TowarzyskiPrzybywający

🌟Uprościliśmy nasz projekt, aby ułatwić nawigację!

Spis treści

1. 454 kontakty: Aborygeni australijscy, Abu Maszar, Adi-budda, Agni, Akaśa, Akcelerator cząstek, Al-Ghazali, Al-Kindi, Albert Einstein, Aleksandr Friedman, Anaksymander, Anaksymenes, Anihilacja, Antykwark, Antymateria, Apeiron (filozofia), Arabowie, Arché, Archimedes, Arjabhata, Arystarch z Samos, Arystoteles, Śmierć cieplna Wszechświata, Asteroids, Astrofizyka, Astronautyka, Astronomia, Astronomia obserwacyjna, Światło, Atmosfera, Atom, Atomizm, Atum, Łacina, Ładunek elektryczny, Żydzi, Bariony, Bartel Leendert van der Waerden, Bóg, Bernard Fontenelle, Beryl (pierwiastek), BICEP, Bor, Bozon Higgsa, Bozon W, Bozon Z, Bozony, Bozony cechowania, Brahma, Brahman, ... Rozwiń indeks (404 jeszcze) » « Skompresować indeks

Aborygeni australijscy

Aborygeni australijscy (od „od początku”, czyli „ci, którzy byli tu od początku”) – rdzenni mieszkańcy Australii.

Zobaczyć Wszechświat i Aborygeni australijscy

Abu Maszar

Abu Maszar Dżafar ibn Muhammad ibn Umar al-Balchi, znany także jako Albumazar lub Albumasar (arab. أبو معشر جعفر بن محمد بن عمر البلخي; ur. 10 sierpnia 787 w Balch, zm. 9 marca 886 w Wasit) – perski astronom, astrolog i matematyk pochodzący z Chorezmu.

Zobaczyć Wszechświat i Abu Maszar

Adi-budda

Adibuddha (chiń. 阿提佛陀 ātífótuó; kor. ajebult'a; jap. adaibutsuda; wiet. A-đê-phât-đa, Tối thắng Phật; tyb. mč'og.gi.dang.po'i.sangs.rgjas; mong. anghan burhan; pol. budda pierwotny; budda samoistny) – pierwotny, samoistny Budda.

Zobaczyć Wszechświat i Adi-budda

Agni

Agni jadący na baranie. Akwarela z XVIII w. Agni (dewanagari अग्नि, trl. agni, ogień) – w religii wedyjskiej bóg ognia (często identyfikowany z samym ogniem, wiązany także z „ogniem niebiańskim” – słońcem, błyskawicą), jedno z najważniejszych bóstw panteonu wedyjskiego.

Zobaczyć Wszechświat i Agni

Akaśa

Akaśa, Akasza (dewanagari आकाश, trl. ākāśa, ang. Akasha) – słowo pochodzące z sanskrytu oznaczające eter rozpatrywany w dwóch znaczeniach: w sensie mitologicznym i jako jeden z żywiołów.

Zobaczyć Wszechświat i Akaśa

Akcelerator cząstek

Akcelerator – urządzenie służące do przyspieszania cząstek elementarnych lub jonów do prędkości bliskich prędkości światła w próżni.

Zobaczyć Wszechświat i Akcelerator cząstek

Al-Ghazali

Al-Ghazali, właściwie Abu Hamid Muhammad ibn Muhammad at-Tusi-asz-Szafi (ur. ok. 1058 w Tus, zm. 1111 tamże) – filozof muzułmański, teolog, mistyk suficki.

Zobaczyć Wszechświat i Al-Ghazali

Al-Kindi

Al-Kindi (Jusuf Jakub ibn Ishak al-Kindi, ur. ok. 801 w Kufie, zm. ok. 879 w Bagdadzie) – arabski filozof muzułmański, teolog, matematyk, naukowiec i lekarz.

Zobaczyć Wszechświat i Al-Kindi

Albert Einstein

Albert Einstein (wym.) (ur. 14 marca 1879 w Ulm, zm. 18 kwietnia 1955 w Princeton) – fizyk teoretyk, noblista, obywatel Szwajcarii i USA pochodzenia niemiecko-żydowskiegoobywatelem Szwajcarii Einstein był przez większość życia, od roku 1901, a obywatelem USA został na starość, w roku 1940; por.

Zobaczyć Wszechświat i Albert Einstein

Aleksandr Friedman

Aleksandr Aleksandrowicz Friedman lub Friedmann (ros. Александр Александрович Фридман, ur. w Sankt Petersburgu, zm. 16 września 1925 tamże) – rosyjski naukowiec: matematyk, meteorolog, fizyk i kosmolog, profesor uniwersytetu w Permie (od roku 1918), a od 1920 w Piotrogrodzie.

Zobaczyć Wszechświat i Aleksandr Friedman

Anaksymander

nazwyZgodnie z publikacjąJohn Mansley Robinson, ''An Introduction to Early Greek Philosophy'', Houghton and Mifflin, 1968. Anaksymander z Miletu (gr. Anaksimandros ho Milesios, ok. 610–546 p.n.e.) – starogrecki filozof i polityk, jeden z pierwszych jońskich filozofów przyrody, reprezentant szkoły milezyjskiej jako prawdopodobny uczeń Talesa i nauczyciel Anaksymenesa.

Zobaczyć Wszechświat i Anaksymander

Anaksymenes

Anaksymenes z Miletu (gr. Άναξιμένης, ur. ok. 585 p.n.e., zm. ok. 525 p.n.e.) – presokratejski joński filozof przyrody, uczeń Anaksymandra, należący do szkoły milezyjskiej.

Zobaczyć Wszechświat i Anaksymenes

Anihilacja

Diagram Feynmana przedstawiający anihilację elektronu z pozytonem. Powstaje foton, który następnie produkuje parę kwark-antykwark. Antykwark emituje gluon. Anihilacja (z łac. annihilatio – unicestwienie, od nihil – nic) – proces prowadzący do całkowitej destrukcji materii posiadającej masę.

Zobaczyć Wszechświat i Anihilacja

Antykwark

Antykwark – antycząstka kwarka.

Zobaczyć Wszechświat i Antykwark

Antymateria

Antymateria – układ antycząstek.

Zobaczyć Wszechświat i Antymateria

Apeiron (filozofia)

Apeiron (ἄπειρον) to greckie słowo oznaczające „(to, co jest) nieograniczone”, „bezgraniczne”, „nieskończone” lub „nieokreślone”, od ἀ- a-, „bez” i πεῖραρ peirar, „koniec, limit”, „granica” and Scott.

Zobaczyć Wszechświat i Apeiron (filozofia)

Arabowie

'''Państwa, w których język arabski jest językiem urzędowym'''„zielony” – państwa, w których jest jedynym językiem urzędowym,„niebieski” – państwa, w których jest jednym z języków urzędowych Arabowie (’Arab, w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – grupa ludów pochodzenia semickiego zamieszkująca od czasów starożytnych Półwysep Arabski.

Zobaczyć Wszechświat i Arabowie

Arché

Arché, zasada, prazasada (gr. etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę) – w filozofii przedsokratejskiej termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo, prasubstancję, z której powstały wszystkie rzeczy i zarazem podstawowy składnik rzeczywistości.

Zobaczyć Wszechświat i Arché

Archimedes

Pomnik przedstawiający Archimedesa – Berlin, Alt-Treptow, ogród Obserwatorium Archenholda Archimedes z Syrakuz (gr. Archimedes ho Syrakosios; ok. 287–212 p.n.e.) – grecki matematyk, fizyk i inżynier.

Zobaczyć Wszechświat i Archimedes

Arjabhata

Arjabhata (dewanagari: आर्यभट, trl. Āryabhaṭa) (ur. 476 w Kusumapurze (dzisiaj Patna), zm. 550) – matematyk i astronom indyjski, uznawany za jednego z najwybitniejszych w historii Indii.

Zobaczyć Wszechświat i Arjabhata

Arystarch z Samos

Ziemi Arystarch z Samos (gr. Aristarchos ho Samios; ok. 310–230 p.n.e.) – grecki astronom pochodzący z wyspy Samos, który jako pierwszy zaproponował heliocentryczny model Układu Słonecznego.

Zobaczyć Wszechświat i Arystarch z Samos

Arystoteles

Arystoteles (starogr., Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.

Zobaczyć Wszechświat i Arystoteles

Śmierć cieplna Wszechświata

Śmierć cieplna Wszechświata (Wielki Chłód) – hipotetyczny koniec zmian we Wszechświecie spowodowany maksymalizacjąentropii i osiągnięciem w ten sposób równowagi termicznej.

Zobaczyć Wszechświat i Śmierć cieplna Wszechświata

Asteroids

Asteroids – gra komputerowa stworzona przez firmę Atari, wydana została w roku 1979 na automaty do gry oraz konsolę Atari 2600.

Zobaczyć Wszechświat i Asteroids

Astrofizyka

ewolucję gwiazd – jeden z podstawowych wyników badań astrofizycznych. Astrofizyka – nauka z pogranicza fizyki i astronomii, czasem uznawana za dział tej drugiej, badająca ciała niebieskie, takie jak gwiazdy, czarne dziury, galaktyki i materia międzygwiazdowa – ich budowę, wzajemne oddziaływanie, prawa nimi rządzące oraz procesy fizyczne w skali kosmicznej.

Zobaczyć Wszechświat i Astrofizyka

Astronautyka

Astronautyka (kosmonautyka) – zespół dziedzin nauk ścisłych, technicznych, biologicznych, medycznych oraz humanistycznych, które zajmująsię lotami (gr. nautike – żegluga) poza atmosferę Ziemi oraz poznawaniem przestrzeni kosmicznej jak również znajdujących się w niej obiektów.

Zobaczyć Wszechświat i Astronautyka

Astronomia

kosmicznego teleskopu Hubble’a. Astronomia (gr. astronomía od ástron + nomos, „prawo rządzące gwiazdami”) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał niebieskich (np. gwiazd, planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk) oraz zjawisk, które zachodząpoza Ziemią, jak również tych, które oddziałująw jej atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a sąpochodzenia pozaplanetarnego (np.

Zobaczyć Wszechświat i Astronomia

Astronomia obserwacyjna

Teleskop Mayall Astronomia obserwacyjna – dział astronomii zajmujący się obserwacjami nieba jako podstawowym źródłem danych.

Zobaczyć Wszechświat i Astronomia obserwacyjna

Światło

Światło lampy w ciemności Światło Słońca o poranku Światło – pojęcie to ma inne znaczenie potoczne i w nauce.

Zobaczyć Wszechświat i Światło

Atmosfera

Górne warstwy atmosfery Ziemi; w tle widoczny zdeformowany przez ugięcie światła obraz Księżyca Atmosfera – gazowa powłoka otaczająca ciało niebieskie o masie wystarczającej do utrzymywania warstwy gazów w wyniku działania grawitacji.

Zobaczyć Wszechświat i Atmosfera

Atom

fm – ok. 100 000 razy mniej od rozmiarów chmury elektronowej. Atom – podstawowy składnik materii.

Zobaczyć Wszechświat i Atom

Atomizm

Atomizm fizykalny – teoria o ziarnistej, nieciągłej strukturze materii, twierdzenie, że materia składa się z niepodzielnych elementów, niegdyś atomów, a współcześnie: cząstek elementarnych.

Zobaczyć Wszechświat i Atomizm

Atum

Atum (egip. Itm) – jeden z głównych i najstarszych bogów starożytnego Egiptu.

Zobaczyć Wszechświat i Atum

Łacina

Łacina, język łaciński (łac.) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich.

Zobaczyć Wszechświat i Łacina

Ładunek elektryczny

Oddziaływanie ładunków o znakach zgodnych i przeciwnych. Eksperymenty Benjamina Franklina z latawcami doprowadziły go do wykrycia natury elektryczności atmosferycznej. Ładunek elektryczny ciała (lub układu ciał) – fundamentalna właściwość materii przejawiająca się w oddziaływaniu elektromagnetycznym ciał obdarzonych tym ładunkiem.

Zobaczyć Wszechświat i Ładunek elektryczny

Żydzi

Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.

Zobaczyć Wszechświat i Żydzi

Bariony

silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony. Kwarki posiadająładunki kolorowe przenoszone przez gluony ładunki kolorowe Bariony – rodzina cząstek silnie oddziałujących fermionów (o spinie połówkowym).

Zobaczyć Wszechświat i Bariony

Bartel Leendert van der Waerden

Bartel Leendert van der Waerden (ur. 2 lutego 1903 w Amsterdamie, zm. 12 czerwca 1996 r. w Zurychu) – holenderski matematyk, pracujący twórczo w wielu dziedzinach matematyki.

Zobaczyć Wszechświat i Bartel Leendert van der Waerden

Bóg

Bóg stwarzający świat'', Muzeum Brytyjskie tetragram JHWH nad obrazem Jezusa Kopia obok Wawelu. Kraków Kaligrafia słowa Allah antyczny Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie (jednej bądź wielu) uznaje większość religii.

Zobaczyć Wszechświat i Bóg

Bernard Fontenelle

Bernard le Bovier de Fontenelle (ur. 11 lutego 1657 w Rouen, zm. 9 stycznia 1757 w Paryżu) – francuski filozof, religioznawca, pisarz i poeta.

Zobaczyć Wszechświat i Bernard Fontenelle

Beryl (pierwiastek)

Beryl (Be) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 4, metal należący do drugiej grupy głównej układu okresowego.

Zobaczyć Wszechświat i Beryl (pierwiastek)

BICEP

Detektor BICEP2 pod mikroskopem BICEP (Background Imaging of Cosmic Extragalactic Polarization) – seria eksperymentów dotyczących mikrofalowego promieniowania tła.

Zobaczyć Wszechświat i BICEP

Bor

Bor (B) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 5, półmetal z bloku p układu okresowego.

Zobaczyć Wszechświat i Bor

Bozon Higgsa

Bozon Higgsa (higson) – cząstka elementarna, nazwana nazwiskiem Petera Higgsa, który przewidział jego istnienie i w związku z tym dostał Nagrodę Nobla w 2013 roku.

Zobaczyć Wszechświat i Bozon Higgsa

Bozon W

diagramach Feynmana Bozon W (wuon) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez elektrony, neutrina i inne cząstki oddziałujące oddziaływaniem słabym podczas zderzeń.

Zobaczyć Wszechświat i Bozon W

Bozon Z

Bozon Z0 (zeton) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez np.

Zobaczyć Wszechświat i Bozon Z

Bozony

Bozony (od nazwiska fizyka Satyendra Bose) – cząstki posiadające całkowity spin.

Zobaczyć Wszechświat i Bozony

Bozony cechowania

Bozony cechowania – nośniki oddziaływań podstawowych.

Zobaczyć Wszechświat i Bozony cechowania

Brahma

Brahma Brahma (dewanagari ब्रह्मा) – w hinduizmie wraz z Wisznu i Śiwątworzy Trimurti.

Zobaczyć Wszechświat i Brahma

Brahman

Brahman (sanskryt ब्रह्मन्) – w hinduizmie to absolut, najwyższy,osobowy posiadający cechę wieczności (sat).

Zobaczyć Wszechświat i Brahman

Brahmanda

Brahmanda (trl. brahmānḍa, jajo Brahmy) – hinduistyczny makrokosmos, model świata materialnego o formie kosmicznego jaja, którego twórcąjest Brahma (czyli Śrikantha).

Zobaczyć Wszechświat i Brahmanda

Brahmandapurana

Brahmandapurana – hinduistyczny tekst religijny, jedna z osiemnastu wielkich puran (Mahapurana).

Zobaczyć Wszechświat i Brahmandapurana

Brookhaven National Laboratory

Brookhaven National Laboratory – multidyscyplinarne laboratorium naukowe w USA (stan Nowy Jork, hrabstwo Suffolk), w centralnej części wyspy Long Island.

Zobaczyć Wszechświat i Brookhaven National Laboratory

Buddyzm

„Koło Dharmy” – najczęściej spotykany buddyjski symbol. Flaga buddyjska Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pāli. Buddha Dhamma lub Buddha Sasana – „Nauka Przebudzonego”) – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, którego założycielem i twórcąjego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e.

Zobaczyć Wszechświat i Buddyzm

Cambridge University Press

Siedziba główna wydawnictwa w Cambridge Cambridge University Press – angielska oficyna wydawnicza, działająca od 1534 na mocy edyktu króla Henryka VIII.

Zobaczyć Wszechświat i Cambridge University Press

Cechowanie (fizyka)

Cechowanie – to matematyczna procedura, występująca w kwantowej teorii pola, nakładająca na fermionowe pola kwantowe wymagania dodatkowej symetrii, zwanej symetriąlokalną. W kwantowej teorii pola wychodzi się od definicji lagranżjanów pól kwantowych, które sąrelatywistycznie niezmiennicze, czyli nie zmieniająsię mimo dokonania transformacji układu współrzędnych czasoprzestrzeni (por.

Zobaczyć Wszechświat i Cechowanie (fizyka)

Chemia

Roztwory substancji w butelkach laboratoryjnych, w tym woda amoniakalna i kwas azotowy, podświetlone na różne kolory Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi.

Zobaczyć Wszechświat i Chemia

Christiaan Huygens

Christiaan Huygens (ur. 14 kwietnia 1629 w Hadze, zm. 8 lipca 1695 tamże) – holenderski uczony: matematyk, fizyk teoretyczny i doświadczalny, astronom oraz inżynier-wynalazca.

Zobaczyć Wszechświat i Christiaan Huygens

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.

Zobaczyć Wszechświat i Chrześcijaństwo

Ciało doskonale czarne

Praktyczna realizacja modelu ciała doskonale czarnego za pomocąwnęki z niewielkim otworem natężenia napromienienia. Ciało doskonale czarne – wyidealizowane ciało fizyczne pochłaniające całkowicie padające na nie promieniowanie elektromagnetyczne, niezależnie od temperatury tego ciała, kąta padania i widma padającego promieniowania.

Zobaczyć Wszechświat i Ciało doskonale czarne

Ciało niebieskie

Ciało niebieskie – każdy naturalny obiekt fizyczny oraz układ powiązanych ze sobąobiektów lub ich struktur, występujący w przestrzeni kosmicznej poza granicąatmosfery ziemskiej.

Zobaczyć Wszechświat i Ciało niebieskie

Ciało stałe

Model budowy krystalicznego ciała stałego Ciało stałe – rodzaj fazy skondensowanej, każda substancja, która nie jest płynna, czyli zachowuje kształt.

Zobaczyć Wszechświat i Ciało stałe

Ciecz

wody Ciecz – stan skupienia materii pośredni między ciałem stałym a gazem, w którym ciało fizyczne trudno zmienia objętość, ale łatwo zmienia kształt.

Zobaczyć Wszechświat i Ciecz

Ciemna energia

międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna energia (ang. dark energy) – hipotetyczna forma energii, która wypełnia całąprzestrzeń i wywiera na niąujemne ciśnienie, przyspieszając tempo rozszerzania się Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Ciemna energia

Ciemna materia

międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna materia (ang. dark matter) – hipotetyczna materia nieemitująca i nieodbijająca promieniowania elektromagnetycznego.

Zobaczyć Wszechświat i Ciemna materia

Ciepło

Ciepło w fizyce – jeden z dwóch, obok pracy, sposobów przekazywania energii wewnętrznej układowi termodynamicznemuHalliday, Resnick i Walker, s. 197–198.

Zobaczyć Wszechświat i Ciepło

Coatlicue

Posążek Coatlicue z Narodowego Muzeum Antropologicznego w Meksyku Coatlicue (nah. „Ta, w sukni z wężów”, „Ta, w wężowej spódnicy”) – bogini ziemi, życia i śmierci.

Zobaczyć Wszechświat i Coatlicue

Creatio ex nihilo

''Stworzenie Adama'' Michał Anioł Creatio ex nihilo (łac. stworzenie z niczego) – pogląd filozoficzny i teologiczny, rozwijany głównie w chrześcijaństwie, wedle którego świat został stworzony z nicości przez Boga.

Zobaczyć Wszechświat i Creatio ex nihilo

Cyceron

Marek Tulliusz Cyceron, inaczej Marek Tulliusz CyceroNiekiedy w literaturze polskiej można również spotkać formy Ciceron lub Cicero.

Zobaczyć Wszechświat i Cyceron

Cywilizacja zachodnia

Samuela P. Huntingtona. Ciemnoniebieski – kraje bezwzględnie należące do cywilizacji zachodniej. Jasnoniebieski – kraje częściowo do niej należące Cywilizacja zachodnia, kultura zachodnia, Zachód, kultura europejska, kultura euroatlantycka – kultura bądź cywilizacja ukształtowana w Europie Zachodniej, a wraz z ekspansjągospodarczo-politycznąod czasów renesansu rozprzestrzeniona na inne tereny, w szczególności Amerykę Północną, Australię i NowąZelandię.

Zobaczyć Wszechświat i Cywilizacja zachodnia

Czas

Czas – wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy między zdarzeniami zachodzącymi w tym samym miejscu.

Zobaczyć Wszechświat i Czas

Czas Plancka

Czas Plancka – jednostka czasu w naturalnym systemie jednostek, oznaczana jako t_P.

Zobaczyć Wszechświat i Czas Plancka

Czas połowicznego rozpadu

Czas połowicznego rozpadu (zaniku), okres połowicznego rozpadu (zaniku) – czas, w którym liczba nietrwałych obiektów lub stanów zmniejsza się o połowę.

Zobaczyć Wszechświat i Czas połowicznego rozpadu

Czas snu

Czas snu (także alczeringa, alcziranga lub altjeringa; (w językach aborygeńskich malchera, alcheringa, mura-mura, Tjukurrpa i inne) – mitologia australijskich Aborygenów. Większość plemion aborygeńskich uważa, że wszystkie żywe stworzenia na Ziemi sąze sobąpowiązane i tworząjeden wielki system, który wywodzi się bezpośrednio od ich duchowych przodków z „czasu snu”.

Zobaczyć Wszechświat i Czas snu

Czasoprzestrzeń

Czasoprzestrzeń – zbiór zdarzeń zlokalizowanych w przestrzeni i czasie, wyposażony w strukturę afinicznąi metrycznąo określonej postaci, w zależności od analizowanego modelu fizycznej czasoprzestrzeni.

Zobaczyć Wszechświat i Czasoprzestrzeń

Czasoprzestrzeń Minkowskiego

Czasoprzestrzeń Minkowskiego – przestrzeń liniowa, na której zdefiniowano iloczyn skalarny (dokładniej: pseudoskalarny), rozważana w fizyce i matematyce.

Zobaczyć Wszechświat i Czasoprzestrzeń Minkowskiego

Cząstka

Cząstka – niewielki fragment materii, w znaczeniu potocznym zwykle ma kształt podobny do sfery.

Zobaczyć Wszechświat i Cząstka

Cząstka elementarna

Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury.

Zobaczyć Wszechświat i Cząstka elementarna

Cząstka skalarna

Cząstka skalarna (pot. skalar) – cząstka, do opisu której w mechanice kwantowej wystarcza jedna liczbowa funkcja zespolona, zależna od punktu czasoprzestrzeni.

Zobaczyć Wszechświat i Cząstka skalarna

Częstość występowania pierwiastków we Wszechświecie

Częstość występowania pierwiastków we Wszechświecie (abundancja pierwiastków chemicznych) – rozpowszechnienie poszczególnych pierwiastków chemicznych w całym Wszechświecie, ich udział w całej materii.

Zobaczyć Wszechświat i Częstość występowania pierwiastków we Wszechświecie

Częstotliwość

Trzy punkty, emitujące błyski z różnączęstotliwościąf w hercach Hz, która oznacza liczbę błysków w czasie jednej sekundy. T jest okresem, czyli czasem trwania jednej sekwencji. T oraz f sąwzajemnie odwrotne. Zmiana przebiegu czasowego drgań odpowiadająca wzrostowi częstotliwości Częstotliwość, częstość – wielkość fizyczna określająca liczbę cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu.

Zobaczyć Wszechświat i Częstotliwość

Długość fali

fali sinusoidalnej (wykres dla danej chwili; oś pozioma to odległość) Długość fali – najmniejsza odległość między dwoma punktami o tej samej fazie drgań (czyli między dwoma powtarzającymi się fragmentami fali).

Zobaczyć Wszechświat i Długość fali

Długość fizyczna

Długość fizyczna – miara fizyczna odległości pomiędzy dwoma punktami, liczona zgodnie z metrykąeuklidesową(zwykłym sposobem mierzenia odległości), albo w linii prostej (np. długość fali – odległość między jej dwoma węzłami) albo po krzywej (np. długość drogi przebytej przez ciało).

Zobaczyć Wszechświat i Długość fizyczna

De rerum natura

''De rerum natura'', 1570 papieża Sykstusa IV. De rerum natura (łac. „O naturze rzeczy”) – poemat z I wieku p.n.e., napisany heksametrem przez rzymskiego filozofa i poetę Lukrecjusza.

Zobaczyć Wszechświat i De rerum natura

Demokryt

Demokryt z Abdery (gr. Demokritos ho Abderites, dosł. Demokryt Abderyta, ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. 370 p.n.e.Imię to znaczy „sędzia ludu” od δῆμος „lud” i κριτής „sędzia”) – myśliciel i podróżnik, uczeń Leucypa, naukowiec, znany jako „śmiejący się filozof”.

Zobaczyć Wszechświat i Demokryt

Deuter

Deuter (D) – stabilny izotop wodoru występujący naturalnie.

Zobaczyć Wszechświat i Deuter

Dlaczego istnieje raczej coś niż nic

Oś czasu Wszechświata Dlaczego istnieje raczej coś niż nic?, Dlaczego w ogóle coś jest?, pytanie Leibniza – jeden z podstawowych problemów metafizycznych.

Zobaczyć Wszechświat i Dlaczego istnieje raczej coś niż nic

Droga Mleczna

Droga Mleczna – galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in.

Zobaczyć Wszechświat i Droga Mleczna

Druga zasada termodynamiki

Druga zasada termodynamiki – podstawowe prawo termodynamiki określające nieodwracalność niektórych procesów makroskopowych przebiegających ze skończonąprędkością.

Zobaczyć Wszechświat i Druga zasada termodynamiki

Dualizm korpuskularno-falowy

Dualizm korpuskularno-falowy – cecha obiektów kwantowych (np. fotonów czy elektronów) polegająca na przejawianiu, w zależności od sytuacji, właściwości falowych (dyfrakcja, interferencja) lub korpuskularnych (dobrze określona lokalizacja, pęd).

Zobaczyć Wszechświat i Dualizm korpuskularno-falowy

Dylatacja czasu

transformacji Lorentza. Dylatacja czasu – zjawisko różnic w pomiarze czasu dokonywanym równolegle w dwóch różnych układach odniesienia, z których jeden przemieszcza się względem drugiego.

Zobaczyć Wszechświat i Dylatacja czasu

Edmond Halley

Popiersie Halleya (Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich) Edmond Halley (imię zapisywane także jako Edmund; ur. w Haggerston, Shoreditch koło Londynu, zm. w Greenwich) – angielski astronom i matematyk.

Zobaczyć Wszechświat i Edmond Halley

Ekstrapolacja

* ekstrapolacja w matematyce.

Zobaczyć Wszechświat i Ekstrapolacja

Ekstrapolacja (matematyka)

Przykład problemu ekstrapolacji. Wartość w niebieskim polu, dla x.

Zobaczyć Wszechświat i Ekstrapolacja (matematyka)

Elektrodynamika klasyczna

Elektrodynamika klasyczna – dział fizyki zajmujący się własnościami i oddziaływaniem obiektów naładowanych, oraz opisem towarzyszących temu zjawisk, z pominięciem efektów kwantowych.

Zobaczyć Wszechświat i Elektrodynamika klasyczna

Elektron

Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.

Zobaczyć Wszechświat i Elektron

Empedokles

Empedokles z Akragas (gr. Empedokles ho Akragantinos, ur. ok. 494, zm. ok. 434 p.n.e.) – starogrecki uczony: uzdrowiciel, filozof, poeta i polityk.

Zobaczyć Wszechświat i Empedokles

Empiryzm

Empiryzm (od empeiría – „doświadczenie”) – kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem ludzkiego poznania sąwyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, natomiast wszelkie idee, teorie itp.

Zobaczyć Wszechświat i Empiryzm

Energia (fizyka)

Uderzenie pioruna jest przykładem przemian energii kuli plazmowej Energia (gr. ενεργεια energeia od ἔργον ergon „praca”) – skalarna wielkość fizyczna charakteryzująca stan układu fizycznego (materii)Leksykon naukowo-techniczny WNT 1984 s.

Zobaczyć Wszechświat i Energia (fizyka)

Energia punktu zerowego

Energia punktu zerowego – w mechanice kwantowej najniższa możliwa energia jakąmoże przyjąć układ kwantowy.

Zobaczyć Wszechświat i Energia punktu zerowego

Era hadronowa

Era hadronowa – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenia początkowej fazy rozwoju Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Era hadronowa

Era kwarkowa

Era kwarkowa – okres w ewolucji wczesnego Wszechświata, gdy podstawowe oddziaływania: grawitacji, elektromagnetyzmu, oddziaływań silnych i słabych uzyskały dzisiejsząpostać, ale temperatura Wszechświata była nadal zbyt wysoka, aby umożliwić połączenie kwarków w hadrony.

Zobaczyć Wszechświat i Era kwarkowa

Era leptonowa

Era leptonowa – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenia jednej z początkowych faz rozwoju Wszechświata, następująca po erze hadronowej, a przed erąpromieniowania.

Zobaczyć Wszechświat i Era leptonowa

Era materii

Era materii – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenie fazy rozwoju Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Era materii

Era Plancka

Era Plancka – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenia fazy rozwoju wczesnego Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Era Plancka

Era promieniowania

Era promieniowania – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenia początkowej fazy rozwoju Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Era promieniowania

Era rejonizacji

Schemat ewolucji Wszechświata i ery rejonizacji na skali czasu Galaktyki w okresie rejonizacji (symulacja) Era rejonizacji – okres ewolucji Wszechświata, w którym rozproszony w przestrzeni kosmicznej wodór został ponownie zjonizowany przez promieniowanie jonizujące.

Zobaczyć Wszechświat i Era rejonizacji

Eter (filozofia)

Eter (aithḗr) – w filozofii przyrody jeden z żywiołów, podstawowych elementów świata materialnego.

Zobaczyć Wszechświat i Eter (filozofia)

Eter (fizyka)

Wyobrażenie wiatru eteru Eter (aithḗr) – historyczna, odrzucona współczesnąnaukąteza o ośrodku, w którym rozchodziły się fale elektromagnetyczne w tym światło.

Zobaczyć Wszechświat i Eter (fizyka)

Eudoksos z Knidos

Eudoksos z Knidos gr. Eudoksos ho Knidios (ur. ok. 408 p.n.e. w Knidos, zm. ok. 355 p.n.e. tamże) – grecki uczony: matematyk, astronom, geograf i filozof pochodzący z Karii (w późniejszej Azji Mniejszej).

Zobaczyć Wszechświat i Eudoksos z Knidos

Europa

Europa Mapa polityczna Europy Europa – część świata leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.

Zobaczyć Wszechświat i Europa

Fałszywa próżnia

Fałszywa próżnia (ang. false vacuum) – metastabilny obszar przestrzeni, wykazujący własności stanu próżni, ale niestabilny z uwagi na możliwość tunelowania do stanu o niższej energii.

Zobaczyć Wszechświat i Fałszywa próżnia

Fala

Fale na wodzie po stuknięciu w powierzchnię wody patyczkiem Animacja fal na wodzie Fala morska Fala – zaburzenie rozprzestrzeniające się w ośrodku lub przestrzeni.

Zobaczyć Wszechświat i Fala

Falsyfikacja

Falsyfikacja (łac. falsum – fałsz) – odmiana jednego z rozumowań zwanego sprawdzaniem.

Zobaczyć Wszechświat i Falsyfikacja

Fantastyka naukowa

H.G. Wellsa „Z Berlina do Nowego Jorku w mniej niż godzinę!” – okładka magazynu ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie sci-fi, s.f. lub SF) – gatunek literacki, filmowy oraz gier komputerowych o fabule osnutej na przewidywanych osiągnięciach nauki i techniki oraz ukazującej ich wpływ na życie jednostki lub społeczeństwa.

Zobaczyć Wszechświat i Fantastyka naukowa

Fermiony

Fermiony (ang. fermion, od nazwiska włoskiego fizyka Enrico Fermiego) – cząstki posiadające niecałkowity spin wyrażony w jednostkach \hbar.

Zobaczyć Wszechświat i Fermiony

Filozofia

Herrada z Landsbergu, ''Hortus deliciarum'', ''Philosophia et septem artes liberales'' Rembrandt, ''Medytujący filozof'', 1632 Auguste Rodin, ''Myśliciel'', 1902 Filozofia (od: – „miły, ukochany” i – „mądrość”, tłumaczone jako „umiłowanie mądrości”) – różnie definiowany element kultury umysłowej.

Zobaczyć Wszechświat i Filozofia

Filozofia średniowieczna

Herrady z Landsbergu Zachodnioeuropejska filozofia średniowieczna – okres w historii filozofii obejmujący różne nurty filozoficzne rozwijane w średniowieczu na obszarze zachodniego chrześcijaństwa.

Zobaczyć Wszechświat i Filozofia średniowieczna

Filozofia indyjska

Mapa Indii Filozofia indyjska – filozofia uprawiana na subkontynencie indyjskim oraz na obszarach, w których zaznaczyły się indyjskie wpływy kulturowe (jak Azja Środkowa, Tybet, Indonezja, Indochiny).

Zobaczyć Wszechświat i Filozofia indyjska

Filozofia przedsokratejska

Filozofia przedsokratejska – okres w filozofii starożytnej przed wystąpieniem Sokratesa, obejmujący filozofów przyrody i często ujmowanych w osobnąkategorię sofistów.

Zobaczyć Wszechświat i Filozofia przedsokratejska

Filozofia przyrody

Bardzo bogatych godzinek księcia de Berry'', ok. 1410) Filozofia przyrody – dział filozofii zajmujący się refleksjąnad naturą, wiedząna jej temat oraz stosunkiem do niej człowieka.

Zobaczyć Wszechświat i Filozofia przyrody

Fizyka

400px Krakowie Fizyka (z, physis – „natura”) – podstawowa nauka przyrodnicza badająca najbardziej fundamentalne i uniwersalne właściwości materii i energii, ich przemiany oraz oddziaływania między nimi.

Zobaczyć Wszechświat i Fizyka

Fizyka atomowa

Fizyka atomowa – dział fizyki zajmujący się stanami elektronowymi w atomie, a więc wszystkim co określa własności chemiczne ciał.

Zobaczyć Wszechświat i Fizyka atomowa

Fizyka cząstek elementarnych

Fizyka cząstek elementarnych, fizyka wielkich energii, fizyka wysokich energii – dział fizyki, którego celem jest badanie cząstek elementarnych (subatomowych) oraz zachodzących między nimi oddziaływań.

Zobaczyć Wszechświat i Fizyka cząstek elementarnych

Fizyka jądrowa

rozpadu promieniotwórczego zaobserwowany przez A.H. Becquerela pod koniec XIX wieku Tabela nuklidów przedstawiająca ich stabilność broni termojądrowej Fizyka jądrowa – dział fizyki badający jądra atomowe – ich budowę i przemiany zwane jądrowymi reakcjami lub procesami.

Zobaczyć Wszechświat i Fizyka jądrowa

Fizyka materii skondensowanej

Fizyka materii skondensowanej – dział fizyki zajmujący się makroskopowymi własnościami fizycznymi materii.

Zobaczyć Wszechświat i Fizyka materii skondensowanej

Fizyka teoretyczna

Fizyka teoretyczna – sposób uprawiania fizyki polegający na matematycznym opisie praw przyrody, tworzeniu i rozwijaniu teorii, z których wnioski mogąbyć sprawdzone doświadczalnie.

Zobaczyć Wszechświat i Fizyka teoretyczna

Fizykalizm

Fizykalizm – pogląd filozoficzny, według którego wszystkie pojęcia naukowe sprowadzająsię do tych fizyki.

Zobaczyć Wszechświat i Fizykalizm

Foton

Foton (gr. φῶς – światło, w dopełniaczu – φωτός, nazwa stworzona przez Gilberta N. Lewisa) – cząstka elementarna z grupy bozonów, będąca nośnikiem oddziaływań elektromagnetycznych (bozon cechowania).

Zobaczyć Wszechświat i Foton

Gaja (mitologia)

Gaja (gr. Gaía, Gḗ ‘Ziemia’,, Terra) – w mitologii greckiej Ziemia-Matka.

Zobaczyć Wszechświat i Gaja (mitologia)

Galaktyka

Galaktyka Czarne Oko Galaktyka karłowata Galaktyka (z gr. γάλα, gála – mleko) – duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii.

Zobaczyć Wszechświat i Galaktyka

Galaktyka karłowata

HST) Galaktyka karłowata – mała galaktyka zawierająca, zazwyczaj, od miliona do kilku miliardów gwiazd.

Zobaczyć Wszechświat i Galaktyka karłowata

Gaz

Gaz – stan skupienia materii, w którym ciało fizyczne łatwo zmienia kształt i zajmuje całądostępnąmu przestrzeń.

Zobaczyć Wszechświat i Gaz

Gęstość

Gęstość, masa właściwa – stosunek masy pewnej ilości substancji do zajmowanej przez niąobjętości.

Zobaczyć Wszechświat i Gęstość

Gęstość krytyczna (kosmologia)

Gęstość krytyczna – taka średnia gęstość materii nierelatywistycznej, jakąmiałby Wszechświat o zerowej krzywiźnie i płaskiej geometrii przestrzeni (zawierający wyłącznie materię nierelatywistyczną– model Einsteina-de Sittera).

Zobaczyć Wszechświat i Gęstość krytyczna (kosmologia)

Geometria

teorii strun stereometrii, udowodnione najpóźniej przez Teajteta (IV w. p.n.e.) płaszczyzny hiperbolicznej za pomocąsiedmiokątów foremnych – użyty tu model to dysk Poincarégo Geometria (gr. γεωμετρία; geo – ziemia, metria – miara) – jedna z głównych dziedzin matematyki; tradycyjnie i nieformalnie definiowana jako nauka o przestrzeni i jej podzbiorach zwanych figuramiGeometria, Encyklopedia Popularna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986,, s.

Zobaczyć Wszechświat i Geometria

Geometria euklidesowa

Szkoła Euklidesa w Atenach(Obraz Raffaello Sanzio, 1509) Strona z dzieła ''Elementy'' Geometria euklidesowa – klasyczna odmiana geometrii opisana po raz pierwszy przez Euklidesa w dziele Elementy (z IV w. p.n.e.). Zebrał on całąówczesnąwiedzę matematycznąznanąGrekom, dziś jego dzieło przedstawia się jako pierwsząznanąaksjomatyzację w historii matematyki.

Zobaczyć Wszechświat i Geometria euklidesowa

Geometria nieeuklidesowa

proste równoległe w różnych geometriach. Płaszczyzna, punkt, prosta, kąt w ujęciu geometrii euklidesowej, sferycznej, hiperbolicznej Geometria nieeuklidesowa – geometria, która nie spełnia co najmniej jednego z aksjomatów geometrii euklidesowej.

Zobaczyć Wszechświat i Geometria nieeuklidesowa

Geometria różniczkowa

Geometria różniczkowa – dziedzina geometrii, badająca krzywe, powierzchnie i ich wielowymiarowe uogólnienia zwane hiperpowierzchniami i rozmaitościami, opierając się na geometrii analitycznej, szeroko stosując metody analizy matematycznej, głównie rachunku różniczkowego.

Zobaczyć Wszechświat i Geometria różniczkowa

Giordano Bruno

Giordano Bruno (właśc. Philippo Bruno, ur. w styczniu 1548 w Noli, zm. 17 lutego 1600 w Rzymie) – włoski filozof, teolog, poeta i przejściowo duchowny katolicki z zakonu dominikanów (1565/6–1579); renesansowy humanista, filozof hermetyczny.

Zobaczyć Wszechświat i Giordano Bruno

Gluon

diagramach Feynmana Pętla gluonowa Gluon (z, klej) – bezmasowa cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach silnych (bozon pośredniczący).

Zobaczyć Wszechświat i Gluon

Gorąca ciemna materia

Gorąca ciemna materia – rodzaj ciemnej materii.

Zobaczyć Wszechświat i Gorąca ciemna materia

Gottfried Wilhelm Leibniz

Gottfried Wilhelm Leibniz, znany także pod nazwiskiem Leibnitz (ur. w Lipsku, zm. 14 listopada 1716 w Hanowerze) – niemiecki polihistor: prawnik, dyplomata, historyk i bibliotekarz, zajmujący się też filozofią, matematyką, fizykąteoretycznąi inżynieriąmechaniczną; doktor prawa i filozofii, przez większość kariery zatrudniony na dworze Księstwa Hanoweru.

Zobaczyć Wszechświat i Gottfried Wilhelm Leibniz

Gram

Gram, oznaczenie g – jednostka masy, jednostka podstawowa w układzie jednostek miar CGS (Centymetr Gram Sekunda).

Zobaczyć Wszechświat i Gram

Grawitacja

Upuszczenie młotka i piór: astronauta David Scott (z misji Apollo 15) na Księżycu przedstawiający legendarny eksperyment Galileusza Grawitacja, ciążenie powszechne – zjawisko fizyczne polegające na wzajemnym przyciąganiu się wszystkich ciał – wszelkich mas i innych postaci energii.

Zobaczyć Wszechświat i Grawitacja

Grawitacja kwantowa

Grawitacja kwantowa – grawitacja opisana z zastosowaniem formalizmu mechaniki kwantowej.

Zobaczyć Wszechświat i Grawitacja kwantowa

Grawiton

Diagram oddziaływań cząstek elementarnych, zawierający hipotetyczny grawiton (oznaczony symbolem G) Grawiton – hipotetyczna cząstka elementarna, która nie ma masy ani ładunku elektrycznego i przenosi oddziaływanie grawitacyjne.

Zobaczyć Wszechświat i Grawiton

Gromada galaktyk

Klasyfikacja gromad galaktyk Gromada galaktyk Abell S0740 Gromada galaktyk Abell 520 (kolor niebieski – ciemna materia, kolor różowy – gorący gazGovert Schilling, ''Ciemne sprawki'', w: Świat Nauki nr 1 (197) styczeń 2008, s. 12-13.) Gromada galaktyk – skupisko od kilkudziesięciu do kilku tysięcy galaktyk tworzących układ związany grawitacyjnie.

Zobaczyć Wszechświat i Gromada galaktyk

Grupa Lokalna Galaktyk

Mapa Grupy Lokalnej Grupa Lokalna Galaktyk (lub po prostu Grupa Lokalna, Układ Lokalny; ang. Local Group) – grupa kilkudziesięciu galaktyk (co najmniej 54), do której należy również nasza Galaktyka – Droga Mleczna.

Zobaczyć Wszechświat i Grupa Lokalna Galaktyk

Grupa SU(2)

Grupa SU(2), czyli specjalna grupa unitarna rzędu 2 – grupa macierzy unitarnych o wyznaczniku równym 1.

Zobaczyć Wszechświat i Grupa SU(2)

Gwiazda

ultrafiolecie Drogi Mlecznej. Gwiazda – kuliste ciało niebieskie, stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii.

Zobaczyć Wszechświat i Gwiazda

Gwiazdy stałe

Obracającąsię Ziemię otacza sfera niebieska, na której znajdująsię gwiazdy stałe Gwiazdy stałe (łac. stellae fixae) – historyczna nazwa obiektów niebieskich, które dla ziemskiego obserwatora, nie wyposażonego w przyrządy astronomiczne, nie zmieniająswego położenia względem siebie, tworząc m.in.

Zobaczyć Wszechświat i Gwiazdy stałe

Hadrony

Hadrony (z gr. ἁδρός silny) – grupa silnie oddziałujących cząstek subatomowych złożonych z kwarków bądź gluonów.

Zobaczyć Wszechświat i Hadrony

Hadrony egzotyczne

Hadrony egzotyczne – grupa hadronów, czyli cząstek oddziałujących silnie, które nie sąmezonami złożonymi z pary kwark-antykwark, ani barionami złożonymi z trzech kwarków.

Zobaczyć Wszechświat i Hadrony egzotyczne

Hekatajos z Miletu

Hekatajos, wł.

Zobaczyć Wszechświat i Hekatajos z Miletu

Hel (pierwiastek)

Hel (He) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 2, z grupy helowców (gazów szlachetnych) w układzie okresowym.

Zobaczyć Wszechświat i Hel (pierwiastek)

Heliocentryzm

Heliocentryzm, grafika z dzieła ''Harmonia Macrocosmica'' (1660) Heliocentryzm, kopernikanizm (gr. ἡλιος hēlios – słońce, κέντρον kentron – centrum) – teoria budowy Układu Słonecznego, w której Słońce jest jego środkiem, a wszystkie planety – łącznie z Ziemią– je obiegają.

Zobaczyć Wszechświat i Heliocentryzm

Heraklit

Heraklit z Efezu (Herakleitos ho Ephesios), (ur. ok. 540 p.n.e., zm. ok. 480 p.n.e.) – presokratyczny filozof grecki, zaliczany do jońskich filozofów przyrody, urodzony w mieście Efez, w Jonii, u wybrzeży Azji Mniejszej.

Zobaczyć Wszechświat i Heraklit

Hierarchia

Hierarchia (z gr. „urząd najwyższego kapłana”).

Zobaczyć Wszechświat i Hierarchia

Hipoteza

Hipoteza (gr. ὑπόθεσις hypóthesis – przypuszczenie) – zdanie, które podlega konfirmacji lub falsyfikacji.

Zobaczyć Wszechświat i Hipoteza

Hipoteza rzadkiej Ziemi

Czy planety przyjazne życiu, takie jak Ziemia, sąbardzo rzadkie? Hipoteza jedynej (rzadkiej) Ziemi (ang. Rare Earth hypothesis) – hipoteza, według której Ziemia i jej otoczenie mająnieprawdopodobnie szczęśliwie dobranąkombinację parametrów astrofizycznych i geologicznych sprzyjającąpowstaniu złożonego wielokomórkowego życia.

Zobaczyć Wszechświat i Hipoteza rzadkiej Ziemi

Horyzont cząstek

Horyzont cząstek – największa odległość, z której cząstki (o masie spoczynkowej dodatniej lub zerowej) mogłyby przemieścić się do obserwatora w wieku Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Horyzont cząstek

Immanuel Kant

Immanuel Kant (ur. 22 kwietnia 1724 w Królewcu, zm. 12 lutego 1804 tamże) – niemiecki filozof, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu.

Zobaczyć Wszechświat i Immanuel Kant

Implozja (fizyka)

Schemat eksplozji (na górze) i implozji (na dole) Implozja (łac. im- 'w, do, ku' i (ex)plosio) – przeciwieństwo eksplozji ze względu na kierunek wybuchu, nagłe zapadanie się materii w zamkniętym obszarze (w szczególności, zapadanie się ścianek naczynia) pod wpływem panującego w nim podciśnienia.

Zobaczyć Wszechświat i Implozja (fizyka)

Inflacja kosmologiczna

Schemat ewolucji Wszechświata1) Wielki Wybuch, 2) epoka inflacji, 3) pierwotna nukleosynteza, 4) formowanie się galaktyk Inflacja kosmologiczna – hipoteza kosmologiczna zaproponowana przez Alana Gutha (1981).

Zobaczyć Wszechświat i Inflacja kosmologiczna

Interpretacja

* interpretacja (informatyka).

Zobaczyć Wszechświat i Interpretacja

Interwał czasoprzestrzenny

Interwał czasoprzestrzenny – uogólnienie pojęcia odległości na czterowymiarowączasoprzestrzeń.

Zobaczyć Wszechświat i Interwał czasoprzestrzenny

Isaac Newton

Isaac Newton, Izaak Newton (ur. w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. w Kensington) – angielski uczony: fizyk, astronom, matematyk, filozof, alchemik, biblista i historyk oraz urzędnik państwowy.

Zobaczyć Wszechświat i Isaac Newton

Islam

Arabii Saudyjskiej i Afganistanu. pielgrzymek. Islam (al-islām – poddanie się woli Boga), mahometanizm – religia monoteistyczna, na początku XXI wieku druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwieW 2010 roku Pew Research Center oceniło liczbę muzułmanów na 1,57 miliarda, to jest 23% ludzkości.

Zobaczyć Wszechświat i Islam

Izotropowość

Izotropowość, izotropia (gr. isos 'równy, jednakowy'; trópos 'zwrot, obrót') – niezależność od kierunku, przeciwieństwo anizotropii.

Zobaczyć Wszechświat i Izotropowość

Jahwe

Jahwe (JHWH) – Bóg czczony w judaizmie i chrześcijaństwie, uważany za Istotę Najwyższą, pojmowany na sposób monoteistyczny.

Zobaczyć Wszechświat i Jahwe

Jądro atomowe

Atom helu (zacieniowany obszar) i jego jądro (powiększenie), czerwone – protony, błękitne – neutrony. Jądro atomowe – centralna część atomu składająca się z protonów i neutronów, powiązanych siłami jądrowymi, stanowiąca niewielkączęść objętości całego atomu, skupiona jest w nim prawie cała masa.

Zobaczyć Wszechświat i Jądro atomowe

Język starofrancuski

Faksymile przysięgi strasburskiej – przykład języka starofrancuskiego Język starofrancuski – grupa poddialektów romańskich z rodziny langues d’oïl, używanych od ok.

Zobaczyć Wszechświat i Język starofrancuski

Jednorodność (fizyka)

Jednorodność – wykazywanie jednakowych właściwości (rozszerzalność termiczna, przewodnictwo elektryczne, współczynnik załamania światła, szybkość wzrostu i rozpuszczania) w każdym małym obszarze objętości danej substancji w skali makroskopowej.

Zobaczyć Wszechświat i Jednorodność (fizyka)

Jednorodność (kosmologia)

Jednorodność – zasada mówiąca, że przestrzeń i rozłożenie w niej materii sąjednorodne, co oznacza, że żaden punkt nie jest wyróżniony.

Zobaczyć Wszechświat i Jednorodność (kosmologia)

Johannes Kepler

Johannes Kepler (ur. 27 grudnia 1571 w Weil der Stadt, zm. 15 listopada 1630 w Ratyzbonie) – niemiecki astronom, astrolog i matematyk, jedna z czołowych postaci rewolucji naukowej w XVII wieku.

Zobaczyć Wszechświat i Johannes Kepler

Jon

potencjałem elektrycznym: im intensywniejszy kolor, tym większy potencjał ujemny Jon (ze ion „idące, biegnące ”) – atom lub grupa atomów połączonych wiązaniami chemicznymi, która ma niedomiar lub nadmiar elektronów w stosunku do protonów.

Zobaczyć Wszechświat i Jon

Judaizm

data.

Zobaczyć Wszechświat i Judaizm

Kalendarz Kosmiczny

Kalendarz Kosmiczny – metoda wizualizacji chronologii wszechświata, skalowania jego obecnego wieku (13,8 miliarda lat) do jednego roku, aby użyć go do celów pedagogicznych w popularyzacji nauki lub nauczaniu o niej, a także uświadomienia sobie ogromnych różnic czasu między kolejnymi wydarzeniami.

Zobaczyć Wszechświat i Kalendarz Kosmiczny

Kalevala

pol. „Obrona Sampo”; mal. Akseli Gallen-Kallela) Jerzego Litwiniuka w polskim tłumaczeniu ''Kalevali'' Kalevala, Kalewala (dosł. „Kraina Kalevy”, ważnego mitycznego bohatera Finów, Estończyków, Karelów i innych ludów bałtycko-fińskich) – poemat epicki składający się z pieśni ludowych (tzw.

Zobaczyć Wszechświat i Kalevala

Kalpa

Mahajuga w hinduizmie Kalpa (sanskryt), eon – określenie bardzo długich okresów w historii świata w hinduizmie i buddyzmie.

Zobaczyć Wszechświat i Kalpa

Kanada (filozof)

Maharishi Kanada Kanada (sanskryt: कणाद Kaṇāda Kāśyapa) – filozof indyjski, żył prawdopodobnie w VI wieku p.n.e. Jeden z twórców systemu filozoficznego wajśeszika, autor Wajśeszikasutry.

Zobaczyć Wszechświat i Kanada (filozof)

Kelwin

150px Kelwin – jednostka temperatury w układzie SI, oznaczana symbolem K. Nazwa pochodzi od brytyjskiego fizyka Williama Thomsona, lorda Kelvina.

Zobaczyć Wszechświat i Kelwin

Klaudiusz Ptolemeusz

Andreasa Cellariusa Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Klaudiusz Ptolemeusz (także: Ptolemeusz Klaudiusz, Ptolemeusz, Aleksandryjczyk) (łac. Claudius Ptolemaeus, Klaudios Ptolemaios; ur.

Zobaczyć Wszechświat i Klaudiusz Ptolemeusz

Kondensat Bosego-Einsteina

pędu (prędkości) musi być odpowiednio większy, aby ich iloczyn był większy niż stała Plancka Kondensacja Bosego-Einsteina – efekt kwantowy zachodzący w układach podległych rozkładowi Bosego-Einsteina.

Zobaczyć Wszechświat i Kondensat Bosego-Einsteina

Kondensat fermionów

Kondensat fermionów to twór teoretyczny, zaproponowany przez Enrico Fermiego, nazywany na jego cześć czasami ciecząFermiego.

Zobaczyć Wszechświat i Kondensat fermionów

Kontrakcja (fonetyka)

Kontrakcja – ściągnięcie dwóch samogłosek (sąsiadujących lub rozdzielonych spółgłoską) w jedną.

Zobaczyć Wszechświat i Kontrakcja (fonetyka)

Kosmiczny Teleskop Hubble’a

Atlantis po ostatniej misji serwisowej STS-125, w 2009 roku. Discovery. Zdjęcie wykonano podczas drugiej misji serwisowej STS-82, w 1997. Budowa teleskopu Hubble’a Kosmiczny Teleskop Hubble’a, HST (od), teleskop Hubble’a – teleskop kosmiczny poruszający się po niskiej orbicie okołoziemskiej, nazwany na cześć amerykańskiego astronoma Edwina Hubble’a.

Zobaczyć Wszechświat i Kosmiczny Teleskop Hubble’a

Kosmita

Wyobrażenie kosmity z 1793 roku. Ilustracja z książki ''Przygody barona Münchhausena'', przedstawiająca istotę z Syriusza Kosmita, obcy – hipotetyczny przedstawiciel inteligentnej formy życia pozaziemskiego.

Zobaczyć Wszechświat i Kosmita

Kosmogonia

Kosmogonia, z gr. κόσμος, kósmos (wszechświat, także ład, porządek) oraz gónos (pochodzenie) – całość wyobrażeń o pochodzeniu świata dla danej religii lub systemu filozoficznego oraz dział astronomii, który zajmuje się geneząi ewolucjąciał niebieskich, przeważnie tych z Układu Słonecznego.

Zobaczyć Wszechświat i Kosmogonia

Kosmologia

Kosmologia (z gr. kósmos: porządek, wszechświat oraz lógos: słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn.

Zobaczyć Wszechświat i Kosmologia

Kosmologia fizyczna

Kosmologia fizyczna (kosmologia relatywistyczna, kosmologia przyrodnicza, fizyka Wszechświata) – dziedzina nauk fizycznych, zajmująca się badaniem i opisywaniem Wszechświata w wielkich skalach, jego powstania, ewolucji do stanu obecnego oraz przyszłości.

Zobaczyć Wszechświat i Kosmologia fizyczna

Kosmologia obserwacyjna

Kosmologia obserwacyjna – dział astronomii, a dokładnie astrofizyki, zajmujący się badaniem Wszechświata, jego kształtu i ewolucji (do największej możliwej skali, po horyzont cząstek).

Zobaczyć Wszechświat i Kosmologia obserwacyjna

Kosmonauta

Jurij Gagarin, pierwszy kosmonauta (1961) Astronauta Bruce McCandless podczas spaceru kosmicznego, 11 lutego 1984 Kosmonauta, także astronauta oraz tajkonauta (z gr. - żeglarz) – osoba wyszkolona, wyposażona i odbywająca loty kosmiczne poza strefę bezpośredniego oddziaływania Ziemi w specjalnie przeznaczonym do tego pojeździe.

Zobaczyć Wszechświat i Kosmonauta

Krzywizna czasoprzestrzeni

Krzywizna czasoprzestrzeni − w ogólnej teorii względności własność czasoprzestrzeni wyrażona w równaniu pola za pomocątensora Einsteina.

Zobaczyć Wszechświat i Krzywizna czasoprzestrzeni

Krzywizna krzywej

Krzywiznę krzywej płaskiej definiuje się jako: Natomiast krzywiznę ze znakiem: gdzie \Delta\varphi jest kątem pomiędzy stycznymi do krzywej na końcach łuku, a \Delta S długościątego łuku.

Zobaczyć Wszechświat i Krzywizna krzywej

Kształt Wszechświata

Kształt Wszechświata – jeden z zakresów zainteresowania kosmologii.

Zobaczyć Wszechświat i Kształt Wszechświata

Kwant

Kwant – najmniejsza porcja, jakąmoże mieć lub o jakąmoże zmienić się dana wielkość fizyczna w pojedynczym zdarzeniu; np.

Zobaczyć Wszechświat i Kwant

Kwantowa teoria pola

Teorie pól kwantowych (ang. Quantum Field Theory, QFT) – współczesne teorie fizyczne tłumaczące oddziaływania podstawowe.

Zobaczyć Wszechświat i Kwantowa teoria pola

Kwark

Kwark – cząstka elementarna, fermion mający ładunek kolorowy (czyli podlegający oddziaływaniom silnym).

Zobaczyć Wszechświat i Kwark

Kwark dolny

Kwark dolny (ang. down, oznaczenie d) – jeden z kwarków, cząstka będąca podstawowym budulcem materii.

Zobaczyć Wszechświat i Kwark dolny

Kwark górny

Kwark górny (ang. up, oznaczenie u) – jeden z kwarków, cząstka będąca podstawowym budulcem materii.

Zobaczyć Wszechświat i Kwark górny

Kwark t

Kwark t (ang. top, true), kwark wysoki, kwark prawdziwy (w literaturze popularnonaukowej), inaczej zwany szczytowym lub wierzchnim – kwark należący do trzeciej generacji cząstek elementarnych.

Zobaczyć Wszechświat i Kwark t

Kwazar

Galaktyka NGC 4319 z kwazarem Markarian 205 (w prawym górnym rogu) Kwazar (z lub też, dosłownie „obiekt gwiazdopodobny emitujący fale radiowe”) – zwarte źródło ciągłego promieniowania elektromagnetycznego o ogromnej mocy, pozornie przypominające gwiazdę.

Zobaczyć Wszechświat i Kwazar

Kwintesencja (fizyka)

Kwintesencja (łac. quinta essentia, „piąty żywioł, piąta esencja”) – hipotetyczna forma ciemnej energii, postulowanej jako czynnik wyjaśniający obserwowane przyspieszanie ekspansji Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Kwintesencja (fizyka)

Laniakea

Supergromadę w Pawiu-Indianinie (Pavo-Indus Supercluster) Widzialnym Wszechświecie Laniakea (Supergromada Laniakea) – supergromada galaktyk o średnicy około 500 milionów lat świetlnych (ok. 160 Mpc), zawierająca około stu tysięcy galaktyk o łącznej masie ok.

Zobaczyć Wszechświat i Laniakea

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki

Alfred Nobel Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki – osoby, które za swój wkład w rozwój fizyki zostały wyróżnione przez KrólewskąSzwedzkąAkademię Nauk NagrodąNobla.

Zobaczyć Wszechświat i Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki

Lód

Lód – stan stały wody; minerał z gromady tlenków o wzorze chemicznym H2O.

Zobaczyć Wszechświat i Lód

Lepton (mechanika kwantowa)

Leptony (z – lekki, drobny, cienki) − grupa 12 cząstek elementarnych (6 cząstek i 6 antycząstek), należących do grupy fermionów fundamentalnych, razem z kwarkami.

Zobaczyć Wszechświat i Lepton (mechanika kwantowa)

Leukippos

Leukippos z Miletu (mal. Luca Giordano, ok. 1652) Leukippos z Miletu (LeukipposImię to pochodzi od wyrazów λευκός ίππος (leukos hippos), co dosłownie oznacza „biały koń”.) – filozof grecki z V w. p.n.e., uznawany za twórcę atomizmu – teorii budowy materii, głoszącej, że jest ona zbudowana z małych, niepodzielnych, niezmiennych i nieprzenikliwych cząstek (atomów), otoczonych próżniąi różniących się między sobąkształtem, położeniem i porządkiem.

Zobaczyć Wszechświat i Leukippos

LHCb

Logo projektu LHCb – jeden z siedmiu eksperymentów używających detektorów cząstek elementarnych do gromadzenia danych w Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC) w CERN.

Zobaczyć Wszechświat i LHCb

Liczba

Liczby algebraiczne. Liczba – pojęcie abstrakcyjne, jedno z najczęściej używanych w matematyce.

Zobaczyć Wszechświat i Liczba

Linie spektralne

Widmo ciągłe Linie emisyjne Linie absorpcyjne Linia spektralna – ciemna lub jasna linia w jednolitym, ciągłym widmie, powstającąwskutek nadmiaru lub deficytu fotonów (w porównaniu z pobliskimi częstotliwościami) w wąskim zakresie częstotliwości.

Zobaczyć Wszechświat i Linie spektralne

Lit

Lit (Li, z ‛skała’) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 3.

Zobaczyć Wszechświat i Lit

Lot kosmiczny

Ziemi Lot kosmiczny – zastosowanie techniki kosmicznej, w celu wyniesienia statku kosmicznego w i poprzez przestrzeń kosmiczną.

Zobaczyć Wszechświat i Lot kosmiczny

Lukrecjusz

Portret imaginacyjny Lukrecjusza dłuta nieznanego włoskiego artysty (ok. 1860) ''De rerum natura'', 1570 Lukrecjusz, łac.

Zobaczyć Wszechświat i Lukrecjusz

Mahawisznu

Anata-Szesza Mahawisznu – pierwsza inkarnacja Wisznu.

Zobaczyć Wszechświat i Mahawisznu

Masa (fizyka)

Masa – jedna z podstawowych wielkości fizycznych określająca bezwładność (masa bezwładna) i oddziaływanie grawitacyjne (masa grawitacyjna) obiektów fizycznych.

Zobaczyć Wszechświat i Masa (fizyka)

Masa relatywistyczna

Masa relatywistyczna – wielkość fizyczna wprowadzana w niektórych ujęciach szczególnej teorii względności; jest tożsama, z dokładnościądo czynnika (czyli ze współczynnikiem proporcjonalności) c−1, z zerową(czasową) składowączterowektora energii-pędu (czteropędu) danego obiektu fizycznego.

Zobaczyć Wszechświat i Masa relatywistyczna

Masa spoczynkowa

Masa spoczynkowa (in. masa niezmiennicza lub po prostu masa) – wielkość fizyczna w fizyce relatywistycznej, charakteryzująca ciało bądź układ ciał, która nie zależy od układu odniesienia.

Zobaczyć Wszechświat i Masa spoczynkowa

Massachusetts Institute of Technology

Massachusetts Institute of Technology, skrótowiec: MIT – amerykańska uczelnia niepubliczna, politechnika o statusie uniwersyteckim, założona w 1861 w Cambridge w stanie Massachusetts.

Zobaczyć Wszechświat i Massachusetts Institute of Technology

Matematyka

Rafaela Santiego (XVI wiek); cyrkiel trzyma Euklides, grecki matematyk z III wieku p.n.e. Uniwersytetu Oksfordzkiego; na ziemi znajduje się parkietaż Penrose’a opisany po raz pierwszy przez jednego z pracowników tej placówki. Matematyka (z łac. mathematicus, od gr. μαθηματικός mathēmatikós, od μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcja, poznanie”, od μανθάνειν manthánein, „uczyć się, dowiedzieć”; prawd.

Zobaczyć Wszechświat i Matematyka

Materia (fizyka)

Skały jako przykład materii W fizyce termin materia ma kilka znaczeń.

Zobaczyć Wszechświat i Materia (fizyka)

Materializm

Materializm – teoria filozoficzna, według której istnieje tylko materia.

Zobaczyć Wszechświat i Materializm

Mechanika klasyczna

Mechanika klasyczna – dział mechaniki opisujący ruch ciał (kinematyka), wpływ oddziaływań na ruch ciał (dynamika) oraz badanie równowagi ciał materialnych (statyka).

Zobaczyć Wszechświat i Mechanika klasyczna

Mechanika kwantowa

równania Schrödingera. interferencyjny strumienia elektronów przechodzących przez podwójnąszczelinę Mechanika kwantowa – teoria fizyczna rozszerzająca mechanikę klasyczną, konieczna do poprawnego opisu mikroświata, tj.

Zobaczyć Wszechświat i Mechanika kwantowa

Metafizyka klasyczna

Metafizyka klasyczna albo filozofia pierwsza (gr. τα μετα τα φυσικά ta meta ta physika – „to, co po przyrodzie/ponad przyrodą”) – dziedzina wiedzy ukonstytuowana przez Arystotelesa, rozważająca byt jako byt oraz jego istotne właściwości i ostateczne przyczyny.

Zobaczyć Wszechświat i Metafizyka klasyczna

Metaliczność

Metaliczność – zawartość pierwiastków cięższych od helu (metali w rozumieniu astronomicznym) w gwieździe względem ich zawartości w Słońcu.

Zobaczyć Wszechświat i Metaliczność

Meteoroid

Meteoroidy – okruchy skalne (mniejsze od planetoid) poruszające się po orbitach wokół Słońca.

Zobaczyć Wszechświat i Meteoroid

Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera

Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera (FLRW) jest metrykąRiemanna, która reprezentuje jednorodny, izotropowy Wszechświat (spotykane sąjeszcze inne określenia metryki, np. metryka Friedmana-Robertsona-Walkera (FRW) lub metryka Robertsona-Walkera (RW)).

Zobaczyć Wszechświat i Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera

Mezony

Mezony – cząstki elementarne należące do hadronów, o liczbie barionowej B.

Zobaczyć Wszechświat i Mezony

Michael Turner

Michael Turner (ur. 29 lipca 1949 r. w Los Angeles) – amerykański astrofizyk-kosmolog teoretyk, autor pojęcia „ciemna energia”'.

Zobaczyć Wszechświat i Michael Turner

Michio Kaku

– amerykańsko-japoński fizyk teoretyk, futurolog i popularyzator nauki, profesor Uniwersytu Nowojorskiego i kierownik jego katedry fizyki teoretycznej.

Zobaczyć Wszechświat i Michio Kaku

Mikołaj Kopernik

Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu kapituły warmińskiej, której kanonikiem był Kopernik przez 48 lat życia,, (ur. 19 lutego 1473 w Toruniu, zm. przed 21 maja 1543 we Fromborku) – polski polihistor pochodzenia niemieckiego; prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomiąi astrologią, matematyką, ekonomią, strategiąwojskową, kartografiąi filologią.

Zobaczyć Wszechświat i Mikołaj Kopernik

Mikrofale

Kuchenka mikrofalowa wykorzystuje mikrofale do podgrzewania żywności Mikrofale – promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali pomiędzy podczerwieniąa falami ultrakrótkimi.

Zobaczyć Wszechświat i Mikrofale

Mikrofalowe promieniowanie tła

Wilsona2. dane zebrane przez sondę COBE3. mapa wykonana przez sondę WMAP Mikrofalowe promieniowanie tła, promieniowanie reliktowe, CMB – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego o rozkładzie termicznym energii, czyli widmie ciała doskonale czarnego o temperaturze 2,7249–2,7252 Kdla porównania neutrinowe promieniowanie tła ma temperaturę 1,95 K.

Zobaczyć Wszechświat i Mikrofalowe promieniowanie tła

Mion

Diagram Feynmana rozpadu mionu Diagram Feynmana rozpadu mionu Miony – nietrwałe cząstki elementarne, należące do leptonów.

Zobaczyć Wszechświat i Mion

Mit

Cornelisa van Poelenburgha z ok. 1630, galeria Mauritshuis w Hadze Mit – opowieść o bóstwach i istotach nadprzyrodzonych, przekazywana przez danąspołeczność, zawierająca w sobie wyjaśnienie sensu świata i ludzi w ich doświadczeniach zbiorowych oraz indywidualnych (według definicji etnoreligijnej) lub wywodzące się z tradycji ustnej ponadczasowe, anonimowe opowiadanie o postaciach nadprzyrodzonych, które trwa w kulturze dzięki ciągłym transformacjom i reinterpretacjom dokonywanym przez pisarzy, przy zachowaniu jednocześnie swojego pierwotnego sensu (według definicji literackiej).

Zobaczyć Wszechświat i Mit

Mitologia

Q.

Zobaczyć Wszechświat i Mitologia

Mitologia nordycka

Nordyccy bogowie byli śmiertelni. Tylko dzięki jabłkom Idunn mieli nadzieję doczekać Ragnaröku. Obraz J. Penrose, 1890. Mitologia nordycka – mitologia ludów krajów skandynawskich i nordyckich (północno-germańskich): Danii, Szwecji, Norwegii, Islandii oraz Wysp Owczych.

Zobaczyć Wszechświat i Mitologia nordycka

Mitologia sumeryjska

Mitologia sumeryjska – mitologia z południowych terenów Mezopotamii z okresu, kiedy były pod panowaniem Sumerów.

Zobaczyć Wszechświat i Mitologia sumeryjska

Model kosmologiczny

Model kosmologiczny – matematyczny i fizyczny model Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Model kosmologiczny

Model Lambda-CDM

Model Lambda-CDM (Λ-CDM, ang. Lambda-cold dark matter) – jeden z najpowszechniej uznawanych modeli kosmologicznych.

Zobaczyć Wszechświat i Model Lambda-CDM

Model standardowy

leptonów), cztery bozony cechowania przenoszące oddziaływania oraz bozon Higgsa, mający nadawać masę cząstkom, z którymi oddziałuje Diagram przedstawiający powiązania pomiędzy cząstkami elementarnymi Model standardowy – teoria fizyki cząstek podstawowych, zwanych też cząstkami elementarnymi, które sąpodstawowymi składnikami każdej materii.

Zobaczyć Wszechświat i Model standardowy

Moment pędu

Moment pędu, kręt – wektorowa wielkość fizyczna opisująca ruch ciała, zwłaszcza jego ruch obrotowy.

Zobaczyć Wszechświat i Moment pędu

Nadciekłość

Nadciekły hel tworzy na powierzchniach, z którymi się styka, cienkąbłonkę i wpływa do wewnętrznego naczynia Nadciekłość (także nadpłynność) – stan materii charakteryzujący się całkowitym zanikiem lepkości.

Zobaczyć Wszechświat i Nadciekłość

Natura

SST statku kosmicznego Apollo 17 Australii Erupcja wulkanu Galunggung Przyroda, in.

Zobaczyć Wszechświat i Natura

Nauka

Wojciech Gerson (1831–1901), ''Nauka'' (1870) Europie Okładka ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 roku Nauka – różnie definiowany element kultury, odznaczający się dążeniem do wiedzy.

Zobaczyć Wszechświat i Nauka

Nauki empiryczne

Nauki empiryczne, inaczej nauki indukcyjne – nauki klasyfikowane, będące wynikiem rozumowań indukcyjnych, stanowiące przeciwieństwo nauk dedukcyjnych, używających głównie rozumowań dedukcyjnych.

Zobaczyć Wszechświat i Nauki empiryczne

Nauki formalne

Nauki formalne, także: nauki aprioryczne, nauki dedukcyjne – w klasyfikacji nauk grupa nauk wyróżniona ze względu na kryterium przedmiotowe.

Zobaczyć Wszechświat i Nauki formalne

Nauki przyrodnicze

Nauki przyrodnicze – część nauk empirycznych badająca przyrodę, z wyłączeniem społeczeństwa.

Zobaczyć Wszechświat i Nauki przyrodnicze

Nauki społeczne

Nauki społeczne – nauki badające strukturę i funkcje dziejów społeczeństwa, jego kulturę, prawa i prawidłowości jego rozwoju.

Zobaczyć Wszechświat i Nauki społeczne

Neutrino

pionu (''π-meson''). Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów.

Zobaczyć Wszechświat i Neutrino

Neutrinowe promieniowanie tła

Kosmiczne neutrinowe promieniowanie tła – promieniowanie w postaci neutrin, wypełniające cały Wszechświat i podobnie jak mikrofalowe promieniowanie tła, będące pozostałościąpo najwcześniejszych etapach w jego ewolucji.

Zobaczyć Wszechświat i Neutrinowe promieniowanie tła

Neutron

beta minus ładunki kolorowe przenoszone przez gluony. Każdy kwark może występować w trzech odmianach: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Kolory nie sąna stałe przyporządkowane do pojedynczych kwarków, ponieważ między kwarkami zachodzi wymiana kolorów w oddziaływaniach silnych za pośrednictwem gluonów.

Zobaczyć Wszechświat i Neutron

Nieskończoność

Nieskończoność (symbol: ∞) – byt nieograniczony (w sensie wielkości bądź ilości), który przyjęło się oznaczać za pomocąznaku \infty, podobnego do „przewróconej ósemki” (lemniskata).

Zobaczyć Wszechświat i Nieskończoność

Nośniki oddziaływań

Nośniki oddziaływań – w teoriach kwantowych oddziaływania sąprzenoszone przez pewne cząstki zwane właśnie nośnikami oddziaływań lub kwantami oddziaływań.

Zobaczyć Wszechświat i Nośniki oddziaływań

Nukleosynteza

Nukleosynteza przykłady reakcji. Pochodzenie pierwiastków. Nukleosynteza – proces, w którym powstająnowe jądra atomowe w wyniku łączenia się nukleonów, czyli protonów i neutronów, lub istniejących już jąder atomowych i nukleonów.

Zobaczyć Wszechświat i Nukleosynteza

Nuklid

Nuklid – termin dwuznaczny.

Zobaczyć Wszechświat i Nuklid

Oś czasu dalekiej przyszłości

mgławicąplanetarną. Czarna dziura. Większość modeli dalekiej przyszłości Wszechświata sugeruje, że ostatecznie będąone ostatnimi pozostałymi ciałami niebieskimi. Choć nie da się z całąpewnościąprzewidzieć przyszłych wydarzeń, poniżej przedstawione wydarzenia jako oś czasu dalekiej przyszłości sąprzewidywane przez teorie lub hipotezy oparte na wiedzy naukowej i modelach fizycznych.

Zobaczyć Wszechświat i Oś czasu dalekiej przyszłości

Ośrodek międzygalaktyczny

Ośrodek międzygalaktyczny – niezwykle rozrzedzona materia składająca się przede wszystkim z wodoru i helu, wypełniająca przestrzeń pomiędzy galaktykami.

Zobaczyć Wszechświat i Ośrodek międzygalaktyczny

Ośrodek międzygwiazdowy

doi.

Zobaczyć Wszechświat i Ośrodek międzygwiazdowy

Obrót

Obrót – izometria parzysta płaszczyzny lub przestrzeni, mająca przynajmniej jeden punkt stały.

Zobaczyć Wszechświat i Obrót

Oddziaływania podstawowe

Oddziaływania podstawowe (fundamentalne, elementarne) – oddziaływania fizyczne obserwowane w przyrodzie, niedające się sprowadzić do innych oddziaływań.

Zobaczyć Wszechświat i Oddziaływania podstawowe

Oddziaływanie

Oddziaływanie − rodzaj działania, które występuje, gdy dwa lub więcej obiektów ma na siebie jakiś wpływ.

Zobaczyć Wszechświat i Oddziaływanie

Oddziaływanie elektromagnetyczne

Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych.

Zobaczyć Wszechświat i Oddziaływanie elektromagnetyczne

Oddziaływanie słabe

Oddziaływanie słabe – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.

Zobaczyć Wszechświat i Oddziaływanie słabe

Oddziaływanie silne

Oddziaływanie silne – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.

Zobaczyć Wszechświat i Oddziaływanie silne

Ogólna teoria względności

Albert Einstein – twórca ogólnej teorii względności Merkurego – zjawisko wyjaśnione przez teorię Einsteina Eddingtona potwierdzającej OTW Krzyż Einsteina – obraz stworzony przez soczewkowanie grawitacyjne Ogólna teoria względności (OTW) – teoria ciążenia autorstwa Alberta Einsteina, ogłoszona w 1915 rokuwtedy Einstein wyłożył jej równania w siedzibie Pruskiej Akademii Nauk.

Zobaczyć Wszechświat i Ogólna teoria względności

Opóźnienie Shapiro

Sygnał radiowy sondy przechodząc w pobliżu Słońca ulega niewielkiemu opóźnieniu Opóźnienie Shapiro (efekt Shapiro) – opóźnienie sygnału radiowego pod wpływem grawitacji.

Zobaczyć Wszechświat i Opóźnienie Shapiro

Osobliwość (astronomia)

Osobliwość – punkt lub linia, gdzie przyspieszenie grawitacyjne lub gęstość materii sąnieskończone.

Zobaczyć Wszechświat i Osobliwość (astronomia)

Pan (mitologia)

Pan (gr. Pán, łac. Pan, Faun, Faunus) – wywodzący się z Arkadii grecki bóg opiekuńczy lasów i pól, strzegący pasterzy oraz ich trzód.

Zobaczyć Wszechświat i Pan (mitologia)

Pangu

Pangu – w ludowych wierzeniach chińskich potężna istota, która stworzyła wszechświat.

Zobaczyć Wszechświat i Pangu

Panspermia

Panspermia Panspermia (ze starogr. πᾶν (pan) - wszystko i σπέρμα (sperma) - nasienie) – hipoteza, zgodnie z którążycie rozprzestrzenia się wśród ciał niebieskich dzięki naturalnym procesom, np.

Zobaczyć Wszechświat i Panspermia

Para wodna

Skroplona para wodna Para wodna – gazowy stan skupienia wody.

Zobaczyć Wszechświat i Para wodna

Paradoks Olbersa

Paradoks Olbersa Paradoks Olbersa – paradoks ukazujący sprzeczność pomiędzy obserwowanym ciemnym niebem nocnym a hipotezą, że nocne niebo powinno świecić jednostajnym blaskiem gwiazd je wypełniających.

Zobaczyć Wszechświat i Paradoks Olbersa

Paralaksa

Schemat przedstawiający efekt paralaksy. Z punktu widzenia A gwiazda wydaje się być przesunięta w stosunku do widoku jej z punktu widzenia B. Animacja przedstawiająca efekt paralaksy. Obiekty w oddali wydająsię przesuwać wolniej niż te pobliskie. Paralaksa (z gr. παράλλαξις) – efekt niezgodności różnych obrazów tego samego obiektu obserwowanych z różnych kierunków.

Zobaczyć Wszechświat i Paralaksa

Parametr spowolnienia

Parametr spowolnienia – bezwymiarowa wielkość przyspieszenia Wszechświata występująca w teorii Wielkiego Wybuchu.

Zobaczyć Wszechświat i Parametr spowolnienia

Pęd (fizyka)

Pęd – wektorowa wielkość fizyczna opisująca mechanikę, a więc ruch i oddziaływania obiektu fizycznego.

Zobaczyć Wszechświat i Pęd (fizyka)

Pentakwark

kolory sumujące się do białego, a czwarty kwark ma kolor będący parądo antykoloru antykwarka (żółty reprezentuje tu kolor antyniebieski); linie faliste oznaczajągluony przenoszące oddziaływanie silne Pentakwark – cząstka elementarna, hadron egzotyczny złożony z pięciu kwarków: czterech zwykłych i jednego antykwarka (lub odwrotnie).

Zobaczyć Wszechświat i Pentakwark

Periodyczne warunki brzegowe

Periodyczne warunki brzegowe w 2D Periodyczne warunki brzegowe (PWB) – zbiór warunków brzegowych, które często wybierane sąw celu przybliżenia dużego (nieskończonego) systemu poprzez wybór małej części zwanej komórkąjednostkową.

Zobaczyć Wszechświat i Periodyczne warunki brzegowe

Physis

Physis (gr. φύσις) jest to grecki termin teologiczny, filozoficzny i naukowy.

Zobaczyć Wszechświat i Physis

Pierwotna nukleosynteza

Pierwotna nukleosynteza – nukleosynteza, która zachodziła we wczesnej fazie ewolucji Wszechświata, w wyniku której doszło do powstania jąder atomowych innych niż proton (jądro wodoru 1H).

Zobaczyć Wszechświat i Pierwotna nukleosynteza

Pierwszy poruszyciel

Pierwszy poruszyciel (albo nieruchomy poruszyciel) łac. primus motor – w filozofii Arystotelesa przyczyna ruchu obrotowego piątego elementu (pozostałe to ziemia, ogień, powietrze i woda) znajdującego się na obwodzie świata.

Zobaczyć Wszechświat i Pierwszy poruszyciel

Pion (cząstka)

Mezon π+ (pion) złożony jest z kwarku ''u'' i antykwarku ''d'' neutrino mionowe) Mezon π (pion) – najlżejszy mezon, o zerowym spinie.

Zobaczyć Wszechświat i Pion (cząstka)

Pitagoras

Pitagoras (gr., Pythagóras; ur. ok. 572 p.n.e. na Samos lub w Sydonie, zm. ok. 497 p.n.e. w Metaponcie) – grecki matematyk, filozof, mistyk kojarzony ze słynnym twierdzeniem matematycznym nazwanym jego imieniem.

Zobaczyć Wszechświat i Pitagoras

Planck (misja kosmiczna)

Planck – misja satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), przeznaczonego do wykonania pomiarów anizotropii kosmicznego mikrofalowego promieniowania tła z wysokązdolnościąrozdzielczą.

Zobaczyć Wszechświat i Planck (misja kosmiczna)

Planeta

tło Syriusz B i Wenus. Planeta – ciało niebieskie (obiekt astronomiczny) spełniające kilka kryteriów.

Zobaczyć Wszechświat i Planeta

Planetoida

Daktyl. Planetoida 2004 FH w ruchu Planetoida (planeta + – postać), asteroida (– gwiaździsty), planetka – ciało niebieskie, nie będące planetą, księżycem planety, kometąlub meteoroidem, o zazwyczaj małych rozmiarach (od kilku metrów do czasem ponad 1000 km), obiegające gwiazdę (w szczególności Słońce).

Zobaczyć Wszechświat i Planetoida

Planetologia

Schiaparellego z 1888 roku i współczesna mapa oparta na obserwacjach satelitarnych Geolog-astronauta Harrison Schmitt pobiera próbki skał księżycowych do badań Aktywność wulkaniczna Io, przewidziana przez planetologów-teoretyków i obserwowana przez sondę Voyager 2 Planetologia, nauki planetarne – interdyscyplinarna dziedzina nauki, wywodząca się z astronomii, zajmująca się badaniem budowy i ewolucji planet, księżyców, oraz mniejszych ciał niebieskich, a także procesów na nich zachodzących.

Zobaczyć Wszechświat i Planetologia

Plazma

poziomów energetycznych do niższych stanów. Wyładowanie w kuli plazmowej Plazma (ang. plasma z gr. πλάσμα plásma „rzecz uformowana, ulepiona, wymyślona” od πλάσσειν, plássein ‘formować; modelować’) – zjonizowana materia o stanie skupienia przypominającym gaz, w którym znaczna część cząstek jest naładowana elektrycznie.

Zobaczyć Wszechświat i Plazma

Plazma kwarkowo-gluonowa

Plazma kwarkowo-gluonowa (QGP z ang. Quark-Gluon Plasma) – stan materii jądrowej występujący przy wysokich temperaturach i dużej gęstości materii.

Zobaczyć Wszechświat i Plazma kwarkowo-gluonowa

Poemat

Epos o Gilgameszu (przypuszczalnie XIII-XI w. p.n.e.) Poemat – dłuższy utwór wierszowany obejmujący ciąg wydarzeń tworzących fabułę lub grupę refleksji, opisów.

Zobaczyć Wszechświat i Poemat

Pole (fizyka)

Pole – przestrzenny rozkład pewnej wielkości fizycznej, zwłaszcza pośredniczący w oddziaływaniach.

Zobaczyć Wszechświat i Pole (fizyka)

Pole elektromagnetyczne

Pole elektromagnetyczne – pole fizyczne, stan przestrzeni, w której na obiekt fizyczny mający ładunek elektryczny działająsiły o naturze elektromagnetycznej.

Zobaczyć Wszechświat i Pole elektromagnetyczne

Pole Higgsa

Pole Brouta-Englerta-Higgsa (pole Higgsa) – skalarne pole postulowane w 1964 roku przez Petera Higgsa.

Zobaczyć Wszechświat i Pole Higgsa

Pole skalarne

Pole skalarne, np. pole temperatur lub ciśnienia; wartości pola w poszczególnych punktach przedstawiono za pomocąkolorów. Pole skalarne – przypisanie każdemu punktowi w przestrzeni fizycznej lub w przestrzeni abstrakcyjnej pewnej wielkości skalarnej (w fizyce - liczby, zazwyczaj mianowanej; w matematyce – liczby niemianowanej).

Zobaczyć Wszechświat i Pole skalarne

Pomiar

Pomiar – według współczesnej fizyki proces oddziaływania przyrządu pomiarowego z badanym obiektem, zachodzący w czasie i przestrzeni, którego wynikiem jest uzyskanie informacji o własnościach obiektu.

Zobaczyć Wszechświat i Pomiar

Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego

dysku protoplanetarnego Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego rozpoczęły się 4,6 miliarda lat temu, na skutek grawitacyjnego zapadnięcia się jednej z części niestabilnego obłoku molekularnego.

Zobaczyć Wszechświat i Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego

Pozytonium

środka masy tworząpozytonium Model cząsteczki wodorku pozytonium Pozytonium (pozyt, pozytronium, symbol Ps) – quasi-stabilny układ złożony z elektronu i jego antycząstki – pozytonu.

Zobaczyć Wszechświat i Pozytonium

Pozytywizm

Pozytywizm – kierunek w filozofii i literaturze zainicjowany przez Auguste'a Comte'a w drugiej połowie XIX wieku (Kurs filozofii pozytywnej).

Zobaczyć Wszechświat i Pozytywizm

Pradakszina

świątyni hinduistycznej Pradakszina, parikrama – w hinduizmie i buddyzmie rytuał religijny polegający na okrążaniu zgodnie z ruchem wskazówek zegara świętego miejsca w taki sposób, aby zawsze mieć je po prawej stronie, stąd nazwa, z sanskrytu: dakszina „prawa strona”.

Zobaczyć Wszechświat i Pradakszina

Prawa fizyki

Prawa fizyki – pojęcia określające pewien niezmiennik występujący w przyrodzie.

Zobaczyć Wszechświat i Prawa fizyki

Prawa Keplera

Tycho Brahe mierzy położenie gwiazd i planet (1598) Prawa Keplera – trzy prawa astronomiczne opisujące ruch planet wokół Słońca odkryte przez Johannesa Keplera.

Zobaczyć Wszechświat i Prawa Keplera

Prawa zachowania

Prawa zachowania – prawa fizyki stwierdzające, że w układach fizycznych izolowanych od otoczenia określone wielkości fizyczne pozostająstałe.

Zobaczyć Wszechświat i Prawa zachowania

Prawo Gaussa (elektryczność)

Prawo Gaussa dla elektryczności – prawo wiążące pole elektryczne z jego źródłem, czyli ładunkiem elektrycznym.

Zobaczyć Wszechświat i Prawo Gaussa (elektryczność)

Prawo Hubble’a-Lemaître’a

Pierwotny wykres Hubble’a Prawo Hubble’a–Lemaître’a (dawniej prawo Hubble’a) – podstawowe prawo kosmologii obserwacyjnej, wiążące odległości galaktyk r z ich tzw.

Zobaczyć Wszechświat i Prawo Hubble’a-Lemaître’a

Prawo natury

Prawo natury, prawo naturalne (łac. ius naturale) – postulowany, odmienny od prawa pozytywnego porządek prawny.

Zobaczyć Wszechświat i Prawo natury

Prawo powszechnego ciążenia

Prawo powszechnego ciążenia, zwane także prawem powszechnego ciążenia Newtona – prawo głoszące, że każdy obiekt we wszechświecie przyciąga każdy inny obiekt z siłą, która jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między ich środkami.

Zobaczyć Wszechświat i Prawo powszechnego ciążenia

Próżnia

Pompa do ilustracji zjawiska próżni Komora próżniowa (NASA) Próżnia – w rozumieniu tradycyjnym pojęcie równoważne pojęciu pustej przestrzeni.

Zobaczyć Wszechświat i Próżnia

Prędkość światła

Prędkość światła w zależności od kontekstu może oznaczać.

Zobaczyć Wszechświat i Prędkość światła

Problem horyzontu

Problem horyzontu Problem horyzontu – jeden z problemów wyjaśnianych przez kosmologię inflacyjną, stawiający pytanie, w jaki sposób obszary o rozłącznych horyzontach osiągnęły niemal identyczne temperatury.

Zobaczyć Wszechświat i Problem horyzontu

Promieniowanie

Promień lasera skierowany z obserwatorium do Księżyca, w celu zmierzenia odległości promieniowania jonizującego Promieniowanie, radiacja – rodzaj strumienia cząstek lub niektórych innych fal, a także proces ich wysyłania (emisji).

Zobaczyć Wszechświat i Promieniowanie

Promieniowanie elektromagnetyczne

Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) – rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego.

Zobaczyć Wszechświat i Promieniowanie elektromagnetyczne

Promieniowanie kosmiczne

Tory cząstek promieniowania kosmicznego zarejestrowane na fotografii (1960) Promieniowanie kosmiczne – promieniowanie złożone, zarówno korpuskularne jak i elektromagnetyczne, docierające do Ziemi z otaczającej jąprzestrzeni kosmicznej.

Zobaczyć Wszechświat i Promieniowanie kosmiczne

Proton

Proton, p (z – ‘pierwsze’) – trwała cząstka subatomowa z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok.

Zobaczyć Wszechświat i Proton

Prythiwi

Prythu ścigający Prythiwi pod postaciąkrowy Prythiwi (dewanagari पृथिवी, trl. pṛthivī, ang. Prithivi) – bogini staroindyjska, będąca personifikacjąziemi w hinduizmie wedyjskim.

Zobaczyć Wszechświat i Prythiwi

Przemieszczenie (fizyka)

thumb Przemieszczenie (wektor przesunięcia) – wektor łączący położenie początkowe z końcowym.

Zobaczyć Wszechświat i Przemieszczenie (fizyka)

Przestrzeń (fizyka)

Przestrzeń – w fizyce oznacza to, co nas otacza i w czym przebiegająwszystkie zjawiska fizyczne.

Zobaczyć Wszechświat i Przestrzeń (fizyka)

Przestrzeń euklidesowa

Przestrzeń euklidesowa – przestrzeń opisywana przez geometrię euklidesową.

Zobaczyć Wszechświat i Przestrzeń euklidesowa

Przestrzeń fazowa

Trajektoria oscylatora Duffinga. Na osi pionowej jest prędkość oscylatora, na osi poziomej jego położenie. Dwuwymiarowa przestrzeń stanów układu poruszającego się w jednym wymiarze. Na osi pionowej jest prędkość układu, na osi poziomej jego położenie. Układ zaczyna ruch od położenia x.

Zobaczyć Wszechświat i Przestrzeń fazowa

Przestrzeń jednospójna

Sfera jest jednospójna, gdyż każda pętla może być ściągnieta do punktu tak, że podczas ściągania pętla jest stale zawarta w sferze. Torus jest spójny, ale nie jest jednospójny, gdyż żadna z kolorowych pętli nie może być ściągnięta do punktu. Przestrzeń jednospójna – łukowo spójna przestrzeń topologiczna o trywialnej grupie podstawowej.

Zobaczyć Wszechświat i Przestrzeń jednospójna

Przestrzeń kosmiczna

Warstwy atmosfery (bez zachowania skali) Przestrzeń kosmiczna – przestrzeń poza obszarem ciał niebieskich.

Zobaczyć Wszechświat i Przestrzeń kosmiczna

Przestrzeń metryczna

Przestrzeń metryczna – zbiór z zadanąna nim metryką, tj.

Zobaczyć Wszechświat i Przestrzeń metryczna

Przestrzeń trójwymiarowa

Przestrzeń trójwymiarowa (3D) – potoczna nazwa przestrzeni euklidesowej o trzech wymiarach lub równoważnej jej przestrzeni kartezjańskiej.

Zobaczyć Wszechświat i Przestrzeń trójwymiarowa

Przesunięcie ku czerwieni

Widmo uzyskane na Ziemi i odebrane z odległej galaktyki Przesunięcie ku czerwieni, poczerwienienie, redshift – zjawisko fizyczne polegające na tym, że linie widmowe promieniowania elektromagnetycznego docierające z niektórych gwiazd lub galaktyk sąprzesunięte w stronę większych długości fali (mniejszych częstotliwości).

Zobaczyć Wszechświat i Przesunięcie ku czerwieni

Przyroda

* środowisko przyrodnicze.

Zobaczyć Wszechświat i Przyroda

Ptah

Ptah (czyt. pta) – bóg memficki.

Zobaczyć Wszechświat i Ptah

Pustka (astronomia)

Pustka – obszar przestrzeni kosmicznej o średnicy w przedziale od kilkudziesięciu do kilkuset milionów lat świetlnych, otoczony ze wszystkich stron supergromadami, zgrupowanymi we włókna.

Zobaczyć Wszechświat i Pustka (astronomia)

Pył (zanieczyszczenie)

Kamieniołomie Romanowo Pył – substancja mineralna, pozostałość procesu spalania albo ścierania lub kruszenia substancji stałych, takich jak minerały nieorganiczne, organiczne oraz metale.

Zobaczyć Wszechświat i Pył (zanieczyszczenie)

Radio

Radio (od – promień) – środek masowego komunikowania, służący do rozpowszechniania audycji dźwiękowych.

Zobaczyć Wszechświat i Radio

Równania Friedmana

Równania Friedmana – podstawowe równania kosmologii relatywistycznej.

Zobaczyć Wszechświat i Równania Friedmana

Równania Maxwella

James Clerk Maxwell Równania Maxwella – cztery podstawowe równania elektrodynamiki klasycznej zebrane i rozwinięte przez Jamesa Clerka Maxwella.

Zobaczyć Wszechświat i Równania Maxwella

Równanie Einsteina

soczewkowania grawitacyjnego z równaniem Einsteina na ścianie Muzeum Boerhaave w Lejdzie (Holandia) namalowany przez Stichtinga Tegenbeelda. Równanie Einsteina – równanie pola ogólnej teorii względności, zwane też równaniem pola grawitacyjnego.

Zobaczyć Wszechświat i Równanie Einsteina

Równanie różniczkowe cząstkowe

Równanie różniczkowe cząstkowe – równanie funkcyjne, w którym niewiadomąjest funkcja więcej niż jednej zmiennej i występująjej pochodne cząstkowe.

Zobaczyć Wszechświat i Równanie różniczkowe cząstkowe

Równoważność masy i energii

Równoważność masy i energii – koncepcja, według której masa (bezwładna) obiektu lub układu jest miarązawartej w nim energii.

Zobaczyć Wszechświat i Równoważność masy i energii

Równowaga termodynamiczna

Równowaga termodynamiczna – pojęcie stosowane w termodynamice.

Zobaczyć Wszechświat i Równowaga termodynamiczna

Reakcja jądrowa

Reakcje jądrowe – przemiany jąder atomowych wywołane ich oddziaływaniem wzajemnym bądź też ich oddziaływaniem z cząstkami elementarnymi.

Zobaczyć Wszechświat i Reakcja jądrowa

Redukcjonizm

Redukcjonizm – pogląd w filozofii nauki, stanowisko metodologiczne przyjmujące, że możliwe i właściwe jest wyjaśnienie i opis własności złożonego układu poprzez opis i wyjaśnienie zachowania jego części.

Zobaczyć Wszechświat i Redukcjonizm

Refrakcja

Załamanie światła Refrakcja Załamanie (połączone z częściowym odbiciem) promienia światła na płaskiej powierzchni szklanego półwalca Efekty wynikające z załamania światła Refrakcja – zmiana kierunku rozchodzenia się fali elektromagnetycznej lub akustycznej, załamanie fali związane ze zmianąjej prędkości (zob.

Zobaczyć Wszechświat i Refrakcja

Reguła Pauliego

Reguła Pauliego, zwana też zakazem Pauliego, czasem też zasadąPauliego lub prawem Pauliego – została zaproponowana przez Wolfganga Pauliego w 1925 dla wyjaśnienia zachowania się fermionów, czyli cząstek o spinie połówkowym.

Zobaczyć Wszechświat i Reguła Pauliego

Religia

rodzimowierstwa słowiańskiego (czwarty rząd) Procent obywateli uznających religię za bardzo ważną: do 19%, > 90% obszary niereligijne Religia – system wierzeń i praktyk określający relację między różnie pojmowanąsferąsacrum (świętością) i sferąboskąa społeczeństwem, grupąlub jednostką.

Zobaczyć Wszechświat i Religia

Religie abrahamowe

Symbole najważniejszych religii abrahamowych (kolejno: chrześcijaństwo; islam; judaizm; bahaizm) Zasięg religii abrahamowych (różowy). Religie abrahamowe lub abrahamiczne – religie mające swe korzenie w starożytnych przekazach żydowskiej świętej księgi Tory o Abrahamie, biblijnym patriarsze.

Zobaczyć Wszechświat i Religie abrahamowe

Renormalizacja

Renormalizacja – grupowanie modeli fizycznych w równoważne sobie postacie.

Zobaczyć Wszechświat i Renormalizacja

Rok świetlny

Rok świetlny – jednostka odległości stosowana w astronomii.

Zobaczyć Wszechświat i Rok świetlny

Rozmaitość

kuli) – to dwuwymiarowa rozmaitość: a) w dużej skali mamy geometrię nieeuklidesową– suma kątów dużego trójkąta jest > 180°, b) lokalnie mamy geometrię euklidesową– suma kątów małego trójkąta.

Zobaczyć Wszechświat i Rozmaitość

Rozmaitość pseudoriemannowska

Rozmaitość pseudoriemannowska (przestrzeń pseudoriemannowska) (M, p,q) – uogólnienie rozmaitości riemannowskiej: tensor metryczny g_(x) może tu być zarówno określony dodatnio, jak i nieokreślony, przy czym element liniowy poprzez odpowiedni wybór współrzędnych krzywoliniowych można sprowadzić – przynajmniej lokalnie, tj.

Zobaczyć Wszechświat i Rozmaitość pseudoriemannowska

Rozmaitość topologiczna

kuli) – to dwuwymiarowa rozmaitość: a). w dużej skali mamy geometrię nieeuklidesową– suma kątów dużego trójkąta jest > 180°, b). lokalnie mamy geometrię euklidesową– suma kątów małego trójkąta.

Zobaczyć Wszechświat i Rozmaitość topologiczna

Rzecz sama w sobie

„Rzecz sama w sobie”, noumen (gr. νοούμενoν; rzecz wyobrażona; pomyślana od nous – rozum, duch) – termin wprowadzony do filozofii przez Immanuela Kanta.

Zobaczyć Wszechświat i Rzecz sama w sobie

Rzeczywistość

Rzeczywistość – wszystko co istnieje.

Zobaczyć Wszechświat i Rzeczywistość

Saadja ben Josef

Saadja ben Josef (ur. 882 lub 892, zm. 942; hebr. סעדיה בן יוסף גאון; ang. Saadia Gaon) – rabin, żydowski filozof i komentator z okresu geonim.

Zobaczyć Wszechświat i Saadja ben Josef

Słońce

Słońce (łac. Sol, gr. Ἥλιος, trb. Hḗlios; symbol: ☉) – gwiazda centralna Układu Słonecznego, wokół której krąży Ziemia, inne planety tego układu, planety karłowate oraz małe ciała Układu Słonecznego.

Zobaczyć Wszechświat i Słońce

Scientific American

Scientific American – najstarszy amerykański miesięcznik popularnonaukowy wydawany od 28 sierpnia 1845 roku.

Zobaczyć Wszechświat i Scientific American

Sean M. Carroll

Sean M. Carroll (ur. 1966) – amerykański fizyk teoretyczny, profesor na Wydziale Fizyki California Institute of Technology (Caltech), bloger i popularyzator nauki, a także działacz racjonalistyczno-sceptyczny i ateistyczny.

Zobaczyć Wszechświat i Sean M. Carroll

Sekunda

Sekundy odmierzane przez wskazówkę zegarka (wskazówka sekundowa jest rozmyta) Sekunda, oznaczenie s, skrót sek. – jednostka czasu, jednostka podstawowa większości układów jednostek miar np.

Zobaczyć Wszechświat i Sekunda

Seleukos z Seleucji

Seleukos z Seleucji (albo z Babilonii) – żyjący i działający w II w. p.n.e. hellenistyczny astronom i filozof z Seleucji w Mezopotamii, Chaldejczyk z pochodzenia.

Zobaczyć Wszechświat i Seleukos z Seleucji

Siła

Siła – wektorowa wielkość fizyczna będąca miarąoddziaływań fizycznych między ciałami.

Zobaczyć Wszechświat i Siła

Siła elektrodynamiczna

Siła elektrodynamiczna – siła, z jakąpole magnetyczne działa na przewód elektryczny, w którym płynie prąd elektryczny.

Zobaczyć Wszechświat i Siła elektrodynamiczna

Soczewka

Soczewka Soczewka – urządzenie optyczne składające się z jednego lub kilku sklejonych razem bloków przezroczystego materiału (zwykle szkła, ale też różnych tworzyw sztucznych, żeli, minerałów, a nawet parafiny).

Zobaczyć Wszechświat i Soczewka

Soczewkowanie grawitacyjne

Dwa obrazy (I+,I-) źródła (S') soczewkowanego przez masę (L). Galaktyka LRG 3-757 zniekształca obraz dalszej galaktyki Soczewkowanie grawitacyjne – zakrzywienie promieni świetlnych w polu grawitacyjnym masywnego ciała niebieskiego prowadzące do ich skupienia.

Zobaczyć Wszechświat i Soczewkowanie grawitacyjne

Spadek swobodny

Spadek swobodny – ruch odbywający się wyłącznie pod wpływem ciężaru (siły grawitacji), bez oporów ośrodka.

Zobaczyć Wszechświat i Spadek swobodny

Spin (fizyka)

Przykład obracającego się ciała, które dopiero po obrocie o 720 stopni znajdzie się w tym samym stanie. Podobne właściwości ma fermion o spinie ½ nieoznaczoności kwantowej określone sąjedynie stożki możliwych usytuowań wektora spinu Spin – moment pędu (kręt) cząstki wynikający z jej natury kwantowej.

Zobaczyć Wszechświat i Spin (fizyka)

Stała grawitacji

Stała grawitacji (oznaczenie: G) – stała fizyczna służąca do opisu pola grawitacyjnego.

Zobaczyć Wszechświat i Stała grawitacji

Stała kosmologiczna

Stała kosmologiczna (zazwyczaj oznaczana wielkąliterąlambda – Λ) – stała zaproponowana przez Alberta Einsteina jako modyfikacja do jego własnej ogólnej teorii względności mająca pomóc w wyjaśnieniu modelu kosmologicznego Wszechświata znanego jako statyczny model Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Stała kosmologiczna

Stała Plancka

Stała Plancka, kwant działania (oznaczana przez h) – jedna z podstawowych stałych fizycznych.

Zobaczyć Wszechświat i Stała Plancka

Stałe fizyczne

Stała fizyczna (łac. constans) – wielkość fizyczna, która nie zmienia się w czasie i przestrzeni.

Zobaczyć Wszechświat i Stałe fizyczne

Stan makroskopowy

Stan makroskopowy – stan układu opisany przy użyciu zmiennych makroskopowych (np. ciśnienie, objętość, temperatura).

Zobaczyć Wszechświat i Stan makroskopowy

Stan skupienia materii

Stan skupienia materii – podstawowa forma, w jakiej występuje substancja, określająca jej podstawowe właściwości fizyczne.

Zobaczyć Wszechświat i Stan skupienia materii

Stan wzbudzony

Stan wzbudzony, stan wzbudzenia – stan związany układu kwantowomechanicznego mający większąenergię niż stan podstawowy.

Zobaczyć Wszechświat i Stan wzbudzony

Starożytna Grecja

Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach mórz Egejskiego i Jońskiego, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego.

Zobaczyć Wszechświat i Starożytna Grecja

Starożytny Egipt

Maska grobowa Tutanchamona – jeden z najbardziej rozpoznawalnych wytworów kultury staroegipskiej Starożytny Egipt (stegip. Kemet, Czarna Ziemia) – cywilizacja starożytnego Bliskiego Wschodu położona w północno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej włącznie).

Zobaczyć Wszechświat i Starożytny Egipt

Statyczny model Wszechświata

Statyczny model Wszechświata – model kosmologiczny, według którego Wszechświat miałby trwać w stałym, niezmienionym stanie tj.

Zobaczyć Wszechświat i Statyczny model Wszechświata

Statystyka Bosego-Einsteina

Porównanie statystyk kwantowych Statystyka Bosego-Einsteina – statystyka dotycząca bozonów traktowanych jako gaz bozonowy, cząstek o spinie całkowitym, których nie obowiązuje zakaz Pauliego.

Zobaczyć Wszechświat i Statystyka Bosego-Einsteina

Stożek świetlny

Stożek świetlny (stożek zerowy) danego punktu czasoprzestrzeni – zbiór punktów czasoprzestrzeni, których odległość czasoprzestrzenna (interwał) od tego punktu wynosi zero (stąd nazwa „stożek zerowy”), co oznacza, że zdarzenie czasoprzestrzenne zachodzące w danym punkcie czasoprzestrzeni można połączyć ze zdarzeniem zachodzącym w dowolnym punkcie jego stożka świetlnego sygnałem przesłanym z prędkościągraniczną, równąprędkości światła w próżni (stąd nazwa „stożek świetlny”).

Zobaczyć Wszechświat i Stożek świetlny

Stopień swobody (fizyka)

Stopień swobody – zmienna pozwalająca opisać stan układu fizycznego.

Zobaczyć Wszechświat i Stopień swobody (fizyka)

Stworzenie świata według Biblii

Stanisława Wyspiańskiego Stworzenie świata – pojęcie biblijne wyjaśniające naturę i sposób powstania wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Stworzenie świata według Biblii

Sumerowie

Sumeryjska figurka oranta z ogolonągłowąoraz w stroju w liściaste wzory (około 2400 roku p.n.e.) Sumerowie (sum. 𒊕𒈪, saĝ-ĝi6-ga, tłum. „czarnogłowi”) – starożytny lud nieznanego pochodzenia, który pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. stworzył cywilizację w południowej Mezopotamii – Sumer.

Zobaczyć Wszechświat i Sumerowie

Supergromada

pustek pustki Supergromada – zgrupowanie setek lub tysięcy grup i gromad galaktyk.

Zobaczyć Wszechświat i Supergromada

Supernowa

Mgławica pozostała po „Gwieździe Keplera”, SN 1604 Supernowa w NGC 6946 Supernowa – termin określający kilka rodzajów kosmicznych eksplozji powodujących powstanie na niebie niezwykle jasnego obiektu, który już po kilku tygodniach lub miesiącach staje się niemal niewidoczny.

Zobaczyć Wszechświat i Supernowa

Supernowa typu Ia

Supernowa typu Ia – odmiana supernowej charakteryzująca się tym, że w jej widmie brak linii wodoru i helu, sąnatomiast obecne silne linie absorpcyjne krzemu, o długości 615,0 nm W odróżnieniu od innych rodzajów supernowych, obiekty typu Ia sąznajdowane we wszystkich typach galaktyk, nawet w eliptycznych.

Zobaczyć Wszechświat i Supernowa typu Ia

Symetria (fizyka)

Symetria – rodzaj symetrii, której podlegająprzestrzeń, pola kwantowe, równania pola, lagranżjany, hamiltoniany itp.

Zobaczyć Wszechświat i Symetria (fizyka)

Synonim

. Synonim (gr. synōnymos „równoimienny”) – wyraz lub dłuższe określenie równoważne znaczeniowo innemu (równoznacznik) lub na tyle zbliżone, że można nim zastąpić to drugie w odpowiednim kontekście (bliskoznacznik).

Zobaczyć Wszechświat i Synonim

Szczególna teoria względności

Lejdzie Szczególna teoria względności (STW) – teoria fizyczna stworzona przez Alberta Einsteina w 1905 rokuSpekulowano o tym, że współautorkąSTW mogła być pierwsza żona Alberta Einsteina – Mileva Marić – jednak te hipotezy zostały odrzucone.

Zobaczyć Wszechświat i Szczególna teoria względności

Szereg Fouriera

Szereg Fouriera – szereg pozwalający rozłożyć funkcję okresową, spełniającąwarunki Dirichleta, na sumę funkcji trygonometrycznych.

Zobaczyć Wszechświat i Szereg Fouriera

Tales z Miletu

Tales z Miletu (gr. Thales ho Milesios; VII/VI w. p.n.e.) – grecki uczony: filozof, matematyk i astronom okresu przedsokratejskiego, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody.

Zobaczyć Wszechświat i Tales z Miletu

Taoizm

yang'' Taoizm (czasem zapisywany jako daoizm) – tradycyjny chiński system filozoficzny i religijny.

Zobaczyć Wszechświat i Taoizm

Taon

Taon – cząstka elementarna z grupy leptonów obdarzona ładunkiem ujemnym, średnim czasem życia 3×10−13 sekundy i dużąmasąwynoszącą1777 MeV/c2.

Zobaczyć Wszechświat i Taon

Technologia

Technologia – metoda przygotowania i prowadzenia procesu wytworzenia lub przetwarzania jakiegoś dobra lub informacji.

Zobaczyć Wszechświat i Technologia

Tensor metryczny

Tensor metryczny – tensor drugiego rzędu (o dwóch indeksach), symetryczny, charakterystyczny dla danego układu współrzędnych.

Zobaczyć Wszechświat i Tensor metryczny

Teoria fizyczna

Teoria fizyczna – zbiór twierdzeń obejmujący aksjomaty oraz wyprowadzone z nich twierdzenia spójnie opisujące językiem matematycznym obszary rzeczywistości fizycznej zgodne z wynikami pomiarów gromadzonych wcześniej doświadczeń i obserwacji.

Zobaczyć Wszechświat i Teoria fizyczna

Teoria geocentryczna

Geocentryczny model Wszechświatawedług teorii Ptolemeusza Uproszczone odwzorowanie ruchów planetna deferentach i epicyklach Ptolemeuszowski model geocentrycznej budowy wszechświata autorstwa portugalskiego kosmografa i kartografa Bartolomeu Velho (1568) Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Teoria geocentryczna (z gr.

Zobaczyć Wszechświat i Teoria geocentryczna

Teoria oddziaływań elektrosłabych

Teoria oddziaływań elektrosłabych (teoria małej unifikacji) – kwantowa teoria pola opisująca oddziaływania słabe oraz elektromagnetyczne.

Zobaczyć Wszechświat i Teoria oddziaływań elektrosłabych

Teoria stanu stacjonarnego (kosmologia)

Teoria stanu stacjonarnego – model kosmologiczny stworzony w 1948 roku przez Freda Hoyle'a, Thomasa Golda oraz Hermanna Bondiego jako alternatywa dla teorii Wielkiego Wybuchu.

Zobaczyć Wszechświat i Teoria stanu stacjonarnego (kosmologia)

Teoria strun

Poziomy:1. Makroskopowy2. Molekularny3. Atomowy4. Subatomowy – elektrony5. Subatomowy – kwarki6. Strunowy supergrawitacji Teoria strun (TS) – koncepcja w fizyce teoretycznej, zgodnie z którą.

Zobaczyć Wszechświat i Teoria strun

Teoria wszystkiego

Teoria wszystkiego (TW) (ToE) – hipotetyczna teoria opisująca w sposób spójny wszystkie zjawiska fizyczne i pozwalająca przewidzieć wynik dowolnego doświadczenia fizycznego.

Zobaczyć Wszechświat i Teoria wszystkiego

Teoria względności

Zakrzywienie czasoprzestrzeni wywołane masąZiemi Teoria względności (Alberta Einsteina) – nazwa dwóch klasycznych teorii fizycznych.

Zobaczyć Wszechświat i Teoria względności

Teorie wielkiej unifikacji

Teorie wielkiej unifikacji (GUT z ang. Grand Unification Theory) – teorie łączące chromodynamikę kwantowąi teorię oddziaływań elektrosłabych.

Zobaczyć Wszechświat i Teorie wielkiej unifikacji

Termodynamika

Termodynamika – dział fizyki zajmujący się badaniem energetycznych efektów wszelkich przemian fizycznych i chemicznych, które wpływająna zmiany energii wewnętrznej analizowanych układów.

Zobaczyć Wszechświat i Termodynamika

Tetrakwark

Tetrakwark – cząstka elementarna, hadron egzotyczny złożony z dwóch kwarków i dwóch antykwarków.

Zobaczyć Wszechświat i Tetrakwark

The Guardian

The Guardian – dziennik brytyjski prezentujący poglądy centrolewicowe, przez wiele lat zbliżony do Partii Pracy, wydawany przez Guardian News & Media (część Guardian Media Group plc).

Zobaczyć Wszechświat i The Guardian

Thomas Digges

Thomas Digges (//; ur. ok. 1546 w Wootton, zm. 24 sierpnia 1595 w Londynie) – angielski matematyk i astronom.

Zobaczyć Wszechświat i Thomas Digges

Tiamat

Tiamat – w mitologii babilońskiej bogini-matka, personifikacja słonych wód oceanu, należała do pierwszego pokolenia bóstw.

Zobaczyć Wszechświat i Tiamat

Topologia

powierzchni wyróżnianych przez topologię, jako przykład rozmaitości jednostronnej (nieorientowalnej) z brzegiem torusem Butelka Kleina – powierzchnia jednostronna (nieorientowalna) bez brzegu Topologia (gr. τόπος (tópos), miejsce, okolica; λόγος (lógos), słowo, nauka) – dział matematyki wyższej zajmujący się badaniem przestrzeni topologicznych, czyli najogólniejszych przestrzeni, dla których można zdefiniować pojęcie przekształcenia ciągłego.

Zobaczyć Wszechświat i Topologia

Torus (matematyka)

Torus z pokazanym najprostszym podziałem, pozwalającym obliczyć jego charakterystykę Eulera (tu W.

Zobaczyć Wszechświat i Torus (matematyka)

Transformacja Galileusza

Transformacja Galileusza – jest to transformacja współrzędnych przestrzennych i czasu z jednego układu odniesienia do innego, poruszającego się ruchem jednostajnym prostoliniowym względem pierwszego.

Zobaczyć Wszechświat i Transformacja Galileusza

Transformacja Lorentza

linii świata gwałtownie przyspieszającego obserwatora Animacja transformacji Lorentza Transformacja Lorentza, przekształcenie Lorentza – przekształcenie liniowe przestrzeni Minkowskiego umożliwiające obliczenie wielkości fizycznych w poruszającym się układzie odniesienia, jeśli wielkości te znane sąw danym układzie.

Zobaczyć Wszechświat i Transformacja Lorentza

Translacja (matematyka)

Translacja ''przesuwa'' każdy punkt figury bądź przestrzeni o tę samąodległość w ustalonym kierunku Translacja, przesunięcie równoległe – przekształcenie prostej, płaszczyzny lub dowolnej przestrzeni afinicznej, które można intuicyjnie rozumieć jako równoległe przesunięcie wszystkich punktów dziedziny bez jej deformacji i obracania.

Zobaczyć Wszechświat i Translacja (matematyka)

Twierdzenie Noether

Pierwsza strona artykułu „Invariante Variationsprobleme” (1918), w którym Noether dowiodła swojego twierdzenia. Twierdzenie Noether – twierdzenie udowodnione przez Emmy Noether, dotyczące związku zasad zachowania z symetriami ciągłymi.

Zobaczyć Wszechświat i Twierdzenie Noether

Twierdzenie o osobliwościach

Twierdzenie o osobliwościach – grupa różnych stwierdzeń dotyczących osobliwości, w tym kosmologicznych.

Zobaczyć Wszechświat i Twierdzenie o osobliwościach

Twierdzenie Pitagorasa

Suma pól kwadratów czerwonego i niebieskiego jest równa polu kwadratu fioletowego Twierdzenie Pitagorasa – twierdzenie geometrii euklidesowej o trójkątach prostokątnych.

Zobaczyć Wszechświat i Twierdzenie Pitagorasa

Układ inercjalny

Układ inercjalny (inaczej inercyjny, z łac. inertia „bezwładność”) – układ odniesienia, w którym każde ciało, niepodlegające zewnętrznemu oddziaływaniu z innymi ciałami, porusza się bez przyspieszenia (tzn. ruchem jednostajnym prostoliniowym) lub pozostaje w spoczynku.

Zobaczyć Wszechświat i Układ inercjalny

Układ planetarny

Podobne układy planetarne: 55 Cancri A i Układ Słoneczny w tej samej skali Układ planetarny, system planetarny – zbiór planet i innych ciał niebieskich, krążących wokół centralnej gwiazdy lub układu gwiazd.

Zobaczyć Wszechświat i Układ planetarny

Układ Słoneczny

Słońce, planety i planety karłowate Układu Słonecznego; wielkości w skali, odległości nie zachowująskalihttp://www.phrenopolis.com/perspective/solarsystem/ Grafika przedstawiająca Słońce i planety z zachowaniem skali zarówno odległości, jak i ich wielkości.. Układ Słoneczny – układ planetarny w Drodze Mlecznej, składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich: ośmiu planetW styczniu 2016 roku opublikowano pracę, która wykazuje duże prawdopodobieństwo istnienia dziewiątej planety o masie rzędu 10 mas Ziemi poza orbitąNeptuna.

Zobaczyć Wszechświat i Układ Słoneczny

Układ współrzędnych sferycznych

Sferyczny układ współrzędnych – układ współrzędnych w trójwymiarowej przestrzeni euklidesowej.

Zobaczyć Wszechświat i Układ współrzędnych sferycznych

Uniwersytet Teksański w Austin

Uniwersytet Teksański w Austin, Uniwersytet Teksasu w Austin (zwyczajowo) – amerykański uniwersytet publiczny, jedna z czołowych uczelni badawczych w kraju usytuowana w Austin w Teksasie.

Zobaczyć Wszechświat i Uniwersytet Teksański w Austin

Wahadło Foucaulta

Wahadło Foucaulta w Panteonie w Paryżu Wahadło Foucaulta w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie Wahadło Foucaulta – wahadło mające możliwość wahań w dowolnej płaszczyźnie pionowej.

Zobaczyć Wszechświat i Wahadło Foucaulta

Waju

Waju (dewanagari वायु, też: Wajudewa, śr per. Wej, Wat) – bóstwo nieskończonej przestrzeni i wiatru, czczone w wierzeniach Indii i Persji.

Zobaczyć Wszechświat i Waju

Właściwość chemiczna

Właściwość chemiczna – cecha substancji, którąmożna zaobserwować podczas reakcji chemicznej.

Zobaczyć Wszechświat i Właściwość chemiczna

Włókno (astronomia)

Włókno – jedna z największych struktur Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Włókno (astronomia)

Wedy

Wedy, Weda (dewanagari वेद „wiedza”) – święte księgi hinduizmu, najstarsza grupa religijnych tekstów sanskryckich, które stanowiły całość ówczesnej wiedzy człowieka o świecie ludzi i bogów; antologia tekstów z różnych okresów, o różnej tematyce, budowie i przeznaczeniu.

Zobaczyć Wszechświat i Wedy

Widzialny Wszechświat

Widzialny (obserwowalny) Wszechświat – obszar Wszechświata, wraz ze znajdującąsię w nim materią, który jest możliwy do zaobserwowania z Ziemi na chwilę obecną.

Zobaczyć Wszechświat i Widzialny Wszechświat

Wiek Wszechświata

Wiek Wszechświata – w standardowym modelu kosmologicznym (jednorodnym i izotropowym) – czas, który upłynął od Wielkiego Wybuchu (czyli czas kosmiczny w chwili obecnej).

Zobaczyć Wszechświat i Wiek Wszechświata

Wielki Kolaps

Wielki Kolaps Wielkiego Wybuchu. Wielki Kolaps stanowi odwrócenie tego procesu. Wielki Kolaps (Wielka Zapaść, Wielki Kres i Wielki Krach, Wielki Skurcz, z) – hipoteza kosmologiczna opisujących koniec istnienia Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Wielki Kolaps

Wielki Wybuch

osobliwość początkową. Linia czasu metrycznego rozszerzania przestrzeni, gdzie przestrzeń, włączając hipotetyczne, nieobserwowalne części wszechświata, jest przedstawiona na każdym etapie jako sekcje okręgów. Po lewej stronie zachodzi dramatyczne rozszerzenie w epoce inflacji; a w centrum ekspansja przyspiesza (koncepcja artysty; ani czas, ani wielkość nie sąna skali).

Zobaczyć Wszechświat i Wielki Wybuch

Wielkie Odbicie

mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) Wielkie Odbicie (z ang. Big Bounce) – teoretyczny model cyklicznego powstawania i zapadania się Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Wielkie Odbicie

Wielkie Rozdarcie

Wielkie Rozdarcie Wielkie Rozdarcie (ang. Big Rip) – koncepcja kosmologiczna sformułowana przez Roberta Caldwella z uniwersytetu Dartmouth College próbująca wyjaśnić, jak będzie wyglądał koniec Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Wielkie Rozdarcie

Wieloświat

Wieloświat (metawszechświat, multiświat, multiwszechświat, superwszechświat, ultrawszechświat, multiwersum) – hipotetyczny zbiór wszelkich możliwych wszechświatów, zawierający w sobie wszystko inne (w tym wszystkie możliwe, potencjalne – niezależnie od rozważanych czasoprzestrzeni lub wymiarów, w których się znajdują– wszechświaty; w tym także tak zwane wszechświaty równoległe).

Zobaczyć Wszechświat i Wieloświat

Wierzenia Azteków

Kodeksu Borgia Religia Azteków – wierzenia plemion Mezoameryki nie sądokładnie znane.

Zobaczyć Wszechświat i Wierzenia Azteków

Wilkinson Microwave Anisotropy Probe

Mapa rozkładu temperatur mikrofalowego promieniowania tła uzyskana przez WMAP (wersja z 2012 roku) Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) – misja amerykańskiej agencji NASA mająca za zadanie wykonanie pomiarów temperatury promieniowania reliktowego wraz z jej rozkładem kątowym.

Zobaczyć Wszechświat i Wilkinson Microwave Anisotropy Probe

Woda

jeziora, a szary lądy skondensowana para wodna Woda (tlenek wodoru; nazwa systematyczna IUPAC: oksydan) – związek chemiczny o wzorze H2O, występujący w warunkach standardowych w stanie ciekłym.

Zobaczyć Wszechświat i Woda

Wodór

Wodór (H) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 1, niemetal z bloku s układu okresowego.

Zobaczyć Wszechświat i Wodór

Współrzędne współporuszające się

Współrzędne współporuszające się (ang. comoving coordinates) – pojęcie wprowadzone dla uproszczenia rozważań nad kształtem Wszechświata.

Zobaczyć Wszechświat i Współrzędne współporuszające się

Wszechświat (ujednoznacznienie)

* Wszechświat – w astrofizyce i kosmologii.

Zobaczyć Wszechświat i Wszechświat (ujednoznacznienie)

Wyjaśnianie

Wyjaśnianie, tłumaczenie, eksplanacja – zadanie myślowe polegające na wskazaniu racji dla stwierdzonego zdania; jedna z najbardziej znanych odmian rozumowania obok wnioskowania, dowodzenia i sprawdzania.

Zobaczyć Wszechświat i Wyjaśnianie

Wymiar (matematyka)

Wymiar – minimalna liczba niezależnych parametrów potrzebnych do opisania jakiegoś zbioru.

Zobaczyć Wszechświat i Wymiar (matematyka)

Wzór Lorentza

Lejdzie, 2017 rok Wzór Lorentza – wzór na skrócenie odległości, zwane też skróceniem Lorentza lub Lorentza-Fitzgeralda.

Zobaczyć Wszechświat i Wzór Lorentza

XVII wiek

XVI wiek XVIII wiek Lata 1600. • Lata 1610. • Lata 1620. • Lata 1630. • Lata 1640. • Lata 1650. • Lata 1660. • Lata 1670. • Lata 1680. • Lata 1690. 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 ---- Europa w XVII wieku.

Zobaczyć Wszechświat i XVII wiek

XVIII wiek

XVII wiek XIX wiek Lata 1700. • Lata 1710. • Lata 1720. • Lata 1730. • Lata 1740. • Lata 1750. • Lata 1760. • Lata 1770. • Lata 1780. • Lata 1790. 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 ----.

Zobaczyć Wszechświat i XVIII wiek

XXI wiek

XX wiek ~ XXI wiek ~ XXII wiek Lata 2000. • Lata 2010. • Lata 2020. • Lata 2030. • Lata 2040. • Lata 2050. • Lata 2060. • Lata 2070. • Lata 2080. • Lata 2090. 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 ---- XXI wiek – obecny wiek naszej ery, pierwszy wiek trzeciego tysiąclecia według kalendarza gregoriańskiego.

Zobaczyć Wszechświat i XXI wiek

Yin i yang

Koncepcja yin i yang pochodzi z antycznej filozofii chińskiej i metafizyki.

Zobaczyć Wszechświat i Yin i yang

Ymir (mitologia)

Ymir (Imir, też Aurgelmir, Brimir lub Blain) – w mitologii nordyckiej pierwsza żywa istota, praolbrzym, który wyłonił się z ciepłej wody w otchłani Ginnungagap.

Zobaczyć Wszechświat i Ymir (mitologia)

Z(4430)

Z(4430) – cząstka subatomowa, odkryty w eksperymencie Belle hadron egzotyczny zbudowany z czterech kwarków (tetrakwark).

Zobaczyć Wszechświat i Z(4430)

Zasada kopernikańska

Zasada kopernikańska – zasada filozoficzna, według której położenie Ziemi we Wszechświecie nie jest w żaden sposób uprzywilejowane.

Zobaczyć Wszechświat i Zasada kopernikańska

Zasada kosmologiczna

Głębokie Południowe Pole Hubble’a demonstruje zasadę kosmologicznąZasada kosmologiczna – postulat w kosmologii teoretycznej i obserwacyjnej używany w co najmniej dwóch znaczeniach.

Zobaczyć Wszechświat i Zasada kosmologiczna

Zasada zachowania energii

Zasada zachowania energii – sformułowane przez Émilie du Châtelet empiryczne prawo fizyki, stwierdzające, że w układzie izolowanym suma wszystkich rodzajów energii układu jest stała w czasie.

Zobaczyć Wszechświat i Zasada zachowania energii

Zasada zachowania momentu pędu

Zasada zachowania momentu pędu – jedna z zasad zachowania w mechanice.

Zobaczyć Wszechświat i Zasada zachowania momentu pędu

Zasady antropiczne

Zasady antropiczne (anthropos „człowiek”) – grupa postulatów i hipotez w kosmologii i w filozofii, wiążących globalne własności Wszechświata i jego praw z istnieniem w nim obserwatora.

Zobaczyć Wszechświat i Zasady antropiczne

Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych)

W fizyce cząstek elementarnych, zdarzenie oznacza rezultat oddziaływań podstawowych pomiędzy cząstkami, następującego w bardzo krótkim przedziale czasu oraz dobrze zlokalizowanym miejscu w przestrzeni.

Zobaczyć Wszechświat i Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych)

Zdarzenie czasoprzestrzenne

Zdarzenie czasoprzestrzenne – podstawowe pojęcie z zakresu teorii względności: jest to krótkotrwałe zjawisko fizyczne, obejmujące niewielki obszar przestrzenny; zdarzenie – coś, o czym można powiedzieć, gdzie i kiedy zaszło”.

Zobaczyć Wszechświat i Zdarzenie czasoprzestrzenne

Ziemia

Ziemia (trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego.

Zobaczyć Wszechświat i Ziemia

Zimna ciemna materia

Zimna ciemna materia – rodzaj ciemnej materii.

Zobaczyć Wszechświat i Zimna ciemna materia

Zryw

Zryw (inaczej: drugie przyspieszenie bądź szarpnięcie) – miara zmiany przyspieszenia w czasie.

Zobaczyć Wszechświat i Zryw

Zwykła materia

Planck:zaledwie 4,9% to zwykła materia,26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Zwykła materia – rodzaj materii barionowej, materia zbudowana z atomów pierwiastków chemicznych lub ich jonów, stanowiąca, jak się szacuje na podstawie analiz astrofizycznych, ok.

Zobaczyć Wszechświat i Zwykła materia

2MASS

Drogi Mlecznej znajduje się na środku. 2MASS (ang. Two Micron All-Sky Survey - Przegląd całego nieba na 2 mikronach) – astronomiczny przegląd nieba przeprowadzony w latach 1997-2001.

Zobaczyć Wszechświat i 2MASS

Znany jako Kosmos (astronomia), Kosmos (filozofia), Wszechświat (filozofia).

, Brahmanda, Brahmandapurana, Brookhaven National Laboratory, Buddyzm, Cambridge University Press, Cechowanie (fizyka), Chemia, Christiaan Huygens, Chrześcijaństwo, Ciało doskonale czarne, Ciało niebieskie, Ciało stałe, Ciecz, Ciemna energia, Ciemna materia, Ciepło, Coatlicue, Creatio ex nihilo, Cyceron, Cywilizacja zachodnia, Czas, Czas Plancka, Czas połowicznego rozpadu, Czas snu, Czasoprzestrzeń, Czasoprzestrzeń Minkowskiego, Cząstka, Cząstka elementarna, Cząstka skalarna, Częstość występowania pierwiastków we Wszechświecie, Częstotliwość, Długość fali, Długość fizyczna, De rerum natura, Demokryt, Deuter, Dlaczego istnieje raczej coś niż nic, Droga Mleczna, Druga zasada termodynamiki, Dualizm korpuskularno-falowy, Dylatacja czasu, Edmond Halley, Ekstrapolacja, Ekstrapolacja (matematyka), Elektrodynamika klasyczna, Elektron, Empedokles, Empiryzm, Energia (fizyka), Energia punktu zerowego, Era hadronowa, Era kwarkowa, Era leptonowa, Era materii, Era Plancka, Era promieniowania, Era rejonizacji, Eter (filozofia), Eter (fizyka), Eudoksos z Knidos, Europa, Fałszywa próżnia, Fala, Falsyfikacja, Fantastyka naukowa, Fermiony, Filozofia, Filozofia średniowieczna, Filozofia indyjska, Filozofia przedsokratejska, Filozofia przyrody, Fizyka, Fizyka atomowa, Fizyka cząstek elementarnych, Fizyka jądrowa, Fizyka materii skondensowanej, Fizyka teoretyczna, Fizykalizm, Foton, Gaja (mitologia), Galaktyka, Galaktyka karłowata, Gaz, Gęstość, Gęstość krytyczna (kosmologia), Geometria, Geometria euklidesowa, Geometria nieeuklidesowa, Geometria różniczkowa, Giordano Bruno, Gluon, Gorąca ciemna materia, Gottfried Wilhelm Leibniz, Gram, Grawitacja, Grawitacja kwantowa, Grawiton, Gromada galaktyk, Grupa Lokalna Galaktyk, Grupa SU(2), Gwiazda, Gwiazdy stałe, Hadrony, Hadrony egzotyczne, Hekatajos z Miletu, Hel (pierwiastek), Heliocentryzm, Heraklit, Hierarchia, Hipoteza, Hipoteza rzadkiej Ziemi, Horyzont cząstek, Immanuel Kant, Implozja (fizyka), Inflacja kosmologiczna, Interpretacja, Interwał czasoprzestrzenny, Isaac Newton, Islam, Izotropowość, Jahwe, Jądro atomowe, Język starofrancuski, Jednorodność (fizyka), Jednorodność (kosmologia), Johannes Kepler, Jon, Judaizm, Kalendarz Kosmiczny, Kalevala, Kalpa, Kanada (filozof), Kelwin, Klaudiusz Ptolemeusz, Kondensat Bosego-Einsteina, Kondensat fermionów, Kontrakcja (fonetyka), Kosmiczny Teleskop Hubble’a, Kosmita, Kosmogonia, Kosmologia, Kosmologia fizyczna, Kosmologia obserwacyjna, Kosmonauta, Krzywizna czasoprzestrzeni, Krzywizna krzywej, Kształt Wszechświata, Kwant, Kwantowa teoria pola, Kwark, Kwark dolny, Kwark górny, Kwark t, Kwazar, Kwintesencja (fizyka), Laniakea, Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, Lód, Lepton (mechanika kwantowa), Leukippos, LHCb, Liczba, Linie spektralne, Lit, Lot kosmiczny, Lukrecjusz, Mahawisznu, Masa (fizyka), Masa relatywistyczna, Masa spoczynkowa, Massachusetts Institute of Technology, Matematyka, Materia (fizyka), Materializm, Mechanika klasyczna, Mechanika kwantowa, Metafizyka klasyczna, Metaliczność, Meteoroid, Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera, Mezony, Michael Turner, Michio Kaku, Mikołaj Kopernik, Mikrofale, Mikrofalowe promieniowanie tła, Mion, Mit, Mitologia, Mitologia nordycka, Mitologia sumeryjska, Model kosmologiczny, Model Lambda-CDM, Model standardowy, Moment pędu, Nadciekłość, Natura, Nauka, Nauki empiryczne, Nauki formalne, Nauki przyrodnicze, Nauki społeczne, Neutrino, Neutrinowe promieniowanie tła, Neutron, Nieskończoność, Nośniki oddziaływań, Nukleosynteza, Nuklid, Oś czasu dalekiej przyszłości, Ośrodek międzygalaktyczny, Ośrodek międzygwiazdowy, Obrót, Oddziaływania podstawowe, Oddziaływanie, Oddziaływanie elektromagnetyczne, Oddziaływanie słabe, Oddziaływanie silne, Ogólna teoria względności, Opóźnienie Shapiro, Osobliwość (astronomia), Pan (mitologia), Pangu, Panspermia, Para wodna, Paradoks Olbersa, Paralaksa, Parametr spowolnienia, Pęd (fizyka), Pentakwark, Periodyczne warunki brzegowe, Physis, Pierwotna nukleosynteza, Pierwszy poruszyciel, Pion (cząstka), Pitagoras, Planck (misja kosmiczna), Planeta, Planetoida, Planetologia, Plazma, Plazma kwarkowo-gluonowa, Poemat, Pole (fizyka), Pole elektromagnetyczne, Pole Higgsa, Pole skalarne, Pomiar, Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego, Pozytonium, Pozytywizm, Pradakszina, Prawa fizyki, Prawa Keplera, Prawa zachowania, Prawo Gaussa (elektryczność), Prawo Hubble’a-Lemaître’a, Prawo natury, Prawo powszechnego ciążenia, Próżnia, Prędkość światła, Problem horyzontu, Promieniowanie, Promieniowanie elektromagnetyczne, Promieniowanie kosmiczne, Proton, Prythiwi, Przemieszczenie (fizyka), Przestrzeń (fizyka), Przestrzeń euklidesowa, Przestrzeń fazowa, Przestrzeń jednospójna, Przestrzeń kosmiczna, Przestrzeń metryczna, Przestrzeń trójwymiarowa, Przesunięcie ku czerwieni, Przyroda, Ptah, Pustka (astronomia), Pył (zanieczyszczenie), Radio, Równania Friedmana, Równania Maxwella, Równanie Einsteina, Równanie różniczkowe cząstkowe, Równoważność masy i energii, Równowaga termodynamiczna, Reakcja jądrowa, Redukcjonizm, Refrakcja, Reguła Pauliego, Religia, Religie abrahamowe, Renormalizacja, Rok świetlny, Rozmaitość, Rozmaitość pseudoriemannowska, Rozmaitość topologiczna, Rzecz sama w sobie, Rzeczywistość, Saadja ben Josef, Słońce, Scientific American, Sean M. Carroll, Sekunda, Seleukos z Seleucji, Siła, Siła elektrodynamiczna, Soczewka, Soczewkowanie grawitacyjne, Spadek swobodny, Spin (fizyka), Stała grawitacji, Stała kosmologiczna, Stała Plancka, Stałe fizyczne, Stan makroskopowy, Stan skupienia materii, Stan wzbudzony, Starożytna Grecja, Starożytny Egipt, Statyczny model Wszechświata, Statystyka Bosego-Einsteina, Stożek świetlny, Stopień swobody (fizyka), Stworzenie świata według Biblii, Sumerowie, Supergromada, Supernowa, Supernowa typu Ia, Symetria (fizyka), Synonim, Szczególna teoria względności, Szereg Fouriera, Tales z Miletu, Taoizm, Taon, Technologia, Tensor metryczny, Teoria fizyczna, Teoria geocentryczna, Teoria oddziaływań elektrosłabych, Teoria stanu stacjonarnego (kosmologia), Teoria strun, Teoria wszystkiego, Teoria względności, Teorie wielkiej unifikacji, Termodynamika, Tetrakwark, The Guardian, Thomas Digges, Tiamat, Topologia, Torus (matematyka), Transformacja Galileusza, Transformacja Lorentza, Translacja (matematyka), Twierdzenie Noether, Twierdzenie o osobliwościach, Twierdzenie Pitagorasa, Układ inercjalny, Układ planetarny, Układ Słoneczny, Układ współrzędnych sferycznych, Uniwersytet Teksański w Austin, Wahadło Foucaulta, Waju, Właściwość chemiczna, Włókno (astronomia), Wedy, Widzialny Wszechświat, Wiek Wszechświata, Wielki Kolaps, Wielki Wybuch, Wielkie Odbicie, Wielkie Rozdarcie, Wieloświat, Wierzenia Azteków, Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, Woda, Wodór, Współrzędne współporuszające się, Wszechświat (ujednoznacznienie), Wyjaśnianie, Wymiar (matematyka), Wzór Lorentza, XVII wiek, XVIII wiek, XXI wiek, Yin i yang, Ymir (mitologia), Z(4430), Zasada kopernikańska, Zasada kosmologiczna, Zasada zachowania energii, Zasada zachowania momentu pędu, Zasady antropiczne, Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych), Zdarzenie czasoprzestrzenne, Ziemia, Zimna ciemna materia, Zryw, Zwykła materia, 2MASS.

Unionpedia jest koncepcja lub sieci semantycznej mapie zorganizowane jak encyklopedii lub słownika. To daje krótką definicję każdej koncepcji i jej związków.

To jest olbrzymia mapa mentalna online, który służy jako podstawa do schematów koncepcyjnych. Jest darmowy i każdy artykuł lub dokument można pobrać. Jest to narzędzie, zasobów lub odniesienie do nauki, badań, edukacji, nauki lub nauczania, które mogą być wykorzystywane przez nauczycieli, pedagogów, uczniów lub studentów; dla świata akademickiego: dla szkoły podstawowej, średniej, gimnazjum, środku, uczelni, stopień technicznej, kolegium, uniwersytet, licencjackich, magisterskich lub stopnia doktora; dla dokumentów, raportów, projektów, pomysłów, dokumentacji, badań, podsumowań, lub pracy. Oto definicja, wyjaśnienie, opis lub znaczenie każdego znaczące na które potrzebujesz informacji, a także wykaz związanych z nimi pojęć, jak słownik. Dostępne w języku polski, angielski, hiszpański, portugalski, Japoński, chiński, francuski, niemiecki, włoski, holenderski, rosyjski, arabski, hindi, szwedzki, ukraiński, węgierski, kataloński, czeski, hebrajski, duński, fiński, indonezyjski, norweski, rumuński, turecki, wietnamski, koreański, tajski, grecki, bułgarski, chorwacki, słowacki, litewski, filipiński, łotewski, estoński i słoweński. Więcej języków wkrótce.

Informacje opierają się na artykułach z Wikipedii oraz innych projektach Wikimedia i są dostępne na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike.

Unionpedia nie jest wspierana ani powiązana z Fundacją Wikimedia.

Google Play, Android i logo Google Play są znakami towarowymi firmy Google Inc.

Polityka prywatności