Spis treści
137 kontakty: Adenozyno-5′-trifosforan, Alkilowanie, Antyonkogen, APC (gen), Apoptoza, Bakterie, Bakteriofag, Białka, BRCA1, BRCA2, Caenorhabditis elegans, Chłoniaki, Chemioterapia nowotworów, Chlorek winylu, Chloroplast, Chromatyda, Chromatyna, Chromosom, Chromosomy homologiczne, Crossing-over, Cykl komórkowy, Cykliny, Cytoplazma, Długość fali, Deaminacja, Deinococcus radiodurans, Depirymidynacja, Depurynacja, Dym, Dysmutaza ponadtlenkowa, Efekty steryczne, Enzymy, Eukarionty, Ewolucja, Fosforylacja, Fotoliaza, Fotosynteza, Gameta, Gen, Genom, Geny kodujące białka mechanizmów naprawy DNA człowieka, Histony, Homodimery, Homologia (biologia), Hydroliza, Informacja genetyczna, Interfaza, Jądro komórkowe, Język angielski, Katastrofa tlenowa, ... Rozwiń indeks (87 jeszcze) »
- Genetyka molekularna
- Mutacje
- Starzenie się
Adenozyno-5′-trifosforan
Adenozyno-5′-trifosforan, ATP, adenozynotrójfosforan – organiczny związek chemiczny, nukleotyd adeninowy zbudowany z adenozyny z przyłączonąwiązaniem estrowym w pozycji 5′-OH grupątrifosforanową.
Zobaczyć Naprawa DNA i Adenozyno-5′-trifosforan
Alkilowanie
Alkilowanie, alkilacja – obszerna grupa reakcji chemicznych polegających na przeniesieniu grupy alkilowej lub aryloalkilowej z jednego do drugiego związku chemicznego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Alkilowanie
Antyonkogen
Antyonkogen, inaczej gen supresorowy – gen działający hamująco na procesy proliferacji komórkowej (geny bramkowe) bądź stabilizująco na procesy utrzymujące stabilność genetycznąkomórki (geny opiekuńcze).
Zobaczyć Naprawa DNA i Antyonkogen
APC (gen)
thumb APC (Adenomatous Polyposis Coli - gruczolakowata polipowatość okrężnicy) – gen kodujący u człowieka białko APC.
Zobaczyć Naprawa DNA i APC (gen)
Apoptoza
Etapy apoptozy komórki Apoptoza (z starogr. ἀπό + πτῶσις) – jeden z naturalnych procesów biologicznych zaprogramowanej i podlegającej kontroli destrukcji własnych komórek w organizmie wielokomórkowym.
Zobaczyć Naprawa DNA i Apoptoza
Bakterie
metodąGrama agarowej Bakterie (łac. bacteria, od gr. βακτήριον baktērion „pałeczka, laseczka”) – grupa mikroorganizmów, stanowiących osobnądomenę.
Zobaczyć Naprawa DNA i Bakterie
Bakteriofag
url.
Zobaczyć Naprawa DNA i Bakteriofag
Białka
zwinięciu białka (kolor czerwony – reszty kwasowe, niebieski – reszty zasadowe, zielony – reszty polarne, biały – reszty niepolarne) mioglobiny Białka, proteiny – wielkocząsteczkowe biopolimery o masie cząsteczkowej od ok.
Zobaczyć Naprawa DNA i Białka
BRCA1
Lokalizacja genu BRCA1 zaznaczona na zielono BRCA1 – ludzki gen supresorowy znajdujący się na długim ramieniu 17 chromosomu w locus 17q21.
Zobaczyć Naprawa DNA i BRCA1
BRCA2
Domena ATPazowa białka RAD51 w kompleksie z domenąBRC białka BRCA2. BRCA2 – ludzki gen zlokalizowany na chromosomie 13.
Zobaczyć Naprawa DNA i BRCA2
Caenorhabditis elegans
Caenorhabditis elegans (od gr. καινός kainós "nowy" lub łac. caenum " błoto" oraz gr. ῥάβδος rhábdos "prążek, pręt, kij") – wolno żyjący, niepasożytniczy nicień, o długości ok.
Zobaczyć Naprawa DNA i Caenorhabditis elegans
Chłoniaki
Chłoniaki – choroby nowotworowe wywodzące się z układu limfatycznego, dotykające najczęściej węzły chłonne, a czasami również inne narządy (np. płuca, skóra, jelita).
Zobaczyć Naprawa DNA i Chłoniaki
Chemioterapia nowotworów
Kobieta leczona docetakselem z powodu raka piersi Chemioterapia nowotworów – metoda ogólnoustrojowego leczenia nowotworów za pomocąleków cytostatycznych, zwykle podawanych jako część schematu leczniczego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Chemioterapia nowotworów
Chlorek winylu
Chlorek winylu, chloroeten – organiczny związek chemiczny, chlorowa pochodna etenu.
Zobaczyć Naprawa DNA i Chlorek winylu
Chloroplast
zawilca Chloroplast (ze starogreckiego: χλωρός (chlōrós) + πλαστός (plastós) – ciałko zieleni) – otoczone podwójnąbłonąbiałkowo-lipidowąorganellum komórkowe występujące u roślin i glonów eukariotycznych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Chloroplast
Chromatyda
Diagram przedstawiający chromosom, na którym oznaczono: krótkie (3) i długie (4) ramię prawej chromatydy (1) oraz centromer (2). Chromatyda (gr. chrṓma.
Zobaczyć Naprawa DNA i Chromatyda
Chromatyna
metafazie. Chromatyna (chromatinum) – włóknista substancja występująca w jądrze komórkowym, zbudowana z DNA, histonów, niehistonowych białek i małej ilości RNA.
Zobaczyć Naprawa DNA i Chromatyna
Chromosom
Chromosom submetacentryczny: 1 – chromatyda, 2 – centromer – miejsce złączenia dwóch chromatyd, 3 – ramię krótkie, 4 – ramię długie Kolejne stopnie upakowania materiału genetycznego Chromosom – forma organizacji materiału genetycznego wewnątrz komórki.
Zobaczyć Naprawa DNA i Chromosom
Chromosomy homologiczne
Kariotyp ludzki. Wszystkie chromosomy występująjako pary homologiczne z wyjątkiem męskiej pary chromosomów płciowych XY Chromosomy homologiczne – chromosomy o tym samym kształcie i wielkości, zawierająpodobnąinformację genetyczną, czyli prawie te same geny.
Zobaczyć Naprawa DNA i Chromosomy homologiczne
Crossing-over
Schemat procesu pojedynczego crossing-over Crossing-over – wymiana odcinków chromatyd pomiędzy chromosomami homologicznymi w czasie mejozy, w uproszczeniu jest to proces wymiany materiału genetycznego, w wyniku którego zwiększa się zmienność genetyczną.
Zobaczyć Naprawa DNA i Crossing-over
Cykl komórkowy
Cykl komórkowy, cykl podziału komórki – seria zdarzeń, które zachodząw komórce eukariotycznej, prowadząc do jej podziału.
Zobaczyć Naprawa DNA i Cykl komórkowy
Cykliny
350px Cykliny – grupa białek biorących udział w regulacji cyklu procesów związanych z podziałem komórki.
Zobaczyć Naprawa DNA i Cykliny
Cytoplazma
białek i większych struktur. Cytoplazma – część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym, a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra, komórek prokariotycznych – cała protoplazma.
Zobaczyć Naprawa DNA i Cytoplazma
Długość fali
fali sinusoidalnej (wykres dla danej chwili; oś pozioma to odległość) Długość fali – najmniejsza odległość między dwoma punktami o tej samej fazie drgań (czyli między dwoma powtarzającymi się fragmentami fali).
Zobaczyć Naprawa DNA i Długość fali
Deaminacja
cytozyny w uracyl Deaminacja (dezaminacja) - reakcja chemiczna polegająca na eliminacji z cząsteczki związku chemicznego grupy aminowej (-NH2), najczęściej z wydzieleniem amoniaku.
Zobaczyć Naprawa DNA i Deaminacja
Deinococcus radiodurans
Deinococcus radiodurans – gatunek ekstremofilnej bakterii, który jest najbardziej odpornym na promieniowanie jonizujące organizmem znanym nauce.
Zobaczyć Naprawa DNA i Deinococcus radiodurans
Depirymidynacja
Depirymidynacja – modyfikacja nukleozydu polegająca na oderwaniu (zwykle hydrolizie) zasady pirymidynowej (cytozyny lub tyminy) od reszty cząsteczki.
Zobaczyć Naprawa DNA i Depirymidynacja
Depurynacja
Depurynacja – modyfikacja DNA polegająca na hydrolizie zasady purynowej (adeniny lub guaniny od reszty nukleotydu (deoksyrybozy i reszty fosforanowej). W miejscu zasady pozostaje grupa hydroksylowa (-OH). Jednąz głównych przyczyn depurynacji jest obecność w komórce endogennych metabolitów, które przyczyniająsię do rozbicia wiązania między purynąa pentozą.
Zobaczyć Naprawa DNA i Depurynacja
Dym
c.o. Dym z ogniska Dym – układ koloidalny, w którym ośrodkiem rozpraszającym jest gaz, a cząstki koloidalne sącząstkami stałymi.
Zobaczyć Naprawa DNA i Dym
Dysmutaza ponadtlenkowa
Mn-SOD Centrum aktywne SOD Dysmutaza ponadtlenkowa (SOD z ang. SuperOxide Dismutase, E.C. 1.15.1.1) – enzym z grupy oksydoreduktaz katalizujący dysmutację anionorodnika ponadtlenkowego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Dysmutaza ponadtlenkowa
Efekty steryczne
Tri(''tert''-butylo)amina – przykład cząsteczki niereaktywnej ze względu na efekty steryczne Efekty steryczne – grupa stereochemicznych zjawisk wynikających z faktu, że atomy w cząsteczkach nie sąpunktami, lecz mająkształt zbliżony do sfery i zajmująokreślonąobjętość w przestrzeni.
Zobaczyć Naprawa DNA i Efekty steryczne
Enzymy
lipidowych cząsteczek sygnałowych Enzymy (z gr. ἔνζυμον, od ἔν en „w” i ζύμη dzýmē „zaczyn (za)kwas”) – wielkocząsteczkowe, w większości białkoweWiększość słowników, leksykonów i encyklopedii definiuje enzymy jako cząsteczki białkowe.
Zobaczyć Naprawa DNA i Enzymy
Eukarionty
Eukarionty, eukariota, eukarioty, organizmy eukariotyczne (Eukaryota, Eukarya), określane też jako jądrowce, jądrowe, organizmy jądrowe, karioty, kariota (Karyobionta) – organizmy zbudowane z komórek posiadających jądro komórkowe z chromosomami, co jest jednym z elementów odróżniających je od prokariontów.
Zobaczyć Naprawa DNA i Eukarionty
Ewolucja
Ewolucja – stopniowy proces zmian zachodzących w czasie.
Zobaczyć Naprawa DNA i Ewolucja
Fosforylacja
Fosforylacja – reakcja przyłączenia reszty fosforanowej do nukleofilowego atomu dowolnego związku chemicznego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Fosforylacja
Fotoliaza
FADH2 (żółty) i 8-HDF (niebieski) Fotoliaza – enzym wiążący komplementarne nici DNA i rozbijający dimery pirymidynowe, które zazwyczaj powstająwskutek ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe.
Zobaczyć Naprawa DNA i Fotoliaza
Fotosynteza
alt.
Zobaczyć Naprawa DNA i Fotosynteza
Gameta
Plemnik i komórka jajowa u człowieka (tuż przed zapłodnieniem) Gameta (komórka płciowa, komórka rozrodcza) – komórka służąca do rozmnażania płciowego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Gameta
Gen
Gen (gr. γένος – ród, pochodzenie) – pojęcie teoretyczne stosowane w wielu działach biologii oraz innych dziedzinach wiedzy.
Zobaczyć Naprawa DNA i Gen
Genom
Genom (nazwa z połączenia słów gen i chromosom) – kompletna informacja genetyczna żywego organizmu lub wirusa.
Zobaczyć Naprawa DNA i Genom
Geny kodujące białka mechanizmów naprawy DNA człowieka
DNA komórki jest stale narażone na czynniki uszkadzające.
Zobaczyć Naprawa DNA i Geny kodujące białka mechanizmów naprawy DNA człowieka
Histony
Histony – zasadowe białka wchodzące w skład chromatyny, neutralizujące i wiążące kwas deoksyrybonukleinowy.
Zobaczyć Naprawa DNA i Histony
Homodimery
Homodimery – białka, których strukturę czwartorzędowątworządwa identyczne polipeptydy.
Zobaczyć Naprawa DNA i Homodimery
Homologia (biologia)
ssaków sąnarządami homologicznymi Homologia (gr. homólogos ‘zgodny’) – wspólne ewolucyjne pochodzenie struktur (np. narządów) lub procesów fizjologicznych, występujących u różnych organizmów, wynikające z ich odziedziczenia po wspólnym przodku.
Zobaczyć Naprawa DNA i Homologia (biologia)
Hydroliza
Hydroliza – reakcja podwójnej wymiany (często odwracalna), która przebiega między wodąi rozpuszczonąw niej substancją.
Zobaczyć Naprawa DNA i Hydroliza
Informacja genetyczna
Informacja genetyczna – za informację genetycznąodpowiedzialny jest kwas deoksyrybonukleinowy (DNA), a w przypadku niektórych wirusów RNA.
Zobaczyć Naprawa DNA i Informacja genetyczna
Interfaza
Cykl życiowy komórki Mitoza Interfaza – najdłuższa faza życia komórki, należąca do cyklu komórkowego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Interfaza
Jądro komórkowe
DNA jest skupione i gotowe do podziału. Jądra komórkowe leukocytów człowieka, wybarwione za pomocąbarwnika DAPI. cytozol12. lizosom13. centriola Jądro komórkowe, nukleus – otoczone podwójnąbłonąorganellum obecne we wszystkich komórkach eukariotycznych, z wyjątkiem tych, które wtórnie je utraciły w trakcie różnicowania, np.
Zobaczyć Naprawa DNA i Jądro komórkowe
Język angielski
Wielkiej Brytanii symbolizujące język angielski ikona symbolizująca język angielski według standardu ISO 639-1 Język angielski, angielszczyzna (ang.) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in.
Zobaczyć Naprawa DNA i Język angielski
Katastrofa tlenowa
Katastrofa tlenowa – wielkie przemiany środowiska Ziemi w okresie paleoproterozoiku 2,4–2,0 miliarda lat temu.
Zobaczyć Naprawa DNA i Katastrofa tlenowa
Komórka
DNA (zielony), obraz mikroskopowy Komórka (łac. cellula) – najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (takich jak przemiana materii, wzrost i rozmnażanie).
Zobaczyć Naprawa DNA i Komórka
Komórka generatywna
Komórka generatywna – komórka występująca w gametoficie męskim, w ziarnkach pyłku roślin nasiennych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Komórka generatywna
Kręgowce
Kręgowce (Vertebrata, od łac. vertebra – kręg) – najliczniejszy podtyp strunowców (Chordata), mocno zróżnicowany morfologicznie; obejmujący kręgouste, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki.
Zobaczyć Naprawa DNA i Kręgowce
Kwas deoksyrybonukleinowy
wiązania wodorowe) Widełki replikacyjne DNA Kwas deoksyrybonukleinowy, DNA (z), kwas dezoksyrybonukleinowy – wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny z grupy kwasów nukleinowych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Kwas deoksyrybonukleinowy
Kwasy nukleinowe
podwójnej helisy DNA Kwasy nukleinowe (dawniej nukleiny) – organiczne związki chemiczne, biopolimery zbudowane z nukleotydów (czyli polinukleotydy).
Zobaczyć Naprawa DNA i Kwasy nukleinowe
Kwasy rybonukleinowe
Porównanie RNA z DNA. RNA ma często znacznie bardziej skomplikowanąbudowę Trójwymiarowa struktura tRNA Kwasy rybonukleinowe, RNA (od) – organiczne związki chemiczne z grupy kwasów nukleinowych, zbudowane z rybonukleotydów połączonych wiązaniami fosfodiestrowymi.
Zobaczyć Naprawa DNA i Kwasy rybonukleinowe
Ligaza DNA
naprawy nici DNA przez ligazę DNA Ligaza DNA (EC 6.5.1.1) – enzym łączący wolne końce cząsteczek DNA.
Zobaczyć Naprawa DNA i Ligaza DNA
Limfocyty B
Trójwymiarowy obraz limfocytu B Limfocyty B (B od łac. bursa Fabricii, czyli torebka Fabrycjusza), limfocyty szpikozależne – komórki układu odpornościowego odpowiedzialne za humoralnąodpowiedź odpornościową, czyli wytwarzanie przeciwciał.
Zobaczyć Naprawa DNA i Limfocyty B
Limfocyty T
mikroskopem skaningowym trombocyt (środek), erytrocyt (po lewej) Limfocyty T (od, grasica), limfocyty grasicozależne – limfocyty odpowiedzialne za komórkowąodpowiedź odpornościową.
Zobaczyć Naprawa DNA i Limfocyty T
Limit Hayflicka
Limit Hayflicka – maksymalna liczba podziałów komórkowych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Limit Hayflicka
Linia śrubowa
Linia śrubowa prawoskrętna Linia śrubowa, helisa – krzywa trójwymiarowa zakreślona przez punkt poruszający się ze stałąprędkościąpo tworzącej walca lub stożka, który obraca się jednocześnie ze stałąprędkościąkątowąwokół swej osi.
Zobaczyć Naprawa DNA i Linia śrubowa
Mejoza
Mejoza, skrót: R! (R – od redukcji) – proces podziału redukcyjnego jądra komórkowego, z którego powstają4 jądra o połowie chromosomów (po jednym z każdej pary) komórki wyjściowej.
Zobaczyć Naprawa DNA i Mejoza
Metabolizm
adenozynotrifosforanu, głównego elementu metabolizmu energii Metabolizm (z gr. μεταβολή 'zmiana' od μετά 'ponad, poza' i βάλλειν 'rzut') – całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzących w żywych komórkach, stanowiący podstawę wszelkich zjawisk biologicznych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Metabolizm
Metylacja (biochemia)
Metylacja – reakcja biochemiczna, która prowadzi do powstawania pochodnych metylowych, jej końcowym produktem sąbetainy.
Zobaczyć Naprawa DNA i Metylacja (biochemia)
Metylacja DNA
Metylacja DNA – proces przyłączania grup alkilowych (metylowych) (-CH3) do zasad azotowych nukleotydów, w szczególności do cytozyny, rzadziej do adeniny (w pozycji 6).
Zobaczyć Naprawa DNA i Metylacja DNA
Mitochondrium
matriks oraz błony cytozol12) lizosom13) centriola Mitochondrium (w liczbie mnogiej mitochondria) – otoczone dwiema błonami organellum, obecne w większości komórek eukariotycznych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Mitochondrium
Mitoza
Schemat mitozy Mitoza – proces podziału pośredniego jądra komórkowego, któremu towarzyszy precyzyjne rozdzielenie chromosomów do dwóch komórek potomnych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Mitoza
Mutacja
Mutacja (– zmiana) – nagłe, skokowe zmiany materiału genetycznego komórki.
Zobaczyć Naprawa DNA i Mutacja
Mutagen
Mutagen (łac. dokonujący zmiany) – czynnik wywołujący mutacje, czyli zmieniający materiał genetyczny.
Zobaczyć Naprawa DNA i Mutagen
Nadtlenek wodoru
Nadtlenek wodoru, – nieorganiczny związek chemiczny z grupy nadtlenków, jedna z reaktywnych form tlenu.
Zobaczyć Naprawa DNA i Nadtlenek wodoru
Naprawa poprzez scalanie niehomologicznych końców DNA
thumb Naprawa poprzez scalanie niehomologicznych końców DNA (ang. non-homologous end joining, NHEJ) – jeden z dwóch mechanizmów naprawy uszkodzeń obu nici DNA (ang. double-strand breaks, DSBs).
Zobaczyć Naprawa DNA i Naprawa poprzez scalanie niehomologicznych końców DNA
Naprawa przez wycinanie nukleotydu
url.
Zobaczyć Naprawa DNA i Naprawa przez wycinanie nukleotydu
Naprawa przez wycinanie zasady
Schemat '''BER'''. Dokładny opis w tekście Naprawa przez wycinanie zasady (BER) – mechanizm naprawy DNA w komórkach mający na celu usuwanie uszkodzeń pojedynczych zasad DNA podczas replikacji DNA.
Zobaczyć Naprawa DNA i Naprawa przez wycinanie zasady
Naprawa sprzężona z transkrypcją
Naprawa sprzężona z transkrypcją(TCR, ang. Transcription-coupled repair) – mechanizm naprawy DNA sprzężony z transkrypcją.
Zobaczyć Naprawa DNA i Naprawa sprzężona z transkrypcją
Nature
Nature – jedno z najstarszych i najbardziej prestiżowych czasopism naukowych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Nature
Nicienie
Nicienie (Nematoda) – typ zwierząt bezkręgowych, dawniej klasyfikowanych jako gromada w typie obleńce.
Zobaczyć Naprawa DNA i Nicienie
Niedobór wzrostu
Diega Velázqueza Antoona van Dycka, 1633 Niedobór wzrostu, niskorosłość, karłowatość – wzrost poniżej trzeciego centyla lub poniżej dwóch odchyleń standardowych odpowiednio dla wieku, płci i populacji.
Zobaczyć Naprawa DNA i Niedobór wzrostu
Niedokrwistość Fanconiego
Niedokrwistość Fanconiego (ang. Fanconi anemia) – uwarunkowana genetycznie postać wrodzonej niedokrwistości aplastycznej, przebiegająca z malformacjami kośćca, wadami nerek i serca oraz predyspozycjądo nowotworów.
Zobaczyć Naprawa DNA i Niedokrwistość Fanconiego
Nowotwór
Przykład łagodnego guza nowotworowego gruczołów potowych policzka (gruczolak) Nowotwór (łac. neoplasma, skrót npl., od stgr. νέος, nowy, i πλάσμα, twór, wytwór, kształt) – grupa chorób, w których komórki organizmu dzieląsię w sposób niekontrolowany, a nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicująsię w typowe komórki tkanki.
Zobaczyć Naprawa DNA i Nowotwór
Nowotwór złośliwy skóry
Rak podstawnokomórkowy skóry Nowotwory złośliwe skóry – nowotwory złośliwe, których pierwotnym miejscem powstania jest skóra.
Zobaczyć Naprawa DNA i Nowotwór złośliwy skóry
Nukleoid
Komórka prokariotyczna z uwidocznionym nukleoidem w porównaniu z komórkąeukariotycznąNukleoid (prokarion) – obszar cytoplazmy komórek prokariotycznych, w którym znajduje się kolista nić kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA) w postaci genoforu.
Zobaczyć Naprawa DNA i Nukleoid
Nukleotydy
Nukleotydy – organiczne związki chemiczne z grupy estrów fosforanowych; sąestrami nukleozydów i kwasu fosforowego (5'-fosforany nukleozydów).
Zobaczyć Naprawa DNA i Nukleotydy
Oddychanie komórkowe
Schemat oddychania komórkowego podczas utleniania glukozy Oddychanie komórkowe – wielostopniowy biochemiczny proces utleniania związków organicznych związany z wydzieleniem energii użytecznej metabolicznie.
Zobaczyć Naprawa DNA i Oddychanie komórkowe
Organizm
prokariotycznego Prekambryjskie stromatolity – geologiczne twory z cienkich warstw węglanu wapnia wytrąconego z wody morskiej jako efekt uboczny życia sinic. Należądo najstarszych śladów życia na Ziemi, najstarszy stromatolit pochodzi sprzed 3,2 mld lat Organizm – istota żywa charakteryzująca się procesami życiowymi (przede wszystkim przemianąmaterii), której części składowe tworząfunkcjonalnącałość (indywiduum) zdolnądo samodzielnego życia.
Zobaczyć Naprawa DNA i Organizm
P53
200px Białko p53 – czynnik transkrypcyjny o własnościach supresora nowotworowego.
Zobaczyć Naprawa DNA i P53
Pałeczka okrężnicy
Skupisko ''Escherichia coli'' powiększone 10 000x Pałeczka okrężnicy (łac. Escherichia coli) – Gram-ujemna względnie beztlenowa bakteria należąca do rodziny Enterobacteriaceae.
Zobaczyć Naprawa DNA i Pałeczka okrężnicy
Palindrom
Palindrom (gr. παλίνδρομος, palindromos – biegnący na powrót, palindromeo – biegnę z powrotem) – wyrażenie brzmiące tak samo czytane od lewej do prawej i od prawej do lewej.
Zobaczyć Naprawa DNA i Palindrom
Plejotropia
Geny G1, G2 i G3 wpływająna cechy fenotypowe P1, P2 i P3 Plejotropia, plejotropizm, efekt plejotropowy, plejotropowość (gr. πλείων pleion – więcej, τρόπος tropos – sposób, metoda) – zjawisko, w którym pojedynczy czynnik ma wpływ na dwie lub więcej odrębnych, często pozornie niepowiązanych ze sobącech fenotypowych i jest często identyfikowany jako pojedyncza mutacja, która wpływa na dwie lub więcej cech typu dzikiego; np.
Zobaczyć Naprawa DNA i Plejotropia
Podział komórki
Schemat podziałów komórki Podział ''Euglypha ciliata'' Podział komórki – proces zachodzący u wszystkich organizmów (jedna z faz cyklu komórkowego), w którym komórka dzieli się na dwie lub więcej komórek potomnych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Podział komórki
Polimeraza DNA
Polimeraza DNA – enzym katalizujący syntezę DNA w czasie replikacji lub naprawy DNA.
Zobaczyć Naprawa DNA i Polimeraza DNA
Prekambr
Prekambr – nieformalna jednostka geochronologiczna w dziejach Ziemi, obejmująca przedział czasu od powstania Ziemi do początku okresu kambryjskiego, czyli interwał wiekowy od 4,6 mld lat do 542 mln lat temu.
Zobaczyć Naprawa DNA i Prekambr
Proces starzenia się
Klamatów (Oregon, 1924, fot. E.S. Curtis) Starzenie się – zmniejszenie zdolności do odpowiedzi na stres środowiskowy, które pojawia się w organizmach wraz z upływem czasu, naturalne i nieodwracalne nagromadzenie się uszkodzeń wewnątrzkomórkowych, przerastające zdolności organizmu do samonaprawy.
Zobaczyć Naprawa DNA i Proces starzenia się
Progeria
mikroskopie fluorescencyjnym na dole po prawej, w porównaniu z obrazem prawidłowej budowy na górze). Progeria (zespół progerii Hutchinsona-Gilforda, łac. progeria, ze – „przedwczesna starość”, ang. Hutchinson-Gilford progeria syndrome, HGPS) – rzadki genetycznie uwarunkowany zespół charakteryzujący się przyspieszonym procesem starzenia, którego objawy pojawiająsię we wczesnym dzieciństwieMark H.
Zobaczyć Naprawa DNA i Progeria
Proliferacja (biologia)
Proliferacja – zdolność rozmnażania się komórek; jedna z cech organizmów żywych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Proliferacja (biologia)
Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) – rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie gamma
Promieniowanie gamma Promieniowanie gamma – wysokoenergetyczna forma promieniowania elektromagnetycznego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Promieniowanie gamma
Promieniowanie jonizujące
Przenikliwość promieniowania jądrowego Skład promieniowania tła według UNSCEAR Promieniowanie jonizujące – wszystkie rodzaje promieniowania, które wywołująjonizację ośrodka materialnego, tj.
Zobaczyć Naprawa DNA i Promieniowanie jonizujące
Promieniowanie rentgenowskie
cholecystektomii Promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie rtg, promieniowanie X, promienie X, promieniowanie Roentgena) – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które jest generowane podczas wyhamowywania elektronów.
Zobaczyć Naprawa DNA i Promieniowanie rentgenowskie
Promotor genu
Promotor – odcinek DNA, położony zazwyczaj powyżej sekwencji kodującej genu (tuż przed początkiem genu), który zawiera sekwencje rozpoznawane przez polimerazę RNA zależnąod DNA.
Zobaczyć Naprawa DNA i Promotor genu
Radioterapia
Aparat do radioterapii Radioterapia, dawniej curieterapia – metoda leczenia za pomocąpromieniowania jonizującego (fotonowego, elektronowego, protonowego lub z wykorzystaniem cięższych cząstek takich jak jony węgla).
Zobaczyć Naprawa DNA i Radioterapia
Rak jelita grubego
Rak jelita grubego – pierwotny nowotwór złośliwy jelita grubego wywodzący się z nabłonka błony śluzowej jelita grubego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Rak jelita grubego
Rak sutka
Częstość występowania guzów piersi w zależności od lokalizacji (widok prawego sutka) Rak sutka, rak gruczołu sutkowego, potocznie rak piersi (łac. carcinoma mammae) – najczęstszy nowotwór złośliwy gruczołu sutkowego wywodzący się z tkanki nabłonkowej.
Zobaczyć Naprawa DNA i Rak sutka
Reaktywne formy tlenu
Struktura reaktywnych form tlenu: 1) tlen trypletowy, 2) tlen singletowy, 3) anionowy rodnik ponadtlenkowy, 4) nadtlenek wodoru, 5) rodnik hydroksylowy Reaktywne formy tlenu, RFT (lub ROS, od ang. reactive oxygen species) – reaktywne indywidua chemiczne zawierające w swoim składzie atomy tlenu z niesparowanym elektronem (rodniki) lub wiązania O–O i zdolne do uczestniczenia w reakcjach chemicznych, które odgrywająznaczącąrolę w metabolizmie i starzeniu się organizmów żywych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Reaktywne formy tlenu
Rekombinacja genetyczna
Struktura Hollidaya Rekombinacja genetyczna – proces wymiany materiału genetycznego, w wyniku którego powstająnowe genotypy.
Zobaczyć Naprawa DNA i Rekombinacja genetyczna
Replikacja DNA
Replikacja DNA − proces, w którym podwójna nić DNA (podwójna helisa) ulega skopiowaniu (proces samoodtwarzania się DNA).
Zobaczyć Naprawa DNA i Replikacja DNA
Rośliny
Rośliny (Archaeplastida Adl i in. 2005, dawne nazwy naukowe: Vegetabilia, Plantae, Phytobionta, Plastida, Primoplantae) – eukariotyczne i autotroficzne organizmy, wykorzystujące energię promieniowania słonecznego za sprawąbarwników asymilacyjnych (zdarzająsię wśród roślin także organizmy heterotroficzne – pasożytnicze, w tym też myko-heterotroficzne, ale mająone charakter wtórny).
Zobaczyć Naprawa DNA i Rośliny
Rodniki
Rodnik metylowy – najprostszy rodnik organiczny pary elektronowe) Rodniki (dawniej wolne rodniki) – atomy lub cząsteczki zawierające niesparowane elektrony, czyli charakteryzujące się spinem elektronowym różnym od 0.
Zobaczyć Naprawa DNA i Rodniki
Saccharomyces cerevisiae
Saccharomyces cerevisiae Meyen ex E.C. Hansen – gatunek jednokomórkowych grzybów, którego poszczególne szczepy (drożdże piekarniane, drożdże górnej fermentacji, drożdże winiarskie, gorzelnicze) znajdujązastosowanie w różnych dziedzinach spożywczych i posiadająogromne znaczenie dla człowieka, który wykorzystywał je już w starożytności w piekarnictwie, browarnictwie czy później w gorzelnictwie.
Zobaczyć Naprawa DNA i Saccharomyces cerevisiae
Sadza
silnika DieslaObserwacja zaćmienia słońca przez okopcone szkło Sadza (pot. kopeć) – produkt powstający w trakcie niepełnego spalania paliw i innych materiałów zawierających w swoim składzie chemicznym znaczne ilości węgla.
Zobaczyć Naprawa DNA i Sadza
Science
Science – recenzowane czasopismo naukowe wydawane przez American Association for the Advancement of Science.
Zobaczyć Naprawa DNA i Science
Skamieniałości
Skamieniała ryba Skamieniałości Parku Narodowym Skamieniałego Lasu Skamieniałości – zachowane w skałach szczątki organizmów (skamieniałości właściwe, strukturalne), a także ślady ich aktywności życiowej (skamieniałości śladowe).
Zobaczyć Naprawa DNA i Skamieniałości
Skóra pergaminowa
Skóra pergaminowa (skóra pergaminowata i barwnikowa, łac. xeroderma pigmentosum) – bardzo rzadkie schorzenie dziedziczone autosomalnie recesywnie spowodowane genetycznym defektem polimerazy DNA β, skutkiem czego dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń DNA w komórkach skóry narażonych na działanie promieni UV.
Zobaczyć Naprawa DNA i Skóra pergaminowa
Smoła
Sposób łatania drogi smołą(Indie) Smoła, smoła surowa – produkty odgazowania węgla, łupków bitumicznych lub drewna, rzadko torfu.
Zobaczyć Naprawa DNA i Smoła
Stechiometria
Wizualizacja (na górze) równania stechiometrycznego reakcji chemicznej (na dole) Stechiometria – dział chemii zajmujący się stosunkami ilościowymi przemian związków chemicznych zachodzących w czasie reakcji chemicznych.
Zobaczyć Naprawa DNA i Stechiometria
Telomer (genetyka)
Telomer – fragment chromosomu, zlokalizowany na jego końcu, który zabezpiecza go przed uszkodzeniem podczas kopiowania.
Zobaczyć Naprawa DNA i Telomer (genetyka)
Telomeraza
Schemat działania telomerazy Telomeraza – enzym rybonukleoproteinowy, którego zadaniem jest dobudowanie brakującego (w związku z tzw. problemem replikacji końca) 3'-końcowego odcinka nici DNA (tak zwanej nici opóźnionej).
Zobaczyć Naprawa DNA i Telomeraza
Topoizomerazy
Topoizomerazy – grupa enzymów biorących udział w replikacji, gdzie odpowiadająza stopień skręcenia podwójnej helisy.
Zobaczyć Naprawa DNA i Topoizomerazy
Transkrypcja (genetyka)
Transkrypcja – proces syntezy RNA na matrycy DNA przez różne polimerazy RNA, czyli przepisywanie informacji zawartej w DNA na RNA.
Zobaczyć Naprawa DNA i Transkrypcja (genetyka)
Trichotiodystrofia
Trichotiodystrofia, zespół Taya (ang. trichothiodystrophy, TTD) – rzadka choroba genetyczna należąca do dysplazji ektodermalnych, nieobjawiająca się nieprawidłowąstrukturąwłosów i paznokci.
Zobaczyć Naprawa DNA i Trichotiodystrofia
Układ odpornościowy
skaningowego mikroskopu elektronowego) Układ odpornościowy, układ immunologiczny – układ narządów umożliwiających działanie mechanizmom odporności.
Zobaczyć Naprawa DNA i Układ odpornościowy
Ultrafiolet
Ultrafiolet, nadfiolet, promieniowanie ultrafioletowe, promieniowanie nadfioletowe (skrót UV) – promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 10 nm do 400 nm (niektóre źródła za ultrafiolet przyjmujązakres 100–400 nm), niewidzialne dla człowieka.
Zobaczyć Naprawa DNA i Ultrafiolet
Utlenianie
Utlenianie, oksydacja – reakcja chemiczna, w której atom przechodzi z niższego stopnia utlenienia na wyższy, co jest równoważne z oddaniem elektronów.
Zobaczyć Naprawa DNA i Utlenianie
Wiązanie chemiczne
Struktura CrC6H3-2,6-(C6H3-2,6-(CHMe2)2)22 z wiązaniem pięciokrotnym Wiązanie chemiczne – według klasycznej definicji: każde trwałe połączenie dwóch atomów.
Zobaczyć Naprawa DNA i Wiązanie chemiczne
Wiązanie kowalencyjne
wodoru Wiązanie kowalencyjne w cząsteczce fluoru Wiązanie kowalencyjne – rodzaj wiązania chemicznego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Wiązanie kowalencyjne
Widełki replikacyjne
starter, f: fragmenty Okazaki Widełki replikacyjne − miejsce jednoczesnego rozwijania cząsteczki DNA i syntetyzowania nowych nici podczas replikacji.
Zobaczyć Naprawa DNA i Widełki replikacyjne
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (policykliczne węglowodory aromatyczne; w skrócie WWA lub PAH z ang. polycyclic aromatic hydrocarbons) lub polynuclear aromatics (PNAs) lub polycyclic organic matter (POM)) – policykliczne węglowodory zawierające skondensowane pierścienie aromatyczne bez podstawników.
Zobaczyć Naprawa DNA i Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
Wirusy
filowirusów HIV Podstawowa struktura wirusa'''A.''' Wirusy bezotoczkowe '''B.''' Wirusy otoczkowe1. Kapsyd2. Kwas nukleinowy3. Kapsomer4. Nukleokapsyd5. Wirion6. Osłonka lipidowa7. Wypustki Wirusy („trucizna, jad”) – niewielkie cząstki zakaźne infekujące wszystkie formy życia, niezdolne do namnażania się poza komórkąpełniącąrolę gospodarza.
Zobaczyć Naprawa DNA i Wirusy
Wrzeciono podziałowe
Wrzeciono podziałowe (właściwie: wrzeciono kariokinetyczne) – wrzecionowata struktura zbudowana z włókien białka (tzw. mikrotubul).
Zobaczyć Naprawa DNA i Wrzeciono podziałowe
Zasada komplementarności (genetyka)
Symboliczne parowanie w DNA Symboliczne parowanie w RNA Zasada komplementarności, reguła komplementarności (łac. complementum znaczy dopełnienie, uzupełnienie) – pojęcie stereochemiczne stosowane najczęściej w odniesieniu do struktur DNA powstających dzięki komplementarności par zasad występujących w sąsiednich niciach DNA lub DNA i RNAClaude A.
Zobaczyć Naprawa DNA i Zasada komplementarności (genetyka)
Zespół ataksja-teleangiektazja
Poszerzone naczynia spojówki u pacjenta z zespołem ataksja-teleangiektazja Teleangiektazje spojówki Zespół ataksja-teleangiektazja, zespół AT, zespół Bodera-Sedgwicka, zespół Louis-Bar (łac. ataxia teleangiectasia) – rzadki, uwarunkowany genetycznie zespół chorobowy, charakteryzujący się: ataksjąmóżdżkową, teleangiektazjami w obrębie skóry i gałki ocznej i niedoborem immunologicznym, powodującym przewlekłe infekcje, zwłaszcza układu oddechowego.
Zobaczyć Naprawa DNA i Zespół ataksja-teleangiektazja
Zespół Blooma
Zespół Blooma (ang. Bloom syndrome, BS, BLS) – rzadka choroba uwarunkowana genetycznie, charakteryzująca się zwiększonąpredyspozycjądo uszkodzeń chromosomów.
Zobaczyć Naprawa DNA i Zespół Blooma
Zespół Cockayne’a
Zespół Cockayne’a, zespół Neill-Dingwall (ang. Cockayne syndrome, Neill-Dingwall syndrome) – choroba genetyczna o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym, spowodowana defektem molekularnym upośledzającym mechanizm naprawy DNA.
Zobaczyć Naprawa DNA i Zespół Cockayne’a
Zespół Lyncha
Zespół Lyncha (dziedziczny rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością,, zespół dziedzicznego niedoboru naprawy źle sparowanych zasad) – zespół dziedzicznej predyspozycji do nowotworów.
Zobaczyć Naprawa DNA i Zespół Lyncha
Zespół Nijmegen
Zespół Nijmegen (ang. Nijmegen breakage syndrome, NBS) – choroba genetyczna, spowodowana mutacjąw genie NBS1 znajdującym się w locus 8q21, najczęstsza mutacja, tzw.
Zobaczyć Naprawa DNA i Zespół Nijmegen
Zespół Wernera
Zespół Wernera – genetycznie uwarunkowany zespół charakteryzujący się przedwczesnym i przyspieszonym starzeniem.
Zobaczyć Naprawa DNA i Zespół Wernera
Związek chemiczny
Związek chemiczny – jednorodne połączenie co najmniej dwóch różnych pierwiastków chemicznych za pomocądowolnego wiązania.
Zobaczyć Naprawa DNA i Związek chemiczny
8-Oksoguanina
8-Oksoguanina – organiczny związek chemiczny z grupy puryn, utleniona pochodna guaniny.
Zobaczyć Naprawa DNA i 8-Oksoguanina
Zobacz także
Genetyka molekularna
- Armatka genowa
- Auksotrof
- Białka wielofunkcyjne
- Białka wiążące DNA
- Białko wiążące DNA
- Biologia syntetyczna
- Biopolimery
- Biopunk
- Centralny dogmat biologii molekularnej
- Chromatyda
- Chromatyna
- Comparative Toxicogenomics Database
- CpG
- Crossing-over
- DArT
- Depurynacja
- Domena B3
- Euchromatyna
- Genetyka molekularna
- Heterochromatyna
- Imprinting (genetyka)
- Inaktywacja chromosomu X
- Interferencja RNA
- Inżynieria genetyczna
- Klonowanie DNA
- Kod genetyczny
- Kodon terminacyjny
- Kompleks synaptonemalny
- Koniec 3′
- Koniugacja drożdży
- MRNA
- Macierz jądrowa
- Mejoza
- Miejsce AP
- Mutacja supresorowa
- Naprawa DNA
- Niekodujący RNA
- Organizator jąderka
- Otwarta ramka odczytu
- Para zasad
- Porównawcza hybrydyzacja genomowa
- Rekombinacja genetyczna
- Replisom
- SRAP
- SnRNA
- SnoRNA
- Solenoid (biologia)
- Terapia genowa
- Zegar molekularny
Mutacje
- Delecja
- Depurynacja
- Duplikacja
- Efekt założyciela
- Genotoksyczność
- Heteroplazmia
- Homeoza
- Insercja
- MLH1
- MSH2
- Mutacja
- Mutacja cicha
- Mutacja dynamiczna
- Mutacja nonsensowna
- Mutacja przesuwająca ramkę odczytu
- Mutacja punktowa
- Mutacja supresorowa
- Mutacja zmiany sensu
- Mutagen
- Mutant
- Naprawa DNA
- Niestabilność mikrosatelitarna
- Polimorfizm pojedynczego nukleotydu
- SNPedia
- Sport (biologia)
- Transwersja
- Tranzycja (biologia)
Starzenie się
- Anabioza
- Analiza przeżycia
- Choroby neurodegeneracyjne
- Długowieczność
- Globodera
- Kryptobioza
- Limit Hayflicka
- Lipofuscyna
- Mitochondrialny DNA
- Naprawa DNA
- Oczekiwana dalsza długość trwania życia
- Prawo umieralności Makehama-Gompertza
- Progeria
- Przekwitanie
- Reaktywne formy tlenu
- Regeneracja (biologia)
- Rejuwenacja
- Replikacja DNA
- Rodniki
- Sarkopenia
- Starzenie komórkowe
- Stres oksydacyjny
- Stulatek
- Superstulatek
- Telomeraza
- Wolnorodnikowa teoria starzenia się
- Zaniedbywalne starzenie się
- Zwyrodnienie plamki żółtej
- Śmierć
Znany jako Mechanizmy naprawy DNA.