491 kontakty: Achajowie, Achemenidzi, Aecjusz Flawiusz, Afryka Północna, Ajschylos, Akad (miasto), Akadowie, Akropol, Alamanowie, Alanowie, Alaryk, Aleksander Macedoński, Aleksandria, Alfabet fenicki, Amoryci, Amurru (państwo w starożytnej Syrii), Anatolia, Anglowie, Antiochia, Antropomorfizacja, Antygonidzi, Arabowie, Aramejczycy, Archeologia, Ardaszir I, Arianizm, Armenia, Armia rzymska, Arsacydzi, Artabanus I, Artabanus IV, Artakserkses III, Arwad, Arzawa, Asarhaddon, Średniowiecze, Astarte (bogini), Astrologia, Astyages, Świątynia Apollina w Delfach, Asyria, Aszur (miasto), Aszur-dan II, Aszur-uballit I, Aszur-uballit II, Aszurbanipal, Aszurnasirpal II, Ateński Związek Morski, Atena, Ateny, ..., Attyla, Autochton, Awarowie, Azja Środkowa, Łaba, Çatalhöyük, Baal, Babilon, Babilonia, Baktria, Baleary, Bitwa morska w delcie Nilu, Bitwa na Polach Katalaunijskich (451), Bitwa pod Adrianopolem, Bitwa pod Carrhae, Bitwa pod Cheroneą (338 p.n.e.), Bitwa pod Kadesz, Bitwa pod Karkemisz, Bitwa pod Leuktrami, Bitwa pod Maratonem, Bitwa pod Platejami, Bitwa pod Salaminą, Bitwa w Lesie Teutoburskim, Bliski Wschód, Bojowie, Bretończycy, Brytania, Bułgarzy, Burgundowie, Byblos, Celtyberowie, Cesarstwo Bizantyńskie, Cesarstwo Rzymskie, Cesarstwo zachodniorzymskie, Chalkolit, Chattowie, Chiny, Chosrow I Anoszirwan, Chosrow II Parwiz, Chrześcijaństwo, Cyklady, Cylicja, Cymbrowie, Cypr, Cyrus II Wielki, Cywilizacja, Cywilizacja doliny Indusu, Dacja, Dardanele, Dariusz I Wielki, Dariusz III, Deflacja (ekonomia), Delfy, Demokracja, Diadochowie, Didiusz Julianus, Dioklecjan, Dniepr, Dominat, Dorowie, Druid, Dunaj, Dynastia Antoninów, Dynastia julijsko-klaudyjska, Egipt, Ekwici, Ekwowie, Elam, Elamici, Eneasz, Epoka żelaza, Epoka brązu, Epoka hellenistyczna, Eridu, Etruria, Etruskowie, Eufrat, Europa, Eurypides, Falanga, Faraon, Fars, Fenicja, Filip II Macedoński, Filistyni, Filozofia przedsokratejska, Filozofia starożytna, Flawiusze, Fraates II, Frankowie, Frygia, Fryzowie, Gajusz Grakchus, Gajusz Juliusz Cezar, Gajusz Mariusz, Galatowie, Galia, Galia Przedalpejska, Galien, Galowie, Garncarstwo, Geografia Grecji, Gepidowie, Germania, Germanie, Goci, Groch, Gutejowie, Hadrian, Haldi, Hammurabi, Handel, Harem, Harran, Hatti, Hattusa, Hattusili I, Hebrajczycy, Heftalici, Herakliusz (cesarz bizantyński), Herezja, Herodot, Herulowie, Hetyci, Hieroglify, Hiram I, Historia, Historia Europy, Historiografia, Hodowla, Homer, Hoplici, Horacy (poeta), Hunowie, Huryci, Hyksosi, I triumwirat, Ibiza, Igrzyska olimpijskie, Igrzyska panhelleńskie, II dynastia z Isin, III dynastia z Ur, Iliada, Ilirowie, Imperium akadyjskie, Indie, Irak, Irlandczycy, Irygacja (rolnictwo), Islam, Italikowie, Izyda, Jęczmień, Język aramejski, Język grecki, Języki celtyckie, Języki indoeuropejskie, Jedwabny Szlak, Jerycho, Jezdegerd III, Jezioro Aralskie, Jonia, Jordania, Julian Apostata, Kadyks, Kaligula, Kambyzes II, Kampania (region), Karakalla, Karim Szahir, Karkemisz, Kartagina, Kasyci, Katarakta (geologia), Kawad I, Kimerowie, Kizzuwatna, Knossos, Kościół katolicki, Koczownik, Kodeks Hammurabiego, Koine, Kolonat, Koloseum, Kommodus, Konstantyn I Wielki, Konstantynopol, Konsul rzymski, Korynt, Koza domowa, Królestwo Bosporańskie, Królestwo Greko-Baktryjskie, Kreta, Kryzys wieku III, Ksenofont, Kserkses I, Ktezyfon, Kultura cykladzka, Kultura Dżarmo, Kultura Halaf, Kultura halsztacka, Kultura Hassuna, Kultura minojska, Kultura mykeńska, Kultura natufijska, Kultura Samarra, Kurhan, Kuros, Kyaksares, Kybele, Labarna, Lacjum, Lanca, Latynowie, Legion, Lewant, Ligurowie, Lingua franca, Longobardowie, Ludy Morza, Ludy semickie, Luzytania, Mahomet, Malta, Marduk-apla-iddina II, Marek Antoniusz, Marek Aureliusz, Marek Licyniusz Krassus, Markomanowie, Medowie, Melkart, Memfis, Metalurgia, Mezopotamia, Miedź, Mitanni, Mitraizm, Mitrydates I, Mitrydates II Arsacyda, Monoteizm, Morze Śródziemne, Morze Egejskie, Mozaika, Nabonid, Nabuchodonozor II, Nairi, Neolit, Neron, Nil, Niniwa, Nizina Padańska, Nobilowie, Nowe Państwo (Egipt), Nowożytność, Nubia, Odoaker, Odszkodowanie, Odyseja, Okres Ubajd, Oktawian August, Oligarchia, Olimpia (Grecja), Orodes II, Orontes, Ostrogoci, Owca, Owidiusz, Państwo nowobabilońskie, Palestyna, Palmyra (Syria), Parnowie, Partia (kraina), Patrycjusz (tytuł), Patrycjusze, Półwysep Apeniński, Półwysep Bałkański, Pergamon (państwo), Persowie, Pertynaks, Perykles, Perystaza, Pięciu dobrych cesarzy, Pierwszy kaganat turecki, Pies domowy, Piramida, Pismo, Pismo klinowe, Pismo linearne A, Pismo linearne B, Plebejusze, Polis, Politeizm, Pompejusz, Porządek joński, Porządek koryncki, Powstania niewolników w starożytnym Rzymie, Prehistoria, Pryncypat (Rzym), Pszenica, Publiusz Korneliusz Tacyt, Purpura (barwnik), Pustynia Syryjska, Ra (bóg), Radło, Ramzes III, Ród, Religia, Religia starożytnego Egiptu, Ren, Republika, Republika rzymska, Rewolucja neolityczna, Rodos (wyspa), Rolnictwo, Romanizacja (starożytność), Romulus Augustulus, Romulus i Remus, Rzemiosło, Rzym królewski, Sabinowie, Sakowie, Salmanasar III, Samnici, Sardynia, Sargon II, Sargon Wielki, Sarmaci, Sasanidzi, Satrapa (Persja), Satrapia, Słowianie, Scytowie, Seleucja nad Tygrysem, Seleucydzi, Senat rzymski, Sennacheryb, Septimius Odenathus, Septymiusz Sewer, Serapis, Sewerowie, Soczewica jadalna, Sofokles, Sparta, Społeczeństwo zbieracko-łowieckie, Stare Państwo, Starożytna Grecja, Starożytna Macedonia, Starożytny Egipt, Starożytny Iran, Starożytny Rzym, Stary Świat, Sulla, Sumerowie, Suppiluliuma I, Suza, Swebowie, Sycylia, Sydon, Synkretyzm, Synojkizm, Syrakuzy, Syria, Szamasz-szuma-ukin, Szamszi-Adad I, Szapur I, Szapur II, Szkoci, Szlak bursztynowy, Sztuka, Sztuka grecka w okresie archaicznym, Sztuka grecka w okresie hellenistycznym, Sztuka grecka w okresie klasycznym, Szutruk-Nahhunte I, Tarent, Tarkwiniusz Pyszny, Taurus (góry w Turcji), Teatr grecki, Teby (Egipt), Teby (Grecja), Technologia, Teodoryk Wielki, Teodozjusz I Wielki, Tetrarchia, Teutoni, Tiglat-Pileser I, Tiglat-Pileser III, Tigranes II, Tiridates I, Tracja, Trajan, Trybun ludowy, Tukidydes, Tunezja, Tyberiusz Grakchus, Tyr (miasto), Tytus Liwiusz, Ugarit, Umbrowie, Ur (miasto), Urartu, Uruk, Utyka, Walens, Walentynian I, Walerian I, Walijczycy, Wan (jezioro), Wandalowie, Wergiliusz, Wespazjan, Wieki ciemne (starożytność), Wielka kolonizacja, Wielka wędrówka ludów, Witruwiusz, Wizygoci, Wołga, Wojna koryncka, Wojna peloponeska, Wojna peloponeska (431–404 p.n.e.), Wojny diadochów, Wojny perskie, Wojny punickie, Wologazes I, Wolskowie, Wyżyna Armeńska, Wyspy Brytyjskie, XI dynastia, XXVI dynastia, Yuezhi, Zagros, Zaratusztrianizm, Zatoka Perska, Zawi Szemi Szanidar, Zeus, Zjednoczone królestwo Izraela, Zlodowacenie, Zlodowacenie północnopolskie, Związek Achajski, Związek Etolski, Związek Koryncki, Związek Peloponeski. Rozwiń indeks (441 jeszcze) »
Achajowie
Achajowie (stgr. Achaioí) – ogólne określenie Greków walczących pod Troją, używane przez Homera (rzadziej stosowane: Argiwi/Argiwowie i Danajowie) w jego eposach Iliada i Odyseja.
Nowy!!: Starożytność i Achajowie · Zobacz więcej »
Achemenidzi
Rozwój terytorialny Imperium Achemenidów Achemenidzi (staropers. 𐎧𐏁𐏂) – dynastia panująca w Persji w latach 550–330 p.n.e. Nazwa dynastii wiąże się z imieniem legendarnego Achemenesa.
Nowy!!: Starożytność i Achemenidzi · Zobacz więcej »
Aecjusz Flawiusz
Aecjusz Flawiusz (łac. Flavius Aetius, ur. ok. 390, zm. 21 września 454) – polityk i wódz rzymski z okresu panowania Walentyniana III, zwany „ostatnim Rzymianinem”.
Nowy!!: Starożytność i Aecjusz Flawiusz · Zobacz więcej »
Afryka Północna
Państwa Afryki Północnej (kolor ciemnozielony: przynależność do regionu uznawana bezspornie, kolor jasnozielony: tylko według części klasyfikacji) 350px Afryka Północna – region Afryki, obejmujący północnączęść kontynentu.
Nowy!!: Starożytność i Afryka Północna · Zobacz więcej »
Ajschylos
Ajschylos, Aischylos z Eleusis, Eschyl (gr. Aischýlos), (ur. 525 p.n.e. w Eleusis, zm. 456 p.n.e. na Sycylii) – jeden z najwybitniejszych (obok Sofoklesa i Eurypidesa) tragików ateńskich, powszechnie uważany za rzeczywistego twórcę tragedii greckiej.
Nowy!!: Starożytność i Ajschylos · Zobacz więcej »
Akad (miasto)
okresu Ur III z zaznaczonym przypuszczalnym położeniem Akadu Akad, Akkad, Agade, Akade, Akkade (zapisywane w piśmie klinowym A-ga/kà-dèki) – starożytne miasto w Mezopotamii, stolica imperium akadyjskiego za czasów panowania Sargona Wielkiego (ok. XXIV i XXIII w. p.n.e.) i jego następców; nierozpoznane archeologicznie.
Nowy!!: Starożytność i Akad (miasto) · Zobacz więcej »
Akadowie
Akadyjczycy, Akadowie – odłam ludów semickich, które osiedliły się w III tysiącleciu p.n.e. we wschodniej Mezopotamii, tj.
Nowy!!: Starożytność i Akadowie · Zobacz więcej »
Akropol
Akropol ateński Akropol (gr. akrópolis, od akros ‘najwyższy’ i pólis ‘miasto’) – w starożytnej Grecji osiedle, miasto lub jego część znajdująca się na wysokim wzgórzu, cytadela z pałacami i świątyniami.
Nowy!!: Starożytność i Akropol · Zobacz więcej »
Alamanowie
Państwo Alemanów ok. 1000 roku Domostwo Alemanów z okresu rzymskiego (rekonstrukcja) Alemanowie, Alamanowie – germański związek plemienny, od III wieku n.e. dokonujący najazdów na zachodnie prowincje cesarstwa rzymskiego.
Nowy!!: Starożytność i Alamanowie · Zobacz więcej »
Alanowie
Migracje Alanów Alanowie (Halanowie, Tanaitowie lub Asowie;,, także Yǎncài z II w. i 阿蘭 Alan z III w.) – lud irański uczestniczący w wielkiej wędrówce ludów, spokrewniony ze Scyto-Sarmatami.
Nowy!!: Starożytność i Alanowie · Zobacz więcej »
Alaryk
Alaryk I (ur. ok. 370, zm. 410) – od 395 król Wizygotów z rodu Baltów.
Nowy!!: Starożytność i Alaryk · Zobacz więcej »
Aleksander Macedoński
Aleksander III Macedoński (Aleksandros ho Tritos ho Makedon) zwany też Aleksandrem Wielkim (Aleksandros ho Megas) i niezwyciężonym (άνίκητος) (ur. 19–20 lipca 356 p.n.e. w Pelli, zm. 10 czerwca 323 p.n.e. w Babilonie) – król Macedonii z dynastii Argeadów w latach 336–323 p.n.e. Jest powszechnie uznawany za wybitnego stratega i jednego z największych zdobywców w historii ludzkości.
Nowy!!: Starożytność i Aleksander Macedoński · Zobacz więcej »
Aleksandria
Nowy gmach Biblioteki Aleksandryjskiej Aleksandria (Al-Iskandarijja;;, Aleksandreia; kopt. ⲣⲁⲕⲟϯ, Rakodī) – drugie co do wielkości miasto w Egipcie (z liczbą4,11 mln mieszkańców w 2006) i aglomeracja z liczbą4,48 mln mieszkańców w 2008, co stawia jąna szóstym miejscu wśród wszystkich aglomeracji Afryki.
Nowy!!: Starożytność i Aleksandria · Zobacz więcej »
Alfabet fenicki
Tabela przedstawia ewolucję pisma fenickiego w pismo neopunickie Alfabet fenicki – najstarszy zachowany linearny alfabet świata, modyfikacja istniejącego wcześniej alfabetu protokananejskiego.
Nowy!!: Starożytność i Alfabet fenicki · Zobacz więcej »
Amoryci
Zdjęcie satelitarne Bliskiegoo Wschodu z zaznaczonymi najważniejszymi stanowiskami, przełom III i II tysiąclecia p.n.e. Amoryci (sum. MAR.TU, akad. Amurru) – lud semicki, pokrewny Kananejczykom, który na przełomie III i II tysiąclecia p.n.e. opanował większość Mezopotamii i rozległe obszary Syrii.
Nowy!!: Starożytność i Amoryci · Zobacz więcej »
Amurru (państwo w starożytnej Syrii)
Syria w czasach wojen Ramzesa II. Mapa ukazuje położenie terytorium Amurru Amurru – starożytne państwo amoryckie w północnej Syrii, położone na zachód od rzeki Orontes.
Nowy!!: Starożytność i Amurru (państwo w starożytnej Syrii) · Zobacz więcej »
Anatolia
data dostępu.
Nowy!!: Starożytność i Anatolia · Zobacz więcej »
Anglowie
Bedy Czcigodnego, opisującego historię Anglów Anglowie – lud pochodzenia germańskiego, który w V wieku n.e. najechał wraz z Sasami i Jutami Brytanię.
Nowy!!: Starożytność i Anglowie · Zobacz więcej »
Antiochia
Antiochia (lub Hatay; hist. Antiochia Syryjska, Antiochia koło Dafne, Wielka Antiochia, Teopolis;, trl. Anṭākiya, trb. Antakija,, trl. Antiocheia) – miasto położone w Turcji nad rzekąOrontes (Asi), 22 km od brzegu Morza Śródziemnego, u podnóża góry Silpius (ar. Habib an-Nadżar).
Nowy!!: Starożytność i Antiochia · Zobacz więcej »
Antropomorfizacja
Antropomorfizacja lub antropomorfizm – zabieg językowy, polegający na nadawaniu niebędącym ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp.
Nowy!!: Starożytność i Antropomorfizacja · Zobacz więcej »
Antygonidzi
Antygonidzi – dynastia macedońska wywodząca się od jednego z diadochów, Antygona Jednookiego, władająca Macedoniąw okresie hellenistycznym.
Nowy!!: Starożytność i Antygonidzi · Zobacz więcej »
Arabowie
'''Państwa, w których język arabski jest językiem urzędowym'''„zielony” – państwa, w których jest jedynym językiem urzędowym,„niebieski” – państwa, w których jest jednym z języków urzędowych Arabowie (’Arab, w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – grupa ludów pochodzenia semickiego zamieszkująca od czasów starożytnych Półwysep Arabski.
Nowy!!: Starożytność i Arabowie · Zobacz więcej »
Aramejczycy
Mapa starożytnego Bliskiego Wschodu ok. 1000-800 p.n.e. z zaznaczonymi najważniejszymi aramejskimi i nowohetyckimi państwami Aramejczycy – nazwa ludów semickich, które w II tysiącleciu p.n.e. żyły na pustyniach na zachód od Mezopotamii.
Nowy!!: Starożytność i Aramejczycy · Zobacz więcej »
Archeologia
autostrady A2 Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.
Nowy!!: Starożytność i Archeologia · Zobacz więcej »
Ardaszir I
Ardaszir I (gr. Artakserks) – władca Persji założyciel dynastii Sasanidów (224/226-241).
Nowy!!: Starożytność i Ardaszir I · Zobacz więcej »
Arianizm
Jana Chrzciciela. katolików (Cesarstwo Bizantyńskie) w 495 r. Arianizm – doktryna teologiczna Ariusza (zm. 336), prezbitera Kościoła w Aleksandrii w Egipcie, odrzucająca dogmat Trójcy Świętej i wpisująca się w nurt antytrynitaryzmu, powstała w kontekście sporów o rozumienie chrześcijańskiego monoteizmu.
Nowy!!: Starożytność i Arianizm · Zobacz więcej »
Armenia
Armenia (– Hajastạn), Republika Armenii (orm. Հայաստանի Հանրապետություն – Hajastani Hanrapetut’jun) – państwo śródlądowe na pograniczu Europy i Azji, na Kaukazie Południowym.
Nowy!!: Starożytność i Armenia · Zobacz więcej »
Armia rzymska
Rekonstrukcja wyposażenia rzymskich legionistów Armia rzymska – siły zbrojne starożytnego Rzymu.
Nowy!!: Starożytność i Armia rzymska · Zobacz więcej »
Arsacydzi
Arsacydzi – dynastia pochodzenia irańskiego, od 238 p.n.e. do 226 n.e. panująca w Iranie, a w latach 62–428 n.e. także w Armenii.
Nowy!!: Starożytność i Arsacydzi · Zobacz więcej »
Artabanus I
Artabanus I lub Artabanos I (według dawniejszej numeracji Artabanus II) – władca Partów panujący w latach ok.
Nowy!!: Starożytność i Artabanus I · Zobacz więcej »
Artabanus IV
Artabanus IV – syn Wologazesa V, król Partów w latach 216 – 224.
Nowy!!: Starożytność i Artabanus IV · Zobacz więcej »
Artakserkses III
Artakserkses III Ochos (staropers. 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂) (zm. 338 p.n.e.) – król perski z dynastii Achemenidów, syn i następca Artakserksesa II oraz królowej Statejry.
Nowy!!: Starożytność i Artakserkses III · Zobacz więcej »
Arwad
Widok satelitarny wyspy Arwad (gr. Άραδος) – miasto znajdujące się na wyspie nad Morzem Śródziemnym w Syrii, około 3 km od Tartus.
Nowy!!: Starożytność i Arwad · Zobacz więcej »
Arzawa
Mapa hetyckiej Anatolii z zaznaczonym położeniem królestwa Arzawa Arzawa – nazwa regionu lub królestwa w zachodniej Anatolii.
Nowy!!: Starożytność i Arzawa · Zobacz więcej »
Asarhaddon
Asarhaddon, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Asarhaddon · Zobacz więcej »
Średniowiecze
gemm. Fortyfikacje Carcassonne (1992) Średniowiecze – epoka w historii Europy trwająca od V do XV wieku, która rozpoczęła się wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwała do epoki renesansu i wielkich odkryć geograficznych.
Nowy!!: Starożytność i Średniowiecze · Zobacz więcej »
Astarte (bogini)
Św. Bartłomiej burzy ołtarz Astarte (Kościół św. Bartłomieja w Czańcu koło Kęt) Astarte albo Asztarte (gr. Αστάρτη, fenic. 𐤏𐤔𐤕𐤓𐤕) – imię fenickiej i kananejskiej bogini miłości, płodności i wojny, tożsamej z babilońsko-asyryjskąboginiąIsztar i sumeryjskąInanną(PaniąNiebios).
Nowy!!: Starożytność i Astarte (bogini) · Zobacz więcej »
Astrologia
Pałacu Apostolskim w Watykanie Astrologia (gr. astrología.
Nowy!!: Starożytność i Astrologia · Zobacz więcej »
Astyages
Astyages (inaczej Isztuwegu, Arsztiwajga) – ostatni władca państwa Medów (585–550 p.n.e.), syn Kyaksaresa.
Nowy!!: Starożytność i Astyages · Zobacz więcej »
Świątynia Apollina w Delfach
Alberta Tournaire'a (1862–1958), Świątynia Apollina w centrum sanktuarium Świątynia Apollina w Delfach – starożytna świątynia poświęcona Apollinowi w Delfach, współcześnie część stanowiska archeologicznego w Delfach, które w 1987 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Nowy!!: Starożytność i Świątynia Apollina w Delfach · Zobacz więcej »
Asyria
Asyria (akad. māt Aššurki) – starożytne państwo semickie w północnej Mezopotamii istniejące od drugiej połowy III tysiąclecia p.n.e. do pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e.
Nowy!!: Starożytność i Asyria · Zobacz więcej »
Aszur (miasto)
Aszur (akad. aš-šurki zapisywane w piśmie klinowym 100x20px) – starożytne miasto w północnej Mezopotamii; w III i II tysiącleciu p.n.e. główne miasto i stolica Asyrii, święte miasto boga Aszura z jego głównąświątyniąE-szara; obecnie stanowisko archeologiczne Kalat asz-Szarkat w północnym Iraku, nad zachodnim brzegiem Tygrysu, około 110 km (68 mil) na południe od Mosulu; w 2003 roku wpisane zostało na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Nowy!!: Starożytność i Aszur (miasto) · Zobacz więcej »
Aszur-dan II
Aszur-dan II (akad. Aššur-dān, tłum. „bóg Aszur jest potężny”) – król Asyrii, syn i następca Tiglat-Pilesera II; według Asyryjskiej listy królów panować miał przez 23 lata.
Nowy!!: Starożytność i Aszur-dan II · Zobacz więcej »
Aszur-uballit I
Mapa Bliskiego Wschodu ok. 1400 r. p.n.e. – Asyria wasalem Mitanni; dopiero za panowania Aszur-uballita I (1363-1328 p.n.e.) staje się niezależnym królestwem. Aszur-uballit I – król Asyrii w latach 1363–1328 p.n.e., syn i następca Eriba-Adada I (1390-1364 p.n.e.), ojciec i poprzednik Enlil-narari (1327-1318 p.n.e.). Za jego panowania Asyria uwalnia się spod zwierzchnictwa państwa Mitanni i rozciąga swojąkontrolę nad ziemiami na północ i wschód od miasta Aszur.
Nowy!!: Starożytność i Aszur-uballit I · Zobacz więcej »
Aszur-uballit II
Aszur-uballit II – ostatni znany król Asyrii (611-609 p.n.e.)Brinkman J.A., Aššur-uballiṭ, w: Radner K. (red.), The Prosopography...
Nowy!!: Starożytność i Aszur-uballit II · Zobacz więcej »
Aszurbanipal
Mapa imperium asyryjskiego za czasów Aszurbanipala (na brązowo) British Museum. Niniwy; zbiory British Museum steli Aszurbanipala; zbiory British Museum Aszurbanipal, Asurbanipal, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Aszurbanipal · Zobacz więcej »
Aszurnasirpal II
Aszurnasirpal II, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Aszurnasirpal II · Zobacz więcej »
Ateński Związek Morski
Ateński Związek Morski 450 p.n.e. Związek Morski, Związek Ateński lub Związek Delijski, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Ateński Związek Morski · Zobacz więcej »
Atena
Atena (gr. Athene, Athenaie, łac. Minerva) – w mitologii greckiej bogini mądrości, sztuki, sprawiedliwej wojny oraz opiekunka miast, m.in.
Nowy!!: Starożytność i Atena · Zobacz więcej »
Ateny
Ateny (nowogr. Αθήνα, Athī́na (trl.), Atina (trb.); st.gr., Athēnai; łac. Athenae) – stolica i największe miasto Grecji, jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych Europy z zabytkami kultury antycznej i zarazem dziesiąty co do wielkości zespół miejski w Unii Europejskiej na poziomie 3,5 mln mieszkańców (cała metropolia ma blisko 4 miliony mieszkańców).
Nowy!!: Starożytność i Ateny · Zobacz więcej »
Attyla
Eugène’a Delacroix Attyla (łac. Attila z goc. dosłownie „Mały ojciec”, „Ojczulek”), zwany też „Biczem Bożym” (łac. Flagellum Dei) (ur. 406, zm. 453) – władca Hunów w latach 445–453.
Nowy!!: Starożytność i Attyla · Zobacz więcej »
Autochton
Laponii. Autochton (autochthon – „z tej ziemi”, „tuziemiec, tubylec”, od autós „sam” i chthōn „ziemia”) – człowiek należący do rdzennej ludności danego obszaru.
Nowy!!: Starożytność i Autochton · Zobacz więcej »
Awarowie
Awarowie (itp.) – lud koczowniczy o spornym pochodzeniu, który w połowie VI wieku pojawili się w Europie.
Nowy!!: Starożytność i Awarowie · Zobacz więcej »
Azja Środkowa
Azja Centralna w definicji wąskiej i szerokiej Mapa polityczna państw Azji Środkowej Azja Środkowa (także Azja Centralna, Środkowy Wschód) – region wyróżniany w geografii historycznej i politycznej.
Nowy!!: Starożytność i Azja Środkowa · Zobacz więcej »
Łaba
--> Łaba (lat. Albis, wym. MAF) – rzeka w Niemczech i Czechach o długości 1165 km (370 km w Czechach) i powierzchni dorzecza 144 055 km² (w Czechach 51 394 km²).
Nowy!!: Starożytność i Łaba · Zobacz więcej »
Çatalhöyük
Rekonstrukcja wnętrza typowego domu Ankarze Çatalhöyük (wym. – rozdwojone wzgórze), Çatal Höyük, Çatal Hüyük bądź Catal Hüyück – stanowisko archeologiczne neolitu położone na południowy wschód od miasta Konya w Anatolii w centralnej Turcji.
Nowy!!: Starożytność i Çatalhöyük · Zobacz więcej »
Baal
Baal (ugar.: 𐎁𐎓𐎍; fenic.: 𐤁𐤏𐤋;, trb.: Ba’al; akad.: Bēlu) – semickie bóstwo, którego ośrodkiem kultu było miasto Ugarit.
Nowy!!: Starożytność i Baal · Zobacz więcej »
Babilon
Mapa Babilonii w czasach Hammurabiego z zaznaczonym Babilonem Bramy Isztar, kompleksu z ziguratem E-temenanki i świątyni E-sagila. Babilon (sum. ká.dingir.raki „brama boga”; akad. Bāb-ilim „brama boga” lub Bāb-ilāni „brama bogów”; gr. Babylōn; bibl. בָּבֶל Bābel; arab. بابل Bābil) – starożytne miasto położone w Mezopotamii, nad Eufratem, w pobliżu obecnego miasta Al-Hilla, dawna stolica Babilonii; obecnie stanowisko archeologiczne Atlal Babil w Iraku.
Nowy!!: Starożytność i Babilon · Zobacz więcej »
Babilonia
Babilonia (akad. 𒆳𒆍𒀭𒊏𒆠, māt Akkadī) – starożytne państwo semickie w Mezopotamii, na terenie obecnego Iraku.
Nowy!!: Starożytność i Babilonia · Zobacz więcej »
Baktria
Baktria ok. 320 p.n.e. Baktria (gr. Baktriana, Βακτριανα; pers. Bākhtar; arab. i ind. Bhalika; chiń. 大夏, Dàxià) – starożytna, grecka nazwa krainy położonej obecnie w północnym Afganistanie.
Nowy!!: Starożytność i Baktria · Zobacz więcej »
Baleary
Baleary – region Hiszpanii obejmujący archipelag w zachodniej części Morza Śródziemnego o powierzchni 5014 km².
Nowy!!: Starożytność i Baleary · Zobacz więcej »
Bitwa morska w delcie Nilu
Bitwa morska w delcie Nilu – starcie zbrojne, które miało miejsce prawdopodobnie w roku 1178 p.n.e. w trakcie najazdu Ludów Morza.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa morska w delcie Nilu · Zobacz więcej »
Bitwa na Polach Katalaunijskich (451)
Przebieg bitwy Bitwa na Polach Katalaunijskich lub bitwa pod Châlons – bitwa stoczona 20 czerwca 451 między cesarstwem zachodniorzymskim a Hunami będąca ostatnim wielkim zwycięstwem cesarstwa.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa na Polach Katalaunijskich (451) · Zobacz więcej »
Bitwa pod Adrianopolem
Bitwa pod Adrianopolem – miała miejsce 9 sierpnia 378 roku, na północ od rzymskiego miasta Adrianopol (obecnie Edirne w europejskiej części Turcji).
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Adrianopolem · Zobacz więcej »
Bitwa pod Carrhae
Bitwa pod Carrhae (obecnie Harran w Turcji) – starcie zbrojne, do którego doszło 9 czerwca 53 roku p.n.e. pomiędzy legionami rzymskimi a Partami.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Carrhae · Zobacz więcej »
Bitwa pod Cheroneą (338 p.n.e.)
Bitwa pod Cheroneą– starcie zbrojne, które miało miejsce 2 sierpnia 338 roku p.n.e.Według bitwa miała miejsce 4 sierpnia.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Cheroneą (338 p.n.e.) · Zobacz więcej »
Bitwa pod Kadesz
Bitwa pod Kadesz – starcie zbrojne, które miało miejsce pomiędzy wojskami egipskimi a hetyckimi w piątym roku panowania faraona Ramzesa II.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Kadesz · Zobacz więcej »
Bitwa pod Karkemisz
Bitwa pod Karkemisz – starcie zbrojne, które miało miejsce w 605 roku p.n.e. Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk babilońskich pod wodząNabuchodonozora II nad armiąegipskądowodzonąprzez Necho II.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Karkemisz · Zobacz więcej »
Bitwa pod Leuktrami
Bitwa pod Leuktrami – starcie zbrojne, które miało miejsce w lipcu roku 371 p.n.e. pomiędzy wojskami tebańskimi wodza Epaminondasa a armiąspartańskądowodzonąprzez króla Kleombrotosa.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Leuktrami · Zobacz więcej »
Bitwa pod Maratonem
Bitwa pod Maratonem – najważniejsza bitwa pierwszej wielkiej inwazji perskiej na Grecję, która miała miejsce w roku 490 p.n.e., rozegrana pod małąmiejscowościąMaraton, usytuowanej we wschodniej Attyce.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Maratonem · Zobacz więcej »
Bitwa pod Platejami
Bitwa pod Platejami – starcie zbrojne, które miało miejsce podczas drugiej wojny perskiej w 479 p.n.e. Bitwa pod Platejami była ostatniąbitwąlądowąpodczas drugiej perskiej inwazji na Grecję.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Platejami · Zobacz więcej »
Bitwa pod Salaminą
Model greckiej triery epoki klasycznej Bitwa pod Salaminąrozegrała się w wąskiej cieśninie pomiędzy wyspąSalamina (gr. Salamis), a wybrzeżem Aten w Zatoce Sarońskiej niedaleko Aten, 28 wrześniaData dzienna niepewna, choć przyjmowana przez większość badaczy.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa pod Salaminą · Zobacz więcej »
Bitwa w Lesie Teutoburskim
Mapa bitwy w Lesie Teutoburskim Bitwa w Lesie Teutoburskim (niem. lub, także) – bitwa stoczona jesienią9 roku naszej ery pomiędzy plemionami germańskimi pod wodząArminiusza, wodza ze szczepu Cherusków, a wciągniętymi w zasadzkę trzema legionami rzymskimi (XVII, XVIII, XIX), dowodzonymi przez Publiusza Kwinktyliusza Warusa.
Nowy!!: Starożytność i Bitwa w Lesie Teutoburskim · Zobacz więcej »
Bliski Wschód
Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.
Nowy!!: Starożytność i Bliski Wschód · Zobacz więcej »
Bojowie
Rozprzestrzenienie plemion celtyckich Europie Możliwe drogi migracji Bojów Bojowie – duże celtyckie plemię zasiedlające w okresie lateńskim terytorium dzisiejszych Czech, Bawarii, zachodniej Słowacji i Węgier, później północnej Italii i wschodniej Francji.
Nowy!!: Starożytność i Bojowie · Zobacz więcej »
Bretończycy
Bretończycy – ludność celtycka, zamieszkująca Bretanię w północno-zachodniej części Francji.
Nowy!!: Starożytność i Bretończycy · Zobacz więcej »
Brytania
Lądowanie Rzymian w Brytanii (ilustracja z ''Comic History of England'')Brytania (lub Insula Albionum) – nazwa stosowana przez Rzymian w odniesieniu do Wysp Brytyjskich.
Nowy!!: Starożytność i Brytania · Zobacz więcej »
Bułgarzy
Bułgarzy – naród z grupy południowych Słowian, zamieszkujący głównie Bułgarię, w mniejszej liczbie także Macedonię Północną, Grecję, Ukrainę i Mołdawię.
Nowy!!: Starożytność i Bułgarzy · Zobacz więcej »
Burgundowie
Burgundowie (Burgundī) – lud wschodniogermański, pochodzący prawdopodobnie z wyspy Bornholm, która zawdzięcza im swąnazwę (pierwotnie Burgundarholm) lub z zachodniej Wielkopolski.
Nowy!!: Starożytność i Burgundowie · Zobacz więcej »
Byblos
Byblos (arab. جبيل, Dżubajl, dialekt libański: Dżbejl; fen. Gebal; asyr. Gubla) – miasto w środkowym Libanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego, centrum administracyjne dystryktu Kada Dżubajl.
Nowy!!: Starożytność i Byblos · Zobacz więcej »
Celtyberowie
Iberia około roku 300 p.n.e. Celtyberowie, a raczej Celtoiberowie – nazwa ludu, który zamieszkiwał centralnączęść Hiszpanii w okresie preromańskim.
Nowy!!: Starożytność i Celtyberowie · Zobacz więcej »
Cesarstwo Bizantyńskie
Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyjskie) Cesarstwo wschodniorzymskie, później Cesarstwo Bizantyńskie (w literaturze przeważnie w formie Cesarstwo Bizantyjskie, choć sąteż odmienne opinie, pot. i skrótowo Bizancjum) – termin historiograficzny, używany od XIX wieku na określenie greckojęzycznego, średniowiecznego cesarstwa rzymskiego ze stolicąw Konstantynopolu.
Nowy!!: Starożytność i Cesarstwo Bizantyńskie · Zobacz więcej »
Cesarstwo Rzymskie
Cesarstwo Rzymskie – starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego, powstałe z przekształcenia republiki rzymskiej w system monarchiczny.
Nowy!!: Starożytność i Cesarstwo Rzymskie · Zobacz więcej »
Cesarstwo zachodniorzymskie
Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyńskie) Cesarstwo zachodniorzymskie – nazwa stosowana w historiografii na określenie zachodniej części cesarstwa rzymskiego, rządzonej przez osobnego cesarza (lub cesarzy) od czasu utworzenia tetrarchii w 285 roku, formalnie niezależnego od części wschodniej po śmierci cesarza Teodozjusza I w 395.
Nowy!!: Starożytność i Cesarstwo zachodniorzymskie · Zobacz więcej »
Chalkolit
Węgrzech Chalkolit (od gr. chalkós — miedź i lithos — kamień), także eneolit lub epoka miedzi – jedna z epok prehistorii, okres przejściowy między archeologicznymi epokami kamienia i brązu, w którym u ludów neolitycznych pojawiły się pierwsze użytkowe wyroby z metalu, głównie z miedzi (narzędzia, broń, ozdoby), obok pozostających wciąż w powszechnym użyciu narzędzi wyrabianych z krzemienia i in.
Nowy!!: Starożytność i Chalkolit · Zobacz więcej »
Chattowie
Chattowie (łac. Chatti, Catti) – plemię germańskie zasiedlające Hesję.
Nowy!!: Starożytność i Chattowie · Zobacz więcej »
Chiny
Dynastii Qing. Chiny – region historyczno-kulturowy w Azji, będący jednąz najstarszych cywilizacji na świecie.
Nowy!!: Starożytność i Chiny · Zobacz więcej »
Chosrow I Anoszirwan
Chosrow (Chosroes) I Anoszirwan, również Chozroes I (pahl. O nieśmiertelnej duszy) lub Sprawiedliwy – władca Persji w latach 531-579 z dynastii sasanidzkiej, syn Kawada I, walczył z chrześcijaństwempor.
Nowy!!: Starożytność i Chosrow I Anoszirwan · Zobacz więcej »
Chosrow II Parwiz
Chosrow II Parwiz (Chosroes II) (pahl. „Zwycięski”) (ur. ?, zm. 28 lutego 628) – władca z dynastii Sasanidów panujący w latach 591–628, syn Hormizda IV.
Nowy!!: Starożytność i Chosrow II Parwiz · Zobacz więcej »
Chrześcijaństwo
Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.
Nowy!!: Starożytność i Chrześcijaństwo · Zobacz więcej »
Cyklady
Departament Cyklady Cyklady (gr. Κυκλάδες, Kikládes) – archipelag znajdujący się w południowo-zachodniej części Morza Egejskiego, u południowo-wschodnich wybrzeży Grecji.
Nowy!!: Starożytność i Cyklady · Zobacz więcej »
Cylicja
Cylicja (Kilikija lub niegdyś,,, Kilikia) – kraina historyczna na pograniczu Azji Mniejszej i Syropalestyny.
Nowy!!: Starożytność i Cylicja · Zobacz więcej »
Cymbrowie
Cymbrowie – lud pochodzenia prawdopodobnie germańskiego, wywodzący się z krainy Himmerland na północy Półwyspu Jutlandzkiego.
Nowy!!: Starożytność i Cymbrowie · Zobacz więcej »
Cypr
Cypr, Republika Cypryjska (Kýpros) – państwo położone na wyspie Cypr leżącej we wschodniej części Morza Śródziemnego.
Nowy!!: Starożytność i Cypr · Zobacz więcej »
Cyrus II Wielki
Cyrus II Wielki (staropers. 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁,; ur. 590 p.n.e. w Anszan zm. 529 p.n.e. w okolicach rzeki Jaksartes) – król Imperium Perskiego z dynastii AchemenidówCoraz większa liczba uczonych zalicza Cyrusa do dynastii Teispidów, a nie Achemenidów.
Nowy!!: Starożytność i Cyrus II Wielki · Zobacz więcej »
Cywilizacja
Cywilizacja – poziom rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, który charakteryzuje się określonym poziomem kultury materialnej, stopniem opanowania środowiska naturalnego i nagromadzeniem instytucji społecznych.
Nowy!!: Starożytność i Cywilizacja · Zobacz więcej »
Cywilizacja doliny Indusu
Saraswati artefaktów tzw. „król-kapłan” z Mohendżo Daro Cywilizacja doliny Indusu, zwana także KulturąIndusu, CywilizacjąIndusu-Saraswati, Kulturąharappańską, KulturąMohendżo-Daro itp.
Nowy!!: Starożytność i Cywilizacja doliny Indusu · Zobacz więcej »
Dacja
Dacja (rumuński Dacia) – kraina historyczna w Europie południowo-wschodniej (w przybliżeniu na obszarze dzisiejszej Rumunii).
Nowy!!: Starożytność i Dacja · Zobacz więcej »
Dardanele
Dardanele – cieśnina między Półwyspem Bałkańskim w Europie a AzjąMniejszą, łącząca Morze Egejskie z morzem Marmara.
Nowy!!: Starożytność i Dardanele · Zobacz więcej »
Dariusz I Wielki
Dariusz I Wielki (staropers. 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 Dārayava(h)uš; ur. ok. 550 p.n.e., zm. 486 p.n.e.) – trzeci szachinszach Imperium Achemenidów, rządzący w latach 522–486 p.n.e. Pod jego władząperskie imperium osiągnęło największy w swojej historii zasięg terytorialny.
Nowy!!: Starożytność i Dariusz I Wielki · Zobacz więcej »
Dariusz III
Dariusz III uciekający po bitwie pod Issos (Museo Archeologico Nazionale, Neapol) Dariusz III (staropers. 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁; ur. ok. 380 p.n.e., zm. 330 p.n.e. w pobliżu Hekatompylos) – ostatni król perski z dynastii Achemenidów.
Nowy!!: Starożytność i Dariusz III · Zobacz więcej »
Deflacja (ekonomia)
Deflacja (z łac. deflo) – długotrwały spadek przeciętnego poziomu cen w gospodarce przekładający się na wzrost siły nabywczej pieniądza.
Nowy!!: Starożytność i Deflacja (ekonomia) · Zobacz więcej »
Delfy
Delfy (gr. Δελφοί Delfoi, łac. Delphi) – stanowisko archeologiczne w Grecji Środkowej obejmujące ruiny antycznego sanktuarium poświęconego Apollinowi, gdzie funkcjonowała wyrocznia delficka oraz sanktuarium Ateny Pronaja („Ateny Strażniczki Świątyni”); ze stanowiskiem sąsiaduje współczesna miejscowość Delfy.
Nowy!!: Starożytność i Delfy · Zobacz więcej »
Demokracja
urny wyborczej. Wybory sąjednym z podstawowych mechanizmów demokracji, umożliwiając obywatelom wyłonienie swoich przedstawicieli do organów władzy Demokracja (gr. dḗmos „lud”, krátos „władza” – dosł. „rządy ludu, ludowładztwo”) – jeden z typów ustroju państwa, zakładający udział obywateli w sprawowaniu władzy.
Nowy!!: Starożytność i Demokracja · Zobacz więcej »
Diadochowie
Państwa diadochów około 303 p.n.e. Diadochowie (od diádochos – następca) – termin określający dowódców armii Aleksandra Wielkiego, którzy w powstałym imperium przejęli władzę po jego śmierci w 323 roku p.n.e. Wywodzili się w większości ze znacznych rodów macedońskich.
Nowy!!: Starożytność i Diadochowie · Zobacz więcej »
Didiusz Julianus
Marcus Didius Severus Iulianus (ur. 30 stycznia 133 w Mediolanie, zm. 1 czerwca 193 w Rzymie) – cesarz rzymski w roku 193.
Nowy!!: Starożytność i Didiusz Julianus · Zobacz więcej »
Dioklecjan
Podział cesarstwa przez Dioklecjana Dioklecjan, (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.
Nowy!!: Starożytność i Dioklecjan · Zobacz więcej »
Dniepr
Dorzecze Dniepru Antoniego Sujkowskiego Jan Stanisławski, ''Dniepr szafirowy'', 1904 Dniepr (ukr. Дніпро, Dnipro; ros. Днепр, Dniepr; biał. Дняпро, Dniapro) – rzeka w Rosji, Białorusi i Ukrainie, w zlewisku Morza Czarnego; dł.
Nowy!!: Starożytność i Dniepr · Zobacz więcej »
Dominat
Dominat (łac. dominus et deus – pan i bóg) – termin używany przez współczesnych historyków na określenie ustroju Cesarstwa Rzymskiego (III w.) po reformach Dioklecjana.
Nowy!!: Starożytność i Dominat · Zobacz więcej »
Dorowie
Dorowie w Helladzie Dorowie – lud grecki mówiący dialektem doryckim, który pod koniec II tysiąclecia p.n.e. zajął Helladę achajską.
Nowy!!: Starożytność i Dorowie · Zobacz więcej »
Druid
Dwaj druidzi Druid (łac. druides albo druida, z celtyckiego) – starożytny kapłan celtycki, który przewodził obrzędom i ceremoniom religijnym.
Nowy!!: Starożytność i Druid · Zobacz więcej »
Dunaj
Ratyzbonie (Kamienny most) Wiedniu Budapeszcie Dunaj (łac. Danubius, niem. Donau, słowac. Dunaj, słoweń. Dunov, węg. Duna, chorw. Dunav, serb. i bułg. Дунав, rum. Dunărea, ukr. Дунай) – druga co do długości (po Wołdze) rzeka w Europie.
Nowy!!: Starożytność i Dunaj · Zobacz więcej »
Dynastia Antoninów
Antoninowie – to dynastia panująca w latach 96–192 w cesarstwie rzymskim.
Nowy!!: Starożytność i Dynastia Antoninów · Zobacz więcej »
Dynastia julijsko-klaudyjska
Drzewo genealogiczne Dynastia julijsko-klaudyjska – dynastia panująca w starożytnym Rzymie w latach 27 p.n.e. – 68 n.e.
Nowy!!: Starożytność i Dynastia julijsko-klaudyjska · Zobacz więcej »
Egipt
Piramidy w Gizie i Wielki Sfinks (fot. barwna, autochrom, Auguste Léon, 1914) Świątynie w Abu Simbel Świątynia Hatszepsut Egipt (Miṣr; dialekt egipski Máṣr, /masˤɾ/;;, Aígyptos), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab., Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja) – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji.
Nowy!!: Starożytność i Egipt · Zobacz więcej »
Ekwici
Ekwici (łac. equites, l.poj. eques) – średnio zamożna rzymska klasa społeczna, w skład której wchodzili kupcy, przedsiębiorcy, bankierzy, posiadający majątki o wartości minimum 400 000 sesterców (III w. p.n.e.). Symbolami przynależności do stanu ekwickiego było posiadanie konia (stąd nazwa ekwitów znacząca "jeźdźcy": łac. equus oznacza konia), noszenie stroju wojskowego zwanego trabea, złotego pierścienia oraz wąskiego purpurowego szlaku zdobiącego tunikę (szeroki nosili senatorowie).
Nowy!!: Starożytność i Ekwici · Zobacz więcej »
Ekwowie
Ekwowie (starogrecki Αἴκουοι lub Αἴκοι, łac. Aequi) – starożytny lud italski żyjący w górzystym środkowym regionie Półwyspu Apenińskiego, na północnym wschodzie od Lacjum i w Środkowych Apeninach, na południe od dzisiejszej miejscowości Rieti i na północ od jeziora Fucine.
Nowy!!: Starożytność i Ekwowie · Zobacz więcej »
Elam
Elam – starożytne państwo o strukturze federacyjnej, powstałe około 2400 roku p.n.e. na terenach obecnego południowo-zachodniego Iranu (prowincja Chuzestan na granicy z Irakiem) oraz górskiej prowincji Lurestan, sięgającej aż do Buszehr nad ZatokąPerską.
Nowy!!: Starożytność i Elam · Zobacz więcej »
Elamici
Elamici – lud z południowo-zachodniego Iranu, o nieustalonym pochodzeniu.
Nowy!!: Starożytność i Elamici · Zobacz więcej »
Eneasz
''Eneasz opuszcza płonącąTroję'' Obraz autorstwa Federico Barocciego Eneasz (także Ajnejas, łac. Aeneas, gr. Aineías) – w mitologii greckiej i mitologii rzymskiej bohater wojny trojańskiej.
Nowy!!: Starożytność i Eneasz · Zobacz więcej »
Epoka żelaza
Epoka żelaza – okres dziejów ludzkości następujący po epoce brązu, w której żelazo stało się głównym surowcem w wytwarzaniu narzędzi.
Nowy!!: Starożytność i Epoka żelaza · Zobacz więcej »
Epoka brązu
Mapa świata ok. 2000 p.n.e.; kolorem czerwonym zaznaczono obszar występowania kultur epoki brązu Chronologiczne schematy i podziały epoki brązu dla Europy Broń i ozdoby z epoki brązu Złoty kapelusz berliński, wyrób artystyczny z epoki brązu Epoka brązu – epoka prehistorii, następująca po epoce kamienia, a poprzedzająca epokę żelaza.
Nowy!!: Starożytność i Epoka brązu · Zobacz więcej »
Epoka hellenistyczna
Epoka hellenistyczna – okres w dziejach regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu (zwłaszcza obszarów znajdujących się pod greckim panowaniem), którego początek wyznacza śmierć Aleksandra Wielkiego w 323 roku p.n.e., a koniec – rzymskie podboje zakończone zajęciem ptolemejskiego Egiptu w 30 roku p.n.e. Niekiedy zwany hellenizmem lub epokąaleksandryjską.
Nowy!!: Starożytność i Epoka hellenistyczna · Zobacz więcej »
Eridu
okresie wczesnodynastycznym (ok. 2900-2350 p.n.e.) Eridu (sum. eridu/eridug(NUN)kiVolk K., A Sumerian Reader, Editrice Pontificio Istituto Biblico, Roma 1999Borger R., Assyrisch-babylonische Zeichenliste, Neukirchen-Vluyn 1978, s. 82., też eri.du10/dùgki, tłum. "dobre miasto"; akad. Eridu) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, położone 24 km na południowy zachód od Urhasło Eridu, w: Bryce T., The Routledge..., s. 233-234.
Nowy!!: Starożytność i Eridu · Zobacz więcej »
Etruria
Etruria (gr. Tyrrhenia, lub Tuscia, od czego pochodzi wł. Toscana) to kraina historyczna w starożytnej Italii, znajdująca się w środkowej części Półwyspu Apenińskiego nad Morzem Tyrreńskim, pokrywająca się ze współczesnąToskaniąi północnym Lacjum.
Nowy!!: Starożytność i Etruria · Zobacz więcej »
Etruskowie
Zasięg wpływów etruskich Etruskowie (etr. Rasenna lub Rasna, gr. Tyrrhenoi, lub Tusci) – współczesna nazwa ludu, który zamieszkiwał w starożytności północnąItalię (Etrurię), pomiędzy rzekami Arno i Tyber, co najmniej od VII w. p.n.e. aż do I w. n.e. tworząc cywilizację etruską.
Nowy!!: Starożytność i Etruskowie · Zobacz więcej »
Eufrat
Eufrat (Eufrates; także Firat,, Nahr al-Furat) to obok Tygrysu jedna z dwóch największych rzek Mezopotamii.
Nowy!!: Starożytność i Eufrat · Zobacz więcej »
Europa
Europa Mapa polityczna Europy Europa – część świata leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.
Nowy!!: Starożytność i Europa · Zobacz więcej »
Eurypides
Eurypides (gr. Euripídēs, ur. około 480 p.n.e., zm. 406 p.n.e.) – jeden z najwybitniejszych dramaturgów starożytnej Grecji.
Nowy!!: Starożytność i Eurypides · Zobacz więcej »
Falanga
hoplitów Falanga hoplitów – widok z przodu Dwaj hoplici w szyku – widok z boku Wyposażona w sarisy falanga macedońska amforze Falanga (phalanks, dopełniacz phalangos) – zwarty liniowy szyk bojowy piechoty greckiej, a potem macedońskiej i hellenistycznej.
Nowy!!: Starożytność i Falanga · Zobacz więcej »
Faraon
Insygnia faraona: ''nechacha'', ''nemes'' oraz ''heka''. Faraon – jedno z określeń władcy starożytnego Egiptu, będące zniekształconąwersjąstaroegipskiego Per-āa – „wielki dom”.
Nowy!!: Starożytność i Faraon · Zobacz więcej »
Fars
Fars – ostan w południowo-zachodnim Iranie, ze stolicąw Szirazie.
Nowy!!: Starożytność i Fars · Zobacz więcej »
Fenicja
Fenicja (fenickie 𐤊𐤍𐤏𐤍) – starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, obejmująca tereny dzisiejszego Libanu, zachodniej Syrii i północnego Izraela.
Nowy!!: Starożytność i Fenicja · Zobacz więcej »
Filip II Macedoński
Filip II (ur. 382 p.n.e. w Pelli, zm. 336 p.n.e. w Ajgaj) – król Macedonii z dynastii Argeadów (359–336 p.n.e.), polityk, strateg i reformator armii macedońskiej.
Nowy!!: Starożytność i Filip II Macedoński · Zobacz więcej »
Filistyni
332x332px Filistyni (Pəlištîm – „przybysze”, „wędrowcy”; eg. P-r-s-t; Filastin) – starożytny lud o nieokreślonym pochodzeniu, który zamieszkiwał południowe wybrzeża Kanaanu, w okresie pomiędzy XII a VII wiekiem p.n.e.Giancarlo T. Tomezzoli, Reinhardt S. Stein (2016) The Philistine Inscription 4.5 from Ashkelon (Israel).
Nowy!!: Starożytność i Filistyni · Zobacz więcej »
Filozofia przedsokratejska
Filozofia przedsokratejska – okres w filozofii starożytnej przed wystąpieniem Sokratesa, obejmujący filozofów przyrody i często ujmowanych w osobnąkategorię sofistów.
Nowy!!: Starożytność i Filozofia przedsokratejska · Zobacz więcej »
Filozofia starożytna
Muzeum Kapitolińskim Filozofia starożytna – dyscyplina ukształtowana w starożytnej Grecji pod koniec VII w. p.n.e., zajmująca się najbardziej fundamentalnymi pytaniami dotyczącymi rzeczywistości, człowieka i myślenia.
Nowy!!: Starożytność i Filozofia starożytna · Zobacz więcej »
Flawiusze
Wespazjan Flawiusze – dynastia w cesarstwie rzymskim panująca w latach 69-96.
Nowy!!: Starożytność i Flawiusze · Zobacz więcej »
Fraates II
Fraates II – król Partów w latach 132–126 p.n.e. Był synem Mitrydatesa I, w chwili objęcia tronu jeszcze niepełnoletnim, więc początkowo rządziła za niego matka.
Nowy!!: Starożytność i Fraates II · Zobacz więcej »
Frankowie
Frankowie – zachodniogermańska federacja plemion, u swoich uchwytnych źródłowo początków, tj.
Nowy!!: Starożytność i Frankowie · Zobacz więcej »
Frygia
Mapa Azji Mniejszej Frygia jako prowincja rzymska Frygowie Frygia (łac. Phrygia) – starożytna kraina w zachodniej części Azji Mniejszej, położona między Bitynią, Myzją, Lidią, Karią, Lycją, Pamfilią, Lykaoniąi Galacją.
Nowy!!: Starożytność i Frygia · Zobacz więcej »
Fryzowie
Historyczne obszary zamieszkiwane przez Fryzów Fryzji Fryzowie – lud pochodzenia germańskiego zamieszkujący obszary dawnej Fryzji, posługujący się językiem fryzyjskim; obecnie także niderlandzkim, dolnoniemieckim, niemieckim, a także dialektem pośrednim między dolnoniemieckim a fryzyjskim określanym jako groningski w prowincji Groningen, a jako dolnoniemiecki (dolnosaski) Wschodniej Fryzji w Niemczech.
Nowy!!: Starożytność i Fryzowie · Zobacz więcej »
Gajusz Grakchus
Pierre-Nicolasa Brisseta z 1840 roku Gaius Sempronius Gracchus (ok. 152 p.n.e. - 121 p.n.e.), syn Tyberiusza Semproniusza Grakchusa i Kornelii Afrykańskiej Młodszej (córki Scypiona Afrykańskiego Starszego).
Nowy!!: Starożytność i Gajusz Grakchus · Zobacz więcej »
Gajusz Juliusz Cezar
Gajusz Juliusz Cezar, (ur. 12 lipca 100 p.n.e. lub 13 lipca 102 p.n.e. (koncepcja Mommsena i Diona) w Rzymie, zm. 15 marca 44 p.n.e. tamże) – rzymski polityk, wódz, dyktator i pisarz.
Nowy!!: Starożytność i Gajusz Juliusz Cezar · Zobacz więcej »
Gajusz Mariusz
Gajusz Mariusz, (ur. 157 p.n.e. w Cereatae, zm. 13 stycznia 86 p.n.e. w Rzymie) – polityk rzymski okresu republikańskiego.
Nowy!!: Starożytność i Gajusz Mariusz · Zobacz więcej »
Galatowie
Galatowie, Galaci – grecka nazwa nadana Celtom, którzy wtargnęli do Grecji i Macedonii na początku III w. p.n.e. i osiedlili się w Azji Mniejszej (głównie w północnej i środkowej części, w regionie nazwanym później Galacją) zachowując etnicznąodrębność.
Nowy!!: Starożytność i Galatowie · Zobacz więcej »
Galia
Prowincje rzymskiej Galii ok. 58 p.n.e. Galia – kraina historyczna w Europie Zachodniej, obecnie tereny Francji, Belgii, Szwajcarii i północno-zachodnich Włoch, zamieszkana przez plemiona celtyckie.
Nowy!!: Starożytność i Galia · Zobacz więcej »
Galia Przedalpejska
Mapa Galii ok. 58 p.n.e Galia Przedalpejska (– Galia po tej stronie Alp) – część Galii leżąca na południe od Alp.
Nowy!!: Starożytność i Galia Przedalpejska · Zobacz więcej »
Galien
Galienus, Publius Licinius Egnatius Gallienus (218-268) – syn Waleriana I, cesarz rzymski od 253 roku (jako współrządca) i samowładnie od 260.
Nowy!!: Starożytność i Galien · Zobacz więcej »
Galowie
Orientacyjne rozmieszczenie plemion galijskich Galowie – nazwa, którąRzymianie określali celtyckąludność Galii – dzisiejszej Francji, Belgii, północnych Włoch, południowej Holandii i zachodnich Niemiec.
Nowy!!: Starożytność i Galowie · Zobacz więcej »
Garncarstwo
Jana Norblina Koło garncarskie Garncarstwo – jedno z najstarszych rzemiosł (znane od neolitu).
Nowy!!: Starożytność i Garncarstwo · Zobacz więcej »
Geografia Grecji
Mapa fizycza Grecji Grecja – to kraj o urozmaiconej powierzchni leżący w Europie Południowej, a dokładnie jej południowo-wschodniej części.
Nowy!!: Starożytność i Geografia Grecji · Zobacz więcej »
Gepidowie
Europa na początku II wieku n.e., z zaznaczonymi terenami osadnictwa gepidzkiego nad Bałtykiem Gepidowie (Gipedae, gr. Γετίπαιδες - dzieci Gotów) – grupa dawnych plemion wschodniogermańskich, blisko spokrewniona z Gotami.
Nowy!!: Starożytność i Gepidowie · Zobacz więcej »
Germania
Germania – nazwa nadana przez starożytnych Rzymian ziemiom na wschód od Renu i na północ od górnego i środkowego Dunaju.
Nowy!!: Starożytność i Germania · Zobacz więcej »
Germanie
Rozmieszczenie plemion germańskich na przełomie er Europie Germanie, in.
Nowy!!: Starożytność i Germanie · Zobacz więcej »
Goci
Cesarstwo Rzymskie Wandalowie Goci, Gotowie (Gutþiuda;, u Pliniusza Starszego Gutones, u Tacyta Gotones) – jedno z największych i najważniejszych plemion wschodniogermańskich, mówiące językiem gockim.
Nowy!!: Starożytność i Goci · Zobacz więcej »
Groch
Kwiat grochu zwyczajnego Strąki grochu zwyczajnego Groch (Pisum L.) – rodzaj roślin jednorocznych z rodziny bobowatych.
Nowy!!: Starożytność i Groch · Zobacz więcej »
Gutejowie
Gutejowie (Gutejczycy, Gutowie) – starożytny lud wywodzący się z gór Zagros (dzisiejszy zachodni Iran), o nieznanej bliżej przynależności etnicznej.
Nowy!!: Starożytność i Gutejowie · Zobacz więcej »
Hadrian
Publiusz Eliusz Hadrian (ur. 24 stycznia 76 w Itálice, zm. 10 lipca 138 w Bajach) – cesarz rzymski w latach 117–138.
Nowy!!: Starożytność i Hadrian · Zobacz więcej »
Haldi
Haldi – wieś w Estonii, w prowincji Hiuma, w gminie Emmaste.
Nowy!!: Starożytność i Haldi · Zobacz więcej »
Hammurabi
Babilonii w czasach Hammurabiego z zaznaczonym Babilonem Gliniany stożek z inskrypcjąHammurabiego upamiętniającąwzniesienie murów miasta Sippar; terakota, zbiory Luwru (AO 3277) Pomnik Hammurabiego w Iraku Hammurabi, Hammurapi (Ḫammu-rāpi) – szósty, najsłynniejszy król z I dynastii z Babilonu, syn i następca Sin-muballita, panował przez 43 lata (1792–1750 p.n.e. – chronologia średnia), twórca potęgi państwa starobabilońskiego, autor Kodeksu Praw.
Nowy!!: Starożytność i Hammurabi · Zobacz więcej »
Handel
Gdańsk Domu Handlowego Jedynak w Bydgoszczy Handel – proces gospodarczy polegający na sprzedaży, czyli na wymianie dóbr i usług na pieniądze, bądź na inne towary lub usługi (handel wymienny).
Nowy!!: Starożytność i Handel · Zobacz więcej »
Harem
Giovanni Antonio Guardi, ''Scena w haremie'' Harem (z arab. ulga, zakaz); od arab.
Nowy!!: Starożytność i Harem · Zobacz więcej »
Harran
Ruiny Harranu Harran, Charan albo Carrhae – stanowisko archeologiczne na terenie starożytnego miasta w południowo-wschodniej Turcji, około 40 kilometrów na południowy wschód od Şanlıurfy.
Nowy!!: Starożytność i Harran · Zobacz więcej »
Hatti
Hatti (URUHa-at-ti) – nazwa krainy historycznej z epoki brązu zamieszkanej przez lud Hatti (czasem zwany Protohetytami lub Hatytami) w okresie od trzeciego tysiąclecia p.n.e. do drugiego tysiąclecia p.n.e., później wyparci przez Hetytów.
Nowy!!: Starożytność i Hatti · Zobacz więcej »
Hattusa
Hattusa (w literaturze przedmiotu również Hattusas, Hattuşaş i Hattusza) — stolica imperium hetyckiego.
Nowy!!: Starożytność i Hattusa · Zobacz więcej »
Hattusili I
Hattusili I, Hattusilis I, znany jako Hattusili I z Kussary (właściwie Labarna lub Tabarnas) – król hetycki w okresie 1650–1620 p.n.e. Podczas swojego panowania podbił Anatolię i północnąSyrię.
Nowy!!: Starożytność i Hattusili I · Zobacz więcej »
Hebrajczycy
Hebrajczycy, Izraelici – starożytny lud opisany w Biblii; jeden z ludów semickich, definiowany pochodzeniem od Jakuba, inaczej Izraela.
Nowy!!: Starożytność i Hebrajczycy · Zobacz więcej »
Heftalici
Terytorium opanowane przez Heftalitów w roku 500 Heftalici – środkowoazjatycki lud koczowniczy, przez kronikarzy bizantyjskich nazywany też „Białymi Hunami” (sanskr. Śveta Hūṇa).
Nowy!!: Starożytność i Heftalici · Zobacz więcej »
Herakliusz (cesarz bizantyński)
Herakliusz (– Herakleios,; ur. ok. 574, zm. 11 lutego 641) – cesarz wschodniorzymski (bizantyjski) panujący w latach 610–641.
Nowy!!: Starożytność i Herakliusz (cesarz bizantyński) · Zobacz więcej »
Herezja
Herezja (gr. hairesis – wybierać, łac. haeresis) – doktryna religijna odrzucana przez władze kościelne lub religijne jako błędna.
Nowy!!: Starożytność i Herezja · Zobacz więcej »
Herodot
Herodot z Halikarnasu (starogr., Herodotos ho Halikarnasseus) (ur. ok. 484 p.n.e. w Halikarnasie, obecnie Bodrum w Turcji, zm. ok. 426 p.n.e. w Turioj lub Atenach) – historyk grecki, zwany Ojcem historii, czasem także Ojcem geografii.
Nowy!!: Starożytność i Herodot · Zobacz więcej »
Herulowie
Smalandii. grupy olsztyńskiej z Kosewa i Tumian (VI-VII w.) Ulowie w 2008 r. Herulowie – lud wschodniogermański wywodzący się z terenów południowej Szwecji, spokrewniony z Gotami.
Nowy!!: Starożytność i Herulowie · Zobacz więcej »
Hetyci
Płaskorzeźba króla Tudhalijasa IV w Yazılıkaya pod HattusąProcesja 12 bogów świata podziemnego; płaskorzeźba z Yazılıkaya Hetyci (biblijni חתי lub HTY) – lud posługujący się indoeuropejskim językiem hetyckim, który około XVII wieku p.n.e. stworzył potężne państwo z centrum w Hattusa (dzisiejsze Boğazkale) w Anatolii.
Nowy!!: Starożytność i Hetyci · Zobacz więcej »
Hieroglify
Hieroglify ze świątyni w Kom Ombo Hieroglify (hieroglyphiká, dosł. „święte znaki”) – najstarszy rodzaj pisma starożytnego Egiptu, obok pisma hieratycznego i demotycznego.
Nowy!!: Starożytność i Hieroglify · Zobacz więcej »
Hiram I
Hiram I – władca fenickiego miasta Tyr w latach 969–936 p.n.e., władzę przejął po swoim ojcu Abibaalu.
Nowy!!: Starożytność i Hiram I · Zobacz więcej »
Historia
Nikolaosa Gyzisa pochodzącym z 1892 r. Historia, dawniej: dziejoznawstwo – nauka humanistyczna i społeczna, która zajmuje się badaniem przeszłości, a w znaczeniu ścisłym badaniem działań i wytworów ludzkich, aż do najstarszych poświadczonych pismem świadectw, w odróżnieniu od prehistorii, archeologii, antropologii lub historii naturalnej.
Nowy!!: Starożytność i Historia · Zobacz więcej »
Historia Europy
Historia Europy – obejmuje historię cywilizacji ludzkiej na kontynencie europejskim od pojawienia się pierwszych ludzi aż do czasów współczesnych.
Nowy!!: Starożytność i Historia Europy · Zobacz więcej »
Historiografia
historii'' Historiografia (z gr. ἱστορία „badanie”/„informacja”/„opowiadanie” + γράφω „piszę”) synonim dziejopisarstwa – dział piśmiennictwa obejmujący gatunki historyczne.
Nowy!!: Starożytność i Historiografia · Zobacz więcej »
Hodowla
Świnia domowa karmiąca młode Nowoczesny sad jabłoniowy Hodowla – zespół zabiegów i procesów w wytwarzanych sztucznie optymalnych warunkach dla rozwoju hodowanego zwierzęcia bądź rośliny, mający na celu otrzymanie w warunkach stworzonych przez człowieka organizmów żywych (np. doświadczalnych w nauce).
Nowy!!: Starożytność i Hodowla · Zobacz więcej »
Homer
''Homer i jego przewodnik'' – obraz Williama-Adolphe’a Bouguereau z 1874 roku Homer (Hómēros) (VIII wiek p.n.e.) – grecki pieśniarz wędrowny (aojda), epik, śpiewak i recytator (rapsod).
Nowy!!: Starożytność i Homer · Zobacz więcej »
Hoplici
230x230px Hoplici (hoplitai, l.poj. hoplites) – ciężkozbrojni piechurzy walczący w zwartym szyku, zwanym falangą.
Nowy!!: Starożytność i Hoplici · Zobacz więcej »
Horacy (poeta)
Horacy, właściwie Kwintus Horacjusz Flakkus (ur. 8 grudnia 65 p.n.e. w Wenuzji, zm. 27 listopada 8 p.n.e.) – poeta rzymski, często określany mianem największego łacińskiego liryka i mistrza satyry.
Nowy!!: Starożytność i Horacy (poeta) · Zobacz więcej »
Hunowie
Huński kocioł Hunowie (łac. Huni, Hunni, Chuni, Unni) – lud koczowniczy, który ok.
Nowy!!: Starożytność i Hunowie · Zobacz więcej »
Huryci
epoce brązu (kolor różowy). Huryci – lud wywodzący się z Wyżyny Armeńskiej, później zasiedlający Mezopotamię.
Nowy!!: Starożytność i Huryci · Zobacz więcej »
Hyksosi
XVII–XVI wiek p.n.e. Hyksosi (egip. Hekau-chasut, „władcy obcych krajów”; arab., „królowie pasterze”) – termin określający niejednorodnąetnicznie grupę ludów zachodnioazjatyckich (semickich i huryckich) przybyłych do delty Nilu ok.
Nowy!!: Starożytność i Hyksosi · Zobacz więcej »
I triumwirat
I triumwirat – tajne, nieformalne porozumienie zawarte pomiędzy Gajuszem Juliuszem Cezarem, Gnejuszem Pompejuszem i Markiem Krassusem w 60 roku p.n.e. Pierwszy triumwirat został zawiązany w myśl zasady: odtąd nie stanie się w Republice nic, co nie podobałoby się któremukolwiek z trzech.
Nowy!!: Starożytność i I triumwirat · Zobacz więcej »
Ibiza
Ibiza (kat. Eivissa) – trzecia co do wielkości i druga co do liczby ludności wyspa hiszpańskiego archipelagu Baleary, położona w zachodniej jego części.
Nowy!!: Starożytność i Ibiza · Zobacz więcej »
Igrzyska olimpijskie
Igrzyska olimpijskie – najstarsza i zarazem największa międzynarodowa impreza sportowa organizowana co 4 lata (zarówno letnie, jak i zimowe, ale w odstępie 2 lat od siebie) w różnych krajach, pod hasłem szlachetnego współzawodnictwa i braterstwa wszystkich narodów Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego.
Nowy!!: Starożytność i Igrzyska olimpijskie · Zobacz więcej »
Igrzyska panhelleńskie
Igrzyska panhelleńskie – wielkie imprezy sportowo-religijne w starożytnej Grecji, w których uczestniczyli zawodnicy ze wszystkich greckich polis.
Nowy!!: Starożytność i Igrzyska panhelleńskie · Zobacz więcej »
II dynastia z Isin
II dynastia z Isin, znana też jako IV dynastia z Babilonu – jedna z królewskich dynastii mezopotamskich, której władcy rządzili Babiloniąw latach ok.
Nowy!!: Starożytność i II dynastia z Isin · Zobacz więcej »
III dynastia z Ur
Imperium III dynastii z Ur (na zielono). III dynastia z Ur – mezopotamska dynastia założona przez Ur-Nammu z Ur, panowała nad zjednoczonym Sumerem i Akadem w latach 2113–2005 p.n.e. (chronologia średnia).
Nowy!!: Starożytność i III dynastia z Ur · Zobacz więcej »
Iliada
Iliada (gr. Iliás) – obok Odysei drugi z eposów, których autorstwo tradycja przypisuje Homerowi.
Nowy!!: Starożytność i Iliada · Zobacz więcej »
Ilirowie
Zasięg osadnictwa Ilirów przed podbojem rzymskim Państwa Ilirów – Iliria i Dardania w III w. p.n.e. Ilirowie i ludy sąsiadujące w czasach przedrzymskich Ilirowie – starożytny lud indoeuropejski zamieszkujący u schyłku epoki brązu i we wczesnej epoce żelaza (głównie w okresie halsztackim) zachodnie Bałkany, dokładniej tereny między wschodnim wybrzeżem Morza Adriatyckiego a środkowym Dunajem oraz obszary wschodnich Alp oraz Apulię na Półwyspie Apeninskim.
Nowy!!: Starożytność i Ilirowie · Zobacz więcej »
Imperium akadyjskie
Imperium akadyjskie (akad. 𒆳𒌵𒆠, māt Akkadi) – semickie państwo założone przez Sargona Wielkiego, istniejące w latach panowania dynastii akadyjskiej: 2334–2193 p.n.e., na terenie środkowej Mezopotamii, którego stolicąbyło miasto Akad (Agade).
Nowy!!: Starożytność i Imperium akadyjskie · Zobacz więcej »
Indie
Indie (niezaakceptowana społecznie propozycja PAN z 1959 r.: India,, trl. Bhārat, trb. Bharat), Republika Indii (hindi: भारत गणराज्य, trl. Bhārat Gaṇarājya, trb. Bharat Ganaradźja; ang. Republic of India) – państwo położone w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.
Nowy!!: Starożytność i Indie · Zobacz więcej »
Irak
Region Iraku Zdjęcie satelitarne Iraku Irak, Republika Iraku (arab. العراق, trl. Al-'Irāq, trb. Al-Irak; جمهورية العراق, trb. Dżumhurijjat al-Irak, kurd. كۆماری عێراق, trl. Komarî 'Êraq, trb. Komari Erak; asyr. ܩܘܛܢܝܘܬܐ ܕܥܝܪܐܩ) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, leżące nad ZatokąPerską.
Nowy!!: Starożytność i Irak · Zobacz więcej »
Irlandczycy
Irlandczycy – naród pochodzenia celtyckiego zamieszkujący Irlandię.
Nowy!!: Starożytność i Irlandczycy · Zobacz więcej »
Irygacja (rolnictwo)
203x203px 273x273px Irygacja (nawadnianie, system irygacyjny) – jeden z systemów melioracji polegający na dostarczaniu wody do gleby w celu zapewnienia odpowiednich warunków wegetacji roślin uprawnych.
Nowy!!: Starożytność i Irygacja (rolnictwo) · Zobacz więcej »
Islam
Arabii Saudyjskiej i Afganistanu. pielgrzymek. Islam (al-islām – poddanie się woli Boga), mahometanizm – religia monoteistyczna, na początku XXI wieku druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwieW 2010 roku Pew Research Center oceniło liczbę muzułmanów na 1,57 miliarda, to jest 23% ludzkości.
Nowy!!: Starożytność i Islam · Zobacz więcej »
Italikowie
Plemiona środkowej Italii Italikowie – plemiona indoeuropejskie, zasiedlające od połowy II tysiąclecia p.n.e. Półwysep Apeniński.
Nowy!!: Starożytność i Italikowie · Zobacz więcej »
Izyda
Izyda (egip. Ȝs.t Aset, Isis) – w mitologii egipskiej bogini płodności, opiekunka rodzin i domowego ogniska, patronka małżeństwa i macierzyństwa.
Nowy!!: Starożytność i Izyda · Zobacz więcej »
Jęczmień
Jęczmień zwyczajny Jęczmień (Hordeum L.) – rodzaj zbóż z rodziny wiechlinowatych.
Nowy!!: Starożytność i Jęczmień · Zobacz więcej »
Język aramejski
Język aramejski (aram. ܐܪܡܝܐ Ārāmājâ, Arāmît) – język z grupy semickiej, używany na Bliskim Wschodzie od II tysiąclecia p.n.e. do czasów dzisiejszych.
Nowy!!: Starożytność i Język aramejski · Zobacz więcej »
Język grecki
Wyraz „Grecja” napisany po nowogrecku Wyraz „Cypr” napisany po nowogrecku Język grecki, greka (Hellenikè glõtta; nowogr. ελληνική γλώσσα, ellinikí glóssa lub ελληνικά, elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego.
Nowy!!: Starożytność i Język grecki · Zobacz więcej »
Języki celtyckie
Współczesny zasięg języków celtyckich Języki celtyckie – grupa językowa w obrębie języków indoeuropejskich, wywodząca się z rekonstruowanego języka praceltyckiego.
Nowy!!: Starożytność i Języki celtyckie · Zobacz więcej »
Języki indoeuropejskie
Języki indoeuropejskie – rodzina językowa, największa pod względem liczby mówiących.
Nowy!!: Starożytność i Języki indoeuropejskie · Zobacz więcej »
Jedwabny Szlak
Jedwabny Szlak w I wieku n.e. Mapa głównej trasy Jedwabnego Szlaku Jedwabny Szlak w I wieku n.e. Jedwabny Szlak, jedwabny szlak – dawna droga handlowa łącząca Chiny z Bliskim Wschodem i Europą.
Nowy!!: Starożytność i Jedwabny Szlak · Zobacz więcej »
Jerycho
Jerycho, w pobliżu centrum (1996) Pozostałości pałacu z VIII wieku w Khirbet al-Mafjar w Jerychu „Zburzenie Jerycha”. Rycina ze schrobenhausenowskiego warsztatu Carla Poellath mały Wykopaliska na Tell es-Sultan w Jerychu Jerycho – widok z Góry Kuszenia Jerycho – widok z Góry Kuszenia Jerycho – miasto położone w pobliżu rzeki Jordan na Zachodnim Brzegu (Judea).
Nowy!!: Starożytność i Jerycho · Zobacz więcej »
Jezdegerd III
Jezdegerd III (panował w latach 632–651) – ostatni szachinszach Persji z dynastii Sasanidów.
Nowy!!: Starożytność i Jezdegerd III · Zobacz więcej »
Jezioro Aralskie
Jezioro Aralskie (nazywane Morzem Aralskim;, Arał tengyzy;, Aralskoje morie) – bezodpływowe, reliktowe, słone jezioro w Kazachstanie i Uzbekistanie, które zniknęło wskutek ludzkiej działalności.
Nowy!!: Starożytność i Jezioro Aralskie · Zobacz więcej »
Jonia
Położenie Jonii Jonia – kraina w starożytności położona w centralnej części wybrzeża Azji Mniejszej, między rzekami Hermos a Meander.
Nowy!!: Starożytność i Jonia · Zobacz więcej »
Jordania
Jordania (arab. الأردن, trb. Al-Urdunn), pełna nazwa: Haszymidzkie Królestwo Jordanii (arab. المملكة الأردنية الهاشمية, trans. Al-Mamlaka al-Urdunnijja al-Haszimijja) – państwo położone w Azji, w regionie Bliskiego Wschodu, ze stolicąw Ammanie.
Nowy!!: Starożytność i Jordania · Zobacz więcej »
Julian Apostata
Flawiusz Julian (Flavius Claudius Iulianus, ur. w 331 lub wiosną332 w Konstantynopolu, zm. 26 czerwca 363 w dolinie Maranga koło dzisiejszej Samarry) – cesarz rzymski w latach 361–363, znany szerzej jako Julian Apostata.
Nowy!!: Starożytność i Julian Apostata · Zobacz więcej »
Kadyks
Kadyks (fen. גדר.
Nowy!!: Starożytność i Kadyks · Zobacz więcej »
Kaligula
Gaius Iulius Caesar Augustus Germanicusw pełnej oficjalnej tytulaturze (ur. 31 sierpnia 12 n.e., zm. 24 stycznia 41 n.e.) – cesarz rzymski od 18 marca 37 do czasu swojej śmierci.
Nowy!!: Starożytność i Kaligula · Zobacz więcej »
Kambyzes II
Kambyzes II (staropers. 𐎣𐎲𐎢𐎪𐎡𐎹 Kambudżija, zm. w lipcu 522 p.n.e.) – król Imperium Perskiego od 530 p.n.e. z dynastii AchemenidówCoraz większa liczba uczonych zalicza Cyrusa do dynastii Teispidów, a nie Achemenidów.
Nowy!!: Starożytność i Kambyzes II · Zobacz więcej »
Kampania (region)
panorama Neapolu, a w tle Wezuwiusz Kampania (wł. Campania) – region administracyjny w południowych Włoszech, o powierzchni 13 595 km²; 5,7 miliona mieszkańców ze stolicąw Neapolu (1,2 miliona mieszkańców).
Nowy!!: Starożytność i Kampania (region) · Zobacz więcej »
Karakalla
term Karakalli (według XIX-wiecznej rekonstrukcji) Karakalla (ur. 4 kwietnia 188, zm. 8 kwietnia 217; Caracalla, Lucius Septimius Bassianus, Marcus Aurelius Antoninus Bassianus, Marcus Aurelius Severus Antoninus) – cesarz rzymski z dynastii Sewerów, syn cesarza Septymiusza Sewera i cesarzowej Julii Domny.
Nowy!!: Starożytność i Karakalla · Zobacz więcej »
Karim Szahir
Karim Szahir - (również Karim Szahr), stadium rozwoju tzw.
Nowy!!: Starożytność i Karim Szahir · Zobacz więcej »
Karkemisz
Mapa starożytnego Bliskiego Wschodu ok. 1000-800 p.n.e. z zaznaczonymi najważniejszymi aramejskimi i nowohetyckimi królestwami Karkemisz (tur. Karkamış, asyr. Karkamisz, egip. Karkamesza) – starożytne miasto położone nad Eufratem w dzisiejszej wschodniej Turcji, w prowincji Gaziantep na granicy z Syrią.
Nowy!!: Starożytność i Karkemisz · Zobacz więcej »
Kartagina
Kartagina (fen. Qrt-ḥdšt, Kart Hadaszt, lit. Nowe Miasto;, Karchedon, Kartadż, Kartago) – starożytne miasto w Afryce Północnej, położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego.
Nowy!!: Starożytność i Kartagina · Zobacz więcej »
Kasyci
Babilonia za panowania Kasytów. Kasyci (Kaššu, Kaszszu, Kaszu) – jeden ze starożytnych ludów, który zamieszkiwał rejon gór Zagros, a w latach ok.
Nowy!!: Starożytność i Kasyci · Zobacz więcej »
Katarakta (geologia)
Sześć katarakt Nilu Katarakta – rodzaj progu rzecznego zbudowanego ze skał bardzo odpornych na erozję, sąsiadujących ze skałami mniej odpornymi, wyżłobionymi głębiej przez rzekę.
Nowy!!: Starożytność i Katarakta (geologia) · Zobacz więcej »
Kawad I
Kawad I (ur. 449, zm. 531) – szach Persji z dynastii sasanidzkiej.
Nowy!!: Starożytność i Kawad I · Zobacz więcej »
Kimerowie
Kimmerowie (Kimerowie, Kimmeriowie, Kimmeryjczycy) – koczowniczy lud indoeuropejski pochodzący najprawdopodobniej z terenów Krymu (stolica w Opuk) i przyległych do Krymu części dzisiejszej Ukrainy, który w drugiej połowie VIII w. p.n.e. przekroczył Kaukaz, wkraczając na Bliski Wschód.
Nowy!!: Starożytność i Kimerowie · Zobacz więcej »
Kizzuwatna
Mapa hetyckiej Anatolii z zaznaczonym położeniem Kizzuwatny data dostępu.
Nowy!!: Starożytność i Kizzuwatna · Zobacz więcej »
Knossos
Filmik przedstawiający pałac. Knossos (gr. Κνωσ(σ)ός, łac. Cnossus, Gnossus), miejscowość na greckiej wyspie Krecie, położona około 6 km na południowy wschód od Heraklionu (Iraklion), u stóp gór Ida, w administracji zdecentralizowanej Kreta, w regionie Kreta, w jednostce regionalnej Heraklion, w gminie Heraklion.
Nowy!!: Starożytność i Knossos · Zobacz więcej »
Kościół katolicki
Bazylika św. Piotra w Watykanie Leonarda da Vinci Św. Paweł Kościół katolicki, Kościół powszechny (katholikos, powszechny) – największa na świecie chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, głosząca zasady wiary i życia określane mianem katolicyzmu.
Nowy!!: Starożytność i Kościół katolicki · Zobacz więcej »
Koczownik
Saamów (około 1900) Koczownicy w Tybecie (2005) Koczownik, nomada – wędrowiec, członek grupy ludzi nieposiadającej stałego miejsca zamieszkania, przemieszczającej się z miejsca na miejsce, np.
Nowy!!: Starożytność i Koczownik · Zobacz więcej »
Kodeks Hammurabiego
Stela z prawami Hammurabiego; zbiory Luwru, Paryż Szamasz wręczający Hammurabiemu insygnia władzy królewskiej Stela z Kodeksem Hammurabiego – inskrypcja Tabliczka z prologiem ze steli Hammurabiego; zbiory Luwru, Paryż Kodeks Hammurabiego – babiloński zbiór praw zredagowany i spisany w XVIII w. p.n.e. za panowania króla Hammurabiego, szóstego przedstawiciela I dynastii z Babilonu.
Nowy!!: Starożytność i Kodeks Hammurabiego · Zobacz więcej »
Koine
Koine, koinè, greka wspólna (od gr., he koine dialektos – wspólny dialekt) – określenie powszechnej formy języka greckiego, która zastąpiła klasyczny język starogrecki i pozostawała w użyciu od początków epoki hellenistycznej do czasów późnoantycznych (ok. 300 p.n.e. – 300 n.e.). Greka koine stała się lingua franca wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i nieoficjalnie drugim po łacinie językiem cesarstwa rzymskiego.
Nowy!!: Starożytność i Koine · Zobacz więcej »
Kolonat
Kolonat (z łac. colonatus – stan wieśniaczy) – system eksploatacji ziemi, który wykształcił się w I wieku w cesarstwie rzymskim.
Nowy!!: Starożytność i Kolonat · Zobacz więcej »
Koloseum
Koloseum w 1891 r. (grafika) Fasada Koloseum Wnętrze Koloseum – podziemia areny Koloseum, właściwie amfiteatr Flawiuszów (łac. Amphitheatrum Flavium) – amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70–72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa – cesarzy z dynastii Flawiuszów.
Nowy!!: Starożytność i Koloseum · Zobacz więcej »
Kommodus
Kommodus (Lucius Aurelius Commodus, Marcus Aurelius Commodus Antoninus; ur. 31 sierpnia 161, zm. 31 grudnia 192) – cesarz rzymski.
Nowy!!: Starożytność i Kommodus · Zobacz więcej »
Konstantyn I Wielki
Pomnik Konstantyna I Wielkiego w Yorku Konstantyn I Wielki, (ur. 27 lutego ok. 272 w Niszu w dzisiejszej Serbii, zm. 22 maja 337) – cesarz rzymski od 306 do 337 roku, święty Kościoła prawosławnego.
Nowy!!: Starożytność i Konstantyn I Wielki · Zobacz więcej »
Konstantynopol
Hagia Sophia – symbol Konstantynopola Kościół Chrystusa Pantokratora Konstantynopol – nazwa Bizancjum nadana miastu przez Konstantyna Wielkiego, który wybrał je na swojąsiedzibę; w latach 330–395 stolica Cesarstwa Rzymskiego, w latach 395–1453 stolica Cesarstwa Bizantyńskiego i Cesarstwa Łacińskiego (1204–1261), stolica Imperium Osmańskiego w latach 1453–1922.
Nowy!!: Starożytność i Konstantynopol · Zobacz więcej »
Konsul rzymski
Rzymski konsul w towarzystwie dwóch liktorów Konsul (łac. consul – l.mn. consules od consulere 'radzić (się)') – w starożytnym Rzymie, w okresie republiki był jednym z dwóch najwyższych rangąurzędników wybieranych przez komicje centurialne na rocznąkadencję.
Nowy!!: Starożytność i Konsul rzymski · Zobacz więcej »
Korynt
Korynt (Korinthos) – miasto portowe w środkowej Grecji, położone na półwyspie Peloponez, na Przesmyku Korynckim, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Koryntia.
Nowy!!: Starożytność i Korynt · Zobacz więcej »
Koza domowa
Rzeźba przed ratuszem w Dolsku Koza domowa (Capra hircus) – ssak z rodziny wołowatych (Bovidae), udomowiona forma dzikich kóz żyjących w Azji około 10–8 tysięcy lat temu.
Nowy!!: Starożytność i Koza domowa · Zobacz więcej »
Królestwo Bosporańskie
Nimfajon 6) Iluraton 7) Tyritake 8) Pantikapajon 9) Myrmekjon 10) Partenion 11) Portmion 12) Chersonez Zenonowy 13) Heraklion 14) Achilion 15) Kimmeris 16) Kepoi 17) Tyrambe 18) Fanagoria 19) Korkondama 20) Hermonassa 21) Gorgippia Państwo scytyjskie na Krymie B) '''Królestwo Bosporańskie''' J) Jazygowie R) Roksolanowie Sr) Syrakowie M) Meotowie T) Taurowie Królestwo Bosporańskie, Państwo Bosporańskie, Bospor – starożytne królestwo położone we wschodniej części Krymu, na Półwyspie Tamańskim oraz na wybrzeżu Morza Azowskiego aż do ujścia Donu.
Nowy!!: Starożytność i Królestwo Bosporańskie · Zobacz więcej »
Królestwo Greko-Baktryjskie
Maksymalny zasięg królestwa ok. 180 p.n.e. Królestwo Greko-Baktryjskie (albo Królestwo Grecko-Baktryjskie, Królestwo Greków Baktryjskich) – państwo hellenistyczne z ośrodkiem w Baktrii, istniejące od ok.
Nowy!!: Starożytność i Królestwo Greko-Baktryjskie · Zobacz więcej »
Kreta
Kreta (od słowa krateia – silna,,, wen. Candia) – grecka wyspa na Morzu Śródziemnym.
Nowy!!: Starożytność i Kreta · Zobacz więcej »
Kryzys wieku III
Cesarstwo Rzymskie (ciemnoczerwony kolor), Cesarstwo Palmyry (czerwony kolor) oraz Cesarstwo galijskie (różowy kolor) w 271 roku n.e. Mur Aureliana opasający Rzym został zbudowany z powodu wzrostu zagrożenia najazdami barbarzyńców Kryzys III wieku – szereg wydarzeń politycznych, militarnych, gospodarczych i społecznych w dziejach Cesarstwa Rzymskiego, które miały miejsce między zamordowaniem cesarza Aleksandra Sewera w roku 235 a objęciem władzy przez Dioklecjana w roku 284.
Nowy!!: Starożytność i Kryzys wieku III · Zobacz więcej »
Ksenofont
Marsz dziesięciu tysięcy. Ksenofont (Ksenophon) z Aten (ok. 430 p.n.e. – ok. 355 p.n.e.) – grecki pisarz, historyk, żołnierz.
Nowy!!: Starożytność i Ksenofont · Zobacz więcej »
Kserkses I
url.
Nowy!!: Starożytność i Kserkses I · Zobacz więcej »
Ktezyfon
Ruiny zimowego pałacu królewskiego (1920) Ruiny zimowego pałacu królewskiego (2016) Ruiny zimowego pałacu królewskiego – sklepienie kolebkowe (2016) Ktezyfon (Ktesifon, Ktezyfont, łac. Ctesiphon, per. تيسفون Tispun lub Tisfun; arab. المدائن Al-Madā'in) – starożytne miasto na północno-wschodnim brzegu Tygrysu, u ujścia Dijali, naprzeciwko Seleucji, około 30 km od Bagdadu.
Nowy!!: Starożytność i Ktezyfon · Zobacz więcej »
Kultura cykladzka
Kultura cykladzka – kultura epoki brązu, która występowała w latach 2900–1100 p.n.e. na wyspach archipelagu Cyklady.
Nowy!!: Starożytność i Kultura cykladzka · Zobacz więcej »
Kultura Dżarmo
Lokalizacja kultury Dżarmo (na czerwono) Kultura Dżarmo – wczesnoneolityczna kultura archeologiczna odkryta w północnej Mezopotamii w 1948 roku przez Roberta Johna Braidwooda.
Nowy!!: Starożytność i Kultura Dżarmo · Zobacz więcej »
Kultura Halaf
Lokalizacja kultury Halaf Figurki kobiet Ceramika kultury Halaf Kultura Halaf – chalkolityczna kultura archeologiczna, zlokalizowana w północnej Mezopotamii.
Nowy!!: Starożytność i Kultura Halaf · Zobacz więcej »
Kultura halsztacka
Pochówki kultury halsztackiej Miecze kultury halsztackiej Kultura halsztacka – kultura archeologiczna epoki żelaza, rozwijająca się w latach 800-450 p.n.e.
Nowy!!: Starożytność i Kultura halsztacka · Zobacz więcej »
Kultura Hassuna
Lokalizacja kultury Hassuna Kultura Hassuna, kultura Tell Hassuna – neolityczna kultura archeologiczna, która rozwinęła się obszarach nad górnym Tygrysem.
Nowy!!: Starożytność i Kultura Hassuna · Zobacz więcej »
Kultura minojska
Ruiny pałacu w Knossos Makieta ruin pałacu w Malii Obszar wpływów kultury minojskiej Kultura minojska, kultura kreteńska – jedna z najstarszych cywilizacji epoki brązu w obszarze Morza Śródziemnego.
Nowy!!: Starożytność i Kultura minojska · Zobacz więcej »
Kultura mykeńska
Główne ośrodki cywilizacji mykeńskiej Kultura (cywilizacja) mykeńska (ok. 1700/1600 – 1150 p.n.e.) – najstarsza greckojęzyczna kultura rozwijająca się w późnej epoce brązu na terenie Grecji kontynentalnej (stopniowo rozprzestrzeniła się na inne obszary regionu egejskiego), ostatnia faza kultury helladzkiej.
Nowy!!: Starożytność i Kultura mykeńska · Zobacz więcej »
Kultura natufijska
Zasięg terytorialny kultury natufijskiej Pozostałość po ścianie natufijskiego domu Kultura natufijska – kultura mezolitu bliskowschodniego.
Nowy!!: Starożytność i Kultura natufijska · Zobacz więcej »
Kultura Samarra
Talerz z Samarra z ornamentem figuralnym Samarra – kultura archeologiczna rozwijająca się w neolicie, nazwa niniejszej jednostki kulturowej związana jest z eponimicznymi stanowiskami Tell es-Sawwan i Czoga Mami.
Nowy!!: Starożytność i Kultura Samarra · Zobacz więcej »
Kurhan
Schemat kurhanu Kurhan, in.
Nowy!!: Starożytność i Kurhan · Zobacz więcej »
Kuros
Kuros z asklepiejonu na Paros, ok. 540 p.n.e. (obecnie w zbiorach Luwru) Kuros (– młodzieniec) – typ posągu w sztuce starożytnej Grecji, przedstawiający stojącego, nagiego młodego mężczyznę z falistymi włosami i zagadkowym uśmiechem („archaiczny uśmiech”), z rękami zawsze opuszczonymi wzdłuż ciała i lewąnogąwysuniętąlekko do przodu.
Nowy!!: Starożytność i Kuros · Zobacz więcej »
Kyaksares
Kyaksares (Cyaxares, Hvakhshathra, staropers.: Uwachszatra, akad.: Umakisztar) – władca państwa Medów (625–585 p.n.e.). Jego synem był Astyages – ostatni władca Medów.
Nowy!!: Starożytność i Kyaksares · Zobacz więcej »
Kybele
Kybele z atrybutami Malibu (Kalifornia) Kybele (hetyckie Kubaba, gr. Kybele lub Kybebe, łac. Cybele lub Cybebe) – frygijska bogini płodności, urodzaju, wiosny i miast obronnych, strażniczka zmarłych.
Nowy!!: Starożytność i Kybele · Zobacz więcej »
Labarna
Labarna – pierwszy znany król hetycki panujący w okresie około 1680–1650 p.n.e. Kategoria:Królowie Hetytów.
Nowy!!: Starożytność i Labarna · Zobacz więcej »
Lacjum
Lacjum (wł. Lazio) – region administracyjny w centralnych Włoszech, o powierzchni 17 203 km²; 5,2 mln mieszkańców ze stolicąw Rzymie (2,5 mln mieszkańców).
Nowy!!: Starożytność i Lacjum · Zobacz więcej »
Lanca
Konfederata barski uzbrojony w lancę Lanca (z – włócznia) – lekka broń drzewcowa formacji kawaleryjskich: ułanów, szwoleżerów, lansjerów.
Nowy!!: Starożytność i Lanca · Zobacz więcej »
Latynowie
Latynowie – jedno z plemion italskich żyjące w regionie ujścia Tybru i Gór Albańskich, od którego pochodzi nazwa regionu Lacjum (Latium vetus).
Nowy!!: Starożytność i Latynowie · Zobacz więcej »
Legion
UMCS odwołująca się do tradycji ''Legio XIV GMV'' Legion albo legia (łac. legio) – podstawowa i największa jednostka taktyczna armii rzymskiej złożona przede wszystkim z ciężkozbrojnej piechoty.
Nowy!!: Starożytność i Legion · Zobacz więcej »
Lewant
Lewant Lewant (od wł. levante – wschód) – określenie państw leżących na wschodnim, azjatyckim wybrzeżu Morza Śródziemnego.
Nowy!!: Starożytność i Lewant · Zobacz więcej »
Ligurowie
Ligurowie (stgr. Λίγυες Ligyes, łac. Ligures) – w starożytności ludy północno-zachodniej Italii, obejmującej północnąToskanię, Ligurię, Piemont, Korsykę oraz część Lombardii.
Nowy!!: Starożytność i Ligurowie · Zobacz więcej »
Lingua franca
Lingua franca (wł. „język Franków”) – w wąskim ujęciu: język mieszany typu pidżynowego (zwany też sabir, od hiszpańskiego saber – „wiedzieć”), używany w basenie Morza Śródziemnego, o zredukowanej fleksji i gramatyce, powstały na bazie słownej głównie z języków: francuskiego, włoskiego, greckiego, hiszpańskiego i arabskiego.
Nowy!!: Starożytność i Lingua franca · Zobacz więcej »
Longobardowie
Trasa migracji Longobardów ze Skandynawii do Italii (jedna z koncepcji) królów Włoch. Państwo Longobardów (kolor błękitny) i posiadłości Bizancjum (kolor pomarańczowy) w Italii w latach 572-1000 Longobardowie, Langobardowie, starsza nazwa Winnilowie (Winilowie, Wannilowie) – lud zachodniogermański, który w VI wieku stworzył w północnej Italii Królestwo Longobardów.
Nowy!!: Starożytność i Longobardowie · Zobacz więcej »
Ludy Morza
Egipt Ludy Morza – termin peuples de la mer spopularyzowany przez francuskiego egiptologa Gastona Maspero na określenie przemieszczających się i wojowniczych grup ludności bliżej nieznanego pochodzenia, które doprowadziły do wielkiej destabilizacji starożytnego Bliskiego Wschodu i zagroziły państwu faraonów na przełomie XIII i XII wieku p.n.e. Wiele wskazuje na to, że to właśnie Ludy Morza zapoczątkowały wielkie przemiany polityczne, kulturowe i etniczne we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego.
Nowy!!: Starożytność i Ludy Morza · Zobacz więcej »
Ludy semickie
Ludy semickie, Semici – grupa ludów posługujących się językami z rodziny semickiej, m.in.
Nowy!!: Starożytność i Ludy semickie · Zobacz więcej »
Luzytania
Rzymska prowincja Luzytania ok. roku 120 Orientacyjne rozmieszczenie plemion na Półwyspie Iberyjskim ok. 200 p.n.e. Podbój Półwyspu Iberyjskiego przez Rzym Luzytania (łac. Lusitania, także: Hispania Lusitania), starożytna prowincja rzymska, która znajdowała się na Półwyspie Iberyjskim i obejmowała obszar obecnej Portugalii na południe od Duero (Douro) i południowo-zachodniączęść Hiszpanii.
Nowy!!: Starożytność i Luzytania · Zobacz więcej »
Mahomet
Mahomet (arab.,, pełne arabskie imię: Muhammad ibn Abd Allah ibn Abd al-Muttalib; محمد إبن عبد الله إبن عبد المطاليب), ur.
Nowy!!: Starożytność i Mahomet · Zobacz więcej »
Malta
Malta, Republika Malty (malt. Repubblika ta’ Malta, ang. Republic of Malta) – wyspiarskie państwo-miasto – Daily Mail.
Nowy!!: Starożytność i Malta · Zobacz więcej »
Marduk-apla-iddina II
Marduk-apla-iddina II (sum. damar.utu.a.mu; akad. Marduk-apla-iddina, tłum. „Marduk dał mi następcę”Mezopotamia, Tajemnice starożytnych cywilizacji (Asyria), cz. 2,, t. 45, s.27.; bibl. Merodak-Baladan) – władca Babilonii w latach 721-710 p.n.e. oraz 703 p.n.e. Pochodził z chaldejskiego plemienia Bit-Jakini.
Nowy!!: Starożytność i Marduk-apla-iddina II · Zobacz więcej »
Marek Antoniusz
Marek Antoniusz, Marcus Antonius (ur. 14 stycznia 83 p.n.e. w Rzymie, zm. 1 sierpnia 30 p.n.e. w Aleksandrii) – wódz i polityk rzymski w latach 61–30 p.n.e.
Nowy!!: Starożytność i Marek Antoniusz · Zobacz więcej »
Marek Aureliusz
Marek Aureliusz Antoninus, Marek Anniusz Aureliusz Werus (Marcus Aurelius Antoninus, Marcus Annius Aurelius Verus; ur. 26 kwietnia 121 w Rzymie, zm. 17 marca 180 w Vindobonie) – w latach 161–180 cesarz rzymski, pisarz i filozof.
Nowy!!: Starożytność i Marek Aureliusz · Zobacz więcej »
Marek Licyniusz Krassus
Krassus, Marcus Licinius Crassus (ur. w 114 p.n.e., zm. w 53 p.n.e.) – rzymski polityk i wódz, członek I triumwiratu.
Nowy!!: Starożytność i Marek Licyniusz Krassus · Zobacz więcej »
Markomanowie
wędrówki plemion germańskich od II wieku p.n.e. do IV wieku n.e. Markomanowie (łac. Marcomanni lub Marcomani) – jedno z plemion germańskich.
Nowy!!: Starożytność i Markomanowie · Zobacz więcej »
Medowie
Żołnierz medyjski, relief z pałacu w Persepolis Medowie – lud indoeuropejski zamieszkujący w starożytności północno-zachodni Iran.
Nowy!!: Starożytność i Medowie · Zobacz więcej »
Melkart
Melkart, Baal Melkart (fen. Mlqrt wywodzące się z mlk-qrt „król miasta”; asyr. dMi-il-qar-tu) – bóg-opiekun fenickiego Tyru.
Nowy!!: Starożytność i Melkart · Zobacz więcej »
Memfis
Memfis (gr. Μέμφις Mémphis) – grecka nazwa jednego z najważniejszych miast starożytnego Egiptu, centrum politycznego, handlowego i administracyjnego, ośrodka kultu Ptaha, Sechmet i Apisa, stolicy w epoce Starego Państwa (III–VI dynastia).
Nowy!!: Starożytność i Memfis · Zobacz więcej »
Metalurgia
Odlewanie Kowal przy pracy Metalurgia (z gr. μέταλλον 'kopalnia, szyb, kamieniołom, metal' i ἔργον 'praca, dzieło') – nauka o metalach obejmująca, między innymi, obróbkę plastyczną, odlewnictwo, metaloznawstwo i metalurgię ekstrakcyjną.
Nowy!!: Starożytność i Metalurgia · Zobacz więcej »
Mezopotamia
Mezopotamia widoczna z satelity w 2020 roku Mezopotamia,, w znaczeniu dosłownym międzyrzecze (nazwa przejęta z Miyanrudan i Bet-Nahrain) – starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu.
Nowy!!: Starożytność i Mezopotamia · Zobacz więcej »
Miedź
Miedź (Cu) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych.
Nowy!!: Starożytność i Miedź · Zobacz więcej »
Mitanni
Bliskiego Wschodu ok. 1400 r. p.n.e. Zasięg terytorialny królestwa Mitanni w okresie jego największego rozwoju (początek XV w. p.n.e.). listów z Amarny; ok. 1350 p.n.e. Pozostałości mitannijskiego pałacu w mieście Nagar (obecnie stanowisko archeologiczne Tell Brak w Syrii). Mitanni – starożytne państwo założone przez Hurytów w północnej Mezopotamii i północnej Syrii w II tysiącleciu p.n.e. ze stolicąw Waszuganni (dotąd nie zidentyfikowana).
Nowy!!: Starożytność i Mitanni · Zobacz więcej »
Mitraizm
Mitraizm – kult solarnego boga Mitry; był kultem misteryjnym znanym początkowo w Azji Przedniej, później rozprzestrzenił się na całe cesarstwo rzymskie.
Nowy!!: Starożytność i Mitraizm · Zobacz więcej »
Mitrydates I
Mitrydates I (ur. ok. 195 p.n.e., zm. 132 p.n.e.) – król Partii z dynastii Arsacydów (Arsakidów) od ok.
Nowy!!: Starożytność i Mitrydates I · Zobacz więcej »
Mitrydates II Arsacyda
Mitrydates II Wielki Arsacyda (zm. 88 p.n.e.) – król Partów, syn Artabanusa I. Mitrydates pochodził z dynastii Arsacydów, był królem Partów od roku 123 p.n.e. Umocnił państwo, osłabione wcześniejszymi najazdami sąsiadów.
Nowy!!: Starożytność i Mitrydates II Arsacyda · Zobacz więcej »
Monoteizm
Monoteizm, jedynobóstwo (monoteizm z monos – „jedyny” + theos – „bóg”) – wiara w istnienie tylko jednego boga i w przeciwieństwie do henoteizmu wykluczająca istnienie jakichkolwiek innych istot boskich.
Nowy!!: Starożytność i Monoteizm · Zobacz więcej »
Morze Śródziemne
Mapa Morza Śródziemnego z zaznaczonymi ośrodkami miejskimi i infrastrukturątransportowąMorze Śródziemne – morze międzykontynentalne leżące pomiędzy Europą, Afrykąi Azją, o powierzchni około 2,5 mln km².
Nowy!!: Starożytność i Morze Śródziemne · Zobacz więcej »
Morze Egejskie
Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, AzjąMniejsząa wyspami Kretą, Karpatos i Rodos.
Nowy!!: Starożytność i Morze Egejskie · Zobacz więcej »
Mozaika
Mozaika w Herkulanum Mozaika – dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu, wykonana z drobnych, o różnej kolorystyce (dwu- lub wielobarwne), fakturze i kształcie kamyczków, kawałków szkła lub ceramiki.
Nowy!!: Starożytność i Mozaika · Zobacz więcej »
Nabonid
Nabonid, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Nabonid · Zobacz więcej »
Nabuchodonozor II
Nabuchodonozor II, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Nabuchodonozor II · Zobacz więcej »
Nairi
Nairi – asyryjska nazwa grupy plemion na terytorium starożytnego państwa Urartu.
Nowy!!: Starożytność i Nairi · Zobacz więcej »
Neolit
cywilizację maltańskąw okresie neolituhttp://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/00001.pdf Ġgantija Temples, National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islandshttp://www.bradshawfoundation.com/malta/ The Prehistoric Archaeology of the Temples of Malta, bradshawfoundation.com Rekonstrukcja neolitycznego ołtarza na terenie dzisiejszej Ukrainy Skara Brae na Orkadach jest najlepiej zachowanąwsiąneolitycznąw Europie. Wzgórze Silbury jest najwyższym kopcem usypanym w okresie neolitu. Neolit (gr. néos „nowy” i líthos „kamień”), młodsza epoka kamienia, epoka kamienia gładzonego – ostatni okres epoki kamienia (poprzedzający epokę brązu).
Nowy!!: Starożytność i Neolit · Zobacz więcej »
Neron
Neron (Lucius Domitius Ahenobarbus, po adopcji przez Klaudiusza Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus, ur. 15 grudnia 37 roku w Ancjum, zm. 9 czerwca 68 roku w Rzymie) – piąty cesarz rzymski panujący w latach 54–68, syn Gnejusza Domicjusza Ahenobarbusa i Agrypiny Młodszej, późniejszej żony cesarza Klaudiusza.
Nowy!!: Starożytność i Neron · Zobacz więcej »
Nil
Delta Nilu – zdjęcie satelitarne Nil (arab. نهر النيل, Nahr an-Nīl; ang. Nile) – najdłuższa rzeka na Ziemi (według niektórych źródeł najdłuższa jest Amazonka i ta wersja pojawia się coraz częściej w nowych opracowaniach) w środkowej i północno-wschodniej Afryce, przecinająca wszystkie strefy klimatyczne kontynentu.
Nowy!!: Starożytność i Nil · Zobacz więcej »
Niniwa
Niniwa (akad. Ninūa) – starożytne miasto w północnej Mezopotamii, leżące nad wschodnim, lewym brzegiem Tygrysu; jedna ze stolic Asyrii.
Nowy!!: Starożytność i Niniwa · Zobacz więcej »
Nizina Padańska
Włoch z zaznaczonąNizinąPadańskąNizina Padańska (wł. Pianura Padana) – nizina w północnych Włoszech otoczona z północy i zachodu Alpami, a kończąca się ujściem Padu do Morza Adriatyckiego.
Nowy!!: Starożytność i Nizina Padańska · Zobacz więcej »
Nobilowie
Nobilowie (od „szlachetny”) – wyłonili się na przełomie III i II wieku p.n.e. spośród arystokracji senatorskiej.
Nowy!!: Starożytność i Nobilowie · Zobacz więcej »
Nowe Państwo (Egipt)
Nowe Państwo – okres w dziejach starożytnego Egiptu, trwający od XVI do XI wieku p.n.e. czas panowania XVIII, XIX i XX dynastii (lata 1570–1070 p.n.e.). Nowe Państwo poprzedzał Drugi Okres Przejściowy, po jego upadku nastąpił Trzeci Okres Przejściowy.
Nowy!!: Starożytność i Nowe Państwo (Egipt) · Zobacz więcej »
Nowożytność
Upadek Konstantynopola w 1453. Data ta jest jednąz kilku podawanych jako symboliczny początek nowożytności. Nowożytność – epoka w historii następująca według tradycyjnej periodyzacji po średniowieczu i poprzedzająca XIX wiek (jako epokę).
Nowy!!: Starożytność i Nowożytność · Zobacz więcej »
Nubia
Nubia (nub. Nobīn) – kraina historyczna w północno-wschodniej Afryce obejmująca środkowy bieg Nilu pomiędzy Asuanem a Chartumem (między VI a I kataraktą), obecnie na terenie południowego Egiptu i północnego Sudanu.
Nowy!!: Starożytność i Nubia · Zobacz więcej »
Odoaker
Odoaker nazywany także Odowac, łac. Flavius Odovacar, Odovacer albo Fl.
Nowy!!: Starożytność i Odoaker · Zobacz więcej »
Odszkodowanie
Odszkodowanie – świadczenie, które należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od podmiotu prawa cywilnego (np. osoby fizycznej, osoby prawnej, w tym Skarbu Państwa), który tę szkodę wyrządził lub ponosi za niąodpowiedzialność.
Nowy!!: Starożytność i Odszkodowanie · Zobacz więcej »
Odyseja
języku greckim klasycznym Odyseja (gr. Odysseia) – epos grecki, przypisywany Homerowi, oparty na antycznej ustnej tradycji epickiej i spisany przypuszczalnie w VIII wieku p.n.e. Odyseja była przez Homera śpiewana wierszem, tzw.
Nowy!!: Starożytność i Odyseja · Zobacz więcej »
Okres Ubajd
Ur, Hadżi Muhammad, Tell 'Oueili) Narodowego Muzeum Ceramiki w Sèvres, Francja przykład naczynia z późnego okresu Ubajd; południowy Irak; zbiory Museum of Fine Arts w Bostonie Okres Ubajd, Kultura Obeid – nazwa ostatniego okresu prehistorii w Mezopotamii, trwającego od ok.
Nowy!!: Starożytność i Okres Ubajd · Zobacz więcej »
Oktawian August
Gaius Octavius Thurinus (Gajusz Oktawiusz Turyn), po adopcji Gaius Iulius Caesar Octavianus (Gajusz Juliusz Cezar Oktawian) (ur. 23 września 63 roku p.n.e. w Rzymie, zm. 19 sierpnia 14 roku n.e. w Noli) – pierwszy cesarz rzymski, panował od 16 stycznia 27 roku p.n.e. do śmierci jako Imperator Caesar Augustus.
Nowy!!: Starożytność i Oktawian August · Zobacz więcej »
Oligarchia
Oligarchia (gr. „panowanie nielicznych”, od wyrazów oligos „nieliczny” + arche „władza”) – forma rządów, polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielkągrupę ludzi.
Nowy!!: Starożytność i Oligarchia · Zobacz więcej »
Olimpia (Grecja)
Olimpia (nowogr., Archea Olimbia) – miejscowość w Grecji, na Peloponezie, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, w regionie Grecja Zachodnia, w jednostce regionalnej Elida.
Nowy!!: Starożytność i Olimpia (Grecja) · Zobacz więcej »
Orodes II
Orodes II – król Partii z dynastii Arsacydów.
Nowy!!: Starożytność i Orodes II · Zobacz więcej »
Orontes
Orontes (Oróntēs) – rzeka przepływająca przez Liban, Syrię i Turcję.
Nowy!!: Starożytność i Orontes · Zobacz więcej »
Ostrogoci
Kolczyki ostrogockie, Metropolitan Museum of Art Ostrogoci, Goci wschodni lub Greutungowie (dosł. „ludzie stepu”), (łac. Ostrogothi) – jedno z plemion germańskich.
Nowy!!: Starożytność i Ostrogoci · Zobacz więcej »
Owca
Owca (Ovis) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).
Nowy!!: Starożytność i Owca · Zobacz więcej »
Owidiusz
Owidiusz, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Owidiusz · Zobacz więcej »
Państwo nowobabilońskie
Państwo nowobabilońskie, Chaldea – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, pod panowaniem dynastii chaldejskiej, ze stolicąw Babilonie.
Nowy!!: Starożytność i Państwo nowobabilońskie · Zobacz więcej »
Palestyna
Palestyńska moneta z okresu rządów brytyjskich Flaga brytyjskiego mandatu Palestyna Flaga współczesnego państwa Palestyna Jerozolimie Banknot palestyńskiego funta Palestyna – region geograficzny w zachodniej Azji.
Nowy!!: Starożytność i Palestyna · Zobacz więcej »
Palmyra (Syria)
Palmyra (Tadmur) – miasto w środkowej Syrii, w muhafazie Hims, położone w oazie Pustyni Syryjskiej u podnóża masywu Dżabal Raszid, około 215 km na północny wschód od Damaszku.
Nowy!!: Starożytność i Palmyra (Syria) · Zobacz więcej »
Parnowie
Kolumnie Trajana. Parnowie (albo Parni, Aparna; gr. Απαρνοι/Παρνοι, łac. Aparni albo Parni) – wschodnioirańskie plemię koczowników, które w III w. p.n.e. utworzyło państwo Partów.
Nowy!!: Starożytność i Parnowie · Zobacz więcej »
Partia (kraina)
Partia Partia, gr. Παρθία, Παρθυαία, Παρθυηνή, stp. Parthawa – kraina historyczna starożytnego Iranu, położona w dzisiejszym północno-wschodnim Iranie i Turkmenistanie, na południowy wschód od Morza Kaspijskiego.
Nowy!!: Starożytność i Partia (kraina) · Zobacz więcej »
Patrycjusz (tytuł)
Patrycjusz (łac. patricius, gr. πατρίκιος) – tytuł honorowy wysokich urzędników w późnym cesarstwie rzymskim, wprowadzony przez Konstantyna Wielkiego na początku IV w. Pierwotnie był przyznawany tylko wąskiej grupie osób, których cesarz chciał szczególnie uhonorować.
Nowy!!: Starożytność i Patrycjusz (tytuł) · Zobacz więcej »
Patrycjusze
Patrycjusze (z łac. patres, ojcowie) − uprzywilejowana, wyższa warstwa społeczna, która pojawiła się w okresie królestwa oraz republiki w starożytnym Rzymie.
Nowy!!: Starożytność i Patrycjusze · Zobacz więcej »
Półwysep Apeniński
Półwysep Apeniński – półwysep w Europie Południowej o powierzchni 131 337 km², otoczony przez akweny Morza Śródziemnego: Morze Liguryjskie i Tyrreńskie od zachodu, Jońskie od południa oraz Adriatyckie od wschodu.
Nowy!!: Starożytność i Półwysep Apeniński · Zobacz więcej »
Półwysep Bałkański
Półwysep Bałkański jako region na południe od linii Triest – Odessa Historia Bałkan od 1800 do 2008 Półwysep Bałkański, skrótowo Bałkany – półwysep w Europie Południowej.
Nowy!!: Starożytność i Półwysep Bałkański · Zobacz więcej »
Pergamon (państwo)
Królestwo Pergamońskie (kolor jasnozielony) i jego sąsiedzi około 200 p.n.e. Pergamon, Królestwo Pergamońskie (też Pergameńskie) – państwo hellenistyczne w zachodniej części Azji Mniejszej ze stolicąw mieście Pergamon, istniejące w latach 283-133 p.n.e. i rządzone przez dynastię Attalidów.
Nowy!!: Starożytność i Pergamon (państwo) · Zobacz więcej »
Persowie
Persowie – starożytny lud pochodzenia irańskiego, współcześnie zaś naród zamieszkujący głównie obszar Iranu (dawniej znanego jako Persja).
Nowy!!: Starożytność i Persowie · Zobacz więcej »
Pertynaks
Publiusz Helwiusz Pertynaks lub Pertinaks (Publius Helvius Pertinax, ur. 1 sierpnia 126, zm. 28 marca 193) – cesarz rzymski w 193, syn Helviusa Successusa (wyzwoleńca z Ligurii, handlarza drewnem).
Nowy!!: Starożytność i Pertynaks · Zobacz więcej »
Perykles
Perykles (gr. Perikles: otoczony chwałą, ur. ok. 495 p.n.e., zm. 429 p.n.e.) – ateński polityk, mąż stanu, retor oraz reformator demokracji ateńskiej.
Nowy!!: Starożytność i Perykles · Zobacz więcej »
Perystaza
Pozostałości kolumnady Świątyni Jowisza w Baalbeku pałacu Woroncowa Perystaza (peristaza, kolumnada) – rząd (lub kilka rzędów) kolumn połączonych ze sobąbelkowaniem lub łukami arkadowymi.
Nowy!!: Starożytność i Perystaza · Zobacz więcej »
Pięciu dobrych cesarzy
Pięciu dobrych cesarzy – cesarze rzymscy z dynastii Antoninów, którzy panowali w latach 96–180.
Nowy!!: Starożytność i Pięciu dobrych cesarzy · Zobacz więcej »
Pierwszy kaganat turecki
Pierwszy kaganat turecki – pierwsze państwo Turkutów, stanowiące dominującąpotęgę na terenach dzisiejszej Mongolii, południowej Syberii i Azji Środkowej w latach 552 – 604.
Nowy!!: Starożytność i Pierwszy kaganat turecki · Zobacz więcej »
Pies domowy
Przedstawiciel rasy Rottweiler Boston Terrier Pies domowy (Canis familiaris lub Canis lupus familiaris) – udomowiony gatunek (lub podgatunek) ssaka drapieżnego z rodziny psowatych (Canidae), traktowany przez niektóre ujęcia systematyczne za podgatunek wilka, a przez inne za odrębny gatunek, opisywany pod synonimicznymi nazwami Canis lupus familiaris lub Canis familiaris.
Nowy!!: Starożytność i Pies domowy · Zobacz więcej »
Piramida
Egipcie, jedna z najbardziej rozpoznawalnych piramid na świecie Piramida – budowla w kształcie ostrosłupa prawidłowego o podstawie czworokątnej lub do niego podobnym, służąca najczęściej jako grobowiec albo podbudowa dla świątyni.
Nowy!!: Starożytność i Piramida · Zobacz więcej »
Pismo
Marinusa van Reymerswaelego ''Poborcy podatków'', pierwsza połowa XVI wieku Pismo – system umownych znaków graficznych, za pomocąktórych przedstawiany jest język mówiony.
Nowy!!: Starożytność i Pismo · Zobacz więcej »
Pismo klinowe
Mapa ważniejszych stanowisk archeologicznych na których znaleziono archiwa z tekstami zapisanymi pismem klinowym Pismo klinowe – jedna z najstarszych na świecie odmian pisma, powstała na Bliskim Wschodzie, stworzona najprawdopodobniej przez Sumerów ok.
Nowy!!: Starożytność i Pismo klinowe · Zobacz więcej »
Pismo linearne A
Tabliczki pokryte pismem linearnym A, znalezione na Santorynie Pismo linearne A – pismo używane w starożytnej Krecie; prawdopodobnie wywodzi się od najstarszego pisma tej cywilizacji, jakim było kreteńskie pismo hieroglificzne.
Nowy!!: Starożytność i Pismo linearne A · Zobacz więcej »
Pismo linearne B
Tabliczka z pismem linearnym B Tabliczka z Myken zapisująca ilość wełny do farbowania Pismo linearne B – pismo mykeńskie odczytane przez angielskich uczonych Michaela Ventrisa i Johna Chadwicka w 1953.
Nowy!!: Starożytność i Pismo linearne B · Zobacz więcej »
Plebejusze
Pierwsza secesja plebejuszy Trybun ludowy Gajusz Grakchus przewodniczy zgromadzeniu plebejuszy Prawo dwunastu tablic Plebejusze (– lud) – w starożytnym Rzymie warstwa społeczna, prawdopodobnie wywodząca się od ludów pobliskich, podbitych terenów lub osiedlających się w Rzymie.
Nowy!!: Starożytność i Plebejusze · Zobacz więcej »
Polis
Polis (stgr., l.mn. – pierwotnie „miejsce warowne”) – forma państwa w starożytnej Grecji.
Nowy!!: Starożytność i Polis · Zobacz więcej »
Politeizm
Bogowie starożytnego Egiptu w Carnegie Museum of Natural History Politeizm (z polys – „liczny” + theos – „bóg”), wielobóstwo – wiara w istnienie wielu bóstw (np. religia Słowian, religia starożytnej Grecji, starożytnego Rzymu, starożytnego Egiptu, wierzenia Azteków, shintō, niektóre odłamy hinduizmu).
Nowy!!: Starożytność i Politeizm · Zobacz więcej »
Pompejusz
Gnaeus Pompeius Magnus, Gnejusz Pompejusz Wielki (ur. 29 września 106 p.n.e., zm. 28 września 48 p.n.e.) – rzymski polityk i dowódca wojskowy, jeden z twórców I triumwiratu, zwany przez współczesnych Pompejuszem Wielkim ze względu na wielkie sukcesy polityczne i militarne oraz zasługi dla Rzymu.
Nowy!!: Starożytność i Pompejusz · Zobacz więcej »
Porządek joński
Schemat porządku jońskiego Współczesne kolumny w porządku jońskim Porządek joński – jeden z trzech podstawowych porządków architektonicznych występujących w architekturze starożytnej Grecji.
Nowy!!: Starożytność i Porządek joński · Zobacz więcej »
Porządek koryncki
Porządek koryncki Porządek koryncki – jeden z trzech podstawowych porządków architektonicznych występujących w architekturze starożytnej Grecji.
Nowy!!: Starożytność i Porządek koryncki · Zobacz więcej »
Powstania niewolników w starożytnym Rzymie
Gustave’a Boulangera Sycylii Pomnik przywódcy największego powstania niewolników w starożytnym Rzymie Spartakusa w paryskim Luwrze Powstania niewolników (wł. Guerre servili) – trzy zbrojne powstania w republice rzymskiej wzniecone przez niewolników.
Nowy!!: Starożytność i Powstania niewolników w starożytnym Rzymie · Zobacz więcej »
Prehistoria
Prehistoria, prahistoria (łac. præ – przedrostek oznaczający uprzedniość, „przed”, „wcześniej”) – najdłuższy okres dziejów ludzkości, od pojawienia się na Ziemi człowieka zręcznego, do powstania pisma.
Nowy!!: Starożytność i Prehistoria · Zobacz więcej »
Pryncypat (Rzym)
Pryncypat (od łac. princeps civium Romanorum) – forma rządów w okresie Cesarstwa Rzymskiego wprowadzona po 27 roku p.n.e. przez Oktawiana Augusta.
Nowy!!: Starożytność i Pryncypat (Rzym) · Zobacz więcej »
Pszenica
Kłosy pszenicy: B – ''T. aestivum'', C – ''T. compositum'', D – ''T. turgidum'' Kłos z odsłoniętymi ziarniakami w fazie dojrzałości woskowej Rozmieszczenie upraw pszenicy na świecie Łan dojrzałej pszenicy zwyczajnej młóckę pszenicy (XV w.) Pszenica (Triticum L.) – rodzaj zbóż z rodziny wiechlinowatych.
Nowy!!: Starożytność i Pszenica · Zobacz więcej »
Publiusz Korneliusz Tacyt
Publius (albo Gaius – imię niepewne) Cornelius Tacitus, czyli Tacyt (około 55–120) – historyk rzymski, prokonsul Azji w latach 112–113.
Nowy!!: Starożytność i Publiusz Korneliusz Tacyt · Zobacz więcej »
Purpura (barwnik)
VI w., kościół San Vitale w Rawennie Purpura (z łac purpura, z gr. πορφύρα (porphyra)) – naturalny barwnik o zakresie barw od intensywnie czerwonego do fioletu, także w głębokich odcieniach zbliżonych do barwy śliwki czy do koloru granatowego.
Nowy!!: Starożytność i Purpura (barwnik) · Zobacz więcej »
Pustynia Syryjska
Palmyra Pustynia Syryjska (Badijat asz-Szam) – pustynia w południowo-zachodniej Azji, na pograniczu Syrii, Iraku, Arabii Saudyjskiej i Jordanii.
Nowy!!: Starożytność i Pustynia Syryjska · Zobacz więcej »
Ra (bóg)
200px Ra (Re) – w wierzeniach starożytnych Egipcjan bóg Słońca, stwórca świata i pan ładu we Wszechświecie.
Nowy!!: Starożytność i Ra (bóg) · Zobacz więcej »
Radło
starożytnym Egipcie Schemat konstrukcji radła Radło – narzędzie rolnicze wynalezione ok.
Nowy!!: Starożytność i Radło · Zobacz więcej »
Ramzes III
Ramzes III – faraon, władca starożytnego Egiptu z XX dynastii, z okresu Nowego Państwa.
Nowy!!: Starożytność i Ramzes III · Zobacz więcej »
Ród
Ród – grupa społeczna oparta na wspólnocie krwi, obejmująca rodziny wywodzące swe pochodzenie od wspólnego przodka.
Nowy!!: Starożytność i Ród · Zobacz więcej »
Religia
rodzimowierstwa słowiańskiego (czwarty rząd) Procent obywateli uznających religię za bardzo ważną: do 19%, > 90% obszary niereligijne Religia – system wierzeń i praktyk określający relację między różnie pojmowanąsferąsacrum (świętością) i sferąboskąa społeczeństwem, grupąlub jednostką.
Nowy!!: Starożytność i Religia · Zobacz więcej »
Religia starożytnego Egiptu
Religia starożytnego Egiptu – religia politeistyczna, zespół wierzeń wyznawanych przez starożytnych Egipcjan.
Nowy!!: Starożytność i Religia starożytnego Egiptu · Zobacz więcej »
Ren
Szafuzy Ren (nid. Rijn, ret. Rein) – jedna z najdłuższych rzek w Europie, licząca 1232,7 km.
Nowy!!: Starożytność i Ren · Zobacz więcej »
Republika
Republiki Paragwaju Republika (łac. res publica – dosł. rzecz pospolita, rzecz publiczna, rzecz stworzona pospołu) – zgodnie ze współczesnądefinicjąustrój polityczny, w którym władza jest sprawowana przez organ wyłoniony na określony czas w wyniku wyborów.
Nowy!!: Starożytność i Republika · Zobacz więcej »
Republika rzymska
Republika rzymska – okres w historii starożytnego Rzymu w którym był on republiką, trwający od upadku królestwa w 509*Daty opatrzone asteriskiem podane sąwedług tzw.
Nowy!!: Starożytność i Republika rzymska · Zobacz więcej »
Rewolucja neolityczna
Żyzny Półksiężyc – kolebka rolnictwa Rewolucja neolityczna – proces przechodzenia ludzkości od łowiectwa-zbieractwa i koczownictwa do produkcji żywności, czyli rolnictwa i hodowli, oraz do osiadłego trybu życia, trwający w naszym kręgu cywilizacyjnym w latach ok.
Nowy!!: Starożytność i Rewolucja neolityczna · Zobacz więcej »
Rodos (wyspa)
Rodos (Rhódhos) – grecka wyspa, zlokalizowana pomiędzy dwoma morzami: Śródziemnym i Egejskim, o powierzchni 1401,46 km², największa w archipelagu Dodekanezu (Sporad Południowych).
Nowy!!: Starożytność i Rodos (wyspa) · Zobacz więcej »
Rolnictwo
thumb Pola uprawne Pole ryżu Rolnictwo – dział gospodarki, którego głównym zadaniem jest dostarczenie płodów rolnych.
Nowy!!: Starożytność i Rolnictwo · Zobacz więcej »
Romanizacja (starożytność)
Podboje Rzymian Długość rzymskiego panowania w prowincjach łacińskojęzycznych a współczesne języki romańskie Współczesny zasięg języków romańskich w Europie Romanizacja – proces polegający na rozpowszechnianiu się kultury rzymskiej i języka łacińskiego na terenach podbitych przez Rzymian.
Nowy!!: Starożytność i Romanizacja (starożytność) · Zobacz więcej »
Romulus Augustulus
Flawiusz Romulus Augustus (zwany później przez swych wrogów szyderczo Augustulus, „Auguścik”, „cesarzątko”; ur. ok. 463, zm. po 507) – ostatni cesarz zachodniorzymski, syn Orestesa, naczelnika wojsk, który w rzeczywistości sprawował władzę.
Nowy!!: Starożytność i Romulus Augustulus · Zobacz więcej »
Romulus i Remus
''Wilczyca kapitolińska'' – symbol Rzymu Wielkim Placu w Brukseli. Rubens, 1618) Romulus i Remus – bracia bliźniacy, legendarni założyciele miasta Rzym.
Nowy!!: Starożytność i Romulus i Remus · Zobacz więcej »
Rzemiosło
Putto z młotkiem, kielniąi kołem zębatym jako alegoria rzemiosła (po prawej stronie) Rzemiosło – zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, posiadającąudokumentowane kwalifikacje do wykonywania danej działalności gospodarczej we własnym imieniu i na swój rachunek, przy zatrudnieniu niewielkiej liczby pracowników, których praca ma na celu wspieranie działalności rzemieślnika.
Nowy!!: Starożytność i Rzemiosło · Zobacz więcej »
Rzym królewski
Rzym królewski – okres w dziejach starożytnego Rzymu trwający według tradycji od założenia miasta przez legendarnego Romulusa w 753 p.n.e. do obalenia monarchii i wprowadzenia Republiki przez Lucjusza Juniusza Brutusa w 509 p.n.e. Większość znanych źródeł literackich dotyczących Rzymu królewskiego to wytwór o wiele późniejszej historiografii senatorskiej i poezji doby cesarstwa (I wiek p.n.e. – I wiek n.e.). Przekaz przez nie prezentowany to pomieszanie legend i faktów historycznych.
Nowy!!: Starożytność i Rzym królewski · Zobacz więcej »
Sabinowie
Sabinowie (łac. Sabini) – jedno z plemion sabelskich, zamieszkujące środkowąItalię.
Nowy!!: Starożytność i Sabinowie · Zobacz więcej »
Sakowie
Scytia – jej wschodnia część to terytoria Saków Sakowie, Śakowie (sanskryt: शक Śaka, staropers. Sakā,; zwani też Scytami ałtajskimi, wschodnimi lub środkowoazjatyckimi) – koczownicze i osiadłe plemiona spokrewnione ze Scytami i Sarmatami, zamieszkujące w I tysiącleciu p.n.e. tereny Azji Środkowej.
Nowy!!: Starożytność i Sakowie · Zobacz więcej »
Salmanasar III
Salmanasar III, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Salmanasar III · Zobacz więcej »
Samnici
Noli, IV wiek p.n.e. Mapa Samnium Samnici (łac. Samnites) – jeden z ludów italskich z grupy osko-umbryjskiej, zamieszkujący środkowąi południowączęść Apeninów (Samnium), tworzący luźnąfederację o charakterze wojskowym.
Nowy!!: Starożytność i Samnici · Zobacz więcej »
Sardynia
Sardynia – skalista wyspa, druga pod względem powierzchni na Morzu Śródziemnym (po Sycylii).
Nowy!!: Starożytność i Sardynia · Zobacz więcej »
Sargon II
Sargon II, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Sargon II · Zobacz więcej »
Sargon Wielki
Sargon z Akadu (akad. 𒊬𒊒𒄀 Šar-ru-gi), także Sargon Wielki, w starszych pracach historycznych jako Sargon Starszy – twórca i pierwszy władca Imperium Akadyjskiego, znany z podboju sumeryjskich miast-państw w XXIV i XXIII wieku p.n.e. Był założycielem dynastii akadyjskiej, która rządziła przez około sto lat po jego śmierci, aż do podboju Sumeru przez Gutejów.
Nowy!!: Starożytność i Sargon Wielki · Zobacz więcej »
Sarmaci
Sarmaci w zbrojach łuskowych, zwanych karacenami Sarmaci lub Sauromaci (Sauromatae) – nazwa irańskich ludów koczowniczo-pasterskich.
Nowy!!: Starożytność i Sarmaci · Zobacz więcej »
Sasanidzi
Sasanidzi – dynastia panująca w Iranie (wówczas, Ērānšahr) w latach 224–651 naszej ery.
Nowy!!: Starożytność i Sasanidzi · Zobacz więcej »
Satrapa (Persja)
Satrapa (stgr. σατράπης satrápēs od staroperskiego kshathrapavan 'obrońca prowincji, kshathra ‘królestwo, prowincja’ i pavan ‘obrońca’) – nazwa wielkorządcy prowincji w dawnej Persji, który posiadał bardzo szerokie uprawnieniaJoachim Bartoszewicz:, s. 709.
Nowy!!: Starożytność i Satrapa (Persja) · Zobacz więcej »
Satrapia
Podział Imperium Perskiego w 500 r. p.n.e. Satrapia – okręg administracyjny w starożytnym Iranie, zarządzany przez satrapę.
Nowy!!: Starożytność i Satrapia · Zobacz więcej »
Słowianie
południowosłowiańskim językiem urzędowym Słowianie – grupa etnolingwistyczna w obrębie ludów indoeuropejskich posługujących się językami słowiańskimi.
Nowy!!: Starożytność i Słowianie · Zobacz więcej »
Scytowie
Terytoria Scytów i ich sąsiadów Scytowie – koczownicze ludy irańskie wywodzące się z obszarów pomiędzy Ałtajem a dolnąWołgą, tj.
Nowy!!: Starożytność i Scytowie · Zobacz więcej »
Seleucja nad Tygrysem
Plan Seleucji i Ktezyfonu z zaznaczonązmiennościąkoryta Tygrysu Seleucja (Seleukia, Seleukeja) nad Tygrysem – starożytne miasto, założone przez Seleukosa I Nikatora ok.
Nowy!!: Starożytność i Seleucja nad Tygrysem · Zobacz więcej »
Seleucydzi
bitwie pod Ipsos (301 p.n.e.) Seleucydzi lub też Seleukidzi – dynastia hellenistyczna założona przez Seleukosa, z ośrodkiem początkowo w Babilonii, a od początku III w. p.n.e. Syrii, panująca w latach 312–63 p.n.e. Seleukos był jednym z dowódców Aleksandra Wielkiego.
Nowy!!: Starożytność i Seleucydzi · Zobacz więcej »
Senat rzymski
Fresk Cesare Maccariego (1888) z wyobrażeniem obrad rzymskiego senatu Senat rzymski (od senex – starzec – dosłownie rada starszych) – jedna z najważniejszych i najtrwalszych instytucji politycznych starożytnego Rzymu.
Nowy!!: Starożytność i Senat rzymski · Zobacz więcej »
Sennacheryb
Sennacheryb, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Sennacheryb · Zobacz więcej »
Septimius Odenathus
Septimius Odenathus (ur. ?, zm. 267) – król Palmyry, małżonek Zenobii i ojciec Waballata.
Nowy!!: Starożytność i Septimius Odenathus · Zobacz więcej »
Septymiusz Sewer
Lucjusz Septymiusz Sewer, Lucius Septimius Severus (ur. 11 kwietnia 145/146 w Leptis Magna, zm. 4 lutego 211 w Eboracum (obecnie York)) – cesarz rzymski w latach 193–211.
Nowy!!: Starożytność i Septymiusz Sewer · Zobacz więcej »
Serapis
Muzeum Watykańskie Altes Museum Berlin Serapis, Sarapis – synkretyczne bóstwo hellenistycznego Egiptu, łączące cechy niektórych bogów egipskich i greckich.
Nowy!!: Starożytność i Serapis · Zobacz więcej »
Sewerowie
Tondo pochodzące z Egiptu z portretami członków dynastii Sewerów: Septymiusza Sewera, jego małżonki Julii Domny oraz synów Karakalli i Gety (którego wizerunek został później zniszczony). Sewerowie – dynastia w cesarstwie rzymskim panująca w latach 193–235.
Nowy!!: Starożytność i Sewerowie · Zobacz więcej »
Soczewica jadalna
Soczewica jadalna (Lens culinaris Medik.) – gatunek rośliny jednorocznej lub dwuletniej z rodziny bobowatych.
Nowy!!: Starożytność i Soczewica jadalna · Zobacz więcej »
Sofokles
Sofokles (gr.; ur. ok. 496 p.n.e. w Kolonos, zm. 406 p.n.e. w Atenach) – największy obok Ajschylosa i Eurypidesa tragik starożytnej Grecji.
Nowy!!: Starożytność i Sofokles · Zobacz więcej »
Sparta
Sparta (gr., Spártī; stgr. Spártē;; Lakedaímōn, Lacedemon) – miasto w południowej Grecji, na Peloponezie, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Lakonia.
Nowy!!: Starożytność i Sparta · Zobacz więcej »
Społeczeństwo zbieracko-łowieckie
Społeczeństwo zbieracko-łowieckie – typ społeczeństwa lub gospodarki polegający na zdobywaniu pożywienia przez zbieranie jadalnych roślin i polowanie na zwierzęta bez znaczącego wysiłku w kierunku udomowienia jednych czy drugich.
Nowy!!: Starożytność i Społeczeństwo zbieracko-łowieckie · Zobacz więcej »
Stare Państwo
250px Stare Państwo – okres w dziejach starożytnego Egiptu obejmujący lata ok.
Nowy!!: Starożytność i Stare Państwo · Zobacz więcej »
Starożytna Grecja
Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach mórz Egejskiego i Jońskiego, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego.
Nowy!!: Starożytność i Starożytna Grecja · Zobacz więcej »
Starożytna Macedonia
Starożytna Macedonia – antyczne królestwo na Półwyspie Bałkańskim, zamieszkane przez helleński lud z plemienia Dorów, którego historyczne centrum znajdowało się na terytorium obecnej północno-środkowej Grecji.
Nowy!!: Starożytność i Starożytna Macedonia · Zobacz więcej »
Starożytny Egipt
Maska grobowa Tutanchamona – jeden z najbardziej rozpoznawalnych wytworów kultury staroegipskiej Starożytny Egipt (stegip. Kemet, Czarna Ziemia) – cywilizacja starożytnego Bliskiego Wschodu położona w północno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej włącznie).
Nowy!!: Starożytność i Starożytny Egipt · Zobacz więcej »
Starożytny Iran
Starożytny Iran, starożytna Persja − Iran w starożytności, od początku do podboju arabskiego.
Nowy!!: Starożytność i Starożytny Iran · Zobacz więcej »
Starożytny Rzym
cesarstwo nicejskie, Despotat Epiru i Despotat Morei Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy.
Nowy!!: Starożytność i Starożytny Rzym · Zobacz więcej »
Stary Świat
Stary Świat (kolor zielony). Mapa ta jest dużym uproszczeniem, z powodu faktu, iż Arktyka oraz odległe od brzegu tereny centralnej Afryki oraz centralnej Azji były słabo zbadane lub nieznane dla europejskich geografów aż do XIX w. Znany Europejczykom Stary Świat na XV-wiecznej mapie wenecjanina Fra Mauro Stary Świat − synonim Afroeurazji; wspólna nazwa (holonim) trzech kontynentów: Europy, Azji i Afryki, w tym otaczających je wysp.
Nowy!!: Starożytność i Stary Świat · Zobacz więcej »
Sulla
Lucjusz Korneliusz Sulla Felix (łac. Lucius Cornelius Sulla Felix; ur. 138 p.n.e., zm. 78 p.n.e. w Puteoli) – rzymski polityk i wojskowy.
Nowy!!: Starożytność i Sulla · Zobacz więcej »
Sumerowie
Sumeryjska figurka oranta z ogolonągłowąoraz w stroju w liściaste wzory (około 2400 roku p.n.e.) Sumerowie (sum. 𒊕𒈪, saĝ-ĝi6-ga, tłum. „czarnogłowi”) – starożytny lud nieznanego pochodzenia, który pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. stworzył cywilizację w południowej Mezopotamii – Sumer.
Nowy!!: Starożytność i Sumerowie · Zobacz więcej »
Suppiluliuma I
Suppiluliuma I, Suppiluliumas I (1380 p.n.e.-1340 p.n.e.) – król Hetytów od ok.
Nowy!!: Starożytność i Suppiluliuma I · Zobacz więcej »
Suza
Suza (pers. شوش - Shūsh) – miasto w starożytnym Elamie, jedna z jego stolic; obecnie leży w ostanie Chuzestan w Iranie, na terenie identycznie nazwanego, liczącego około 50 000 mieszkańców, współczesnego miasta, ok.
Nowy!!: Starożytność i Suza · Zobacz więcej »
Swebowie
Migracje Swebów Swebowie, Swewowie – związek plemion Germanów (w źródłach w odniesieniu do 406 r. pod nazwątąkryjąsię Kwadowie, Markomanowie i być może AlamanowieMarcin Pawlak, Konflikty Rzymian z barbarzyńcami nad Renem w latach 365-425 Stanisław Turlej (pod red.), Barbarzyńcy u bram imperium, Kraków 2010, s.80), który mógł zostać stworzony przez Ariowista w związku z jego wyprawądo Galii na pomoc Sekwanom.
Nowy!!: Starożytność i Swebowie · Zobacz więcej »
Sycylia
Prowincje Sycylii Etna Krajobraz środkowej Sycylii Rzeka Simeto Sycylia – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (ponad 25 tys. km²), położona we Włoszech na południe od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela jąwąska Cieśnina Mesyńska.
Nowy!!: Starożytność i Sycylia · Zobacz więcej »
Sydon
Sydon lub Sajda – trzecie pod względem wielkości miasto Libanu, około 59 tysięcy mieszkańców (2010), położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ok.
Nowy!!: Starożytność i Sydon · Zobacz więcej »
Synkretyzm
Synkretyzm (gr. συγκρητισμός, synkrētismós 'sojusz miast kreteńskich') – połączenie różnych, często rozbieżnych i sprzecznych poglądów; wyznawanie zasad lub wierzeń obejmujących odległe od siebie elementy pozornie lub rzeczywiście wzajemnie sprzecznych.
Nowy!!: Starożytność i Synkretyzm · Zobacz więcej »
Synojkizm
Synojkizm (od gr. synojkismós – „współżycie”.) – proces połączenia odrębnych osad w jeden organizm państwowy, polis, które występował w starożytnej Grecji.
Nowy!!: Starożytność i Synojkizm · Zobacz więcej »
Syrakuzy
Syrakuzy – miasto we Włoszech położone we wschodniej części Sycylii.
Nowy!!: Starożytność i Syrakuzy · Zobacz więcej »
Syria
Syria (trl. Sūrijā, trb.), nazwa oficjalna: Syryjska Republika Arabska (ar. الجمهورية العربية السورية, trl. Al-Ǧumhūrijja ăl-ʿArabijja ăs-Sūrijja, trb. Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Surijja) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie.
Nowy!!: Starożytność i Syria · Zobacz więcej »
Szamasz-szuma-ukin
Mapa imperium nowoasyryjskiego Szamasz-szuma-ukin, Szamasz-szum-ukin (akad. Šamaš-šuma-ukīn) – król Babilonii z asyryjskiej dynastii Sargonidów, syn władcy asyryjskiego Asarhaddona, starszy brat Aszurbanipala.
Nowy!!: Starożytność i Szamasz-szuma-ukin · Zobacz więcej »
Szamszi-Adad I
Zasięg terytorialny królestwa Szamszi-Adada I (1814-1782 p.n.e.) Szamszi-Adad I (akadyjskie Šamšī-Adad; amoryckie Šamšī-Addu - tłum. „Słońcem moim jest bóg Adad”) – Amoryta, syn Ila-kabkabi z miasta Terqa, założyciel amoryckiej dynastii państwa asyryjskiego; twórca pierwszego asyryjskiego imperium.
Nowy!!: Starożytność i Szamszi-Adad I · Zobacz więcej »
Szapur I
Szapur I (? – 272) – władca Persji z dynastii Sasanidów, syn Ardaszira I. Panował samodzielnie w okresie 241–272.
Nowy!!: Starożytność i Szapur I · Zobacz więcej »
Szapur II
Szapur II (ur. 309, zm. 379) – król Persji z dynastii Sasanidów w latach 309–379.
Nowy!!: Starożytność i Szapur II · Zobacz więcej »
Szkoci
Szkoci (ang. i scots Scots, gael. Albannaich) – naród celtycki zamieszkujący Szkocję i Irlandię Północną.
Nowy!!: Starożytność i Szkoci · Zobacz więcej »
Szlak bursztynowy
Antoniego Sujkowskiego (1918) Prawdopodobny przebieg szlaku z granicami współczesnych państw Szlak bursztynowy – szlak handlowy między europejskimi krajami basenu Morza Śródziemnego a ziemiami leżącymi na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego.
Nowy!!: Starożytność i Szlak bursztynowy · Zobacz więcej »
Sztuka
Józef Mehoffer: ''Dziwny ogród'', 1903, olej na płótnie architektonicznej cukierniczej Tekst w języku quenya, stworzonym przez J.R.R. Tolkiena w celach artystycznych. Na górze znajduje się zapis alfabetem tengwar wynalezionym w takim samym celu. muzyki Sztuka – różnie definiowany element kultury, przejawiający się utworami, w tym dziełami sztuki.
Nowy!!: Starożytność i Sztuka · Zobacz więcej »
Sztuka grecka w okresie archaicznym
Ceramika zdobiona w stylu geometrycznym 775–725 p.n.e. (Luwr, Paryż) Hera z Samos, ok. 570–560 p.n.e. (Luwr, Paryż) Kuros (Muzeum Archeologiczne w Tebach) Jeźdźca Rampin'' z ok. 560 p.n.e., ze zbiorów Luwru Amfora z Aten, ok. 554–540 p.n.e. malarstwo czarnofigurowe (Luwr, Paryż) Ceramika, ok. 500–475 p.n.e., malarstwo czarnofigurowe (Luwr, Paryż) Ceramika, ok. 480 p.n.e. malarstwo czerwonofigurowe (Luwr, Paryż) Sztuka starożytnej Grecji – okres archaiczny – najstarszy z trzech etapów rozwoju sztuki w rejonie basenu Morza Egejskiego.
Nowy!!: Starożytność i Sztuka grecka w okresie archaicznym · Zobacz więcej »
Sztuka grecka w okresie hellenistycznym
Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach, tzw. Olimpiejon (porządek koryncki) Zrekonstruowany portyk – Stoa Attalosa w Atenach (ok. 140 p.n.e.) Wielki Ołtarz Zeusa (ołtarz pergamoński) – rekonstrukcja (Muzeum Pergamońskie w Berlinie) Muzeum Kapitolińskie, Rzym) Grupa Laokoona – rzymska kopia rzeźby Agesandrosa, Polydorosa i Atenodorosa (Muzea Watykańskie, Rzym) Nike z Samotraki ok. 180 p.n.e. (Luwr, Paryż) Afrodyta, fragment rzymskiej kopii (Luwr, Paryż) Śpiący Hermafrodyta, fragment rzymskiej kopii (Luwr, Paryż) Wenus z Milo (Luwr, Paryż) Portret Homera, rzymska kopia rzeźby z ok. 150 p.n.e. (Luwr, Paryż) Sztuka grecka okresu hellenistycznego – ostatni etap rozwoju sztuki starogreckiej, obejmujący czasy od śmierci Aleksandra Macedońskiego (323 p.n.e.) do przejęcia Egiptu Ptolemeuszy przez Rzymian (30 p.n.e.). Podboje Aleksandra Wielkiego rozszerzyły zasięg oddziaływania sztuki greckiej na wiele podbitych ziem, mających już wcześniej bogate tradycje kulturowe (np. Egipt, Mezopotamia, Persja czy dolina Indusu).
Nowy!!: Starożytność i Sztuka grecka w okresie hellenistycznym · Zobacz więcej »
Sztuka grecka w okresie klasycznym
Brązowy posąg Posejdona rzucającego trójzębem, ok. 450 p.n.e. (Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny) Brązowy posąg woźnicy, ok. 475 p.n.e. (Muzeum, Delfy) Thesejon) Partenon Partenon – fragment tympanonu i fryzu (tryglify) Lapitę (Muzeum Brytyjskie, Londyn) Procesja panatejska, fragment fryzu z 445 – 438 p.n.e. (Luwr, Paryż) Ruiny świątyni Artemidy w Efezie Erechtejon, joński portyk, Ateny Apollo z ok. 450 p.n.e., rzymska kopia rzeźby Artemida z Luwru ok. 350 p.n.e., rzymska kopia rzeźby Leocharesa Delficka świątynia Ateny w kształcie tolosu, nazywany też Marmara Okres klasyczny w sztuce starożytnej Grecji – drugi z etapów rozwoju sztuki na obszarach zamieszkanych przez ludy greckie, należących głównie do basenu Morza Egejskiego.
Nowy!!: Starożytność i Sztuka grecka w okresie klasycznym · Zobacz więcej »
Szutruk-Nahhunte I
Szutruk-Nahhunte I (1185–1155 p.n.e.) – król Elamu, najprawdopodobniej założyciel nowej dynastii, zwanej od jego imienia dynastiąSzutrukidów.
Nowy!!: Starożytność i Szutruk-Nahhunte I · Zobacz więcej »
Tarent
Tarent (w dialekcie tarenckim Tarde lub Tarande) – miasto i gmina w regionie Apulia, w prowincji Tarent, w południowych Włoszech.
Nowy!!: Starożytność i Tarent · Zobacz więcej »
Tarkwiniusz Pyszny
Tarkwiniusz Pyszny, Lucius Tarquinius Superbus (żył na przełomie VI i V wieku p.n.e.) – według przyjętej tradycji siódmy i ostatni król rzymski pochodzenia etruskiego (535 p.n.e. – 509 p.n.e.). Syn lub wnuk Tarkwiniusza Starszego, ożeniony z córkąSerwiusza – Tulią.
Nowy!!: Starożytność i Tarkwiniusz Pyszny · Zobacz więcej »
Taurus (góry w Turcji)
Góry Taurus Taurus – łańcuch górski w południowej Turcji, graniczy z WyżynąAnatolijską.
Nowy!!: Starożytność i Taurus (góry w Turcji) · Zobacz więcej »
Teatr grecki
Teatr grecki – starogrecki typ amfiteatru, służący wystawianiu sztuk widowiskowych.
Nowy!!: Starożytność i Teatr grecki · Zobacz więcej »
Teby (Egipt)
Teby (egip. Uaset,, u Homera Stubramne) – starożytne miasto w Górnym Egipcie, położone nad Nilem, ok.
Nowy!!: Starożytność i Teby (Egipt) · Zobacz więcej »
Teby (Grecja)
Teby (Thívai, Thebaj lub Thive) – miasto w Grecji, w administracji zdecentralizowanej Tesalia-Grecja Środkowa, w regionie Grecja Środkowa, w jednostce regionalnej Beocja.
Nowy!!: Starożytność i Teby (Grecja) · Zobacz więcej »
Technologia
Technologia – metoda przygotowania i prowadzenia procesu wytworzenia lub przetwarzania jakiegoś dobra lub informacji.
Nowy!!: Starożytność i Technologia · Zobacz więcej »
Teodoryk Wielki
franciszkanów w Innsbrucku Teodoryk, zwany Wielkim („Król ludów”; ur. 451/455, zm. 30 sierpnia 526) – król Ostrogotów z dynastii Amalów.
Nowy!!: Starożytność i Teodoryk Wielki · Zobacz więcej »
Teodozjusz I Wielki
Teodozjusz I Wielki, Flavius Theodosius, Theodosius I (ur. 11 stycznia 347, zm. 17 stycznia 395) – ostatni cesarz władający zarówno wschodnią, jak i zachodniączęściącesarstwa rzymskiego.
Nowy!!: Starożytność i Teodozjusz I Wielki · Zobacz więcej »
Tetrarchia
Cesarstwo Rzymskie w czasach '''pierwszej tetrarchii''' (z uwidocznieniem obszarów podlegających poszczególnym władcom) bazyliki św. Marka w Wenecji) Tetrarchia („rządy czterech”, „czwórwładza”) – system rządów w Cesarstwie rzymskim wprowadzany stopniowo przez cesarza Dioklecjana od 286 roku.
Nowy!!: Starożytność i Tetrarchia · Zobacz więcej »
Teutoni
15px Zwycięstwo Cymbrów i Teutonów Teutoni, Teutonowie (łac. Teutones, Teutoni, gr. Τεύτονες) – lud germański lub celtycki zamieszkujący pierwotnie przy dolnym biegu Łaby i na Półwyspie Jutlandzkim na południe od siedzib Cymbrów.
Nowy!!: Starożytność i Teutoni · Zobacz więcej »
Tiglat-Pileser I
Zasięg terytorialny królestwa średnioasyryjskiego w okresie jego największego rozwoju (koniec XIII – początek XI w. p.n.e.) Tiglat-Pileser I, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Tiglat-Pileser I · Zobacz więcej »
Tiglat-Pileser III
Kalchu; zbiory Luwru w Paryżu. Tiglat-Pileser III, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Tiglat-Pileser III · Zobacz więcej »
Tigranes II
Tigranes II, zwany później Wielkim (ur. 138, zm. 55 p.n.e.) – król Armenii w latach 95-55 p.n.e. z dynastii Artaksydów.
Nowy!!: Starożytność i Tigranes II · Zobacz więcej »
Tiridates I
Tiridates I (orm:Տրդատ Ա) – król Armenii w latach 54 n.e. - 59 n.e. (ponownie 62 n.e. - 72 n.e.). Założyciel armeńskiej linii partyjskiej dynastii Arsacydów.
Nowy!!: Starożytność i Tiridates I · Zobacz więcej »
Tracja
Tracja współczesna Tracja (gr. Θρᾴκη, Thraki, łac. Thracia, bułg. Тракия, Trakija, tur. Trakya) – region historyczny i geograficzny położony w Europie Południowej.
Nowy!!: Starożytność i Tracja · Zobacz więcej »
Trajan
Kolumna Trajana w Rzymie Forum Trajana w Rzymie Marek Ulpiusz Trajan (łac. Marcus Ulpius Traianus, ur. 18 września 53 w Italice, zm. 9 sierpnia 117 w Selinusie) – cesarz rzymski w latach 98–117, drugi z tak zwanych pięciu dobrych cesarzy.
Nowy!!: Starożytność i Trajan · Zobacz więcej »
Trybun ludowy
Silvestre Davida Mirysa (1742–1810). Trybun ludowy (także plebejski, lub plebi, l.mn. tribuni plebis) – urząd w republice rzymskiej utworzony w 494 roku p.n.e., którego podstawowym zadaniem była ochrona interesów obywateli, a zwłaszcza plebejuszy przed arbitrażem patrycjuszy w senacie i samowoląurzędników.
Nowy!!: Starożytność i Trybun ludowy · Zobacz więcej »
Tukidydes
Tukidydes Tukidydes z Aten (gr. Thukydides ho Athenaios; ur. między 471 a 460 p.n.e., zm. między 404 a 393 p.n.e.) – grecki historyk, autor monografii Wojna peloponeska.
Nowy!!: Starożytność i Tukidydes · Zobacz więcej »
Tunezja
Habib Burgiba był pierwszym prezydentem Tunezji, rządził krajem w latach 1957-1987 Jaśminowej Rewolucji Tunis Centrum Tunisu Safakis Amfiteatr w Al-Dżamm Susa Tunezja (trb. Tunis), oficjalnie Republika Tunezyjska (arab.,, trb. Al-Dżumhurija at-Tunisija) – państwo leżące w północnej Afryce, nad Morzem Śródziemnym.
Nowy!!: Starożytność i Tunezja · Zobacz więcej »
Tyberiusz Grakchus
Tyberiusz Grakchus Tiberius Sempronius Gracchus (ur. w 162 p.n.e., zm. w 133 roku p.n.e.) – syn Tyberiusza Semproniusza Grakchusa i Kornelii Afrykańskiej Młodszej (córki Scypiona Afrykańskiego).
Nowy!!: Starożytność i Tyberiusz Grakchus · Zobacz więcej »
Tyr (miasto)
Tyr – starożytne miasto Fenicjan, współcześnie miasto portowe Sur w Libanie, na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego.
Nowy!!: Starożytność i Tyr (miasto) · Zobacz więcej »
Tytus Liwiusz
Titus Livius (ur. 59 p.n.e., zm. 17 n.e.) – rzymski historyk pochodzący z miasta Patavium (dziś Padwa).
Nowy!!: Starożytność i Tytus Liwiusz · Zobacz więcej »
Ugarit
Wejście do pałacu królewskiego w Ugarit Statuetka Baala z Ugarit Ugarit (Ugaryt) – starożytne miasto-państwo i port o znaczeniu międzynarodowym, na terenie antycznego Kanaanu, leżące na wybrzeżu Morza Śródziemnego, obecnie w Syrii.
Nowy!!: Starożytność i Ugarit · Zobacz więcej »
Umbrowie
Umbrowie − jedno z plemion italskich, dzięki któremu Italia weszła w epokę żelaza wraz z pojawieniem się kultury „Villanova”.
Nowy!!: Starożytność i Umbrowie · Zobacz więcej »
Ur (miasto)
Ur (sum. uri2/urim2(ŠEŠ.UNUG)ki lub uri5/urim5(ŠEŠ.AB)ki) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, w XXI wieku p.n.e. stolica imperium III dynastii z Ur; obecnie stanowisko archeologiczne Tall al-Mukajjar w Iraku, położone ok.
Nowy!!: Starożytność i Ur (miasto) · Zobacz więcej »
Urartu
Urartu, Ararat, Biajnili, Królestwo Wan (urart. KURbi-a-i-na, orm. Ուրարտու, tur. Urartular, pers. اورارتو) – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, na Wyżynie Armeńskiej (współcześnie terytorium byłego Urartu znajduje się w granicach Armenii, Turcji i Iranu).
Nowy!!: Starożytność i Urartu · Zobacz więcej »
Uruk
Uruk (sum. unug/unuki; akad. Uruk; bibl. Erech) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, położone nad starym korytem Eufratu, współcześnie stanowisko archeologiczne Warka (też Al-Warka) w południowym Iraku, leżące ok.
Nowy!!: Starożytność i Uruk · Zobacz więcej »
Utyka
Utyka, Utica – starożytne miasto, największe ze znajdujących się pod kontroląKartaginy.
Nowy!!: Starożytność i Utyka · Zobacz więcej »
Walens
Walens, właściwie Flavius Valens (ur. 328 w Cibalae, zm. 9 sierpnia 378) – cesarz rzymski od 364 roku.
Nowy!!: Starożytność i Walens · Zobacz więcej »
Walentynian I
Walentynian I, (ur. 321 r. w Cibale w Panonii, zm. 17 listopada 375 w Brigetio w Panonii) – cesarz rzymski od 26 lutego 364 do 17 listopada 375.
Nowy!!: Starożytność i Walentynian I · Zobacz więcej »
Walerian I
Szapura według XVI-wiecznego wyobrażenia (Hans Holbein Młodszy) Walerian, (ur. około 193/200, zm. po 262) – cesarz rzymski w latach 253–260, zwany też Walerianem I lub Starszym.
Nowy!!: Starożytność i Walerian I · Zobacz więcej »
Walijczycy
Walijczycy (wal. Cymry) – naród celtycki zamieszkujący głównie Walię (3 mln), Stany Zjednoczone (2 mln) i Anglię (0,6 mln).
Nowy!!: Starożytność i Walijczycy · Zobacz więcej »
Wan (jezioro)
Wan – bezodpływowe, słone jezioro leżące na Wyżynie Armeńskiej, największe i najgłębsze w Turcji.
Nowy!!: Starożytność i Wan (jezioro) · Zobacz więcej »
Wandalowie
Silingów) Wandalowie – grupa plemion wschodniogermańskich, zamieszkująca przed wielkąwędrówkąludów Europę Środkową.
Nowy!!: Starożytność i Wandalowie · Zobacz więcej »
Wergiliusz
Wergiliusz, właśc.
Nowy!!: Starożytność i Wergiliusz · Zobacz więcej »
Wespazjan
Wespazjan (ur. 17 listopada 9, zm. 23 czerwca 79) – cesarz rzymski w latach 69–79.
Nowy!!: Starożytność i Wespazjan · Zobacz więcej »
Wieki ciemne (starożytność)
Wieki ciemne – okres w historii starożytnej Grecji, trwający od upadku kultury mykeńskiej (XII/XI wiek p.n.e.) do początku epoki archaicznej (IX/VIII wiek p.n.e.), podczas którego zaszły w świecie greckim zasadnicze zmiany, które zadecydowały o kształcie klasycznej cywilizacji greckiej.
Nowy!!: Starożytność i Wieki ciemne (starożytność) · Zobacz więcej »
Wielka kolonizacja
Wielka kolonizacja – termin „wielka kolonizacja” utworzony został przez historyków dla odróżnienia ruchu osadniczego, w którym brały udział polis greckie w okresie archaicznym, od podobnych zjawisk występujących w świecie greckim przed oraz po „wielkiej kolonizacji”.
Nowy!!: Starożytność i Wielka kolonizacja · Zobacz więcej »
Wielka wędrówka ludów
Wielka wędrówka ludów – okres migracji plemion barbarzyńskich, w szczególności Hunów i Germanów, na terytoria Cesarstwa Rzymskiego i sąsiednie, u schyłku starożytności i w początkach średniowiecza (IV–VI wiek).
Nowy!!: Starożytność i Wielka wędrówka ludów · Zobacz więcej »
Witruwiusz
Człowiek witruwiański Leonarda da VinciMarcus Vitruvius Pollio – rzymski architekt żyjący w I w. p.n.e. Był konstruktorem machin wojennych za panowania Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta.
Nowy!!: Starożytność i Witruwiusz · Zobacz więcej »
Wizygoci
Wandalowie Wizygoci, Goci zachodni lub Terwingowie, dosł: „leśni ludzie”, „mieszkańcy lasu” – lud germański, odłam Gotów.
Nowy!!: Starożytność i Wizygoci · Zobacz więcej »
Wołga
Rzeka Wołga w Twerze Wołga (mar. Jul, tat. Idel, łac. Rha) – rzeka w Rosji przeduralskiej.
Nowy!!: Starożytność i Wołga · Zobacz więcej »
Wojna koryncka
Wojna koryncka – konflikt zbrojny w starożytnej Grecji trwający w latach 395-387 p.n.e. pomiędzy Spartąi jej sojusznikami z Związku Peloponeskiego a koalicjączterech poleis (Teb, Aten, Koryntu i Argos) początkowo popieranąprzez Persję Achemenidów.
Nowy!!: Starożytność i Wojna koryncka · Zobacz więcej »
Wojna peloponeska
* I wojna peloponeska.
Nowy!!: Starożytność i Wojna peloponeska · Zobacz więcej »
Wojna peloponeska (431–404 p.n.e.)
Wojna peloponeska zwana też wielkąwojnąpeloponeską(431–404 p.n.e.) między Atenami i wspierającym je Ateńskim Związkiem Morskim a Spartąi Związkiem Peloponeskim.
Nowy!!: Starożytność i Wojna peloponeska (431–404 p.n.e.) · Zobacz więcej »
Wojny diadochów
Podbój imperium perskiego przez Aleksandra Wielkiego (334–323 p.n.e.) Wojny diadochów – konflikty zbrojne pomiędzy wodzami Aleksandra Wielkiego toczone po jego śmierci o panowanie nad stworzonym przez niego imperium.
Nowy!!: Starożytność i Wojny diadochów · Zobacz więcej »
Wojny perskie
Wojny grecko-perskie – wojny stoczone w pierwszej połowie V wieku p.n.e. pomiędzy imperium perskim a greckimi polis.
Nowy!!: Starożytność i Wojny perskie · Zobacz więcej »
Wojny punickie
Wojny punickie – nazwa ogólna dla konfliktów zbrojnych między Republikąrzymskąa Kartaginą, państwem powstałym z fenickiej (łac. Poeni – Fenicjanie, punicus – fenicki, bella punica – wojny fenickie) kolonii w Afryce Północnej (obecnie Tunezja), jakie rozegrały się z przerwami w okresie od 264 do 146 r. p.n.e.
Nowy!!: Starożytność i Wojny punickie · Zobacz więcej »
Wologazes I
Wologazes I (również Wologases, part. wlgšy, łac. Vologaesus I) – król Partów od 51 do 79 roku, który skutecznie walczył z Rzymem o wpływy w Armenii.
Nowy!!: Starożytność i Wologazes I · Zobacz więcej »
Wolskowie
Osady wolskie oznaczono kolorem czerwonym Wolskowie – plemię italijskie (umbryjskie bądź oskijskie), które zamieszkiwało południowączęść Lacjum nad rzekąLiris (Garigliano).
Nowy!!: Starożytność i Wolskowie · Zobacz więcej »
Wyżyna Armeńska
Wyżyna Armeńska, widok z satelity (2011) Jezioro Sewan Góra Ararat Wyżyna Armeńska (orm. Հայկական լեռնաշխարհ, Hajkakan lernaszycharh; tur. Doğu Anadolu Yaylası) – wyżyna w zachodniej części Azji, we wschodniej części Azji Mniejszej.
Nowy!!: Starożytność i Wyżyna Armeńska · Zobacz więcej »
Wyspy Brytyjskie
Wyspy Brytyjskie ('''2''') – megaregion fizycznogeograficzny Europy Zachodniej.
Nowy!!: Starożytność i Wyspy Brytyjskie · Zobacz więcej »
XI dynastia
Figura przedstawiająca króla Mentuhotepa II. XI dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Tebach, władających najpierw Tebaidą, a po zjednoczeniu kraju przez Mentuhotepa II całym Egiptem.
Nowy!!: Starożytność i XI dynastia · Zobacz więcej »
XXVI dynastia
XXVI dynastia – dynastia władców starożytnego Egiptu, rezydujących w Sais – 664–525 p.n.e.
Nowy!!: Starożytność i XXVI dynastia · Zobacz więcej »
Yuezhi
Yuezhi – lud koczowniczy pochodzenia indoeuropejskiego, który ok.
Nowy!!: Starożytność i Yuezhi · Zobacz więcej »
Zagros
Góry Zagros – widok z kosmosu, wrzesień 1992 Zagros – góry w Iranie, od pd.-zach.
Nowy!!: Starożytność i Zagros · Zobacz więcej »
Zaratusztrianizm
cytat.
Nowy!!: Starożytność i Zaratusztrianizm · Zobacz więcej »
Zatoka Perska
Zatoka Perska, Zatoka Irańska, (pers. خليج فارس – Chalidż-e Fars, arab. الخليج الفارسي – Al-Chalidż al-Farsi), wcinająca się między Półwysep Arabski a wybrzeże Iranu.
Nowy!!: Starożytność i Zatoka Perska · Zobacz więcej »
Zawi Szemi Szanidar
Zawi Szemi Szanidar – kultura lub faza protoneolityczna Zagrosu, wyróżniana przez część badaczy.
Nowy!!: Starożytność i Zawi Szemi Szanidar · Zobacz więcej »
Zeus
Statua Zeusa w Olimpii Zeus (także Dzeus, stgr. Zeús, nowogr. Días, łac. Iupiter, Iuppiter) – w mitologii greckiej najwyższy z bogów.
Nowy!!: Starożytność i Zeus · Zobacz więcej »
Zjednoczone królestwo Izraela
Zjednoczone królestwo Izraela (znane również jako królestwo Izraela i Judy) – starożytne państwo na Bliskim Wschodzie, którego historię szeroko opisuje Biblia.
Nowy!!: Starożytność i Zjednoczone królestwo Izraela · Zobacz więcej »
Zlodowacenie
Prawdopodobne wahania temperatury i opadów w dziejach Ziemi W ciągu ostatnich 550 mln lat pojawiły się cztery wielkie zlodowacenia, ostatnie w czwartorzędzie Zrekonstruowana temperatura i okresy zlodowaceń w ostatnich 65 mln lat Rekonstrukcja temperatury w ostatnich 5 mln lat Rekonstrukcja temperatury w ostatnich 450 tys. lat Maksymalny zasięg glacjałów w plejstocenie na terenie Polski zlodowacenie południowopolskie (Elster) największe ze zlodowaceń na terenie Polski. Półkula północna podczas maksimum ostatniego zlodowacenia. Utworzenie warstwy pokrywy śnieżnej o grubości od 3 do 4 km spowodowało globalne obniżenie poziomu mórz o ok. 120 m. Zlodowacenie, glacjacja (od ‛zamrażam’) – okres, w czasie którego znaczne obszary Ziemi pokryte sąlądolodem.
Nowy!!: Starożytność i Zlodowacenie · Zobacz więcej »
Zlodowacenie północnopolskie
Maksymalny zasięg ostatniego zlodowacenia (przerywana czerwona linia) na tle starszych zlodowaceń plejstoceńskich na obszarze Polski Zasięg lądolodu w Europie podczas zlodowacenia wisły (Würm, dewens) Zlodowacenie północnopolskie, zlodowacenie bałtyckie, ostatnie zlodowacenie, zlodowacenie wisły, vistulian – najmłodsze ze zlodowaceń plejstoceńskich.
Nowy!!: Starożytność i Zlodowacenie północnopolskie · Zobacz więcej »
Związek Achajski
Związek Achajski w 150 r. p.n.e. Związek Achajski – sojuszniczy związek państw (symmachia) greckich, powstały około 281 p.n.e. z inicjatywy czterech miast położonych w zachodniej części Achai: Dyme, Patraj, Tritai i FarajWielka Historia Świata, t. 8.
Nowy!!: Starożytność i Związek Achajski · Zobacz więcej »
Związek Etolski
Związek Etolski – związek wspólnot plemiennych i poleis greckich założony przez Etolów przed 367 p.n.e., jego znaczenie wzrosło po odparciu celtyckiego najazdu na Delfy pod dowództwem Brennusa.
Nowy!!: Starożytność i Związek Etolski · Zobacz więcej »
Związek Koryncki
Związek Koryncki, nazywany czasem Związkiem Helleńskim – porozumienie grupy państw greckich, uczestników kongresu w Koryncie w 337 r. p.n.e., zwołanego po wojnie Macedonii z Atenami, Tebami i ich koalicjantami przez zwycięskiego władcę macedońskiego, Filipa II.
Nowy!!: Starożytność i Związek Koryncki · Zobacz więcej »
Związek Peloponeski
Związek Peloponeski (Symmachia Spartańska), właśc.
Nowy!!: Starożytność i Związek Peloponeski · Zobacz więcej »