TowarzyskiPrzybywający

🌟Uprościliśmy nasz projekt, aby ułatwić nawigację!

Spis treści

1. 825 kontakty: Abbasydzi, Afryka Północna, Aghlabidzi, Aigues-Mortes, Akredytywa, Aksum, Akwitania, Akwizgran, Al-Andalus, Alamanowie, Alanowie, Aleksy I Komnen, Alfred Wielki, Algebra, Alkuin, Almagest, Almohadzi, Analfabetyzm, Anatolia, Anglia Wschodnia, Anglosasi, Anglowie, Anicius Manlius Severinus Boethius, Antoni Wielki, Antyczny DNA, Apostoł, Arabski podbój Hiszpanii, Arabski podbój Iranu, Archeologia, Architektura gotycka, Architektura gotycka we Francji, Architektura romańska, Architektura starożytnego Rzymu, Armata, Arpad, Artefakt (archeologia), Arystoteles, Średniowieczne optimum klimatyczne, Średniowieczny uniwersytet, Astrolabium, Święte Cesarstwo Rzymskie, Atak Rusów na Konstantynopol (860), Atanazy Wielki, Attyla, August (tytuł), Augustyn z Hippony, Austrazja, Awarowie, Awinion, Île-de-France, ... Rozwiń indeks (775 jeszcze) » « Skompresować indeks

2. V wiek

Abbasydzi

Mapa świata w roku 820 Abbasydzi – jedna z dwóch największych (licząca 37 kalifów) sunnickich dynastii imperium muzułmańskiego, rządząca Kalifatem Bagdadu.

Zobaczyć Średniowiecze i Abbasydzi

Afryka Północna

Państwa Afryki Północnej (kolor ciemnozielony: przynależność do regionu uznawana bezspornie, kolor jasnozielony: tylko według części klasyfikacji) 350px Afryka Północna – region Afryki, obejmujący północnączęść kontynentu.

Zobaczyć Średniowiecze i Afryka Północna

Aghlabidzi

Najdalszy zasięg terytorium państwa Aghlabidów Aghlabidzi – dynastia emirów, członkowie arabskiego plemienia Bani Tamim, rządzili Ifrikijją(północna Afryka), nominalnie w imieniu abbasydzkiego kalifa, przez około stulecie zanim zostali obaleni przez nowąpotęgę Fatymidów.

Zobaczyć Średniowiecze i Aghlabidzi

Aigues-Mortes

Aigues-Mortes – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Oksytania, w departamencie Gard.

Zobaczyć Średniowiecze i Aigues-Mortes

Akredytywa

Akredytywa – forma płatności w rozliczeniach zarówno zagranicznych, jak i w krajowych.

Zobaczyć Średniowiecze i Akredytywa

Aksum

Aksum – starożytne królestwo, które istniało w latach 80 p.n.e. do 825 r., położone w północnej części dzisiejszej Etiopii i Erytrei.

Zobaczyć Średniowiecze i Aksum

Akwitania

Akwitania – kraina historyczna i dawny region administracyjny we Francji, położony na wybrzeżu atlantyckim w południowo-zachodniej części kraju.

Zobaczyć Średniowiecze i Akwitania

Akwizgran

Akwizgran (niem.) – miasto uzdrowiskowe na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Kolonia, siedziba regionu miejskiego Akwizgran.

Zobaczyć Średniowiecze i Akwizgran

Al-Andalus

Al-Andalus (الأندلس) – arabska nazwa Półwyspu Iberyjskiego, nadana przez jego muzułmańskich zdobywców.

Zobaczyć Średniowiecze i Al-Andalus

Alamanowie

Państwo Alemanów ok. 1000 roku Domostwo Alemanów z okresu rzymskiego (rekonstrukcja) Alemanowie, Alamanowie – germański związek plemienny, od III wieku n.e. dokonujący najazdów na zachodnie prowincje cesarstwa rzymskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Alamanowie

Alanowie

Migracje Alanów Alanowie (Halanowie, Tanaitowie lub Asowie;,, także Yǎncài z II w. i 阿蘭 Alan z III w.) – lud irański uczestniczący w wielkiej wędrówce ludów, spokrewniony ze Scyto-Sarmatami.

Zobaczyć Średniowiecze i Alanowie

Aleksy I Komnen

Aleksy I Komnen (ur. 1048, zm. 15 sierpnia 1118) – cesarz bizantyjski od 4 kwietnia 1081, syn Jana Komnena i Anny Dalasseny.

Zobaczyć Średniowiecze i Aleksy I Komnen

Alfred Wielki

Pomnik Alfreda Wielkiego w Winchesterze Alfred Wielki (ur. ok. 849, zm. 26 października 899) – syn Ethelwulfa, szósty król Wesseksu.

Zobaczyć Średniowiecze i Alfred Wielki

Algebra

Dzieło, z którego pochodzi określenie „algebra”: ''Al-kitab al-muchtasar fi hisab al-dżabr wa-al-mukabala'' (IX w.) Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych Algebra (al-dżabr) – jedna z głównych dziedzin matematyki, zajmująca się wszelkimi strukturami algebraicznymi, czyli zbiorami – lub bardziej ogólnymi klasami – wyposażonymi w działania; struktury te bywająteż nazywane algebrami ogólnymi.

Zobaczyć Średniowiecze i Algebra

Alkuin

Otgarowi z Moguncji; iluminacja z ''Manuscriptum Fuldense'', ok. 831-840. Alcuin, Alkuin, Alchoin, Alcwin, Ealhwine, Alchwine lub Albinus Flaccus (ur. ok. 730, prawdopodobnie w pobliżu Yorku, zm. 19 maja 804 w Tours) – błogosławiony katolicki, filozof, pedagog, teolog i teoretyk muzyki, uczony mnich anglosaski.

Zobaczyć Średniowiecze i Alkuin

Almagest

Fragment strony tłumaczenia łacińskiego ''Almagestu'' Księga X po lewej deferent i epicykl Merkurego, po prawej informacje o dystansie Ziemia – Merkury Almagest, zwany też Mathematike Syntaxis, Mathematikes Sýntaxeos (Matematyczny zbiór), Megále Sýntaxis (Wielki zbiór), Megae syntaxis tes astronomia (Wielka rozprawa astronomiczna); jeden z tłumaczy (Al-Hadżdżadż) nazwał go Kitab al-Midżisti, stąd wziął się tytuł Almagest – dzieło Klaudiusza Ptolemeusza napisane ok.

Zobaczyć Średniowiecze i Almagest

Almohadzi

Kutubijja (Meczet Księgarzy) w Marrakeszu, stolicy Almohadów. Almohadzi (arab. الموحدون al-Muwaidūn, dosłownie „monoteiści” lub „unitarianie”) – dynastia marokańska, pochodzenia berberyjskiego, panująca w Maghrebie i Andaluzji w XII i XIII wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Almohadzi

Analfabetyzm

Analfabetyzm (gr. ἀναλφάβητος nieznający liter) – w rozumieniu popularnym brak umiejętności pisania i czytania oraz wykonywania czterech podstawowych działań matematycznych u osób dorosłych, tj.

Zobaczyć Średniowiecze i Analfabetyzm

Anatolia

data dostępu.

Zobaczyć Średniowiecze i Anatolia

Anglia Wschodnia

Anglia Wschodnia – hrabstwa Norfolk i Suffolk zaznaczone na czerwono, Cambridgeshire i Essex na jasnoczerwono Anglia Wschodnia – kraina geograficzno-historyczna we wschodniej Anglii, obejmująca hrabstwa Norfolk i Suffolk, choć często zalicza się do niej także (częściowo lub w całości) hrabstwa Cambridgeshire oraz Essex.

Zobaczyć Średniowiecze i Anglia Wschodnia

Anglosasi

Brytanii ok. 400-500 r. Anglosaski hełm paradny Anglosasi – plemiona wywodzące się z terenu obecnych Niemiec i Skandynawii, takie jak Anglowie, Sasi i Jutowie.

Zobaczyć Średniowiecze i Anglosasi

Anglowie

Bedy Czcigodnego, opisującego historię Anglów Anglowie – lud pochodzenia germańskiego, który w V wieku n.e. najechał wraz z Sasami i Jutami Brytanię.

Zobaczyć Średniowiecze i Anglowie

Anicius Manlius Severinus Boethius

Boecjusz (łac. Anicius Manlius Severinus Boëthius, ur. ok. 480 w Rzymie; zm. między 524 a 526) – rzymski filozof, tłumacz Arystotelesa, teolog chrześcijański, święty Kościoła katolickiego i polityk.

Zobaczyć Średniowiecze i Anicius Manlius Severinus Boethius

Antoni Wielki

Antoni Wielki (Opat), Święty Antoni, (ur. 250 lub 251 w Koma, zm. 356 w pobliżu góry Kulzim) – egipski pustelnik, opat i ojciec pustyni; tradycyjnie uznawany za twórcę anachoretyzmu, jednej z odmian ruchu monastycznego.

Zobaczyć Średniowiecze i Antoni Wielki

Antyczny DNA

staroegipskiego kapłana Nekht-Ankh Antyczny DNA (aDNA) – DNA wyizolowany z materiału biologicznego pochodzącego od martwych od dawna organizmów.

Zobaczyć Średniowiecze i Antyczny DNA

Apostoł

Kroniki norymberskiej) Leonarda da Vinci Apostoł (gr. apostolos – wysłannik) – nazwa używana w Nowym Testamencie najczęściej na określenie najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego osobiście i „wysłanych” do głoszenia jego nauk.

Zobaczyć Średniowiecze i Apostoł

Arabski podbój Hiszpanii

Bitwa pod Guadalete Mianem arabskiego podboju Hiszpanii określa się wydarzenia mające miejsce w VIII wieku, w wyniku których muzułmańskiemu kalifatowi udało się opanować znaczącąwiększość Półwyspu Iberyjskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Arabski podbój Hiszpanii

Arabski podbój Iranu

Imperium Sasanidów: terytorium przez większość jego istnienia (ciemna zieleń) i zasięg krótkotrwałych największych zdobyczy (jasna zieleń) Arabski podbój Iranu (pers. تجاوز اعراب Atak Arabów lub ظهور اسلامŚwit islamu) – podbój perskiego państwa Sasanidów i irańskich państw Azji Środkowej przez islamski kalifat arabski w VII i pierwszej połowie VIII wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Arabski podbój Iranu

Archeologia

autostrady A2 Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.

Zobaczyć Średniowiecze i Archeologia

Architektura gotycka

Sala władysławowska Gotycki Ratusz we Wrocławiu Katedra w Amiens Architektura gotycka (gotyk) – styl w architekturze europejskiej okresu późnego średniowiecza, od XII do początku XVI wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Architektura gotycka

Architektura gotycka we Francji

Kościół opactwa St-Denis Fasada katedry Notre-Dame w Paryżu System przyporowy paryskiej katedry (widok od strony wschodniej) Katedra Notre-Dame w Reims Środkowy portal katedry w Reims Wnętrze katedry w Reims Katedra Saint-Etienne w Bourges Wbrew poglądom włoskich architektów epoki renesansu, którzy twierdzili, że styl gotycki powstał i rozwinął się w Niemczech, korzeni tej formy należy dopatrywać się w doskonaleniu szkoły burgundzkiej i dokonaniach budowniczych opactw cysterskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Architektura gotycka we Francji

Architektura romańska

głowica Zamku w Lublinie Opactwo Le Thoronet w Senanque, Prowansja krypcie zdobiona płaskorzeźbami Rotunda św. Prokopa w Strzelnie Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny w Strzelnie – Kolumna cnót Romański kościół św. Andrzeja w Krakowie Kościół Imienia NMP w Inowrocławiu katedry Marii Magdaleny we Wrocławiu Architektura romańska rozwijała się w X-XIII wieku w krajach Europy.

Zobaczyć Średniowiecze i Architektura romańska

Architektura starożytnego Rzymu

Forum Romanum Architektura starożytnego Rzymu – charakterystyczne budownictwo związane z kulturąstarożytnego Rzymu i rzymskącywilizacją.

Zobaczyć Średniowiecze i Architektura starożytnego Rzymu

Armata

Mle 1897, pierwsza nowoczesna szybkostrzelna armata będąca protoplastąarmat współczesnych PaK 38 Flak 18 Armata – działo przeznaczone głównie do strzelania płaskotorowego, zazwyczaj do celów znajdujących się bezpośrednio w polu widzenia.

Zobaczyć Średniowiecze i Armata

Arpad

Arpad (ur. ok. 845–850, zm. 907?) – wódz węgierski, protoplasta dynastii Arpadów.

Zobaczyć Średniowiecze i Arpad

Artefakt (archeologia)

Artefakt – wytwór ręki ludzkiej, każdy przedmiot wykonany lub zmodyfikowany przez człowieka, a następnie odkryty w wyniku badań archeologicznych.

Zobaczyć Średniowiecze i Artefakt (archeologia)

Arystoteles

Arystoteles (starogr., Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.

Zobaczyć Średniowiecze i Arystoteles

Średniowieczne optimum klimatyczne

Temperatury w średniowiecznym optimum klimatycznym Średniowieczne optimum klimatyczne – okres ocieplenia znany głównie z rejonu północnego Atlantyku (Europa, Ameryka Północna), które miało miejsce ok.

Zobaczyć Średniowiecze i Średniowieczne optimum klimatyczne

Średniowieczny uniwersytet

Uniwersytety w średniowiecznej Europie i daty ich powstania Średniowieczny uniwersytet − powstała w średniowiecznej Europie Zachodniej instytucja szkolnictwa wyższego o charakterze korporacyjnym.

Zobaczyć Średniowiecze i Średniowieczny uniwersytet

Astrolabium

XVIII-wieczne perskie astrolabium Astrolabium (gr. ἁστρολάβον, astrolabon 'chwytający gwiazdy') – prosty pomiarowy przeziernikowy przyrząd astronomiczny używany w nawigacji do początku XVIII wieku, służący do wyznaczania położenia ciał niebieskich nad horyzontem, poprzednik sekstantu.

Zobaczyć Średniowiecze i Astrolabium

Święte Cesarstwo Rzymskie

Święte Cesarstwo Rzymskie, potocznie: Pierwsza Rzesza Niemiecka, I Rzesza (niem. Erstes Reich) lub Stara Rzesza (niem. Altes Reich) – określenie obszaru pod panowaniem cesarza rzymskiego stanowiącego kontynuację cesarstwa zachodniorzymskiego, odwołujące się zarówno do idei, jak i kształtu politycznego średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy.

Zobaczyć Średniowiecze i Święte Cesarstwo Rzymskie

Atak Rusów na Konstantynopol (860)

Atak Rusów na Konstantynopol – pierwszy atak Rusów na Bizancjum, a zarazem w ogóle pierwsza znana wyprawa wojenna Rusów, która miała miejsce w roku 860.

Zobaczyć Średniowiecze i Atak Rusów na Konstantynopol (860)

Atanazy Wielki

Atanazy Wielki, Atanazy Aleksandryjski (ur. ok. 295, zm. 2 maja 373) – biskup Aleksandrii, pisarz wczesnochrześcijański, teolog-apologeta, kaznodzieja, ojciec i doktor Kościoła, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Atanazy Wielki

Attyla

Eugène’a Delacroix Attyla (łac. Attila z goc. dosłownie „Mały ojciec”, „Ojczulek”), zwany też „Biczem Bożym” (łac. Flagellum Dei) (ur. 406, zm. 453) – władca Hunów w latach 445–453.

Zobaczyć Średniowiecze i Attyla

August (tytuł)

Rzymska moneta z napisem DIOCLETIANUS AUGUSTUS Augustus (łac.) – tytuł nadany przez rzymski senat Gajuszowi Oktawianowi 16 stycznia 27 roku p.n.e. Młody wódz, wówczas już właściwie jedynowładca imperium rzymskiego, dołączył go do swego imienia jako przydomek i od tamtej pory nosił imię: Imperator Caesar Divi Filius Augustus.

Zobaczyć Średniowiecze i August (tytuł)

Augustyn z Hippony

Philippe’a de Champaigne Aureliusz Augustyn z Hippony, łac. Aurelius Augustinus (ur. 13 listopada 354 w Tagaście, zm. 28 sierpnia 430 w Hipponie) – filozof, teolog, organizator życia kościelnego, święty Kościoła katolickiego i Cerkwi PrawosławnejPor.

Zobaczyć Średniowiecze i Augustyn z Hippony

Austrazja

Austrazja na tle mapy Królestwa Franków w latach (481–814). Mapa Austrazji w 752 roku. Austrazja – kraina historyczna, w VI–VII w. stanowiąca północno-wschodniączęść merowińskiego Królestwa Franków.

Zobaczyć Średniowiecze i Austrazja

Awarowie

Awarowie (itp.) – lud koczowniczy o spornym pochodzeniu, który w połowie VI wieku pojawili się w Europie.

Zobaczyć Średniowiecze i Awarowie

Awinion

Widok na starączęść miasta Pałac Papieski Awinion (prowans. Avinhon) – miasto na południu Francji (w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Vaucluse), u podnóża wapiennego wzgórza, na lewym brzegu Rodanu, przy ujściu do niego rzeki Durance.

Zobaczyć Średniowiecze i Awinion

Île-de-France

Île-de-France (potocznie także, „region paryski”) – region administracyjny w północnej Francji, w obrębie Basenu Paryskiego, obejmujący Paryż (stolicę kraju) i siedem okolicznych departamentów: Essonne, Hauts-de-Seine, Sekwana-Saint-Denis, Sekwana i Marna, Dolina Marny, Dolina Oise i Yvelines.

Zobaczyć Średniowiecze i Île-de-France

Azory

Azory (wym.; Arquipélago dos Açores), administracyjnie Region Autonomiczny Azorów – archipelag dziewięciu wysp wulkanicznych należących do Portugalii, położony w środkowej części Oceanu Atlantyckiego, na Grzbiecie Śródatlantyckim.

Zobaczyć Średniowiecze i Azory

Łacina

Łacina, język łaciński (łac.) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Łacina

Łęk oporowy

Łęk oporowy, Katedra Notre-Dame w Paryżu Łęk oporowy albo łęk (łuk) przyporowy – element systemu przyporowego.

Zobaczyć Średniowiecze i Łęk oporowy

Łucznik (żołnierz)

średniowiecza Łucznik – żołnierz lekkiej piechoty lub kawalerii uzbrojony w łuk, powszechna jednostka wojskowa w starożytności i średniowieczu.

Zobaczyć Średniowiecze i Łucznik (żołnierz)

Łuk (architektura)

Wielki Meczet w Kordobie) Łuk – linia krzywa, wzdłuż której prowadzony jest łęk.

Zobaczyć Średniowiecze i Łuk (architektura)

Łuk kompozytowy

Przykład łuku kompozytowego Łuk kompozytowy – jeden z typów łuków występujący w łucznictwie tradycyjnym.

Zobaczyć Średniowiecze i Łuk kompozytowy

Żydzi

Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.

Zobaczyć Średniowiecze i Żydzi

Bagdad

Bagdad – stolica Iraku; liczba mieszkańców wynosi ponad 7 mln.

Zobaczyć Średniowiecze i Bagdad

Barbarzyńca

Barbarzyńca (gr. βάρβαρος/bárbaros, „cudzoziemiec”) – człowiek dziki, pierwotny, niecywilizowany, okrutny, o prymitywnych odruchach, nie znający kultury europejskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Barbarzyńca

Bardzo bogate godzinki księcia de Berry

Człowiek anatomiczny, karta 14v Bardzo bogate godzinki księcia de Berry – bogato iluminowany rękopis godzinek zamówiony przez Jana de Berry około 1410 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Bardzo bogate godzinki księcia de Berry

Bari

Bari – miasto i gmina w południowych Włoszech, położone nad Morzem Adriatyckim.

Zobaczyć Średniowiecze i Bari

Bartolomeu Dias

Przebieg wyprawy Bartolomeu Dias, wymowa portugalska (IPA) //, znany także jako Bartolomeo Diaz (ur. ok. 1450, zm. 29 maja 1500) – żeglarz, konkwistador i odkrywca portugalski, który w roku 1488 opłynął południowy kraniec Afryki prawdopodobnie jako pierwszy Europejczyk od starożytności.

Zobaczyć Średniowiecze i Bartolomeu Dias

Bayeux

Bayeux – miasto i gmina we Francji, w regionie Normandia, w departamencie Calvados.

Zobaczyć Średniowiecze i Bayeux

Bazyli I Macedończyk

Bazyli I Macedończyk, Bazyli I Macedoński, Bazyli I Kefalas, Bazyli I Głowacz (ur. 811, zm. 29 sierpnia 886) – cesarz bizantyjski od 867, pierwszy cesarz z dynastii macedońskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Bazyli I Macedończyk

Bazyli II Bułgarobójca

Bazyli II Bułgarobójca, Bazyli II Porfirogeneta (ur. 958 r., zm. 15 grudnia 1025 r.) – cesarz bizantyński w latach 976–1025 (tytularny od 963) z dynastii macedońskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Bazyli II Bułgarobójca

Bazylika

Pizie Przekrój poprzeczny bazyliki Plan bazyliki Bazylika – współcześnie tąnazwąnajczęściej określa się chrześcijańskąświątynię wielonawową(niezależnie od pełnionych funkcji kanonicznych) z nawągłównąwyższąod naw bocznych, posiadającąokna ponad dachami naw bocznych (w odróżnieniu od kościoła halowego).

Zobaczyć Średniowiecze i Bazylika

Bazylika św. Mikołaja w Bari

fot. Rafał Korzeniowski Bazylika św. Mikołaja Cudotwórcy w Bari (wł. Basilica di San Nicola di Bari) – romańska bazylika mniejsza znajdująca się w mieście Bari, stolicy włoskiej prowincji Apulia.

Zobaczyć Średniowiecze i Bazylika św. Mikołaja w Bari

Bazylika św. Witalisa w Rawennie

Plan bazyliki Mozaiki "Abraham i trzej aniołowie" i "Ofiara Izaaka" Bazylika św.

Zobaczyć Średniowiecze i Bazylika św. Witalisa w Rawennie

Bazylika w Saint-Denis

Bazylika św.

Zobaczyć Średniowiecze i Bazylika w Saint-Denis

Beda Czcigodny

Kroniki norymberskiej). Zamek i katedra w Durham. Beda, zwany Czcigodnym lub Wspaniałym, łac. Venerabilis, sang. Bǣda lub Bēda (ur. 672 w Wearmouth k. Sunderlandu w Anglii lub 673, zm. 25 maja 735 w Jarrow) – anglosaski mnich benedyktyn, prezbiter, związany z klasztorami w Wearmouth oraz Jarrow w Nortumbrii (obecnie klasztor Wearmouth-Jarrow), wszechstronny uczony.

Zobaczyć Średniowiecze i Beda Czcigodny

Belizariusz

Belizariusz,, (ur. ok. 505, zm. w marcu 565) – wódz armii bizantyńskiej, który prowadził zwycięskie kampanie wojenne w czasach panowania Justyniana I Wielkiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Belizariusz

Benedykt z Nursji

Benedykt z Nursji (ur. ok. 480 w Nursji, zm. 21 marca 543 albo 547 w Monte Cassino) – włoski mnich, eremita i opat, któremu przypisuje się autorstwo reguły benedyktyńskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Benedykt z Nursji

Beneficjum

Beneficjum (łac. beneficium, „dobrodziejstwo, uposażenie”) – pierwotnie określenie dotyczyło dóbr ziemskich przydzielonych osobie za wykonywanie powierzonych obowiązków.

Zobaczyć Średniowiecze i Beneficjum

Beneluks

Podział administracyjny państw Beneluksu Mapa zasięgu poszczególnych języków i dialektów na terenie Beneluksu Beneluks, Benelux – region w Europie Zachodniej składający się z trzech sąsiadujących ze sobąmonarchii: Belgii, Holandii i Luksemburga.

Zobaczyć Średniowiecze i Beneluks

Bernard z Clairvaux

Herb Bernarda z Clairvaux, Codex Salemitanus IX c, Bl. 18v, 1494 Bernard z Clairvaux (ur. 1090 w Fontaine-lès-Dijon we Francji, zm. 20 sierpnia 1153) – mnich cysterski, brat bł. Humbeliny, od 1115 opat klasztoru w Clairvaux (obecnie w Longchamp-sur-Aujon), doktor Kościoła, filozof, uczony, wpływowy teolog XII wieku zwany Doktorem Miodopłynnym (łac.

Zobaczyć Średniowiecze i Bernard z Clairvaux

Biblia

Tory w języku hebrajskim LXXVTS 10a (zwój ''Proroków mniejszych'') ok. I wieku p.n.e. Wulgaty z 1407 r. do czytania na głos w klasztorze Biblia Gutenberga pierwsza książka drukowana przy użyciu ruchomej czcionki Dziesięć Przykazań) Johna Wyclifa (XIV wiek) Kodeksie Aleksandryjskim z V wieku Biblii Królowej Zofii (1455) Biblii Wujka Biblii gdańskiej Biblia (biblion – zwój papirusu, księga; l.m.

Zobaczyć Średniowiecze i Biblia

Biblioteka Brytyjska

Biblioteka Brytyjska (BL) – biblioteka narodowa Wielkiej Brytanii.

Zobaczyć Średniowiecze i Biblioteka Brytyjska

Biskup

tempera na desce z XV wieku. Biskup (nadzorca, opiekun) – w Kościołach chrześcijańskich zwierzchnik kościoła partykularnego „jako zastępca i wysłannik Chrystusa”.

Zobaczyć Średniowiecze i Biskup

Bitwa na Kosowym Polu (1389)

Bitwa na Kosowym Polu – starcie zbrojne, mające miejsce 15 czerwca 1389 roku na Kosowym Polu w czasie którego wojska tureckie dowodzone przez sułtana Murada I pokonały dowodzone przez cara Łazarza Hrebeljanovićia wojska serbskie i ich sojuszników.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa na Kosowym Polu (1389)

Bitwa nad rzeką Guadalete

Bitwa nad rzekąGuadalete (lub bitwa pod Jerez de la Frontera) – starcie zbrojne, które miało miejsce w lipcu 711 r. podczas walk Wizygotów z Arabami.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa nad rzeką Guadalete

Bitwa nad rzeką Lech (955)

Madziarski wojewoda Bulcsú Bitwa na Lechowym Polu lub nad rzekąLech – bitwa stoczona w dniach 10–12 sierpnia 955 roku nad rzekąLech między Augsburgiem i Landsberg am Lech, pomiędzy rycerstwem niemieckim pod wodząkróla niemieckiego Ottona I (posiłkowanym przez Czechów) a wojskami Węgrów (Madziarów).

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa nad rzeką Lech (955)

Bitwa pod Adrianopolem

Bitwa pod Adrianopolem – miała miejsce 9 sierpnia 378 roku, na północ od rzymskiego miasta Adrianopol (obecnie Edirne w europejskiej części Turcji).

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa pod Adrianopolem

Bitwa pod Bosworth

Bitwa pod Bosworth (także: bitwa pod Bosworth Field) – decydująca bitwa wojny Dwóch Róż.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa pod Bosworth

Bitwa pod Crécy

pawężąprzeładowuje swąbroń Pola między Crécy-en-Ponthieu i Wadicourt, gdzie rozegrała się bitwa Bitwa pod Crécy (fr. Bataille de Crécy, ang. Battle of Crécy) – starcie zbrojne, które miało miejsce 26 sierpnia 1346 r. w okolicach Crécy-en-Ponthieu (Pikardia w północnej Francji) między wojskami angielskimi króla Edwarda III i francuskimi króla Filipa VI.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa pod Crécy

Bitwa pod Las Navas de Tolosa

Bitwa pod Las Navas de Tolosa (lub Colossas) – starcie zbrojne, które miało miejsce 16 lipca 1212 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa pod Las Navas de Tolosa

Bitwa pod Manzikertem

Bitwa pod Manzikertem (albo Mantzikertem) – bitwa stoczona 19 lub 26 sierpnia 1071 roku w pobliżu fortecy Manzikert w Armenii pomiędzy wojskami cesarza bizantyjskiego Romana Diogenesa i sułtana Wielkich Seldżuków Alp Arslana, zakończona klęskąsił bizantyjskich i wzięciem cesarza do niewoli.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa pod Manzikertem

Bitwa pod Nikopolis (1396)

Bitwa pod Nikopolis – bitwa stoczona 25 września 1396, pomiędzy wojskami chrześcijańskimi a armiąturecką, w czasie krucjaty antytureckiej zorganizowanej przez króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa pod Nikopolis (1396)

Bitwa pod Poitiers (1356)

Bitwa pod Poitiers – starcie zbrojne, które miało miejsce 19 września 1356 roku pomiędzy Anglikami i Francuzami i było drugim z trzech wielkich angielskich zwycięstw podczas wojny stuletniej.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa pod Poitiers (1356)

Bitwa pod Poitiers (732)

Bitwa pod Poitiers lub Bitwa pod Tours – bitwa stoczona 25 październikaNiekiedy podawana jest inna data bitwy: 10 października.

Zobaczyć Średniowiecze i Bitwa pod Poitiers (732)

Bizancjum (miasto)

Bizancjum, obecnie Stambuł (Byzántion) – starożytne miasto leżące nad cieśninąBosfor, łączącąmorze Marmara z Morzem Czarnym, nad zatokąZłoty Róg.

Zobaczyć Średniowiecze i Bizancjum (miasto)

Bliski Wschód

Mapa polityczna Zdjęcie satelitarne Bliski Wschód (hebr. המזרח התיכון;, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny obejmujący głównie Azję Zachodnią, ale w pewnych kontekstach także obszary Europy i Afryki.

Zobaczyć Średniowiecze i Bliski Wschód

Bonaventura Berlinghieri

Bonaventura Berlinghieri (ur. ok. 1210 w Lukce, zm. ok. 1287 tamże) – gotycki malarz włoski, aktywny w XIII wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Bonaventura Berlinghieri

Bonifacy VIII

Bonifacy VIII (właśc. Benedetto Caetani lub Benedetto Gaetani; ur. ok. 1235 w Anagni, zm. 11 października 1303 w Rzymie) – papież w okresie od 24 grudnia 1294 do 11 października 1303.

Zobaczyć Średniowiecze i Bonifacy VIII

Bracia Wspólnego Życia

Bracia Wspólnego Życia – społeczności ludzi niezwiązanych ślubami zakonnymi, założone w XIV wieku przez Geerta Groote’a w Niderlandach, w środowiskach miejskich z inspiracji ruchu devotio moderna – ruchu pietystycznego, postulującego kult pracy, umiarkowanie, dyscyplinę życia duchowego i miłosierdzie (Caritas).

Zobaczyć Średniowiecze i Bracia Wspólnego Życia

Bretania

Bretania (gal. Bertaèyn) – kraina historyczna w północno-zachodniej Francji, położona na Półwyspie Bretońskim, nad Oceanem Atlantyckim.

Zobaczyć Średniowiecze i Bretania

Broń drzewcowa

Kolekcja broni drzewcowej, eksponowana w Royal Armouries w Leeds. Ewolucja broni drzewcowej na przestrzeni wieków, Bashford Dean ''Notes on Arms and Armor'', 1916 r. Broń drzewcowa – broń, w której istnienie drzewca determinuje możliwość jej skutecznego użycia oraz w której drzewca sąznacznie dłuższe, niż wynikałoby to z roli uchwytu.

Zobaczyć Średniowiecze i Broń drzewcowa

Broń indywidualna

wz. 96 Beryl stanowiący jego uzbrojenie indywidualne Broń indywidualna (osobista, ręczna) – broń obsługiwana i noszona przez jednąosobę.

Zobaczyć Średniowiecze i Broń indywidualna

Brosza

Srebrna broszka Złota broszka Broszka z ametystami Brosza, broszka – rodzaj biżuterii, ozdoba, współcześnie noszona niemal wyłącznie przez kobiety.

Zobaczyć Średniowiecze i Brosza

Brytania

Lądowanie Rzymian w Brytanii (ilustracja z ''Comic History of England'')Brytania (lub Insula Albionum) – nazwa stosowana przez Rzymian w odniesieniu do Wysp Brytyjskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Brytania

Brytowie

Piktowie Brytowie (łac. Brittones, bryt. Pritani lub Priteni) – lud celtycki zamieszkujący Brytanię przed najazdem Anglów i Sasów.

Zobaczyć Średniowiecze i Brytowie

Budapeszt

Budapeszt – stolica i największe miasto Węgier, położone w północnej części kraju, nad Dunajem.

Zobaczyć Średniowiecze i Budapeszt

Bunt Ciompich

Bunt Ciompich – rewolta w Europie, w okresie późnego średniowiecza.

Zobaczyć Średniowiecze i Bunt Ciompich

Burgundowie

Burgundowie (Burgundī) – lud wschodniogermański, pochodzący prawdopodobnie z wyspy Bornholm, która zawdzięcza im swąnazwę (pierwotnie Burgundarholm) lub z zachodniej Wielkopolski.

Zobaczyć Średniowiecze i Burgundowie

Calais

Calais – miasto i gmina w północnej Francji, w regionie Hauts-de-France, w departamencie Pas-de-Calais, położone nad CieśninąKaletańską.

Zobaczyć Średniowiecze i Calais

Carcassonne

Jedna z bram wjazdowych Carcassonne – miasto i gmina we Francji, w regionie Oksytania.

Zobaczyć Średniowiecze i Carcassonne

Cassone

Florencka cassone z XV w. Cassone (z wł. cassa – kufer, skrzynia; l. mn. cassoni) – niska, prostokątna, ozdobna skrzynia, przeważnie drewniana – charakterystyczny mebel włoskiego renesansu, zwłaszcza w Sienie i Florencji.

Zobaczyć Średniowiecze i Cassone

Celibat

Celibat (– bez żony, samotny) – forma życia polegająca na dobrowolnej wstrzemięźliwości seksualnej oraz zrezygnowaniu z wchodzenia w związek małżeński.

Zobaczyć Średniowiecze i Celibat

Cenobityzm

Pachomiusz, jeden z prekursorów cenobityzmu Cenobityzm (z koinobion – „życie we wspólnocie”) – formuła życia zakonnego we wspólnocie, w przeciwieństwie do anachoretyzmu czy eremityzmu.

Zobaczyć Średniowiecze i Cenobityzm

Cerkiew prawosławna

Cerkiew Chrystusa Pantokratora w Nesebyrze (Bułgaria) z XIV w. Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Sasinach Helsinkach (Finlandia) Cerkiew prawosławna, Kościół prawosławny – trzecia co do wielkości chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, zrzeszająca ponad 200 milionów chrześcijan, głosząca zasady wiary i życia określane mianem prawosławia.

Zobaczyć Średniowiecze i Cerkiew prawosławna

Cesarstwo Łacińskie

Cesarstwo Łacińskie, właściwie Imperium Romaniae (w historiografii określane także jako Łacińskie Cesarstwo Konstantynopola) – państwo utworzone przez krzyżowców podczas IV wyprawy krzyżowej, po zdobyciu Konstantynopola.

Zobaczyć Średniowiecze i Cesarstwo Łacińskie

Cesarstwo Bizantyńskie

Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyjskie) Cesarstwo wschodniorzymskie, później Cesarstwo Bizantyńskie (w literaturze przeważnie w formie Cesarstwo Bizantyjskie, choć sąteż odmienne opinie, pot. i skrótowo Bizancjum) – termin historiograficzny, używany od XIX wieku na określenie greckojęzycznego, średniowiecznego cesarstwa rzymskiego ze stolicąw Konstantynopolu.

Zobaczyć Średniowiecze i Cesarstwo Bizantyńskie

Cesarstwo Nicejskie

Cesarstwo Nicejskie – stosowana w historiografii nazwa państwa założonego w 1204 roku przez Teodora Laskarysa i jego popleczników na terenie Azji Mniejszej.

Zobaczyć Średniowiecze i Cesarstwo Nicejskie

Cesarstwo Rzymskie

Cesarstwo Rzymskie – starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego, powstałe z przekształcenia republiki rzymskiej w system monarchiczny.

Zobaczyć Średniowiecze i Cesarstwo Rzymskie

Cesarstwo zachodniorzymskie

Cesarstwo wschodniorzymskie (bizantyńskie) Cesarstwo zachodniorzymskie – nazwa stosowana w historiografii na określenie zachodniej części cesarstwa rzymskiego, rządzonej przez osobnego cesarza (lub cesarzy) od czasu utworzenia tetrarchii w 285 roku, formalnie niezależnego od części wschodniej po śmierci cesarza Teodozjusza I w 395.

Zobaczyć Średniowiecze i Cesarstwo zachodniorzymskie

Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Maksymiliana II Cesarz rzymski – termin używany przez historyków na określenie średniowiecznego władcy, który otrzymał tytuł cesarza rzymskiego od papieża.

Zobaczyć Średniowiecze i Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Cezar (tytuł)

Cezar (łac. caesar) – jeden z tytułów używanych przez rzymskich cesarzy.

Zobaczyć Średniowiecze i Cezar (tytuł)

Cezaropapizm

I Soboru Nicejskiego, w środku Konstantyn I Wielki Cezaropapizm – tendencja nazywana też cezaryzmem, prowadząca do zwierzchności państwa nad Kościołem i decydowaniu o całokształcie życia religijnego, w tym także w materii teologicznej.

Zobaczyć Średniowiecze i Cezaropapizm

Chansons de geste

Chansons de geste (ze starofrancuskiego "pieśni o czynie", łac. gesta) – poezja epicka, która pojawiła się u początków literatury francuskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Chansons de geste

Chłopi

Przedwojenne polskie chłopki Adama Ciemniewskiego. Chłopi – warstwa społeczna zamieszkująca tereny wiejskie, dominująca w społeczeństwach przedindustrialnych, zajmująca się produkcjąrolną.

Zobaczyć Średniowiecze i Chłopi

Childeryk I

Childeryk I (ur. ok. 437, zm. 26 grudnia 481 lub 482 w Tournai) – król Franków od 457 lub 458 roku, z dynastii Merowingów.

Zobaczyć Średniowiecze i Childeryk I

Chlodwig I

Chlodwig I św. Remigiusza (datowanie chrztu Chlodwiga wciąż pozostaje sporne) Chrzest Chlodwiga I miniatura z XIV w. Bitwa pod Tolbiac (496) Chlodwig I (fr. Clovis Ier, łac. Clodovicus, frankijski Chlodowech; ur. ok. 466, zm. 27 października 511) – władca Franków, syn Childeryka I i Basiny.

Zobaczyć Średniowiecze i Chlodwig I

Chomąto

Chomąto końskie Chomąto – rodzaj jarzma używanego do zaprzęgania zwierząt pociągowych do ciągnięcia wozu, pługa, itp.

Zobaczyć Średniowiecze i Chomąto

Chorał gregoriański

Chorał ''Ad te levavi'' w notacji gregoriańskiej Pater noster. Chorał gregoriański – tradycyjny, jednogłosowy śpiew liturgiczny Kościoła łacińskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Chorał gregoriański

Chosrow II Parwiz

Chosrow II Parwiz (Chosroes II) (pahl. „Zwycięski”) (ur. ?, zm. 28 lutego 628) – władca z dynastii Sasanidów panujący w latach 591–628, syn Hormizda IV.

Zobaczyć Średniowiecze i Chosrow II Parwiz

Christine de Pisan

Krystyna de Pizan (ur. w 1364 w Wenecji, zm. ok. 1430 w Poissy) – francuska pisarka, poetka, krytyczka literacka, retoryczka, filozofka państwa; jedna z pierwszych zawodowych literatek w dziejach pisarstwa europejskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Christine de Pisan

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.

Zobaczyć Średniowiecze i Chrześcijaństwo

Chrzest Polski

Chrzest Polski – przyjęcie chrztu przez księcia Polan Mieszka I, tradycyjnie uważane za początek chrystianizacji Polski.

Zobaczyć Średniowiecze i Chrzest Polski

Chrzest Rusi

Chrzest Włodzimierza. Fresk W. Wasniecowa w soborze włodzimierskim w Kijowie Chrzest Rusi – proces masowego przyjęcia i rozszerzenia chrześcijaństwa (chrystianizacji) na ziemiach Rusi Kijowskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Chrzest Rusi

Ciężka jazda

bitwa pod OrsząHusarz – Józef Brandt Ciężka jazda – ogólne określenie rodzaju formacji kawaleryjskiej, której cechącharakterystycznąbyło posiadanie przez jeźdźca ciężkiego uzbrojenia ochronnego – zbroi, co odróżniało jąod lekkiej jazdy.

Zobaczyć Średniowiecze i Ciężka jazda

Cimabue

Cimabue, właśc.

Zobaczyć Średniowiecze i Cimabue

Common law

Common law (prawo precedensowe; dosł. z ang. „prawo wspólne”, „prawo powszechne”) – porządek prawny charakterystyczny dla krajów anglosaskich (między innymi Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii).

Zobaczyć Średniowiecze i Common law

Corpus Iuris Civilis

Corpus Iuris Civilis (łac. 'Ciało prawa cywilnego') – określenie całości wielkiej kompilacji prawa rzymskiego podjętej przez cesarza Justyniana I Wielkiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Corpus Iuris Civilis

Crux gemmata

bazylice św. Pudencjany w Rzymie Crux gemmata z irlandzkiego manuskryptu Krzyż Lotara Krzyża Rzeszy Crux gemmata (z łac. crux (r. żeński) – krzyż, gemmata – zdobiona kamieniami szlachetnymi) – w sztukach plastycznych przedstawienie krzyża ozdobionego kamieniami szlachetnymi, perłami i innymi wartościowymi wyrobami jubilerskimi z minerałów i skał.

Zobaczyć Średniowiecze i Crux gemmata

Cyceron

Marek Tulliusz Cyceron, inaczej Marek Tulliusz CyceroNiekiedy w literaturze polskiej można również spotkać formy Ciceron lub Cicero.

Zobaczyć Średniowiecze i Cyceron

Cystersi

Habit opata cysterskiego Henrykowie Zakon Cysterski (łac. Ordo Cisterciensis, skrót OCist. lub OCSO (Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae) dla trapistów) – katolicki zakon monastyczny reformowany, posługujący się regułąbenedyktyńską, założony w 1098 r. przez św. Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux (z łac.

Zobaczyć Średniowiecze i Cystersi

Czarna śmierć

Ilustracja przedstawiająca ofiary czarnej śmierci Czarna śmierć – termin określający jednąz największych epidemii w dziejach ludzkości, panującąw XIV-wiecznej Europie.

Zobaczyć Średniowiecze i Czarna śmierć

Czechy

Czechy, Republika Czeska – unitarne państwo śródlądowe w Europie Środkowej.

Zobaczyć Średniowiecze i Czechy

Czynsz

Czynsz (niem. Zins – ‘podatek’, ‘dzierżawa’, od łac. census – ‘wycena’) – prawna nazwa świadczenia należnego z tytułu najmu lub dzierżawy.

Zobaczyć Średniowiecze i Czynsz

Daleki Wschód

Daleki Wschód – nazwa stosowana na określenie obszaru wschodniej Azji, ciągnącego się wzdłuż wybrzeży Pacyfiku.

Zobaczyć Średniowiecze i Daleki Wschód

Dalmacja

Położenie Dalmacji w Chorwacji Historyczny herb Dalmacji Dalmacja – kraina historyczna w Chorwacji, Bośni i Hercegowinie oraz Czarnogórze na wschodnim wybrzeżu Adriatyku.

Zobaczyć Średniowiecze i Dalmacja

Dama z jednorożcem (cykl tapiserii)

Dama z jednorożcem: ''Wzrok'' (Musée de Cluny, Paryż) Dama z jednorożcem: ''Słuch'' Dama z jednorożcem: ''Dotyk'' Dama z jednorożcem: ''Smak'' Dama z jednorożcem: ''Węch'' Dama z jednorożcem (fr.La Dame à la licorne) – zespół sześciu późnogotyckich tapiserii utkanych we Flandrii z wełny i jedwabiu.

Zobaczyć Średniowiecze i Dama z jednorożcem (cykl tapiserii)

Damaszek

Nocna panorama Damaszku Meczet Umajjadów w Damaszku Meczet Umajjadów w Damaszku Damaszek (transkr. Dimaszk) – stolica Syrii położona w południowo-zachodniej części kraju, drugie co do wielkości (po Aleppo) miasto Syrii – 2 079 000 mieszkańców (2019), cała aglomeracja – ponad 2,8 mln mieszkańców (2008).

Zobaczyć Średniowiecze i Damaszek

Danelagh

Anglia w roku 878 Danelagh, Danelaw – za panowania Alfreda Wielkiego, obszar jurysdykcji duńskiej w północno-wschodniej części Anglii oddzielony liniądemarkacyjnąod Wesseksu.

Zobaczyć Średniowiecze i Danelagh

Dante Alighieri

Dante Alighieri (ur. w maju lub czerwcu 1265 we Florencji, zm. 13 lub 14 września 1321 w Rawennie) – włoski poeta, filozof i polityk, charakteryzowany przez Friedricha Engelsa jako „ostatni poeta średniowiecza i jednocześnie pierwszy poeta nowych czasów”.

Zobaczyć Średniowiecze i Dante Alighieri

Dżuma

Dżuma (czarna śmierć, mór, zaraza morowa) – ostra bakteryjna choroba zakaźna gryzoni i (rzadziej) innych drobnych ssaków, a także człowieka (zoonoza).

Zobaczyć Średniowiecze i Dżuma

Dżuma Justyniana

San Vitale Dżuma Justyniana – epidemia, która dotknęła Cesarstwo Wschodniorzymskie (Bizantyjskie), w tym jego stolicę Konstantynopol, i inne krainy, takie jak Galia, Wyspy Brytyjskie czy Persja.

Zobaczyć Średniowiecze i Dżuma Justyniana

Długi łuk angielski

angielskiego, mierzący 2 metry długości Crécy (1346) Douglasem Fairbanksem jako Robin Hoodem uzbrojonym w długi łuk angielski Długi łuk angielski (ang. english longbow) – rodzaj łuku prostego wytwarzanego z jednego kawałka drewna, najczęściej cisowego.

Zobaczyć Średniowiecze i Długi łuk angielski

Dekret Gracjana

Decretum Gratiani Decretum Gratiani (Dekret Gracjana) jest zbiorem prawa kanonicznego spisanego około 1140 roku przez Gracjana.

Zobaczyć Średniowiecze i Dekret Gracjana

Dekurion

Dekurion – ma trzy różne znaczenia.

Zobaczyć Średniowiecze i Dekurion

Demografia średniowiecza

średniowiecznej miniaturze z pierwszej połowy XV wieku Demografia średniowiecza zajmuje się badaniem demografii w Europie w okresie średniowiecza.

Zobaczyć Średniowiecze i Demografia średniowiecza

Denar

Denar (łac. dēnārǐŭs, l.mn. denarii, stgr. δηνάριον) – dawna moneta srebrna, pierwszy raz wybita w Rzymie około 215–211 roku p.n.e.Według poglądu Andrzeja Kunisza (Vademecum..., t. I, s. 271), najpóźniej zaś w 211 p.n.e. – jak zresztąobecnie przyjmuje się najczęściej.

Zobaczyć Średniowiecze i Denar

Devotio moderna

Devotio moderna (łac. „nowoczesna pobożność”) – nurt pobożności rozwijający się w XIV i XV wieku w Niderlandach i Nadrenii wśród zamożnych i wykształconych mieszczan.

Zobaczyć Średniowiecze i Devotio moderna

Dialektyka

Cornelisa Corta z 1565 roku. Dialektyka – nauka zajmująca się poprawnościąargumentacji i refutacji podczas wypowiedzi.

Zobaczyć Średniowiecze i Dialektyka

Dioklecjan

Podział cesarstwa przez Dioklecjana Dioklecjan, (ur. 22 grudnia 244 w Salonie, zm. 3 grudnia 313 lub 316 w Spalatum) – cesarz rzymski od 20 listopada 284 do 1 maja 305.

Zobaczyć Średniowiecze i Dioklecjan

Dniepr

Dorzecze Dniepru Antoniego Sujkowskiego Jan Stanisławski, ''Dniepr szafirowy'', 1904 Dniepr (ukr. Дніпро, Dnipro; ros. Днепр, Dniepr; biał. Дняпро, Dniapro) – rzeka w Rosji, Białorusi i Ukrainie, w zlewisku Morza Czarnego; dł.

Zobaczyć Średniowiecze i Dniepr

Domena królewska we Francji

Królestwo Francji w czasach Hugona Kapeta - domena królewska zaznaczona kolorem niebieskim Królestwo Francji w 1477 r. - domena królewska zaznaczona kolorem jasnoniebieskim Domena królewska (domaine royal) – zespół królewskich gruntów, nieruchomości i praw bezpośrednio przynależnych królowi Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Domena królewska we Francji

Dominikanie

Dominikanie, Zakon Kaznodziejski (łac. Ordo Praedicatorum) – katolicki zakon męski założony w 1216 r. przez św. Dominika Guzmána „szczególnie dla kaznodziejstwa i zbawiania dusz”.

Zobaczyć Średniowiecze i Dominikanie

Droga św. Jakuba

Droga św.

Zobaczyć Średniowiecze i Droga św. Jakuba

Drugie państwo bułgarskie

Drugie państwo bułgarskie – państwo bułgarskie istniejące w latach 1185–1396 ze stolicąw Tyrnowie.

Zobaczyć Średniowiecze i Drugie państwo bułgarskie

Drzeworyt

Albrecht Dürer, ''Czterej Jeźdźcy Apokalipsy'', 1497-98 ''Sutra Diamentowa'' z 868 – najstarsza drukowana książka świata Hiroshige Andō, obraz nr 48 z cyklu ''Pięćdziesiąt trzy przystanki Tokaido'', 1847-1853 Drzeworyt – technika graficzna należąca do druku wypukłego.

Zobaczyć Średniowiecze i Drzeworyt

Duccio di Buoninsegna

Madonna Rucellai (1285) Duccio di Buoninsegna (ur. około 1260 w Sienie, zm. w 1318 tamże) – malarz włoski.

Zobaczyć Średniowiecze i Duccio di Buoninsegna

Duchowieństwo

Duchowieństwo Oscara Romero (2018) Grupa belgijskich biskupów katolickich (2007) Duchowieństwo, inaczej kler (z) – ogół duchownych danego Kościoła lub wspólnoty religijnej.

Zobaczyć Średniowiecze i Duchowieństwo

Dwupolówka

średniowieczu Dwupolówka – przemienna forma uprawy dwóch pól.

Zobaczyć Średniowiecze i Dwupolówka

Dynastia macedońska

Cesarstwo Bizantyjskie w momencie objęcia rządów przez Bazylego I w 867......i w momencie śmierci cesarzowej Teodory w 1056 Dynastia macedońska – ósma dynastia cesarska panująca w Cesarstwie Bizantyńskim.

Zobaczyć Średniowiecze i Dynastia macedońska

Dynastia salicka

Dynastia salicka, niem. Salier – ród książąt frankońskich panujący w Niemczech w latach 1024–1125.

Zobaczyć Średniowiecze i Dynastia salicka

Dziedziczenie (prawo)

Dziedziczenie – wejście spadkobiercy lub kilku spadkobierców (będące skutkiem zdarzenia prawnego – śmierci osoby fizycznej) w sytuację prawnąspadkodawcy polegającąw szczególności na nabyciu praw i obowiązków majątkowych, których podmiotem był spadkodawca.

Zobaczyć Średniowiecze i Dziedziczenie (prawo)

Dziesiętny system liczbowy

wartość cyfr w dziesiętnym systemie liczbowym Dziesiętny system liczbowy (system dziesiątkowy, system decymalny, system arabski) – pozycyjny system liczbowy, w którym podstawąjest liczba 10; do zapisu liczb stosuje się 10 cyfr: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.

Zobaczyć Średniowiecze i Dziesiętny system liczbowy

Edirne

Meczet Selimiye w Edirne Edirne lub Adrianopol (Adrianopoli,, Odrin) – miasto w europejskiej, północno-zachodniej części Turcji, na Nizinie Trackiej, przy ujściu rzeki Tundża do Maricy, w pobliżu granicy z Grecjąoraz Bułgarią.

Zobaczyć Średniowiecze i Edirne

Edward (Czarny Książę)

Edward, Czarny Książę Edward Woodstock, KG (ur. 15 czerwca 1330 w Woodstock Palace, Oxfordshire, zm. 8 czerwca 1376 w Westminsterze), zwany Czarnym Księciem, książę Walii, Kawaler Orderu Podwiązki (Knight of Garter).

Zobaczyć Średniowiecze i Edward (Czarny Książę)

Edward III

Edward III (ur. 13 listopada 1312 w zamku Windsor, zm. 21 czerwca 1377 w Sheen Palace) – najstarszy syn króla Anglii Edwarda II i jego żony Izabeli Francuskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Edward III

Edykt z Alhambry

Kopia edyktu z pieczęciąEdykt z Alhambry (zwany również edyktem o wygnaniu Żydów) – edykt wydany 31 marca 1492 przez Królów Katolickich Hiszpanii Izabelę I Kastylijskąi Ferdynanda II Aragońskiego, nakazujący wypędzenie Żydów z Królestwa Hiszpanii i jej posiadłości do 31 lipca 1492 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Edykt z Alhambry

Egzarchat Rawenny

Bizantyjska Italia. Egzarchat Rawenny zaznaczony na różowo Egzarchat Rawenny – historyczna prowincja bizantyjska utworzona w 584 roku przez cesarza Maurycjusza na Półwyspie Apenińskim w celu zabezpieczenia terytorium cesarskiego przed Longobardami.

Zobaczyć Średniowiecze i Egzarchat Rawenny

Ekskomunika

Juliusza Knoora z ok. 1840 roku Ekskomunika (z łac. excommunicatio – poza wspólnotą, wyłączenie ze wspólnoty, pot. klątwa, wyklęcie i anatema) – w chrześcijaństwie najwyższa kara kościelna, polegająca na wykluczeniu z życia Kościoła.

Zobaczyć Średniowiecze i Ekskomunika

Elekcja cesarska

Elekcja cesarska – proces wyboru króla Niemiec i jednocześnie cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Elekcja cesarska

Eleonora Akwitańska

Eleonora Akwitańska (ur. ok. 1122, zm. 1 kwietnia 1204 w Fontevraud) – królowa Francji i Anglii.

Zobaczyć Średniowiecze i Eleonora Akwitańska

Emalia

Mozy) Stefana Knappa w 1972 Emalia komórkowa – schemat Emaliowany garnuszek Emaliowana wanna Emalia (fr. émail, dawniej: szmelc, smalc) – sproszkowane szkło: mieszanina minerałów (piasek, kreda, glina) oraz topników (boraks) z dodatkiem pigmentów, które naniesione na metalowe podłoże i stopione w temperaturze ok.

Zobaczyć Średniowiecze i Emalia

Emirat Sycylii

Emirat Sycylii – państwo muzułmańskie istniejące w latach 831-1091 na Sycylii.

Zobaczyć Średniowiecze i Emirat Sycylii

Erytrea

Erytrea, oficjalnie Państwo Erytrea (tigrinia ኤርትራ – Ertra, ሃግሬ ኤርትራ – Hagere Ertra; arab. إرتريا – Iritrija, دولة إرتريا – Daulat Iritrija) – państwo w Afryce Wschodniej, położone nad Morzem Czerwonym.

Zobaczyć Średniowiecze i Erytrea

Essen

Katedra w Essen Szyb zabytkowej kopalni Zollverein Essen (MAF) – miasto na prawach powiatu w zachodniej części Niemiec, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Düsseldorf.

Zobaczyć Średniowiecze i Essen

Etiopia

Etiopia (Jeśli tam, gdzie oczekujesz wyrazów amharskich, widzisz sekwencję prostokątów w rodzaju „▯▯▯▯”, oznacza to, że nie masz odpowiedniej czcionki zainstalowanej w swoim systemie. Skorzystaj np. z czcionki (gotowa do instalacji) lub (po rozpakowaniu archiwum)., trl.

Zobaczyć Średniowiecze i Etiopia

Etos rycerski

Jana Matejki) Etos rycerski – zespół wartości i zasad, wykształconych w kręgu średniowiecznej kultury rycerskiej, którymi powinien charakteryzować się idealny wojownik – w życiu i na wojnie.

Zobaczyć Średniowiecze i Etos rycerski

Eucharystia (sakrament)

Muzeum Historycznego w Sanoku Eucharystia (gr. εὐχαριστία, eucharistía, „dziękczynienie”) lub Najświętsza Ofiara, Sakrament Ołtarza, Msza Święta, Komunia (łac. communio, „współdzielić”), Najświętszy Sakrament (łac.

Zobaczyć Średniowiecze i Eucharystia (sakrament)

Ewangeliarz

Ewangeliarza kruszwickiego. Ewangeliarz – w Kościołach chrześcijańskich ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty Ewangelii odczytywane w liturgii.

Zobaczyć Średniowiecze i Ewangeliarz

Ewangeliarz z Lindisfarne

Jedna z „kart dywanowych” Ewangeliarz z Lindisfarne (łac. Codex Lindisfarnensis) – iluminowany manuskrypt powstały na początku VIII wieku w klasztorze Lindisfarne, zawierający łaciński tekst czterech Ewangelii.

Zobaczyć Średniowiecze i Ewangeliarz z Lindisfarne

Fasada

Lądku-Zdroju kościoła Wizytek w Warszawie modernizmu, zbudowane z marmuru i diorytu Fasada – główna, efektowna elewacja budynku, o szczególnie dużej dekoracyjności, często monumentalna, spełniająca funkcje reprezentacyjne wobec całego gmachu, a przez to wyróżniająca się spośród pozostałych elewacji.

Zobaczyć Średniowiecze i Fasada

Fatymidzi

Fatymidzi, arab. الفاطميون – ismailicka dynastia kalifów panująca w Północnej Afryce w latach 909–1171.

Zobaczyć Średniowiecze i Fatymidzi

Ferdynand Aragoński

Ferdynand II Aragoński (ur. 10 marca 1452 w Sos w Aragonii, zm. 23 stycznia 1516 w Madrigalejo) – trzeci syn (drugi, który przeżył dzieciństwo) króla Jana II Aragońskiego, pierwsze jego dziecko z drugążoną, JoannąEnriquez, córkąFryderyka Enriqueza, admirała Kastylii, księcia de Melgar e Rueda.

Zobaczyć Średniowiecze i Ferdynand Aragoński

Fibula

Fibula Fibula – ozdobna, metalowa zapinka do spinania szat, funkcjąi kształtem zbliżona do współczesnej agrafki, używana w Europie od późnej epoki brązu (około 1500 p.n.e.) aż do średniowiecza i zastępująca guziki.

Zobaczyć Średniowiecze i Fibula

Figuratywizm

John Singer Sargent – ''Carnation, Lily, Lily, Rose''; ok. 1885, Tate Britain Figuratywizm, sztuka figuratywna – kierunek w sztuce (głównie malarstwie i rzeźbiarstwie) polegający na ukazywaniu przedmiotów, zwierząt i ludzi w ich realnych kształtach, traktujący świat zewnętrzny jako punkt odniesienia dla postaci, symbolu lub podobieństwa.

Zobaczyć Średniowiecze i Figuratywizm

Filigran

Przykrywka szklanego dzbana ze złotądekoracjąfiligranową(Włochy, ok. XI wiek) Filigran – technika złotnicza polegająca na zdobieniu lub wykonywaniu całego przedmiotu z cienkich drucików ułożonych w ażurowąsiatkę.

Zobaczyć Średniowiecze i Filigran

Filip II August

Filip II August (franc. Philippe Auguste; ur. 21 sierpnia 1165 w Gonesse, zm. 14 lipca 1223 w Mantes-la-Jolie) – król Francji od 1179 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Filip II August

Filip IV Piękny

Filip IV Piękny, (ur. 1268, Fontainebleau, zm. 29 listopada 1314, tamże) – król Francji i Nawarry (jako Filip I) w latach 1285–1314, syn Filipa III Śmiałego z dynastii Kapetyngów i jego pierwszej żony – Izabeli Aragońskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Filip IV Piękny

Filozofia przyrody

Bardzo bogatych godzinek księcia de Berry'', ok. 1410) Filozofia przyrody – dział filozofii zajmujący się refleksjąnad naturą, wiedząna jej temat oraz stosunkiem do niej człowieka.

Zobaczyć Średniowiecze i Filozofia przyrody

Flagelanci

thumb Flagelanci, flagellanci, biczownicy, kapnicy (bat, bicz) – członkowie bractw religijnych, istniejących od XIII do XV wieku, głównie we Włoszech, Niemczech, później także w Hiszpanii i Polsce, które praktykowały publiczne biczowanie się jako formę pokuty.

Zobaczyć Średniowiecze i Flagelanci

Flamboyant

Kościół w Saint Maclou Kościół Świętej Trójcy, Vendôme Przykład stylu Flamboyant z kościoła Sainte-Chapelle Flamboyant – kierunek w schyłkowym okresie architektury późnego gotyku, nazywany płomienistym.

Zobaczyć Średniowiecze i Flamboyant

Flandria (region)

Regionu Flamandzkiego Holenderska część Flandrii Hrabstwo Flandrii w 1477 Flandria (niderl. Vlaanderen, fr. Flandre) – kraina historyczno-geograficzna położona na terenach Belgii, Francji i Holandii wzdłuż wybrzeża Morza Północnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Flandria (region)

Flawiusz Ardaburiusz Aspar

ILS 1299) Flawiusz Ardaburiusz Aspar łac. Flavius Ardaburius Aspar (ur. ok. 400, zm. 471 w Konstantynopolu) – wschodniorzymski wódz pochodzący z plemienia Alanów, mający w czasach panowania Marcjana (450–457) i Leona I (457–474) przemożne wpływy w cesarstwie.

Zobaczyć Średniowiecze i Flawiusz Ardaburiusz Aspar

Florencja

Florencja (MAF) – miasto w środkowych Włoszech, nad Arno, u stóp Apeninów, stolica Toskanii i prowincji Florencja, stolica Włoch w latach 1865–1871.

Zobaczyć Średniowiecze i Florencja

Forma (sztuka)

Forma w dziedzinie sztuki oznacza te jej właściwości, które związane sąz kształtem (np. rzeźba, architektura), konstrukcją(układem) zapisu (np. poezja, powieść, muzyka).

Zobaczyć Średniowiecze i Forma (sztuka)

François Villon

François Villon (ur. 1431 lub 1432 w Paryżu, zm. po 1463) – francuski poeta epoki średniowiecza, autor Małego testamentu i Wielkiego testamentu (napisanego około 1461).

Zobaczyć Średniowiecze i François Villon

Francesco Petrarca

Francesco Petrarca (ur. 20 lipca 1304 w Arezzo, zm. 19 lipca 1374 w Arquà) – jeden z pierwszych poetów pochodzący z Italii.

Zobaczyć Średniowiecze i Francesco Petrarca

Frankowie

Frankowie – zachodniogermańska federacja plemion, u swoich uchwytnych źródłowo początków, tj.

Zobaczyć Średniowiecze i Frankowie

Fresk

''Św. Sebastian'' - fresk anonimowego XV-wiecznego artysty, Pinacoteca Nazionale, Ferrara, Włochy Bułgarii Pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim Fresk (z – świeży) – technika malarstwa ściennego polegająca na malowaniu na mokrym tynku farbami odpornymi na alkaliczne działanie zawartego w zaprawie wapna.

Zobaczyć Średniowiecze i Fresk

Fryderyk I Barbarossa

Fryderyk I Barbarossa (Rudobrody) (ur. ok. 1122, zm. 10 czerwca 1190) – z dynastii Hohenstaufów, syn księcia Szwabii – Fryderyka II i księżniczki Judyty, córki księcia Bawarii Henryka IX Czarnego (zm. 1126) z rodu Welfów, konkurencyjnego w tamtym okresie wobec Hohenstaufów.

Zobaczyć Średniowiecze i Fryderyk I Barbarossa

Fryderyk II Hohenstauf

Fryderyk II, niem. Friedrich II.

Zobaczyć Średniowiecze i Fryderyk II Hohenstauf

Fyrd

Fyrd – pospolite ruszenie w średniowiecznej Anglii, powszechna mobilizacja wszystkich wolnych mężczyzn zdolnych do obrony ziemi pośrednio (obrona mostów, budowa grodów, patrol i czuwanie) bądź bezpośrednio (uczestnictwo w kampanii wojennej).

Zobaczyć Średniowiecze i Fyrd

Galia

Prowincje rzymskiej Galii ok. 58 p.n.e. Galia – kraina historyczna w Europie Zachodniej, obecnie tereny Francji, Belgii, Szwajcarii i północno-zachodnich Włoch, zamieszkana przez plemiona celtyckie.

Zobaczyć Średniowiecze i Galia

Gall Anonim

Rękopisie Zamoyskich'' z XIV wieku Gall Anonim lub Anonim, tak zwany Gall (ur. w XI w., zm. po 1116) – anonimowy autor Kroniki polskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Gall Anonim

Główszczyzna

Główszczyzna (łac. poena capitis „kara głowy”) – kara prywatna w prawie średniowiecznym; suma pieniędzy należna rodzinie ofiary (lub jej panu feudalnemu) za głowę zabitego.

Zobaczyć Średniowiecze i Główszczyzna

Gemma (kamień)

kamea intaglio Gemma (łac. pączek, oczko winorośli, drogi kamień) – kamień szlachetny lub półszlachetny, o kształcie okrągłej lub owalnej płytki ozdobiony reliefem.

Zobaczyć Średniowiecze i Gemma (kamień)

Genewa

Genewa (fr. Genève; niem. Genf; gsw. Gämf, Gänf; frp. Geneva; wł. Ginevra; rm. Genevra) – miasto w Szwajcarii, drugie pod względem liczby mieszkańców, siedziba administracyjna kantonu Genewa.

Zobaczyć Średniowiecze i Genewa

Geoffrey Chaucer

Geoffrey Chaucer (ur. ok. 1343, możliwe że w Londynie, ale dokładniejsza data i miejsce nie sąznane, zm. 25 października 1400) – angielski poeta, filozof i dyplomata.

Zobaczyć Średniowiecze i Geoffrey Chaucer

Geoffrey z Monmouth

Rycina z dzieła ''Prophetiae Merlini'' Geoffreya z Monmouth Geoffrey z Monmouth, inaczej Godfryd z Monmouth, Geoffrey of Monmouth (ur. ok. 1100, zm. ok. 1154) – walijski duchowny i kronikarz piszący po łacinie, twórca dzieła Historia Regum Britanniae.

Zobaczyć Średniowiecze i Geoffrey z Monmouth

Geometria

teorii strun stereometrii, udowodnione najpóźniej przez Teajteta (IV w. p.n.e.) płaszczyzny hiperbolicznej za pomocąsiedmiokątów foremnych – użyty tu model to dysk Poincarégo Geometria (gr. γεωμετρία; geo – ziemia, metria – miara) – jedna z głównych dziedzin matematyki; tradycyjnie i nieformalnie definiowana jako nauka o przestrzeni i jej podzbiorach zwanych figuramiGeometria, Encyklopedia Popularna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986,, s.

Zobaczyć Średniowiecze i Geometria

Germanie

Rozmieszczenie plemion germańskich na przełomie er Europie Germanie, in.

Zobaczyć Średniowiecze i Germanie

Gesta regum Anglorum

Gesta regum Anglorum (Czyny królów angielskich) – kronika średniowieczna autorstwa Williama z Malmesbury.

Zobaczyć Średniowiecze i Gesta regum Anglorum

Giotto di Bondone

Giotto di Bondone, właśc.

Zobaczyć Średniowiecze i Giotto di Bondone

Giovanni Boccaccio

Vincenza Gozziniego, 1822 Giovanni Boccaccio (ur. 1313 w Certaldo, zm. 21 grudnia 1375 tamże) – pisarz włoski, znany zwłaszcza ze swego dzieła Dekameron.

Zobaczyć Średniowiecze i Giovanni Boccaccio

Giovanni Caboto

Trasa wyprawy Johna Cabota (1497) Giovanni Caboto, znany pod angielskąwersjąswego imienia i nazwiska jako John Cabot (ur. 1450 w Genui, zm. ok. 1500) – włoski żeglarz, pływający pod banderąangielską.

Zobaczyć Średniowiecze i Giovanni Caboto

Giovanni Pisano

katedry w Sienie - projekt G. Pisano Ambona w katedrze w Pizie Giovanni Pisano (ur. ok. 1245-1248 w Pizie, zm. ok. 1319 w Sienie) – włoski rzeźbiarz i architekt, syn Nicoli Pisano.

Zobaczyć Średniowiecze i Giovanni Pisano

Gladius

Gladius Gladius (łac., l. mn. gladii – miecz) – krótki miecz rzymskich legionistów, przeznaczony zarówno do cięcia, jak i kłucia.

Zobaczyć Średniowiecze i Gladius

Gleba

Gleba Chmielnik (Wzgórza Włodzickie), Sudety, gleba zabarwiona na czerwono tlenkami żelaza Gleba (– ziemia uprawna, rola) — naturalna, trójfazowa, biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej, ukształtowana poprzez procesy glebotwórcze ze zwietrzeliny skalnej (skały macierzystej) w wyniku oddziaływania klimatu i organizmów żywych, przy określonej rzeźbie terenu, w określonym przedziale czasu, często przy wpływie działalności człowieka.

Zobaczyć Średniowiecze i Gleba

Goci

Cesarstwo Rzymskie Wandalowie Goci, Gotowie (Gutþiuda;, u Pliniusza Starszego Gutones, u Tacyta Gotones) – jedno z największych i najważniejszych plemion wschodniogermańskich, mówiące językiem gockim.

Zobaczyć Średniowiecze i Goci

Godzinki

mały Godzinki – modlitwa paraliturgiczna w Kościele katolickim oraz w niektórych innych związkach wyznaniowych nawiązujących do pobożności katolickiej, mająca najczęściej charakter wstawienniczy.

Zobaczyć Średniowiecze i Godzinki

Gotyk

katedry w Reims (Francja) Wita Stwosza Kościół św. Mateusza w Starogardzie Gdańskim Pietà z Lubiąża Gniezna Gotyk – styl w architekturze i innych dziedzinach sztuk plastycznych (rzeźbie, malarstwie i sztuce sepulkralnej), który powstał przed połowąXII wieku we Francji i szybko rozprzestrzenił się w Anglii (zob.

Zobaczyć Średniowiecze i Gotyk

Gotyk międzynarodowy

Piękna Madonna z Wrocławia. Nieznany artysta wrocławski, lub praski, ok. 1390, Muzeum Narodowe w Warszawie Zwiastowanie (Ołtarz z Dijon)'', 1398, Musée des Beaux-Arts w Dijon Mistrz Górnoreński, ''Rajski ogród'', ok. 1410, Frankfurt nad Menem, Städelsches Kunstinstitut Zmartwychwstanie (Ołtarz z Trzeboni)'', ok.

Zobaczyć Średniowiecze i Gotyk międzynarodowy

Gourdon (Saona i Loara)

Gourdon – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Burgundia-Franche-Comté, w departamencie Saona i Loara.

Zobaczyć Średniowiecze i Gourdon (Saona i Loara)

Gracjan (prawnik)

Autor ''Concordia discordantium canonum'' Franciscus Gratianus, lub Johannes Gratianus, znany jako Gratian (pol. Gracjan) był XII-wiecznym prawnikiem z Bolonii.

Zobaczyć Średniowiecze i Gracjan (prawnik)

Grawerstwo

Grawerowanie Grawerstwo lub rytownictwo – dział rzemiosła posługujący się technikąpolegającąna żłobieniu twardym narzędziem (obecnie także maszynowo) wzorów w metalu, szkle, kamieniu.

Zobaczyć Średniowiecze i Grawerstwo

Grzegorz I

Grzegorz I, zwany: Wielki, Dialog lub Dwojesłow, łac. Gregorius Magnus, cs. Swiatitiel Grigorij Dwojesłow, papa Rimskij (ur. ok. 540 w Rzymie, zm. 12 marca 604 tamże) – z pochodzenia rzymianin, 64.

Zobaczyć Średniowiecze i Grzegorz I

Grzegorz VII (papież)

Grzegorz VII (właśc. Hildebrand OSB; ur. ok. 1020 w Sovanie, zm. 25 maja 1085 w Salerno) – włoski duchowny, święty Kościoła katolickiego, papież w okresie od 22 kwietnia 1073 do 25 maja 1085.

Zobaczyć Średniowiecze i Grzegorz VII (papież)

Grzegorz XI

Grzegorz XI (właśc. Pierre Roger de Beaufort; ur. w 1329 w Maumont koło Limoges, zm. 27 marca 1378 w Rzymie) – papież w okresie od 30 grudnia 1370 do 27 marca 1378.

Zobaczyć Średniowiecze i Grzegorz XI

Grzegorz z Tours

Grzegorz z Tours, właśc.

Zobaczyć Średniowiecze i Grzegorz z Tours

Gundobad

Gundobad (ok. 452–516) – syn Gundioka, siostrzeniec Rycymera.

Zobaczyć Średniowiecze i Gundobad

Hagia Sophia

Hagia Sophia (Aja Sofia) – meczet w Stambule, a w przeszłości kolejno świątynia chrześcijańska, meczet i muzeum.

Zobaczyć Średniowiecze i Hagia Sophia

Hagiografia

Sulpice Sévère''. Hagiografia (gr. ἅγιος „święty”, γράφειν „pisać”) – dział piśmiennictwa religijnego zapoczątkowany w starożytności (za czasów pierwszych chrześcijan, prawdopodobnie w Rzymie), który obejmuje żywoty świętych, legendy z nimi związane oraz opisy cudów.

Zobaczyć Średniowiecze i Hagiografia

Hanza

strefa szwedzka Kwadratami oznaczono Kantory, kółkami miasta hanzeatyckie. Hanza, Liga Hanzeatycka, Związek Hanzeatycki (ze niem. Hanse – gromada) – związek kupców lub miast handlowych Europy z czasów średniowiecza.

Zobaczyć Średniowiecze i Hanza

Hełm

Stahlhelm M1916, wojskowy hełm stalowy z okresu I wojny światowej Hełm – rodzaj uzbrojenia ochronnego osłaniającego głowę.

Zobaczyć Średniowiecze i Hełm

Hełm garnczkowy

szparami wzrokowymi Hełm garnczkowy (hełm wielki) – rodzaj średniowiecznego hełmu typu zamkniętego, charakteryzującego się cylindrycznym dzwonem o znacznych rozmiarach, zakrywającym całągłowęWłodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym, wydanie 1981, s.

Zobaczyć Średniowiecze i Hełm garnczkowy

Henryk Żeglarz

Henryk Żeglarz (ur. 4 marca 1394 w Porto, zm. 13 listopada 1460 w Sagres) – infant, trzeci syn króla Portugalii Jana I Dobrego i Filipy Lancaster.

Zobaczyć Średniowiecze i Henryk Żeglarz

Henryk II Plantagenet

Henryk II Plantagenet lub Andegaweński, Curtmantle, Fitzempress (ur. 5 marca 1133 roku w Le Mans, zm. 6 lipca 1189 w Chinon) – od 1151 hrabia Andegawenii, od 1154 król Anglii, w różnych czasach kontrolował także część Walii, Szkocji, północnąIrlandię i zachodniąFrancję.

Zobaczyć Średniowiecze i Henryk II Plantagenet

Henryk III Plantagenet

Henryk III (ur. 1 października 1207 w Winchesterze, zm. 16 listopada 1272 w Londynie) – król Anglii od 1216 r. Najstarszy syn Jana bez Ziemi i Izabeli, córki Aymera Tillefera, hrabiego Angoulême.

Zobaczyć Średniowiecze i Henryk III Plantagenet

Henryk IV Salicki

Henryk IV (niem. Heinrich IV., ur. 11 listopada 1050 w Goslar, zm. 7 sierpnia 1106 w Liège) – król niemiecki od 1056 (faktycznie od 1065), cesarz rzymski od 1084 do swojej abdykacji w 1105, najstarszy syn cesarza Henryka III i jego drugiej żony Agnieszki z Poitou (Akwitańskiej).

Zobaczyć Średniowiecze i Henryk IV Salicki

Henryk V Salicki

Henryk V (ur. prawdopodobnie 11 sierpnia 1081, zm. 23 maja 1125) – król niemiecki od 1105, cesarz rzymski od 1111, syn i następca cesarza Henryka IV.

Zobaczyć Średniowiecze i Henryk V Salicki

Henryk VII Tudor

Henryk VII, (ur. 28 stycznia 1457, zm. 21 kwietnia 1509) – pierwszy król Anglii i lord Irlandii z dynastii Tudorów; panował od 22 sierpnia 1485 r., uważany był za jednego z najlepszych angielskich władców.

Zobaczyć Średniowiecze i Henryk VII Tudor

Herakliusz (cesarz bizantyński)

Herakliusz (– Herakleios,; ur. ok. 574, zm. 11 lutego 641) – cesarz wschodniorzymski (bizantyjski) panujący w latach 610–641.

Zobaczyć Średniowiecze i Herakliusz (cesarz bizantyński)

Herezja

Herezja (gr. hairesis – wybierać, łac. haeresis) – doktryna religijna odrzucana przez władze kościelne lub religijne jako błędna.

Zobaczyć Średniowiecze i Herezja

Hierarchia kościelna

Hierarchia kościelna – uszeregowanie wedle zależności personalnej duchownych, a wedle niektórych kategoryzacji również świeckich.

Zobaczyć Średniowiecze i Hierarchia kościelna

Hieronim z Pragi

Spalenie na stosie Hieronima z Pragi Tablica pamiątkowa w Pradze Hieronim z Pragi (ur. ok. 1378 w Pradze, zm. 30 maja 1416 w Konstancji) − czeski teolog, zwolennik husytyzmu i wiklefizmu, bohater wiary Kościołów protestanckich.

Zobaczyć Średniowiecze i Hieronim z Pragi

Hieronim ze Strydonu

Hieronim ze Strydonu (ur. między 331 a 347 w Strydonie, zm. 30 września 420 w Betlejem) – święty Kościoła katolickiego, doktor Kościoła, apologeta chrześcijaństwa; święty Kościoła prawosławnego i koptyjskiego, wyznawca.

Zobaczyć Średniowiecze i Hieronim ze Strydonu

Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim

269x269px Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim.

Zobaczyć Średniowiecze i Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim

Historia Żydów w Niemczech

Obecność Żydów w Niemczech datuje się od IV wieku n.e. Wspólnota rozwijała się w czasach Karola Wielkiego i w X w. powstało centrum judaizmu na skalę europejską.

Zobaczyć Średniowiecze i Historia Żydów w Niemczech

Historia Żydów w Polsce

Drzwi Gnieźnieńskich około 1170 roku Pogromy dokonywane w czasie I krucjaty, spowodowały napływ uchodźców żydowskich na ziemie polskie, Masakra Żydów z Metzu w 1095 roku, obraz pędzla Auguste Migette Jana Matejki z 1889 roku knaan w piśmie hebrajskim. Można na nim odczytać משקא קרל – Mieszko król Fragment macewy rabbiego Aarona z 1174 roku na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu Historia Żydów na ziemiach polskich rozpoczęła się około 1000 lat temu, od kupców poszukujących na tych terenach głównie niewolników, sprzedawanych później w krajach muzułmańskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Historia Żydów w Polsce

Historia Bułgarii (681–1018)

Historia Bułgarii (681–1018) – historia pierwszego państwa bułgarskiego, istniejącego w latach 681–1018 na Półwyspie Bałkańskim, mającego stolicę najpierw w Plisce, a następnie w Presławiu.

Zobaczyć Średniowiecze i Historia Bułgarii (681–1018)

Historia Europy

Historia Europy – obejmuje historię cywilizacji ludzkiej na kontynencie europejskim od pojawienia się pierwszych ludzi aż do czasów współczesnych.

Zobaczyć Średniowiecze i Historia Europy

Historia Polski (1386–1492)

Władysława II Historia Polski (1386–1492) – historia Polski od koronacji Władysława II Jagiełły do śmierci Kazimierza IV Jagiellończyka.

Zobaczyć Średniowiecze i Historia Polski (1386–1492)

Historia Polski (do 1138)

Jan Matejko, ''Zaprowadzenie chrześcijaństwa'', 1889 Historia Polski (do 1138) – w okresie do 1138 roku na ziemiach między Odrąi Bugiem powstało scentralizowane państwo rządzone przez dynastię Piastów, od przełomu X i XI wieku nazywane Polską.

Zobaczyć Średniowiecze i Historia Polski (do 1138)

Historia Węgier

Historia Węgier – całokształt dziejów polityczno-społecznych, gospodarczych i kulturalnych narodu i państwa węgierskiego oraz terytorium, na którym w przyszłości miało się ono rozwinąć.

Zobaczyć Średniowiecze i Historia Węgier

Hrabia

Korona hrabiowska stosowana w Austrii, Belgii, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Polsce, Rosji i Włoszech Hrabia – tytuł przysługujący.

Zobaczyć Średniowiecze i Hrabia

Hrabstwo

Hrabstwo – dawniej okręg administracyjny pod zarządem hrabiego, obecnie jednostka podziału administracyjnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Hrabstwo

Hugo Kapet

Hugo Kapet (ur. ok. 940, zm. 996) – hrabia Paryża, Orleanu, Senlis i Dreux (od 956 roku), książę Franków (od 965 roku), w 987 wybrany na króla Franków.

Zobaczyć Średniowiecze i Hugo Kapet

Hunowie

Huński kocioł Hunowie (łac. Huni, Hunni, Chuni, Unni) – lud koczowniczy, który ok.

Zobaczyć Średniowiecze i Hunowie

Husytyzm

Jan Hus – duchowy ojciec husytyzmu Obraz przedstawiający spalenie Jana Husa Replika husyckiego wozu bojowego. Husytyzm – ruch religijny i polityczny zapoczątkowany przez Jana Husa, którego zwolennicy w 1417 ogłosili Cztery artykuły praskie w których domagali się m.in.

Zobaczyć Średniowiecze i Husytyzm

Hymn

Hymn (z greckiego hýmnos – pieśń pochwalna) – uroczysta i podniosła pieśń pochwalna o apostroficznym charakterze wypowiedzi, komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei.

Zobaczyć Średniowiecze i Hymn

I najazd mongolski na Polskę

Ilustracje przedstawiające starcie pod LegnicąJana Matejki z 1866 roku, towarzyszy mu późniejszy wielki mistrz krzyżacki Poppo von Osterna I najazd mongolski na Polskę – atak Mongołów na Polskę pod dowództwem Bajdara w 1241 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i I najazd mongolski na Polskę

I wyprawa krzyżowa

Europa w okresie pierwszej krucjaty Pierwsza wyprawa krzyżowa (pierwsza krucjata) – wyprawa wojenna, która zapoczątkowała okres zbrojnych krucjat, rozpoczętych przez papieża Urbana II od apelu na synodzie w Clermont 27 listopada 1095 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i I wyprawa krzyżowa

II najazd mongolski na Polskę

II najazd mongolski na Polskę – atak Mongołów na Polskę pod wodząBurundaja na przełomie 1259 i 1260 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i II najazd mongolski na Polskę

III najazd mongolski na Polskę

III najazd mongolski na Polskę, (zwany też III najazdem tatarskim na Polskę) – atak Mongołów na Polskę pod wodząNogaja i Telebogi, który miał miejsce na przełomie 1287 i 1288 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i III najazd mongolski na Polskę

III wyprawa krzyżowa

III wyprawa krzyżowa – wyprawa wojenna, która odbyła się w latach 1189–1192.

Zobaczyć Średniowiecze i III wyprawa krzyżowa

Ikonoklazm

Ikonoklaści (mal. Domenico Morelli) Ikonoklazm, obrazoburstwo (od gr. eikōn – obraz; klásis – złamanie) – ruch religijny szerzący się w łonie chrześcijaństwa w VIII–IX wieku w Bizancjum i państwie Franków oraz w Niderlandach w XVI w., sprzeciwiający się kultowi obrazów i wizerunków.

Zobaczyć Średniowiecze i Ikonoklazm

Iliria

Ilirowie Iliria (łac. Illyria, Illyricum) – starożytna kraina nad Morzem Adriatyckim, obejmująca mniej więcej tereny obecnej Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii i Macedonii Północnej.

Zobaczyć Średniowiecze i Iliria

Iluminacja książki

Iluminacje Księgi z Kells, X w. Iluminacja („oświetlać, rozjaśniać; ozdabiać”) – średniowieczne zdobnictwo książkowe, pierwotnie w postaci ozdobnych linii i inicjałów oraz coraz bardziej skomplikowanych wzorów.

Zobaczyć Średniowiecze i Iluminacja książki

Immunitet w średniowieczu

Immunitet - przywilej wyłączający terytoria lenników spod władzy urzędników króla.

Zobaczyć Średniowiecze i Immunitet w średniowieczu

Imperium Karolińskie

państwa frankijskiego Imperium Karolińskie (także Imperium Frankijskie) – we współczesnej historiografii określenie używane w odniesieniu do epoki hegemonii dynastii Karolingów w Europie Zachodniej.

Zobaczyć Średniowiecze i Imperium Karolińskie

Imperium Osmańskie

Imperium Osmańskie (trans. Devlet-i ʿAlīye-i ʿOsmānīye, tur. Osmanlı İmparatorluğu lub Osmanlı Devleti) – państwo rządzone przez dynastię Osmanów, istniejące od końca XIII wieku do roku 1922, od 1453 roku ze stolicąw Stambule, u szczytu potęgi w XVI–XVIII wieku obejmujące większość Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i południowo-wschodniej Europy.

Zobaczyć Średniowiecze i Imperium Osmańskie

Inflanty

Mapa Inflant w 1573 Prowincje I RP Inflanty (łac. Livonia, także Lieflant, niem. Livland, łot. Vidzeme, est. Liivimaa) – nazwa krainy historycznej nad Dźwinąi ZatokąRyskąpowstałej w średniowieczu w obrębie posiadłości zakonu kawalerów mieczowych, a zamieszkanej przez plemiona bałtyckie (przodków obecnych Łotyszów) i ugrofińskie (przodków obecnych Estończyków), na których kulturę na przestrzeni wieków wpływała głównie kultura niemiecka, a także skandynawska i polska (szczególnie w Inflantach Polskich/Łatgalii).

Zobaczyć Średniowiecze i Inflanty

Inkunabuł

Inkunabuł (z, powijaki, kołyska, w pieluszce) – umowne określenie pierwszych druków (do roku 1500 włącznie), a także pierwocin innych technik graficznych, np.

Zobaczyć Średniowiecze i Inkunabuł

Inkwizycja

auto da fe'', obraz Pedro Berruguete (ok. 1495). Według średniowiecznej legendy hagiograficznej św. Dominik miał być pierwszym inkwizytorem Inkwizycja, Inquisitio haereticae pravitatis, Sanctum officiumEncyklopedia popularna ilustrowana.

Zobaczyć Średniowiecze i Inkwizycja

Innocenty III

Innocenty III (łac. Innocentius III, właśc. Lotario de' Conti di Segni; ur. między końcem września 1160 a 8 stycznia 1161 w Anagni, zm. 16 lipca 1216 w Perugii) – papież od 8 stycznia 1198 do 16 lipca 1216.

Zobaczyć Średniowiecze i Innocenty III

Inwazja Normanów na Anglię w 1066

Znaczące wydarzenia podczas podboju Anglii przez Normanów w 1066 roku Inwazja Normanów na Anglię – była ostatnią, zakończonąsukcesem próbąpodboju Brytanii.

Zobaczyć Średniowiecze i Inwazja Normanów na Anglię w 1066

Inwestytura

Inwestytura (łac. induere vestimentis – „przyobleczenie, ubranie”) – nadawanie wasalowi dóbr seniora, przy zachowaniu ceremoniału i zasad prawa lennego.

Zobaczyć Średniowiecze i Inwestytura

Iran

Iran (trl. Irān, pełna nazwa Islamska Republika Iranu, Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān), w Europie dawniej znany jako Persja – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące między Morzem Kaspijskim na północy a ZatokąPerskąi ZatokąOmańskąna południu.

Zobaczyć Średniowiecze i Iran

Islam

Arabii Saudyjskiej i Afganistanu. pielgrzymek. Islam (al-islām – poddanie się woli Boga), mahometanizm – religia monoteistyczna, na początku XXI wieku druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwieW 2010 roku Pew Research Center oceniło liczbę muzułmanów na 1,57 miliarda, to jest 23% ludzkości.

Zobaczyć Średniowiecze i Islam

Italia (kraina historyczna)

Augusta. Południowa Italia w czasach Augusta. Italia – kraina historyczna i geograficzna położona na Półwyspie Apenińskim, której obszar zmieniał się na przestrzeni dziejów.

Zobaczyć Średniowiecze i Italia (kraina historyczna)

IV wyprawa krzyżowa

Doża Dandolo przed krzyżowcami IV wyprawa krzyżowa – wyprawa wojenna, wszczęta w roku 1202.

Zobaczyć Średniowiecze i IV wyprawa krzyżowa

Izabela I Katolicka

Izabela I Katolicka, Izabela I Kastylijska (ur. 22 kwietnia 1451 w Madrigal de las Altas Torres, zm. 26 listopada 1504 w Medina del Campo) – królowa Kastylii i Leónu w latach 1474–1504, a także królowa Aragonii w latach 1479–1504 jako żona Ferdynanda II Aragońskiego (z którym ponadto współrządziła w Kastylii i Leónie).

Zobaczyć Średniowiecze i Izabela I Katolicka

Jan bez Ziemi

Jan bez Ziemi (ur. 24 grudnia 1166 w Oksfordzie, zm. 18 lub 19 października 1216 w Newark) – Pan Irlandii z nadania ojca od 1177, król Anglii od 6 kwietnia 1199, brat Ryszarda Lwie Serce.

Zobaczyć Średniowiecze i Jan bez Ziemi

Jan Duns Szkot

Jan Duns Szkot OFM, łac. Johannes Duns Scotus (ur. 1266 w Duns, zm. 8 listopada 1308 w Kolonii) – szkocki filozof, teolog i duchowny katolicki; wykładowca uniwersytetów w Cambridge, Oksfordzie i Paryżu, kapłan w stopniu prezbitera oraz członek Zakonu Franciszkanów.

Zobaczyć Średniowiecze i Jan Duns Szkot

Jan Hus

Jan Hus (ur. w 1370 w Husincu, zm. 6 lipca 1415 w Konstancji) – czeski duchowny i bohater narodowy, filozof, reformator Kościoła, prekursor protestantyzmu, rektor Uniwersytetu Praskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Jan Hus

Jan I Tzimiskes

Jan I Tzimiskes (gr. Ιωάννης Τσιμισκής, ur. 11 grudnia 925, zm. 10 stycznia 976) – cesarz bizantyński od 11 grudnia 969 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Jan I Tzimiskes

Jan van Eyck

''Tymoteusz'' (1432) ''Zwiastowanie'' (1433-1435) ''Portret małżonków Arnolfinich'' (1434) ''Madonna kanclerza Rolina'' (ok. 1435) ''Madonna kanonika van der Paele'' (1436) Jan van Eyck (ur. ok.

Zobaczyć Średniowiecze i Jan van Eyck

Jarmark

Jarmark Świętojański w Poznaniu w 2007 roku. Jarmarku Jagiellońskiego. Jarmark (niem. Jahrmarkt – targ doroczny) – rodzaj targu średniowiecznego o znaczeniu ponadlokalnym, będącego centrum wymiany towarów handlu dalekosiężnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Jarmark

Jarmarki szampańskie

grawiurze z XIX w. Jarmarki szampańskie – jarmarki organizowane w Szampanii, średniowieczne centrum handlu europejskiego, łączące północne i południowe ośrodki handlowe.

Zobaczyć Średniowiecze i Jarmarki szampańskie

Język grecki

Wyraz „Grecja” napisany po nowogrecku Wyraz „Cypr” napisany po nowogrecku Język grecki, greka (Hellenikè glõtta; nowogr. ελληνική γλώσσα, ellinikí glóssa lub ελληνικά, elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Język grecki

Język wernakularny

Język wernakularny – forma mowy (język, dialekt, rejestr) używana do kontaktów codziennych przez przedstawicieli pewnej wspólnoty.

Zobaczyć Średniowiecze i Język wernakularny

Języki romańskie

Języki romańskie w Europie język rumuński Języki romańskie (od łacińskiego przysłówka romanice „po rzymsku, w języku wernakularnym”) – grupa języków indoeuropejskich, którymi posługuje się jako językami ojczystymi około 750 mln osób, zamieszkujących przede wszystkim Europę Południowąi Amerykę Łacińską.

Zobaczyć Średniowiecze i Języki romańskie

Języki słowiańskie

Rozprzestrzenienie języków słowiańskich w Europie Słowianie Języki słowiańskie – grupa języków w obrębie podrodziny bałtosłowiańskiej rodziny języków indoeuropejskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Języki słowiańskie

Jemen

Region Jemenu Jemen (trb. Al-Jaman), Republika Jemeńska (arab., trb. Al-Dżumhurijja al-Jamanijja) – państwo położone w południowo-zachodniej Azji na Półwyspie Arabskim oraz na archipelagu Sokotra we wschodniej Afryce.

Zobaczyć Średniowiecze i Jemen

Jerozolima

Jerozolima (trl. Yerushalayim trb. Jeruszalajim; arab. القدس, trl. Al-Quds, trb. Al-Kuds oraz اورشليمtrl. Ūrushalīm, trb. Uruszalim, także بيت المقدس, trl. Bayt al-Maqdis lub Bayt al-Muqaddas, trb. Bajt al-Makdis lub Bajt al-Mukaddas, – zobacz też: nazwy Jerozolimy) – największe miasto Izraela, stolica administracyjna Dystryktu Jerozolimy i stolica państwa Izraela według izraelskiego prawa.

Zobaczyć Średniowiecze i Jerozolima

Joanna d’Arc

Joanna d’Arc (fr. Jeanne d’Arc, wym. //), znana także jako Dziewica Orleańska (ur. prawdopodobnie 6 stycznia 1412 w Domrémy-la-Pucelle, zm. 30 maja 1431 w Rouen) – francuska bohaterka narodowa, święta Kościoła katolickiego, patronka Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Joanna d’Arc

Johannes Tauler

Johannes Tauler (ur. 2 maja 1301 w Strasburgu, zm. 15 czerwca 1361 tamże) – niemiecki dominikanin, teolog i mistyk.

Zobaczyć Średniowiecze i Johannes Tauler

John Wycliffe

Spalenie kości Wycliffe'a (John Foxe: Book of Martyrs, 1563) John Wycliffe (w wersji spolszczonej Jan Wiklif lub Wiklef, nie ma pewności co do oryginalnej pisowni jego nazwiska; ur. ok. 1329 w Hipswell w hrabstwie Yorkshire, zm. 31 grudnia 1384 roku w Lutterworth niedaleko Leicester) – angielski teolog, bohater wiary i reformator Kościoła, profesor teologii Uniwersytetu w Oksfordzie i duchowny katolicki związany z ruchem lollardów.

Zobaczyć Średniowiecze i John Wycliffe

Jonathan Riley-Smith

Jonathan Simon Christopher Riley-Smith (ur. 27 czerwca 1938 w Harrogate, zm. 13 września 2016) – brytyjski historyk, mediewista.

Zobaczyć Średniowiecze i Jonathan Riley-Smith

Judaizm

data.

Zobaczyć Średniowiecze i Judaizm

Juliusz Nepos

Juliusz Nepos, Iulius Nepos (ur. ok. 430, zm. 9 maja 480) – cesarz zachodniorzymski od 19/24 czerwca 474 do 28 sierpnia 475.

Zobaczyć Średniowiecze i Juliusz Nepos

Justynian I Wielki

kościele San Vitale w Rawennie Granice Cesarstwa Bizantyńskiego w 550 r. Pomnik Justyniana I w Skopje dyptyku Barberini z kości słoniowej z początku VI w. Justynian I Wielki, Iustinianus (właśc. Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus, ur. 11 maja 483 w Tauresium, Prowincja Iliria, zm. 14 listopada 565 w Konstantynopolu) – cesarz bizantyński od 1 sierpnia 527 do 13 listopada 565 z dynastii justyniańskiej, święty Kościoła prawosławnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Justynian I Wielki

Jutowie

Osadnictwo Jutów w Anglii (kolor czerwony). Jutowie – lud północnogermański osiadły pierwotnie w północnej i środkowej części Półwyspu Jutlandzkiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Jutowie

Kaganat Awarów

Kaganat Awarów – państwo w środkowej Europie utworzone przez koczownicze plemię Awarów po 568 roku z centrum znajdującym się w Panonii.

Zobaczyć Średniowiecze i Kaganat Awarów

Kalifat

Kalifat (arab. خلافة chilāfa) – islamski ustrój polityczny, w którym głowąpaństwa jest kalif (arab. خليفة chalīfa).

Zobaczyć Średniowiecze i Kalifat

Kalifat Kordoby

Kalifat Kordoby – państwo rządzone przez dynastię Umajjadów istniejące w latach 929-1031, obejmujące muzułmańskączęść Półwyspu Iberyjskego (Al-Andalus), powstałe w wyniku przekształcenia Emiratu Kordoby.

Zobaczyć Średniowiecze i Kalifat Kordoby

Kalmar

Ratusz Pieczęć miasta Kalmar z XIII wieku Katedra Zamek Kalmar – miasto w południowo-wschodniej Szwecji, nad CieśninąKalmarską(Morze Bałtyckie).

Zobaczyć Średniowiecze i Kalmar

Kamea

Kamea ze scenąmitologiczną, I wiek p.n.e. Gajusza Oktawiusza, 14-20 n.e. Karola V, XVI wiek Giuseppe Girometti, kamea z alegoriąwiosny, 1. poł. XIX wieku (?) Kamea (z arabskiego kamma – garb, wypukłość) – rodzaj gemmy, szlachetny lub półszlachetny kamień ozdobiony reliefem ciętym wypukło.

Zobaczyć Średniowiecze i Kamea

Kanonizacja

Kanonizacja – oficjalne uznanie przez Stolicę Apostolskąświętości lub przez zatwierdzenie przez Święty Synod w Kościele prawosławnym danej zmarłej osoby z racji osiągnięcia przez niądoskonałości moralnej w stopniu heroicznym lub uznanie jej za męczennika.

Zobaczyć Średniowiecze i Kanonizacja

Kapetyngowie

Kapetyngowie – przyjęta w historiografii nazwa francuskiego rodu królewskiego panującego we Francji od 987 roku do 1848, z krótkąprzerwąw okresie rewolucji francuskiej i I Cesarstwa.

Zobaczyć Średniowiecze i Kapetyngowie

Kapitała

Inskrypcja na kolumnie Marka Aureliusza, Rzym Kapitała – najstarsza forma majuskuły, od której wywodząsię wszystkie późniejsze rodzaje pisma łacińskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Kapitała

Kapitel

Kapitel pilastrowy Kapitel joński Kapitel (głowica) – najwyższa, wieńcząca część kolumny, filaru lub pilastra, będąca pośrednim członem konstrukcyjnym między podporą(np. trzonem kolumny) – od której jest szersza, co zapewnia bardziej stabilnąkonstrukcję całości – oraz elementami dźwiganymi (np.

Zobaczyć Średniowiecze i Kapitel

Karloman I (król Franków)

Karloman (ur. 28 czerwca 751, zm. 4 grudnia 771 w Samoussy) – król Franków od 768 do śmierci.

Zobaczyć Średniowiecze i Karloman I (król Franków)

Karol II Łysy

Karol II Łysy, (ur. 13 czerwca 823 we Frankfurcie nad Menem, zm. 5 października lub 6 października 877) – król zachodniofrankijski od 843, król Italii od 876, cesarz rzymski od 875, syn Ludwika I Pobożnego (778-840), pierwszy z dynastii Karolingów francuskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Karol II Łysy

Karol III Prostak

Karol III Prostak franc.

Zobaczyć Średniowiecze i Karol III Prostak

Karol Młot

Karol Młot (ur. 23 sierpnia 686 w Herstalu, zm. 22 października 741 w Quierzy-sur-Oise) – frankijski majordom, faktyczny władca państwa Franków.

Zobaczyć Średniowiecze i Karol Młot

Karol Otyły

Karol III Otyły lub Gruby, łac. Carolus Pinguis (ur. 13 czerwca 839 w Neudingen, zm. 13 stycznia 888 tamże) – od 881 cesarz rzymski, od 884 król zachodniofrankijski z dynastii Karolingów niemieckich.

Zobaczyć Średniowiecze i Karol Otyły

Karol Wielki

Tron Karola Wielkiego (2013) Karol I Wielki (ur. 2 kwietnia 742 lub 747, zm. 28 stycznia 814 w Akwizgranie) – król Franków i Longobardów, cesarz rzymski od 25 grudnia 800.

Zobaczyć Średniowiecze i Karol Wielki

Karolingowie

Państwo Karolingów ok. 814 r. Chrobatia”. Karolingowie – dynastia frankijska wywodząca się od Karola Młota, panująca w latach 753–987.

Zobaczyć Średniowiecze i Karolingowie

Kartuzi

La Grande Chartreuse Francisca de Zurbarána, ok. 1655) Kartuzi – katolicki zakon męski i żeński o bardzo surowej regule, założony w 1084 roku przez św. Brunona z Kolonii.

Zobaczyć Średniowiecze i Kartuzi

Kasjodor

Kasjodor (Flavius Magnus Aurelius Cassiodorus), (ur. ok. 485, zm. 583) – uczony, patrycjusz, kanclerz na dworze królów ostrogockich, założyciel rzymskiej biblioteki, rzymski polityk, historyk i filozof.

Zobaczyć Średniowiecze i Kasjodor

Kastylia-León (królestwo)

Królestwo Kastylii-Leónu – po śmierci króla Leónu Alfonsa IX w 1230 roku, jego syn Ferdynand III, król Kastylii, zjednoczył ostatecznie oba królestwa.

Zobaczyć Średniowiecze i Kastylia-León (królestwo)

Katafrakt

Sasanidzki katafrakt: jeździec nosi kolczugę, a koń okryty jest zbrojąłuskowąKatafrakt imperium Sasanidów (z rzeźby w Iranie) Katafrakt w pełnej zbroi łuskowej Katafrakt (gr. κατάφρακτος kataphraktos – pokryty, osłonięty, opancerzony) – ciężki kawalerzysta w czasach starożytnych i w średniowieczu.

Zobaczyć Średniowiecze i Katafrakt

Katarzy

Katarzy wydaleni z Carcassonne w 1209 Katarzy (katarowie) (od gr., „czyści”) lub albigensi (od francuskiego miasta Albi, gdzie ruch był obecny) – przedstawiciele dualistycznego ruchu religijnego działającego w XI–XIII wieku w południowej Francji i północnych Włoszech, skierowanego przeciw ustrojowi feudalnemu i hierarchii kościelnej.

Zobaczyć Średniowiecze i Katarzy

Katedra

Katedra św. Szczepana w Wiedniu Katedra (kościół katedralny, biskupi; łac. ecclesia cathedralis, z gr., kathedra – krzesło, siedziba) – główny kościół diecezji, siedziba biskupa diecezjalnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra

Katedra św. Gerwazego i św. Protazego w Soissons

Katedra w 1919 r. Katedra św.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra św. Gerwazego i św. Protazego w Soissons

Katedra św. Juliana w Le Mans

Katedra św.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra św. Juliana w Le Mans

Katedra św. Mikołaja w Newcastle

Organy T C Lewis/Harrison/Nicholson Widok na wschodnie okno z nawy bocznej Katedra św.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra św. Mikołaja w Newcastle

Katedra św. Piotra, Pawła i Andrzeja w Peterborough

Katedra św.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra św. Piotra, Pawła i Andrzeja w Peterborough

Katedra św. Szczepana w Bourges

Katedra św.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra św. Szczepana w Bourges

Katedra Kanterberyjska

Katedra Kanterberyjska (ang. Canterbury Cathedral) – gotycka katedra w Canterbury, w południowo-wschodniej Anglii (Wielka Brytania), wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra Kanterberyjska

Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen

Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen (fr. Cathédrale Notre-Dame de Rouen, pełna nazwa: La cathédrale primatiale Notre-Dame de l'Assomption de Rouen) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Rouen we Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen

Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu

Widok ogólny na katedrę w Strasburgu Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu – najważniejsza świątynia katolicka miasta, cenny przykład średniowiecznej XIII–XV-wiecznej architektury, łączącej cechy późnego romanizmu z wczesnym gotykiem francuskim i dojrzałym gotykiem niemieckim.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu

Katedra Notre-Dame w Laon

Katedra Notre-Dame w Laon (fr. Cathédrale Notre-Dame de Laon) – gotycka katedra w mieście Laon w regionie Pikardia, w departamencie Aisne w północno-zachodniej Francji; jedna z głównych świątyń diecezji Soissons (jest siedzibąbiskupa Laon).

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra Notre-Dame w Laon

Katedra Notre-Dame w Paryżu

Katedra Notre-Dame w 1860 roku. Wnętrze katedry. Jeden z witraży. Rozeta. Widok z boku. Notre-Dame de Paris – gotycka archikatedra w Paryżu.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra Notre-Dame w Paryżu

Katedra w Amiens

Katedra w Amiens (fr. Cathédrale Notre-Dame de Amiens) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, w Amiens w Pikardii, we Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Amiens

Katedra w Chartres

Katedra w Chartres (fr. Cathédrale Notre-Dame de Chartres) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, w Chartres, we Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Chartres

Katedra w Ely

Katedra w Ely (dokładnie – Kościół Katedralny Świętej i Niepodzielnej Trójcy w Ely, ang. Ely Cathedral) – anglikańska katedra gotycka w diecezji Ely, siedziba anglikańskiego biskupa Ely, znajdująca się w mieście Ely w hrabstwie Cambridgeshire w Wielkiej Brytanii.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Ely

Katedra w Exeter

Katedra świętego Piotra w Exeter.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Exeter

Katedra w Glasgow

Katedra w Glasgow (ang. Glasgow Cathedral) – pierwotnie katolicka, zarządzana obecnie przez Kościół Szkocji, jest przykładem architektury gotyckiej w Szkocji.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Glasgow

Katedra w Gloucester

Katedra w Gloucester (ang. Cathedral Church of St Peter and the Holy and Indivisible Trinity) – katedra anglikańska w Gloucester.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Gloucester

Katedra w Lincoln

Kościół Katedralny Błogosławionej Dziewicy Marii – katedra kościoła anglikańskiego w Lincoln w Anglii.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Lincoln

Katedra w Noyon

Katedra Notre-Dame w Noyon (Cathédrale Notre-Dame de Noyon) jest katedrąrzymskokatolicką.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Noyon

Katedra w Reims

Katedra Notre-Dame w Reims (fr. Cathédrale Notre-Dame de Reims) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Reims, we Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Reims

Katedra w Salisbury

Katedra w Salisbury (ang. Salisbury Cathedral) – gotycka świątynia znajdująca się na obrzeżach najstarszej części miasta Salisbury położonego w południowej Anglii.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Salisbury

Katedra w Winchesterze

Wnętrze katedry Katedra w Winchesterze - katedra pod wezwaniem Trójcy Świętej, śś.

Zobaczyć Średniowiecze i Katedra w Winchesterze

Katolicyzm

Katolicyzm – jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa, najliczniejsze wyznanie chrześcijańskie, oparte na Piśmie Świętym i Tradycji apostolskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Katolicyzm

Kawalerowie Mieczowi

Zakon Kawalerów Mieczowych znany również jako Kawalerowie Mieczowi, Zakon Liwoński, Rycerze Chrystusowi, Zakon Inflancki – niemiecki zakon rycerski w Inflantach (obecna Łotwa i Estonia), założony w oparciu o regułę templariuszy w Rydze przez cysterskiego opata Teodoryka w 1202.

Zobaczyć Średniowiecze i Kawalerowie Mieczowi

Kądziel

Przędzenie kądzieli w sztuce Kądziel – w przemyśle włókienniczym pęk włókien (lnianych, konopnych lub wełnianych) do przędzenia, umocowany na krążku przęślicy lub kołowrotka.

Zobaczyć Średniowiecze i Kądziel

Kenneth I

Kenneth I MacAlpin (gael. Coinneach Mac Ailpín; ur. ok. 810, zm. 8 lutego 858) – król Dalriady 841–858 i Piktów od 848.

Zobaczyć Średniowiecze i Kenneth I

Klaudiusz Ptolemeusz

Andreasa Cellariusa Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Klaudiusz Ptolemeusz (także: Ptolemeusz Klaudiusz, Ptolemeusz, Aleksandryjczyk) (łac. Claudius Ptolemaeus, Klaudios Ptolemaios; ur.

Zobaczyć Średniowiecze i Klaudiusz Ptolemeusz

Klemens VII (antypapież)

Klemens VII (właśc. Robert de Genève, Robert z Genewy; ur. w 1342 w Genewie lub Annecy, zm. 16 września 1394 w Awinionie) – antypapież obediencji awiniońskiej w okresie od 20 września 1378 do 16 września 1394.

Zobaczyć Średniowiecze i Klemens VII (antypapież)

Kołowrotek

Stara Irlandka przy kołowrotku, fotografia kolorowana, ok. 1890-1900 Schemat budowy kołowrotka Święta Elżbieta przy kołowrotku Domku Tkaczki Kołowrotek – urządzenie mechaniczne do wytwarzania przędzy z włókien.

Zobaczyć Średniowiecze i Kołowrotek

Kość słoniowa

Mężczyźni trzymający ciosy słonia (Dar es Salaam, ok. 1900) Ozdoba wykonana z kości słoniowej Leona Wyczółkowskiego (1907) Kość słoniowa – handlowa nazwa zębiny różnych ssaków używanej do wyrobów dzieł sztuki lub w zdobnictwieSobczak & Sobczak 1998.

Zobaczyć Średniowiecze i Kość słoniowa

Kościół (organizacja)

Kościół (gr. ekklesia - zwołanie, zgromadzenie) jako wspólnota wiernych spotyka się w budynku- kościele na wspólnych celebracjach liturgicznych. Na zdjęciu wnętrze katedry św. Marka w Aleksndrii, w Egipcie. Kościół – określenie niektórych związków wyznaniowych, najczęściej chrześcijańskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Kościół (organizacja)

Kościół katolicki

Bazylika św. Piotra w Watykanie Leonarda da Vinci Św. Paweł Kościół katolicki, Kościół powszechny (katholikos, powszechny) – największa na świecie chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, głosząca zasady wiary i życia określane mianem katolicyzmu.

Zobaczyć Średniowiecze i Kościół katolicki

Kościoły wschodnie

Kościoły wschodnie – zbiorcza nazwa Kościołów chrześcijańskich mających swoje korzenie na terenach starożytnych patriarchatów: Konstantynopola, Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy.

Zobaczyć Średniowiecze i Kościoły wschodnie

Kodeks (zbiór praw)

Kodeks (z łac. codex: księga, spis) – akt normatywny zawierający logicznie usystematyzowany zbiór przepisów regulujących określonądziedzinę stosunków społecznych.

Zobaczyć Średniowiecze i Kodeks (zbiór praw)

Kodeks Justyniana

Strona tytułowa wydania z 1583 Kodeks Justyniana (łac. Codex Iustinianus) – jedna z trzech części wielkiej kompilacji prawa rzymskiego podjętej w latach 528–534 n.e. przez cesarza Justyniana I Wielkiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Kodeks Justyniana

Kodeks Teodozjański

Kodeks Teodozjański – zbiór praw z czasów Cesarstwa rzymskiego, obejmujący konstytucje cesarskie wydane za panowania cesarzy chrześcijańskich, tj.

Zobaczyć Średniowiecze i Kodeks Teodozjański

Kodyfikacja

Kodyfikacja – termin przyjmuje kilka znaczeń: ogólne, prawnicze oraz lingwistyczne.

Zobaczyć Średniowiecze i Kodyfikacja

Kolczuga

Kolczuga Jeden ze sposobów splatania kolczugi Kolczuga (pancerz kolczy, zbroja kolcza) – rodzaj zbroi wykonanej z plecionki kolczej (zespołu drobnych najczęściej stalowych kółek, połączonych w gęsty splot).

Zobaczyć Średniowiecze i Kolczuga

Kolonia (Niemcy)

katedry Kolonia (MAF:,; 1900–1919 Cöln; łac. za Rzymian najpierw: Oppidum Ubiorum, potem CCAA, czyli Colonia Claudia Ara Agrippinensium, w średniowieczu: Coellen, kol. Kölle) – miasto na prawach powiatu w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, stolica rejencji Kolonia.

Zobaczyć Średniowiecze i Kolonia (Niemcy)

Kolonizacja

Kolonizacja – osadzenie mieszkańców i tworzenie osad na terenach słabo zaludnionych lub niezamieszkanych.

Zobaczyć Średniowiecze i Kolonizacja

Kolumba opat z Hy

Kolumba, Kolumba opat z Hy, Kolumba z Iony, Kolumban Starszy cs. Prepodobnyj Kołumba, igumien Ionskij (ur. 7 grudnia 521 w Gartan, hrabstwie Donegal, zm. 9 czerwca 597 na wyspie Iona) – irlandzki opat i misjonarz, jeden z dwunastu apostołów Irlandii, święty Kościoła katolickiego i anglikańskiego, prawosławny święty mnich.

Zobaczyć Średniowiecze i Kolumba opat z Hy

Kolumban Młodszy

Kolumban Młodszy (ur. ok. 561Co do daty urodzin świętego Kolumbana istnieje wiele kontrowersji. Jonasz z Bobbio pisze, że Kolumban przybył do Galii w wieku 30 lat. Jednak istniejąrękopisy dzieła Jonasza mające w tym miejscu 20 zamiast 30. Sprawę tłumaczy się w taki sposób, że jak na irlandzkie warunki dwudziestolatek nie mógł zostać przełożonym szkoły klasztornej w Bangor.

Zobaczyć Średniowiecze i Kolumban Młodszy

Kompendium

Kompendium Wiedzy Medycznej Li Shizhena z roku 1593 (Dynastia Ming, Chiny) Kompendium – w miarę pełny, ale zwykle podany w sposób skrótowy zasób wiedzy na jakiś konkretny temat, zawierający „esencję” tej wiedzy.

Zobaczyć Średniowiecze i Kompendium

Konklawe 1378 (antypapież Klemens VII)

Konklawe 20 września 1378 – konklawe, które przez wybór Klemensa VII jako pierwszego antypapieża obediencji awiniońskiej zapoczątkowało wielkąschizmę zachodniąw Kościele katolickim.

Zobaczyć Średniowiecze i Konklawe 1378 (antypapież Klemens VII)

Konklawe 1378 (Urban VI)

Konklawe 7-8 kwietnia 1378 – pierwsze konklawe, jakie odbyło się w Rzymie po zakończeniu tzw.

Zobaczyć Średniowiecze i Konklawe 1378 (Urban VI)

Konklawe 1417

Konklawe 8-11 listopada 1417 – konklawe, które odbyło się na Soborze w Konstancji i formalnie zakończyło wielkąschizmę zachodnią.

Zobaczyć Średniowiecze i Konklawe 1417

Konkordat wormacki

Wersja cesarska (''Heinricianum'') konkordatu (Città del Vaticano, Archivio Segreto Vaticano, A. A., Arm. I-XVIII, 62.) Konkordat wormacki (Pax Wormatiensis) – ugoda zawarta 22 września 1122 r. w Wormacji kończąca spór o inwestyturę między cesarzem Henrykiem V a papieżem Kalikstem II.

Zobaczyć Średniowiecze i Konkordat wormacki

Konrad I (król niemiecki)

Konrad I (ur. ok. 890, zm. 23 grudnia 918) – książę Frankonii, król niemiecki 911–918 z frankońskiej dynastii Konradynów.

Zobaczyć Średniowiecze i Konrad I (król niemiecki)

Konstancja Sycylijska

Konstancja Sycylijska, fr. Constance de Hauteville (ur. 2 listopada 1154, zm. 27 listopada 1198 w Palermo) – pogrobowa córka króla Sycylii Rogera II i jego trzeciej żony Beatrycze z Rethel, córki hrabiego Ithiera.

Zobaczyć Średniowiecze i Konstancja Sycylijska

Konstantyn I Wielki

Pomnik Konstantyna I Wielkiego w Yorku Konstantyn I Wielki, (ur. 27 lutego ok. 272 w Niszu w dzisiejszej Serbii, zm. 22 maja 337) – cesarz rzymski od 306 do 337 roku, święty Kościoła prawosławnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Konstantyn I Wielki

Konstantyn VII Porfirogeneta

Follis z podobiznąKonstantyna VII Porfirogenety i Zoe Konstantyn VII Porfirogeneta, (łac. Constantinus Porphyrogennetus, gr., Konstantinos Porphyrogennetos) (ur. 17 lub 18 maja 905, zm. 9 listopada 959) – cesarz bizantyński.

Zobaczyć Średniowiecze i Konstantyn VII Porfirogeneta

Konstantynopol

Hagia Sophia – symbol Konstantynopola Kościół Chrystusa Pantokratora Konstantynopol – nazwa Bizancjum nadana miastu przez Konstantyna Wielkiego, który wybrał je na swojąsiedzibę; w latach 330–395 stolica Cesarstwa Rzymskiego, w latach 395–1453 stolica Cesarstwa Bizantyńskiego i Cesarstwa Łacińskiego (1204–1261), stolica Imperium Osmańskiego w latach 1453–1922.

Zobaczyć Średniowiecze i Konstantynopol

Król Artur

Albrechta Dürera, kościół dworski w Innsbrucku Król Artur; XV wiek Williama Morissa Artystyczna wizja miecza Excalibur Król Artur, Arthmael, Św.

Zobaczyć Średniowiecze i Król Artur

Królestwo Alby

Królestwo Alby – królestwo, utworzone w 843 roku przez Kennetha I McAlpina ze związku Piktów i Szkotów (Dalriada).

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Alby

Królestwo Anglii

Królestwo Anglii (stfr. Reaume d’Angleterre, ang-nor. Realme d'Engleterre) – historyczne królestwo w zachodniej Europie, które istniało od 927 do 1707 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Anglii

Królestwo Anglii Wschodniej

Królestwo Anglii Wschodniej (także Królestwo Wschodnich Anglów,, Kingdom of the East Angles) – założone około roku 520 przez przybyłych z Szlezwiku Anglów, było jednym z królestw heptarchii anglosaskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Anglii Wschodniej

Królestwo Aragonii

Półwyspie Iberyjskim Królestwo Aragonii – historyczne państwo istniejące formalnie w latach 1035–1707, faktycznie zaś niezależne do czasów unii z Królestwem Kastylii, z którym od przełomu XV i XVI wieku utworzyło Królestwo Hiszpanii.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Aragonii

Królestwo Asturii

Królestwo Asturii (ast. Reinu d'Asturies) – pierwsze państwo chrześcijańskie założone na Półwyspie Iberyjskim po najeździe arabskim w 711 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Asturii

Królestwo Burgundii

Królestwo Burgundii – nazwa, określająca kilka państw, istniejących w różnym w czasie i miejscu w średniowieczu.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Burgundii

Królestwo Cypru

Fort w Pafos, wybudowany w 1391 Cypryjska moneta z XIII wieku Królestwo Cypru – feudalne państwo założone w średniowieczu na wyspie Cypr przez krzyżowców.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Cypru

Królestwo Czech

Królestwo Czech – historyczne państwo istniejące od momentu koronacji Wratysława II na króla Czech.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Czech

Królestwo Francji (987–1791)

Królestwo Francji do 1204 Królestwo Franków – państwo historyczne w Europie, na terenie obecnej Francji, jedno z jej prawno-historycznych poprzedników.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Francji (987–1791)

Królestwo Jerozolimskie

Gotfryd z Bouillon w dniu 22 lipca 1099 został wybrany na króla Jerozolimy Królestwo Jerozolimskie (stfr. Roiaume de Jherusalem) – państwo założone przez krzyżowców podczas I wyprawy krzyżowej (1096–1099) na terenie Syrii i Palestyny.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Jerozolimskie

Królestwo Kastylii

Królestwo Kastylii – było jednym ze średniowiecznych królestw położonych na Półwyspie Iberyjskim.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Kastylii

Królestwo Leónu

Królestwo Leónu (ast. Reinu de Llión) – królestwo chrześcijańskie, powstałe w 910 roku jako sukcesor królestwa Asturii, położone w centralnej i północno-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Leónu

Królestwo Longobardów

Królestwo Longobardów – państwo stworzone w Italii przez zachodniogermański lud Longobardów.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Longobardów

Królestwo Nawarry

Królestwo Nawarry (pomarańczowe) ok. 1030 Królestwo Nawarry – historyczne królestwo na północy Półwyspu Iberyjskiego, terytorium jednego z plemion baskijskich: Basconum.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Nawarry

Królestwo Niemieckie

Królestwo Niemieckie – średniowieczne i nowożytne państwo na terenie dzisiejszych Niemiec, Austrii, Holandii, Belgii, Luksemburga, Słowenii oraz częściowo Szwajcarii i Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Niemieckie

Królestwo Portugalii

Królestwo Portugalii – państwo portugalskie istniejące w latach 1139–1910, czyli pomiędzy przekształceniem Hrabstwa Portugalii w królestwo, a republikańskąrewolucją.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Portugalii

Królestwo Swebów

Złota moneta z wizerunkiem swebskiego władcy. Lata 410–450. Na rewersie: VICTORIA AVCCG // CONOB. Królestwo Swebów, znane też w historiografii jako Galicyjskie Królestwo Swebów (łac. Galicia suevorum regnum) – nazwa organizacji państwowej utworzonej przez związek plemion germańskich na terenach współczesnej Hiszpanii i Portugalii, należących wcześniej do Cesarstwa Rzymskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Swebów

Królestwo Sycylii

Mapa Półwyspu Apenińskiego oraz Sycylii w 1810 Królestwo Sycylii – państwo założone w 1130 roku przez Rogera II, który zjednoczył posiadłości normańskie i stworzył królestwo obejmujące wyspę Sycylię, południowączęść Półwyspu Apenińskiego z Neapolem oraz Maltę.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Sycylii

Królestwo Włoch (774–962)

Żelazna korona – insygnium władzy Królestwo Włoch – państwo powstałe na Półwyspie Apenińskim po podboju przez Franków, pod wodząKarola I Wielkiego, istniejącego tu Królestwa Longobardów.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Włoch (774–962)

Królestwo Węgier

Królestwo Węgier – państwo istniejące w Europie Środkowej od roku 1000 do 1918.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Węgier

Królestwo Wizygotów

Królestwo Wizygotów – stosowana w historiografii nazwa państwa istniejącego na terenach Półwyspu Iberyjskiego i Galii od V do VIII wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Królestwo Wizygotów

Kronika Galla Anonima

Kronika Galla Anonima, inaczej Kronika Anonima tzw.

Zobaczyć Średniowiecze i Kronika Galla Anonima

Krucjata

J. Matejko, 1876) Krucjaty („krzyż”) – wyprawy zbrojne podejmowane na wezwanie papieży głównie przez rycerstwo chrześcijańskie w okresie średniowiecza.

Zobaczyć Średniowiecze i Krucjata

Krucjaty północne

Północne wyprawy krzyżowe lub bałtyckie wyprawy krzyżowe – krucjaty podejmowane przez katolickich królów Danii i Szwecji oraz niemieckie zakony rycerskie: zakon kawalerów mieczowych i zakon krzyżacki oraz ich sprzymierzeńców przeciwko ludom północnej Europy, zamieszkałym wokół południowych i wschodnich brzegów Bałtyku (Finowie, Estończycy, Łotysze, Prusowie) wyznających różne religie niechrześcijańskie.

Zobaczyć Średniowiecze i Krucjaty północne

Krucyfiks Gerona

Krucyfiks Gerona ok. 975 Krucyfiks Gerona, fragment Krucyfiks Gerona, fragment Krucyfiks Gerona – rzeźba z X wieku, znajdująca się w katedrze w Kolonii, stanowiąca najstarszy zachowany monumentalny krucyfiks zachodniorzymskiMateriały centrum informacyjnego Katedry św.

Zobaczyć Średniowiecze i Krucyfiks Gerona

Kryzys wieku III

Cesarstwo Rzymskie (ciemnoczerwony kolor), Cesarstwo Palmyry (czerwony kolor) oraz Cesarstwo galijskie (różowy kolor) w 271 roku n.e. Mur Aureliana opasający Rzym został zbudowany z powodu wzrostu zagrożenia najazdami barbarzyńców Kryzys III wieku – szereg wydarzeń politycznych, militarnych, gospodarczych i społecznych w dziejach Cesarstwa Rzymskiego, które miały miejsce między zamordowaniem cesarza Aleksandra Sewera w roku 235 a objęciem władzy przez Dioklecjana w roku 284.

Zobaczyć Średniowiecze i Kryzys wieku III

Krzyż Lotara

Krzyż Lotara Kamea z wizerunkiem cesarza Oktawiana Augusta Awers z wizerunkiem Ukrzyżowanego Chrystusa Krzyż Lotara (niem. Lotharkreuz) – krzyż procesyjny wykonany krótko przed 1000 rokiem najprawdopodobniej w Kolonii.

Zobaczyć Średniowiecze i Krzyż Lotara

Krzysztof Kolumb

Krzysztof Kolumb, lub,, (ur. prawd. między 25 sierpnia a 31 października 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) – włoski żeglarz, podróżnik i nawigator, tercjarz franciszkański.

Zobaczyć Średniowiecze i Krzysztof Kolumb

Książęta Normandii

Herb książąt Normandii Książęta Normandii – chronologiczna lista władców Księstwa Normandii noszących tytuł księcia.

Zobaczyć Średniowiecze i Książęta Normandii

Księga Daniela

Księga Daniela – (hebr. דניאל Daniel) księga zaliczana do Pism (Ketuwim) Biblii hebrajskiej oraz ksiąg prorockich chrześcijańskiego Starego Testamentu.

Zobaczyć Średniowiecze i Księga Daniela

Księga z Kells

Wizerunek Chrystusa Króla (''folio 32v'') Księga z Kells (łac. Codex Cenannensis, ang. Book of Kells, irl. Leabhar Cheanannais), znana również pod nazwąEwangeliarz z Kells lub Ewangeliarz świętego Kolumby – manuskrypt z około 800 roku, bogato iluminowany przez celtyckich mnichów, pochodzący prawdopodobnie z klasztoru na wyspie Iona założonego przez św.

Zobaczyć Średniowiecze i Księga z Kells

Księstwo Normandii

Francja w 987 roku Księstwo Normandii – państwo powstałe w 911 roku, prawdopodobnie jako hrabstwo w wyniku nadania Rollonowi, wodzowi normańskiemu, terenów dzisiejszej Górnej Normandii przez króla Francji Karola Prostaka.

Zobaczyć Średniowiecze i Księstwo Normandii

Kusza

Kusza (XVI w.) Kusza – neurobalistyczna broń miotająca, składająca się z łuczyska osadzonego w łożu.

Zobaczyć Średniowiecze i Kusza

Kusznik

kuszę Kusznik – średniowieczny żołnierz posługujący się kusząwalczący pieszo i konno.

Zobaczyć Średniowiecze i Kusznik

La Manche

La Manche (z fr. dosł. „rękaw”;, „Kanał Angielski”) – kanał morski oddzielający WielkąBrytanię od Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i La Manche

Legion

UMCS odwołująca się do tradycji ''Legio XIV GMV'' Legion albo legia (łac. legio) – podstawowa i największa jednostka taktyczna armii rzymskiej złożona przede wszystkim z ciężkozbrojnej piechoty.

Zobaczyć Średniowiecze i Legion

Lenno

Lenno (łac. feudum) – w ustroju lennym majątek będący przedmiotem kontraktu lennego, czyli nadawany przez seniora wasalowi w użytkowanie i pobieranie części pożytków w zamian za wsparcie militarne lub finansowe.

Zobaczyć Średniowiecze i Lenno

Leon IX

Leon IX (łac. Leo IX, właśc. Bruno, hrabia Egisheim-Dagsburg; ur. 21 czerwca 1002 w Eguisheim, zm. 19 kwietnia 1054 w Rzymie) – święty Kościoła katolickiego, papież w okresie od 12 lutego 1049 do 19 kwietnia 1054.

Zobaczyć Średniowiecze i Leon IX

Leon VI Filozof

Leon VI Filozof (ur. 19 września 866 w Konstantynopol, zm. 11 maja 912 tamże) – cesarz Bizancjum z dynastii macedońskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Leon VI Filozof

Leonardo Bruni

Leonardo Bruni, zwany też Leonardo Aretino (ur. ok. 1369/1370 w Arezzo, zm. 9 marca 1444 we Florencji) – humanista włoski, historyk, pionier historiografii renesansowej, polityk, dyplomata.

Zobaczyć Średniowiecze i Leonardo Bruni

Limoges

Limoges – miasto i gmina we Francji, w regionie Nowa Akwitania, w departamencie Haute-Vienne.

Zobaczyć Średniowiecze i Limoges

Liturgia chrześcijańska

Ostatnia Wieczerza znajduje się u początków liturgii chrześcijańskiej. Liturgia chrześcijańska – liturgia sprawowana w kościelnych wspólnotach chrześcijańskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Liturgia chrześcijańska

Liturgia godzin

opactwie Heiligenkreuz w Dolnej Austrii Liturgia godzin – sięgająca czasów starożytności publiczna, wspólna chrześcijańska modlitwa liturgiczna sprawowana kilka razy w ciągu dnia.

Zobaczyć Średniowiecze i Liturgia godzin

Logika

Logika (gr. λόγος, logos – rozum, słowo, myśl) – nauka formalna o jasnym i ścisłym formułowaniu myśli, o regułach poprawnego rozumowania i uzasadniania twierdzeń.

Zobaczyć Średniowiecze i Logika

Lollardzi

Wata Tylera. John Wycliffe wśród lollardów. Lollardzi, lollardowie – członkowie ruchu plebejsko-religijnego w Anglii i Szkocji w XIV i XV w., powstałego pod wpływem nauk Jana Wiklefa, stanowiący przejaw opozycji wobec Kościoła.

Zobaczyć Średniowiecze i Lollardzi

Longobardowie

Trasa migracji Longobardów ze Skandynawii do Italii (jedna z koncepcji) królów Włoch. Państwo Longobardów (kolor błękitny) i posiadłości Bizancjum (kolor pomarańczowy) w Italii w latach 572-1000 Longobardowie, Langobardowie, starsza nazwa Winnilowie (Winilowie, Wannilowie) – lud zachodniogermański, który w VI wieku stworzył w północnej Italii Królestwo Longobardów.

Zobaczyć Średniowiecze i Longobardowie

Lotar I

Lotar (Chlothar) I (ur. w 795, zm. 29 września 855 w Prüm) – najstarszy syn Ludwika I Pobożnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Lotar I

Lubeka

Ratusz Lubeka (poł. Ljubice; dolnoniem. Lübeck, Lübeek) – miasto na prawach powiatu (niem. kreisfreie Stadt) w północnych Niemczech, w kraju związkowym Szlezwik-Holsztyn.

Zobaczyć Średniowiecze i Lubeka

Ludolfingowie

Fantazyjny herb Ludolfingów na piersi cesarskiego orła Ludolfingowie (niem. Liudolfinger), inne nazwy: dynastia ottońska, dynastia saska – dynastia władców Niemiec w latach 866–1024 i cesarzy, panujących w Świętym Cesarstwie Rzymskim w latach 962–1024.

Zobaczyć Średniowiecze i Ludolfingowie

Ludwik I Pobożny

Karol Wielki i Ludwik Pobożny Pokuta Ludwika Pobożnego w Attigny Ludwik I Pobożny Denar Ludwika Pobożnego Ludwik I Pobożny, (ur. latem 778 w Casseuil-sur-Garonne, zm. 20 czerwca 840 w Ingelheim am Rhein) – od 781 król Akwitanii, od roku 814 król Franków i cesarz rzymski, syn Karola I Wielkiego z dynastii Karolingów i jego żony Hildegardy.

Zobaczyć Średniowiecze i Ludwik I Pobożny

Ludwik II Niemiecki

Ludwik II Niemiecki (ur. w 806, zm. 28 sierpnia 876 we Frankfurcie nad Menem) – król Bawarii w latach 817–843, a od 843 król wschodniofrankijski.

Zobaczyć Średniowiecze i Ludwik II Niemiecki

Ludwik IV Dziecię

Ludwik IV Dziecię (ur. we wrześniu lub październiku 893 w Altötting, zm. 20 lub 24 września 911 we Frankfurcie nad Menem lub Ratyzbonie) – król wschodnich Franków (Niemiec) w latach 900–911 z dynastii Karolingów.

Zobaczyć Średniowiecze i Ludwik IV Dziecię

Ludwik IX Święty

Paryska Sainte-Chapelle – fundacja Ludwika IX Ludwik IX Święty (ur. 25 kwietnia 1214 w Poissy, zm. 25 sierpnia 1270 w Tunisie) – król Francji od 1226 (panował 44 lata), syn Ludwika VIII z dynastii Kapetyngów, święty Kościoła katolickiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Ludwik IX Święty

Ludwik VII Młody

Ludwik VII Młody (franc. Louis VII le Jeune) (ur. 1120, zm. 18 września 1180 w Paryżu) – król Francji od 1131.

Zobaczyć Średniowiecze i Ludwik VII Młody

Lyon

Lyon – miasto w środkowo-wschodniej Francji, kilkadziesiąt kilometrów na zachód od Alp.

Zobaczyć Średniowiecze i Lyon

Mała epoka lodowa

Średnia temperatura w ciągu ostatnich 2000 lat ^14C) Mała epoka lodowa (w skrócie MEL, – LIA) – okres ochłodzenia znany głównie z rejonu północnego Atlantyku, który nastąpił po okresie średniowiecznego optimum klimatycznego.

Zobaczyć Średniowiecze i Mała epoka lodowa

Małgorzata I

Małgorzata I (ur. w 1353 w Søborgu, zm. 28 października 1412 we Flensburgu) – władczyni Danii, Norwegii i Szwecji.

Zobaczyć Średniowiecze i Małgorzata I

Maghreb

Maghreb (al-Maġrib, dosłownie: ‘zachód’) – określenie stosowane przez Arabów w stosunku do regionu północno-zachodniej Afryki, powstałe w czasie ekspansji arabskiej w średniowieczu.

Zobaczyć Średniowiecze i Maghreb

Magna Charta Libertatum

Król Jan podpisuje WielkąKartę Swobód (rycina z pocz. XX w.) Magna Charta Libertatum (lub Magna Carta), czyli Wielka Karta Swobód lub Wielka Karta Wolności (ang. The Great Charter) – akt wydany w Anglii 15 czerwca 1215 przez króla Jana bez Ziemi pod naciskiem możnowładztwa, wzburzonego królewskąsamowoląi uciskiem podatkowym.

Zobaczyć Średniowiecze i Magna Charta Libertatum

Mahomet

Mahomet (arab.,, pełne arabskie imię: Muhammad ibn Abd Allah ibn Abd al-Muttalib; محمد إبن عبد الله إبن عبد المطاليب), ur.

Zobaczyć Średniowiecze i Mahomet

Maiestas Domini

Maiestas Domini, rosyjska ikona z XVIII w. Maiestas Domini łac., Chrystus na majestacie, ikonograficzne przedstawienie tronującego Jezusa Chrystusa, zwykle w mandorli, w otoczeniu symboli ewangelistów.

Zobaczyć Średniowiecze i Maiestas Domini

Majolika

Misa z majoliki pochodząca z XIV wieku Nieborowie Okazy majolik z nieborowskiej fabryki (rycina) Majolika – ceramika pokryta nieprzezroczystąpolewąołowiowo-cynowąo bogatej kolorystyce.

Zobaczyć Średniowiecze i Majolika

Majordom (średniowiecze)

Majordom (łac. maiordomus, staropol. domarad, czyli starszy domu) – w średniowiecznej Europie urzędnik zarządzający dworem możnowładcy, marszałek dworu.

Zobaczyć Średniowiecze i Majordom (średniowiecze)

Maksymian z Rawenny

Maksymian z Rawenny (ur. 498 w Puli na Istrii, zm. 21 lutego 556 w Rawennie) – diakon, dwudziesty szósty biskup (po św. Apolinarym) i pierwszy arcybiskup Rawenny (546-556), święty Kościoła katolickiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Maksymian z Rawenny

Malarstwo tablicowe

Przykład malarstwa tablicowego: Portret chłopca z Fajum (portrety fajumskie), druga połowa II wieku, Muzeum Narodowe w Warszawie ikona - przykład malarstwa tablicowego Cornelisa van Haarlema – tablicowe malarstwo ołtarzowe Malarstwo tablicowe – malarstwo, w którym w odróżnieniu od monumentalnego malarstwa ściennego lub witrażu, jako podobrazie wykorzystuje się drewnianądeskę albo płytę z innego materiału takiego jak ceramika, metal, kość słoniowa itp.

Zobaczyć Średniowiecze i Malarstwo tablicowe

Malleus Maleficarum

Okładka siódmego wydania z 1520 Malleus Maleficarum (Młot na czarownice) – katolicki traktat na temat czarownictwa, spisany przez dominikańskiego inkwizytora Heinricha Kramera, być może we współpracy z innym inkwizytorem Jakobem Sprengerem (obaj byli profesorami teologii).

Zobaczyć Średniowiecze i Malleus Maleficarum

Marcin Luter

Marcin Luter (ur. 10 listopada 1483 w Eisleben, zm. 18 lutego 1546 tamże) – niemiecki duchowny chrześcijański i tłumacz, doktor teologii.

Zobaczyć Średniowiecze i Marcin Luter

Marcin V

Marcin V (właśc. Oddone Colonna; ur. między 26 stycznia a 20 lutego 1369Data urodzenia Marcina V może być ustalona w następujący sposób.

Zobaczyć Średniowiecze i Marcin V

Marco Polo

Marco Polo (ur. 15 września 1254 w Wenecji, zm. 8 stycznia 1324 tamże) – wenecki kupiec i podróżnik.

Zobaczyć Średniowiecze i Marco Polo

Marrani

''Wieczór sederowy'' obchodzony przez marranów Marrani lub marranowie, a także marani, niekiedy zwani conversos (hiszp. marrano – znaczenie niejasne, być może „świnia”, hebr. אֲנוּסִים anusim – „zmuszeni”) – w późnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej Hiszpanii i Portugalii nazwa używana w stosunku do żydowskich konwertytów, których podejrzewano o potajemne praktykowanie judaizmu.

Zobaczyć Średniowiecze i Marrani

Maszyna drukarska

Niemiecka maszyna drukarska z 1811 Sześciocylindrowa maszyna drukarska skonstruowana przez Richarda Hoe z 1864 Maszyna drukarska – podstawowe urządzenie przemysłu poligraficznego, służące do wykonywania druku na skalę przemysłową.

Zobaczyć Średniowiecze i Maszyna drukarska

Matryca grawerowana

Matryca grawerowana – matryca wykonana techniką(dawniej) grawerowania ręcznego lub (współcześnie) komputerowej obróbki CNC - frezowanie 2,5D.

Zobaczyć Średniowiecze i Matryca grawerowana

Matylda (opatka w Essen)

Ottonem Matylda (ur. 949, zm. 5 listopada 1011) – opatka klasztoru w Essen, córka księcia szwabskiego Ludolfa i jego żony Idy, wnuczka cesarza Ottona I z dynastii Ludolfingów.

Zobaczyć Średniowiecze i Matylda (opatka w Essen)

Maurowie

Maurowie – współcześnie mieszkańcy: Mauretanii, części Algierii i Maroka, natomiast w średniowieczu, przez blisko osiem stuleci, ludy (w większości Berberowie z niewielkądomieszkąArabów) zamieszkujące znaczne partie Półwyspu Iberyjskiego, wywierające ogromny wpływ na kulturę i architekturę dzisiejszej Hiszpanii i Portugalii.

Zobaczyć Średniowiecze i Maurowie

Maurycjusz (cesarz bizantyński)

Maurycjusz (gr. Φλάβιος Μαυρίκιος Τιβέριος Αύγουστος Flavius Mauricius Tiberius Augustus) (ur. 539, zm. 27 listopada 602) – cesarz bizantyński w latach 582-602, ostatni przedstawiciel dynastii wywodzącej się od Justyna I.

Zobaczyć Średniowiecze i Maurycjusz (cesarz bizantyński)

Mediewalizm

bitwy pod Grunwaldem, rok 2003 Mediewalizm lub mediewizm – dyscyplina naukowa badająca nawiązania do średniowiecza w kulturze i polityce nowożytnej.

Zobaczyć Średniowiecze i Mediewalizm

Mediewistyka

średniowiecza Mediewistyka – dyscyplina historyczna zajmująca się różnymi zagadnieniami epoki średniowieczaW.

Zobaczyć Średniowiecze i Mediewistyka

Mercja

Mercja – jedno z siedmiu państw heptarchii anglosaskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Mercja

Merowingowie

Rozwój królestwa Franków za panowania dynastii Merowingów i Karolingów Merowingowie – dynastia panująca w państwie frankijskim w latach 481–751, wywodząca się od władcy Franków salickich Merowecha (Meroweusza).

Zobaczyć Średniowiecze i Merowingowie

Mieszczaństwo

średniowieczu, inscenizacja Mieszczaństwo – stan społeczny składający się z obywateli miast (łac. cives), czyli osób wolnych, podlegających prawu miejskiemu, uformowany w średniowieczu.

Zobaczyć Średniowiecze i Mieszczaństwo

Mikołaj z Verdun

Relikwiarz Trzech Króli w katedrze kolońskiej Ołtarz Mikołaja z Verdun Mikołaj z Verdun, Nicolaus de Verdun (ur. w 1130 w Verdun, zm. w 1205 w Tournai) – francuski artysta działający na przełomie XII/XIII w., zajmujący się głównie złotnictwem.

Zobaczyć Średniowiecze i Mikołaj z Verdun

Ministeriał

Ministeriał (łac. ministerialis "służebny" od minister "sługa") – w średniowiecznej Rzeszy Niemieckiej - początkowo niewolny urzędnik dworski i członek orszaku możnowładcy, z czasem najczęściej uzyskujący wolność i prawo przynależności do stanu rycerskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Ministeriał

Minstrel

Minstrele (ang. minstrel, fr. ménestrel) – popularyzatorzy i wykonawcy (śpiewacy, recytatorzy) poezji, działający w XIII–XIV w. w Europie Zachodniej.

Zobaczyć Średniowiecze i Minstrel

Minuskuła karolińska

Minuskuła karolińska Minuskuła karolińska, zwana również karoliną– rodzaj bardzo wyraźnego średniowiecznego pisma, wypracowany pod koniec VIII i w IX wieku przez kancelarię cesarskąKarola Wielkiego we współpracy ze słynnąakwizgrańskąszkołąpałacową.

Zobaczyć Średniowiecze i Minuskuła karolińska

Misja (religia)

Działalność misyjna („posyłać“) – działalność przedstawicieli danej religii w celu rozpowszechnienia swoich wierzeń, bądź placówka prowadząca takądziałalność.

Zobaczyć Średniowiecze i Misja (religia)

Missus dominicus

Missus dominicus (łac. posłaniec panującego, czasem zwany nuntius, l. mng. missi dominici) - urzędnik w państwie cesarstwie Franków, kontrolujący administrację prowincjonalną.

Zobaczyć Średniowiecze i Missus dominicus

Misterium

Jezusem Misterium (łac. mysterium - tajemnica, kult religijny z gr. μυστήριον) – jeden z podstawowych rodzajów średniowiecznego dramatu liturgicznego oraz opartego na jego podstawie widowiska.

Zobaczyć Średniowiecze i Misterium

Misterium w Elche

Manuskrypt o misterium w Elche, 1709 Bazylika św. Marii Anioł zstępujący z niebios w ''la magrana'' Misterium w Elche (hiszp. Misterio de Elche, kat. Misteri d'Elx) – dwuaktowy sakralny dramat o śmierci, wniebowzięciu i ukoronowaniu Najświętszej Marii Panny w języku walenckim, odgrywany corocznie w dniach 14–15 sierpnia w bazylice św.

Zobaczyć Średniowiecze i Misterium w Elche

Mistrz Eckhart

Eckhart von Hochheim, lepiej znany jako Mistrz Eckhart (niem. Meister Eckhart) (ur. ok. 1260, zm. ok. 1327/1328 w Kolonii lub Awinionie) – niemiecki mistyk, filozof i teolog, dominikanin.

Zobaczyć Średniowiecze i Mistrz Eckhart

Mistycyzm

chrześcijaństwie za jednego z klasyków mistycyzmu Mistycyzm – wieloznaczny termin opisujący doświadczenie religijne, polegające na bezpośredniej, czyli niezależnej od rytuałów i obrzędów, relacji człowieka z rzeczywistościąpozamaterialną, pozazmysłowąlub transcendentną.

Zobaczyć Średniowiecze i Mistycyzm

Mistyka nadreńska

Dolina Renu Mistyka nadreńska albo Nadreńska szkoła duchowości – średniowieczny nurt mistyki chrześcijańskiej, rozwijający się od drugiej połowy XIII wieku w dolinie Renu w środowisku dominikańskim, zwłaszcza w żeńskich klasztorach mniszek oraz wśród beginek i begardów.

Zobaczyć Średniowiecze i Mistyka nadreńska

Możnowładztwo

Możnowładztwo – górna warstwa społeczna w feudalnym społeczeństwie średniowiecznym (najwyższa warstwa średniowiecznego rycerstwa zajmująca uprzywilejowanąpozycję w państwie).

Zobaczyć Średniowiecze i Możnowładztwo

Moguncja

Panorama miasta – około 1890 r. Nadrenii-Palatynatu Katedra pw. św. Marcina i Stefana (''St. Martin und St. Stefan'') Moguncja – miasto na prawach powiatu nad Renem w Niemczech, obecna stolica kraju związkowego Nadrenia-Palatynat, dawna stolica Arcybiskupstwa Moguncji w czasach Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Moguncja

Monastycyzm

Monastycyzm (z łac. monasticus, od gr. monastērion – cela pustelnika, z monachos – samotny) –– forma życia religijnego, której podstawąjest życie zgodne z regułązakonną, we wspólnocie zakonnej (klasztor); w chrześcijaństwie, a także m.in.

Zobaczyć Średniowiecze i Monastycyzm

Monte Sant’Angelo

Sanktuarium św. Michała Archanioła w Monte Sant’Angelo Monte Sant’Angelo – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Apulia, w prowincji Foggia.

Zobaczyć Średniowiecze i Monte Sant’Angelo

Morze Adriatyckie

Morze Adriatyckie lub Adriatyk (alb. Det(i) Adriatik, serb. i chorw. Jadransko more, Jadran, słoweń. Jadransko morje, Jadran, wł. Mare Adriatico) – północne odgałęzienie Morza Śródziemnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Morze Adriatyckie

Morze Śródziemne

Mapa Morza Śródziemnego z zaznaczonymi ośrodkami miejskimi i infrastrukturątransportowąMorze Śródziemne – morze międzykontynentalne leżące pomiędzy Europą, Afrykąi Azją, o powierzchni około 2,5 mln km².

Zobaczyć Średniowiecze i Morze Śródziemne

Morze Czarne

Morze Czarne (w starożytności:,, „Morze Gościnne”, „Morze Przyjazne”) – morze śródlądowe rozciągające się pomiędzy AzjąMniejsząna południu, Kaukazem na wschodzie, NizinąWschodnioeuropejskąna północy i Półwyspem Bałkańskim na zachodzie.

Zobaczyć Średniowiecze i Morze Czarne

Morze Egejskie

Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, AzjąMniejsząa wyspami Kretą, Karpatos i Rodos.

Zobaczyć Średniowiecze i Morze Egejskie

Mozaika

Mozaika w Herkulanum Mozaika – dekoracja w postaci ornamentu lub obrazu, wykonana z drobnych, o różnej kolorystyce (dwu- lub wielobarwne), fakturze i kształcie kamyczków, kawałków szkła lub ceramiki.

Zobaczyć Średniowiecze i Mozaika

Mozela

Mozela (franc. Moselle, niem. Mosel, luks. Musel) – rzeka płynąca przez Francję, Niemcy i Luksemburg, lewy dopływ Renu.

Zobaczyć Średniowiecze i Mozela

Mudéjar

Katedra w Teruel zbudowana w stylu ''mudejar''Wieża kościoła San Salvador w Teruel Mudejar (z arab. مدجن mudadżdżan, ten, który mógł zostać w Hiszpanii) – styl w hiszpańskiej architekturze i sztuce, który rozwinął się z połączenia elementów islamskich i chrześcijańskich (romańskich i gotyckich).

Zobaczyć Średniowiecze i Mudéjar

Mudejarowie

Mudejarowie (czyt. Mudehar) – ludność muzułmańska na półwyspie Iberyjskim, która w wyniku rekonkwisty dostała się pod panowanie państw chrześcijańskich (XI–XV w.). Mudejar pochodzi od słowa arabskiego مدجن, co oznacza "dom" lub "udomowione".

Zobaczyć Średniowiecze i Mudejarowie

Museu Nacional d’Art de Catalunya

Budynek ''Museu Nacional d’Art de Catalunya'' w Barcelonie Museu Nacional d’Art de Catalunya (hiszp. Museo Nacional de Arte de Cataluña) – położone na wzgórzu Montjuïc w Barcelonie, w pobliżu stadionu olimpijskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Museu Nacional d’Art de Catalunya

Muzułmanin

J.-L. Gérôme, 1865)Muzułmanin to wyznawca islamu, jednej z największych religii światowych.

Zobaczyć Średniowiecze i Muzułmanin

Narbona

Narbona – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Oksytania, w departamencie Aude.

Zobaczyć Średniowiecze i Narbona

Nastawa ołtarzowa

Katedrze Najświętszej Marii Panny w Sewilli, największa nastawa ołtarzowa na świecie Nastawa ołtarzowa, Kolonia Nastawa ołtarzowa (także łac. retabulum) – dekoracja ołtarza we wnętrzu kościoła w formie malowidła, płaskorzeźby lub rzeźby, także nadbudowa umieszczona w tylnej części ołtarza ustawiana bezpośrednio na mensie, łącząca się z niąza pośrednictwem predelii lub na osobnym postumencie za mensą.

Zobaczyć Średniowiecze i Nastawa ołtarzowa

Nawa

Nawa główna Nawy boczne lądeckiego kościoła Nawa – część kościoła położona między prezbiterium a kruchtą, przeznaczona dla wiernych.

Zobaczyć Średniowiecze i Nawa

Nawa główna

Nawa główna bazylikowym Nawa główna – środkowa przestrzeń wielonawowego korpusu nawowego kościoła lub sali kolumnowej, oddzielona rzędami kolumn od naw bocznych.

Zobaczyć Średniowiecze i Nawa główna

Neustria

Neustria na mapie państwa Franków Neustria – kraina historyczna, północno-zachodnia część państwa Franków.

Zobaczyć Średniowiecze i Neustria

Niderlandy (region historyczny)

Niderlandy – historyczna nazwa nizinnych terenów u ujścia Renu, Mozy i Skaldy do Morza Północnego, z czasem rozciągnięta również na Ardeny i sąsiednie wyżyny (dzisiejsza Belgia, Holandia i Luksemburg).

Zobaczyć Średniowiecze i Niderlandy (region historyczny)

Nieużytek

Nieużytek – obszar gruntu, który z powodu naturalnych warunków siedliskowych lub na skutek działalności rolniczej, przemysłowej, leśnej lub innej nie posiada lub utracił wartość użytkową.

Zobaczyć Średniowiecze i Nieużytek

Niewola awiniońska

Pałac papieży w Awinionie - jedno z najpopularniejszych dzieł architektury gotyckiej Papież Klemens V Niewola awiniońska papieży (1309–1377, również: babilońska niewola papieżyN. Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią, przekł. E. Tabakowska, Kraków 2008, s. 439.) – okres rezydowania papieży w Awinionie.

Zobaczyć Średniowiecze i Niewola awiniońska

Niewola babilońska

Uprowadzenie jeńców do Babilonu Niewola babilońska – zwyczajowe określenie wygnania Judejczyków z Judy, trwającego od 586 do 538 roku p.n.e.

Zobaczyć Średniowiecze i Niewola babilońska

Normandia (kraina historyczna)

Normandia (fr. Normandie) – kraina historyczna i geograficzna w północnej Francji, nad kanałem La Manche.

Zobaczyć Średniowiecze i Normandia (kraina historyczna)

Normanowie

Terytoria kontrolowane przez Normanów w XII wieku Normanowie (/Normanz, liczba mnoga od Normant, fr. współcz. Normand, starofrankoński Northman, staronordycki Norðmaðr, zlatynizowane w IX wieku jako Nortmannus, Normannus, lub Nordmannus "człowiek północy, wiking") – potomkowie zromanizowanych najemników z północy, osiadłych w północnej części Królestwa Zachodnich Franków, od nich nazwanej Normandią.

Zobaczyć Średniowiecze i Normanowie

Nortumbria

Nortumbria, – średniowieczne królestwo anglosaskie, położone na terenie obecnej północnej Anglii i południowo-wschodniej Szkocji.

Zobaczyć Średniowiecze i Nortumbria

Nowożytność

Upadek Konstantynopola w 1453. Data ta jest jednąz kilku podawanych jako symboliczny początek nowożytności. Nowożytność – epoka w historii następująca według tradycyjnej periodyzacji po średniowieczu i poprzedzająca XIX wiek (jako epokę).

Zobaczyć Średniowiecze i Nowożytność

Ożaglowanie łacińskie

Ożaglowanie łacińskie – rodzaj ożaglowania z trójkątnym żaglem przymocowanym do długiej ukośnej rejki.

Zobaczyć Średniowiecze i Ożaglowanie łacińskie

Ołtarz Trzech Króli

Widok ogólny otwartego Ołtarza Trzech Króli – fotografia współczesna Ołtarz Trzech Króli (niem. Dreikönigsaltar) – znany również jako Ołtarz Patronów Miasta (Altar der Kölner Stadtpatrone) ponadto znany jest w literaturze niemieckiej jako Kölner Dombild – późnogotycki ołtarz, czołowe dzieło Stefana Lochnera znajdujące się w Katedrze pw.

Zobaczyć Średniowiecze i Ołtarz Trzech Króli

Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie

Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie – ołtarz Zaśnięcia NMP (Najświętszej Maryi Panny), właściwie retabulum ołtarza głównego kościoła Mariackiego w Krakowie, zwane również potocznie „ołtarzem mariackim w Krakowie”, „krakowskim ołtarzem Wita Stwosza” itp., to nastawa ołtarzowa wykonana w latach 1477 – 1489 przez przybyłego z Norymbergi rzeźbiarza Wita Stwosza.

Zobaczyć Średniowiecze i Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie

Oświecenie (epoka)

Voltaire (François-Marie Arouet) Jean-Jacques Rousseau Edmund Burke Jonathan Swift Joseph von Sonnenfels: ''Człowiek bez przesądów'' – A.D. 1765 Jorge Juan y Santacilia Immanuel Kant Oświecenie, in.

Zobaczyć Średniowiecze i Oświecenie (epoka)

Oblężenie

tureckie Oblężenie – odcięcie miasta, twierdzy, regionu, części kraju lub innego obiektu posiadającego załogę wojskową, od głównych sił oraz źródeł zaopatrzenia, zarówno w sprzęt i siły wojskowe, jak i żywność i inne potrzebne do życia artykuły.

Zobaczyć Średniowiecze i Oblężenie

Odkrycie Ameryki

Podróże Krzysztofa Kolumba Odkrycie Ameryki – popularne określenie faktu dotarcia Krzysztofa Kolumba do tego kontynentu, w 1492 r. W rzeczywistości pierwszymi ludźmi, którzy dotarli do kontynentu amerykańskiego, byli mongoloidalni (tj. rasy żółtej) członkowie społeczności łowieckich, przybyłych z Azji przez Beringię w czasie zlodowacenia, między 40 000 a 17 000 lat temu.

Zobaczyć Średniowiecze i Odkrycie Ameryki

Odlewnictwo

ołowianej figurki żołnierzyka. Odlewnictwo – technologia (niekiedy sztuka lub umiejętność) polegająca na zalewaniu uprzednio przygotowanej formy ciekłym materiałem, najczęściej stopem metali, ale również gipsem, woskiem czy tworzywami sztucznymi oraz takim sterowaniu procesem krzepnięcia lub reakcji chemicznej tężenia odlewu, aby otrzymać wyrób o odpowiedniej strukturze i właściwościach.

Zobaczyć Średniowiecze i Odlewnictwo

Odon (władca Franków)

Odon, Eudes (ur. ok. 860, zm. 1 stycznia 898) – hrabia Paryża, król zachodniofrankijski od 888.

Zobaczyć Średniowiecze i Odon (władca Franków)

Odon z Bayeux

Odon z Bayeux inaczej Odon z Conteville, imię nadane na chrzcie Eudes (ur. ok. 1036, zm. w lutym 1097 w Palermo) – normandzki biskup i angielski earl, był przyrodnim bratem Wilhelma Zdobywcy, w pewnym okresie drugim (po królu) najważniejszym dostojnikiem w Anglii.

Zobaczyć Średniowiecze i Odon z Bayeux

Odpust

Odpust na wsi, Franciszek Kostrzewski 1866. Odpust (łac. indulgentia) – w teologii katolickiej pojęcie oznaczające darowanie przez Boga kary doczesnej za grzechy, które zostały odpuszczone co do winy.

Zobaczyć Średniowiecze i Odpust

Ojcowie pustyni

Ojcowie pustyniOba człony ojców pustyni piszemy małąliterą(za źródłami: i) – pierwsi mnisi chrześcijańscy, którzy od końca III wieku prowadzili życie samotne albo w niewielkich zgromadzeniach na pustyniach egipskich, a następnie w Syrii i Palestynie.

Zobaczyć Średniowiecze i Ojcowie pustyni

Opactwo św. Michała Archanioła na Mont Saint-Michel

Opactwo św.

Zobaczyć Średniowiecze i Opactwo św. Michała Archanioła na Mont Saint-Michel

Opactwo św. Piotra i Pawła w Cluny

Herb opactwa Opactwo św.

Zobaczyć Średniowiecze i Opactwo św. Piotra i Pawła w Cluny

Opactwo Saint Savin sur Gartempe

Opactwo Saint-Savin-sur-Gartempe – opactwo w departamencie Vienne, w miejscowości Saint-Savin.

Zobaczyć Średniowiecze i Opactwo Saint Savin sur Gartempe

Opactwo Westminsterskie

Opactwo westminsterskie nocąOpactwo Westminsterskie (ang. Westminster Abbey; nazwa oficjalna Collegiate Church of St Peter at Westminster, kolegiata św. Piotra w Westminsterze) – najważniejsza, obok katedry w Canterbury i katedry św. Pawła w londyńskim City, świątynia anglikańska.

Zobaczyć Średniowiecze i Opactwo Westminsterskie

Opat

Herb opata bez święceń biskupich (na taśmie pod tarcząznajduje się dewiza) Herb opata Strój opata cysterskiego (z infułąi pastorałem) Opat Opat (– „ojciec”, abba – „ojciec”) – wyższy przełożony w męskich zakonach katolickich należących do kręgu zakonów mniszych.

Zobaczyć Średniowiecze i Opat

Order Świętego Jakuba od Miecza (Hiszpania)

Rycerz Santiago Order Świętego Jakuba od Miecza, również Order Rycerski św.

Zobaczyć Średniowiecze i Order Świętego Jakuba od Miecza (Hiszpania)

Order Chrystusa (Portugalia)

Order Wojskowy Chrystusa (port. Ordem Militar de Cristo) – założony jako zakon rycerski w 1318 w Portugalii przez króla Dionizego I po kasacie zakonu templariuszy w 1312, przekształcony w order królewski w 1789, a następnie w republikańskie odznaczenie państwowe od 1918.

Zobaczyć Średniowiecze i Order Chrystusa (Portugalia)

Order Kalatrawy

Zamek Calatrava la Nueva (widok współczesny) Order Rycerski Kalatrawy, Order Wojskowy Kalatrawy (hisz. Orden de Caballería de Calatrava, Orden Militar de Calatrava), pierwotnie Zakon Rycerski Kalatrawy lub Kalatrawensi – utworzony jako zakon rycerski w 1158 roku, założony w Kastylii przez opata Rajmunda z cysterskiego opactwa Fitero, od 1487 podporządkowany władcom hiszpańskim, a od XIX wieku istniejący jako odznaczenie honorowe nadawane przez królów hiszpańskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Order Kalatrawy

Orientowanie (architektura)

Schematyczny plan typowego '''orientowanego''' średniowiecznego kościoła z zaznaczeniem kierunków świata Orientowanie – w architekturze sakralnej celowe ustawienie budynku względem stron świata podyktowane względami religijnymi.

Zobaczyć Średniowiecze i Orientowanie (architektura)

Osmanowie

Osmanowie (tur. Osmanlı Hanedanı) – turecka dynastia, panująca w imperium osmańskim w latach 1299–1922.

Zobaczyć Średniowiecze i Osmanowie

Ostrołuk

Ostrołuk w formie liścia lancetu Katedry we Fromborku Ostrołuk – łuk, którego szczyt powstał z przecięcia się dwóch fragmentów okręgu.

Zobaczyć Średniowiecze i Ostrołuk

Ostrogoci

Kolczyki ostrogockie, Metropolitan Museum of Art Ostrogoci, Goci wschodni lub Greutungowie (dosł. „ludzie stepu”), (łac. Ostrogothi) – jedno z plemion germańskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Ostrogoci

Otton I Wielki

Otton I Wielki (ur. 23 listopada 912, zm. 7 maja 973 w Memleben) – książę Saksonii 936–961, król niemiecki od 936 i cesarz rzymski od 962, z dynastii Ludolfingów.

Zobaczyć Średniowiecze i Otton I Wielki

Otton II (cesarz rzymski)

Chrystus koronuje cesarza Ottona II i księżniczkę bizantyjskąTeofano Drzwi Gnieźnieńskich (II poł. XII wieku). Stefanowi w asyście cesarza Ottona II (po prawej), mal. Gyula Benczúr, 1870 Otton II (ur. 955, zm. 7 grudnia 983 w Rzymie) – król niemiecki od 973, cesarz rzymski od 980 z dynastii Ludolfingów.

Zobaczyć Średniowiecze i Otton II (cesarz rzymski)

Otton III (cesarz rzymski)

Włócznia Świętego Maurycego – broń ceremonialna, którąuznawano za symbol władzy cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego Otton III (ur. czerwiec/lipiec 980 w Kleve, zm. 23 lub 24 stycznia 1002 roku w Falerii) – władca niemiecki z dynastii Ludolfingów.

Zobaczyć Średniowiecze i Otton III (cesarz rzymski)

Otton z Fryzyngi

Otton z Fryzyngi, właśc.

Zobaczyć Średniowiecze i Otton z Fryzyngi

Pałac papieski w Awinionie

Pałac papieski w Awinionie (fr., Palais des papes oks. Palais dei Papas) – dawna rezydencja papieży wzniesiona w XIV wieku w okresie niewoli awiniońskiej, kiedy to w latach 1309–1377 Awinion pełnił tymczasowo rolę Stolicy Apostolskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Pałac papieski w Awinionie

Pałeczka dżumy

Obraz mikroskopowy preparatu z pałeczkami dżumy (niewielkie ciemne elementy przypominające agrafki) wybarwionego metodąWaysona. Duże, okrągłe komórki z płatowym jądrem komórkowym i ziarnistościami cytoplazmatycznymi to granulocyty Pałeczka dżumy (Yersinia pestis, daw. Pasteurella pestis) – nieprzetrwalnikująca bakteria Gram ujemna o kształcie pałeczki będąca czynnikiem etiologicznym dżumy.

Zobaczyć Średniowiecze i Pałeczka dżumy

Państwa krzyżowe

Państwa krzyżowe – termin odnoszący się przede wszystkim do XII i XIII-wiecznych państw feudalnych, powstałych w wyniku podbojów dokonanych przez zachodnioeuropejskich krzyżowców w okresie wypraw krzyżowych na terenach Azji Mniejszej, Grecji i Ziemi Świętej.

Zobaczyć Średniowiecze i Państwa krzyżowe

Państwo Boże

''De civitate Dei'', krata tytułowa wydania z ok. 1470 Państwo Boże (łac. De Civitate Dei) – dzieło Augustyna z Hippony napisane w latach 413–427.

Zobaczyć Średniowiecze i Państwo Boże

Państwo frankijskie

Państwo frankijskie, in.

Zobaczyć Średniowiecze i Państwo frankijskie

Państwo Kościelne

Państwo Kościelne (ojcowizna po świętym Piotrze) – państwo istniejące w okresie od 755 (lub 754 albo 756) do 1870 roku (zajęcie Rzymu po zjednoczeniu Włoch) i rządzone przez papieży jako świeckich monarchów.

Zobaczyć Średniowiecze i Państwo Kościelne

Państwo narodowe

Państwo narodowe – państwo, którego prawie wszyscy mieszkańcy stanowiąjeden naród i zdecydowana większość członków tego narodu zamieszkuje to właśnie państwo.

Zobaczyć Średniowiecze i Państwo narodowe

Państwo wielkomorawskie

Mapa przedstawiająca hipotezę koegzystowania dwóch księstw Pribiny i Mojmira przed 833 rokiem Terytorium Wielkiej Morawy w czasach Mojmira I Terytorium Wielkiej Morawy w czasach Rościsława Państwo wielkomorawskie (także Wielkie Morawy –,, lub Rzesza Wielkomorawska –) – średniowieczne państwo słowiańskie.

Zobaczyć Średniowiecze i Państwo wielkomorawskie

Państwo wschodniofrankijskie

Państwo wschodniofrankijskie lub Królestwo Franków Wschodnich (Regnum Francorum Orientalium) – jedno z trzech państw powstałych z podziału Królestwa Franków na mocy traktatu z Verdun (843).

Zobaczyć Średniowiecze i Państwo wschodniofrankijskie

Państwo zachodniofrankijskie

Państwo zachodniofrankijskie lub Królestwo Franków Zachodnich (Regnum Francorum Occidentalis) – państwo istniejące w latach 843–987.

Zobaczyć Średniowiecze i Państwo zachodniofrankijskie

Pańszczyzna

Prace polowe w średniowieczu, miniatura z epoki Świętosława z Wojcieszyna z 1449 roku język.

Zobaczyć Średniowiecze i Pańszczyzna

Pachomiusz Starszy

Pachomiusz Starszy, cs. Priepodobnyj Pachomij Wielikij, Jegipietskij, Fiwaidskij (ur. ok. 292, zm. 9 maja 346) – egipski mnich, święty, twórca pierwszej reguły zakonnej i cenobityzmu, opat.

Zobaczyć Średniowiecze i Pachomiusz Starszy

Paleologowie

Dynastia Paleologów (gr. Παλαιολόγος, l.mn. Παλαιολόγοι) – ostatnia dynastia władająca Cesarstwem Bizantyjskim, najdłużej ze wszystkich dynastii, przez niemal dwa wieki, od 1259 do 1453 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Paleologowie

Pandemia

Pandemia (gr. pan „wszyscy”, demos „lud”) – nazwa epidemii o szczególnie dużych rozmiarach, na dużym obszarze, obejmującej kraje, a nawet kontynenty.

Zobaczyć Średniowiecze i Pandemia

Papież

Petera Rubensa Papież (głowa Kościoła, ojciec święty, łac. summus pontifex, od starożytnego pontifex maximus; wł. papa, gr. πάπας (papas); forma funkcjonująca w języku polskim pochodzi od czeskiego papež) – biskup Rzymu, prymas Italii, zwierzchnik Kościoła katolickiego, głowa Stolicy Apostolskiej oraz suweren Państwa Miasta Watykan; od 2013 papieżem jest Franciszek.

Zobaczyć Średniowiecze i Papież

Patent

Amerykański dokument patentowy Patent na słynnągrę Monopoly Patent (łac. patens, dopełniacz patentis, otwarty, jawny, od patēre, być otwartym, widocznym, dostępnym) – ograniczone w czasie prawa właściciela rozwiązania technicznego do wyłącznego korzystania z wynalazku lub wynalazków będących przedmiotem patentu w celach zawodowych lub zarobkowych na terenie państwa, które decyzjąadministracyjnąpatentu udzieliło, pod warunkiem wniesienia opłat za co najmniej pierwszy okres ochrony od daty zgłoszenia.

Zobaczyć Średniowiecze i Patent

Patriarcha Konstantynopola

Hagia Sophia – była katedrąpatriarchy Konstantynopola od 537 do 1453, kiedy to po zdobyciu miasta przez Turków została zamieniona na meczet. Do dnia dzisiejszego widoczne sąmozaiki z postaciami świętych. Patriarcha Konstantynopola, oficjalnie: Arcybiskup Konstantynopola, Nowego Rzymu i Patriarcha Ekumeniczny – jeden z patriarchów prawosławnych oraz duchowy zwierzchnik Cerkwi.

Zobaczyć Średniowiecze i Patriarcha Konstantynopola

Późne średniowiecze

Późne średniowiecze – okres średniowiecza, odpowiadający włoskiemu trecento i wczesnemu renesansowi.

Zobaczyć Średniowiecze i Późne średniowiecze

Półuncjała

Przykład półuncjały. Półuncjała (Semiuncjała) – pierwszy rodzaj pisma stworzony w średniowieczu.

Zobaczyć Średniowiecze i Półuncjała

Półwysep Arabski

Zdjęcie satelitarne Półwyspu Arabskiego Półwysep Arabski według dwóch definicji: politycznej (ciemny żółty) i geograficznej (jasny i ciemny żółty) Półwysep Arabski (arab. جزيرة العرب Dżazirat al-Arab, dosłownie „wyspa Arabów”) – półwysep w Azji Południowo-Zachodniej, położony między Morzem Czerwonym, Morzem Arabskim i ZatokąPerską.

Zobaczyć Średniowiecze i Półwysep Arabski

Półwysep Bałkański

Półwysep Bałkański jako region na południe od linii Triest – Odessa Historia Bałkan od 1800 do 2008 Półwysep Bałkański, skrótowo Bałkany – półwysep w Europie Południowej.

Zobaczyć Średniowiecze i Półwysep Bałkański

Półwysep Iberyjski

Półwysep Iberyjski na mapie Europy Półwysep Iberyjski Półwysep Iberyjski (Półwysep Pirenejski, hiszp. i port. Península Ibérica, kat. Península Ibèrica, bask. Iberiar penintsula; w starożytności i średniowieczu Hiszpania) – półwysep znajdujący się w południowo-zachodniej części Europy.

Zobaczyć Średniowiecze i Półwysep Iberyjski

Pług

słupica, 4 – krój nożowy, 5 – dłuto, 6 – lemiesz, 7 – odkładnica Pług obracalny czteroskibowy Konny, koleśny pług dwuskibowy TUZie ciągnika Pług – narzędzie uprawowe do wykonywania orki.

Zobaczyć Średniowiecze i Pług

Pens

Wiktoria. Pens – moneta zdawkowa używana w Wielkiej Brytanii i jej terytoriach zależnych, wybita po raz pierwszy w drugiej połowie VIII wieku przez króla Mercji Offę na wzór denara karolińskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Pens

Pepin II Akwitański

Pepin II, zwany Młodszym (ur. 823, zm. po 864 w Senlis) – król Akwitanii z dynastii Karolingów.

Zobaczyć Średniowiecze i Pepin II Akwitański

Pepin Krótki

Pepin Krótki zwany też Pepinem Małym, Pepinem Młodszym i Pepinem III, fr. Pepin le Bref (ur. 714 prawdopodobnie w Jupille koło Liège, zm. 24 września 768 w Saint-Denis) – król Franków od roku 751, majordom Neustrii i Burgundii (741–751) oraz Austrazji (747–751); majordom Childeryka III, ostatniego króla Franków z dynastii Merowingów.

Zobaczyć Średniowiecze i Pepin Krótki

Pepin z Landen

Pepin z Landen zwany również Pepinem Starszym (ur. ok. 580, zm. 21 lutego 640) – majordom Austrazji za czasów Merowingów: Chlotara II, Dagoberta I i Sigeberta III, święty Kościoła katolickiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Pepin z Landen

Periodyzacja

pt Periodyzacja – umowny podział czasu na ery, epoki, wieki itp.

Zobaczyć Średniowiecze i Periodyzacja

Pieśń o Hildebrandzie

Pieśń o Hildebrandzie (niem. Hildebrandslied) – zachowana we fragmentach epicka pieśń bohaterska napisana w języku staro-wysoko-niemieckim (niem. Althochdeutsch), najstarsza zachowana germańska pieśń bohaterska, jeden z najstarszych z zabytków piśmiennictwa i literatury niemieckojęzycznej.

Zobaczyć Średniowiecze i Pieśń o Hildebrandzie

Pieśń o Rolandzie

Śmierć Rolanda w bitwie pod Roncevaux, ilustracja z manuskryptu, ok. 1455-1460 Pieśń o Rolandzie – francuska pieśń, najstarszy i najbardziej znany francuski epos rycerski, należący do tzw.

Zobaczyć Średniowiecze i Pieśń o Rolandzie

Pielgrzym (religia)

Pielgrzym, pątnik – człowiek odbywający wędrówkę do miejsca kultu, uczestnik pielgrzymki.

Zobaczyć Średniowiecze i Pielgrzym (religia)

Pielgrzymka

JasnąGórę (Pielgrzymka Wrocławska, 2003) Emblematy pieszych pielgrzymek z Płocka do Skępego z lat 1996-2011 Pielgrzymka – podróż podjęta z pobudek religijnych do miejsc świętych.

Zobaczyć Średniowiecze i Pielgrzymka

Pierwsza sztuka romańska

Masyw zachodni Saint Philibert w Tournus, ok. 1040 Wnętrze kościoła San Vicente w Cardonie Saint-Michel de Cuxa Saint-Guilhem-le-Désert Pierwsza sztuka romańska (fr. premier art roman) – termin używany wobec sztuki, stojącej na pograniczu przedromańskiej i romańskiej, rozwijającej się na rozległym obszarze wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego i rozprzestrzeniającej się na północ.

Zobaczyć Średniowiecze i Pierwsza sztuka romańska

Pika

halabardą) Pikinierzy w starciu bezpośrednim Pika (spisa) – dawna długa broń drzewcowa piechoty, w postaci zakończonego niewielkim grotem drzewca o długości do 5,5-6 metrów, stosowana przeciw szykom pieszym i kawalerii.

Zobaczyć Średniowiecze i Pika

Piktowie

Wyspy Brytyjskie VI-VII wieku n.e. (dla ułatwienia naniesiono współczesne nazwy geograficzne) Théodora de Bry, XVI wiek Piktowie („pomalowani”, ze względu na ciała pokryte tatuażami) – nazwa stosowana przez starożytnych Rzymian na określenie grupy plemion zamieszkujących ziemie obecnej Szkocji (na północ od rzek Forth i Clyde) w okresie między przybyciem Rzymian do północnej Brytanii (ok.

Zobaczyć Średniowiecze i Piktowie

Pireneje

Mapa topograficzna Pirenejów Pireneje Centralne Dolina Ordesy Pic de Bugatet – 2877 m n.p.m. Pedraforca – 2497 m n.p.m. ośrodek zimowy La Molina Jeziora polodowcowe w Andorze Pireneje (hiszp. Pirineos, kat. Pirineus; franc. Pyrénées; gask. Pirenèus; arag. Perineus; bask.

Zobaczyć Średniowiecze i Pireneje

Pistoia

Pistoia – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Toskanii, w prowincji Pistoia.

Zobaczyć Średniowiecze i Pistoia

Piza

Piza – miasto we Włoszech, w Toskanii, 85 379 mieszkańców, nad rzekąArno, oddalone o 13 km od wybrzeża Morza Tyrreńskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Piza

Plantageneci

Plantageneci – boczna linia drugiej dynastii Andegawenów, wywodzi się od hrabiego Gotfryda V Plantageneta (starszego syna Fulka V) i Matyldy angielskiej (córki króla Henryka I).

Zobaczyć Średniowiecze i Plantageneci

Platonizm

Platonizm – nurt filozoficzny opierający się na filozofii Platona (427–347 p.n.e.), stanowiący jej interpretację i kontynuację.

Zobaczyć Średniowiecze i Platonizm

PLOS Pathogens

PLOS Pathogens (do 2012 r. PLoS Pathogens) – recenzowane czasopismo naukowe, publikujące na zasadach wolnej licencji prace naukowe z dziedziny mikrobiologii, w szczególności mikrobiologii patogenów.

Zobaczyć Średniowiecze i PLOS Pathogens

Pobór (wojsko)

Pobór – powołanie grupy dorosłych obywateli do odbycia służby wojskowej.

Zobaczyć Średniowiecze i Pobór (wojsko)

Podbój Rusi przez Mongołów

Podbój Rusi przez Mongołów.

Zobaczyć Średniowiecze i Podbój Rusi przez Mongołów

Podboje arabskie

Ekspansja czasów Umajjadów (lata 661–750) Podboje arabskie – podboje dokonane przez Arabów od momentu założenia kalifatu w 632 r. aż do jego rozpadu w drugiej połowie VIII i IX wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Podboje arabskie

Podboje Mongołów

Zmiany granic imperium mongolskiego od 1206 do 1294 Podboje Mongołów – podboje dokonane przez imperium mongolskie w XIII wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Podboje Mongołów

Poddaństwo

Poddaństwo – rodzaj zależności w społeczeństwie feudalnym.

Zobaczyć Średniowiecze i Poddaństwo

Podkowa

Podkowa Rodzaje podków, kopyta i ''podkowiaki'' - rycina Podkowa z jednym kapturkiem i podkowa z dwoma kapturkami Podkowy to powszechnie spotykane symbole mające przynosić szczęście Podkowa – metalowe wzmocnienie w kształcie litery U przybijane gwoździami (zwanymi podkowiakami lub hufnalami) do kopyt końskich w celu zapobiegania ścieraniu się kopyt.

Zobaczyć Średniowiecze i Podkowa

Poemat

Epos o Gilgameszu (przypuszczalnie XIII-XI w. p.n.e.) Poemat – dłuższy utwór wierszowany obejmujący ciąg wydarzeń tworzących fabułę lub grupę refleksji, opisów.

Zobaczyć Średniowiecze i Poemat

Pogrom

pogromu w Białymstoku (1906) Mińsku Mazowieckim (1936) pogromu we Lwowie (1941) Pogrom (z: po gromu, po gromie, po uderzeniu pioruna) – zadanie komuś zupełnej klęski, rozgromienie wojsk nieprzyjaciela, wymordowanie wielu ludzi, unicestwienie, wybicie.

Zobaczyć Średniowiecze i Pogrom

Pontyfikat

Piotr Apostoł jest według tradycji najdłużej panującym papieżem. Pius IX – papież o najdłuższym możliwym do zweryfikowania panowaniu. biskupimi wymaganymi do właściwego objęcia tronu. Czyni to go najkrócej panującym, ale też z tego powodu często nie jest liczony. Urbana VII jest najkrótszym oficjalnie uznanym pontyfikatem.

Zobaczyć Średniowiecze i Pontyfikat

Portal

Portal – ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych (czasami też wewnętrznych) w kościołach, pałacach, ratuszach, bogatszych kamienicach.

Zobaczyć Średniowiecze i Portal

Portret

Hyacinthe Rigaud, ''Ludwik XIV'' – portret reprezentacyjny Antoon van Dyck, ''Potrójny portret Karola I'' Rembrandt, ''Saskia jako Flora'' – portret historyzowany Johann Zoffany, ''Królowa Charlotta z dziećmi i braćmi'' – portret rodzinny, conversation pieces Giovanni Battista Moroni, ''Rycerz w czerni'' – portret ''en pied'' Portret, podobizna, konterfekt (fr.

Zobaczyć Średniowiecze i Portret

Posługa

Posługa (łac. ministerium; dawniej święcenia niższe, w tradycji wschodniej chirotesja, gr. χειροθεσία) – w chrześcijaństwie jest to urząd powierzany przez biskupa (rzadziej też przez prezbitera) wiernemu, który ma pełnić określone zadania w Kościele (w liturgii i poza nią).

Zobaczyć Średniowiecze i Posługa

Posąg

Posąg Wenus z Milo Posąg (także statua, figura) – pełnoplastyczna rzeźba przedstawiająca postać ludzką(czasem na koniu), rzadziej zwierzęcia.

Zobaczyć Średniowiecze i Posąg

Poszycie stykowe

Poszycie stykowe Poszycie stykowe (karawelowe, klepkowe) – rodzaj poszycia kadłubów drewnianych, stosowany już w czasach prehistorycznych.

Zobaczyć Średniowiecze i Poszycie stykowe

Powstanie Wata Tylera

Powstanie Wata Tylera – powstanie chłopów angielskich w 1381 pod wodząWata Tylera, które swoim zasięgiem objęło całąAnglię.

Zobaczyć Średniowiecze i Powstanie Wata Tylera

Powszechnik

Powszechnik (łac. universale, l.mn. universalia) – w metafizyce to, co jest (realnie lub w jakimś możliwym świecie) posiadane przez wiele różnych jednostkowych rzeczyPor.

Zobaczyć Średniowiecze i Powszechnik

Prawo kanoniczne

Prawo kanoniczne a. prawo kościelne – w Kościołach chrześcijańskich różnych tradycji system norm prawnych określających funkcjonowanie poszczególnych Kościołów, prawa i obowiązki poszczególnych członków (duchownych i świeckich), sposób zarządzania Kościołem, jego strukturę, przestępstwa i kary za nie oraz elementarne przepisy liturgiczne.

Zobaczyć Średniowiecze i Prawo kanoniczne

Prawo rzymskie

Prawo rzymskie – termin oznaczający najczęściej prawo starożytnego Rzymu, które rozwijało się od czasów prawa zwyczajowego, aż do kodyfikacji Justyniana I Wielkiego (VI wiek n.e.). Prawo rzymskie miało istotny wpływ na rozwój prawodawstwa europejskiego (tzw. recepcja prawa rzymskiego) w postaci prawa powszechnego (ius commune) w średniowieczu, pandektystykę, która osiągnęła swoje apogeum w XIX wieku, a także na współczesnąnaukę, rozwijanąjako przedmiot uniwersytecki.

Zobaczyć Średniowiecze i Prawo rzymskie

Prawo zwyczajowe

Prawo zwyczajowe – normy prawne trwale i jednolicie wykonywane w przekonaniu, że sąobowiązującym prawem.

Zobaczyć Średniowiecze i Prawo zwyczajowe

Primogenitura

Primogenitura (od „pierworodny, najstarszy (z synów)”) – prawo pierwszeństwa w dziedziczeniu tronu, majątku, majoratu itp., przysługujące najstarszemu synowi lub najstarszemu potomkowi w linii prostej; pierworództwo.

Zobaczyć Średniowiecze i Primogenitura

Proces o czary

Proces w Salem – przesłuchanie „opętanej” Proces o czary, polowanie na czarownice – popularne nazwy procesu karnego, w którym oskarżonemu stawia się zarzut uprawiania magii.

Zobaczyć Średniowiecze i Proces o czary

Proch

Proch bezdymny Proch — materiał wybuchowy, służący głównie jako ładunek miotający w broni palnej.

Zobaczyć Średniowiecze i Proch

Promontorio del Gargano

Półwysep Gargano (wł. Promontorio del Gargano lub Testa del Gargano) – półwysep w Europie Południowej, we wschodniej części Półwyspu Apenińskiego, położony nad Morzem Adriatyckim.

Zobaczyć Średniowiecze i Promontorio del Gargano

Prozelityzm

Aśoki (260–218 r. p.n.e.) Prozelityzm (prosēlytos „obcy, przybysz“ od προσ, pros „w stronę“ oraz ἐλεύσομαι, eleusomai czas przyszły od ἔρχομαι, érchomai „przybywać“) – nawracanie innych na swojąwiarę.

Zobaczyć Średniowiecze i Prozelityzm

Prusy (państwo)

Prusy – niejednoznaczny termin używany w odniesieniu do szeregu państw istniejących między 1466 a 1947 rokiem, wywodzących się z państwa zakonu krzyżackiego powstałego na terenach historycznych Prus.

Zobaczyć Średniowiecze i Prusy (państwo)

Prymitywiści niderlandzcy

Jan van Eyck, ''Portret małżonków Arnolfinich'', 1434, National Gallery w Londynie Katedra św. Bawona Prymitywi flamandzcy (fr. les primitifs flamands, łac. primitivus – pierwotny) – obiegowa nazwa, obecnie rzadko używanaW nowszych opracowaniach historii sztuki rzadko używa się tego terminu z uwagi na pejoratywne konotacje.

Zobaczyć Średniowiecze i Prymitywiści niderlandzcy

Przędzenie

Ręczny proces przędzenia z użyciem kołowrotka Pierwsza przędzarka ''Jenny'' Niedoprzędzarka skrzydełkowa Przędzarka obrączkowa Przędzenie – ogół operacji wykonywanych na włóknie, prowadzących do utworzenia przędzy.

Zobaczyć Średniowiecze i Przędzenie

Przylądek Dobrej Nadziei

Przylądek Dobrej Nadziei, pierwotnie Przylądek Burz – przylądek leżący w Południowej Afryce, 160 km na północny zachód od Przylądka Igielnego.

Zobaczyć Średniowiecze i Przylądek Dobrej Nadziei

Psałterz

Psałterz floriański Psałterz (w średniowiecznej łacinie psalterium od późnogr. psaltērion) – wydana oddzielnie księga zawierająca 150 biblijnych psalmów używana jako modlitewnik, śpiewnik, bądź też przeznaczona do celów liturgicznych w chrześcijaństwie lub judaizmie.

Zobaczyć Średniowiecze i Psałterz

Psucie monety

Psucie monety – w ścisłym znaczeniu tego sformułowania to obniżanie zawartości szlachetnego kruszcu w monecie i zmniejszanie jej ciężaru.

Zobaczyć Średniowiecze i Psucie monety

Quattrocento

Masaccio, ''Grosz czynszowy'' (fragment), ok. 1426-27, kaplica Brancaccich Quattrocento (’czterysta’) – pojęcie odnoszące się do XV wieku we włoskiej kulturze.

Zobaczyć Średniowiecze i Quattrocento

Rachunkowość

Rachunkowość – system ewidencji gospodarczej ujmujący zdarzenia oraz operacje gospodarcze w mierniku pieniężnym i przekroju poszczególnych podmiotów gospodarczych.

Zobaczyć Średniowiecze i Rachunkowość

Ratusz

Ratusz (’dom rady’) – reprezentacyjny budynek użyteczności publicznej, zwykle tradycyjna siedziba samorządowych władz miejskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Ratusz

Rawenna

Rawenna (wł. Ravenna) – miasto i gmina w północnych Włoszech w regionie Emilia-Romania, stolica prowincji Rawenna.

Zobaczyć Średniowiecze i Rawenna

Rękopis

Pana Tadeusza Rękopis, in.

Zobaczyć Średniowiecze i Rękopis

Reforma kluniacka

Reforma kluniacka – reformy na przełomie X i XI wieku za pontyfikatu papieża Sylwestra II, które wprowadzono najpierw w klasztorze w Cluny.

Zobaczyć Średniowiecze i Reforma kluniacka

Reformacja

kościoła zamkowego w Wittenberdze. bulli papieskiej. Przedstawiciele reformacji przy wspólnym stole, anonimowa rycina z XVII wieku. Jan Łaski, na Zachodzie znany jako Johannes a Lasco, był jedynym przedstawicielem polskiej reformacji, który zyskał europejski rozgłos. Reformacja – ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa.

Zobaczyć Średniowiecze i Reformacja

Reguła św. Benedykta

Baden. Reguła św.

Zobaczyć Średniowiecze i Reguła św. Benedykta

Reguła podwójnego zapisu

Reguła podwójnego zapisu – jedna z podstawowych zasad rachunkowości.

Zobaczyć Średniowiecze i Reguła podwójnego zapisu

Reguła zakonna

Reguła zakonna (od łac. regula) – zbiór podstawowych przepisów regulujących codzienne życie zakonne, charakterystyczny zwłaszcza dla pierwszych form wspólnot w chrześcijaństwie oraz dla buddyzmu.

Zobaczyć Średniowiecze i Reguła zakonna

Rekonkwista

Kolejne etapy rekonkwisty Rekonkwista (hiszp., port. reconquista, „ponowne zdobycie”) – walka chrześcijan (Kastylijczyków, Aragończyków i Portugalczyków) o wyparcie Arabów (Maurów) z Półwyspu Iberyjskiego, trwająca od VIII do XV wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Rekonkwista

Relief

Ministerstwa Infrastruktury w Warszawie (architekt Rudolf Świerczyński 1931). Relief jako ozdoba ołtarza Płaskorzeźba jako dekoracja architektoniczna Relief nad wejściem do kościoła Relief (płaskorzeźba) – kompozycja rzeźbiarska wykonana na płycie kamiennej, metalowej lub drewnianej z pozostawieniem na niej tła.

Zobaczyć Średniowiecze i Relief

Religia państwowa

Religia państwowa – religia wspierana ideowo lub w systemie prawnym, jako jedyna, przez państwo.

Zobaczyć Średniowiecze i Religia państwowa

Relikwiarz

św. Jana Pawła II Relikwiarz – naczynie kultu religijnego w kształcie krzyża, monstrancji, puszki lub skrzynki do przechowywania doczesnych szczątków – relikwii.

Zobaczyć Średniowiecze i Relikwiarz

Relikwie

Relikwiarz 200px Sandały Jezusa, jedna z relikwii znajdująca się w miejscowości Prüm w Niemczech św. Jana Pawła II Relikwie („pozostałości, resztki”) – szczątki ciał osób świętych lub przedmioty, z którymi te osoby miały związek w czasie życia, stanowiące przedmioty czci w wielu religiach (np.

Zobaczyć Średniowiecze i Relikwie

Ren

Szafuzy Ren (nid. Rijn, ret. Rein) – jedna z najdłuższych rzek w Europie, licząca 1232,7 km.

Zobaczyć Średniowiecze i Ren

Renesans

Leonardo da Vinci św. Ignacy Loyola Marcin Luter Krzysztof Kolumb Karol V Papież Juliusz II Mikołaj Kopernik Renesans, odrodzenie („odrodzenie”) – epoka w historii kultury europejskiej, obejmująca przede wszystkim XVI wiek, określany często jako „odrodzenie sztuk i nauk” oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520.

Zobaczyć Średniowiecze i Renesans

Renesans karoliński

Otgarowi z Moguncji ''Liber de laudibus Sanctae Crucis'', manuskrypt z Fuldy, ok. 831-840. Renesans karoliński – okres rozwoju kultury zachodnioeuropejskiej, przypadający na panowanie Karolingów, zwłaszcza Karola Wielkiego, w którym nastąpiło ponowne przyjęcie kultury starożytnej.

Zobaczyć Średniowiecze i Renesans karoliński

Republika Genui

Republika Genui – dawne niepodległe państwo ze stolicąw Genui, leżące w Ligurii, na wybrzeżu Morza Liguryjskiego w północno-zachodnich Włoszech.

Zobaczyć Średniowiecze i Republika Genui

Republika Pizy

Republika Pizy to nazwa de facto niepodległego państwa, którego centrum stanowiło miasto Piza w Toskanii.

Zobaczyć Średniowiecze i Republika Pizy

Republika Wenecka

Republika Wenecka, Rzeczpospolita Wenecka, Najjaśniejsza Republika Wenecka (wł. Serenissima Repubblica di Venezia) – północnowłoska republika kupiecka, istniejąca od 697 roku do 15 maja 1797 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Republika Wenecka

Retoryka

Justynian. Napis głosi: ''Retoryka (...) jest najcudowniejsząze wszystkich umiejętności''. Retoryka – sztuka budowania artystycznej, perswazyjnej wypowiedzi ustnej lub pisemnej, nauka o niej, refleksja teoretyczna, jak również wiedza o komunikacji słownej, obrazowej i zachowawczej pomiędzy autorem wypowiedzi a jej odbiorcami.

Zobaczyć Średniowiecze i Retoryka

Robert de Mortain

biskupa Odona (L) Robert (ur. ok. 1031, zm. 8 grudnia 1090) – hrabia Mortain, 1.

Zobaczyć Średniowiecze i Robert de Mortain

Robert Guiscard

herb rodu Hauteville moneta z wyobrażeniem Roberta Guiscarda Robert Guiscard (ur. ok. 1016 w Normandii, zm. 17 lipca 1085 w Kefalinii) – książę Apulii, Kalabrii, Sycylii i Amalfi.

Zobaczyć Średniowiecze i Robert Guiscard

Robert I (władca Franków)

Robert I (ur. ok. 865, zm. 15 czerwca 923) – król zachodniofrankijski 922–923.

Zobaczyć Średniowiecze i Robert I (władca Franków)

Robert I Bruce

Robert I, Robert VIII de Bruce (średniowieczny gael. Roibert a Briuis; współczesny gael. Raibeart Bruis; ur. 11 lipca 1274, zm. 7 czerwca 1329) – król Szkocji 1306–1329.

Zobaczyć Średniowiecze i Robert I Bruce

Rodan

Dolina górnego Rodanu Rodan w Lyonie Delta Rodanu Delta Rodanu Rodan (fr. Rhône, frank.-prow. Rôno, oks. Ròse, wł. Rodano, niem. Rhone lub Rotten, ret. Rodan, łac. Rhodanus) – rzeka płynąca przez terytorium Szwajcarii i Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Rodan

Roderyk (król Wizygotów)

Roderyk, Rodryg – król Wizygotów w latach 710–711.

Zobaczyć Średniowiecze i Roderyk (król Wizygotów)

Rogier van der Weyden

Rogier van der Weyden (ur. 1399/1400 w Tournai, zm. 18 czerwca 1464 w Brukseli) – malarz, przedstawiciel szkoły niderlandzkiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Rogier van der Weyden

Rolf

Pomnik Rollona w parku miejskim w Alesund w Norwegii Rolf, Rollo (nord. Hrólfr Rögnvaldsson i Göngu-Hrólfr, ur. zapewne ok. 860, zm. ok. 932) – wódz Normanów, pierwszy książę Normandii w latach 911–927.

Zobaczyć Średniowiecze i Rolf

Roman IV Diogenes

Roman IV i Eudoksja Makrembolitissa Roman IV Diogenes (ur. ok. 1020, zm. 4 sierpnia 1072) – cesarz bizantyjski od 1067 do 1071.

Zobaczyć Średniowiecze i Roman IV Diogenes

Romulus Augustulus

Flawiusz Romulus Augustus (zwany później przez swych wrogów szyderczo Augustulus, „Auguścik”, „cesarzątko”; ur. ok. 463, zm. po 507) – ostatni cesarz zachodniorzymski, syn Orestesa, naczelnika wojsk, który w rzeczywistości sprawował władzę.

Zobaczyć Średniowiecze i Romulus Augustulus

Rozum

Francisco de Goya, ''Gdy rozum śpi, budząsię demony'' Rozum – zdolność do operowania pojęciami abstrakcyjnymi lub zdolność analitycznego myślenia i wyciągania wniosków z przetworzonych danych.

Zobaczyć Średniowiecze i Rozum

Ruś Kijowska

Wielkie Księstwo Kijowskie, Ruś Kijowska (st.rus. Рѹсь / Rusĭ, рѹсьскаѧ землѧ / rusĭskaę zemlę, / Rhossía,, od XII wieku także Ruthenia, st.nord. Garðaríki) – średniowieczne państwo feudalne w Europie Wschodniej, rządzone przez dynastię Rurykowiczów pochodzenia wareskiego, oparte na plemionach wschodniosłowiańskich, z których w okresie późniejszym powstały narody rosyjski, ukraiński i białoruski.

Zobaczyć Średniowiecze i Ruś Kijowska

Rudolf I Burgundzki

Rudolf I Burgundzki (również znany jako Radulf, Ralph, czy Raoul (ur. ok. 890, zm. 15 stycznia 936 w Auxerre) – książę burgundzki w latach 921–923, król zachodniofrankijski w latach 923–936. Syn księcia burgundzkiego Ryszarda I, z dynastii Buviniden oraz Adelajdy, córki Konrada II, hrabiego Auxerre.

Zobaczyć Średniowiecze i Rudolf I Burgundzki

Rusznica

Strzelanie z rusznicy Rusznica (staropol. ruśnica z czes. ručnice) – jeden z pierwszych typów prymitywnej ręcznej broni palnej nieposiadającej zamka, znanej w Europie już od XIV w.

Zobaczyć Średniowiecze i Rusznica

Rycerstwo

miniaturze Rycerstwo – stan społeczny złożony z konnych wojowników istniejący w feudalnej Europie w okresie pełnego i późnego średniowiecza.

Zobaczyć Średniowiecze i Rycerstwo

Rycymer

Rycymer (ok. 405 – zm. 18 sierpnia 472) – magister militum cesarstwa zachodniorzymskiego w latach 456–472, patrycjusz.

Zobaczyć Średniowiecze i Rycymer

Ryszard I Lwie Serce

Pomnik Ryszarda Lwie Serce Ryszard I Lwie Serce (ang. Richard the Lionheart, fr. Richard Cœur de Lion) (ur. 8 września 1157, zm. 6 kwietnia 1199) – król Anglii od 1189.

Zobaczyć Średniowiecze i Ryszard I Lwie Serce

Ryszard III York

Ryszard III, ang. Richard III (ur. 2 października 1452, zm. 22 sierpnia 1485) – król Anglii od 1483 r. (koronowany 6 lipca), najmłodszy syn Ryszarda Plantageneta, 3. księcia Yorku, i Cecylii Neville, córki 1. hrabiego Westmorlandu.

Zobaczyć Średniowiecze i Ryszard III York

Rządy książąt

Rządy książąt – okres bezkrólewia w historii państwa Longobardów trwający w latach 574-584.

Zobaczyć Średniowiecze i Rządy książąt

Rzymski system zapisywania liczb

Rzymski system zapisywania liczb, zwany też łacińskim – addytywny system liczbowy, w podstawowej wersji używający 7 znaków.

Zobaczyć Średniowiecze i Rzymski system zapisywania liczb

Sainte-Chapelle

Sainte-Chapelle (pol. Święta Kaplica) – dwukondygnacyjna kaplica zamkowa położona w centrum dawnej siedziby królewskiej na wyspie Cité w Paryżu.

Zobaczyć Średniowiecze i Sainte-Chapelle

Sakrament święceń

zwyczajnej formie rytu rzymskiego Sakrament święceń, święcenia – sakrament w Kościołach katolickich, prawosławnych i anglikańskich, który nadaje władzę uświęcania, tj.

Zobaczyć Średniowiecze i Sakrament święceń

Saladyn

Saladyn, fr. Saladin, od arab. صلاح الدين (pełne imię: al-Malik an-Nasir Salah ad-Dunja wa-ad-Din Abu al-Muzaffar Jusuf ibn Ajjub ibn Szazi al-Kurdi, ur. 1138 w Tikricie, zm. 4 marca 1193 w Damaszku) – sułtan, założyciel dynastii Ajjubidów, panujący w latach 1174–1193.

Zobaczyć Średniowiecze i Saladyn

Sanktuarium

Jasnej Górze w Częstochowie Sanktuarium na Kościelcu Sanktuarium (od łac. sanctuarium z sanctus „święty”) – miejsce uznawane za święte, często identyfikowane ze świątynią, budowląwzniesionąna miejscu uznawanym za święte.

Zobaczyć Średniowiecze i Sanktuarium

Saper

Amerykański żołnierz usuwający minę Usuwanie min w Wietnamie Pomnik Chwała Saperom w Warszawie Saper – osoba zajmująca się zawodowo materiałami wybuchowymi, szczególnie ich rozbrajaniem.

Zobaczyć Średniowiecze i Saper

Saraceni

Bizantyjska ilustracja z XII-wiecznej kroniki przedstawiająca rzeź Saracenów pojmanych na Krecie podczas wojny bizantyjsko-arabskiej Saraceni (Sarakēnoí, szarkijjin, „ludzie ze wschodu”) – koczownicze plemiona arabskie, żyjące w północno-zachodniej Arabii i na półwyspie Synaj.

Zobaczyć Średniowiecze i Saraceni

Sasanidzi

Sasanidzi – dynastia panująca w Iranie (wówczas, Ērānšahr) w latach 224–651 naszej ery.

Zobaczyć Średniowiecze i Sasanidzi

Sasi

Sasi (na żółto) w Europie ok. 500 Sasi, Saksoni – plemię pochodzenia germańskiego, osiadłe w średniowieczu w Westfalii i Dolnej Saksonii.

Zobaczyć Średniowiecze i Sasi

Sânnicolau Mare

Sânnicolau Mare (węg. Nagyszentmiklós) – miasto na zachodzie Rumunii, w okręgu Temesz, w Banacie (na pograniczu węgierskim).

Zobaczyć Średniowiecze i Sânnicolau Mare

Słowianie

południowosłowiańskim językiem urzędowym Słowianie – grupa etnolingwistyczna w obrębie ludów indoeuropejskich posługujących się językami słowiańskimi.

Zobaczyć Średniowiecze i Słowianie

Sąd ostateczny

Sąd ostateczny'', ok. 1470 Sąd ostateczny – wydarzenie eschatologiczne o skali światowej, stanowiące przedmiot wiary przede wszystkim w kręgu religii judeo-chrześcijańskiej.

Zobaczyć Średniowiecze i Sąd ostateczny

Scholastyka (filozofia)

Mistrz i uczniowie (1464) Scholastyka – termin wieloznaczny.

Zobaczyć Średniowiecze i Scholastyka (filozofia)

Scytowie

Terytoria Scytów i ich sąsiadów Scytowie – koczownicze ludy irańskie wywodzące się z obszarów pomiędzy Ałtajem a dolnąWołgą, tj.

Zobaczyć Średniowiecze i Scytowie

Sefardyjczycy

''Wygnanie sefardyjczyków'' Emilio Sala Sarajewa w tradycyjnych strojach na zdjęciu z 1900 roku Sefardyjczycy (także: Spaniolowie, Żydzi sefardyjscy;, trl. jahaˈdut s'farad) – określenie ludności żydowskiej pierwotnie zamieszkującej obszar Półwyspu Iberyjskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Sefardyjczycy

Sekcja zwłok

Współczesny stół do sekcji zwłok Sekcja zwłok (łac. sectio: cięcie, rozcięcie), autopsja (autopsia: zobaczyć na własne oczy) – badanie pośmiertne (łac. post mortem), którego celem jest najczęściej ustalenie przyczyny zgonu, rzadziej uzyskanie dodatkowych informacji potrzebnych śledczym.

Zobaczyć Średniowiecze i Sekcja zwłok

Sekwana

Sekwana (fr. Seine, łac. Sequana) – rzeka w północnej Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Sekwana

Senior (feudalizm)

Senior – w średniowiecznym feudalizmie europejskim określano tak osobę, która weszła w osobisty stosunek zwierzchni z wasalem.

Zobaczyć Średniowiecze i Senior (feudalizm)

Septymania

Septymania w 537 roku Septymania – kraina historyczna w południowej Francji między rzekąRodan oraz łańcuchami górskimi Sewennów i Pirenejów.

Zobaczyć Średniowiecze i Septymania

Serbia Nemaniczów

Serbia Nemaniczów – państwo serbskie istniejące w okresie pomiędzy 1170 a 1371 pod rządami dynastii Nemaniczów, od 1217 jako królestwo, a od 1346 jako carstwo.

Zobaczyć Średniowiecze i Serbia Nemaniczów

Sewilla

Sewilla (hiszp. Sevilla) – miasto w południowej Hiszpanii, stolica regionu Andaluzja.

Zobaczyć Średniowiecze i Sewilla

Sfera

Sfera Sfera (z gr. σφαῖρα sphaîra „kula, piłka”) – uogólnienie pojęcia okręgu na więcej wymiarów.

Zobaczyć Średniowiecze i Sfera

Skandynawia

Flaga Danii Flaga Szwecji Flaga Norwegii Unii kalmarskiej Skandynawizm – plakat propagandowy; flagi: Danii, Norwegii i Szwecji Skandynawia – region północnej Europy, obejmujący państwa: Szwecję, Norwegię oraz Danię.

Zobaczyć Średniowiecze i Skandynawia

Sklepienie żebrowe

Sklepienie żebrowe – sklepienie, w którym sązastosowane żebra (łęki) na linii przenikania kolebek lub innych elementów sklepionych.

Zobaczyć Średniowiecze i Sklepienie żebrowe

Sklepienie kolebkowe

Sklepienie kolebkowe ostrołukowe wskazujące kierunek sił bocznych stylu romańskiego malarstwem ściennym Sklepienie kolebkowe (beczkowe) – sklepienie to jest elementem architektonicznym utworzonym przez pojedyncząkrzywiznę (lub parę krzywych w przypadku sklepienia kolebkowego ostrołukowego) na określonąodległość.

Zobaczyć Średniowiecze i Sklepienie kolebkowe

Skryba

Europejski skryba przy pracy w skryptorium Skryba (łac. scriba) – osoba zajmująca się zawodowo odręcznym przepisywaniem ksiąg lub dokumentów.

Zobaczyć Średniowiecze i Skryba

Skryptorium

zamku w Malborku Skryba przy pracy w skryptorium Skryptorium (łac. scriptorium od scribere „pisać”) – średniowieczna nazwa pulpitu do pisania i czytania oraz całości warsztatu pisarskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Skryptorium

Skrzyżowanie naw

Skrzyżowanie naw na planie typowego średniowiecznego kościoła Wieża – sposób akcentowania skrzyżowania naw zewnątrz. Katedra w Salisbury bazylice watykańskiej Skrzyżowanie naw – obszar na przecięciu nawy głównej i prezbiterium z transeptem (nawąpoprzeczną); występuje w świątyniach wzniesionych na planie krzyża.

Zobaczyć Średniowiecze i Skrzyżowanie naw

Sobór trydencki

Sobór trydencki – sobór powszechny Kościoła katolickiego, który odbył się w Trydencie, mieście w północnych Włoszech w latach 1545–1563.

Zobaczyć Średniowiecze i Sobór trydencki

Sobór w Konstancji

Sobór w Konstancji – sobór powszechny Kościoła katolickiego, którego głównym celem było zakończenie wielkiej schizmy zachodniej zwołany przez pizańskiego antypapieża Jana (XXIII) (później potwierdzony przez papieża Grzegorza XII) na wezwanie Zygmunta Luksemburskiego (wówczas elektora brandenburskiego, króla węgierskiego i niemieckiego, późniejszego cesarza rzymskiego), trwający od 16 listopada 1414 do 22 kwietnia 1418 w Konstancji.

Zobaczyć Średniowiecze i Sobór w Konstancji

Spatha

Spatha Spatha – długi miecz używany przez jazdę rzymską, rozpowszechniony w czasach cesarstwa.

Zobaczyć Średniowiecze i Spatha

Spór o inwestyturę

Grzegorz VII Henryk IV Spór o inwestyturę – spór między cesarstwem a papiestwem o mianowanie biskupów.

Zobaczyć Średniowiecze i Spór o inwestyturę

Spór o uniwersalia

Spór o uniwersalia – filozoficzny problem dotyczący statusu pojęć ogólnych (powszechników, uniwersaliów), historycznie przybierał formę dyskusji wokół istnienia idei.

Zobaczyć Średniowiecze i Spór o uniwersalia

Spirytus rektyfikowany

Spirytus rektyfikowany produkowany przez Polmos Spirytus rektyfikowany – destylat lub wodny roztwór alkoholu etylowego zawierający 95% (objętościowo) alkoholu.

Zobaczyć Średniowiecze i Spirytus rektyfikowany

Społeczność lokalna

Społeczność lokalna – zbiorowość zamieszkująca wyodrębnione, stosunkowo niewielkie terytorium, jak np.

Zobaczyć Średniowiecze i Społeczność lokalna

Stan (zbiorowość społeczna)

iluminacji Chrystusa Stan – zbiorowość społeczna w średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europie, wyróżniająca się charakterystycznąpozycjąekonomiczną, społecznąi prawnąswoich członków (wyraźnie wyodrębnionymi prawami i obowiązkami).

Zobaczyć Średniowiecze i Stan (zbiorowość społeczna)

Stany Generalne (Francja)

Otwarcie Stanów Generalnych w Wersalu 5 maja 1789 roku Stany Generalne – zgromadzenie reprezentujące przedstawicieli 3 stanów Francji: szlachty, duchowieństwa i stanu trzeciego, czyli reszty społeczeństwa zwoływane jako doradczy organ króla, zwłaszcza w sprawach ustalania podatków.

Zobaczyć Średniowiecze i Stany Generalne (Francja)

Starożytność

Egipskie piramidy Ateny na Akropolu Rzymskie koloseum Starożytność – pierwszy okres historii niektórych części świata, wyróżniany zwłaszcza w dziejopisarstwie europejskim.

Zobaczyć Średniowiecze i Starożytność

Statuty Kazimierza Wielkiego

Franciszka Smuglewicza Statuty Kazimierza Wielkiego, statuty wiślicko-piotrkowskie – zbiory praw wydane przez Kazimierza III Wielkiego, króla Polski.

Zobaczyć Średniowiecze i Statuty Kazimierza Wielkiego

Stefan II (papież)

Stefan II lub Stefan III (zm. 26 kwietnia 757) – 92.

Zobaczyć Średniowiecze i Stefan II (papież)

Stenografia

systemu stenograficznego Polińskiego Stenografia (gr. stenós „ciasny”, gráphein „pisać”), tachygrafia (gr. tachýs „szybki”) – skrócona, symboliczna metoda zapisu; zwiększa jego szybkość lub zwięzłość, w porównaniu z tradycyjnymi dla danego języka metodami.

Zobaczyć Średniowiecze i Stenografia

Stodoła

Pstrążnej Dziekanowicach. Przednie wierzeje zdemontowano. strzechąStodoła – budynek w gospodarstwie rolnym przeznaczony do przechowywania zebranego zboża (najczęściej w postaci snopków), siana i słomy (luzem lub sprasowanej w bele).

Zobaczyć Średniowiecze i Stodoła

Strzemię (jeździectwo)

Standardowe strzemię Strzemię – uzupełniająca część rzędu końskiego, wspomagająca wsiadanie na konia oraz utrzymywanie się w siodle w czasie jazdy.

Zobaczyć Średniowiecze i Strzemię (jeździectwo)

Stylicho

Stylichon, po prawej, z żonąSerenąi synem Eucheriusem Stylicho (ur. ok. 359, zm. 22 sierpnia 408) – wódz (magister militum) i patrycjusz rzymski.

Zobaczyć Średniowiecze i Stylicho

Summa theologiae

''Summa theologica'', 1596Tomasza z Akwinu. Summa theologiae (Suma teologii, często też Suma teologiczna) – jedno z głównych dzieł filozoficzno-teologicznych świętego Tomasza z Akwinu, a zarazem jedno z głównych dzieł średniowiecznej filozofii i teologii.

Zobaczyć Średniowiecze i Summa theologiae

Summis desiderantes affectibus

Papieska bulla ''Summis desiderantes affectibus'' z 1484 roku Summis desiderantes affectibus (pol. Pragnąc najgoręcej) – bulla wydana 5 grudnia 1484 przez papieża Innocentego VIII.

Zobaczyć Średniowiecze i Summis desiderantes affectibus

Sutton Hoo

Model Sutton Hoo Sutton Hoo (anglosaskie sutton „osiedle”, hoo „wzgórze”) – stanowisko archeologiczne we wschodniej Anglii, na południe od Woodbridge w Suffolk, w którym znajduje się anglosaski grób królewski w formie kurhanu (pierwotnie uznawanego za symboliczny cenotaf) odnaleziony w 1939 r.

Zobaczyć Średniowiecze i Sutton Hoo

Swebowie

Migracje Swebów Swebowie, Swewowie – związek plemion Germanów (w źródłach w odniesieniu do 406 r. pod nazwątąkryjąsię Kwadowie, Markomanowie i być może AlamanowieMarcin Pawlak, Konflikty Rzymian z barbarzyńcami nad Renem w latach 365-425 Stanisław Turlej (pod red.), Barbarzyńcy u bram imperium, Kraków 2010, s.80), który mógł zostać stworzony przez Ariowista w związku z jego wyprawądo Galii na pomoc Sekwanom.

Zobaczyć Średniowiecze i Swebowie

Sydoniusz Apolinary

Sydoniusz Apolinary, według niektórych polskich źródeł hagiograficznych Apolinary Sydoniusz, łac. Gaius Sollius Modestus Sidonius Apollinaris (ur. ok. 430 w Lugdunum, zm. ok. 489) – rzymski poeta, dyplomata i biskup Clermont w dzis.

Zobaczyć Średniowiecze i Sydoniusz Apolinary

Symonia

Symonia, świętokupstwo – handel godnościami i urzędami kościelnymi, sakramentami oraz dobrami duchowymi.

Zobaczyć Średniowiecze i Symonia

Synod w Clermont

Papież Urban II przemawiający podczas synodu Synod w Clermont – zebranie duchowieństwa i władz świeckich zwołane przez papieża Urbana II w 1095 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Synod w Clermont

System liczbowy

systemie piątkowym używane w średniowieczu w Skandynawii do zapisu dat System liczbowy – zbiór reguł jednolitego zapisu i nazewnictwa liczb.

Zobaczyć Średniowiecze i System liczbowy

Systemy pozycyjne

Systemy pozycyjne – metody zapisywania liczb (in. systemy liczbowe) w taki sposób, że w zależności od pozycji danej cyfry w ciągu, oznacza ona wielokrotność potęgi pewnej liczby uznawanej za bazę danego systemu.

Zobaczyć Średniowiecze i Systemy pozycyjne

Szatan

Gustawa Doré Szatan (satan – ‘przeciwnik’, ‘oskarżyciel’, ‘oszczerca’;, Satanás;, Szajtan) – w chrześcijaństwie, judaizmie i islamie jest to jeden z aniołów, który zbuntował się przeciwko Bogu i pociągnął do buntu inne anioły, główny sprawca zła na świecie.

Zobaczyć Średniowiecze i Szatan

Szkoła medyczna w Salerno

Awicenny. Szkoła medyczna w Salerno (łac. Schola Medica Salernitana) − pierwsza na świecie szkoła medyczna, mająca swojąsiedzibę w Salerno na południu Włoch.

Zobaczyć Średniowiecze i Szkoła medyczna w Salerno

Szkoła w Chartres

archiwolt nad prawymi drzwiami zachodniego portalu katedry w Chartres Szkoła z Chartres – szkoła katedralna, z którązwiązanych było wielu wybitnych filozofów średniowiecza.

Zobaczyć Średniowiecze i Szkoła w Chartres

Szkoci

Szkoci (ang. i scots Scots, gael. Albannaich) – naród celtycki zamieszkujący Szkocję i Irlandię Północną.

Zobaczyć Średniowiecze i Szkoci

Szlif kaboszonowy

Szafir gwieździsty o szlifie kaboszonowym Szlif kaboszonowy, szlif gładki (fr. cabochon – główka od szpilki) – najwcześniejsza forma szlifowania kamienia.

Zobaczyć Średniowiecze i Szlif kaboszonowy

Sztuka bizantyńska

Synaj, VI-VII wiek Sztuka bizantyńska (lub bizantyjska) – sztuka chrześcijańska Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego (Bizantyńskiego) i kręgu jego oddziaływania. Za jej początek uważa się założenie Konstantynopola w 330 r., podział Cesarstwa Rzymskiego w 395 roku lub czasy Justyniana (VI wiek), za koniec - rok 1453.

Zobaczyć Średniowiecze i Sztuka bizantyńska

Sztuka celtycka

X w. n.e. Ceramika celtycka brązu Sztuka celtycka – bierze swój początek z kultury halsztackiej rozwijającej się od 800 p.n.e. do 400 p.n.e. na terenach po północnej stronie Alp.

Zobaczyć Średniowiecze i Sztuka celtycka

Sztuka karolińska

Ewangeliarz z Lorsch (778-820); szkoła karolińska. Sztuka karolińska – sztuka przedromańska, rozwijająca się na terenie cesarstwa Karola Wielkiego i jego następców w 2.

Zobaczyć Średniowiecze i Sztuka karolińska

Sztuka ottońska

Miniatura z ''Registrum Gregorii'', przedstawiająca Ottona II, ok. 985 Masyw wschodni kościoła św. Cyriaka w Gernrode Kościół św. Michała w Hildesheim Wnętrze kościoła św. Michała w Hildesheim Kościół w Ottmarsheim Reichenau) Szkoła Reichenau, ''Gesta Witigowonis'', schyłek X w.

Zobaczyć Średniowiecze i Sztuka ottońska

Sztuka romańska

Jerzy Z Łoziński1985-s401-402 (2009) Sztuka romańska (styl romański, romanizm, romańszczyzna) – styl w sztukach plastycznych XI–XIII wieku, ukształtowany w Europie zachodniej (na zachód od Renu), na terenach zajmowanych obecnie przez dzisiejsze północne Włochy, Francję i zachodnie Niemcy.

Zobaczyć Średniowiecze i Sztuka romańska

Sztuka starożytnego Rzymu

Pompejów. Terminem sztuka starożytnego Rzymu określa się zazwyczaj sztukę tworzonąw Rzymie – mieście nad Tybrem oraz całym państwie złożonym z wielu prowincji i nie wykazującążadnych ścisłych związków kulturowych ze sztukąrodzimąkonkretnego rejonu pozostającego pod panowaniem imperium, powstałąw okresie od VI w.

Zobaczyć Średniowiecze i Sztuka starożytnego Rzymu

Sztuka starożytnej Grecji

Sztuka starożytnej Grecji powstała i rozwijała się po upadku kultury mykeńskiej, spowodowanym w głównym stopniu najazdem Dorów.

Zobaczyć Średniowiecze i Sztuka starożytnej Grecji

Sztuki wyzwolone

Herrady z Landsbergu (ok. 1180) Sztuki wyzwolone lub siedem sztuk wyzwolonych – system podstawowej, ogólnej i uniwersalnej edukacji ukształtowany w IV wieku przed Chrystusem, powszechnie stosowany w starożytnych Grecji i Rzymie, obejmujący nauczanie literatury i matematyki.

Zobaczyć Średniowiecze i Sztuki wyzwolone

Taüll

Taüll (nieoficjalnie hiszp. Tahull) – miejscowość w Hiszpanii, w Katalonii, w prowincji Lleida, w comarce Alta Ribagorça, w gminie La Vall de Boí.

Zobaczyć Średniowiecze i Taüll

Taifa (państwo)

Państwa - taify w roku 1080 Taifa – muzułmańskie państwa uformowane na terenie Półwyspu Iberyjskiego (arab. Al-Andalus) w czasach istnienia i po rozpadzie Kalifatu Kordoby w 1031 i państwa Almorawidów w XII wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Taifa (państwo)

Tapiseria

Dama z jednorożcem'', Francja, XV wiek Krosno do tkania tapiserii. Manufaktura Gobelin, Paryż, 2005 Tapiseria (z franc. tapisserie) – ogólna nazwa określająca jednostronnątkaninę o różnorodnej dekoracji: figuralnej (np. ze scenami mitologicznymi, biblijnymi), heraldycznej bądź zwierzęco-roślinnej (tzw.

Zobaczyć Średniowiecze i Tapiseria

Teatr średniowieczny

Teatr średniowieczny – widowiska religijne (misteria i mirakle), a także świeckie moralitety i farsy wystawiane w średniowieczu w formie nabożeństw (religijne), jak i dla rozweselenia ludu (świeckie).

Zobaczyć Średniowiecze i Teatr średniowieczny

Templariusze

Domy zakonów templariuszy w Europie ok. 1300 roku Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona – średniowieczny katolicki zakon rycerski, działający od XII do XIV wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Templariusze

Teodoryk Wielki

franciszkanów w Innsbrucku Teodoryk, zwany Wielkim („Król ludów”; ur. 451/455, zm. 30 sierpnia 526) – król Ostrogotów z dynastii Amalów.

Zobaczyć Średniowiecze i Teodoryk Wielki

Teofano (cesarzowa rzymska)

Teofano lub Teophano (gr.: Θεοφάνου– Teofanu, ur. 956, w Konstantynopolu w Bizancjum, zm. 15 czerwca 991 w Nijmegen) – księżniczka bizantyńska, żona cesarza Ottona II (955 - 7 grudnia 983), syna cesarza Ottona I Wielkiego i Adelajdy, córki Rudolfa II Burgundzkiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Teofano (cesarzowa rzymska)

Teofano (opatka w Essen)

Ewangelista Mateusz. Ilustracja z Ewangeliarza Teofano Teofano, w literaturze także Teofanu (ur. ok. 997, zm. 5 marca 1058 w Essen) – od 1039 opatka klasztoru w Essen i równocześnie w Gerresheim.

Zobaczyć Średniowiecze i Teofano (opatka w Essen)

Teoria geocentryczna

Geocentryczny model Wszechświatawedług teorii Ptolemeusza Uproszczone odwzorowanie ruchów planetna deferentach i epicyklach Ptolemeuszowski model geocentrycznej budowy wszechświata autorstwa portugalskiego kosmografa i kartografa Bartolomeu Velho (1568) Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Teoria geocentryczna (z gr.

Zobaczyć Średniowiecze i Teoria geocentryczna

Tetrarchia

Cesarstwo Rzymskie w czasach '''pierwszej tetrarchii''' (z uwidocznieniem obszarów podlegających poszczególnym władcom) bazyliki św. Marka w Wenecji) Tetrarchia („rządy czterech”, „czwórwładza”) – system rządów w Cesarstwie rzymskim wprowadzany stopniowo przez cesarza Dioklecjana od 286 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Tetrarchia

Ting

Thing, Ting lub Ling – zgromadzenie wolnych mężczyzn u plemion germańskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Ting

Tomasz à Kempis

Tomasz à Kempis, Tomasz z Kempen, Thomas Hemerken, Thomas Hämerken, Thomas van Kempen (ur. ok. 1380 w Kempen, zm. 25 lipca 1471 w Zwolle) – niemiecki zakonnik kanonik regularny, teolog i mistyk.

Zobaczyć Średniowiecze i Tomasz à Kempis

Tomasz z Akwinu

Carlo Crivelli Tomasz z Akwinu, także Akwinata (ur. w 1224 albo w 1225 w Roccasecca, zm. 7 marca 1274 w Fossanuova) – włoski filozof scholastyczny, teolog, członek Zakonu Kaznodziejskiego (dominikanów).

Zobaczyć Średniowiecze i Tomasz z Akwinu

Tommaso da Modena

Tommaso da Modena, ''Portre''t ''kardynała de Saint Cher'', ok. 1352, Treviso. Tommaso da Modena (ur. prawdopodobnie ok. 1325, zm. ok. 1379) – włoski malarz tworzący w okresie przełomu gotyku i archaicznego renesansu (Trecento), działał głównie w Wenecji.

Zobaczyć Średniowiecze i Tommaso da Modena

Tonsura

św. Dominika Tonsura (łac. strzyżenie) – wygolony krążek obejmujący ciemię (w zakonach, jak np. dominikanie, franciszkanie, karmelici) lub całągłowę (jak np. u kamedułów); włosy okalające wygolone miejsce miały przypominać koronę cierniową.

Zobaczyć Średniowiecze i Tonsura

Tower of London

Tower of London (czasem The Tower lub Londyńska Tower, oficjalna nazwa His Majesty’s Royal Palace and Fortress the Tower of London, czyli Pałac i Twierdza Jego Królewskiej Mości) – budowla obronna i pałacowa monarchów Anglii, chociaż ostatni z władców Anglii, który z niej korzystał, to Jakub I (1566–1625).

Zobaczyć Średniowiecze i Tower of London

Tracja

Tracja współczesna Tracja (gr. Θρᾴκη, Thraki, łac. Thracia, bułg. Тракия, Trakija, tur. Trakya) – region historyczny i geograficzny położony w Europie Południowej.

Zobaczyć Średniowiecze i Tracja

Traktat w Northampton

Traktat w Northampton – traktat pokojowy podpisany 17 marca 1328 roku przez Szkocję i Anglię.

Zobaczyć Średniowiecze i Traktat w Northampton

Traktat w Verdun

Podział państwa Franków w 843 r. Podział państwa Franków w 828 r. Podział państwa Franków w 855 r. Podział państwa Franków w 863 r. Podział państwa Franków w 870 r. Podział państwa Franków w 876 r. Podział państwa Franków w 880 r. Traktat w Verdun – traktat zawarty w 843 roku w Verdun, który trwale podzielił państwo Karola Wielkiego między synów Ludwika I Pobożnego (syna Karola Wielkiego): Lotara, Karola Łysego i Ludwika Niemieckiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Traktat w Verdun

Transept

Transept Transept, nawa poprzeczna, część kościoła, nawa prostopadła do osi kościoła, położona pomiędzy prezbiterium a resztąjego budynku.

Zobaczyć Średniowiecze i Transept

Transsubstancjacja

Transsubstancjacja lub przeistoczenie – w teologii katolickiej oznacza rzeczywistąprzemianę substancji podczas Eucharystii: chleba (hostii) i wina w ciało i krew Jezusa Chrystusa.

Zobaczyć Średniowiecze i Transsubstancjacja

Trójpolówka

Uprawa roli w historycznym malarstwie Trójpolówka – sposób uprawy roli polegający na podzieleniu ziemi uprawnej na trzy pola.

Zobaczyć Średniowiecze i Trójpolówka

Trecento

Trecento (’trzysta’) – pojęcie odnoszące się do XIV wieku we włoskiej kulturze.

Zobaczyć Średniowiecze i Trecento

Trubadurzy

Alfons II Aragoński Trubadurzy – poeci i zarazem muzycy francuscy działający w XII i XIII wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Trubadurzy

Tulunidzi

Tulunidzi – dynastia emirów Egiptu, panująca w latach 868–905.

Zobaczyć Średniowiecze i Tulunidzi

Tytuły szlacheckie

Tytuł przyznawany przez władcę danego państwa, łączył się z nadaniem ziemi lub przywilejów dla obdarowanego na zasadzie dziedziczenia (primogenituralnie, secundogenituralnie lub dla wszystkich potomków), lub bez prawa dziedziczenia (szlachectwo osobiste), jako wyraz wdzięczności za działalność na rzecz państwa lub samego panującego.

Zobaczyć Średniowiecze i Tytuły szlacheckie

Umajjadzi

Al-Walida I Umajjadzi – ród arabski, jako dynastia kalifów panujący nad światem islamu w latach 661 do 750, a następnie rządzący w Al-Andalus od roku 756 do 1031.

Zobaczyć Średniowiecze i Umajjadzi

Uncjała

Uncjała (łac. scriptura uncialis) – typ pisma kodeksowego występujący w okresie od końca III do X wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Uncjała

Unia kalmarska

List unijny (duń. ''unionsbrevet'') z 13 lub 20 lipca 1397 Unia kalmarska (duń., szw., norw. Kalmarunionen) – unia personalna zawarta latem 1397 na zamku w Kalmarze pomiędzy Danią, Szwecjąi Norwegią.

Zobaczyć Średniowiecze i Unia kalmarska

University of Cambridge

University of Cambridge – brytyjski uniwersytet państwowy w Cambridge we wschodniej Anglii.

Zobaczyć Średniowiecze i University of Cambridge

Uniwersalizm papieski

Uniwersalizm papieski – idea średniowiecznej filozofii politycznej popularna w pełnym średniowieczu, zgodnie z którąpapież miał sprawować pełnię władzy nad całym światem chrześcijańskim, a więc i władcami świeckimi.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersalizm papieski

Uniwersytet Boloński

Uniwersytet Boloński – publiczny uniwersytet w Bolonii założony w 1088, najstarszy uniwersytet cywilizacji zachodniej, wzór dla późniejszych średniowiecznych uniwersytetów.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet Boloński

Uniwersytet Florencki

Uniwersytet Florencki (wł. Università degli Studi di Firenze, UNIFI) – włoska państwowa uczelnia z siedzibąwe Florencji.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet Florencki

Uniwersytet Jagielloński

Jan Matejko, „Dzieje Cywilizacji w Polsce”, ''Założenie Szkoły Głównej przeniesieniem do Krakowa ugruntowane. R.P. 1361–1399–1400'', 1888 ul. Jagiellońskiej. Wielkiego Księstwa Litewskiego, na dole herb Akademii Krakowskiej Święty Stanisław z prawąrękąuniesionąw geście błogosławieństwa, a w lewej trzymający pastorał, oparty o tarczę z orłem Dziedziniec Collegium Maius Uniwersytet Jagielloński, skr.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet Jagielloński

Uniwersytet Karola

Uniwersytet Karola – uniwersytet w Pradze, założony w 1348 przez króla Czech Karola IV Luksemburskiego, najstarszy uniwersytet w Europie Środkowej.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet Karola

Uniwersytet Oksfordzki

Trinity College Uniwersytet Oksfordzki, oficjalnie The Chancellor, Masters and Scholars of the University of Oxford – brytyjska uczelnia publiczna w Oksfordzie, założona przed 1167 rokiem, najstarszy uniwersytet w Wielkiej Brytanii i krajach anglosaskich.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet Oksfordzki

Uniwersytet Padewski

Uniwersytet Padewski – włoski uniwersytet zlokalizowany w Padwie (Wenecja Euganejska).

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet Padewski

Uniwersytet Paryski

Uniwersytet Paryski – francuski uniwersytet w Paryżu, popularnie zwany Sorboną.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet Paryski

Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”

Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”, także Uniwersytet Rzymski (wł. Università degli Studi di Roma „La Sapienza”) – włoski uniwersytet państwowy z siedzibąw Rzymie.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”

Uniwersytet w Montpellier

Uniwersytet w Montpellier – francuski uniwersytet położony w mieście Montpellier.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet w Montpellier

Uniwersytet w Orleanie

Uniwersytet w Orleanie – francuski uniwersytet, jedna z najstarszych uczelni wyższych we Francji.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet w Orleanie

Uniwersytet w Pizie

Uniwersytet w Pizie (wł. Università di Pisa) – jeden z najstarszych i jeden z najsłynniejszych włoskich uniwersytetów.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet w Pizie

Uniwersytet w Salamance

Uniwersytet w Salamance (hiszp. Universidad de Salamanca) − publiczna szkoła wyższa założona przez Króla Alfonsa IX w 1218 roku, będąca najstarszym istniejącym uniwersytetem w Hiszpanii.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet w Salamance

Uniwersytet w Tuluzie

Uniwersytet w Tuluzie (fr. Université de Toulouse) – jeden z najstarszych uniwersytetów w Europie, trzeci pod względem starszeństwa we Francji (po Paryskim i Montpellier); funkcjonował w l. 1229-1793 i 1896-1969.

Zobaczyć Średniowiecze i Uniwersytet w Tuluzie

Upadek Konstantynopola

Upadek Konstantynopola – we wtorek 29 maja 1453 roku wojska Imperium Osmańskiego zajęły Konstantynopol.

Zobaczyć Średniowiecze i Upadek Konstantynopola

Urban II

Urban II (właśc. Odon de Lagery OSB; ur. ok. 1035 w Chatillon-sur-Marne, zm. 29 lipca 1099 w Rzymie) – papież w okresie od 12 marca 1088 do 29 lipca 1099, błogosławiony Kościoła katolickiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Urban II

Urban VI

Urban VI (właśc. Bartolomeo Prignano; ur. ok. 1318 w Neapolu, zm. 15 października 1389 w Rzymie) – papież w okresie od 8 kwietnia 1378 do 15 października 1389.

Zobaczyć Średniowiecze i Urban VI

Ustrój lenny

Ustrój lenny (także system lenny) – ujęta w sztywne normy prawne struktura powiązań między feudałami oraz między feudałami a monarchą, charakterystyczna dla większości państw zachodnioeuropejskich z okresu pełnego średniowiecza.

Zobaczyć Średniowiecze i Ustrój lenny

V wiek

IV wiek VI wiek 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 Mapa świata w V wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i V wiek

Vasco da Gama

Vasco da Gama (wym. portugalska; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) – portugalski odkrywca, który jako pierwszy dotarł drogąmorskąz Europy do Indii, opływając Afrykę od południa, co usprawniło Europejczykom handel z AzjąPołudniową.

Zobaczyć Średniowiecze i Vasco da Gama

Waldensi

Centrum kultury waldensów w Torre Pellice Kościół Waldensów w Mediolanie Waldensi – ugrupowanie chrześcijańskie, zainicjowane przez Piotra Waldo, zawiązane w południowej Francji około 1170 jako tzw.

Zobaczyć Średniowiecze i Waldensi

Walens

Walens, właściwie Flavius Valens (ur. 328 w Cibalae, zm. 9 sierpnia 378) – cesarz rzymski od 364 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Walens

Wandalowie

Silingów) Wandalowie – grupa plemion wschodniogermańskich, zamieszkująca przed wielkąwędrówkąludów Europę Środkową.

Zobaczyć Średniowiecze i Wandalowie

Waregowie

Wiktora Wasniecowa z ok. 1913 r. Nikołaja Roericha z 1901 r. Waregowie, Wariagowie – skandynawscy wikingowie (głównie pochodzący z obecnej Szwecji i Danii), którzy w VIII i IX wieku działali w rejonach obecnej Ukrainy, Białorusi i Rosji, tworząc tam w późniejszym okresie m.in.

Zobaczyć Średniowiecze i Waregowie

Wasal

Wasal (łac. vassus, z celt. gwas „sługa”) – we wczesnym średniowieczu osoba wolna oddająca się pod opiekę seniora w akcie komendacji.

Zobaczyć Średniowiecze i Wasal

Watykan

Watykan, Państwo Watykańskie (wł. Stato della Città del Vaticano, łac. Status Civitatis Vaticanæ) – miasto-państwo w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, enklawa na terytorium Włoch, w Rzymie.

Zobaczyć Średniowiecze i Watykan

Wół

Wół Woły w zaprzęgu Wół – wykastrowany samiec bydła domowego z rodziny wołowatych, rzędu parzystokopytnych, przeznaczony do opasania lub do prac polowych w zaprzęgu.

Zobaczyć Średniowiecze i Wół

Włochy

Zdjęcie satelitarne Włoch Włochy, Republika Włoska – państwo położone w Europie Południowej, głównie na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem Unii Europejskiej oraz wielu organizacji, m.in.: ONZ, NATO, należące do grupy siedmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G7.

Zobaczyć Średniowiecze i Włochy

Węgrzy

Węgrzy (także Madziarzy / Madziarowie, węg. l.poj., l.mn.) – naród europejski z grupy ludów ugrofińskich, zamieszkujący głównie własne państwo narodowe – Węgry w Europie Środkowej, posługujący się językiem węgierskim.

Zobaczyć Średniowiecze i Węgrzy

Wczesne średniowiecze

Europa w 814 roku Wczesne średniowiecze – okres średniowiecza, trwający od końca V do połowy (lub końca) XI wieku.

Zobaczyć Średniowiecze i Wczesne średniowiecze

Wenecja

Wenecja – miasto i gmina na północy Włoch nad Morzem Adriatyckim, stolica regionu Wenecja Euganejska.

Zobaczyć Średniowiecze i Wenecja

Wessex

Wessex – jedno z siedmiu państw anglosaskiej heptarchii.

Zobaczyć Średniowiecze i Wessex

Wiara religijna

Wiara religijna – różnie definiowana postawa osobowa.

Zobaczyć Średniowiecze i Wiara religijna

Wiatrak

Dawny wiatrak w ruchu Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu Rysunek przekrojowy i budowa młyna wiatrowego Britzer Mühle w Berlinie Egbert Livensz van der Poel, ''Pożar wiatraka'', 1654-1664, Muzeum Narodowe w Krakowie Wiatrak – budowla ze skrzydłami poruszanymi siłąwiatru i napędzającymi urządzenia.

Zobaczyć Średniowiecze i Wiatrak

Wieś

Warszawąw 1925 Świsłoczany, Polska Hekelgem, Belgia Dörflingen i okolice, Szwajcaria Rybniště, Czechy Monsanto, Portugalia Žužemberk, Słowenia Jagodowo, Bułgaria Województwie małopolskim Województwie małopolskim, widok zimowy Wieś – jednostka osadnicza o zwartej, skupionej, lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych, lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych, nieposiadająca praw miejskich lub statusu miasta (art.

Zobaczyć Średniowiecze i Wieś

Wieki ciemne (średniowiecze)

Mapa świata (półkula wschodnia) w roku 600 n.e. Francesco Petrarca, który wprowadził pojęcie europejskich „wieków ciemnych”. Wieki ciemne – określenie subiektywne, używane odnośnie do okresu historycznego trwającego od końca V wieku (upadek cesarstwa rzymskiego) do połowy X wieku, nazwanego tak przez niektórych historyków ze względu na niewielki zasób źródeł pisanych z tych czasów oraz przeświadczenie o znacznym upadku kultury, czemu przeczy np.

Zobaczyć Średniowiecze i Wieki ciemne (średniowiecze)

Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego

Herb wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego – zwierzchnicy Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie.

Zobaczyć Średniowiecze i Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego

Wielcy Seldżucy

Wielcy Seldżucy, od: Seldżucy (tur. Selçuklular, aze. Səlcuqlar pers. سلجوقيان Saldżughijân), arab. سلجوق (Saldżuk) / السلاجقة (al-Saladżika) – dynastia panująca w państwie założonym przez przywódców Turków Seldżuckich w XI wieku, albo nazwa tego państwa.

Zobaczyć Średniowiecze i Wielcy Seldżucy

Wielka Brytania (wyspa)

Wielka Brytania – wyspa na północy Oceanu Atlantyckiego, położona na północny zachód od kontynentalnej Europy.

Zobaczyć Średniowiecze i Wielka Brytania (wyspa)

Wielka schizma zachodnia

Mapa pokazująca kraje przyjmujące obediencję Awinionu (''czerwony'') i Rzymu (''fioletowy'') w czasie schizmy zachodniej. Wielka schizma zachodnia (także schizma zachodnia, schizma papieska lub wielka schizma; samo określenie wielka schizma może być jednak używane także w odniesieniu do wielkiej schizmy wschodniej) – okres trwający od 1378 do 1417 roku, kiedy to brak zgody kardynałów, kierujących się głównie pobudkami politycznymi, powodował, że do tytułu głowy Kościoła katolickiego rościło sobie pretensje dwóch, a nawet trzech papieży jednocześnie.

Zobaczyć Średniowiecze i Wielka schizma zachodnia

Wielka wędrówka ludów

Wielka wędrówka ludów – okres migracji plemion barbarzyńskich, w szczególności Hunów i Germanów, na terytoria Cesarstwa Rzymskiego i sąsiednie, u schyłku starożytności i w początkach średniowiecza (IV–VI wiek).

Zobaczyć Średniowiecze i Wielka wędrówka ludów

Wielki głód 1315–1317

Erfurcie w czasie wielkiego głodu. Śmierć („Mors”) siedzi okrakiem na lwie, którego długi ogon jest zakończony kuląognia (Piekło). Głód („Fames”) wskazuje na swoje usta.. Wielki głód 1315–1317 (datowany również na lata 1315–1322) – pierwszy z serii kryzysów na wielkąskalę, które uderzyły w Europę na początku XIV wieku, powodując śmierć milionów ludzi na przestrzeni lat i znacząc wyraźny koniec wcześniejszego okresu rozwoju i dostatku między XI a XIII wiekiem.

Zobaczyć Średniowiecze i Wielki głód 1315–1317

Wielki piec

Żużel10. Surówka11. Wylot gazu wielkopiecowego Wielki piec w zakładach w Duisburgu Wielki piec – piec szybowy do wytapiania surówki ze wsadu składającego się z rudy żelaza z dodatkiem koksu i topników.

Zobaczyć Średniowiecze i Wielki piec

Wielkie odkrycia geograficzne

Tabula Idrisiana, była jednąz najdokładniejszych map świata sprzed epoki europejskich wypraw (uwaga: biegun północny znajduje się na dole mapy). Fragment Atlasu Katalońskiego z 1375 roku Gerarda Merkatora z 1587 roku Wielkie odkrycia geograficzne – określenie odkryć geograficznych dokonanych przez europejskich żeglarzy na przełomie XV i XVI wieku, a w szczególności: opłynięcie Przylądka Dobrej Nadziei przez Bartolomeu Diasa (1488), odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (12 października 1492), a następnie jej podbój, podróż Vasco da Gamy do Indii (1498) oraz pierwsza podróż dookoła świata Ferdynanda Magellana (1519–1522).

Zobaczyć Średniowiecze i Wielkie odkrycia geograficzne

Wikingowie

Festiwal wikingów Magnus Barelegs Zrekonstruowany długi dom z epoki wikingów Wikingowie – najemni wojownicy, którzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym.

Zobaczyć Średniowiecze i Wikingowie

Wilhelm Zdobywca

Wilhelm I Zdobywca, zwany także Wilhelmem Bękartem (ang. William the Bastard, fr. Guillaume le Bâtard), (ur. ok. 1028 w Falaise, zm. 9 września 1087 w klasztorze Saint Gervais niedaleko Rouen) – król Anglii i książę Normandii.

Zobaczyć Średniowiecze i Wilhelm Zdobywca

William Langland

William Langland (ok. 1330 – ok. 1400) – angielski poeta, pochodzący prawdopodobnie z Ledbury, franciszkanin.

Zobaczyć Średniowiecze i William Langland

William Ockham

William Ockham, Wilhelm Ockham ang.

Zobaczyć Średniowiecze i William Ockham

William z Malmesbury

Opactwo Malmesbury William z Malmesbury, (ur. ok. 1080 lub 1095 w Wiltshire, zm. ok. 1143) – angielski historyk, żyjący w XII wieku, mnich w opactwie Malmesbury.

Zobaczyć Średniowiecze i William z Malmesbury

Witraż

Stanisława Wyspiańskiego Witraż – ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelaznymi sztabami.

Zobaczyć Średniowiecze i Witraż

Wojna Bizancjum z Ostrogotami

Wojna Bizantyjczyków z Ostrogotami trwała w latach 535-562.

Zobaczyć Średniowiecze i Wojna Bizancjum z Ostrogotami

Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628)

Wojna bizantyńsko-sasanidzka z lat 602–628 – ostatnia i najbardziej wyniszczająca z serii wojen bizantyńsko-sasanidzkich toczonych między Cesarstwem Bizantyńskim i imperium perskich Sasanidów.

Zobaczyć Średniowiecze i Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628)

Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami

Justyniana wybity z okazji tryumfu nad Wandalami Bitwa pod Ad Decimum – plan Gelimera Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami – wojna toczona w latach 533–534 między Cesarstwem Bizantyńskim a plemiennym państwem Wandalów, która zakończyła się upadkiem wandalskiego królestwa.

Zobaczyć Średniowiecze i Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami

Wojna Dwóch Róż

Yorków Lancasterów Tudorów Wojna Dwóch Róż („Wojny Róż”) – wojna domowa, tocząca się w Anglii w latach 1455–1485.

Zobaczyć Średniowiecze i Wojna Dwóch Róż

Wojna stuletnia

Wojna stuletnia – nazwa nadana przez XIX-wiecznych historyków serii konfliktów zbrojnych, które toczyły się przez 116 lat (z przerwami) w XIV i XV wieku między Angliąa Francją.

Zobaczyć Średniowiecze i Wojna stuletnia

Wojny albigeńskie

Wygnanie katarów z Carcassonne w 1209 roku Jordana z Saksonii, księgi katarów i katolików zostały potraktowane ogniem w obecności Świętego Dominika, katolickie trzykrotnie oparły się płomieniom Wojny albigeńskie zwane także krucjatąprzeciw albigensom albo krucjatąkatarską(1209–1229) – 20-letnia kampania wojskowa zainicjowana przez Kościół rzymskokatolicki w celu walki z herezją, której winni być mieli przede wszystkim katarzy z Langwedocji oraz, w mniejszym stopniu, waldensi.

Zobaczyć Średniowiecze i Wojny albigeńskie

Wojny husyckie

Bitwie o WitkowąGórę Wojny husyckie – wojny religijne toczone na terenie Czech w latach 1419–1436, będące wynikiem krucjat organizowanych przez cesarza Zygmunta Luksemburskiego przy poparciu papiestwa.

Zobaczyć Średniowiecze i Wojny husyckie

Wormacja

Widok Wormacji od zachodu Katedra Kościół Św. Marcina Ratusz Stary cmentarz żydowski „Heiliger Sand” i widok katedry Dworzec główny Most Nibelungów z WieżąNibelungów Wormacja (//; Wermajze) – miasto na prawach powiatu w zachodnich Niemczech, w południowo-wschodniej części kraju związkowego Nadrenia-Palatynat.

Zobaczyć Średniowiecze i Wormacja

Wrzeciono (przędzalnictwo)

Wrzeciono do przędzenia ręcznego1 – rowki zabezpieczające2 – rowek ozdobny3 – przęślik4 – zarys nawoju Wrzeciono – narzędzie do ręcznego przędzenia (skręcania włókien).

Zobaczyć Średniowiecze i Wrzeciono (przędzalnictwo)

Wydawnictwo Naukowe PWN

Wydawnictwo Naukowe PWN (WN PWN), w latach 1951–1991 Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN) – polskie wydawnictwo naukowe założone w 1951 w Warszawie jako Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Zobaczyć Średniowiecze i Wydawnictwo Naukowe PWN

Wyspy Brytyjskie

Wyspy Brytyjskie ('''2''') – megaregion fizycznogeograficzny Europy Zachodniej.

Zobaczyć Średniowiecze i Wyspy Brytyjskie

Wyspy Kanaryjskie

Teide, Teneryfa Wydmy w Maspalomas na wyspie Gran Canaria Wyspy Kanaryjskie (oficjalna nazwa jednostki administracyjnej Comunidad Autónoma de Canarias) – region Hiszpanii obejmujący archipelag górzystych wysp pochodzenia wulkanicznego położonych na Oceanie Atlantyckim na północny zachód od wybrzeży Afryki, zaliczany do Makaronezji.

Zobaczyć Średniowiecze i Wyspy Kanaryjskie

Wyspy Zielonego Przylądka (kolonia)

data dostępu.

Zobaczyć Średniowiecze i Wyspy Zielonego Przylądka (kolonia)

XV wiek

XIV wiek XVI wiek Lata 1400. • Lata 1410. • Lata 1420. • Lata 1430. • Lata 1440. • Lata 1450. • Lata 1460. • Lata 1470. • Lata 1480. • Lata 1490. 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500.

Zobaczyć Średniowiecze i XV wiek

York Minster

York Minster – gotycka katedra położona w Yorku, w hrabstwie North Yorkshire w Anglii.

Zobaczyć Średniowiecze i York Minster

Zajęcie ojczyzny

Zajęcie ojczyzny – okres w dziejach Węgrów od opuszczenia przez nich siedzib na stepach nadczarnomorskich, tzw.

Zobaczyć Średniowiecze i Zajęcie ojczyzny

Zakon żebraczy

Fresk z Sacro Speco w Subiaco, XIII w. Święty Dominik, rzeźba autorstwa Nicolo dell' Arca (1493) Zakon żebraczy, zakon żebrzący, zakon mendykancki – zakon powstały w XIII wieku w celu realizacji życia ewangelicznego i apostolskiego w ubóstwie na wzór apostołów (vita apostolica).

Zobaczyć Średniowiecze i Zakon żebraczy

Zakon krzyżacki

Domy zakonu krzyżackiego w Europie oraz państwo zakonne w Prusach i Inflantach około 1300 roku data dostępu.

Zobaczyć Średniowiecze i Zakon krzyżacki

Zakon Maltański

Domy zakonu joannitów w Europie ok. 1300 roku Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty (pot. szpitalnicy, joannici, kawalerowie maltańscy) – katolicki zakon rycerski.

Zobaczyć Średniowiecze i Zakon Maltański

Zakon mniszy

Zakon mniszy, zakon kontemplacyjny (z gr. μοναχός monachos – samotnik, z łac. contemplare – wpatrywać się) – katolicka i prawosławna forma życia zakonnego, polegająca w pierwotnej wersji na odcięciu się od świata zewnętrznego i życiu w całkowitym odosobnieniu lub w nielicznej zamkniętej wspólnocie, poświęconemu prawie wyłącznie modlitwie i kontemplacji Boga.

Zobaczyć Średniowiecze i Zakon mniszy

Zakon rycerski

Pieczęć zakonu templariuszy Zakon rycerski – pierwotnie w Kościele katolickim zakon, w skład którego wchodzili zakonnicy (duchowni) oraz bracia-rycerze, czyli rycerze, którzy nie przyjmując święceń, godzili się żyć jak zakonnicy (składali śluby czystości i ubóstwa).

Zobaczyć Średniowiecze i Zakon rycerski

Zakonnik

Zdjęcie przedstawiające zakonnika (franciszkana) Zakonnik – człowiek, który wybrał życie w pewnej wspólnocie religijnej (zakonie).

Zobaczyć Średniowiecze i Zakonnik

Zakony i zgromadzenia franciszkańskie

Zakony i zgromadzenia franciszkańskie – zakony i zgromadzenia zakonne Kościoła katolickiego, założone lub współzałożone przez św. Franciszka z Asyżu, bądź odwołujące się do jego osoby i duchowości.

Zobaczyć Średniowiecze i Zakony i zgromadzenia franciszkańskie

Zamek

Zamek w Będzinie Zamek – zespół elementów warownych i budynków mieszkalnych powiązanych w zamknięty obwód obronny, powstały w ustroju feudalnym jako ośrodek władzy książęcej, siedziba możnowładcy, siedziba rycerza lub placówka militarna.

Zobaczyć Średniowiecze i Zamek

Zamek w Malborku

Zamek w Malborku (niem. Ordensburg Marienburg) – zamek w Malborku, na prawym brzegu Nogatu, wzniesiony w kilku etapach od 1280 do poł.

Zobaczyć Średniowiecze i Zamek w Malborku

Zaratusztrianizm

cytat.

Zobaczyć Średniowiecze i Zaratusztrianizm

Złącza ciesielskie poprzeczne

Wrąb krzyżowy Złącze węgłowe Złącza ciesielskie poprzeczne.

Zobaczyć Średniowiecze i Złącza ciesielskie poprzeczne

Złoty Kodeks z St. Emmeram

Oprawa księgi Złoty Kodeks z St.

Zobaczyć Średniowiecze i Złoty Kodeks z St. Emmeram

Zbroja łuskowa

Rzymska zbroja łuskowa(lorica squamata) Technika mocowania płytek w zbroi łuskowej Zbroja łuskowa – rodzaj pancerza składającego się z dużej liczby łusek wykonanych z metalu, rogu lub kości, naszytych lub w inny sposób przytwierdzonych do podłoża skórzanego lub wykonanego z innego mocnego materiału.

Zobaczyć Średniowiecze i Zbroja łuskowa

Zbroja końska

Zbroja końska, XVI w. Zbroja końska (także: ladr) – rodzaj zbroi zwierzęcej przeznaczonej dla koni.

Zobaczyć Średniowiecze i Zbroja końska

Zbroja lamelkowa

Zbroja lamelkowa Technika mocowania lamelek Zbroja lamelkowa (zbroja płytkowa) – zbroja składająca się z wielu połączonych ze sobąpłytek (lamelek), wywodząca się ze zbroi łuskowej.

Zobaczyć Średniowiecze i Zbroja lamelkowa

Zbroja pełna

płytowa (po prawej) Zbroja pełna – wieloelementowy rodzaj zbroi, chroniący całe ciało użytkownika „od stóp po głowę”.

Zobaczyć Średniowiecze i Zbroja pełna

Zdobycie Akki przez mameluków

Zdobycie Akki przez mameluków – oblężenie Akki, stolicy Królestwa Jerozolimskiego, przez wojska mameluków pod dowództwem sułtana Al-Aszraf Chalila, rozpoczęte 6 kwietnia 1291, a zakończone 18 maja tego roku zdobyciem miasta.

Zobaczyć Średniowiecze i Zdobycie Akki przez mameluków

Zdobycie Grenady

Zdobycie Grenady – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 1492 i było ostatnim aktem rekonkwisty.

Zobaczyć Średniowiecze i Zdobycie Grenady

Zdobycie Jerozolimy (1099)

Zdobycie Jerozolimy – oblężenie przez siły I wyprawy krzyżowej Jerozolimy bronionej przez fatymidzki garnizon, trwające od 7 czerwca do 15 lipca 1099 roku, zakończone zdobyciem i rzeziąmiasta.

Zobaczyć Średniowiecze i Zdobycie Jerozolimy (1099)

Zdobycie Konstantynopola (1204)

Zdobycie Konstantynopola – szturm krzyżowców IV krucjaty na stolicę Cesarstwa Bizantyjskiego 12–13 kwietnia 1204 roku.

Zobaczyć Średniowiecze i Zdobycie Konstantynopola (1204)

Zdobycie Konstantynopola (1261)

Zdobycie Konstantynopola – wydarzenie, które zapoczątkowało restaurację Cesarstwa Bizantyńskiego.

Zobaczyć Średniowiecze i Zdobycie Konstantynopola (1261)

Zdobycie Rzymu przez Wizygotów

Zdobycie Rzymu przez Wizygotów – zajęcie miasta przez Wizygotów na czele z królem Alarykiem w roku 410, w okresie wielkiej wędrówki ludów.

Zobaczyć Średniowiecze i Zdobycie Rzymu przez Wizygotów

Zgromadzenie zakonne

Zgromadzenie zakonne – jedna ze wspólnotowych form życia konsekrowanego; instytuty zakonne bądź zorganizowane wspólnoty osób świeckich i duchownych, pragnących żyć według reguł zakonnych.

Zobaczyć Średniowiecze i Zgromadzenie zakonne

Ziemia Święta

Ziemia Święta – termin pochodzący z Biblii, oznaczający Palestynę i Izrael jako miejsca rozgrywania się wydarzeń Starego i Nowego Testamentu.

Zobaczyć Średniowiecze i Ziemia Święta

Zu Nuwas

Zu Nuwas (arab. ذو نواس) także Jusuf ibn Szarahbil (arab. يوسف بن شرحبيل) – ostatni władca królestwa Himjarytów w Południowej Arabii – na terenie obecnego Jemenu – panował w latach 521/522–525/530.

Zobaczyć Średniowiecze i Zu Nuwas

Zobacz także

V wiek

• Cesarstwo zachodniorzymskie
• Merowingowie
• Sogdiana
• V wiek
• Średniowiecze

Znany jako Społeczeństwo średniowieczne, Wieki średnie.

, Azory, Łacina, Łęk oporowy, Łucznik (żołnierz), Łuk (architektura), Łuk kompozytowy, Żydzi, Bagdad, Barbarzyńca, Bardzo bogate godzinki księcia de Berry, Bari, Bartolomeu Dias, Bayeux, Bazyli I Macedończyk, Bazyli II Bułgarobójca, Bazylika, Bazylika św. Mikołaja w Bari, Bazylika św. Witalisa w Rawennie, Bazylika w Saint-Denis, Beda Czcigodny, Belizariusz, Benedykt z Nursji, Beneficjum, Beneluks, Bernard z Clairvaux, Biblia, Biblioteka Brytyjska, Biskup, Bitwa na Kosowym Polu (1389), Bitwa nad rzeką Guadalete, Bitwa nad rzeką Lech (955), Bitwa pod Adrianopolem, Bitwa pod Bosworth, Bitwa pod Crécy, Bitwa pod Las Navas de Tolosa, Bitwa pod Manzikertem, Bitwa pod Nikopolis (1396), Bitwa pod Poitiers (1356), Bitwa pod Poitiers (732), Bizancjum (miasto), Bliski Wschód, Bonaventura Berlinghieri, Bonifacy VIII, Bracia Wspólnego Życia, Bretania, Broń drzewcowa, Broń indywidualna, Brosza, Brytania, Brytowie, Budapeszt, Bunt Ciompich, Burgundowie, Calais, Carcassonne, Cassone, Celibat, Cenobityzm, Cerkiew prawosławna, Cesarstwo Łacińskie, Cesarstwo Bizantyńskie, Cesarstwo Nicejskie, Cesarstwo Rzymskie, Cesarstwo zachodniorzymskie, Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie), Cezar (tytuł), Cezaropapizm, Chansons de geste, Chłopi, Childeryk I, Chlodwig I, Chomąto, Chorał gregoriański, Chosrow II Parwiz, Christine de Pisan, Chrześcijaństwo, Chrzest Polski, Chrzest Rusi, Ciężka jazda, Cimabue, Common law, Corpus Iuris Civilis, Crux gemmata, Cyceron, Cystersi, Czarna śmierć, Czechy, Czynsz, Daleki Wschód, Dalmacja, Dama z jednorożcem (cykl tapiserii), Damaszek, Danelagh, Dante Alighieri, Dżuma, Dżuma Justyniana, Długi łuk angielski, Dekret Gracjana, Dekurion, Demografia średniowiecza, Denar, Devotio moderna, Dialektyka, Dioklecjan, Dniepr, Domena królewska we Francji, Dominikanie, Droga św. Jakuba, Drugie państwo bułgarskie, Drzeworyt, Duccio di Buoninsegna, Duchowieństwo, Dwupolówka, Dynastia macedońska, Dynastia salicka, Dziedziczenie (prawo), Dziesiętny system liczbowy, Edirne, Edward (Czarny Książę), Edward III, Edykt z Alhambry, Egzarchat Rawenny, Ekskomunika, Elekcja cesarska, Eleonora Akwitańska, Emalia, Emirat Sycylii, Erytrea, Essen, Etiopia, Etos rycerski, Eucharystia (sakrament), Ewangeliarz, Ewangeliarz z Lindisfarne, Fasada, Fatymidzi, Ferdynand Aragoński, Fibula, Figuratywizm, Filigran, Filip II August, Filip IV Piękny, Filozofia przyrody, Flagelanci, Flamboyant, Flandria (region), Flawiusz Ardaburiusz Aspar, Florencja, Forma (sztuka), François Villon, Francesco Petrarca, Frankowie, Fresk, Fryderyk I Barbarossa, Fryderyk II Hohenstauf, Fyrd, Galia, Gall Anonim, Główszczyzna, Gemma (kamień), Genewa, Geoffrey Chaucer, Geoffrey z Monmouth, Geometria, Germanie, Gesta regum Anglorum, Giotto di Bondone, Giovanni Boccaccio, Giovanni Caboto, Giovanni Pisano, Gladius, Gleba, Goci, Godzinki, Gotyk, Gotyk międzynarodowy, Gourdon (Saona i Loara), Gracjan (prawnik), Grawerstwo, Grzegorz I, Grzegorz VII (papież), Grzegorz XI, Grzegorz z Tours, Gundobad, Hagia Sophia, Hagiografia, Hanza, Hełm, Hełm garnczkowy, Henryk Żeglarz, Henryk II Plantagenet, Henryk III Plantagenet, Henryk IV Salicki, Henryk V Salicki, Henryk VII Tudor, Herakliusz (cesarz bizantyński), Herezja, Hierarchia kościelna, Hieronim z Pragi, Hieronim ze Strydonu, Historia Żydów w Cesarstwie Rzymskim, Historia Żydów w Niemczech, Historia Żydów w Polsce, Historia Bułgarii (681–1018), Historia Europy, Historia Polski (1386–1492), Historia Polski (do 1138), Historia Węgier, Hrabia, Hrabstwo, Hugo Kapet, Hunowie, Husytyzm, Hymn, I najazd mongolski na Polskę, I wyprawa krzyżowa, II najazd mongolski na Polskę, III najazd mongolski na Polskę, III wyprawa krzyżowa, Ikonoklazm, Iliria, Iluminacja książki, Immunitet w średniowieczu, Imperium Karolińskie, Imperium Osmańskie, Inflanty, Inkunabuł, Inkwizycja, Innocenty III, Inwazja Normanów na Anglię w 1066, Inwestytura, Iran, Islam, Italia (kraina historyczna), IV wyprawa krzyżowa, Izabela I Katolicka, Jan bez Ziemi, Jan Duns Szkot, Jan Hus, Jan I Tzimiskes, Jan van Eyck, Jarmark, Jarmarki szampańskie, Język grecki, Język wernakularny, Języki romańskie, Języki słowiańskie, Jemen, Jerozolima, Joanna d’Arc, Johannes Tauler, John Wycliffe, Jonathan Riley-Smith, Judaizm, Juliusz Nepos, Justynian I Wielki, Jutowie, Kaganat Awarów, Kalifat, Kalifat Kordoby, Kalmar, Kamea, Kanonizacja, Kapetyngowie, Kapitała, Kapitel, Karloman I (król Franków), Karol II Łysy, Karol III Prostak, Karol Młot, Karol Otyły, Karol Wielki, Karolingowie, Kartuzi, Kasjodor, Kastylia-León (królestwo), Katafrakt, Katarzy, Katedra, Katedra św. Gerwazego i św. Protazego w Soissons, Katedra św. Juliana w Le Mans, Katedra św. Mikołaja w Newcastle, Katedra św. Piotra, Pawła i Andrzeja w Peterborough, Katedra św. Szczepana w Bourges, Katedra Kanterberyjska, Katedra Najświętszej Marii Panny w Rouen, Katedra Najświętszej Marii Panny w Strasburgu, Katedra Notre-Dame w Laon, Katedra Notre-Dame w Paryżu, Katedra w Amiens, Katedra w Chartres, Katedra w Ely, Katedra w Exeter, Katedra w Glasgow, Katedra w Gloucester, Katedra w Lincoln, Katedra w Noyon, Katedra w Reims, Katedra w Salisbury, Katedra w Winchesterze, Katolicyzm, Kawalerowie Mieczowi, Kądziel, Kenneth I, Klaudiusz Ptolemeusz, Klemens VII (antypapież), Kołowrotek, Kość słoniowa, Kościół (organizacja), Kościół katolicki, Kościoły wschodnie, Kodeks (zbiór praw), Kodeks Justyniana, Kodeks Teodozjański, Kodyfikacja, Kolczuga, Kolonia (Niemcy), Kolonizacja, Kolumba opat z Hy, Kolumban Młodszy, Kompendium, Konklawe 1378 (antypapież Klemens VII), Konklawe 1378 (Urban VI), Konklawe 1417, Konkordat wormacki, Konrad I (król niemiecki), Konstancja Sycylijska, Konstantyn I Wielki, Konstantyn VII Porfirogeneta, Konstantynopol, Król Artur, Królestwo Alby, Królestwo Anglii, Królestwo Anglii Wschodniej, Królestwo Aragonii, Królestwo Asturii, Królestwo Burgundii, Królestwo Cypru, Królestwo Czech, Królestwo Francji (987–1791), Królestwo Jerozolimskie, Królestwo Kastylii, Królestwo Leónu, Królestwo Longobardów, Królestwo Nawarry, Królestwo Niemieckie, Królestwo Portugalii, Królestwo Swebów, Królestwo Sycylii, Królestwo Włoch (774–962), Królestwo Węgier, Królestwo Wizygotów, Kronika Galla Anonima, Krucjata, Krucjaty północne, Krucyfiks Gerona, Kryzys wieku III, Krzyż Lotara, Krzysztof Kolumb, Książęta Normandii, Księga Daniela, Księga z Kells, Księstwo Normandii, Kusza, Kusznik, La Manche, Legion, Lenno, Leon IX, Leon VI Filozof, Leonardo Bruni, Limoges, Liturgia chrześcijańska, Liturgia godzin, Logika, Lollardzi, Longobardowie, Lotar I, Lubeka, Ludolfingowie, Ludwik I Pobożny, Ludwik II Niemiecki, Ludwik IV Dziecię, Ludwik IX Święty, Ludwik VII Młody, Lyon, Mała epoka lodowa, Małgorzata I, Maghreb, Magna Charta Libertatum, Mahomet, Maiestas Domini, Majolika, Majordom (średniowiecze), Maksymian z Rawenny, Malarstwo tablicowe, Malleus Maleficarum, Marcin Luter, Marcin V, Marco Polo, Marrani, Maszyna drukarska, Matryca grawerowana, Matylda (opatka w Essen), Maurowie, Maurycjusz (cesarz bizantyński), Mediewalizm, Mediewistyka, Mercja, Merowingowie, Mieszczaństwo, Mikołaj z Verdun, Ministeriał, Minstrel, Minuskuła karolińska, Misja (religia), Missus dominicus, Misterium, Misterium w Elche, Mistrz Eckhart, Mistycyzm, Mistyka nadreńska, Możnowładztwo, Moguncja, Monastycyzm, Monte Sant’Angelo, Morze Adriatyckie, Morze Śródziemne, Morze Czarne, Morze Egejskie, Mozaika, Mozela, Mudéjar, Mudejarowie, Museu Nacional d’Art de Catalunya, Muzułmanin, Narbona, Nastawa ołtarzowa, Nawa, Nawa główna, Neustria, Niderlandy (region historyczny), Nieużytek, Niewola awiniońska, Niewola babilońska, Normandia (kraina historyczna), Normanowie, Nortumbria, Nowożytność, Ożaglowanie łacińskie, Ołtarz Trzech Króli, Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie, Oświecenie (epoka), Oblężenie, Odkrycie Ameryki, Odlewnictwo, Odon (władca Franków), Odon z Bayeux, Odpust, Ojcowie pustyni, Opactwo św. Michała Archanioła na Mont Saint-Michel, Opactwo św. Piotra i Pawła w Cluny, Opactwo Saint Savin sur Gartempe, Opactwo Westminsterskie, Opat, Order Świętego Jakuba od Miecza (Hiszpania), Order Chrystusa (Portugalia), Order Kalatrawy, Orientowanie (architektura), Osmanowie, Ostrołuk, Ostrogoci, Otton I Wielki, Otton II (cesarz rzymski), Otton III (cesarz rzymski), Otton z Fryzyngi, Pałac papieski w Awinionie, Pałeczka dżumy, Państwa krzyżowe, Państwo Boże, Państwo frankijskie, Państwo Kościelne, Państwo narodowe, Państwo wielkomorawskie, Państwo wschodniofrankijskie, Państwo zachodniofrankijskie, Pańszczyzna, Pachomiusz Starszy, Paleologowie, Pandemia, Papież, Patent, Patriarcha Konstantynopola, Późne średniowiecze, Półuncjała, Półwysep Arabski, Półwysep Bałkański, Półwysep Iberyjski, Pług, Pens, Pepin II Akwitański, Pepin Krótki, Pepin z Landen, Periodyzacja, Pieśń o Hildebrandzie, Pieśń o Rolandzie, Pielgrzym (religia), Pielgrzymka, Pierwsza sztuka romańska, Pika, Piktowie, Pireneje, Pistoia, Piza, Plantageneci, Platonizm, PLOS Pathogens, Pobór (wojsko), Podbój Rusi przez Mongołów, Podboje arabskie, Podboje Mongołów, Poddaństwo, Podkowa, Poemat, Pogrom, Pontyfikat, Portal, Portret, Posługa, Posąg, Poszycie stykowe, Powstanie Wata Tylera, Powszechnik, Prawo kanoniczne, Prawo rzymskie, Prawo zwyczajowe, Primogenitura, Proces o czary, Proch, Promontorio del Gargano, Prozelityzm, Prusy (państwo), Prymitywiści niderlandzcy, Przędzenie, Przylądek Dobrej Nadziei, Psałterz, Psucie monety, Quattrocento, Rachunkowość, Ratusz, Rawenna, Rękopis, Reforma kluniacka, Reformacja, Reguła św. Benedykta, Reguła podwójnego zapisu, Reguła zakonna, Rekonkwista, Relief, Religia państwowa, Relikwiarz, Relikwie, Ren, Renesans, Renesans karoliński, Republika Genui, Republika Pizy, Republika Wenecka, Retoryka, Robert de Mortain, Robert Guiscard, Robert I (władca Franków), Robert I Bruce, Rodan, Roderyk (król Wizygotów), Rogier van der Weyden, Rolf, Roman IV Diogenes, Romulus Augustulus, Rozum, Ruś Kijowska, Rudolf I Burgundzki, Rusznica, Rycerstwo, Rycymer, Ryszard I Lwie Serce, Ryszard III York, Rządy książąt, Rzymski system zapisywania liczb, Sainte-Chapelle, Sakrament święceń, Saladyn, Sanktuarium, Saper, Saraceni, Sasanidzi, Sasi, Sânnicolau Mare, Słowianie, Sąd ostateczny, Scholastyka (filozofia), Scytowie, Sefardyjczycy, Sekcja zwłok, Sekwana, Senior (feudalizm), Septymania, Serbia Nemaniczów, Sewilla, Sfera, Skandynawia, Sklepienie żebrowe, Sklepienie kolebkowe, Skryba, Skryptorium, Skrzyżowanie naw, Sobór trydencki, Sobór w Konstancji, Spatha, Spór o inwestyturę, Spór o uniwersalia, Spirytus rektyfikowany, Społeczność lokalna, Stan (zbiorowość społeczna), Stany Generalne (Francja), Starożytność, Statuty Kazimierza Wielkiego, Stefan II (papież), Stenografia, Stodoła, Strzemię (jeździectwo), Stylicho, Summa theologiae, Summis desiderantes affectibus, Sutton Hoo, Swebowie, Sydoniusz Apolinary, Symonia, Synod w Clermont, System liczbowy, Systemy pozycyjne, Szatan, Szkoła medyczna w Salerno, Szkoła w Chartres, Szkoci, Szlif kaboszonowy, Sztuka bizantyńska, Sztuka celtycka, Sztuka karolińska, Sztuka ottońska, Sztuka romańska, Sztuka starożytnego Rzymu, Sztuka starożytnej Grecji, Sztuki wyzwolone, Taüll, Taifa (państwo), Tapiseria, Teatr średniowieczny, Templariusze, Teodoryk Wielki, Teofano (cesarzowa rzymska), Teofano (opatka w Essen), Teoria geocentryczna, Tetrarchia, Ting, Tomasz à Kempis, Tomasz z Akwinu, Tommaso da Modena, Tonsura, Tower of London, Tracja, Traktat w Northampton, Traktat w Verdun, Transept, Transsubstancjacja, Trójpolówka, Trecento, Trubadurzy, Tulunidzi, Tytuły szlacheckie, Umajjadzi, Uncjała, Unia kalmarska, University of Cambridge, Uniwersalizm papieski, Uniwersytet Boloński, Uniwersytet Florencki, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Karola, Uniwersytet Oksfordzki, Uniwersytet Padewski, Uniwersytet Paryski, Uniwersytet Rzymski „La Sapienza”, Uniwersytet w Montpellier, Uniwersytet w Orleanie, Uniwersytet w Pizie, Uniwersytet w Salamance, Uniwersytet w Tuluzie, Upadek Konstantynopola, Urban II, Urban VI, Ustrój lenny, V wiek, Vasco da Gama, Waldensi, Walens, Wandalowie, Waregowie, Wasal, Watykan, Wół, Włochy, Węgrzy, Wczesne średniowiecze, Wenecja, Wessex, Wiara religijna, Wiatrak, Wieś, Wieki ciemne (średniowiecze), Wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego, Wielcy Seldżucy, Wielka Brytania (wyspa), Wielka schizma zachodnia, Wielka wędrówka ludów, Wielki głód 1315–1317, Wielki piec, Wielkie odkrycia geograficzne, Wikingowie, Wilhelm Zdobywca, William Langland, William Ockham, William z Malmesbury, Witraż, Wojna Bizancjum z Ostrogotami, Wojna bizantyńsko-sasanidzka (602–628), Wojna Cesarstwa Bizantyńskiego z Wandalami, Wojna Dwóch Róż, Wojna stuletnia, Wojny albigeńskie, Wojny husyckie, Wormacja, Wrzeciono (przędzalnictwo), Wydawnictwo Naukowe PWN, Wyspy Brytyjskie, Wyspy Kanaryjskie, Wyspy Zielonego Przylądka (kolonia), XV wiek, York Minster, Zajęcie ojczyzny, Zakon żebraczy, Zakon krzyżacki, Zakon Maltański, Zakon mniszy, Zakon rycerski, Zakonnik, Zakony i zgromadzenia franciszkańskie, Zamek, Zamek w Malborku, Zaratusztrianizm, Złącza ciesielskie poprzeczne, Złoty Kodeks z St. Emmeram, Zbroja łuskowa, Zbroja końska, Zbroja lamelkowa, Zbroja pełna, Zdobycie Akki przez mameluków, Zdobycie Grenady, Zdobycie Jerozolimy (1099), Zdobycie Konstantynopola (1204), Zdobycie Konstantynopola (1261), Zdobycie Rzymu przez Wizygotów, Zgromadzenie zakonne, Ziemia Święta, Zu Nuwas.

Unionpedia jest koncepcja lub sieci semantycznej mapie zorganizowane jak encyklopedii lub słownika. To daje krótką definicję każdej koncepcji i jej związków.

To jest olbrzymia mapa mentalna online, który służy jako podstawa do schematów koncepcyjnych. Jest darmowy i każdy artykuł lub dokument można pobrać. Jest to narzędzie, zasobów lub odniesienie do nauki, badań, edukacji, nauki lub nauczania, które mogą być wykorzystywane przez nauczycieli, pedagogów, uczniów lub studentów; dla świata akademickiego: dla szkoły podstawowej, średniej, gimnazjum, środku, uczelni, stopień technicznej, kolegium, uniwersytet, licencjackich, magisterskich lub stopnia doktora; dla dokumentów, raportów, projektów, pomysłów, dokumentacji, badań, podsumowań, lub pracy. Oto definicja, wyjaśnienie, opis lub znaczenie każdego znaczące na które potrzebujesz informacji, a także wykaz związanych z nimi pojęć, jak słownik. Dostępne w języku polski, angielski, hiszpański, portugalski, Japoński, chiński, francuski, niemiecki, włoski, holenderski, rosyjski, arabski, hindi, szwedzki, ukraiński, węgierski, kataloński, czeski, hebrajski, duński, fiński, indonezyjski, norweski, rumuński, turecki, wietnamski, koreański, tajski, grecki, bułgarski, chorwacki, słowacki, litewski, filipiński, łotewski, estoński i słoweński. Więcej języków wkrótce.

Informacje opierają się na artykułach z Wikipedii oraz innych projektach Wikimedia i są dostępne na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike.

Unionpedia nie jest wspierana ani powiązana z Fundacją Wikimedia.

Google Play, Android i logo Google Play są znakami towarowymi firmy Google Inc.

Polityka prywatności