Pracujemy nad przywróceniem aplikacji Unionpedia w Google Play Store
TowarzyskiPrzybywający
🌟Uprościliśmy nasz projekt, aby ułatwić nawigację!
Instagram Facebook X LinkedIn

Kręgowce

Indeks Kręgowce

Kręgowce (Vertebrata, od łac. vertebra – kręg) – najliczniejszy podtyp strunowców (Chordata), mocno zróżnicowany morfologicznie; obejmujący kręgouste, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki.

Spis treści

  1. 160 kontakty: Aksolotl, Amoniak, Anapsydy, Anaspidy, Żebra (anatomia), Bażant zwyczajny, Błona bębenkowa, Błony płodowe, Bezżuchwowce, Bezczaszkowce, Cewka moczowa, Czaszka, Czworonogi, Dewon, Diapsydy, DOI (identyfikator cyfrowy), Drop zwyczajny, Dwunastnica, Dziób (zoologia), Eksplozja kambryjska, Ektoderma, Ergosterol, Erytrocyt, Fałdopłetwe, Futro, Gady, Gardziel, Georges Cuvier, Gruczoł łojowy, Gruczoł kuprowy, Gruczoł mlekowy, Gruczoł potowy, Gruczoły solne, Grzebiące, Haikouichthys, Hemoglobina, Heterostraki, Ikra, Jajnik, Jama gębowa, Jądro (anatomia), Jelito cienkie, Jelito grube, Kambr, Karbon, Karpieńcokształtne, Kłykcie potyliczne, Klatka piersiowa, Kloaka (biologia), Kość gnykowa, ... Rozwiń indeks (110 jeszcze) »

Aksolotl

Ambystoma meksykańska (''Ambystoma mexicanum'') w stadium aksolotla Aksolotl (nah. āxōlōtl (l. poj.) lub āxōlōmeh (l. mn) „wodny potwór”) – neoteniczna, wodna forma niektórych płazów ogoniastych z rodzaju Ambystoma w obrębie rodziny ambystomowatych (Ambystomatidae).

Zobaczyć Kręgowce i Aksolotl

Amoniak

Amoniak (nazwy systematyczne: azan, trihydrydoazot), – nieorganiczny związek chemiczny azotu i wodoru.

Zobaczyć Kręgowce i Amoniak

Anapsydy

Anapsydy (Anapsida) – podgromada zauropsydów o prymitywnej budowie, siostrzana do kladu Eureptilia, obejmującego diapsydy oraz rodziny Captorhinidae i Protorothyrididae.

Zobaczyć Kręgowce i Anapsydy

Anaspidy

Anaspidy (Anaspida) – grupa wymarłych bezżuchwowców wodnych żyjących w sylurze i dewonie.

Zobaczyć Kręgowce i Anaspidy

Żebra (anatomia)

Żebra człowieka Żebra (łac. costae) – element układu kostnego.

Zobaczyć Kręgowce i Żebra (anatomia)

Bażant zwyczajny

Bażant zwyczajny, bażant (Phasianus colchicus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae).

Zobaczyć Kręgowce i Bażant zwyczajny

Błona bębenkowa

przewodu słuchowego zewnętrznego Błona bębenkowa (łac. membrana tympani; tympanon – bęben; typto – biję lub myrinx) – błona koloru perłowoszarego oddzielająca przewód słuchowy zewnętrzny od ucha środkowego.

Zobaczyć Kręgowce i Błona bębenkowa

Błony płodowe

Błony płodowe – błony otaczające zarodek owodniowców, tj.: gadów, ptaków i ssaków (w tym człowieka).

Zobaczyć Kręgowce i Błony płodowe

Bezżuchwowce

Bezżuchwowce, bezszczękowce (Agnatha, czyt. agnata) – takson prymitywnych, pozbawionych szczęk kręgowców wodnych, do których należąminogokształtne i śluzicokształtne oraz wymarłe kostnopancerne, Heterostraci i Thelodonti.

Zobaczyć Kręgowce i Bezżuchwowce

Bezczaszkowce

Bezczaszkowce (Leptocardii) – gromada niewielkich zwierząt morskich zaliczanych do strunowców (Chordata).

Zobaczyć Kręgowce i Bezczaszkowce

Cewka moczowa

Cewka moczowa – końcowa część układu moczowego wyprowadzająca mocz na zewnątrz (mikcja).

Zobaczyć Kręgowce i Cewka moczowa

Czaszka

Czaszka – struktura kostna lub chrzęstna, która służy jako szkielet głowy kręgowców.

Zobaczyć Kręgowce i Czaszka

Czworonogi

mięśniopłetwych do czworonogów: Eusthenopteron, Panderichthys, Tiktaalik, Acanthostega, Ichthyostega, Pederpes Rzekotka zielonoliściowa (''Litoria phyllochroa'') Czworonogi, tetrapody (Tetrapoda) – grupa kręgowców obejmująca płazy, gady, ptaki i ssaki.

Zobaczyć Kręgowce i Czworonogi

Dewon

Dewon – termin o dwojakim znaczeniu.

Zobaczyć Kręgowce i Dewon

Diapsydy

Diapsydy (Diapsida, z gr. di – dwa + apsis – łuk) – grupa owodniowców z gromady zauropsydów (Sauropsida), w których czaszce rozwinęły się dwie pary otworów skroniowych (po dwa – górny i dolny – za każdym okiem), przez które przewleczone sąsilne mięśnie szczęk.

Zobaczyć Kręgowce i Diapsydy

DOI (identyfikator cyfrowy)

Logo DOI Cyfrowy identyfikator dokumentu elektronicznego (ang. digital object identifier, DOI) – identyfikator dokumentu elektronicznego, który w odróżnieniu od identyfikatorów URL nie zależy od fizycznej lokalizacji dokumentu, lecz jest do niego na stałe przypisany.

Zobaczyć Kręgowce i DOI (identyfikator cyfrowy)

Drop zwyczajny

Drop zwyczajny, drop, drop wielki (Otis tarda) – gatunek dużego ptaka z rodziny dropi (Otididae), będący jedynym przedstawicielem rodzaju Otis.

Zobaczyć Kręgowce i Drop zwyczajny

Dwunastnica

Dwunastnica – rurowaty narząd wychodzący z żołądka i stanowiący początkowy odcinek jelita cienkiego kręgowców.

Zobaczyć Kręgowce i Dwunastnica

Dziób (zoologia)

tukana wielkiego sępa płowego Różne typy dziobów w zależności od rodzaju pokarmu i strategii odżywiania się Dziób (rostrum) – rogowy twór u ptaków oraz niektórych innych zwierząt.

Zobaczyć Kręgowce i Dziób (zoologia)

Eksplozja kambryjska

trylobit, Utah strunowca ''Pikaia'' łupkach z Burgess (Royal Ontario Museum, Toronto) „Eksplozja kambryjska” (EK) – stosunkowo nagłe pojawienie się ogromnej liczby różnych form makroskamieniałości złożonych form organizmów wielokomórkowych w warstwach geologicznych w okresie pomiędzy 542 i 510 mln lat temu na początku okresu kambru, wyznaczająca początek ery paleozoicznej, a zarazem fanerozoiku.

Zobaczyć Kręgowce i Eksplozja kambryjska

Ektoderma

Ektoderma embrionu Ektoderma (łac. ectodermis, z gr. ektós na zewnątrz, dérma skóra), ektoblast – zewnętrzny listek zarodkowy, warstwa komórek powstająca w rozwoju zarodkowym zwierząt w trakcie różnorodnie zachodzącej gastrulacji.

Zobaczyć Kręgowce i Ektoderma

Ergosterol

Ergosterol – organiczny związek chemiczny z grupy steroidów.

Zobaczyć Kręgowce i Ergosterol

Erytrocyt

osmotycznego na krwinkę czerwonąSEM) pingwina białobrewego. Strzałkami zaznaczono nieprawidłowo rozwinięte, pozbawione jąder krwinki. Erytrocyt (gr. erythros czerwony + kytos komórka), krwinka czerwona, czerwone ciałko krwi – morfotyczny składnik krwi, którego głównym zadaniem jest przenoszenie tlenu z płuc do pozostałych tkanek organizmu.

Zobaczyć Kręgowce i Erytrocyt

Fałdopłetwe

Fałdopłetwe, akantody (Acanthodii) – gromada wymarłych ryb słodkowodnych i morskich łączących cechy późniejszych ryb chrzęstnych i kostnych.

Zobaczyć Kręgowce i Fałdopłetwe

Futro

lamparta stanowi kamuflaż dla tego drapieżnika dydelfa północnego Futro, inaczej sierść – gruba warstwa włosów, która pokrywa skórę wielu zwierząt.

Zobaczyć Kręgowce i Futro

Gady

Gady (Reptilia, od łac. repto – czołgać się) – parafiletyczna grupa zmiennocieplnych owodniowców.

Zobaczyć Kręgowce i Gady

Gardziel

Gardziel – u człowieka jest to trójkątna przestrzeń zawarta pomiędzy łukami podniebienno-językowymi a podniebienno-gardłowymi.

Zobaczyć Kręgowce i Gardziel

Georges Cuvier

Georges Cuvier David d’Angers, ''Pomnik Georges’a Cuviera'' 1838 r. Georges Cuvier (ur. 23 sierpnia 1769 w Montbéliard, zm. 13 maja 1832 w Paryżu) – francuski zoolog, twórca paleontologii.

Zobaczyć Kręgowce i Georges Cuvier

Gruczoł łojowy

Gruczoł łojowy (łac. glandula sebacea) – gruczoł pęcherzykowaty skóry ssaków wydzielający łój, który uchodzi do mieszka włosowego.

Zobaczyć Kręgowce i Gruczoł łojowy

Gruczoł kuprowy

kosa (''Turdus merula'') pozbawionego ogona Gruczoł kuprowy – jedyny gruczoł skórny u ptaków, szczególnie silnie rozwinięty u ptaków wodnych.

Zobaczyć Kręgowce i Gruczoł kuprowy

Gruczoł mlekowy

Gruczoł mlekowy człowieka 1 - Ściana klatki piersiowej 2 - Mięśnie piersiowe 3 - Płat ciała sutka 4 - Brodawka sutkowa 5 - Otoczka brodawki sutkowej 6 - Przewód mleczny 7 - Ciało tłuszczowe sutka 8 - Skóra Gruczoły mlekowe – zazwyczaj parzyste gruczoły charakterystyczne dla gromady ssaków, wydzielające mleko, które jest pokarmem dla młodych.

Zobaczyć Kręgowce i Gruczoł mlekowy

Gruczoł potowy

Gruczoły potowe (łac. glandulae sudoriferae) – gruczoły cewkowate ssaków.

Zobaczyć Kręgowce i Gruczoł potowy

Gruczoły solne

Gruczoły solne, gruczoły nosowe – gruczoły położone nad oczami niektórych ptaków, zwłaszcza morskich.

Zobaczyć Kręgowce i Gruczoły solne

Grzebiące

Grzebiące, kuraki (Galliformes) – rząd ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes.

Zobaczyć Kręgowce i Grzebiące

Haikouichthys

Haikouichthys (Haikouichthys ercaicunensis) – jeden z najstarszych i najbardziej prymitywnych kręgowców z nadgromady bezżuchwowców.

Zobaczyć Kręgowce i Haikouichthys

Hemoglobina

Wizualizacja cząsteczki hemoglobiny. Cztery zasocjowane podjednostki, z których każda zawiera cząsteczkę hemu (zaznaczonąna zielono). Nie pokazano grup bocznych aminokwasów, a tylko konformację łańcuchów peptydowych – tzw. model wstęgowy Miejsce i odsetek syntezy łańcuchów hemoglobiny w życiu pre- i postnatalnym Krzywa wysycenia hemoglobiny w zależności od ciśnienia cząstkowego tlenu.

Zobaczyć Kręgowce i Hemoglobina

Heterostraki

Heterostraki (†Heterostraci) – grupa wymarłych bezżuchwowców wodnych zaliczanych do pteraspidokształtnych (†Pteraspidomorphi), obejmująca opancerzone kręgowce z okresu od wczesnego syluru (430 milionów lat temu) do późnego dewonu (370 milionów lat temu).

Zobaczyć Kręgowce i Heterostraki

Ikra

łososia Symphysodon discus'' Ikra – komórki jajowe ryb.

Zobaczyć Kręgowce i Ikra

Jajnik

pęcherzyki Graafa, 3 – więzadło jajnika, 4 – jajowód, 5 – tętnica jajnikowa i żyła jajnikowa Kolejność zmian w jajniku podczas cyklu miesiączkowego: 1 – menstruacja, 2 – rosnące pęcherzyki, 3 – dojrzały pęcherzyk z komórkąjajową, 4 – owulacja, 5 – ciałko żółte, 6 – zanik ciałka żółtego Jajnik – gonada występująca u samic większości zwierząt (z wyjątkiem gąbek).

Zobaczyć Kręgowce i Jajnik

Jama gębowa

Jama gębowa – początkowy odcinek układu pokarmowego u kręgowców (znajdująsię w niej m.in. zęby, język oraz gruczoły), a także niektórych bezkręgowców (np. przywry, nicienie, dżdżownicowate i bezczaszkowce), rozpoczynający się otworem gębowym i przechodzący w gardziel lub przełyk.

Zobaczyć Kręgowce i Jama gębowa

Jądro (anatomia)

Moszna Jądro (łac. testis, l.mn. testes, dosłownie – świadek, orchis, testimonium virile, grec. didymis) – gonada występująca u samców większości zwierząt (z wyjątkiem gąbek).

Zobaczyć Kręgowce i Jądro (anatomia)

Jelito cienkie

Jelito cienkie (łac. intestinum tenue) – najdłuższa część przewodu pokarmowego, położona pomiędzy żołądkiem a jelitem grubym, od którego oddziela się poprzez zastawkę krętniczo-kątniczą.

Zobaczyć Kręgowce i Jelito cienkie

Jelito grube

Jelito grube (łac. intestinum crassum) – końcowy odcinek jelita kręgowców łączący jelito cienkie z odbytem.

Zobaczyć Kręgowce i Jelito grube

Kambr

Kambr (ang. Cambrian).

Zobaczyć Kręgowce i Kambr

Karbon

Mapa przedstawiająca ułożenie lądów około 330 mln lat temu Karbon.

Zobaczyć Kręgowce i Karbon

Karpieńcokształtne

Karpieńcokształtne, zębokarpiokształtne, zębokarpie (Cyprinodontiformes) – rząd ryb promieniopłetwych (Actinopterygii), obejmujący ponad 1000 gatunków klasyfikowanych w rodzinach, które zestawiono w dwóch podrzędach.

Zobaczyć Kręgowce i Karpieńcokształtne

Kłykcie potyliczne

Kłykcie potyliczne człowieka zaznaczono na czerwono Kłykcie potyliczne (łac. condyli occipitales) – wyrostki stawowe znajdujące się na kościach potylicznych, dla których powierzchnie stawowe (cotyli) znajdująsię na pierwszym kręgu odcinka szyjnego kręgosłupa (dźwigaczu).

Zobaczyć Kręgowce i Kłykcie potyliczne

Klatka piersiowa

Klatka piersiowa W anatomii człowieka klatka piersiowa (łac. thorax) – część tułowia między szyjąi jamąbrzuszną.

Zobaczyć Kręgowce i Klatka piersiowa

Kloaka (biologia)

myszołowa rdzawosternego (''Buteo jamaicensis'') Kloaka (łac. cloaca), stek – końcowa rozszerzona część jelita występująca u prawie wszystkich kręgowców poza zrosłogłowymi i ssakami łożyskowymi oraz częściąryb promieniopłetwych.

Zobaczyć Kręgowce i Kloaka (biologia)

Kość gnykowa

Kość gnykowa – widok od przodu i od góry Kość gnykowa Kość gnykowa (łac. os hyoideum) – nieparzysta kość trzewioczaszki niemająca połączenia z innymi kośćmi.

Zobaczyć Kręgowce i Kość gnykowa

Kolagen

Struktura jednostki tropokolagenu – tzw. potrójna helisa, złożona z 3 łańcuchów polipeptydowych Kolagen – białko fibrylarne stanowiące główny składnik substancji międzykomórkowej organizmów zwierzęcych, nadające tkankom odporność na rozciąganie.

Zobaczyć Kręgowce i Kolagen

Komórki Leydiga

Komórki Leydiga, komórki śródmiąższowe Leydiga – komórki występujące w gonadach męskich (jądrach), pełniące funkcje odżywcze i wytwarzające androgeny.

Zobaczyć Kręgowce i Komórki Leydiga

Konodonty

Pensylwanii Konodonty (Conodonta) – grupa wymarłych organizmów morskich, po których zachowały się głównie rozproszone mikroskopijne zębokształtne elementy aparatu wokółprzełykowego (od ułamka mm do 2–3 mm), zbudowane z fosforanu wapnia (fluorapatytu Ca5(PO4)3F, lub fluorapatytu zasobnego w węglan Ca5(PO3,CO3)3(F,O).

Zobaczyć Kręgowce i Konodonty

Kopyto (zoologia)

Anatomia kopyta końskiego Kopyto (łac. ungula) – rogowa osłona końcowych członów palca ssaków kopytnych (nieparzystokopytnych i parzystokopytnych), o kształcie puszki z masywnąścianąbocznąi podeszwą.

Zobaczyć Kręgowce i Kopyto (zoologia)

Kosteczki słuchowe

a błona bębenkowa (''membrana tympani'') (czerwona)b młoteczek (''malleus'')c kowadełko (''incus'')d strzemiączko (''stapes'')e ucho środkowe (''auris media'') Kosteczki słuchowe: młoteczek ''malleus'', kowadełko ''incus'' i strzemiączko ''stapes''.

Zobaczyć Kręgowce i Kosteczki słuchowe

Kostnopancerne

Kostnopancerne, osteostraki (†Osteostraci) − gromada wymarłych bezżuchwowców morskich.

Zobaczyć Kręgowce i Kostnopancerne

Kręgosłup

kozy Kręgosłup człowieka Kręgosłup (łac. Columna vertebralis) – element szkieletu osiowego kręgowców (poza kręgoustymi).

Zobaczyć Kręgowce i Kręgosłup

Kręgouste

Kręgouste, krągłouste, smoczkouste (Cyclostomata) – grupa wodnych kręgowców o otworze gębowym w kształcie okrągłej przyssawki.

Zobaczyć Kręgowce i Kręgouste

Kresomózgowie

płat potyliczny Kresomózgowie (łac. telencephalon) – część mózgowia obejmująca półkule mózgu, spoidła mózgu (w tym ciało modzelowate), blaszkę krańcową, jądra podstawne, hipokamp, komory boczne, sklepienie oraz węchomózgowie.

Zobaczyć Kręgowce i Kresomózgowie

Krew

rany na palcu frakcjonowana przez wirowanie. Widoczne osocze (warstwa górna), warstwa leukocytarno-płytkowa (cienka, biało zabarwiona warstwa środkowa) oraz warstwa erytrocytarna (na dole). Od lewej do prawej: erytrocyt, trombocyt, leukocyt Krew (łac. sanguis,, haima) – płyn ustrojowy, który za pośrednictwem układu krążenia pełni funkcję transportowąoraz zapewnia komunikację pomiędzy poszczególnymi układami organizmu.

Zobaczyć Kręgowce i Krew

Krokodyle

Krokodyle (Crocodilia) – rząd dużych gadów drapieżnych z grupy zauropsydów, wiodących ziemno-wodny tryb życia.

Zobaczyć Kręgowce i Krokodyle

Krtań

Krtań (łac. larynx) – górny odcinek układu oddechowego niektórych kręgowców (płazów, gadów, ptaków i ssaków), nieparzysty narząd łączący gardło z tchawicą.

Zobaczyć Kręgowce i Krtań

Kura domowa

Jaja kurze Pisklę jednodniowe Kwoka z pisklętami na wybiegu skali Celsjusza Kury w hodowli Kury w malarstwie (1899), Carl Jutz Jana Norblina Kura domowa (Gallus gallus domesticus) – ptak hodowlany z rodziny kurowatych, hodowany na całym świecie.

Zobaczyć Kręgowce i Kura domowa

Labiryntodonty

Labiryntodonty, płazy tarczogłowe, meandrowce (Labyrinthodontia) – podgromada wymarłych płazów, żyjących od późnego dewonu do końca wczesnej kredy.

Zobaczyć Kręgowce i Labiryntodonty

Lamnowate

Lamnowate, żarłacze śledziowe (Lamnidae) – rodzina drapieżnych ryb morskich zaliczana do lamnokształtnych (Lamniformes).

Zobaczyć Kręgowce i Lamnowate

Mózgoczaszka

Mózgoczaszka, czaszka mózgowa – grzbietowa, mająca kształt puszki, część czaszki.

Zobaczyć Kręgowce i Mózgoczaszka

Mózgowie

most 3. rdzeń przedłużony 4. móżdżek 5. kresomózgowie Porównanie wielkości mózgów ssaków Mózgowie (łac. encephalon) – najważniejsza, centralna część ośrodkowego układu nerwowego u kręgowców (w tym u człowieka) znajdująca się w czaszce.

Zobaczyć Kręgowce i Mózgowie

Metabolizm

adenozynotrifosforanu, głównego elementu metabolizmu energii Metabolizm (z gr. μεταβολή 'zmiana' od μετά 'ponad, poza' i βάλλειν 'rzut') – całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzących w żywych komórkach, stanowiący podstawę wszelkich zjawisk biologicznych.

Zobaczyć Kręgowce i Metabolizm

Mezozoik

Era mezozoiczna, mezozoik – era, która rozpoczęła się od wielkiego wymierania pod koniec permu, a skończyła zagładąwielkich gadów, pod koniec kredy (patrz tabelka), znanego jako wymieranie kredowe.

Zobaczyć Kręgowce i Mezozoik

Mięśniopłetwe

Kręgowce charakterystyczne dla późnego dewonu: ryby mięśniopłetwe i czworonogi ziemnowodne Ichthyostega, Pederpes Prapłaziec (''Lepidosiren paradoxa'') Mięśniopłetwe (Sarcopterygii, z gr. σαρξ sarx, mięso i πτερυξ pteryx, skrzydło, płetwa) – największa i najbardziej zróżnicowana grupa kręgowców.

Zobaczyć Kręgowce i Mięśniopłetwe

Międzymózgowie

Międzymózgowie (diencephalon) – część mózgowia kręgowców zawierająca trzeciąkomorę mózgu.

Zobaczyć Kręgowce i Międzymózgowie

Minogokształtne

Minogokształtne (Petromyzontiformes) – rząd prymitywnych zwierząt wodnych zaliczanych do bezżuchwowców z monotypowej gromady minogów (Petromyzontida).

Zobaczyć Kręgowce i Minogokształtne

Mocz

Mocz człowieka w pojemniczku plastikowym Mocz – uryna, płyn wytwarzany w nerkach i wydalany z organizmu, zawierający produkty metabolizmu bezużyteczne lub szkodliwe dla ustroju.

Zobaczyć Kręgowce i Mocz

Mocz pierwotny

Mocz pierwotny – część osocza krwi, przesączonego podczas procesu filtracji w ciałku nerkowym i zbierającego się w torebce Bowmana.

Zobaczyć Kręgowce i Mocz pierwotny

Morfologia (biologia)

Morfologia – dział biologii, nauka o kształtach oraz budowie organizmów.

Zobaczyć Kręgowce i Morfologia (biologia)

Mostek (anatomia)

Mostek – twór chrzęstny lub kostny, położony w części brzusznej, spotykany u kręgowców z wyjątkiem ryb.

Zobaczyć Kręgowce i Mostek (anatomia)

Myllokunmingia

Myllokunmingia (Myllokunmingia fengjiaoa) – jeden z najstarszych i najbardziej prymitywnych kręgowców z nadgromady bezżuchwowców.

Zobaczyć Kręgowce i Myllokunmingia

Naczynie chłonne

Naczynie chłonne, naczynie limfatyczne – część układu limfatycznego, transportująca chłonkę (limfę).

Zobaczyć Kręgowce i Naczynie chłonne

Naczynie włosowate

Naczynie włosowate, włośniczka, kapilara – cienkościenne naczynie krwionośne (przewodzące krew) lub naczynie chłonne (przewodzące limfę), zbudowane ze śródbłonka, mające średnicę od 7 do 15 μm.

Zobaczyć Kręgowce i Naczynie włosowate

Narząd świetlny

świetlikowatych Narząd świetlny, fotofor – emitujący światło narząd występujący w skórze niektórych gatunków ryb, spotykane również u głowonogów.

Zobaczyć Kręgowce i Narząd świetlny

Naskórek

Budowa histologiczna (mikroskop optyczny) Warstwy naskórka Naskórek, epiderma (łac. epidermis), u bezkręgowców także hipoderma (łac. hypodermis) – najbardziej zewnętrzny i jednocześnie najcieńszy nabłonek okrywający powłokę ciała organizmu zwierzęcego, pochodzenia ektodermalnego, u kręgowców składający się z kilku warstw komórek, a u bezkręgowców z jednej.

Zobaczyć Kręgowce i Naskórek

Nefron

Nefron – podstawowa jednostka funkcjonalno-strukturalna nerki.

Zobaczyć Kręgowce i Nefron

Nerka

Nerka (łac. ren, gr. nephros) – narząd układu moczowo-płciowego pełniący rolę wydalniczą(produkcja moczu), regulacyjną(utrzymanie homeostazy) i endokrynną(produkcja i degradacja hormonów).

Zobaczyć Kręgowce i Nerka

Nerwy czaszkowe

Nerwy czaszkowe (łac. nervi craniales) – 12 par nerwów rozpoczynających się, w przeciwieństwie do nerwów rdzeniowych, na obszarze mózgowia i przebiegających głównie w obrębie głowy.

Zobaczyć Kręgowce i Nerwy czaszkowe

Ośrodkowy układ nerwowy

1) mózg2) ośrodkowy układ nerwowy3) rdzeń kręgowy Ośrodkowy układ nerwowy, centralny układ nerwowy, OUN, CUN, CNS (od) – najważniejsza część układu nerwowego kręgowców.

Zobaczyć Kręgowce i Ośrodkowy układ nerwowy

Obojnactwo

* hermafrodytyzm – występowanie w ciele jednego osobnika jednocześnie męskich i żeńskich gruczołów rozrodczych albo występowanie w jego ciele gruczołu obojnaczego.

Zobaczyć Kręgowce i Obojnactwo

Obwodowy układ nerwowy

Obwodowy układ nerwowy – część układu nerwowego przekazująca informacje pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym a poszczególnymi narządami.

Zobaczyć Kręgowce i Obwodowy układ nerwowy

Odbyt

Przewód pokarmowy z zaznaczonym odbytem Odbyt u człowieka, po lewej kobiety, po prawej mężczyzny Odbyt – w anatomii końcowy otwór przewodu pokarmowego.

Zobaczyć Kręgowce i Odbyt

Odbytnica

Odbytnica, prostnica, jelito proste (łac.), dawniej lub potocznie kiszka stolcowa – końcowa część jelita grubego ssaków łożyskowych.

Zobaczyć Kręgowce i Odbytnica

Opuszki kończynowe

Opuszki kończynowe – pozbawione owłosienia, poduszkopodobne wyniosłości znajdujące się na powierzchniach: podeszwowej i dłoniowej kończyn ssaków, zawierające receptory dotykowe, pełniące (u niektórych ssaków stopochodnych lub palcochodnych) funkcję amortyzatora wstrząsów.

Zobaczyć Kręgowce i Opuszki kończynowe

Ordowik

Ordowik.

Zobaczyć Kręgowce i Ordowik

Orleń pospolity

Orleń pospolity, orleń, skrzydlak pospolity, skrzydlak (Myliobatis aquila) – gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny orleniowatych (Myliobatidae).

Zobaczyć Kręgowce i Orleń pospolity

Ostrosz (ryba)

Ostrosz, ostrosz drakon (Trachinus draco) – ryba z rodziny ostroszowatych.

Zobaczyć Kręgowce i Ostrosz (ryba)

Owodniowce

Owodniowce (Amniota) – klad obejmujący kręgowce, mające zdolność rozwoju zarodkowego na lądzie (gady, ptaki i ssaki).

Zobaczyć Kręgowce i Owodniowce

Paedophryne

Paedophryne – rodzaj płazów bezogonowych z podrodziny Asterophryinae w rodzinie wąskopyskowatych (Microhylidae).

Zobaczyć Kręgowce i Paedophryne

Paleozoik

Paleozoik (z gr. πᾰλαιός – dawny i ζωή – życie) – termin ma dwa znaczenia.

Zobaczyć Kręgowce i Paleozoik

Partenogeneza

Waran z Komodo – największa jaszczurka świata – może rozmnażać się partenogenetycznie Dzieworództwo u mszyc Mszyce – owady, u których występuje partenogeneza cykliczna Partenogeneza (z greckiego παρθενος, „dziewica” oraz γενεσις „narodziny”), dzieworództwo – odmiana rozmnażania traktowana najczęściej jako płciowa (z powodu udziału gamety) pomimo braku zapłodnienia, polegająca na rozwoju osobników potomnych z komórki jajowej bez udziału plemnika.

Zobaczyć Kręgowce i Partenogeneza

Paznokieć

Paznokieć (łac. unguis) – rogowa osłona ostatniego członu palca naczelnych.

Zobaczyć Kręgowce i Paznokieć

Pazur

Pazury elmizaura Pazur (łac. unguicula) – rogowy twór naskórka chroniący końce palców, wspomagający poruszanie się, służący do przytrzymywania i rozrywania pokarmu, a także do ataku i obrony.

Zobaczyć Kręgowce i Pazur

Płazy

Płazy (Amphibia) – gromada zmiennocieplnych kręgowców z grupy czworonogów.

Zobaczyć Kręgowce i Płazy

Płazy ogoniaste

Płazy ogoniaste (Caudata) − rząd płazów o pokroju ciała przypominającym nieco wygląd jaszczurki.

Zobaczyć Kręgowce i Płazy ogoniaste

Płetwal błękitny

Płetwal błękitny (Balaenoptera musculus) – gatunek ssaka morskiego z rodziny płetwalowatych (Balaenopteridae).

Zobaczyć Kręgowce i Płetwal błękitny

Płuco

Płuco (łac. pulmo) – pojedynczy lub parzysty narząd oddechowy kręgowców.

Zobaczyć Kręgowce i Płuco

Pęcherz pławny

Schemat Zdjęcie Pęcherz pławny – cienkościenny, błoniasty narząd występujący u wielu ryb, pełniący funkcję narządu hydrostatycznego, a czasem oddechowego (u ryb dwudysznych).

Zobaczyć Kręgowce i Pęcherz pławny

Perm

Perm – termin o dwojakim znaczeniu.

Zobaczyć Kręgowce i Perm

Pióro

sroki, ''Pica pica'') Pióro (łac. penna) – twory nabłonkowe pokrywające ciała części zwierząt, zwłaszcza ptaków.

Zobaczyć Kręgowce i Pióro

Piskorz

Piskorz (Misgurnus fossilis) – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny piskorzowatych (Cobitidae).

Zobaczyć Kręgowce i Piskorz

Promieniopłetwe

''Cichlasoma trimaculatum'' Promieniopłetwe, kostnopromieniste, kostnopromienne (Actinopterygii, z gr. aktina – promień i pterygio – płetwa) – gromada ryb kostnoszkieletowych (Osteichthyes) o płetwach wspartych na promieniach kostnych, obejmująca większość (około 30 tys.) współcześnie żyjących gatunków ryb.

Zobaczyć Kręgowce i Promieniopłetwe

Przełyk

Przełyk (łac. oesophagus) – u bezkręgowców przedni odcinek układu pokarmowego nieposiadający mięśni lub słabo w nie zaopatrzony, a u kręgowców odcinek między gardzieląa żołądkiem.

Zobaczyć Kręgowce i Przełyk

Przepona (mięsień)

thumb Przepona – mięsień poprzecznie prążkowany występujący u ssaków, oddzielający jamę brzusznąod klatki piersiowej.

Zobaczyć Kręgowce i Przepona (mięsień)

Ptaki

Ptaki (Aves) – gromada stałocieplnych zwierząt z podtypu kręgowców.

Zobaczyć Kręgowce i Ptaki

Róg (biologia)

bawolca krowiego (''Alcelaphus buselaphus'') Instrument muzyczny wykonany z rogu Róg (łac. cornu, liczba mnoga – cornua), wyrostek rogowy – twardy wyrostek występujący na głowie niektórych ssaków, zwykle parzyście.

Zobaczyć Kręgowce i Róg (biologia)

Rdzeń kręgowy

thumb Rdzeń kręgowy (łac. medulla spinalis) – część ośrodkowego układu nerwowego, przewodząca impulsy nerwowe pomiędzy mózgowiem a układem obwodowym.

Zobaczyć Kręgowce i Rdzeń kręgowy

Rdzeniomózgowie

Rdzeniomózgowie (łac. myelencephalon) – jest utworzone przez rdzeń przedłużony (medulla oblongata), który ku górze łączy się z mostem, a ku dołowi przechodzi w rdzeń kręgowy.

Zobaczyć Kręgowce i Rdzeniomózgowie

Rekiny

''Carcharhinus amblyrhynchos'' Żarłacz białopłetwy Rekiny (fr. requin) – ogólna nazwa grupy gatunków, rodzajów, a nawet rodzin drapieżnych ryb chrzęstnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzujących się opływowym, wrzecionowatym tułowiem, heterocerkalnąpłetwąogonową, 5–7 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tuż za głową.

Zobaczyć Kręgowce i Rekiny

Rozdzielnopłciowość

Rozdzielnopłciowość, gonochoryzm – zjawisko występowania w obrębie jednego gatunku osobników dwóch odmiennych płci: samca i samicy.

Zobaczyć Kręgowce i Rozdzielnopłciowość

Ryby

thumb Itajara goliat Ognica pstra Ryby – tradycyjna nazwa zmiennocieplnych, pierwotnie wodnych kręgowców, oddychających skrzelami i poruszających się za pomocąpłetw.

Zobaczyć Kręgowce i Ryby

Ryby chrzęstnoszkieletowe

Ryby chrzęstnoszkieletowe, ryby chrzęstne, chrzęstniki (Chondrichthyes) – gromada kręgowców wodnych – tradycyjnie zaliczanych do ryb właściwych (Pisces) – obejmująca chimery, płaszczki i rekiny, łącznie około 1200 gatunków.

Zobaczyć Kręgowce i Ryby chrzęstnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe, ryby kostne, kostniki (Osteichthyes), nazywane też rybami kościstymi – najliczniejsza i najbardziej zróżnicowana grupa wodnych kręgowców, klasyfikowana w randze nadgromady obejmującej ryby o szkielecie w różnym stopniu skostniałym – w odróżnieniu od szkieletu chrzęstnego występującego u ryb chrzęstnoszkieletowych (Chondrichthyes) – oraz oddychające skrzelami we wszystkich stadiach rozwoju osobniczego.

Zobaczyć Kręgowce i Ryby kostnoszkieletowe

Ryby pancerne

Ryby pancerne, tarczowce, plakodermy (Placodermi) – gromada kopalnych ryb.

Zobaczyć Kręgowce i Ryby pancerne

Słuch

trąbka Eustachiusza Słuch – zmysł umożliwiający odbieranie (percepcję) fal dźwiękowych.

Zobaczyć Kręgowce i Słuch

Serce

Serce – centralny narząd układu krwionośnego strunowców, stawonogów, pazurnic, mięczaków i ramienionogów.

Zobaczyć Kręgowce i Serce

Skóra

Skóra człowieka Skóra (łac. cutis, gr. derma) – największy narząd powłoki wspólnej (łac. integumentum commune) kręgowców o złożonej budowie i wielorakich funkcjach; powłoka właściwa.Ogólna powierzchnia skóry u człowieka wynosi 1,5-2 m², a grubość wynosi 1,5-5 mm.

Zobaczyć Kręgowce i Skóra

Skóra właściwa

ludzka skóra właściwa (z naskórkiem) Skóra właściwa (łac. cutis vera) – warstwa skóry znajdująca się pod naskórkiem, u człowieka ma około 2 mm grubości.

Zobaczyć Kręgowce i Skóra właściwa

Skrzek

Żabi skrzek Żabi skrzek Skrzek – jedna z form składania jaj przez płazy, charakteryzująca się tym, że jaja składane sągrupowo, co zapewnia ich ochronę, przede wszystkim przed wysychaniem i wrogami naturalnymi.

Zobaczyć Kręgowce i Skrzek

Skrzela (anatomia)

Skrzela – narząd oddechowy występujący u wielu zwierząt wodnych (ryb, płazów w formie larwalnej i rozmaitych bezkręgowców), stanowiący główny element układu oddechowego, umożliwiającego pobieranie do organizmu tlenu rozpuszczonego w wodzie, a u ryb pełniące również rolę regulatora osmotycznego organizmu i wydalające szkodliwe substancje powstałe w procesach metabolicznych.

Zobaczyć Kręgowce i Skrzela (anatomia)

Spodouste

Spodouste, blaszkoskrzelne (Elasmobranchii, z gr. elasma – blaszka, branchia – skrzela) – podgromada drapieżnych ryb chrzęstnoszkieletowych (Chondrichthyes), obejmująca około 950 gatunków, w większości morskich.

Zobaczyć Kręgowce i Spodouste

Ssaki

Ssaki (Mammalia) – zwierzęta należące do kręgowców, charakteryzujące się głównie.

Zobaczyć Kręgowce i Ssaki

Stożek tętniczy

Stożek tętniczy – element układu krwionośnego u niższych kręgowców.

Zobaczyć Kręgowce i Stożek tętniczy

Struś czerwonoskóry

Struś czerwonoskóry, struś, struś masajski, struś północnoafrykański (Struthio camelus) – gatunek dużego, nielotnego ptaka z rodziny strusi (Struthionidae).

Zobaczyć Kręgowce i Struś czerwonoskóry

Struna grzbietowa

Struna grzbietowa (6) larwy żachwy Struna grzbietowa, chorda (Chorda dorsalis) − pierwotna forma wewnętrznego szkieletu osiowego strunowców (Chordata).

Zobaczyć Kręgowce i Struna grzbietowa

Strunowce

Strunowce (Chordata, od gr. i łac. chorda – struna) – zwierzęta dwubocznie symetryczne, wtórouste, które na jednym z etapów rozwoju osobniczego mająnastępujące sześć charakterystycznych cech budowy.

Zobaczyć Kręgowce i Strunowce

Strzępielowate

Strzępielowate, (Serranidae) – rodzina ryb okoniokształtnych.

Zobaczyć Kręgowce i Strzępielowate

Sylur

Sylur (ang. Silurian) – termin ma dwa znaczenia.

Zobaczyć Kręgowce i Sylur

Synapsydy

Czaszka synapsydalna Synapsydy (Synapsida, z – ‘razem’ + – ‘łuk’), dawniej określane jako gady ssakokształtne – grupa owodniowców powstałych w pensylwanie (ok. 318–299 mln lat temu) pod koniec karbonu; dominująca grupa kręgowców lądowych w permie i na początku triasu.

Zobaczyć Kręgowce i Synapsydy

Szczęki (anatomia)

Szczęki – terminem tym określa się wszelkie mocne, zaciskające się narządy w obrębie otworu gębowego, przed nim, albo otaczające go, przystosowane do chwytania i rozdrabniania pokarmu.

Zobaczyć Kręgowce i Szczęki (anatomia)

Tętnica

Główne tętnice człowieka. Przekrój poprzeczny ściany tętnicy (opis w języku angielskim). Tętnica, naczynie tętnicze (łac. arteria) – makroskopowo widoczne naczynie krwionośne o nieprzepuszczalnej ścianie, które bez względu na fizjologiczny skład krwi, prowadzi krew z serca do narządów ciała.

Zobaczyć Kręgowce i Tętnica

Terapsydy

Terapsydy, gady ssakokształtne (Therapsida) – rząd synapsydów, który pojawił się we wczesnym permie i stał się dominującągrupąkręgowców lądowych w połowie tego okresu.

Zobaczyć Kręgowce i Terapsydy

Teropody

Model szkieletu giganotozaura, Australian Museum, Sydney Rekonstrukcja rahonawisa Porównanie rozmiarów wielkich teropodów Ślad teropoda Teropody (Theropoda) – podrząd dinozaurów z rzędu dinozaurów gadziomiednicznych (Saurischia); nazwa theropod oznacza stopa bestii.

Zobaczyć Kręgowce i Teropody

Trias

Trias – najstarszy okres ery mezozoicznej.

Zobaczyć Kręgowce i Trias

Tryskawka (biologia)

Taeniura lymma'' Tryskawka – pierwsza szczelina skrzelowa położona między łukiem gnykowym a żuchwowym ryb chrzęstnoszkieletowych i wymarłych prawieczkokształtnych.

Zobaczyć Kręgowce i Tryskawka (biologia)

Trzewioczaszka

Trzewioczaszka – część twarzowa (brzuszna) czaszki kręgowców, otaczająca jamę gębowąi gardziel.

Zobaczyć Kręgowce i Trzewioczaszka

Trzustka

nerki. Trzustka kota domowego. Trzustka człowieka. '''1''': głowa trzustki, '''2''': wyrostek haczykowaty, '''3''': wcięcie trzustki, '''4''': trzon t., '''5''': powierzchnia przednia t., '''6''': powierzchnia wewnętrzna t., '''7''': powierzchnia górna t., '''8''': brzeg przedni t., '''9''': brzeg wewnętrzny t., '''10''': guz sieciowy, '''11''': ogon t., '''12''': dwunastnica.

Zobaczyć Kręgowce i Trzustka

Tyłomózgowie

Tyłomózgowie Tyłomózgowie (łac. rhombencephalon) - ostatni z trzech pierwotnych pęcherzyków mózgowych, rozwojowa część mózgowia.

Zobaczyć Kręgowce i Tyłomózgowie

Układ wrotny wątroby

Schemat pokazujący żyłę wrotnąi jej dopływy (na niebiesko) Układ wrotny – powstaje w okolicy głowy trzustki (łac. caput pancreatis) z połączenia dwóch głównych pni żylnych: krezkowej górnej (vena mesenterica superior) oraz śledzionowej (vena lienalis).

Zobaczyć Kręgowce i Układ wrotny wątroby

Ultrafiolet

Ultrafiolet, nadfiolet, promieniowanie ultrafioletowe, promieniowanie nadfioletowe (skrót UV) – promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 10 nm do 400 nm (niektóre źródła za ultrafiolet przyjmujązakres 100–400 nm), niewidzialne dla człowieka.

Zobaczyć Kręgowce i Ultrafiolet

Walenie

Walenie (Cetacea) – infrarząd ssaków (w kladystyce to klad w obrębie parzystokopytnych) z podrzędu Whippomorpha w rzędzie parzystokopytnych (Artiodactyla).

Zobaczyć Kręgowce i Walenie

Włos

Mieszek włosowy z włosem:1 – włos2 – powierzchnia skóry3 – łój skórny4 – mieszek włosowy5 – gruczoł łojowy Włos powiększony 200 razy Włos psa yorkshire terrier w dwustukrotnym powiększeniu owłosienia u ludzi Włos – nitkowaty, zrogowaciały, wyspecjalizowany wytwór naskórka, występujący wyłącznie u ssaków, na powierzchni ich skóry, zbudowany z twardej, spoistej keratyny.

Zobaczyć Kręgowce i Włos

Wątroba

Wątroba, położenie u człowieka Wątroba (gr. ἧπαρ, łac. hepar) – wielofunkcyjny gruczoł obecny u wszystkich kręgowców, a także u niektórych innych zwierząt.

Zobaczyć Kręgowce i Wątroba

Węch

Węch, powonienie – jeden z dwóch – obok smaku – zmysłów chemicznych.

Zobaczyć Kręgowce i Węch

Węgorzowate

Węgorzowate (Anguillidae) – rodzina katadromicznych ryb węgorzokształtnych (Anguilliformes).

Zobaczyć Kręgowce i Węgorzowate

Witamina D

witaminy D2 (ergokalcyferolu) witaminy D3 (cholekalcyferolu) Witamina D (ATC: A 11 CC 05) – grupa rozpuszczalnych w tłuszczach steroidowych organicznych związków chemicznych, które wywierająwielostronne działanie fizjologiczne, przede wszystkim w gospodarce wapniowo-fosforanowej oraz utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji kośćca.

Zobaczyć Kręgowce i Witamina D

Wole (anatomia zwierząt)

Wole – rozszerzenie lub uchyłek przełyku służące do gromadzenia i przenoszenia pokarmu.

Zobaczyć Kręgowce i Wole (anatomia zwierząt)

Worki powietrzne

płuca Worki powietrzne (Sacci pneumatici) – grubościenne pęcherzykowate worki połączone z płucami i rozmieszczone wewnątrz tułowia ptaka, a nawet wchodzące do wnętrza niektórych kości.

Zobaczyć Kręgowce i Worki powietrzne

Wtórouste

Wtórouste, wtórnogębowce (Deuterostomia) – klad zwierząt dwubocznie symetrycznych, u których w rozwoju embrionalnym z pragęby powstaje otwór odbytowy.

Zobaczyć Kręgowce i Wtórouste

Wylinka

Liniejąca ważka Wylinka cykady Wylinka, egzuwium (exuvium, exuvies) – zewnętrzna część powłoki ciała zwierząt zrzucana przy linieniu, np.

Zobaczyć Kręgowce i Wylinka

Wzrok

Wzrok, zmysł wzroku – zdolność do odbierania bodźców wywołanych przez pewien zakres promieniowania elektromagnetycznego (u człowieka ta część widma nazywa się światłem widzialnym) ze środowiska oraz ogół czynności związanych z analizątych bodźców, czyli widzeniem.

Zobaczyć Kręgowce i Wzrok

Zastawki serca

Pracujące serce '''Zastawki w sercu człowieka, półschemat.'''P – strona prawa, L – strona lewa.Zastawki:a – mitralna,b – aorty,c – pnia płucnego,d – trójdzielna. W sercu wyróżnia się następujące zastawki.

Zobaczyć Kręgowce i Zastawki serca

Ziemia

Ziemia (trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego.

Zobaczyć Kręgowce i Ziemia

Zmysł równowagi

Zmysł równowagi – umożliwia czucie położenia ciała w przestrzeni.

Zobaczyć Kręgowce i Zmysł równowagi

Znany jako Kręgowiec, Vertebrata.

, Kolagen, Komórki Leydiga, Konodonty, Kopyto (zoologia), Kosteczki słuchowe, Kostnopancerne, Kręgosłup, Kręgouste, Kresomózgowie, Krew, Krokodyle, Krtań, Kura domowa, Labiryntodonty, Lamnowate, Mózgoczaszka, Mózgowie, Metabolizm, Mezozoik, Mięśniopłetwe, Międzymózgowie, Minogokształtne, Mocz, Mocz pierwotny, Morfologia (biologia), Mostek (anatomia), Myllokunmingia, Naczynie chłonne, Naczynie włosowate, Narząd świetlny, Naskórek, Nefron, Nerka, Nerwy czaszkowe, Ośrodkowy układ nerwowy, Obojnactwo, Obwodowy układ nerwowy, Odbyt, Odbytnica, Opuszki kończynowe, Ordowik, Orleń pospolity, Ostrosz (ryba), Owodniowce, Paedophryne, Paleozoik, Partenogeneza, Paznokieć, Pazur, Płazy, Płazy ogoniaste, Płetwal błękitny, Płuco, Pęcherz pławny, Perm, Pióro, Piskorz, Promieniopłetwe, Przełyk, Przepona (mięsień), Ptaki, Róg (biologia), Rdzeń kręgowy, Rdzeniomózgowie, Rekiny, Rozdzielnopłciowość, Ryby, Ryby chrzęstnoszkieletowe, Ryby kostnoszkieletowe, Ryby pancerne, Słuch, Serce, Skóra, Skóra właściwa, Skrzek, Skrzela (anatomia), Spodouste, Ssaki, Stożek tętniczy, Struś czerwonoskóry, Struna grzbietowa, Strunowce, Strzępielowate, Sylur, Synapsydy, Szczęki (anatomia), Tętnica, Terapsydy, Teropody, Trias, Tryskawka (biologia), Trzewioczaszka, Trzustka, Tyłomózgowie, Układ wrotny wątroby, Ultrafiolet, Walenie, Włos, Wątroba, Węch, Węgorzowate, Witamina D, Wole (anatomia zwierząt), Worki powietrzne, Wtórouste, Wylinka, Wzrok, Zastawki serca, Ziemia, Zmysł równowagi.