane przez swoje uprzednio istniejące przyczyny (również zdarzenia i stany).
Zobaczyć Historia fizyki i Determinizm
Diamagnetyzm
lewitacji związanej ze zjawiskiem diamagnetyzmu Diamagnetyzm – zjawisko polegające na indukcji w ciele znajdującym się w zewnętrznym polu magnetycznym pola przeciwnego, osłabiającego działanie zewnętrznego pola.
Zobaczyć Historia fizyki i Diamagnetyzm
Dlaczego istnieje raczej coś niż nic
Oś czasu Wszechświata Dlaczego istnieje raczej coś niż nic?, Dlaczego w ogóle coś jest?, pytanie Leibniza – jeden z podstawowych problemów metafizycznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Dlaczego istnieje raczej coś niż nic
Doświadczenie Michelsona-Morleya
Stanowisko eksperymentu w Cleveland, stan Ohio. Doświadczenie Michelsona-Morleya – eksperyment zaliczany obecnie do najważniejszych doświadczeń w historii fizyki.
Zobaczyć Historia fizyki i Doświadczenie Michelsona-Morleya
Dobór naturalny
Dobór naturalny (selekcja naturalna) – jeden z mechanizmów ewolucji biologicznej, prowadzący do ukierunkowanych zmian w populacji zwiększających ich przeciętne przystosowanie, czyli adaptację do warunków środowiskowych, poza okresem wymierania.
Zobaczyć Historia fizyki i Dobór naturalny
Dokładność i precyzja metody pomiaru
Duża dokładność, mała precyzja Duża precyzja, mała dokładność Dokładność, precyzja, powtarzalność i odtwarzalność to atrybuty metody pomiaru.
Zobaczyć Historia fizyki i Dokładność i precyzja metody pomiaru
Droga Mleczna
Droga Mleczna – galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in.
Zobaczyć Historia fizyki i Droga Mleczna
Dualizm korpuskularno-falowy
Dualizm korpuskularno-falowy – cecha obiektów kwantowych (np. fotonów czy elektronów) polegająca na przejawianiu, w zależności od sytuacji, właściwości falowych (dyfrakcja, interferencja) lub korpuskularnych (dobrze określona lokalizacja, pęd).
Zobaczyć Historia fizyki i Dualizm korpuskularno-falowy
Dwójłomność
„Podwójny” obraz widziany przez dwójłomny kryształ kalcytu Zjawisko fluorescencji oraz dwójłomności w krysztale kalcytu, oświetlonego niebieskim laserem o długości fali 445 nm Dwójłomność – zdolność ośrodków optycznych do podwójnego załamywania światła (rozdwojenia promienia świetlnego).
Zobaczyć Historia fizyki i Dwójłomność
Dyfrakcja
Obraz dyfrakcyjny czerwonej wiązki laserowej na ekranie po przejściu przez małąokrągłąszczelinę dyspersji Dyfrakcja (ugięcie fali) – zespół zjawisk związanych ze zmianąkierunku rozchodzenia się fali będący odstępstwem od praw optyki geometrycznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Dyfrakcja
Dynamika płynów
Dynamika płynów – dział mechaniki płynów zajmujący się ruchem płynu (czyli cieczy lub gazu), a w szczególności siłami powodującymi ten ruch.
Zobaczyć Historia fizyki i Dynamika płynów
Dyspersja (optyka)
Rozszczepienie światła białego w pryzmacie o dużej (u góry) i małej (na dole) dyspersji Zależność współczynnika załamania światła od długości fali światła \lambda dla różnych szkieł. Zacieniowany obszar - dla światła widzialnego. Dyspersja – zależność współczynnika załamania światła od częstotliwości jego fali.
Zobaczyć Historia fizyki i Dyspersja (optyka)
Dziesięć najpiękniejszych eksperymentów z fizyki
10 najpiękniejszych eksperymentów z fizyki (ang. The Prism and the Pendulum: The Ten Most Beautiful Experiments in Science) – książka historyka nauki Roberta P. Crease wydana w 2003 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i Dziesięć najpiękniejszych eksperymentów z fizyki
Efekt cieplarniany
bilans energetyczny Ziemi na podstawie pracy Kiehl i Trenberth (1997) Efekt cieplarniany, efekt szklarniowy – zjawisko podwyższenia temperatury planety przez obecne w jej atmosferze gazy cieplarniane (w porównaniu z sytuacją, w której gazów cieplarnianych by nie było).
Zobaczyć Historia fizyki i Efekt cieplarniany
Efekt Coriolisa
1. Dla obserwatora nieruchomego kulka porusza się po prostej ze stałąprędkością, czyli nie działa na kulkę żadna siła (rys. górny) 2. Dla obserwatora na tarczy kulka porusza się po zakrzywionym torze. Ruch ten można wyjaśnić jako efekt siły Coriolisa (rys. dolny) Efekt Coriolisa, powszechnie siła Coriolisa – zjawisko występujące, gdy ciało porusza się w obracającym się układzie odniesienia.
Zobaczyć Historia fizyki i Efekt Coriolisa
Efekt Dopplera
Źródło fal poruszające się w lewo. Długość fali jest mniejsza po lewej, a większa po prawej od źródła Efekt Dopplera – zjawisko fizyczne występujące dla fal, polegające na powstawaniu różnicy częstotliwości fali wysyłanej przez jej źródło oraz częstotliwości fali rejestrowanej przez obserwatora, który porusza się względem tego źródła.
Zobaczyć Historia fizyki i Efekt Dopplera
Efekt fotoelektryczny
Efekt fotoelektryczny (zjawisko fotoelektryczne, fotoefekt, fotoemisja) – zjawisko fizyczne polegające na emisji elektronów z powierzchni przedmiotu, zwane również precyzyjniej zjawiskiem fotoelektrycznym zewnętrznym – dla odróżnienia od wewnętrznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Efekt fotoelektryczny
Efekt Magnusa
Linie prądu płynu wokół obracającego i poruszającego się ciała Teoretyczne i uzyskiwane drogąpomiaru wartości współczynnika siły nośnej Rotorowiec E-Ship 1 z wirnikami 280x280px Efekt Magnusa – zjawisko polegające na powstawaniu siły prostopadłej do kierunku ruchu, działającej na obracający i poruszający się względem płynu (cieczy, gazu) walec lub innąbryłę obrotową.
Zobaczyć Historia fizyki i Efekt Magnusa
Efekt Mpemby
Efekt Mpemby – zjawisko polegające na szybszym zamarzaniu wody cieplejszej od zimniejszej w określonych warunkach.
Zobaczyć Historia fizyki i Efekt Mpemby
Ekonofizyka
Ekonofizyka (ang. econophysics, niem. Ökonophysik) – inter- i multi-dyscyplinarne podejście zajmujące się zastosowaniem (głównie) metod fizyki statystycznej w szeroko-rozumianych naukach ekonomicznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Ekonofizyka
Ekonomia
Ekonomia – nauka społeczna analizująca oraz opisująca produkcję, dystrybucję oraz konsumpcję dóbr i usług.
Zobaczyć Historia fizyki i Ekonomia
Eksperyment
Eksperyment (łac. experimentum – doświadczenie, badanie) – w naukach przyrodniczych i społecznych zbiór działań wzbudzających w obiektach materialnych określone reakcje i zjawiska w warunkach pozwalających kontrolować wszelkie istotne czynniki, które poddaje się dokładnej obserwacji.
Zobaczyć Historia fizyki i Eksperyment
Eksperyment Cavendisha
Eksperyment Cavendisha – pierwszy eksperyment, w którym zmierzona została siła grawitacji pomiędzy masami w laboratorium oraz pierwszy, w którym uzyskano dokładnąwartość stałej grawitacji, wykonany w latach 1797–1798 przez brytyjskiego naukowca Henry’ego Cavendisha.
Zobaczyć Historia fizyki i Eksperyment Cavendisha
Eksperyment myślowy
Eksperyment myślowy (od niemieckiego pojęcia Gedankenexperiment, użytego po raz pierwszy przez Hansa Christiana Ørsteda) w najszerszym znaczeniu jest użyciem hipotetycznego scenariusza w celu ułatwienia zrozumienia pewnych rzeczy, zjawisk.
Zobaczyć Historia fizyki i Eksperyment myślowy
Elektrodynamika
Elektrodynamika – dział fizyki zajmujący się badaniem zachowania się ciał obdarzonych ładunkiem elektrycznym, w szczególności.
Zobaczyć Historia fizyki i Elektrodynamika
Elektrodynamika klasyczna
Elektrodynamika klasyczna – dział fizyki zajmujący się własnościami i oddziaływaniem obiektów naładowanych, oraz opisem towarzyszących temu zjawisk, z pominięciem efektów kwantowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Elektrodynamika klasyczna
Elektrodynamika kwantowa
Elektrodynamika kwantowa (ang. QED – quantum electrodynamics) jest to kwantowa teoria pola opisująca oddziaływanie elektromagnetyczne.
Zobaczyć Historia fizyki i Elektrodynamika kwantowa
Elektron
Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.
Zobaczyć Historia fizyki i Elektron
Elektronika
thumb Elektronika – dziedzina techniki i nauki zajmująca się wytwarzaniem i przetwarzaniem sygnałów w postaci prądów i napięć elektrycznych lub pól elektromagnetycznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Elektronika
Elektroskop
Schemat działania elektroskopu Elektroskop – aparat do wykrywania ładunku elektrycznego, a właściwie napięcia elektrycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Elektroskop
Elektrotechnika
energii elektrycznej Elektrotechnika, inżynieria elektryczna, potocznie elektryka – dziedzina techniki i nauki, która zajmuje się zagadnieniami związanymi z wytwarzaniem, przetwarzaniem (przekształcaniem), przesyłaniem, rozdziałem, magazynowaniem oraz użytkowaniem energii elektrycznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Elektrotechnika
Elektryczność
atmosferze Elektryczność (od gr. ήλεκτρον (elektron) – bursztyn) – zjawisko związane z oddziaływaniem ciał mających ładunek elektryczny (na przykład elektronów i protonów) oraz z przepływem tych ładunków (prądem elektrycznym).
Zobaczyć Historia fizyki i Elektryczność
Elektryzacja
Efekt elektryzacji Elektryzacja (elektryzowanie) – zjawisko fizyczne, proces polegający na wytworzeniu w ciele, elektrycznie obojętnym, nadmiaru ładunków elektrycznych jednego znaku.
Zobaczyć Historia fizyki i Elektryzacja
Empedokles
Empedokles z Akragas (gr. Empedokles ho Akragantinos, ur. ok. 494, zm. ok. 434 p.n.e.) – starogrecki uczony: uzdrowiciel, filozof, poeta i polityk.
Zobaczyć Historia fizyki i Empedokles
Encyklopedia PWN (internetowa)
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji, przez Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobaczyć Historia fizyki i Encyklopedia PWN (internetowa)
Energetyka
Energetyka – dział nauki i techniki, a także gałąź przemysłu, która zajmuje się przetwarzaniem dostępnych form energii na postać łatwądo wykorzystania przy zasilaniu wszelkich procesów przemysłowych, a także napędzaniu maszyn i urządzeń używanych w życiu codziennym.
Zobaczyć Historia fizyki i Energetyka
Energia kinetyczna
energię potencjalnągrawitacji. Przy pominięciu oporów ruchu suma tych dwóch energii pozostaje stała. Energia kinetyczna (E_k) z gr. kinēma ‘ruch’ – energia ciała związana z ruchem (po gr. κίνησις ‘ruch’) jego masy.
Zobaczyć Historia fizyki i Energia kinetyczna
Enrico Fermi
Enrico Fermi (ur. 29 września 1901 w Rzymie, Włochy, zm. 28 listopada 1954 w Chicago, USA) – włoski fizyk teoretyczny i doświadczalny, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1938, za wytworzenie w reakcjach z neutronami nowych pierwiastków promieniotwórczych.
Zobaczyć Historia fizyki i Enrico Fermi
Era atomu
Elektrownia atomowa Wiek atomu, in.
Zobaczyć Historia fizyki i Era atomu
Ernest Rutherford
Ernest Rutherford, 1.
Zobaczyć Historia fizyki i Ernest Rutherford
Ernst Mach
Ernst Mach (ur. 18 lutego 1838 w Chrlicach koło Brna, dziś Brno-Chrlice, zm. 19 lutego 1916 w Haar koło Monachium) – austriacki uczony: fizyk, filozof i historyk nauki; profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego, a wcześniej Uniwersytetu Karola w Pradze i Uniwersytetu w Grazu.
Zobaczyć Historia fizyki i Ernst Mach
Erwin Schrödinger
Alpbach Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger (ur. 12 sierpnia 1887 w Wiedniu, zm. 4 stycznia 1961 tamże) – austriacki fizyk teoretyk, jeden z twórców mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1933 za prace nad matematycznym sformułowaniem mechaniki falowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Erwin Schrödinger
Eter (filozofia)
Eter (aithḗr) – w filozofii przyrody jeden z żywiołów, podstawowych elementów świata materialnego.
Zobaczyć Historia fizyki i Eter (filozofia)
Euklides
Euklides z Aleksandrii (Eukleides, ur. ok. 365 p.n.e., zm. ok. 270 p.n.e.) – grecki matematyk przez większość życia działający w Aleksandrii, autor Elementów (Stoicheia), jednego z najsłynniejszych dzieł matematycznych w historii.
Zobaczyć Historia fizyki i Euklides
Europejska Agencja Kosmiczna
Europejska Agencja Kosmiczna (ESA;, ASE) – międzynarodowa organizacja krajów europejskich, której celem jest eksploracja i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Europejska Agencja Kosmiczna
Ewald Georg von Kleist
Ewald Georg von Kleist, Ewald Jürgen von Kleist (ur. 10 czerwca 1700 w Wicewie koło Białogardu, zm. 10 grudnia 1748 w Koszalinie) – niemiecki prawnik i uczony, jeden z dwóch niezależnych wynalazców butelki lejdejskiejJerzy Sawicki, Kleist vs.
Zobaczyć Historia fizyki i Ewald Georg von Kleist
Experimentum crucis
Experimentum crucis (łac. eksperyment krzyżowy, eksperyment rozstrzygający, dosł. próba krzyża) – doświadczenie, które w jednoznaczny sposób rozstrzyga, która z konkurencyjnych teorii naukowych jest prawdziwa, a która fałszywa.
Zobaczyć Historia fizyki i Experimentum crucis
Fala grawitacyjna
czarnych dziur) Symulacja łączenia się czarnych dziur – zjawiska, które wytwarza jedne z najsilniejszych fal grawitacyjnych. Fala grawitacyjna, promieniowanie grawitacyjne, zmarszczka czasoprzestrzeni – przemieszczające się z prędkościąświatła w próżni odkształcenie w czasoprzestrzeni.
Zobaczyć Historia fizyki i Fala grawitacyjna
Fala poprzeczna
Poprzeczna fala płaska w ośrodku dwuwymiarowym Poprzeczna fala kołowa rozchodząca się w ośrodku dwuwymiarowym Fala poprzeczna – fala, w której kierunek drgań cząstek ośrodka jest prostopadły do kierunku rozchodzenia się fali.
Zobaczyć Historia fizyki i Fala poprzeczna
Fala stojąca
węzły fali Fala stojąca (czarna) będąca złożeniem dwóch fal biegnących w tym samym kierunku, ale o przeciwnych zwrotach (czerwona i niebieska) Fala stojąca – fala, której grzbiety i doliny nie przemieszczająsię.
Zobaczyć Historia fizyki i Fala stojąca
Fala uderzeniowa
Vieques Portoryko) 1 lipca 1984 – obserwowane fale na powierzchni oceanu Fala uderzeniowa – cienka warstwa, w której następuje gwałtowny wzrost ciśnienia ośrodka, rozchodząca się szybciej niż dźwięk.
Zobaczyć Historia fizyki i Fala uderzeniowa
Fale materii
Fale materii, fale de Broglie’a, przez autora nazwane początkowo falami fazy (l’onde de phase) – alternatywny w stosunku do klasycznego (czyli korpuskularnego) sposób opisu obiektów materialnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Fale materii
Fale radiowe
Nadajniki radiowe sieci GSM Tasmanii Fale radiowe, promieniowanie radiowe – fale elektromagnetyczne o częstotliwości od 3 kHz do 3 THz (3·103–3·1012 Hz).
Zobaczyć Historia fizyki i Fale radiowe
Falowa teoria światła
Falowa teoria światła – teoria, zgodnie z którąświatło traktuje się jako falę elektromagnetyczną.
Zobaczyć Historia fizyki i Falowa teoria światła
Felix Bloch
Felix Bloch (ur. 23 października 1905 w Zurychu, zm. 10 września 1983 tamże) – szwajcarsko-amerykański fizyk, przez większość życia mieszkał i pracował w Stanach Zjednoczonych, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1952 za opracowanie nowych metod precyzyjnych pomiarów magnetyzmu jąder atomowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Felix Bloch
Fermilab
Pierścienie akceleratorów cząsteczek laboratorium Fermilab z lotu ptaka Fermilab (ang. Fermi National Accelerator Laboratory; „Narodowe Laboratorium Przyśpieszania Cząstek Elementarnych im. Enrico Fermiego”) – amerykański ośrodek badań nad fizykącząstek elementarnych i fizykąwysokich energii położony w Batavii w pobliżu Chicago.
Zobaczyć Historia fizyki i Fermilab
Fermiony
Fermiony (ang. fermion, od nazwiska włoskiego fizyka Enrico Fermiego) – cząstki posiadające niecałkowity spin wyrażony w jednostkach \hbar.
Zobaczyć Historia fizyki i Fermiony
Filozofia
Herrada z Landsbergu, ''Hortus deliciarum'', ''Philosophia et septem artes liberales'' Rembrandt, ''Medytujący filozof'', 1632 Auguste Rodin, ''Myśliciel'', 1902 Filozofia (od: – „miły, ukochany” i – „mądrość”, tłumaczone jako „umiłowanie mądrości”) – różnie definiowany element kultury umysłowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Filozofia
Filozofia świata islamu
Filozofia świata islamu, filozofia muzułmańska (zwłaszcza dla średniowiecza używa się także niedokładnych określeń filozofia arabska, klasyczna filozofia arabska, średniowieczna filozofia arabska) – zespół tradycji filozoficznych kultywowanych na terenach objętych przez islam, przy czym nie zawsze zgodnych z islamskąortodoksjąreligijną.
Zobaczyć Historia fizyki i Filozofia świata islamu
Filozofia bizantyńska
Filozofia bizantyńska – filozofia Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego (Bizantyńskiego).
Zobaczyć Historia fizyki i Filozofia bizantyńska
Filozofia fizyki
Filozofia fizyki – dział filozofii nauki oraz filozofii przyrody analizujący zagadnienia filozoficzne wytworzone przez fizykę, takie jak.
Zobaczyć Historia fizyki i Filozofia fizyki
Filozofia przedsokratejska
Filozofia przedsokratejska – okres w filozofii starożytnej przed wystąpieniem Sokratesa, obejmujący filozofów przyrody i często ujmowanych w osobnąkategorię sofistów.
Zobaczyć Historia fizyki i Filozofia przedsokratejska
Filozofia przyrody
Bardzo bogatych godzinek księcia de Berry'', ok. 1410) Filozofia przyrody – dział filozofii zajmujący się refleksjąnad naturą, wiedząna jej temat oraz stosunkiem do niej człowieka.
Zobaczyć Historia fizyki i Filozofia przyrody
Fizyk
P. Langevin Syrakuz – jeden z pierwszych poświadczonych fizyków Fizyk – uczony rozwijający fizykę lub nauczyciel tej dziedziny nauki.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyk
Fizyka
400px Krakowie Fizyka (z, physis – „natura”) – podstawowa nauka przyrodnicza badająca najbardziej fundamentalne i uniwersalne właściwości materii i energii, ich przemiany oraz oddziaływania między nimi.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka
Fizyka (Arystoteles)
Fizyka (gr. Φυσικὴ ἀκρόασις, łac. Physica lub Physicae Auscultationes, co znaczy Wykłady o naturze) – utwór autorstwa Arystotelesa dotyczący najbardziej ogólnych (filozoficznych) zasad naturalnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka (Arystoteles)
Fizyka atmosfery
Fizyka atmosfery – dział geofizyki stosujący fizykę do badania atmosfery, zwłaszcza ziemskiej.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka atmosfery
Fizyka atomowa
Fizyka atomowa – dział fizyki zajmujący się stanami elektronowymi w atomie, a więc wszystkim co określa własności chemiczne ciał.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka atomowa
Fizyka cząstek elementarnych
Fizyka cząstek elementarnych, fizyka wielkich energii, fizyka wysokich energii – dział fizyki, którego celem jest badanie cząstek elementarnych (subatomowych) oraz zachodzących między nimi oddziaływań.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka cząstek elementarnych
Fizyka doświadczalna
Fizyka doświadczalna – sposób uprawiania fizyki polegający na wykonywaniu pomiarów.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka doświadczalna
Fizyka jądrowa
rozpadu promieniotwórczego zaobserwowany przez A.H. Becquerela pod koniec XIX wieku Tabela nuklidów przedstawiająca ich stabilność broni termojądrowej Fizyka jądrowa – dział fizyki badający jądra atomowe – ich budowę i przemiany zwane jądrowymi reakcjami lub procesami.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka jądrowa
Fizyka klasyczna
Fizyka klasyczna – określenie wszystkich gałęzi fizyki, które w swych badaniach z rozmaitych względów nie uwzględniająefektów kwantowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka klasyczna
Fizyka matematyczna
Fizyka matematyczna – nauka z pogranicza fizyki teoretycznej i matematyki.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka matematyczna
Fizyka materii skondensowanej
Fizyka materii skondensowanej – dział fizyki zajmujący się makroskopowymi własnościami fizycznymi materii.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka materii skondensowanej
Fizyka molekularna
Fizyka molekularna – dział fizyki zajmujący się badaniem i wyjaśnianiem struktury i własności fizycznych cząsteczek, natury wiązań chemicznych oraz ich funkcji i roli w układach fizycznych, chemicznych i biologicznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka molekularna
Fizyka teoretyczna
Fizyka teoretyczna – sposób uprawiania fizyki polegający na matematycznym opisie praw przyrody, tworzeniu i rozwijaniu teorii, z których wnioski mogąbyć sprawdzone doświadczalnie.
Zobaczyć Historia fizyki i Fizyka teoretyczna
Fonograf
Fonograf Thomas Edison z fonografem Słuchanie nagrania z wałka fonografu Fonograf (z gr. φωνή fonē, głos, oraz γραφή grafē, pisanie) – jedno z pierwszych urządzeń służących do zapisu i odtwarzania dźwięku, poprzednik patefonu.
Zobaczyć Historia fizyki i Fonograf
Fotografia
Nicéphore’a Niépce’a w 1826 r. Alfonsa Muchę w 1903 r. Fotografia (ang. photography) – zbiór wielu różnych technik, których celem jest zarejestrowanie trwałego, pojedynczego obrazu za pomocąświatła.
Zobaczyć Historia fizyki i Fotografia
Fotometria
Fotometria – dział optyki dotyczący pomiarów wielkości charakteryzujących światło postrzeganych przez ludzkie oko w odróżnieniu od radiometrii, która dotyczy pomiarów energetycznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Fotometria
Foton
Foton (gr. φῶς – światło, w dopełniaczu – φωτός, nazwa stworzona przez Gilberta N. Lewisa) – cząstka elementarna z grupy bozonów, będąca nośnikiem oddziaływań elektromagnetycznych (bozon cechowania).
Zobaczyć Historia fizyki i Foton
Francesco Grimaldi
Francesco Maria Grimaldi (ur. 2 kwietnia 1618 w Bolonii, zm. 28 grudnia 1663 tamże) – włoski uczony i duchowny katolicki: matematyk, fizyk, astronom i jezuita.
Zobaczyć Historia fizyki i Francesco Grimaldi
Francis Bacon (filozof)
Francis Bacon, 1.
Zobaczyć Historia fizyki i Francis Bacon (filozof)
Freeman Dyson
Freeman John Dyson (ur. 15 grudnia 1923 w Crowthorne, zm. 28 lutego 2020 w Princeton) – amerykański naukowiec: fizyk teoretyczny, astrofizyk, matematyk i futurolog pochodzenia angielskiego, profesor Institute for Advanced Study (IAS) w Princeton.
Zobaczyć Historia fizyki i Freeman Dyson
Fundacja na rzecz Nauki Polskiej
Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP) – niezależna i samofinansująca się polska instytucja pozarządowa typu non-profit z siedzibąw Warszawie.
Zobaczyć Historia fizyki i Fundacja na rzecz Nauki Polskiej
Galaktyka
Galaktyka Czarne Oko Galaktyka karłowata Galaktyka (z gr. γάλα, gála – mleko) – duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii.
Zobaczyć Historia fizyki i Galaktyka
Galileusz
Galileusz, właśc.
Zobaczyć Historia fizyki i Galileusz
Gaz cieplarniany
Gaz cieplarniany, gaz szklarniowy (GHG, z ang. greenhouse gas) – gazowy składnik atmosfery biorący udział w efekcie cieplarnianym.
Zobaczyć Historia fizyki i Gaz cieplarniany
Genetyka
Genetyka (od starogreckiego: γένεσις genesis – „pochodzenie”) – nauka o dziedziczności i zmienności organizmów, które sąoparte na informacji zawartej w podstawowych jednostkach dziedziczności – genach.
Zobaczyć Historia fizyki i Genetyka
Genewa
Genewa (fr. Genève; niem. Genf; gsw. Gämf, Gänf; frp. Geneva; wł. Ginevra; rm. Genevra) – miasto w Szwajcarii, drugie pod względem liczby mieszkańców, siedziba administracyjna kantonu Genewa.
Zobaczyć Historia fizyki i Genewa
Geofizyka
Geofizyka (z gr. γῆ gē – „ziemia”, oraz φύσις physis – „natura”) – dyscyplina nauk o Ziemi, która bada Ziemię jako planetę metodami naukowymi używanymi w fizyce.
Zobaczyć Historia fizyki i Geofizyka
Geologia
>65 mln lat Młotek geologiczny Warstwa Geologia (z gr. γῆ gē – „ziemia” oraz λόγος lógos – „słowo”, „nauka”) – jedna z nauk o Ziemi, zajmuje się budową, własnościami i historiąZiemi oraz procesami zachodzącymi w jej wnętrzu i na jej powierzchni, dzięki którym ulega ona przeobrażeniom.
Zobaczyć Historia fizyki i Geologia
Geologia Księżyca
Szczegółowa mapa geologiczna Księżyca (2020) Geologia Księżyca (nazywana czasami selenologią, chociaż ten drugi termin może odnosić się do ogólniejszej "nauki o Księżycu") jest dość odmienna od ziemskiej.
Zobaczyć Historia fizyki i Geologia Księżyca
Geometria hiperboliczna
tesselacja) płaszczyzny hiperbolicznej za pomocąsiedmiokątów foremnych – użyty tu model to dysk Poincarégo Geometria hiperboliczna (zwana także geometriąsiodła, geometriąŁobaczewskiego lub geometriąBolyaia-Łobaczewskiego) – jedna z geometrii nieeuklidesowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Geometria hiperboliczna
Geometria nieprzemienna
Geometria nieprzemienna, geometria niekomutatywna – dział matematyki wyższej z pogranicza geometrii różniczkowej, analizy funkcjonalnej i abstrakcyjnej algebry operatorów.
Zobaczyć Historia fizyki i Geometria nieprzemienna
George Gabriel Stokes
George Stokes George Gabriel Stokes (ur. 13 sierpnia 1819 w Skreen w hrabstwie Sligo w Irlandii, zm. 1 lutego 1903 w Cambridge w Anglii) – irlandzki matematyk i fizyk, profesor Uniwersytetu w Cambridge.
Zobaczyć Historia fizyki i George Gabriel Stokes
Globalizacja
Globalizacja – ogół procesów prowadzących do coraz większej współzależności i integracji państw, społeczeństw, gospodarek i kultur, czego efektem jest tworzenie się „jednego świata”, światowego społeczeństwa; zanikanie kategorii państwa narodowego; kurczenie się przestrzeni społecznej i wzrost tempa interakcji poprzez wykorzystanie technologii informacyjnych oraz wzrost znaczenia organizacji ponad- i międzynarodowych, w szczególności ponadnarodowych korporacji.
Zobaczyć Historia fizyki i Globalizacja
Globalne ocieplenie
anomalia temperatury w latach 1850–2022 (odchylenie od średniej z lat 1850–1900) według analiz różnych instytutów klimatologicznych. anomalia temperatury z lat 2010–2019, względem okresu 1850-1900. Globalne ocieplenie – wzrost średniej temperatury powierzchni Ziemi.
Zobaczyć Historia fizyki i Globalne ocieplenie
Gottfried Wilhelm Leibniz
Gottfried Wilhelm Leibniz, znany także pod nazwiskiem Leibnitz (ur. w Lipsku, zm. 14 listopada 1716 w Hanowerze) – niemiecki polihistor: prawnik, dyplomata, historyk i bibliotekarz, zajmujący się też filozofią, matematyką, fizykąteoretycznąi inżynieriąmechaniczną; doktor prawa i filozofii, przez większość kariery zatrudniony na dworze Księstwa Hanoweru.
Zobaczyć Historia fizyki i Gottfried Wilhelm Leibniz
Grawitacja
Upuszczenie młotka i piór: astronauta David Scott (z misji Apollo 15) na Księżycu przedstawiający legendarny eksperyment Galileusza Grawitacja, ciążenie powszechne – zjawisko fizyczne polegające na wzajemnym przyciąganiu się wszystkich ciał – wszelkich mas i innych postaci energii.
Zobaczyć Historia fizyki i Grawitacja
Grawitacja kwantowa
Grawitacja kwantowa – grawitacja opisana z zastosowaniem formalizmu mechaniki kwantowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Grawitacja kwantowa
Grawitacja tensorowo-wektorowo-skalarna
Grawitacja tensorowo-wektorowo-skalarna (TeVeS, Tensor-vector-scalar gravity) – teoria opisująca ruch galaktyk bez udziału ciemnej materii.
Zobaczyć Historia fizyki i Grawitacja tensorowo-wektorowo-skalarna
Grupa Galileusza
Transformacje Galileusza zachowująstrukturę czasoprzestrzeni Galileusza, tworząone grupę Galileusza.
Zobaczyć Historia fizyki i Grupa Galileusza
Grupa Liego
module 1, z mnożeniem zespolonym jako działaniem grupowym (grupie odpowiada okrąg o środku 0 i promieniu 1 w płaszczyźnie zespolonej) Grupa Liego – grupa ciągła, tzn.
Zobaczyć Historia fizyki i Grupa Liego
Grupa Lorentza
Grupa Lorentza – grupa transformacji układu współrzędnych 4-wymiarowej czasoprzestrzeni Minkowskiego, takich że interwały czasoprzestrzenne nie ulegajązmianie, przy czym początek układu współrzędnych pozostaje bez zmian.
Zobaczyć Historia fizyki i Grupa Lorentza
Gustav Kirchhoff
Gustav Robert Kirchhoff (ur. 12 marca 1824 w Królewcu, zm. 17 października 1887 w Berlinie) – niemiecki fizyk, twórca prawa promieniowania cieplnego dotyczącego zależności między zdolnościąemisyjnąi absorpcyjną, oraz praw dotyczących obwodów elektrycznych (pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa).
Zobaczyć Historia fizyki i Gustav Kirchhoff
Gwiazda
ultrafiolecie Drogi Mlecznej. Gwiazda – kuliste ciało niebieskie, stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii.
Zobaczyć Historia fizyki i Gwiazda
Gwiazda neutronowa
Mgławicy Kraba Gwiazda neutronowa – gwiazda zdegenerowana powstała w wyniku ewolucji gwiazd o dużych masach (ok. 8–10 mas Słońca).
Zobaczyć Historia fizyki i Gwiazda neutronowa
Heike Kamerlingh Onnes
Heike Kamerlingh Onnes (ur. 21 września 1853 w Groningen, zm. 21 lutego 1926 w Lejdzie) – holenderski fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1913.
Zobaczyć Historia fizyki i Heike Kamerlingh Onnes
Heinrich Hertz
Heinrich Rudolf Hertz (ur. 22 lutego 1857 w Hamburgu, zm. 1 stycznia 1894 w Bonn) – niemiecki fizyk pochodzenia żydowskiego, profesor Uniwersytetu w Bonn i Politechniki w Karlsruhe.
Zobaczyć Historia fizyki i Heinrich Hertz
Heliocentryzm
Heliocentryzm, grafika z dzieła ''Harmonia Macrocosmica'' (1660) Heliocentryzm, kopernikanizm (gr. ἡλιος hēlios – słońce, κέντρον kentron – centrum) – teoria budowy Układu Słonecznego, w której Słońce jest jego środkiem, a wszystkie planety – łącznie z Ziemią– je obiegają.
Zobaczyć Historia fizyki i Heliocentryzm
Hendrik Anthony Kramers
Hendrik Anthony Kramers (ur. 2 lutego 1894 w Rotterdamie, zm. 24 kwietnia 1952 w Oegstgeest) – fizyk holenderski, laureat Medalu Hughesa w 1951 roku i Medalu Lorentza w 1947, współtwórca przybliżenia WKB.
Zobaczyć Historia fizyki i Hendrik Anthony Kramers
Hendrik Lorentz
P. Langevin. Hendrik Antoon Lorentz (ur. 18 lipca 1853 w Arnhem, zm. 4 lutego 1928 w Haarlemie) – holenderski fizyk teoretyk, noblista, wieloletni profesor Uniwersytetu w Lejdzie (Leiden).
Zobaczyć Historia fizyki i Hendrik Lorentz
Henri Becquerel
Antoine Henri Becquerel (ur. 15 grudnia 1852 w Paryżu, zm. 25 sierpnia 1908 w Le Croisic) – francuski chemik i fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1903 za odkrycie promieniotwórczości.
Zobaczyć Historia fizyki i Henri Becquerel
Heraklit
Heraklit z Efezu (Herakleitos ho Ephesios), (ur. ok. 540 p.n.e., zm. ok. 480 p.n.e.) – presokratyczny filozof grecki, zaliczany do jońskich filozofów przyrody, urodzony w mieście Efez, w Jonii, u wybrzeży Azji Mniejszej.
Zobaczyć Historia fizyki i Heraklit
Heron z Aleksandrii
Heron z Aleksandrii (Heron ho Aleksandreus, ok. 10 – ok. 70) – starogrecki matematyk, fizyk oraz konstruktor i wynalazca urządzeń mechanicznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Heron z Aleksandrii
Hiperjądro
Hiperjądro – typ jądra atomowego, w którym co najmniej jeden nukleon został zastąpiony hiperonem.
Zobaczyć Historia fizyki i Hiperjądro
Historia nauki
Historia nauki – dziedzina wiedzy opisująca tworzenie się i rozwój wyspecjalizowanych nauk szczegółowych badających przebieg procesów przyrodniczych i społecznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Historia nauki
Hugh Everett
Hugh Everett III (ur. 11 listopada 1930, zm. 19 lipca 1982) – amerykański fizyk, który opracował kwantowąteorię wielu światów.
Zobaczyć Historia fizyki i Hugh Everett
Hydrostatyka
Hydrostatyka (z gr. hydōr – „woda” + statikos – „powodujący stanie”) – dział mechaniki płynów zajmujący się badaniem cieczy w stanie spoczynku oraz warunków pozostawania w spoczynku cieczy znajdującej się w polu sił masowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Hydrostatyka
Idealizm (filozofia)
Idealizm – pogląd, wedle którego świat dostępny ludzkim zmysłom nie jest całościąrzeczywistości.
Zobaczyć Historia fizyki i Idealizm (filozofia)
II wojna światowa
Polskiego Radia o wybuchu wojny II wojna światowa – największa i najkrwawsza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwająca od 1 września 1939 roku do 2 września 1945 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i II wojna światowa
III Rzesza
III Rzesza (niem. Drittes Reich) – nieoficjalna nazwa państwa niemieckiego pod rządami Adolfa Hitlera i NSDAP w latach 1933–1945.
Zobaczyć Historia fizyki i III Rzesza
III tysiąclecie n.e.
II tysiąclecie n.e. • III tysiąclecie n.e. • IV tysiąclecie n.e. XXI wiek ~ XXII wiek ~ XXIII wiek ~ XXIV wiek ~ XXV wiek ~ XXVI wiek ~ XXVII wiek ~ XXVIII wiek ~ XXIX wiek ~ XXX wiek Trzecie tysiąclecie naszej ery – okres 1000 lat rozpoczynający się 1 stycznia 2001 i kończący się 31 grudnia 3000 roku kalendarza gregoriańskiego.
Zobaczyć Historia fizyki i III tysiąclecie n.e.
Inżynieria mechaniczna
Inżynieria mechaniczna – całość wiedzy dotyczącej projektowania, wytwarzania i eksploatacji maszyn i konstrukcji, wyjąwszy z tego maszyny elektryczne i energetyczne, które sądomenąinżynierii elektrycznej i inżynierii energetycznej oraz maszyn matematycznych, które sądomenąinżynierii komputerowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Inżynieria mechaniczna
Indeks ksiąg zakazanych
Indeks ksiąg zakazanych (lub) – opracowywany i ogłaszany przez Kościół katolicki spis dzieł, których nie wolno było czytać, posiadać i rozpowszechniać bez zezwolenia władz kościelnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Indeks ksiąg zakazanych
Indeterminizm
Indeterminizm (łac. in – nie + determinare – określać) – zaprzeczenie determinizmu; koncepcja filozoficzna na gruncie przyrodniczym zakładająca, że związek między przyczynąa skutkiem w przyrodzie nie jest ścisły – dopuszcza istnienie przypadku i neguje możliwość przewidywania zjawisk późniejszych na podstawie wcześniejszych, ponieważ te same przyczyny niekoniecznie mająprowadzić do tych samych skutków.
Zobaczyć Historia fizyki i Indeterminizm
Indie
Indie (niezaakceptowana społecznie propozycja PAN z 1959 r.: India,, trl. Bhārat, trb. Bharat), Republika Indii (hindi: भारत गणराज्य, trl. Bhārat Gaṇarājya, trb. Bharat Ganaradźja; ang. Republic of India) – państwo położone w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.
Zobaczyć Historia fizyki i Indie
Inflacja kosmologiczna
Schemat ewolucji Wszechświata1) Wielki Wybuch, 2) epoka inflacji, 3) pierwotna nukleosynteza, 4) formowanie się galaktyk Inflacja kosmologiczna – hipoteza kosmologiczna zaproponowana przez Alana Gutha (1981).
Zobaczyć Historia fizyki i Inflacja kosmologiczna
Informatyka
Informatyka zajmuje się teoretycznymi podstawami informacji, algorytmami i architekturami układów jąprzetwarzających oraz praktycznymi technikami ich stosowania.
Zobaczyć Historia fizyki i Informatyka
Inkwizycja
auto da fe'', obraz Pedro Berruguete (ok. 1495). Według średniowiecznej legendy hagiograficznej św. Dominik miał być pierwszym inkwizytorem Inkwizycja, Inquisitio haereticae pravitatis, Sanctum officiumEncyklopedia popularna ilustrowana.
Zobaczyć Historia fizyki i Inkwizycja
Interdyscyplinarność
Interdyscyplinarność – rodzaj współpracy naukowej, w której naukowcy, stosując typowe dla swoich dyscyplin metody badawcze, starająsię doprecyzować wstępnie sformułowany problem.
Zobaczyć Historia fizyki i Interdyscyplinarność
Isaac Newton
Isaac Newton, Izaak Newton (ur. w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. w Kensington) – angielski uczony: fizyk, astronom, matematyk, filozof, alchemik, biblista i historyk oraz urzędnik państwowy.
Zobaczyć Historia fizyki i Isaac Newton
Isaac Newton Medal
Sir Isaac Newton Isaac Newton Medal – nagroda naukowa przyznawana corocznie od roku 2008 przez brytyjski Instytut Fizyki o wartości 1000 funtów.
Zobaczyć Historia fizyki i Isaac Newton Medal
Izochronizm
Izochronizm (gr. ἴσος "równy", χρόνος "czas") – właściwość układu drgającego polegająca na niezależności okresu drgań od amplitudy.
Zobaczyć Historia fizyki i Izochronizm
James Bradley
James Bradley (ur. w marcu 1693 w Sherborne, niedaleko Cheltenham, zm. 13 lipca 1762 w Chalford) – angielski astronom, wieloletni Astronom Królewski (1742–1762).
Zobaczyć Historia fizyki i James Bradley
James Chadwick
James Chadwick (ur. 20 października 1891 w Cheshire w Anglii, zm. 24 lipca 1974 w Cambridge) – angielski fizyk, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1935 za odkrycie neutronu.
Zobaczyć Historia fizyki i James Chadwick
James Clerk Maxwell
James Clerk Maxwell (ur. 13 czerwca 1831 w Edynburgu, zm. 5 listopada 1879 w Cambridge) – szkocki fizyk i matematyk, laureat Medalu Rumforda (1860).
Zobaczyć Historia fizyki i James Clerk Maxwell
James Joule
James Prescott Joule (ur. 24 grudnia 1818 w Salford, zm. 11 października 1889 w Sale) – brytyjski fizyk, członek Towarzystwa Królewskiego w Londynie (ang. Royal Society of London).
Zobaczyć Historia fizyki i James Joule
Jan Filopon
Jan Filopon, również Jan Gramatyk (gr.: Ἰωάννης ὁ Φιλόπονος, łac. Ioannes Alexandrensis albo Christianus, ur. ok. 475–ok. 490, zm. ok. 567–ok. 580) – filozof, teolog, filolog, lekarz i matematyk bizantyński.
Zobaczyć Historia fizyki i Jan Filopon
Jan Paweł II
Emilia i Karol Wojtyłowie, rodzice papieża Jana Pawła II Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach Matka chrzestna papieża, Maria Wiadrowska z dziećmi alt.
Zobaczyć Historia fizyki i Jan Paweł II
Japonia
Region Japonii – państwo wyspiarskie położone na wąskim łańcuchu wysp na zachodnim Pacyfiku, u wschodnich wybrzeży Azji, o długości 3,3 tys.
Zobaczyć Historia fizyki i Japonia
Jądro atomowe
Atom helu (zacieniowany obszar) i jego jądro (powiększenie), czerwone – protony, błękitne – neutrony. Jądro atomowe – centralna część atomu składająca się z protonów i neutronów, powiązanych siłami jądrowymi, stanowiąca niewielkączęść objętości całego atomu, skupiona jest w nim prawie cała masa.
Zobaczyć Historia fizyki i Jądro atomowe
Jean Baptiste Joseph Fourier
Jean Baptiste Joseph Fourier (ur. 21 marca 1768 w Auxerre, zm. 16 maja 1830 w Paryżu) – francuski matematyk i fizyk.
Zobaczyć Historia fizyki i Jean Baptiste Joseph Fourier
Jean le Rond d’Alembert
Jean Le Rond d’Alembert (ur. 16 listopada 1717 w Paryżu, zm. 29 października 1783 tamże) – francuski intelektualista: filozof, matematyk i fizyk matematyczny, a z wykształcenia również adwokat.
Zobaczyć Historia fizyki i Jean le Rond d’Alembert
Jońska filozofia przyrody
Jońska filozofia przyrody – nurt greckiej filozofii okresu przedsokratejskiego, rozwijany w Jonii w VI i V w. p.n.e., zajmujący się filozofiąprzyrody.
Zobaczyć Historia fizyki i Jońska filozofia przyrody
Johann Wilhelm Ritter
Johann Wilhelm Ritter (ur. 16 grudnia 1776 w Samitz, zm. 23 stycznia 1810 w Monachium) – niemiecki fizyk, który odkrył istnienie ultrafioletowego zakresu promieniowania elektromagnetycznego i poszerzył w ten sposób wiedzę o promieniowaniu elektromagnetycznym poza zakres światła widzialnego.
Zobaczyć Historia fizyki i Johann Wilhelm Ritter
Johannes Kepler
Johannes Kepler (ur. 27 grudnia 1571 w Weil der Stadt, zm. 15 listopada 1630 w Ratyzbonie) – niemiecki astronom, astrolog i matematyk, jedna z czołowych postaci rewolucji naukowej w XVII wieku.
Zobaczyć Historia fizyki i Johannes Kepler
Johannes Stark
Johannes Stark (ur. 15 kwietnia 1874 w Schickenhof, zm. 21 czerwca 1957 w Traunstein) – niemiecki fizyk, noblista.
Zobaczyć Historia fizyki i Johannes Stark
John Michell
John Michell (ur. w 1724, zm. 21 kwietnia 1793 w Thornhill) – angielski duchowny i naukowiec: fizyk, astronom oraz geolog.
Zobaczyć Historia fizyki i John Michell
John Stewart Bell
BluePlaque John Stewart Bell (ur. 28 lipca 1928 w Belfaście, zm. 1 października 1990 w Genewie) – północnoirlandzki fizyk teoretyk, znany z wielu prac dotyczących interpretacji mechaniki kwantowej, przede wszystkim ze sformułowania twierdzenia nazwanego „twierdzeniem Bella”, które jest zaliczane do podstawowych odkryć w tej dziedzinie, obok zasady nieoznaczoności Wernera Heisenberga.
Zobaczyć Historia fizyki i John Stewart Bell
Joseph John Thomson
Joseph John Thomson, znany także jako J.J. Thomson (ur. 18 grudnia 1856 w Manchesterze, zm. 30 sierpnia 1940 w Cambridge) – angielski fizyk związany z Laboratorium Cavendisha w University of Cambridge.
Zobaczyć Historia fizyki i Joseph John Thomson
Joseph Lister
Joseph Lister (ur. 5 kwietnia 1827 w Upton (Essex), zm. 10 lutego 1912 w Walmer) – brytyjski chirurg, inicjator antyseptyki, profesor Kolegium Królewskiego w Londynie, Uniwersytetu w Glasgow, Uniwersytetu Edynburskiego, Kolegium Uniwersyteckiego w Londynie, przewodniczący Towarzystwa Królewskiego.
Zobaczyć Historia fizyki i Joseph Lister
Joseph Louis Lagrange
Joseph Louis Lagrange, wł. Giuseppe Lodovico (Luigi) Lagrangia (ur. 25 stycznia 1736 w Turynie, zm. 10 kwietnia 1813 w Paryżu) – włosko-francuski uczony, zawodowo związany też z Królestwem Prus; matematyk, fizyk matematyczny i astronom teoretyczny.
Zobaczyć Historia fizyki i Joseph Louis Lagrange
Jowisz
JWST. Jowisz – gazowy olbrzym, największa planeta Układu Słonecznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Jowisz
Judaizm
data.
Zobaczyć Historia fizyki i Judaizm
Julian Schwinger
Julian Seymour Schwinger (ur. 12 lutego 1918 w Nowym Jorku, zm. 16 lipca 1994 w Los Angeles) – amerykański fizyk teoretyk, noblista; profesor Uniwersytetu Harvarda (1947–1972) i Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley (od 1972), członek National Academy of Sciences w Waszyngtonie.
Zobaczyć Historia fizyki i Julian Schwinger
Kelwin
150px Kelwin – jednostka temperatury w układzie SI, oznaczana symbolem K. Nazwa pochodzi od brytyjskiego fizyka Williama Thomsona, lorda Kelvina.
Zobaczyć Historia fizyki i Kelwin
Kilogram
Kilogram, oznaczenie kg – jednostka masy, jednostka podstawowa układu SI.
Zobaczyć Historia fizyki i Kilogram
Klasyczna teoria pola
Równania Maxwella elektrodynamiki klasycznej ogólnej teorii względności Klasyczna teoria pola – dział fizyki teoretycznej badający pola fizyczne bez użycia fizyki kwantowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Klasyczna teoria pola
Klaudiusz Ptolemeusz
Andreasa Cellariusa Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Klaudiusz Ptolemeusz (także: Ptolemeusz Klaudiusz, Ptolemeusz, Aleksandryjczyk) (łac. Claudius Ptolemaeus, Klaudios Ptolemaios; ur.
Zobaczyć Historia fizyki i Klaudiusz Ptolemeusz
Klimatologia
Klimatologia – dział geografii fizycznej, nauka o klimacie.
Zobaczyć Historia fizyki i Klimatologia
Kościół katolicki
Bazylika św. Piotra w Watykanie Leonarda da Vinci Św. Paweł Kościół katolicki, Kościół powszechny (katholikos, powszechny) – największa na świecie chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, głosząca zasady wiary i życia określane mianem katolicyzmu.
Zobaczyć Historia fizyki i Kościół katolicki
Koincydencja
Koincydencja (fr. coincident, od śred. łac. im. czas. coincidere, od co-, „razem, współ-” i incidere, „upadać na”, od in- i cadere, „upadać”, być może spokr. z sanskr. śad-, „spaść”) – przypadek, zbieg okoliczności, zbieżność kilku zdarzeń, często nieoczekiwana i bez dostrzegalnej przyczyny.
Zobaczyć Historia fizyki i Koincydencja
Kondensat Bosego-Einsteina
pędu (prędkości) musi być odpowiednio większy, aby ich iloczyn był większy niż stała Plancka Kondensacja Bosego-Einsteina – efekt kwantowy zachodzący w układach podległych rozkładowi Bosego-Einsteina.
Zobaczyć Historia fizyki i Kondensat Bosego-Einsteina
Kondensator
Kondensatory stałe różnych typów i o różnych pojemnościach Kondensator o zmiennej pojemności, stosowany w starych odbiornikach radiowych Kondensator – element elektroniczny bierny zbudowany z dwóch przewodników – inaczej okładek lub elektrod – rozdzielonych dielektrykiem; przechowuje on energię w postaci pola elektrycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Kondensator
Kopenhaska interpretacja mechaniki kwantowej
Interpretacja kopenhaska funkcji falowej jest interpretacjąprobabilistyczną.
Zobaczyć Historia fizyki i Kopenhaska interpretacja mechaniki kwantowej
Korpuskularna teoria światła
Teoria korpuskularna światła – teoria, w której światło traktuje się jako strumienie cząstek.
Zobaczyć Historia fizyki i Korpuskularna teoria światła
Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba
Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) – budowany w latach 2007–2021 teleskop kosmiczny do obserwacji w podczerwieni.
Zobaczyć Historia fizyki i Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba
Kosmologia
Kosmologia (z gr. kósmos: porządek, wszechświat oraz lógos: słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn.
Zobaczyć Historia fizyki i Kosmologia
Kosmologia fizyczna
Kosmologia fizyczna (kosmologia relatywistyczna, kosmologia przyrodnicza, fizyka Wszechświata) – dziedzina nauk fizycznych, zajmująca się badaniem i opisywaniem Wszechświata w wielkich skalach, jego powstania, ewolucji do stanu obecnego oraz przyszłości.
Zobaczyć Historia fizyki i Kosmologia fizyczna
Kreacja par
Kreacja par (z łac. creatio ‘tworzenie’), tworzenie par – proces powstania pary cząstka-antycząstka z energii fotonu (lub innego neutralnego bozonu), jest procesem odwrotnym do anihilacji.
Zobaczyć Historia fizyki i Kreacja par
Kryminalistyka
310x310px Kryminalistyka – nauka o taktycznych zasadach i sposobach oraz o technicznych metodach i środkach rozpoznawania, a także wykrywania prawnie określonych, ujemnych zjawisk społecznych, a w szczególności przestępstw i ich sprawców oraz udowadniania istnienia lub braku związku między osobami a zdarzeniami.
Zobaczyć Historia fizyki i Kryminalistyka
Księżyc
Księżyc (Selḗnē; pol. fraz. „Srebrny Glob”, „srebrny glob”; pol. przest. gw. poet. „miesiąc”; pol. przest. poet. „luna” lub „łuna”) – jedyny naturalny satelita Ziemi (nie licząc tzw. księżyców Kordylewskiego, które sąobiektami pyłowymi i przez niektórych badaczy uważane za obiekty przejściowe).
Zobaczyć Historia fizyki i Księżyc
Kultura popularna
Kultura popularna (popkultura, kultura masowa) – charakterystyczny typ kultury powszechnie dostępny i praktykowany (faworyzowany, lubiany) przez „masy”, „lud”, czyli liczne i szerokie rzesze ludzi, przy tym zasadniczo jest to pojęcie zawężone do obszaru kultury symbolicznej, szczególnie tej związanej z działalnościąintelektualną, artystyczną(estetyczną), zabawowo-rozrywkową(ludyczno-rekreacyjną).
Zobaczyć Historia fizyki i Kultura popularna
Kwantowa teoria pola
Teorie pól kwantowych (ang. Quantum Field Theory, QFT) – współczesne teorie fizyczne tłumaczące oddziaływania podstawowe.
Zobaczyć Historia fizyki i Kwantowa teoria pola
Kwantowanie (fizyka)
Kwantowanie, kwantyzacja – konstrukcja pozwalająca na przejście z klasycznej teorii pola do kwantowej teorii pola.
Zobaczyć Historia fizyki i Kwantowanie (fizyka)
Kwas deoksyrybonukleinowy
wiązania wodorowe) Widełki replikacyjne DNA Kwas deoksyrybonukleinowy, DNA (z), kwas dezoksyrybonukleinowy – wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny z grupy kwasów nukleinowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Kwas deoksyrybonukleinowy
Kwazicząstka
Kwazicząstka, quasi-cząstka (łac. quasi – niby) – sposób opisu obiektów fizycznych poprzez przybliżenie skomplikowanego układu teoretycznącząstką, której własności w pewnym zakresie opisująwyjściowy układ.
Zobaczyć Historia fizyki i Kwazicząstka
Leó Szilárd
Leó Szilárd ok. roku 1960 Leó Szilárd (ur. 11 lutego 1898 w Budapeszcie, zm. 30 maja 1964, w La Jolla w Kalifornii) – węgiersko-amerykański fizyk i biolog molekularny.
Zobaczyć Historia fizyki i Leó Szilárd
Lee Smolin
Lee Smolin (ur. 1955 w Nowym Jorku) – amerykański fizyk teoretyczny, pracuje m.in.
Zobaczyć Historia fizyki i Lee Smolin
Leonhard Euler
Leonhard Euler (wym. niem. MAF:,; ur. 15 kwietnia 1707 w Bazylei, zm. 18 września 1783 w Petersburgu) – szwajcarski matematyk i fizyk; był pionierem w wielu obszarach obu tych nauk.
Zobaczyć Historia fizyki i Leonhard Euler
Leukippos
Leukippos z Miletu (mal. Luca Giordano, ok. 1652) Leukippos z Miletu (LeukipposImię to pochodzi od wyrazów λευκός ίππος (leukos hippos), co dosłownie oznacza „biały koń”.) – filozof grecki z V w. p.n.e., uznawany za twórcę atomizmu – teorii budowy materii, głoszącej, że jest ona zbudowana z małych, niepodzielnych, niezmiennych i nieprzenikliwych cząstek (atomów), otoczonych próżniąi różniących się między sobąkształtem, położeniem i porządkiem.
Zobaczyć Historia fizyki i Leukippos
LIGO
Centrum sterowania detektora w Hanford Północna odnoga detektora LIGO w Hanford LIGO (Laser Interferometer Gravitational Wave ObservatoryPo polsku: Laserowe Obserwatorium Interferometryczne Fal Grawitacyjnych (PAN;, Uniwersytet Warszawski).) – detektor fal grawitacyjnych, bazujący na zasadzie interferometru Michelsona.
Zobaczyć Historia fizyki i LIGO
Lise Meitner
Lise Meitner (ur. 7 lub 17 listopada 1878 w Wiedniu, zm. 27 października 1968 w Cambridge) – austriacka fizyczka jądrowa.
Zobaczyć Historia fizyki i Lise Meitner
Los Alamos National Laboratory
Los Alamos National Laboratory Los Alamos National Laboratory − laboratorium naukowe położone w pobliżu miasteczka Los Alamos w amerykańskim stanie Nowy Meksyk.
Zobaczyć Historia fizyki i Los Alamos National Laboratory
Louis de Broglie
Louis Victor Pierre Raymond de Broglie (ur. 15 sierpnia 1892 w Dieppe, zm. 19 marca 1987 w Louveciennes) – francuski fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1929 za odkrycie falowej natury cząstek.
Zobaczyć Historia fizyki i Louis de Broglie
Magnes
Pole magnesu sztabkowego zobrazowane metalowymi opiłkami Magnes podkowiasty i jego pole magnetyczne Magnes cylindryczny i jego pole magnetyczne Stos magnesów ferrytowych Magnes – ciało lub urządzenie wytwarzające stałe pole magnetyczne.
Zobaczyć Historia fizyki i Magnes
Magnetyzm
Magnetyzm (z gr. μαγνῆτις λίθος magnētis líthos "magnetyt") – zespół zjawisk fizycznych związanych z polem magnetycznym, które może być wytwarzane zarówno przez prąd elektryczny, jak i przez materiały magnetyczne.
Zobaczyć Historia fizyki i Magnetyzm
Makromolekuła
Makromolekuła, makrocząsteczka, makrodrobina – cząsteczka chemiczna (molekuła) złożona z więcej niż około 1000 atomów.
Zobaczyć Historia fizyki i Makromolekuła
Maria Skłodowska-Curie
Maria Salomea Skłodowska-CurieMaria Skłodowska-Curie podpisywała się na wiele sposobów: Marie Curie, Madame Curie, Marie Curie-Sklodowska, Marie Sklodowska-Curie, Madame Pierre Curie.
Zobaczyć Historia fizyki i Maria Skłodowska-Curie
Marin Mersenne
Marin Mersenne (ur. 8 września 1588 w pobliżu Oizé, zm. 1 września 1648 w Paryżu) – francuski duchowny katolicki i uczony: teolog, filozof, matematyk i teoretyk muzyki; członek zakonu minimitów.
Zobaczyć Historia fizyki i Marin Mersenne
Marksizm
Marksizm, „socjalizm naukowy” – światopogląd polityczno-społeczno-gospodarczy wywodzący się z myśli Karola Marksa, a także, w mniejszym stopniu, Fryderyka Engelsa.
Zobaczyć Historia fizyki i Marksizm
Maszyna elektrostatyczna
Maszyna elektrostatyczna Maszyna elektrostatyczna jest to urządzenie służące do wytwarzania i gromadzenia ładunków elektrycznych (na jednej elektrodzie dodatnich, a na drugiej ujemnych).
Zobaczyć Historia fizyki i Maszyna elektrostatyczna
Maszynoznawstwo
Maszynoznawstwo – jedna z podstawowych dziedzin wiedzy inżynierii mechanicznej energetycznej i elektrycznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Maszynoznawstwo
Maszyny proste
Galerii Uffizi Maszyny proste – idealizacje rzeczywistych mechanizmów i urządzeń mechanicznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Maszyny proste
Matematyczne zasady filozofii naturalnej
Bibliotece Uniwersytetu w Cambridge. Matematyczne zasady filozofii naturalnej (łac. Philosophiae naturalis principia mathematica) – dzieło Isaaca Newtona, w którym przedstawił prawo powszechnego ciążenia, a także prawa ruchu leżące u podstaw mechaniki klasycznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Matematyczne zasady filozofii naturalnej
Matematyk
lwowskiej szkoły matematycznej (1930) Matematyk (ze, mathēmatikós – matematyczny) – osoba ze znaczącąwiedząo matematyce, zwłaszcza używająca jej do pracy.
Zobaczyć Historia fizyki i Matematyk
Matematyka
Rafaela Santiego (XVI wiek); cyrkiel trzyma Euklides, grecki matematyk z III wieku p.n.e. Uniwersytetu Oksfordzkiego; na ziemi znajduje się parkietaż Penrose’a opisany po raz pierwszy przez jednego z pracowników tej placówki. Matematyka (z łac. mathematicus, od gr. μαθηματικός mathēmatikós, od μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcja, poznanie”, od μανθάνειν manthánein, „uczyć się, dowiedzieć”; prawd.
Zobaczyć Historia fizyki i Matematyka
Matematyka czysta
Matematyka czysta – matematyka motywowana innymi celami niż jej praktyczne zastosowanie.
Zobaczyć Historia fizyki i Matematyka czysta
Materializm
Materializm – teoria filozoficzna, według której istnieje tylko materia.
Zobaczyć Historia fizyki i Materializm
MAUD
Pierwsza strona raportu organizacji MAUD z marca 1941 roku MAUD Committee – brytyjska organizacja mająca na celu stworzenie bomby atomowej, utworzona w 1940 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i MAUD
Max Born
Tablica pamiątkowa we Wrocławiu Max Born (ur. 11 grudnia 1882 we Wrocławiu, zm. 5 stycznia 1970 w Getyndze) – niemiecki fizyk i matematyk pochodzenia żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1954).
Zobaczyć Historia fizyki i Max Born
Max Planck
Max Karl Ernst Ludwig Planck (ur. 23 kwietnia 1858 w Kilonii, zm. 4 października 1947 w Getyndze) – niemiecki fizyk, noblista z 1918 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i Max Planck
Mechanicyzm
Mechanicyzm – pogląd wywodzący się z XVI-wiecznej filozofii przyrody, zgodnie z którym natura jest zbudowana jak mechanizm.
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanicyzm
Mechanika
Mechanika (od greckiego mechané - maszyna) — nauka techniczna oraz dział fizyki.
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika
Mechanika Hamiltona
Mechanika Hamiltona – przeformułowanie mechaniki klasycznej podane przez Williama Rowana Hamiltona w 1833.
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika Hamiltona
Mechanika klasyczna
Mechanika klasyczna – dział mechaniki opisujący ruch ciał (kinematyka), wpływ oddziaływań na ruch ciał (dynamika) oraz badanie równowagi ciał materialnych (statyka).
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika klasyczna
Mechanika kwantowa
równania Schrödingera. interferencyjny strumienia elektronów przechodzących przez podwójnąszczelinę Mechanika kwantowa – teoria fizyczna rozszerzająca mechanikę klasyczną, konieczna do poprawnego opisu mikroświata, tj.
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika kwantowa
Mechanika nieba
Mechanika nieba – dział astronomii zajmujący się badaniem i formułowaniem matematycznej teorii ruchu ciał niebieskich.
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika nieba
Mechanika ośrodków ciągłych
Mechanika ośrodków ciągłych – dział mechaniki opisujący odkształcenia, ruch i powstawanie sił wewnętrznych (naprężeń) w ośrodkach ciągłych pod wpływem działania sił zewnętrznych (obciążeń).
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika ośrodków ciągłych
Mechanika płynów
prawa Bernoulliego Mechanika płynów (ang. fluid mechanics) – dział mechaniki ośrodków ciągłych analizujący równowagę i ruch płynów.
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika płynów
Mechanika statystyczna
Mechanika statystyczna – gałąź fizyki, zajmująca się układami wielu oddziałujących ciał.
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika statystyczna
Mechanika teoretyczna
Mechanika teoretyczna – dział mechaniki klasycznej dotyczący zagadnień z zakresu statyki, kinematyki i dynamiki ciał nieskończenie sztywnych i ich układów w przestrzeni fizycznej, poddanych działaniu sił i momentów skupionychG.K. Susłow, Mechanika teoretyczna, PWN Warszawa 1960А.И.
Zobaczyć Historia fizyki i Mechanika teoretyczna
Medal Copleya
Josephowi Listerowi Medal Copleya – nagroda przyznawana przez Towarzystwo Królewskie w Londynie (ang. Royal Society of London) za „trwałe, wybitne osiągnięcia w dowolnej dziedzinie nauki”.
Zobaczyć Historia fizyki i Medal Copleya
Medal Diraca
Paul A.M. Dirac Z nazwiskiem Paula Diraca związanych jest kilka nagród z zakresu fizyki teoretycznej, matematyki i chemii teoretycznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Medal Diraca
Medal Lorentza
Medal Lorentza – nagroda naukowa przyznawana przez KrólewskąHolenderskąAkademię Sztuk i Nauk (KNAW) za istotny wkład w fizykę teoretyczną, choć w przeszłości kilkakrotnie nagrodzono fizyków doświadczalnych (eksperymentalnych).
Zobaczyć Historia fizyki i Medal Lorentza
Medal Mariana Smoluchowskiego
Medal Mariana Smoluchowskiego Medal Mariana Smoluchowskiego – najwyższa, zwykle coroczna nagroda przyznawana przez Polskie Towarzystwo Fizyczne za osiągnięcia w fizyce, głównie – choć nie tylko – fizykom polskim.
Zobaczyć Historia fizyki i Medal Mariana Smoluchowskiego
Medal Maxa Plancka
Medal Maxa Plancka – przyznawany jest przez Niemieckie Towarzystwo Fizyczne (Deutsche Physikalische Gesellschaft, DPG) za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki teoretycznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Medal Maxa Plancka
Medal Rumforda
Benjamin Thompson,hrabia Rumford (1783) Medal Rumforda (ang. Rumford Medal) – wyróżnienie przyznawane od roku 1800 przez Royal Society za niedawne odkrycia o doniosłym znaczeniu dla dobra ludzkości, dotyczące termicznych lub optycznych właściwości materii.
Zobaczyć Historia fizyki i Medal Rumforda
Medycyna
Medycyna (łac. medicina „sztuka lekarska”) – nauka empiryczna (oparta na doświadczeniu) obejmująca całość wiedzy o zdrowiu i chorobach człowieka oraz sposobach ich zapobiegania, oraz ich leczenia.
Zobaczyć Historia fizyki i Medycyna
Merkury
Merkury – najmniejsza i najbliższa Słońca planeta Układu Słonecznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Merkury
Meteorologia
Meteorologia (gr. metéōron (μετέωρον) - unoszący się w powietrzu, lógos (λόγος)- słowo, wiedza) – nauka zajmująca się badaniem zjawisk fizycznych i procesów zachodzących w atmosferze, szczególnie w jej niższej warstwie - troposferze.
Zobaczyć Historia fizyki i Meteorologia
Metoda najmniejszych kwadratów
Metoda najmniejszych kwadratów – standardowa metoda przybliżania rozwiązań układów nadokreślonych, tzn.
Zobaczyć Historia fizyki i Metoda najmniejszych kwadratów
Metoda naukowa
Metoda naukowa – sposoby intersubiektywnego poznawania i komunikowania wiedzy, oparte o prawa logiki i prawdopodobieństwa, posługujące się dedukcjąi systematycznąindukcjąw procesie formułowania, uzasadniania, testowania i korygowania teorii i hipotez.
Zobaczyć Historia fizyki i Metoda naukowa
Metoda numeryczna
Metoda numeryczna – metoda rozwiązywania problemów matematycznych za pomocądziałań na liczbach.
Zobaczyć Historia fizyki i Metoda numeryczna
Metr
Wzorzec metra z lat 1889–1960 Metr (miara) – jednostka podstawowa długości w układach: SI, MKS, MKSA, MTS, oznaczenie m. W myśl definicji zatwierdzonej przez XVII GeneralnąKonferencję Miar w 1983 jest to odległość, jakąpokonuje światło w próżni w czasie 1/299 792 458 s.
Zobaczyć Historia fizyki i Metr
Metrologia
Metrologia – nauka dotycząca sposobów dokonywania pomiarów oraz zasad interpretacji uzyskanych wyników.
Zobaczyć Historia fizyki i Metrologia
Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera
Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera (FLRW) jest metrykąRiemanna, która reprezentuje jednorodny, izotropowy Wszechświat (spotykane sąjeszcze inne określenia metryki, np. metryka Friedmana-Robertsona-Walkera (FRW) lub metryka Robertsona-Walkera (RW)).
Zobaczyć Historia fizyki i Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera
Międzynarodowa Unia Fizyki Czystej i Stosowanej
XI Zgromadzenie Ogólne w Warszawie, 18-23 września 1963. Od prawej prof. Sosnowski, prof. Natanson, prof. Rubinowicz IUPAP – Międzynarodowa Unia Fizyki Czystej i Stosowanej (ang. International Union of Pure and Applied Physics) – pozarządowa organizacja międzynarodowa dla popierania rozwoju fizyki z siedzibąw Szwajcarii, założona w roku 1922.
Zobaczyć Historia fizyki i Międzynarodowa Unia Fizyki Czystej i Stosowanej
Międzynarodowy Rok Fizyki 2005
Międzynarodowy Rok Fizyki 2005 (ang. International Year of Physics 2005 (IYP 2005)) – rok 2005 uchwalony rezolucjąprzez Zgromadzenie Ogólne ONZ, z końcowym statusem Światowego Roku Fizyki (ang. World Year of Physics (WYP)).
Zobaczyć Historia fizyki i Międzynarodowy Rok Fizyki 2005
Mikołaj Kopernik
Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu kapituły warmińskiej, której kanonikiem był Kopernik przez 48 lat życia,, (ur. 19 lutego 1473 w Toruniu, zm. przed 21 maja 1543 we Fromborku) – polski polihistor pochodzenia niemieckiego; prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomiąi astrologią, matematyką, ekonomią, strategiąwojskową, kartografiąi filologią.
Zobaczyć Historia fizyki i Mikołaj Kopernik
Mikroskop
statyw Mikroskop (mikros – „mały” i skopeo – „patrzę, obserwuję”) – urządzenie służące do obserwacji małych obiektów, zwykle niewidocznych gołym okiem, albo przyjrzenia się subtelnym detalom obiektów małych, aczkolwiek widocznych nieuzbrojonym okiem.
Zobaczyć Historia fizyki i Mikroskop
Model atomu Bohra
Model budowy atomu Bohra Model budowy atomu Bohra – model atomu wodoru autorstwa Nielsa Bohra opracowany w 1913 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i Model atomu Bohra
Model Drudego
W modelu Drudego poruszające się elektrony (niebieskie) zderzająsię z jonami sieci krystalicznej (czerwone) Model Drudego (również model elektronów swobodnych, model gazu elektronów swobodnych) – model przewodnictwa elektrycznego ciał stałych (głównie metali) zaproponowany przez Paula Drudego w 1900 r.
Zobaczyć Historia fizyki i Model Drudego
Model Hartle’a-Hawkinga
Model Hartle’a-Hawkinga – propozycja kwantowego wyjaśnienia początku Wszechświata, jakąw 1983 roku podali James Hartle oraz Stephen Hawking.
Zobaczyć Historia fizyki i Model Hartle’a-Hawkinga
Model kosmologiczny
Model kosmologiczny – matematyczny i fizyczny model Wszechświata.
Zobaczyć Historia fizyki i Model kosmologiczny
Model standardowy
leptonów), cztery bozony cechowania przenoszące oddziaływania oraz bozon Higgsa, mający nadawać masę cząstkom, z którymi oddziałuje Diagram przedstawiający powiązania pomiędzy cząstkami elementarnymi Model standardowy – teoria fizyki cząstek podstawowych, zwanych też cząstkami elementarnymi, które sąpodstawowymi składnikami każdej materii.
Zobaczyć Historia fizyki i Model standardowy
Mol
Mol (skrót od molekuła) – podstawowa w układzie SI jednostka liczności materii o symbolu (oznaczeniu) mol.
Zobaczyć Historia fizyki i Mol
Moment pędu
Moment pędu, kręt – wektorowa wielkość fizyczna opisująca ruch ciała, zwłaszcza jego ruch obrotowy.
Zobaczyć Historia fizyki i Moment pędu
Nadciekłość
Nadciekły hel tworzy na powierzchniach, z którymi się styka, cienkąbłonkę i wpływa do wewnętrznego naczynia Nadciekłość (także nadpłynność) – stan materii charakteryzujący się całkowitym zanikiem lepkości.
Zobaczyć Historia fizyki i Nadciekłość
Nadprzewodnictwo
lewituje nad nadprzewodnikiem schłodzonym poniżej temperatury przejścia Monety stojące pod nieekranowanym magnesem nadprzewodzącym. Nadprzewodnictwo – stan materiału polegający na zerowej rezystancji, jest osiągany w niektórych materiałach w niskiej temperaturze.
Zobaczyć Historia fizyki i Nadprzewodnictwo
Nadprzewodnictwo wysokotemperaturowe
magnesu neodymowego Termin nadprzewodniki wysokotemperaturowe został użyty do określenia nowej rodziny materiałów ceramicznych o strukturze perowskitu odkrytych przez Johannesa G. Bednorza i K. A. Müllera w 1986 roku, za odkrycie których otrzymali oni Nagrodę Nobla.
Zobaczyć Historia fizyki i Nadprzewodnictwo wysokotemperaturowe
Nagroda
Medal olimpijski z 1908 roku Nagroda.
Zobaczyć Historia fizyki i Nagroda
Nagroda Alberta Einsteina
Nagroda Alberta Einsteina (czasami mylnie nazywana Medalem Alberta Einsteina) – nagroda w dziedzinie fizyki teoretycznej, która została ustanowiona w celu uznania wysokich osiągnięć.
Zobaczyć Historia fizyki i Nagroda Alberta Einsteina
Nagroda Fizyki Fundamentalnej
Nagroda Fizyki Fundamentalnej (wcześniej The Fundamental Physics Prize) – nagroda naukowa przyznana po raz pierwszy w lipcu 2012 uczonym, którzy dokonali przełomowych odkryć w fizyce; jedna z trzech nagród Breakthrough.
Zobaczyć Historia fizyki i Nagroda Fizyki Fundamentalnej
Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, tzw.
Zobaczyć Historia fizyki i Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
Nagroda Ig Nobla
Uniwersytetu Bristolskiego nagrodę Ig Nobla z fizyki Nagroda Ig Nobla – humorystyczny odpowiednik Nagrody Nobla za prace naukowe, które najpierw śmieszą, a potem skłaniajądo myślenia oraz odkrycia, które nie mogąlub nie powinny być powtarzane, przyznawane przez czasopismo Annals of Improbable Research, kierowane przez Marca Abrahamsa z Cambridge w Massachusetts.
Zobaczyć Historia fizyki i Nagroda Ig Nobla
Nagroda Nobla
Nagroda Nobla – wyróżnienie przyznawane od początku XX wieku za wybitne zasługi dla ludzkości: naukowe, literackie lub w działaniach na rzecz pokoju.
Zobaczyć Historia fizyki i Nagroda Nobla
Nagroda Sakurai
Większość laureatów Nagrody Sakurai za rok 2010; od lewej: Tom Kibble, Gerald Guralnik, Carl R. Hagen, François Englert, Robert Brout. W tamtym roku nagrodę otrzymał również Peter Higgs nieobecny na zdjęciu. Nagroda Sakurai (ang. J.J. Sakurai Prize for Theoretical Particle Physics) – nagroda Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego (APS) przyznawana za wybitne osiągnięcie w teorii cząstek elementarnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Nagroda Sakurai
Nagroda Wolfa
Nagroda Wolfa – nagroda przyznawana przez Fundację Wolfa w Izraelu za wybitne osiągnięcia na rzecz ludzkości i przyjaźni między narodami.
Zobaczyć Historia fizyki i Nagroda Wolfa
Narodowy socjalizm
III Rzeszy Narodowy socjalizm, nazizm (skrót od), czasem określany również jako hitleryzm (od nazwiska Adolfa Hitlera) – rasistowska, antykomunistyczna, antydemokratyczna i antysemicka ideologia Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP).
Zobaczyć Historia fizyki i Narodowy socjalizm
NASA
Flaga NASA NASA (od ang. National Aeronautics and Space Administration), Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej – agencja rządu Stanów Zjednoczonych odpowiedzialna za narodowy program lotów kosmicznych, ustanowiona 29 lipca 1958 roku na mocy National Aeronautics and Space Act, zastępując poprzednika – National Advisory Committee for Aeronautics.
Zobaczyć Historia fizyki i NASA
Nauka
Wojciech Gerson (1831–1901), ''Nauka'' (1870) Europie Okładka ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 roku Nauka – różnie definiowany element kultury, odznaczający się dążeniem do wiedzy.
Zobaczyć Historia fizyki i Nauka
Nauki ścisłe
przyrodoznawcy jako wpływowy matematyk, fizyk, astronom, geodeta i wynalazca, zwany „księciem matematyków”. najważniejszego człowieka XX wieku.
Zobaczyć Historia fizyki i Nauki ścisłe
Nauki o Ziemi
Nauki o Ziemi – nauki przyrodnicze, których przedmiotem badań jest Ziemia.
Zobaczyć Historia fizyki i Nauki o Ziemi
Nauki przyrodnicze
Nauki przyrodnicze – część nauk empirycznych badająca przyrodę, z wyłączeniem społeczeństwa.
Zobaczyć Historia fizyki i Nauki przyrodnicze
Nauki społeczne
Nauki społeczne – nauki badające strukturę i funkcje dziejów społeczeństwa, jego kulturę, prawa i prawidłowości jego rozwoju.
Zobaczyć Historia fizyki i Nauki społeczne
Neptun
Neptun – gazowy olbrzym, ósma, najdalsza planeta w Układzie Słonecznym, czwarta pod względem średnicy i trzecia pod względem masy.
Zobaczyć Historia fizyki i Neptun
Neutron
beta minus ładunki kolorowe przenoszone przez gluony. Każdy kwark może występować w trzech odmianach: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Kolory nie sąna stałe przyporządkowane do pojedynczych kwarków, ponieważ między kwarkami zachodzi wymiana kolorów w oddziaływaniach silnych za pośrednictwem gluonów.
Zobaczyć Historia fizyki i Neutron
Niels Bohr
Niels Henrik David Bohr, IPA: (ur. 7 października 1885 w Kopenhadze, zm. 18 listopada 1962 tamże) – duński fizyk.
Zobaczyć Historia fizyki i Niels Bohr
Niepewność pomiaru
Niepewność pomiaru – pojęcie z zalecanego od 1993 r. przez międzynarodowe organizacje standaryzacyjne sposobu wyznaczania wyniku pomiaru zwanego rachunkiem (teorią) niepewności i oznaczające parametr związany z wartościami (serią) pomiaru danej wielkości fizycznej w stałych warunkach, które można w uzasadniony sposób przypisać wartości mierzonej, i charakteryzujący ich rozrzut w przedziale, wewnątrz którego można z zadowalającym prawdopodobieństwem usytuować wartość wielkości mierzonej.
Zobaczyć Historia fizyki i Niepewność pomiaru
Niewidoczna strona Księżyca
Odwrotna strona Księżyca, mozaika zdjęć sondy Lunar Reconnaissance Orbiter Niewidoczna lub odwrotna strona Księżyca – powierzchnia odwróconej od Ziemi półkuli Księżyca, która nigdy nie jest widoczna z Ziemi ze względu na rotację synchronicznąsatelity.
Zobaczyć Historia fizyki i Niewidoczna strona Księżyca
Nowożytność
Upadek Konstantynopola w 1453. Data ta jest jednąz kilku podawanych jako symboliczny początek nowożytności. Nowożytność – epoka w historii następująca według tradycyjnej periodyzacji po średniowieczu i poprzedzająca XIX wiek (jako epokę).
Zobaczyć Historia fizyki i Nowożytność
Nowy Świat
Nowy Świat (obszar zielony), Stary Świat (obszar szary) Amerigo Vespucci budzi Amerykę. Alegoryczna rycina z XVI wieku Nowy Świat – wspólna nazwa (holonim) kilku części świata, zwłaszcza lądów.
Zobaczyć Historia fizyki i Nowy Świat
Nowy Meksyk
Nowy Meksyk (wymowa) – stan na południowym zachodzie Stanów Zjednoczonych.
Zobaczyć Historia fizyki i Nowy Meksyk
Nuklearna zagłada
eksplozji termojądrowej Castle Romeo w 1954 Nuklearna zagłada (ang. Nuclear holocaust) – scenariusz zakładający możliwącałkowitązagładę ludzkości, spowodowanąużyciem dużej ilości broni jądrowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Nuklearna zagłada
Nuklid
Nuklid – termin dwuznaczny.
Zobaczyć Historia fizyki i Nuklid
Oświecenie (epoka)
Voltaire (François-Marie Arouet) Jean-Jacques Rousseau Edmund Burke Jonathan Swift Joseph von Sonnenfels: ''Człowiek bez przesądów'' – A.D. 1765 Jorge Juan y Santacilia Immanuel Kant Oświecenie, in.
Zobaczyć Historia fizyki i Oświecenie (epoka)
Oddziaływania podstawowe
Oddziaływania podstawowe (fundamentalne, elementarne) – oddziaływania fizyczne obserwowane w przyrodzie, niedające się sprowadzić do innych oddziaływań.
Zobaczyć Historia fizyki i Oddziaływania podstawowe
Oddziaływanie elektromagnetyczne
Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Oddziaływanie elektromagnetyczne
Oddziaływanie słabe
Oddziaływanie słabe – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.
Zobaczyć Historia fizyki i Oddziaływanie słabe
Oddziaływanie silne
Oddziaływanie silne – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.
Zobaczyć Historia fizyki i Oddziaływanie silne
Ogólna teoria względności
Albert Einstein – twórca ogólnej teorii względności Merkurego – zjawisko wyjaśnione przez teorię Einsteina Eddingtona potwierdzającej OTW Krzyż Einsteina – obraz stworzony przez soczewkowanie grawitacyjne Ogólna teoria względności (OTW) – teoria ciążenia autorstwa Alberta Einsteina, ogłoszona w 1915 rokuwtedy Einstein wyłożył jej równania w siedzibie Pruskiej Akademii Nauk.
Zobaczyć Historia fizyki i Ogólna teoria względności
Ole Rømer
Ole Christensen Rømer (ur. 25 września 1644 w Aarhus, zm. 19 września 1710 w Kopenhadze) – duński astronom, fizyk i urzędnik.
Zobaczyć Historia fizyki i Ole Rømer
Opór aero(hydro)dynamiczny
Ciało poruszające się w płynie. '''D''' – siła oporu aero(hydro)dynamicznego Opór aero(hydro)dynamiczny – składowa wektora siły aerodynamicznej lub hydrodynamicznej, równoległa do kierunku ruchu ciała względem płynu i skierowana zawsze przeciwnie do kierunku ruchu ciała.
Zobaczyć Historia fizyki i Opór aero(hydro)dynamiczny
Optyka
Optyka – dział fizyki, zajmujący się badaniem natury światła, prawami opisującymi jego emisję, rozchodzenie się, oddziaływanie z materiąoraz pochłanianie przez materię.
Zobaczyć Historia fizyki i Optyka
Osobliwość (astronomia)
Osobliwość – punkt lub linia, gdzie przyspieszenie grawitacyjne lub gęstość materii sąnieskończone.
Zobaczyć Historia fizyki i Osobliwość (astronomia)
Otto von Guericke
Otto von Guericke (ur. 20 listopada 1602 w Magdeburgu, zm. 11 maja 1686 w Hamburgu) – niemiecki fizyk, wynalazca, budowniczy fortyfikacji, burmistrz Magdeburga.
Zobaczyć Historia fizyki i Otto von Guericke
Paradoks grawitacyjny
Paradoks grawitacyjny – paradoks występujący w statycznym modelu Wszechświata, postrzeganym wyłącznie przez pryzmat fizyki newtonowskiej.
Zobaczyć Historia fizyki i Paradoks grawitacyjny
Paradoks hydrodynamiczny
Paradoks hydrodynamiczny – paradoks związany z dynamikąpłynów.
Zobaczyć Historia fizyki i Paradoks hydrodynamiczny
Paradoks hydrostatyczny
Parcie cieczy na dno tych naczyń jest jednakowe Paradoks hydrostatyczny – paradoks związany z mechanikąpłynów, polegający na tym, że ciśnienie na dnie naczynia nie zależy wprost od ciężaru cieczy zawartej w naczyniu, a zależy od wysokości słupa cieczy nad dnem.
Zobaczyć Historia fizyki i Paradoks hydrostatyczny
Paradygmat
Paradygmat (gr. parádeigma „przykład, wzór”) – zbiór pojęć i teorii tworzących podstawy danej nauki; znaczenie to wprowadził filozof Thomas Kuhn w książce Struktura rewolucji naukowych (ang. The Structure of Scientific Revolutions) z 1962 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i Paradygmat
Paralaksa
Schemat przedstawiający efekt paralaksy. Z punktu widzenia A gwiazda wydaje się być przesunięta w stosunku do widoku jej z punktu widzenia B. Animacja przedstawiająca efekt paralaksy. Obiekty w oddali wydająsię przesuwać wolniej niż te pobliskie. Paralaksa (z gr. παράλλαξις) – efekt niezgodności różnych obrazów tego samego obiektu obserwowanych z różnych kierunków.
Zobaczyć Historia fizyki i Paralaksa
Paul Dirac
Paul Adrien Maurice Dirac (IPA:, ur. 8 sierpnia 1902 w Bristolu, zm. 20 października 1984 w Tallahassee) – brytyjski fizyk teoretyk, noblista; w co najmniej dwóch rankingach fizyków znalazł się w pierwszej dziesiątce wszech czasów, a w jednym z nich zajął piąte miejsce.
Zobaczyć Historia fizyki i Paul Dirac
Paul Ehrenfest
Paul Ehrenfest (ur. 18 stycznia 1880 w Wiedniu, zm. 25 września 1933 w Amsterdamie) – austriacko-holenderskiobywatelstwa holenderskiego od 24 marca 1922 roku fizyk teoretyczny i matematyk.
Zobaczyć Historia fizyki i Paul Ehrenfest
Półprzewodniki
Porównanie układu pasm Półprzewodniki – substancje, najczęściej krystaliczne, których konduktywność może być zmieniana w szerokim zakresie (na przykład od 10−8 do 103 S/cm) poprzez domieszkowanie, ogrzewanie, oświetlanie lub inne czynniki.
Zobaczyć Historia fizyki i Półprzewodniki
Pływy morskie
Siła pływowa Pływy morskie (przypływy i odpływy) – regularnie powtarzające się podnoszenie i opadanie poziomu wody w oceanie wywołane oddziaływaniem grawitacyjnym Ziemi z Księżycem i Słońcem.
Zobaczyć Historia fizyki i Pływy morskie
Pęd (fizyka)
Pęd – wektorowa wielkość fizyczna opisująca mechanikę, a więc ruch i oddziaływania obiektu fizycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Pęd (fizyka)
Pętlowa grawitacja kwantowa
Pętlowa Grawitacja Kwantowa (PGK,, znana również jako pętlowa grawitacja lub kwantowa geometria) – kwantowa teoria czasoprzestrzeni, która jest próbąpogodzenia pozornie niekompatybilnych teorii mechaniki kwantowej oraz ogólnej teorii względności.
Zobaczyć Historia fizyki i Pętlowa grawitacja kwantowa
Peter Debye
Peter Joseph William Debye, właściwie Petrus Josephus Wilhelmus Debije (ur. 24 marca 1884 w Maastricht, zm. 2 listopada 1966 w Ithace) – holenderski chemik zajmujący się chemiąfizyczną, laureat nagrody Nobla w 1936 w dziedzinie chemii.
Zobaczyć Historia fizyki i Peter Debye
Philipp Lenard
Philipp Eduard Anton von Lenard (ur. 7 czerwca 1862 w Bratysławie (wówczas Austro-Węgry), zm. 20 maja 1947 w Messelhausen) – niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 1905 roku za pracę nad promieniowaniem katodowym, a także Medalu Rumforda.
Zobaczyć Historia fizyki i Philipp Lenard
Physis
Physis (gr. φύσις) jest to grecki termin teologiczny, filozoficzny i naukowy.
Zobaczyć Historia fizyki i Physis
Pierre Curie
Dyplom Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, przyznany w grudniu 1903 r. Piotrowi i Marii Curie Pierre Curie, pol. Piotr Curie, (ur. 15 maja 1859 w Paryżu, zm. 19 kwietnia 1906 tamże) – francuski fizyk, wykładowca Uniwersytu Paryskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1903).
Zobaczyć Historia fizyki i Pierre Curie
Pierre de Fermat
Pierre de Fermat (ur. 17 sierpnia 1601 w Beaumont-de-Lomagne, zm. 12 stycznia 1665 w Castres) – francuski prawnik i matematyk-amator, fizyk matematyczny, a z wykształcenia lingwista, od 1631 radca parlamentu (ówczesna nazwa sądu) w Tuluzie.
Zobaczyć Historia fizyki i Pierre de Fermat
Pierre Gassendi
Pierre Gassendi, Pierre Gassend (ur. 22 stycznia 1592 w Champtercier w Prowansji, zm. 24 października 1655 w Paryżu) – francuski filozof i astronom oraz duchowny katolicki.
Zobaczyć Historia fizyki i Pierre Gassendi
Pierre Louis Maupertuis
Pierre Louis Moreau de Maupertuis (ur. 28 września 1698 w Saint-Jouan-des-Guérets, zm. 27 lipca 1759 w Bazylei) – francuski uczony: matematyk, fizyk, astronom, geodeta i filozof.
Zobaczyć Historia fizyki i Pierre Louis Maupertuis
Pierre Simon de Laplace
Herb Laplace’a Pierre Simon de Laplace (ur. 23 marca 1749 w Beaumont-en-Auge, zm. 5 marca 1827 w Paryżu) – francuski naukowiec i urzędnik państwowy, polityk i nobilitowany arystokrata; matematyk, fizyk teoretyczny i doświadczalny, astronom oraz geodeta, a poniekąd i filozof nauki.
Zobaczyć Historia fizyki i Pierre Simon de Laplace
Pierwsza zasada termodynamiki
Pierwsza zasada termodynamiki – jedno z podstawowych praw termodynamiki, jest sformułowaniem zasady zachowania energii dla układów termodynamicznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Pierwsza zasada termodynamiki
Pieter van Musschenbroek
Pieter van Musschenbroek Pieter van Musschenbroek (ur. 14 marca 1692 w Lejdzie, zm. 19 września 1761 tamże) – holenderski fizyk.
Zobaczyć Historia fizyki i Pieter van Musschenbroek
Piezoelektryk
W piezoelektrykach pod wpływem naprężeń mechanicznych powstaje pole elektryczne. Piezoelektryk, materiał piezoelektryczny (z gr. πιέζω — naciskać, popychać) – kryształ wykazujący zjawisko piezoelektryczne, polegające na pojawieniu się na jego powierzchni ładunków elektrycznych pod wpływem naprężeń mechanicznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Piezoelektryk
Piorun
Piorun Film pokazujący wyładowanie atmosferyczne Błyskawica Wybuchowe ciśnienie pary między pniem a korąz uderzenia pioruna zdmuchnęło korę brzozy Piorun Wilnem Piorun Błyskawice Częstotliwość błyskawic w ciągu roku na km² Piorun – w meteorologii bardzo silne wyładowanie elektrostatyczne w atmosferze powstające naturalnie, zwykle towarzyszące burzom.
Zobaczyć Historia fizyki i Piorun
Pitagoras
Pitagoras (gr., Pythagóras; ur. ok. 572 p.n.e. na Samos lub w Sydonie, zm. ok. 497 p.n.e. w Metaponcie) – grecki matematyk, filozof, mistyk kojarzony ze słynnym twierdzeniem matematycznym nazwanym jego imieniem.
Zobaczyć Historia fizyki i Pitagoras
Pitagorejczycy
Fiodora Bronnikowa Pitagorejczycy – wyznawcy doktryny rozwiniętej przez Pitagorasa i jego następców w szkole religijno-filozoficznej, którązałożył w Krotonie w Wielkiej Grecji, w południowych Włoszech.
Zobaczyć Historia fizyki i Pitagorejczycy
Planck (misja kosmiczna)
Planck – misja satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), przeznaczonego do wykonania pomiarów anizotropii kosmicznego mikrofalowego promieniowania tła z wysokązdolnościąrozdzielczą.
Zobaczyć Historia fizyki i Planck (misja kosmiczna)
Planeta pozasłoneczna
Kolejne położenia planety Beta Pictoris b w latach 2013–2018, sfotografowane przy pomocy instrumentu Gemini Planet Imager Planeta pozasłoneczna, egzoplaneta (– exo: poza, na zewnątrz) – planeta znajdująca się w układzie planetarnym, krążąca wokół gwiazdy (lub gwiazd) innej niż Słońce.
Zobaczyć Historia fizyki i Planeta pozasłoneczna
Planetologia
Schiaparellego z 1888 roku i współczesna mapa oparta na obserwacjach satelitarnych Geolog-astronauta Harrison Schmitt pobiera próbki skał księżycowych do badań Aktywność wulkaniczna Io, przewidziana przez planetologów-teoretyków i obserwowana przez sondę Voyager 2 Planetologia, nauki planetarne – interdyscyplinarna dziedzina nauki, wywodząca się z astronomii, zajmująca się badaniem budowy i ewolucji planet, księżyców, oraz mniejszych ciał niebieskich, a także procesów na nich zachodzących.
Zobaczyć Historia fizyki i Planetologia
Plus i minus
Plus (+) i minus (-) – oznaczenia matematyczne stosowane do wyróżniania operacji dodawania i odejmowania.
Zobaczyć Historia fizyki i Plus i minus
Położenie
Położenie – wielkość fizyczna określająca umiejscowienie danego ciała w przestrzeni względem wybranego układu współrzędnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Położenie
Podczerwień
Zdjęcie lwa wykonane w średniej podczerwieni (kolory umowne) Zdjęcie w bliskiej podczerwieni świetle widzialnym Podczerwień, promieniowanie podczerwone, IR – promieniowanie elektromagnetyczne o długości fal między światłem widzialnym a falami radiowymiMikrofale sązaliczane do fal radiowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Podczerwień
Polaryzacja fali
Polaryzacja – właściwość fali poprzecznej, dotycząca uporządkowanej relacji między kierunkiem oscylacji zaburzenia a kierunkiem rozchodzenia się fali.
Zobaczyć Historia fizyki i Polaryzacja fali
Pole (fizyka)
Pole – przestrzenny rozkład pewnej wielkości fizycznej, zwłaszcza pośredniczący w oddziaływaniach.
Zobaczyć Historia fizyki i Pole (fizyka)
Pole grawitacyjne
Pole grawitacyjne – pole wytwarzane przez obiekty posiadające masę.
Zobaczyć Historia fizyki i Pole grawitacyjne
Pole Higgsa
Pole Brouta-Englerta-Higgsa (pole Higgsa) – skalarne pole postulowane w 1964 roku przez Petera Higgsa.
Zobaczyć Historia fizyki i Pole Higgsa
Pole magnetyczne
żelaza) dookoła magnesu sztabkowego Wiązka elektronów poruszających się po orbicie kołowej w stałym polu magnetycznym Pole magnetyczne – stan przestrzeni, w której siły działająna poruszające się ładunki elektryczne, a także na ciała mające moment magnetyczny niezależnie od ich ruchu.
Zobaczyć Historia fizyki i Pole magnetyczne
Polskie Towarzystwo Fizyczne
Polskie Towarzystwo Fizyczne (PTF) – stowarzyszenie, którego celami są: upowszechnianie fizyki, rozwijanie więzi między fizykami zatrudnionymi w oświacie, nauce oraz różnych gałęziach gospodarki, a także reprezentowanie środowiska fizyków.
Zobaczyć Historia fizyki i Polskie Towarzystwo Fizyczne
Poziom energetyczny
powłokami elektronowymi Poziom energetyczny – energia stanu dostępnego dla cząstki.
Zobaczyć Historia fizyki i Poziom energetyczny
Prawa Keplera
Tycho Brahe mierzy położenie gwiazd i planet (1598) Prawa Keplera – trzy prawa astronomiczne opisujące ruch planet wokół Słońca odkryte przez Johannesa Keplera.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawa Keplera
Prawa Kirchhoffa (elektryczność)
Prawa Kirchhoffa – dwa prawa dotyczące przepływu prądu elektrycznego, które łącznie umożliwiająustalanie wartości i kierunków prądów w obwodach elektrycznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawa Kirchhoffa (elektryczność)
Prawdopodobieństwo
Prawdopodobieństwo – w znaczeniu potocznym, szansa na wystąpienie jakiegoś zdarzenia, natomiast w matematycznej teorii prawdopodobieństwa, rodzina miar służących do opisu częstości lub pewności tego zdarzenia.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawdopodobieństwo
Prawo Archimedesa
Na ciało zanurzone w płynie działa pionowa, skierowana ku górze siła wyporu Prawo Archimedesa – prawo hydro- i aerostatyki określające siłę wyporu płynu, odkryte przez Archimedesa z Syrakuz.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Archimedesa
Prawo Boyle’a-Mariotte’a
Prawo Boyle’a-Mariotte’a, zwane też (głównie w krajach anglosaskich) prawem Boyle’a, a prawem Mariotte’a we Francji, zostało ogłoszone w 1662 r. przez brytyjskiego naukowca Roberta Boyle’a, a niezależnie od niego w 1676 r. przez Francuza Edme'a Mariotte’a.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Boyle’a-Mariotte’a
Prawo Coulomba
Waga skręceń Coulomba Prawo Coulomba – prawo fizyki, opisujące siłę oddziaływania elektrostatycznego ładunków elektrycznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Coulomba
Prawo Hooke’a
Prawo Hooke’a – prawo mechaniki określające zależność odkształcenia od naprężenia.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Hooke’a
Prawo Hubble’a-Lemaître’a
Pierwotny wykres Hubble’a Prawo Hubble’a–Lemaître’a (dawniej prawo Hubble’a) – podstawowe prawo kosmologii obserwacyjnej, wiążące odległości galaktyk r z ich tzw.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Hubble’a-Lemaître’a
Prawo Kirchhoffa (promieniowanie)
Prawo promieniowania cieplnego Kirchhoffa – prawo, zgodnie z którym w ustalonej temperaturze stosunek zdolności emisyjnej ciała do jego zdolności absorpcyjnej jest uniwersalnąfunkcją, takąsamądla wszystkich ciał.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Kirchhoffa (promieniowanie)
Prawo Ohma
Prawo Ohma – prawo fizyki głoszące proporcjonalność natężenia prądu płynącego przez przewodnik do napięcia panującego między końcami przewodnika.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Ohma
Prawo Pascala
Prawo Pascala – prawo statyki płynów opisujące ich ciśnienie; sformułowane w połowie XVII wieku przez Blaise’a Pascala.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Pascala
Prawo powszechnego ciążenia
Prawo powszechnego ciążenia, zwane także prawem powszechnego ciążenia Newtona – prawo głoszące, że każdy obiekt we wszechświecie przyciąga każdy inny obiekt z siłą, która jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między ich środkami.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo powszechnego ciążenia
Prawo Rayleigha-Jeansa
Porównanie prawa Rayleigha-Jeansa, rozkładu Wiena i prawa Plancka dla ciała o temperaturze 8 mK Prawo Rayleigha-Jeansa – w fizyce, prawo określające rozkład promieniowania ciała doskonale czarnego.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Rayleigha-Jeansa
Prawo Snelliusa
Prawo Snelliusa, prawo załamania światła, prawo refrakcji, prawo Snella – prawo fizyki opisujące zmianę kierunku biegu promienia światła przy przejściu przez granicę między dwoma ośrodkami przezroczystymi o różnych współczynnikach załamania.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Snelliusa
Prawo Stefana-Boltzmanna
prawa Wiena Prawo Stefana-Boltzmanna – prawo opisujące całkowitąmoc wypromieniowywanąprzez ciało doskonale czarne w danej temperaturze.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Stefana-Boltzmanna
Prawo Wiena
Rozkład Plancka dla różnych temperatur. Moc kJ/s promieniowania przez ciało o powierzchni 1 m² do pełnego kąta bryłowego w zakresie długości fal od 0 do 2 μm. Prawo przesunięć Wiena – moc promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez ciało doskonale czarne przyjmuje najwyższąwartość dla długości fali odwrotnie proporcjonalnej do temperatury ciała, zgodnie ze wzorem: Betelgeuse (''T'' ≈ 3300 K, górny lewy), Rigel (''T''.
Zobaczyć Historia fizyki i Prawo Wiena
Próżnia
Pompa do ilustracji zjawiska próżni Komora próżniowa (NASA) Próżnia – w rozumieniu tradycyjnym pojęcie równoważne pojęciu pustej przestrzeni.
Zobaczyć Historia fizyki i Próżnia
Prędkość światła
Prędkość światła w zależności od kontekstu może oznaczać.
Zobaczyć Historia fizyki i Prędkość światła
Prędkość dźwięku
F/A-18 Hornet przełamuje barierę dźwięku Prędkość dźwięku w określonym ośrodku – prędkość rozchodzenia się w nim podłużnego zaburzenia mechanicznego (fali sprężystej).
Zobaczyć Historia fizyki i Prędkość dźwięku
Prędkość ucieczki
Prędkość ucieczki (zwana też drugąprędkościąkosmicznąoznaczana V_) ciała niebieskiego – minimalna prędkość początkowa (startowa), jakąmusi mieć obiekt, aby mógł opuścić pole grawitacyjne danego ciała niebieskiego, tj.
Zobaczyć Historia fizyki i Prędkość ucieczki
Prehistoria
Prehistoria, prahistoria (łac. præ – przedrostek oznaczający uprzedniość, „przed”, „wcześniej”) – najdłuższy okres dziejów ludzkości, od pojawienia się na Ziemi człowieka zręcznego, do powstania pisma.
Zobaczyć Historia fizyki i Prehistoria
Prezydent Stanów Zjednoczonych
Flaga Prezydenta Stanów Zjednoczonych Prezydent Stanów Zjednoczonych (skr.) – głowa państwa Stanów Zjednoczonych, na mocy artykułu II Konstytucji sprawuje władzę wykonawcząkraju, jest naczelnym dowódcąsił zbrojnych, może też żądać pisemnych opinii od kierujących wszystkimi departamentami rządowymi w zakresie podległych im spraw.
Zobaczyć Historia fizyki i Prezydent Stanów Zjednoczonych
Problem n ciał
Problem n ciał, problem wielu ciał – zagadnienie fizyki klasycznej, konkretniej mechaniki i teorii pola, polegające na wyznaczeniu trajektorii oddziałujących ciał, zwłaszcza w przypadku oddziaływania grawitacyjnego.
Zobaczyć Historia fizyki i Problem n ciał
Problemy milenijne
Problemy milenijne (ang. Millennium Prize Problems) – zestaw siedmiu zagadnień matematycznych ogłoszonych przez Instytut Matematyczny Claya 24 maja 2000 roku; za rozwiązanie każdego z nich wyznaczono milion dolarów nagrody.
Zobaczyć Historia fizyki i Problemy milenijne
Projekt Manhattan
Test Trinity – pierwszy wybuch jądrowy wywołany przez człowieka. Projekt Manhattan (ang. Manhattan Project) lub Program Manhattan, noszący oficjalnąnazwę Manhattan Engineering District (MED) – amerykański rządowy, tajny program badawczy, którego celem było uzyskanie energii jądrowej i wykorzystanie jej do produkcji nowego typu broni.
Zobaczyć Historia fizyki i Projekt Manhattan
Promieniowanie
Promień lasera skierowany z obserwatorium do Księżyca, w celu zmierzenia odległości promieniowania jonizującego Promieniowanie, radiacja – rodzaj strumienia cząstek lub niektórych innych fal, a także proces ich wysyłania (emisji).
Zobaczyć Historia fizyki i Promieniowanie
Promieniowanie alfa
Emisja cząstki alfa przez jądro atomowe Promieniowanie alfa – promieniowanie jonizujące emitowane przez rozpadające się jądra atomowe, będące strumieniem cząstek alfa, które sąjądrami helu.
Zobaczyć Historia fizyki i Promieniowanie alfa
Promieniowanie cieplne
Świecenie rozgrzanego pręta Promieniowanie cieplne, promieniowanie termiczne, promieniowanie temperaturowe – promieniowanie elektromagnetyczne emitowane przez cząstki naładowane elektrycznie w wyniku ich ruchu termicznego w materii.
Zobaczyć Historia fizyki i Promieniowanie cieplne
Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) – rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie gamma
Promieniowanie gamma Promieniowanie gamma – wysokoenergetyczna forma promieniowania elektromagnetycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Promieniowanie gamma
Promieniowanie kosmiczne
Tory cząstek promieniowania kosmicznego zarejestrowane na fotografii (1960) Promieniowanie kosmiczne – promieniowanie złożone, zarówno korpuskularne jak i elektromagnetyczne, docierające do Ziemi z otaczającej jąprzestrzeni kosmicznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Promieniowanie kosmiczne
Promieniowanie rentgenowskie
cholecystektomii Promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie rtg, promieniowanie X, promienie X, promieniowanie Roentgena) – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które jest generowane podczas wyhamowywania elektronów.
Zobaczyć Historia fizyki i Promieniowanie rentgenowskie
Protestantyzm
Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia, na którąskładająsię wspólnoty religijne powstałe na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.
Zobaczyć Historia fizyki i Protestantyzm
Proton
Proton, p (z – ‘pierwsze’) – trwała cząstka subatomowa z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok.
Zobaczyć Historia fizyki i Proton
Pryzmat
Widmo światła białego (dziennego), uzyskane za pomocąpryzmatu szklanego równobocznego dyspersji rozszczepiający światło Pryzmat – bryła z materiału przezroczystego o co najmniej dwóch ścianach płaskich nachylonych do siebie pod kątem \omega (tzw. kątem łamiącym pryzmatu).
Zobaczyć Historia fizyki i Pryzmat
Przestrzeń Hilberta
Przestrzeń Hilberta – przestrzeń unitarna zupełna.
Zobaczyć Historia fizyki i Przestrzeń Hilberta
Przesunięcie ku czerwieni
Widmo uzyskane na Ziemi i odebrane z odległej galaktyki Przesunięcie ku czerwieni, poczerwienienie, redshift – zjawisko fizyczne polegające na tym, że linie widmowe promieniowania elektromagnetycznego docierające z niektórych gwiazd lub galaktyk sąprzesunięte w stronę większych długości fali (mniejszych częstotliwości).
Zobaczyć Historia fizyki i Przesunięcie ku czerwieni
Przesunięcie ku fioletowi
Przesunięcie ku fioletowi, przesunięcie ku niebieskiemu – zjawisko polegające na tym, że linie widmowe promieniowania elektromagnetycznego docierające z niektórych gwiazd lub galaktyk sąprzesunięte w stronę mniejszych długości fali (większych częstotliwości), co w zakresie światła widzialnego powoduje właśnie przesunięcie ku fioletowi.
Zobaczyć Historia fizyki i Przesunięcie ku fioletowi
Przewodnictwo elektryczne
Przewodnictwo elektryczne – zjawisko przepływu ładunków elektrycznych zachodzące w materiale pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Przewodnictwo elektryczne
Przewrót kopernikański
Przewrót kopernikański – zmiana światopoglądowa, obyczajowa, a także niosąca za sobąskutki polityczne, religijne czy filozoficzne, związana z ogłoszeniem przez Mikołaja Kopernika dzieła De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich) (1543).
Zobaczyć Historia fizyki i Przewrót kopernikański
Pulsar
teleskopu Hubble’a. Foto NASA/STScI Schemat pulsara: model latarni morskiej. Kula w środku przedstawia pulsar, białe linie to linie pola magnetycznego Pulsar (od pulse z ang. pulsować i -ar jak w quasar – „quasi-stellar radio source” lub też „QSO” – „quasi-stellar object”, dosłownie „obiekt gwiazdopodobny emitujący fale radiowe”) – wysoce zmagnetyzowana, rotująca gwiazda neutronowa (lub biały karzeł), która emituje wiązkę promieniowania elektromagnetycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Pulsar
Rachunek różniczkowy i całkowy
Rachunek różniczkowy i całkowy – podstawowy dział analizy matematycznej, badający pochodne i całki funkcji zmiennej rzeczywistej lub zespolonej.
Zobaczyć Historia fizyki i Rachunek różniczkowy i całkowy
Radioaktywność
Znak ostrzegający przed substancjami promieniotwórczymi Dodatkowy znak ostrzegawczy wprowadzony w 2007 RadioaktywnośćZ łac. radius 'promień', activus 'czynny' od actum 'rzecz zrobiona' od agere 'czynić; działać'.
Zobaczyć Historia fizyki i Radioaktywność
Radioastronomia
Radioteleskop o średnicy 64 m w Parkes w Nowej Południowej Walii, Australia Galaktyka Cygnus A - obraz uzyskany przy pomocy radioteleskopu Very Large Array 70 m Radioteleskop w Goldstone Observatorium, Kalifornia Radioastronomia – dział astronomii obserwacyjnej, zajmujący się badaniem za pomocąradioteleskopów promieniowania elektromagnetycznego w zakresie fal radiowych emitowanego przez obiekty kosmiczne.
Zobaczyć Historia fizyki i Radioastronomia
Radiotechnika
Radiotechnika – dział nauki i techniki obejmujący teorię i zastosowanie w praktyce drgań elektromagnetycznych (fal elektromagnetycznych) do przenoszenia sygnałów na odległość.
Zobaczyć Historia fizyki i Radiotechnika
Radziecki program nuklearny
Radziecki program nuklearny – radziecki program badawczy zmierzający do pozyskania i opanowania technologii destrukcyjnego i niedestrukcyjnego wykorzystania energii jądrowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Radziecki program nuklearny
Rasmus Bartholin
Rasmus Bartholin (łac. Erasmus Bartholinus; ur. 13 sierpnia 1625 w Roskilde, zm. 4 listopada 1698 w Kopenhadze) – duński naukowiec i lekarz.
Zobaczyć Historia fizyki i Rasmus Bartholin
Równania Maxwella
James Clerk Maxwell Równania Maxwella – cztery podstawowe równania elektrodynamiki klasycznej zebrane i rozwinięte przez Jamesa Clerka Maxwella.
Zobaczyć Historia fizyki i Równania Maxwella
Równania Naviera-Stokesa
Równania Naviera-Stokesa (nazwane na cześć Claude’a-Louis Naviera i George’a Gabriela Stokesa) – zestaw równań opisujących zasadę zachowania pędu dla poruszającego się płynu.
Zobaczyć Historia fizyki i Równania Naviera-Stokesa
Równanie Bernoulliego
Równanie Bernoulliego – jedno z podstawowych równań hydrodynamiki płynów idealnych, sformułowane przez Daniela Bernoulliego w 1738 roku.
Zobaczyć Historia fizyki i Równanie Bernoulliego
Równanie Clapeyrona (stan gazu doskonałego)
Izotermy gazu doskonałego. Zakrzywione linie reprezentujązależność pomiędzy ciśnieniem (na osi pionowej) a objętością(na osi poziomej) dla idealnego gazu w różnych temperaturach: linie, które sądalej od początku (czyli linie, które sąbliżej prawego górnego rogu wykresu) reprezentująwyższe temperatury.
Zobaczyć Historia fizyki i Równanie Clapeyrona (stan gazu doskonałego)
Równanie falowe
Równanie falowe – matematyczne równanie różniczkowe cząstkowe drugiego rzędu opisujące ruch falowy.
Zobaczyć Historia fizyki i Równanie falowe
Równanie różniczkowe
Równanie różniczkowe – równanie określające zależność pomiędzy nieznanąfunkcjąa jej pochodnymi.
Zobaczyć Historia fizyki i Równanie różniczkowe
Równanie różniczkowe cząstkowe
Równanie różniczkowe cząstkowe – równanie funkcyjne, w którym niewiadomąjest funkcja więcej niż jednej zmiennej i występująjej pochodne cząstkowe.
Zobaczyć Historia fizyki i Równanie różniczkowe cząstkowe
Równanie stanu (termodynamika)
Równanie stanu – związek między parametrami (funkcjami stanu) układu termodynamicznego, takimi jak.
Zobaczyć Historia fizyki i Równanie stanu (termodynamika)
Równanie van der Waalsa
Rodzina izoterm równania van der Waalsa Rodzina izoterm van der Waalsa na wykresie ''p''-''V''-''T'' Równanie van der Waalsa – równanie stanu gazu wiążące parametry stanu gazu (ciśnienie p, objętość V i temperaturę T).
Zobaczyć Historia fizyki i Równanie van der Waalsa
Równia pochyła
Równia pochyła – idealizacja fizyczna rzeczywistych urządzeń (maszyna prosta).
Zobaczyć Historia fizyki i Równia pochyła
Reakcja łańcuchowa
uranu 235 zainicjowana przez pojedynczy neutron Reakcja łańcuchowa – szczególny rodzaj reakcji chemicznej lub jądrowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Reakcja łańcuchowa
Reakcja jądrowa
Reakcje jądrowe – przemiany jąder atomowych wywołane ich oddziaływaniem wzajemnym bądź też ich oddziaływaniem z cząstkami elementarnymi.
Zobaczyć Historia fizyki i Reakcja jądrowa
Reakcja termojądrowa
helu-4, neutronu i energii energii kinetycznej cząstek alfa Reakcja termojądrowa, synteza jądrowa lub fuzja jądrowa – zjawisko polegające na złączeniu się dwóch lżejszych jąder w jedno cięższe.
Zobaczyć Historia fizyki i Reakcja termojądrowa
Reaktor jądrowy
Rdzeń reaktora jądrowego WWER-1000 Reaktor badawczy PULSAR, o mocy 1MW Reaktor jądrowy – urządzenie, w którym przeprowadza się z kontrolowanąszybkościąreakcje jądrowe; na obecnym etapie rozwoju nauki i techniki sąto przede wszystkim reakcje rozszczepienia jąder atomowych.
Zobaczyć Historia fizyki i Reaktor jądrowy
Redukcjonizm
Redukcjonizm – pogląd w filozofii nauki, stanowisko metodologiczne przyjmujące, że możliwe i właściwe jest wyjaśnienie i opis własności złożonego układu poprzez opis i wyjaśnienie zachowania jego części.
Zobaczyć Historia fizyki i Redukcjonizm
Relatywistyczna mechanika kwantowa
Relatywistyczna mechanika kwantowa – teoria kwantowa uwzględniająca istnienie skończonej, maksymalnej do osiągnięcia prędkości równej prędkości światła w próżni, zarówno dla ruchu cząstek, jak i propagacji oddziaływania.
Zobaczyć Historia fizyki i Relatywistyczna mechanika kwantowa
René Descartes
René Descartes, łac. Renatus Cartesius, po polsku Kartezjusz, (ur. 31 marca 1596 w La Haye en Touraine, zm. 11 lutego 1650 w Sztokholmie) – francuski uczony: matematyk, fizyk i filozof, jeden z najwybitniejszych intelektualistów XVII wieku, uznawany również za ojca filozofii nowożytnej.
Zobaczyć Historia fizyki i René Descartes
Renesans
Leonardo da Vinci św. Ignacy Loyola Marcin Luter Krzysztof Kolumb Karol V Papież Juliusz II Mikołaj Kopernik Renesans, odrodzenie („odrodzenie”) – epoka w historii kultury europejskiej, obejmująca przede wszystkim XVI wiek, określany często jako „odrodzenie sztuk i nauk” oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520.
Zobaczyć Historia fizyki i Renesans
Rewolucja francuska
Zdobycie Bastylii, 14 lipca 1789 Rewolucja francuska, Wielka Rewolucja Francuska, także wielka rewolucja – okres w historii Francji w latach 1789–1799, w którym doszło do głębokich zmian polityczno-społecznych i obalenia monarchii Burbonów.
Zobaczyć Historia fizyki i Rewolucja francuska
Rewolucja naukowa
Newton'', 1805 Rewolucja naukowa – gwałtowne przejście od jednego do drugiego sposobu widzenia świata o odmiennych założeniach i kanonach naukowości, powodujące przewartościowanie panującego w nauce paradygmatu.
Zobaczyć Historia fizyki i Rewolucja naukowa
Rezonans
Rezonans – zjawisko fizyczne zachodzące dla drgań wymuszonych, objawiające się wzrostem amplitudy drgań układu drgającego dla określonej częstotliwości siły wymuszającej.
Zobaczyć Historia fizyki i Rezonans
Richard Feynman
Richard Phillips Feynman (ur. 11 maja 1918 w Nowym Jorku, zm. 15 lutego 1988 w Los Angeles) – amerykański fizyk teoretyk; uznany w 1999 roku za jednego z dziesięciu najwybitniejszych fizyków wszech czasów.
Zobaczyć Historia fizyki i Richard Feynman
Robert Boyle
''The Sceptical Chymist'', 1661, strona tytułowa Robert Boyle (ur. 25 stycznia 1627 w Lismore w Irlandii, zm. 30 grudnia 1691 w Londynie) – brytyjskiBoyle nie był narodowości irlandzkiej, lecz synem angielskiego arystokraty, noszącego tytuł Earl of Cork, który dostał ogromne dobra w ramach przejmowania irlandzkich terenów za dynastii Tudorów; fakty te opisane sąw i w chemik i fizyk.
Zobaczyć Historia fizyki i Robert Boyle
Robert Grosseteste
Robert Grosseteste OFM (ur. ok. 1175 w Stradbroke, zm. 9 października 1253 w Buckden) – średniowieczny filozof, teolog, profesor Uniwersytetu Oksfordzkiego, biskup Lincoln, franciszkaninZ pewnościąbył blisko związany z tym zakonem, jednak jego przynależność do Braci Mniejszych nie jest pewna.
Zobaczyć Historia fizyki i Robert Grosseteste
Robert Mills
Robert L. Mills (ur. 15 kwietnia 1927 w Englewood, zm. 27 października 1999) – amerykański fizyk, specjalizujący się w kwantowej teorii pola.
Zobaczyć Historia fizyki i Robert Mills
Robert Oppenheimer
Julius Robert Oppenheimer (ur. 22 kwietnia 1904 w Nowym Jorku, zm. 18 lutego 1967 w Princeton) – amerykański fizyk, profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, dyrektor naukowy Projektu Manhattan – trwającego w czasie II wojny światowej przedsięwzięcia, mającego na celu opracowanie pierwszej broni atomowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Robert Oppenheimer
Roger Bacon
Roger Bacon (wym.; ur. ok. 1214 w Ilchester, zm. 1292 w Oksfordzie) – angielski franciszkanin, zwany doctor mirabilis (łac. dosł. „wspaniały nauczyciel”); filozof średniowieczny, uznawany za skrajnego empirystę.
Zobaczyć Historia fizyki i Roger Bacon
Roger Penrose
Parkietaż Penrose’a Sir Roger Penrose (ur. 8 sierpnia 1931 w Colchesterze) – brytyjski naukowiec: fizyk teoretyk, matematyk, filozof nauki i jej popularyzator, noblista; profesor matematyki na Uniwersytecie Oksfordzkim, członek Towarzystwa Królewskiego w Londynie (ang. Royal Society).
Zobaczyć Historia fizyki i Roger Penrose
Royal Medal
Król Jerzy IV Hanowerski (1821) Medal Królewski (The Queen’s Medal) – jedna z nagród naukowych przyznawanych dorocznie przez Towarzystwo Królewskie w Londynie (ang. Royal Society of London).
Zobaczyć Historia fizyki i Royal Medal
Royal Society
Siedziba Royal Society w Londynie The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge (pol. Królewskie Towarzystwo w Londynie dla Rozszerzania Wiedzy o Przyrodzie) popularnie nazywane The Royal Society, pol.
Zobaczyć Historia fizyki i Royal Society
Rozmaitość riemannowska
Rozmaitość riemannowska (przestrzeń Riemanna) – rzeczywista rozmaitość różniczkowa M wymiaru n, w której zdefiniowana jest odległość (metryka) pomiędzy punktami w następujący sposób: (1) jeżeli wprowadzi się w rozmaitości M układ współrzędnych krzywoliniowych, tak że każdy punkt rozmaitości ma określone współrzędne \mathbf.
Zobaczyć Historia fizyki i Rozmaitość riemannowska
Rozpad beta
Rozpad beta – sposób rozpadu jądra atomowego zachodzący poprzez oddziaływanie słabe, którego skutkiem jest przemiana nukleonu w inny nukleon, a co za tym idzie, nuklidu w inny nuklid.
Zobaczyć Historia fizyki i Rozpad beta
Rozszczepienie jądra atomowego
''n'' Rozszczepienie jądra atomowego – przemiana jądrowa polegająca na rozpadzie jądra na co najmniej dwa fragmenty o zbliżonych masach.
Zobaczyć Historia fizyki i Rozszczepienie jądra atomowego
Rozumowanie indukcyjne
Indukcja (łac. inductio, wprowadzenie) – typ rozumowania redukcyjnego, stanowiący wnioskowanie o prawdziwość danej racji, będącej wynikiem procesu wnioskowania metodąpoznania „od szczegółu do ogółu”, wynikający z prawdziwości następstw będących przesłankami.
Zobaczyć Historia fizyki i Rozumowanie indukcyjne
Ruch (filozofia)
Ruch (łac. motus, motio) – w filozofii nowożytnej zmiana miejsca w przestrzeni względem jakiegoś punktu stałego lub uważanego za taki.
Zobaczyć Historia fizyki i Ruch (filozofia)
Ruch (fizyka)
Ruch w fizyce – zmiana położenia ciała odbywająca się w czasie względem określonego układu odniesienia.
Zobaczyć Historia fizyki i Ruch (fizyka)
Ruch obrotowy Ziemi
Animacja przedstawiająca ruch obrotowy Ziemi url.
Zobaczyć Historia fizyki i Ruch obrotowy Ziemi
Ruch peryhelium
Ruch peryhelium orbitującego ciała. Na niebiesko oznaczono przemieszczające się peryhelium Chwilowa eliptyczna orbita w porównaniu z orbitąpoczątkowąRuch peryhelium (ruch peryhelionowy; ogólniej ruch perycentrum) – efekt zmiany położenia peryhelium ciała orbitującego wokół Słońca.
Zobaczyć Historia fizyki i Ruch peryhelium
Rząd wielkości
Rząd wielkości – najbliższa wartości liczby potęga liczby 10, czyli najbliższa liczba całkowita wartości jej logarytmu dziesiętnego.
Zobaczyć Historia fizyki i Rząd wielkości
Samuel Earnshaw
Samuel Earnshaw (ur. 1 lutego 1805 w Sheffield, zm. 6 grudnia 1888 tamże) – angielski duchowny, nauczyciel i uczony, matematyk i fizyk; znany z istotnego wkładu do fizyki matematycznej, twórca twierdzenia nazwanego jego imieniem.
Zobaczyć Historia fizyki i Samuel Earnshaw
Scholastyka (filozofia)
Mistrz i uczniowie (1464) Scholastyka – termin wieloznaczny.
Zobaczyć Historia fizyki i Scholastyka (filozofia)
Sejsmologia
płyt tektonicznych Ziemi Sejsmologia (z gr. seismós trzęsienie i logos nauka) – dział geofizyki zajmujący się badaniem trzęsień ziemi oraz rozchodzenia się fal sejsmicznych wewnątrz Ziemi.
Zobaczyć Historia fizyki i Sejsmologia
Sekunda
Sekundy odmierzane przez wskazówkę zegarka (wskazówka sekundowa jest rozmyta) Sekunda, oznaczenie s, skrót sek. – jednostka czasu, jednostka podstawowa większości układów jednostek miar np.
Zobaczyć Historia fizyki i Sekunda
Selenografia
Johanna Hieronymusa Schrötera ''Fragmenty selenograficzne'' (1791) Selenografia (stgr., Selḗnē – Księżyc; bogini i uosobienie Księżyca w mitologii,, gráphō – pisać) – dziedzina astronomii zajmująca się badaniem (opisem) powierzchni Księżyca (naturalnego satelity Ziemi).
Zobaczyć Historia fizyki i Selenografia
Sheldon Lee Glashow
Sheldon Lee Glashow (ur. 5 grudnia 1932 w Nowym Jorku) – amerykański fizyk teoretyk, noblista, profesor uniwersytetów Stanforda, Berkeley i Harvarda.
Zobaczyć Historia fizyki i Sheldon Lee Glashow
Shin’ichirō Tomonaga
– japoński fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1965.
Zobaczyć Historia fizyki i Shin’ichirō Tomonaga
Siła bezwładności
Siła bezwładności (siła inercji, siła pozorna) – siła pojawiająca się w nieinercjalnym układzie odniesienia, będąca wynikiem przyspieszenia tego układu.
Zobaczyć Historia fizyki i Siła bezwładności
Siła dośrodkowa
Siła dośrodkowa F_s w ruchu po elipsie Siła dośrodkowa – w fizyce siła powodująca zakrzywianie toru ruchu ciała, skierowana wzdłuż normalnej (prostopadle) do toru, w stronę środka jego krzywizny.
Zobaczyć Historia fizyki i Siła dośrodkowa
Simon Stevin
Żaglowóz Simona Stevina Simon Stevin (ur. 1548 w Brugii, zm. w lutym 1620 w Hadze) – flamandzki uczony: matematyk, fizyk i inżynier-wynalazca.
Zobaczyć Historia fizyki i Simon Stevin
Sonda kosmiczna
Artystyczne wyobrażenie sondy Pioneer Venus 1 na orbicie Wenus Sonda kosmiczna – bezzałogowy, prawie zawsze zautomatyzowany statek kosmiczny przeznaczony do prowadzenia badań naukowych w przestrzeni pozaziemskiej.
Zobaczyć Historia fizyki i Sonda kosmiczna
Spadek swobodny
Spadek swobodny – ruch odbywający się wyłącznie pod wpływem ciężaru (siły grawitacji), bez oporów ośrodka.
Zobaczyć Historia fizyki i Spadek swobodny
Spektroskopia
Spektroskopia, spektrometria – nauka o powstawaniu i interpretacji widm, uzyskanych w wyniku oddziaływań wszelkich rodzajów promieniowania na materię rozumianąjako zbiorowisko atomów i cząsteczek.
Zobaczyć Historia fizyki i Spektroskopia
Stała grawitacji
Stała grawitacji (oznaczenie: G) – stała fizyczna służąca do opisu pola grawitacyjnego.
Zobaczyć Historia fizyki i Stała grawitacji
Stałe fizyczne
Stała fizyczna (łac. constans) – wielkość fizyczna, która nie zmienia się w czasie i przestrzeni.
Zobaczyć Historia fizyki i Stałe fizyczne
Stany Zjednoczone
Stany Zjednoczone Ameryki, Stany Zjednoczone, potocznie Ameryka (ang. United States of America, USA; United States, US; pot. America), do 11 lipca 1778 r. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej – państwo federacyjne w Ameryce Północnej składające się z 50 stanów, graniczące z Kanadąod północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.
Zobaczyć Historia fizyki i Stany Zjednoczone
Starożytna Grecja
Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach mórz Egejskiego i Jońskiego, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego.
Zobaczyć Historia fizyki i Starożytna Grecja
Statyka płynów
Statyka płynów – dział mechaniki płynów zajmujący się płynami nieporuszającymi się.
Zobaczyć Historia fizyki i Statyka płynów
Statystyka matematyczna
Statystyka matematyczna – dział statystyki, używający teorii prawdopodobieństwa i innych działów matematyki do rozwijania statystyki z czysto matematycznego punktu widzenia.
Zobaczyć Historia fizyki i Statystyka matematyczna
Stephen Gray
Stephen Gray (ur. w grudniu 1666 w Canterbury, zm. 7 lutego 1736 w Londynie) – angielski barwiarz, astronom amator i naukowiec, który jako pierwszy prowadził systematyczne eksperymenty nad przewodnictwem elektrycznym.
Zobaczyć Historia fizyki i Stephen Gray
Stephen Hawking
Stephen William Hawking (ur. 8 stycznia 1942 w Oksfordzie, zm. 14 marca 2018 w Cambridge) – brytyjski fizyk teoretyczny i matematyczny, profesor Uniwersytetu w Cambridge na katedrze Lucasa (1979–2009) oraz w Kalifornijskim Instytucie Technicznym w Pasadenie, związany też z Perimeter Institute for Theoretical Physics (Waterloo, Ontario).
Zobaczyć Historia fizyki i Stephen Hawking
Steven Weinberg
Steven Weinberg (ur. 3 maja 1933 w Nowym Jorku, zm. 23 lipca 2021 w Austin) – amerykański fizyk teoretyk, noblista.
Zobaczyć Historia fizyki i Steven Weinberg
Stowarzyszenie
Stowarzyszenie – organizacja społeczna (zrzeszenie) powoływana przez grupę osób mających wspólne cele lub zainteresowania.
Zobaczyć Historia fizyki i Stowarzyszenie
Super-Kamiokande
Makieta komory z detektorem Super-Kamiokande albo Super-K – wodny detektor promieniowania Czerenkowa o masie 50 000 ton, znajdujący się w kopalni niedaleko miejscowości Kamioka w Japonii.
Zobaczyć Historia fizyki i Super-Kamiokande
Supergrawitacja
Supergrawitacja (skrót: SUGRA z) – fizyczna teoria pola łącząca supersymetrię z ogólnąteoriąwzględności.
Zobaczyć Historia fizyki i Supergrawitacja
Superpozycja
Superpozycja – własność rozwiązań równania różniczkowego przejawiająca się w tym, że suma dwóch rozwiązań także jest rozwiązaniem równania.
Zobaczyć Historia fizyki i Superpozycja
System filozoficzny
System filozoficzny jest terminem funkcjonującym w co najmniej trzech znaczeniach.
Zobaczyć Historia fizyki i System filozoficzny
Szczególna teoria względności
Lejdzie Szczególna teoria względności (STW) – teoria fizyczna stworzona przez Alberta Einsteina w 1905 rokuSpekulowano o tym, że współautorkąSTW mogła być pierwsza żona Alberta Einsteina – Mileva Marić – jednak te hipotezy zostały odrzucone.
Zobaczyć Historia fizyki i Szczególna teoria względności
Szereg Fouriera
Szereg Fouriera – szereg pozwalający rozłożyć funkcję okresową, spełniającąwarunki Dirichleta, na sumę funkcji trygonometrycznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Szereg Fouriera
Szkoła elejska
Szkoła eleacka (inaczej eleaci) – starożytna szkoła filozoficzna, biorąca swojąnazwę od greckiej kolonii w Elei.
Zobaczyć Historia fizyki i Szkoła elejska
Szpiedzy atomowi
Klaus Fuchs, uważany za jednego z najważniejszych „szpiegów atomowych” ze względu na szeroki dostęp do tajnych danych naukowych i umiejętność ich odczytywania. Zdjęcie z identyfikatora, który Klaus Fuchs nosił w czasie pobytu w Los Alamos National Laboratory. Szpiedzy atomowi lub atomowi szpiedzy – terminy odnoszące się do obywateli Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Kanady, oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Związku Radzieckiego w czasie II wojny światowej i we wczesnym okresie zimnej wojny.
Zobaczyć Historia fizyki i Szpiedzy atomowi
Sztuka
Józef Mehoffer: ''Dziwny ogród'', 1903, olej na płótnie architektonicznej cukierniczej Tekst w języku quenya, stworzonym przez J.R.R. Tolkiena w celach artystycznych. Na górze znajduje się zapis alfabetem tengwar wynalezionym w takim samym celu. muzyki Sztuka – różnie definiowany element kultury, przejawiający się utworami, w tym dziełami sztuki.
Zobaczyć Historia fizyki i Sztuka
Tales z Miletu
Tales z Miletu (gr. Thales ho Milesios; VII/VI w. p.n.e.) – grecki uczony: filozof, matematyk i astronom okresu przedsokratejskiego, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody.
Zobaczyć Historia fizyki i Tales z Miletu
Tanzania
Tanzania, Zjednoczona Republika Tanzanii (suahili Jamhuri ya Muungano wa Tanzania) – państwo we wschodniej Afryce powstałe z połączenia dawnych kolonii brytyjskich: Tanganiki (do I wojny światowej niemieckiej) oraz brytyjskiego Zanzibaru, co symbolizowała nazwa utworzona z pierwszych sylab nazw obu krajów TAN+ZAN.
Zobaczyć Historia fizyki i Tanzania
Tarcie (fizyka)
Rozkład sił z uwzględnieniem siły tarcia Tarcie (pojęcie fizyczne, jeden z oporów ruchu) – całość zjawisk fizycznych towarzyszących przemieszczaniu się względem siebie dwóch ciał fizycznych, stykających się ze sobą(tarcie zewnętrzne) lub elementów tego samego ciała (tarcie wewnętrzne) i powodujących rozpraszanie energii podczas ruchu.
Zobaczyć Historia fizyki i Tarcie (fizyka)
Tautochrona (fizyka)
300x300px Tautochrona (gr. ταυτoς tautos, taki sam + χρovoς chronos, czas) – linia krzywa, po której masa punktowa pod wpływem stałej siły ciężkości stacza się do najniższego punktu krzywej w takim samym czasie, niezależnie od punktu startowego na tej krzywej.
Zobaczyć Historia fizyki i Tautochrona (fizyka)
Tęcza
Podwójna tęcza Kanadzie. Tęcza powstała na kroplach wody rozpryskiwanych przez okręt gaśniczy „Strażak”. Tęcza w fontannie Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne (fotometeor), występujące w postaci charakterystycznego wielobarwnego łuku powstającego w wyniku rozszczepienia światła widzialnego, zwykle promieniowania słonecznego, załamującego się i odbijającego wewnątrz licznych kropli wody (np.
Zobaczyć Historia fizyki i Tęcza
Technika
Technika (technē „sztuka, rzemiosło, kunszt, umiejętność”) – wytwarzanie zjawisk i przedmiotów niewystępujących naturalnie w przyrodzie.
Zobaczyć Historia fizyki i Technika
Technika śledcza
Technika śledcza, technika kryminalistyczna – dział kryminalistyki, zajmujący się opracowywaniem metod oraz szukaniu nowych środków wykorzystywanych w walce z przestępczością.
Zobaczyć Historia fizyki i Technika śledcza
Tektonika płyt
Mapa płyt tektonicznych Tektonika płyt (teoria wędrówki płyt tektonicznych, z tekton „budujący”) – dominująca współcześnie teoria tłumacząca wielkoskalowe ruchy ziemskiej litosfery, w szczególności przejawiające się w obserwowanym zjawisku dryfu kontynentalnego, powstawania gór, rozmieszczeniu stref sejsmicznych i inne.
Zobaczyć Historia fizyki i Tektonika płyt
Telekomunikacja
Telekomunikacja – dziedzina techniki i nauki, zajmująca się transmisjąinformacji na odległość przy użyciu środków łączności.
Zobaczyć Historia fizyki i Telekomunikacja
Teleskop
Mały refrakcyjny teleskop optyczny Nowym Meksyku (USA) Teleskop (gr. tēle-skópos – daleko widzący) – narzędzie, które służy do obserwacji odległych obiektów poprzez zbieranie promieniowania elektromagnetycznego (np. światła widzialnego).
Zobaczyć Historia fizyki i Teleskop
Teleskop kosmiczny
Kosmiczny Teleskop Hubble'a Teleskop kosmiczny – teleskop wyniesiony w przestrzeń kosmicznąw celu zwiększenia precyzji lub umożliwienia obserwacji w zakresie widma promieniowania zatrzymywanego przez atmosferę Ziemi.
Zobaczyć Historia fizyki i Teleskop kosmiczny
Teleskop zwierciadlany
Dwusystemowy (Cassegrain/Newton) teleskop zwierciadlany o średnicy 24 cale, na wystawie w Instytucie Franklina Teleskop zwierciadlany, teleskop lustrzany, reflektor – teleskop optyczny, używający zwierciadeł, zamiast soczewek, do skupiania światła.
Zobaczyć Historia fizyki i Teleskop zwierciadlany
Temperatura
helu przedstawiony jest proporcjonalnie do odległości między cząsteczkami jakie sąprzy ciśnieniu 136 atmosfer. Prędkość ruchu, odpowiadająca temperaturze pokojowej, została spowolniona dwa biliony razy lub odpowiada temperaturze 0,0003 K. Temperatura – jedna z podstawowych wielkości fizycznych (parametrów stanu) w termodynamice.
Zobaczyć Historia fizyki i Temperatura
Tensor
Tensor – obiekt matematyczny będący uogólnieniem pojęcia wektoraWektora w sensie „szkolnym”.
Zobaczyć Historia fizyki i Tensor
Teodoryk z Freibergu
Ilustracja z dzieła ''De iride'' Teodoryk z Freibergu (niem. Dietrich von Freiberg, łac. Theodoricus de Vriberg, zm. ok. 1311) – niemiecki duchowny katolicki oraz uczony; fizyk doświadczalny, teolog, członek zakonu dominikanów.
Zobaczyć Historia fizyki i Teodoryk z Freibergu
Teoria BCS
Teoria BCS – mikroskopowa teoria nadprzewodnictwa ogłoszona w 1957 roku przez Johna Bardeena, Leona Coopera i Roberta Shrieffera.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria BCS
Teoria cieplika
Cieplik (termin wprowadzony przez Jędrzeja Śniadeckiego jako tłumaczenie fr. calorique) – według przekonań uczonych przełomu XVIII i XIX w. niezniszczalna i nieważka substancja odpowiedzialna za istnienie ciepła.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria cieplika
Teoria Fermiego
Teoria Fermiego, to teoria oddziaływań słabych stworzona w 1932 roku przez Enrico Fermiego w celu wyjaśnienia rozpadu beta.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria Fermiego
Teoria grawitacji Le Sage’a
Teoria grawitacji Le Sage'a jest kinetycznąteoriągrawitacji, zaproponowanąpierwotnie w 1690 roku przez Nicolasa Fatio de Duilliera, a następnie w 1748 przez Georgesa-Louisa Le Sage.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria grawitacji Le Sage’a
Teoria grup
Grupa Rubika to przykład obiektu badanego przez teorię grup. grupy wolnej ''F''2 Teoria grup – dział matematyki wyższej, konkretniej algebry abstrakcyjnej, badający grupy.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria grup
Teoria liczb
Czeski znaczek pocztowy upamiętniający wielkie twierdzenie Fermata i jego dowód przez Andrew Wilesa Teoria liczb – dziedzina matematyki badająca własności niektórych typów liczbLiczby kardynalne i porządkowe sąbadane przez teorię mnogości.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria liczb
Teoria oddziaływań elektrosłabych
Teoria oddziaływań elektrosłabych (teoria małej unifikacji) – kwantowa teoria pola opisująca oddziaływania słabe oraz elektromagnetyczne.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria oddziaływań elektrosłabych
Teoria pola (fizyka)
Teoria pola – dział fizyki badający pola fizyczne, czyli obszary w których występujązjawiska fizyczne oraz wypracowujący metody tego badania.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria pola (fizyka)
Teoria potencjału
poziomicami (izoliniami ekwipotencjalnymi) Pole dwóch ładunków odpychających się; linie pola zaznaczono na czarno, a linie ekwipotencjalne – na czerwono Teoria potencjału – dział analizy matematycznej związany z teoriąliniowych równań różniczkowych cząstkowych rzędu drugiego.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria potencjału
Teoria sprężystości
Teoria sprężystości, elastomechanika – dział mechaniki ośrodków ciągłych badający odkształcenia sprężyste ciał stałych, powstałe pod wpływem działania sił zewnętrznych i innych czynników np.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria sprężystości
Teoria strun
Poziomy:1. Makroskopowy2. Molekularny3. Atomowy4. Subatomowy – elektrony5. Subatomowy – kwarki6. Strunowy supergrawitacji Teoria strun (TS) – koncepcja w fizyce teoretycznej, zgodnie z którą.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria strun
Teoria węzłów
Węzeł trójlistny (trójlistnik albo ''koniczynka'' oznaczony jako 31) to najprostszy węzeł nietrywialny Splot Hopfa to najprostszy splot nietrywialny Przykład supła trywialnego oznaczanego jako (0) Teoria węzłów – dział topologii zajmujący się badaniem związanym z zagadnieniami i własnościami węzłów i splotów, a także supłów zaproponowanych przez Johna H.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria węzłów
Teoria Wielkiej Kraksy
Teoria Wielkiej Kraksy – hipoteza powstania Wszechświata.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria Wielkiej Kraksy
Teoria wszystkiego
Teoria wszystkiego (TW) (ToE) – hipotetyczna teoria opisująca w sposób spójny wszystkie zjawiska fizyczne i pozwalająca przewidzieć wynik dowolnego doświadczenia fizycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria wszystkiego
Teoria względności
Zakrzywienie czasoprzestrzeni wywołane masąZiemi Teoria względności (Alberta Einsteina) – nazwa dwóch klasycznych teorii fizycznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria względności
Teoria zimy nuklearnej
Teoria zimy nuklearnej – hipoteza ochłodzenia klimatu wywołanych przez prowadzonąna dużąskalę wojnę jądrową.
Zobaczyć Historia fizyki i Teoria zimy nuklearnej
Teorie eteru
Teorie eteru — propozycje istnienia eteru (od gr. „górne powietrze” lub „czyste, świeże powietrze”, American Heritage Dictionary of the English Language.), ośrodka wypełniającego przestrzeń, substancję lub pole, niezbędnego jako medium transmisyjne dla rozchodzenia się sił elektromagnetycznych lub grawitacyjnych.
Zobaczyć Historia fizyki i Teorie eteru
Teorie wielkiej unifikacji
Teorie wielkiej unifikacji (GUT z ang. Grand Unification Theory) – teorie łączące chromodynamikę kwantowąi teorię oddziaływań elektrosłabych.
Zobaczyć Historia fizyki i Teorie wielkiej unifikacji
Teorie zmiennych ukrytych
Teorie zmiennych ukrytych, teorie ukrytych parametrów – grupa nieortodoksyjnych podejść do teorii kwantów, które eliminująparadoks pomiaru obecny w tzw.
Zobaczyć Historia fizyki i Teorie zmiennych ukrytych
Termodynamika
Termodynamika – dział fizyki zajmujący się badaniem energetycznych efektów wszelkich przemian fizycznych i chemicznych, które wpływająna zmiany energii wewnętrznej analizowanych układów.
Zobaczyć Historia fizyki i Termodynamika
Termometr
Elektroniczny termometr lekarski Alkoholowy termometr zaokienny Termometr meteorologiczny, minimalno-maksymalny Termometr – przyrząd do pomiaru temperatury metodąpośrednią, na podstawie zmiany pod wpływem temperatury właściwości termometrycznej ciała termometrycznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Termometr
Thomas Young
Thomas Young (ur. 13 czerwca 1773 w Milverton (hrabstwo Somerset), zm. 10 maja 1829 w Londynie) – angielski lekarz i naukowiec: fizyk doświadczalny, fizjolog oraz językoznawca-egiptolog; poliglota.
Zobaczyć Historia fizyki i Thomas Young
Totalitaryzm
III Rzeszy, 1938 Totalitaryzm (dawniej też: totalizm, – cały, całkowity) – system polityczny, w którym jednostka jest całkowicie podporządkowana państwu, przeciwstawia jednostkę państwu i charakteryzuje się ekstremalnąingerencjąw życie publiczne i prywatne.
Zobaczyć Historia fizyki i Totalitaryzm
Towarzystwo naukowe
Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (2021) Towarzystwo naukowe, dawniej także towarzystwo przyjaciół nauk – stowarzyszenie pracowników nauki i innych osób zajmujących się działalnościąnaukowąw celu prowadzenia działalności naukowej i popierania nauki.
Zobaczyć Historia fizyki i Towarzystwo naukowe
Transformacja Fouriera
transformaty Fouriera Transformacja Fouriera – pewien operator liniowy określany na pewnych przestrzeniach funkcyjnych, elementami których mogąbyć funkcje n zmiennych rzeczywistych.
Zobaczyć Historia fizyki i Transformacja Fouriera
Transformacja Galileusza
Transformacja Galileusza – jest to transformacja współrzędnych przestrzennych i czasu z jednego układu odniesienia do innego, poruszającego się ruchem jednostajnym prostoliniowym względem pierwszego.
Zobaczyć Historia fizyki i Transformacja Galileusza
Trinity (test nuklearny)
język.
Zobaczyć Historia fizyki i Trinity (test nuklearny)
Trzecia zasada termodynamiki
Trzecia zasada termodynamiki, zasada Nernsta, teoremat cieplny Nernsta może być sformułowana jako postulat: nie można za pomocąskończonej liczby kroków uzyskać temperatury zera bezwzględnego (zero kelwinów), jeżeli za punkt wyjścia obierzemy niezerowątemperaturę bezwzględną.
Zobaczyć Historia fizyki i Trzecia zasada termodynamiki
Tube Alloys
Tube Alloys – kryptonim programu budowy broni jądrowej prowadzonego w Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Tube Alloys
Tunel czasoprzestrzenny
Tunel czasoprzestrzenny (ang. wormhole), początkowo też nazywany mostem Einsteina-Rosena – hipotetyczna właściwość topologiczna czasoprzestrzeni będąca rodzajem „skrótu” pomiędzy co najmniej dwoma obszarami Wszechświata lub rodzajem mostu łączącego wszechświaty.
Zobaczyć Historia fizyki i Tunel czasoprzestrzenny
Twierdzenie Earnshawa
Twierdzenie Earnshawa powstało w 1842 roku, jego twórcąbył Samuel Earnshaw.
Zobaczyć Historia fizyki i Twierdzenie Earnshawa
Twierdzenie o osobliwościach
Twierdzenie o osobliwościach – grupa różnych stwierdzeń dotyczących osobliwości, w tym kosmologicznych.
Zobaczyć Historia fizyki i Twierdzenie o osobliwościach
Tycho Brahe
Tycho Brahe (właśc. Tyge Ottesen Brahe, także (mylnie) Tycho de Brahe; ur. 14 grudnia 1546 w zamku Knutstorp, zm. 24 października 1601 w Pradze) – duński astronom, znany głównie jako twórca geoheliocentrycznego modelu Układu Słonecznego, zwanego też tychońskim; łączącego elementy wcześniejszych modeli – heliocentryzmu Kopernika i geocentryzmu Ptolemeusza.
Zobaczyć Historia fizyki i Tycho Brahe
Układ inercjalny
Układ inercjalny (inaczej inercyjny, z łac. inertia „bezwładność”) – układ odniesienia, w którym każde ciało, niepodlegające zewnętrznemu oddziaływaniu z innymi ciałami, porusza się bez przyspieszenia (tzn. ruchem jednostajnym prostoliniowym) lub pozostaje w spoczynku.
Zobaczyć Historia fizyki i Układ inercjalny
Układ równań liniowych
Układ równań liniowych – koniunkcja pewnej liczby (być może nieskończonej) równań liniowych, czyli równań pierwszego rzędu.
Zobaczyć Historia fizyki i Układ równań liniowych
Układ Słoneczny
Słońce, planety i planety karłowate Układu Słonecznego; wielkości w skali, odległości nie zachowująskalihttp://www.phrenopolis.com/perspective/solarsystem/ Grafika przedstawiająca Słońce i planety z zachowaniem skali zarówno odległości, jak i ich wielkości.. Układ Słoneczny – układ planetarny w Drodze Mlecznej, składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich: ośmiu planetW styczniu 2016 roku opublikowano pracę, która wykazuje duże prawdopodobieństwo istnienia dziewiątej planety o masie rzędu 10 mas Ziemi poza orbitąNeptuna.
Zobaczyć Historia fizyki i Układ Słoneczny
Układ SI
Układ SI, właściwie Międzynarodowy Układ Jednostek Miar (SI) – znormalizowany układ jednostek miar zatwierdzony w 1960 (później modyfikowany) przez GeneralnąKonferencję Miar na XI Generalnej Konferencji Miar.
Zobaczyć Historia fizyki i Układ SI
Ultrafiolet
Ultrafiolet, nadfiolet, promieniowanie ultrafioletowe, promieniowanie nadfioletowe (skrót UV) – promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 10 nm do 400 nm (niektóre źródła za ultrafiolet przyjmujązakres 100–400 nm), niewidzialne dla człowieka.
Zobaczyć Historia fizyki i Ultrafiolet
Unifikacja (fizyka)
Unifikacja w fizyce ma dwa znaczenia.
Zobaczyć Historia fizyki i Unifikacja (fizyka)
Uran
Uran − gazowy olbrzym, siódma od Słońca planeta Układu Słonecznego, trzecia pod względem wielkości i czwarta pod względem masy.
Zobaczyć Historia fizyki i Uran
Uranverein
Uranverein – stowarzyszenie niemieckich naukowców zajmujących się badaniem wojskowego wykorzystania energii jądrowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Uranverein
Wahadło Foucaulta
Wahadło Foucaulta w Panteonie w Paryżu Wahadło Foucaulta w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie Wahadło Foucaulta – wahadło mające możliwość wahań w dowolnej płaszczyźnie pionowej.
Zobaczyć Historia fizyki i Wahadło Foucaulta
Wektor
Ilustracja wektora Wektor – obiekt matematyczny opisywany za pomocąwielkości: modułu (nazywanego też – zdaniem niektórych niepoprawnie – długościąlub (wartością), kierunku wraz ze zwrotem (określającym orientację wzdłuż danego kierunku); istotny przede wszystkim w matematyce elementarnej, inżynierii i fizyce.
Zobaczyć Historia fizyki i Wektor
Wenus
Wenus – druga pod względem odległości od Słońca planeta Układu Słonecznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Wenus
Werner Heisenberg
Werner Karl Heisenberg (ur. 5 grudnia 1901 w Würzburgu, zm. 1 lutego 1976 w Monachium) – niemiecki fizyk teoretyk, filozof nauki i jej popularyzator, noblista.
Zobaczyć Historia fizyki i Werner Heisenberg
Widmo (spektroskopia)
Liniowe widmo emisyjne azotu Widmo spektroskopowe – zarejestrowany obraz promieniowania rozłożonego na poszczególne częstotliwości, długości fal lub energie.
Zobaczyć Historia fizyki i Widmo (spektroskopia)
Widzialny Wszechświat
Widzialny (obserwowalny) Wszechświat – obszar Wszechświata, wraz ze znajdującąsię w nim materią, który jest możliwy do zaobserwowania z Ziemi na chwilę obecną.
Zobaczyć Historia fizyki i Widzialny Wszechświat
Wielka Brytania
Wielka Brytania lub Zjednoczone KrólestwoW języku angielskim nazwąpaństwa jest (Zjednoczone Królestwo), podczas gdy nazwa (Wielka Brytania) odnosi się wyłącznie do Anglii, Szkocji i Walii (bez Irlandii Północnej) – zob.
Zobaczyć Historia fizyki i Wielka Brytania
Wielki Wybuch
osobliwość początkową. Linia czasu metrycznego rozszerzania przestrzeni, gdzie przestrzeń, włączając hipotetyczne, nieobserwowalne części wszechświata, jest przedstawiona na każdym etapie jako sekcje okręgów. Po lewej stronie zachodzi dramatyczne rozszerzenie w epoce inflacji; a w centrum ekspansja przyspiesza (koncepcja artysty; ani czas, ani wielkość nie sąna skali).
Zobaczyć Historia fizyki i Wielki Wybuch
Wielki Zderzacz Hadronów
nadprzewodzące elektromagnesy Lokalizacja miejsca eksperymentu Wielki Zderzacz Hadronów (LHC) – największy na świecie akcelerator cząstek (hadronów), znajdujący się w Europejskim Ośrodku Badań Jądrowych CERN w pobliżu Genewy.
Zobaczyć Historia fizyki i Wielki Zderzacz Hadronów
Wielkie Odbicie
mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) Wielkie Odbicie (z ang. Big Bounce) – teoretyczny model cyklicznego powstawania i zapadania się Wszechświata.
Zobaczyć Historia fizyki i Wielkie Odbicie
Wieloświat
Wieloświat (metawszechświat, multiświat, multiwszechświat, superwszechświat, ultrawszechświat, multiwersum) – hipotetyczny zbiór wszelkich możliwych wszechświatów, zawierający w sobie wszystko inne (w tym wszystkie możliwe, potencjalne – niezależnie od rozważanych czasoprzestrzeni lub wymiarów, w których się znajdują– wszechświaty; w tym także tak zwane wszechświaty równoległe).
Zobaczyć Historia fizyki i Wieloświat
Wilhelm Röntgen
Uniwersytet w Würzburgu (1895–1900) Wilhelm Conrad Röntgen (ur. 27 marca 1845 w Lennep, zm. 10 lutego 1923 w Monachium) – niemiecki fizyk, laureat pierwszej Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1901), przyznanej „w uznaniu zasług, które oddał przez odkrycie promieni nazwanych jego nazwiskiem”.
Zobaczyć Historia fizyki i Wilhelm Röntgen
Willebrord Snell
Willebrord Snell (ur. 1580 w Lejdzie, zm. 30 października 1626 tamże) znany także jako Snellius lub Snel van Royen – holenderski naukowiec: matematyk, fizyk i astronom.
Zobaczyć Historia fizyki i Willebrord Snell
William Gilbert (fizyk)
Elżbiecie I zjawisko magnetyzmu. Hiszpański kompas z XVIII wieku. Praktyczne wykorzystanie kompasu w żegludze dalekomorskiej zwiększyło zainteresowanie magnetyzmem. William Gilbert (ur. 24 maja 1544 w Clare, zm. w Londynie) – angielski fizyk i lekarz, europejski odkrywca zjawiska magnetyzmu ziemskiego, indukcji magnetycznej i elektryzowania się ciał na skutek tarcia.
Zobaczyć Historia fizyki i William Gilbert (fizyk)
William Herschel
Teleskop Herschela Frederick William Herschel, właściwie Friedrich Wilhelm Herschel (ur. 15 listopada 1738 w Hanowerze, zm. 25 sierpnia 1822 w Slough) – brytyjsko-niemiecki astronom, konstruktor teleskopów i kompozytor, znany z wielu odkryć astronomicznych, a szczególnie z odkrycia Urana.
Zobaczyć Historia fizyki i William Herschel
William Lawrence Bragg
William Lawrence Bragg, Lawrence Bragg (ur. 31 marca 1890 w Adelaide, Australia, zm. 1 lipca 1971 w Ipswich, Wielka Brytania) – australijski fizyk, laureat Nagrody Nobla, którąotrzymał wraz z ojcem, Williamem Henrym Braggiem, za zasługi w badaniu struktury krystalicznej za pomocąpromieniowania rentgenowskiego.
Zobaczyć Historia fizyki i William Lawrence Bragg
William Thomson
William Thomson, 1.
Zobaczyć Historia fizyki i William Thomson
Witelon
Strona tytułowa ''Vitellonis Thuringopoloni opticae libri decem'' (Bazylea 1572) Witelon, inne formy imienia: Witelo, Witello, Vitellio, Vitelo, Vitello, Vitello Thuringopolonis (ur. około 1230 na Śląsku legnicko-wrocławskim, zm. pomiędzy 1280 a kwietniem 1314) – polski mnich i uczony: fizyk, matematyk i filozof, znany z prac nad optykąi psychologiąspostrzegania.
Zobaczyć Historia fizyki i Witelon
Wojna jądrowa
Wybuch broni jądrowej nad Nagasaki, 9 sierpnia 1945 Wojna jądrowa – użycie broni jądrowej na masowąskalę w trakcie działań wojennych.
Zobaczyć Historia fizyki i Wojna jądrowa
Wolfgang Pauli
Wolfgang Pauli (ur. 25 kwietnia 1900 w Wiedniu, zm. 15 grudnia 1958 w Zurychu) – szwajcarski fizyk pochodzenia austriackiego, noblista.
Zobaczyć Historia fizyki i Wolfgang Pauli
Współczynnik załamania
Współczynnik załamania – miara zmiany prędkości rozchodzenia się fali w danym ośrodku w stosunku do jej prędkości w ośrodku odniesienia.
Zobaczyć Historia fizyki i Współczynnik załamania
Wszechświat
mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) gwiazdy, 26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Wszechświat – wszystko, co istnieje fizycznie: cała czasoprzestrzeń oraz wszystkie wypełniające jąformy energii jak materia i pola fizyczne; synonim słów „natura” i „przyroda”.
Zobaczyć Historia fizyki i Wszechświat
Wyścig zbrojeń
Wyścig zbrojeń – popularne określenie na wzajemne, dwustronne i spiralne (wzajemnie się rozkręcające) zbrojenia prowadzone przez wrogie sobie państwa, lub obozy polityczne z myśląo potencjalnym konflikcie zbrojnym.
Zobaczyć Historia fizyki i Wyścig zbrojeń
Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (FUW) – wydział Uniwersytetu Warszawskiego prowadzący badania naukowe i kształcący (studia I, II i III stopnia) w dziedzinach.
Zobaczyć Historia fizyki i Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
Wyspa stabilności
Trójwymiarowa wizualizacja trwałości izotopów w zależności od liczby neutronów i protonów w jądrze. Wyspa stabilności (''Island of Stability'') znajduje się tu w okolicach przecięcia współrzędnych N.
Zobaczyć Historia fizyki i Wyspa stabilności
Yoshio Nishina
Yoshio Nishina Yoshio Nishina, Llewellyn Thomas i Friedrich Hund, Kopenhaga 1926 – japoński fizyk.
Zobaczyć Historia fizyki i Yoshio Nishina
Zagadnienie Cauchy’ego
Zagadnienie Cauchy’ego, zagadnienie początkowe, problem Cauchy'ego – zagadnienie polegające na znalezieniu konkretnej funkcji spełniającej dane równanie różniczkowe i warunek początkowy.
Zobaczyć Historia fizyki i Zagadnienie Cauchy’ego
Zasada Fermata
Zasada Fermata w optyce jest szczególnym przypadkiem zasady najmniejszego działania.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada Fermata
Zasada Huygensa
Ilustracja zasady Huygensa Zasada Huygensa – zasada stosowana do określenia rozchodzenia się fali w ośrodku, mówiąca, iż każdy punkt ośrodka, do którego dotarło czoło fali, można uważać za źródło nowej fali kulistej.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada Huygensa
Zasada kosmologiczna
Głębokie Południowe Pole Hubble’a demonstruje zasadę kosmologicznąZasada kosmologiczna – postulat w kosmologii teoretycznej i obserwacyjnej używany w co najmniej dwóch znaczeniach.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada kosmologiczna
Zasada Macha
Zasada Macha mówi, że cała materia we Wszechświecie jest ze sobąściśle powiązana, a masa ciała nie jest jego wewnętrznącechą, ale skutkiem oddziaływania pozostałej materii Wszechświata.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada Macha
Zasada najmniejszego działania
Zasada najmniejszego działania Hamiltona – zasada wariacyjna służąca do znajdowania równań ruchu układów fizycznych złożonych z jednej lub wielu cząstek.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada najmniejszego działania
Zasada równoważności
Zasada równoważności – zasada fizyczna dotycząca grawitacji, a konkretniej równości masy grawitacyjnej i masy bezwładnej.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada równoważności
Zasada wariacyjna
Zasada wariacyjna – w mechanice kwantowej, twierdzenie głoszące, że dla dowolnej znormalizowalnej funkcji \Psi zależącej od tych samych zmiennych, co funkcja falowa badanego układu opisywanego hamiltonianem \hat, funkcjonał \varepsilon zdefiniowany (w notacji Diraca) jako spełnia następujące warunki.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada wariacyjna
Zasada względności
Zasada względności głosi, że prawa fizyki w dwóch inercjalnych układach odniesienia sątakie same.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada względności
Zasada zachowania energii
Zasada zachowania energii – sformułowane przez Émilie du Châtelet empiryczne prawo fizyki, stwierdzające, że w układzie izolowanym suma wszystkich rodzajów energii układu jest stała w czasie.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada zachowania energii
Zasada zachowania pędu
Zasada zachowania pędu – jedna z fizycznych zasad zachowania.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasada zachowania pędu
Zasady dynamiki Newtona
url.
Zobaczyć Historia fizyki i Zasady dynamiki Newtona
Zegar wahadłowy
Zegar wahadłowy – zegar mechaniczny z napędem mechanicznym, elektrycznym lub elektronicznym wykorzystujący wahadło jako regulator chodu do odmierzania czasu.
Zobaczyć Historia fizyki i Zegar wahadłowy
Zerowa zasada termodynamiki
Jeśli układy A i B oraz B i C mogące ze sobąwymieniać ciepło sąze sobąw równowadze termicznej, to układy A i C również sąze sobąw równowadze termicznej Zerowa zasada termodynamiki głosi, że: Z zerowej zasady wynika istnienie temperatury empirycznej.
Zobaczyć Historia fizyki i Zerowa zasada termodynamiki
Ziemia
Ziemia (trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego.
Zobaczyć Historia fizyki i Ziemia
Ziemskie pole magnetyczne
Schematyczne przedstawienie linii pola magnetycznego Ziemi Pole magnetyczne daleko od Ziemi: linie pola sądeformowane przez wiatr słoneczny Ziemskie pole magnetyczne – pole magnetyczne występujące naturalnie wewnątrz i wokół Ziemi.
Zobaczyć Historia fizyki i Ziemskie pole magnetyczne
Zimna wojna
państwa niezaangażowane Chiny i ich sojusznicy Niebieskie krzyżyki – partyzantki antykomunistyczne Czerwone krzyżyki – partyzantki prokomunistyczne Zielone krzyżyki – inne konflikty Porównanie arsenałów broni nuklearnej USA i Związku Radzieckiego, widoczna wyraźna przewaga radziecka od lat 80.
Zobaczyć Historia fizyki i Zimna wojna
Zmodyfikowana dynamika newtonowska
Zmodyfikowana dynamika newtonowska, zmodyfikowana dynamika Newtona, MOND (od) – hipoteza fizyczna, w której zasady dynamiki Newtona zmodyfikowane zostały o nieliniowązależność siły od przyspieszenia.
Zobaczyć Historia fizyki i Zmodyfikowana dynamika newtonowska
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR, Związek Radziecki, również Związek Sowiecki, Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, skr. ZSRS,; Sowietskij Sojuz, Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik, SSSR) – historyczne pierwsze państwo komunistyczne na świecie, położone częściowo w Europie wschodniej i północno-wschodniej, a częściowo w Azji, ze stolicąw Moskwie, istniejące w latach 1922–1991.
Zobaczyć Historia fizyki i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
Zobacz także
Historia nauki według dziedziny
- Anamneza (medycyna)
- Historia chemii
- Historia druku
- Historia fizyki
- Historia fotografii
- Historia geografii
- Historia informatyki
- Historia językoznawstwa
- Historia logiki
- Historia matematyki
- Historia myśli ekonomicznej
- Historia myśli ewolucyjnej
- Historia myśli politycznej
- Historia paleontologii
- Historia prawa
- Historia socjologii
- Historia techniki