Logo
Unionpedia
Komunikacja
pobierz z Google Play
Nowy! Pobierz Unionpedia na urządzeniu z systemem Android™!
Zainstaluj
Szybszy dostęp niż przeglądarce!
 

Oddziaływania podstawowe

Indeks Oddziaływania podstawowe

Oddziaływania podstawowe (fundamentalne, elementarne) – oddziaływania fizyczne obserwowane w przyrodzie, niedające się sprowadzić do innych oddziaływań.

51 kontakty: Atom, Ładunek elektryczny, Bozony, Bozony cechowania, Cechowanie (fizyka), Chromodynamika kwantowa, Ciało (fizyka), Czasoprzestrzeń, Cząstka elementarna, Elektrodynamika klasyczna, Elektrodynamika kwantowa, Enarei, Entropiczna grawitacja, Fizyka, Fizyka jądrowa, Grawitacja, Grawitacja kwantowa, Grawiton, Historia fizyki, James Clerk Maxwell, Jerzy Lukierski, Klasyczna teoria pola, Kosmologia fizyczna, Kwantowa teoria pola, Kwantowa teoria pola w zakrzywionej czasoprzestrzeni, M-teoria, Materia (fizyka), Mechanika kwantowa, Model standardowy, Nicola Cabibbo, Nośniki oddziaływań, Oddziaływania międzycząsteczkowe, Oddziaływanie, Oddziaływanie elektromagnetyczne, Oddziaływanie słabe, Oddziaływanie silne, Ogólna teoria względności, Particle Data Group, Pole (fizyka), Problem monopoli magnetycznych, Skala Plancka, Stefan Pokorski, Steven Weinberg, Teoria strun, Teoria wszystkiego, Uwięzienie koloru, Wielki Projekt, Wielki Wybuch, Wszechświat, Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych), ..., Zjawisko fizyczne. Rozwiń indeks (1 jeszcze) »

Atom

fm – ok. 100 000 razy mniej od rozmiarów chmury elektronowej. Atom – podstawowy składnik materii.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Atom · Zobacz więcej »

Ładunek elektryczny

Oddziaływanie ładunków o znakach zgodnych i przeciwnych. Eksperymenty Benjamina Franklina z latawcami doprowadziły go do wykrycia natury elektryczności atmosferycznej. Ładunek elektryczny ciała (lub układu ciał) – fundamentalna właściwość materii przejawiająca się w oddziaływaniu elektromagnetycznym ciał obdarzonych tym ładunkiem.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Ładunek elektryczny · Zobacz więcej »

Bozony

Bozony (od nazwiska fizyka Satyendra Bose) – cząstki posiadające całkowity spin.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Bozony · Zobacz więcej »

Bozony cechowania

Bozony cechowania – nośniki oddziaływań podstawowych.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Bozony cechowania · Zobacz więcej »

Cechowanie (fizyka)

Cechowanie – to matematyczna procedura, występująca w kwantowej teorii pola, nakładająca na fermionowe pola kwantowe wymagania dodatkowej symetrii, zwanej symetriąlokalną. W kwantowej teorii pola wychodzi się od definicji lagranżjanów pól kwantowych, które sąrelatywistycznie niezmiennicze, czyli nie zmieniająsię mimo dokonania transformacji układu współrzędnych czasoprzestrzeni (por. grupa Lorentza).

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Cechowanie (fizyka) · Zobacz więcej »

Chromodynamika kwantowa

oddziaływaniem silnym przenoszonym przez gluony. ładunki koloru, których zmiana następuje poprzez wymianę gluonów. Chromodynamika kwantowa (ang. quantum chromodynamics – QCD) – teoria oddziaływań silnych, czyli kwantowa teoria pola opisująca oddziaływanie silne, najsilniejsze z oddziaływań podstawowych.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Chromodynamika kwantowa · Zobacz więcej »

Ciało (fizyka)

Ciało (ciało fizyczne) – termin z zakresu fizyki i innych dziedzin nauki, oznaczający zbiór cząstek o niezerowej masie spoczynkowej, traktowany jest jako całość.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Ciało (fizyka) · Zobacz więcej »

Czasoprzestrzeń

Czasoprzestrzeń – zbiór zdarzeń zlokalizowanych w przestrzeni i czasie, wyposażony w strukturę afinicznąi metrycznąo określonej postaci, w zależności od analizowanego modelu fizycznej czasoprzestrzeni.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Czasoprzestrzeń · Zobacz więcej »

Cząstka elementarna

Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Cząstka elementarna · Zobacz więcej »

Elektrodynamika klasyczna

Elektrodynamika klasyczna – dział fizyki zajmujący się własnościami i oddziaływaniem obiektów naładowanych, oraz opisem towarzyszących temu zjawisk, z pominięciem efektów kwantowych.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Elektrodynamika klasyczna · Zobacz więcej »

Elektrodynamika kwantowa

Elektrodynamika kwantowa (ang. QED – quantum electrodynamics) jest to kwantowa teoria pola opisująca oddziaływanie elektromagnetyczne.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Elektrodynamika kwantowa · Zobacz więcej »

Enarei

Detal złotej scytyjskiej tiary, ukazujący boginię Artimpasę otoczonąprzez kapłanki. Postać z prawej, trzymająca rhyton, to Enaree. Enaree (l.mn. Enarei) był kapłanem/szamanem scytyjskim czczącym boginię płodności i wojny, Artimpasę; enarei byli opisywani jako zniewieściali lub androgyniczni, nosili kobiece ubrania, wykonywali tradycyjne kobiece zajęcia i mówili jak kobiety.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Enarei · Zobacz więcej »

Entropiczna grawitacja

prawa oddziaływania odwrotnego do kwadratu odległości między klasycznymi ciałami Entropiczna grawitacja – teoria z zakresu fizyki współczesnej, opisującągrawitację jako siłę entropii, nie jako oddziaływanie podstawowe, zachodzące na bazie kwantowej teorii pola i cechowania cząstek (jak w przypadku fotonów dla sił elektromagnetycznych czy gluonów dla oddziaływań silnych), lecz jako probabilistyczny skutek dążenia układów fizycznych do zwiększania swojej entropii.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Entropiczna grawitacja · Zobacz więcej »

Fizyka

400px Krakowie Fizyka (z, physis – „natura”) – podstawowa nauka przyrodnicza badająca najbardziej fundamentalne i uniwersalne właściwości materii i energii, ich przemiany oraz oddziaływania między nimi.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Fizyka · Zobacz więcej »

Fizyka jądrowa

rozpadu promieniotwórczego zaobserwowany przez A.H. Becquerela pod koniec XIX wieku Tabela nuklidów przedstawiająca ich stabilność broni termojądrowej Fizyka jądrowa – dział fizyki badający jądra atomowe – ich budowę i przemiany zwane jądrowymi reakcjami lub procesami.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Fizyka jądrowa · Zobacz więcej »

Grawitacja

Upuszczenie młotka i piór: astronauta David Scott (z misji Apollo 15) na Księżycu przedstawiający legendarny eksperyment Galileusza Grawitacja, ciążenie powszechne – zjawisko fizyczne polegające na wzajemnym przyciąganiu się wszystkich ciał – wszelkich mas i innych postaci energii.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Grawitacja · Zobacz więcej »

Grawitacja kwantowa

Grawitacja kwantowa – grawitacja opisana z zastosowaniem formalizmu mechaniki kwantowej.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Grawitacja kwantowa · Zobacz więcej »

Grawiton

Diagram oddziaływań cząstek elementarnych, zawierający hipotetyczny grawiton (oznaczony symbolem G) Grawiton – hipotetyczna cząstka elementarna, która nie ma masy ani ładunku elektrycznego i przenosi oddziaływanie grawitacyjne.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Grawiton · Zobacz więcej »

Historia fizyki

Alegoria fizyki z XIX wieku szkoła kopenhaska Bohra i Heisenberga ścierała się tam z bardziej zachowawcząopozycjąEinsteina, Schrödingera i de Broglie’a. Historia fizyki – część historii nauki obejmująca fizykę; historia astronomii, czasem zaliczanej do fizyki, ma osobny artykuł, choć poniższy wspomina o podstawowych odkryciach astrofizycznych.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Historia fizyki · Zobacz więcej »

James Clerk Maxwell

James Clerk Maxwell (ur. 13 czerwca 1831 w Edynburgu, zm. 5 listopada 1879 w Cambridge) – szkocki fizyk i matematyk, laureat Medalu Rumforda (1860).

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i James Clerk Maxwell · Zobacz więcej »

Jerzy Lukierski

Jerzy Andrzej Lukierski (ur. 21 maja 1936 w Warszawie) – polski fizyk teoretyk, profesor zwyczajny związany z Uniwersytetem Wrocławskim (UWr), gdzie był dyrektorem Instytutu Fizyki Teoretycznej (1990–2005).

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Jerzy Lukierski · Zobacz więcej »

Klasyczna teoria pola

Równania Maxwella elektrodynamiki klasycznej ogólnej teorii względności Klasyczna teoria pola – dział fizyki teoretycznej badający pola fizyczne bez użycia fizyki kwantowej.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Klasyczna teoria pola · Zobacz więcej »

Kosmologia fizyczna

Kosmologia fizyczna (kosmologia relatywistyczna, kosmologia przyrodnicza, fizyka Wszechświata) – dziedzina nauk fizycznych, zajmująca się badaniem i opisywaniem Wszechświata w wielkich skalach, jego powstania, ewolucji do stanu obecnego oraz przyszłości.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Kosmologia fizyczna · Zobacz więcej »

Kwantowa teoria pola

Teorie pól kwantowych (ang. Quantum Field Theory, QFT) – współczesne teorie fizyczne tłumaczące oddziaływania podstawowe.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Kwantowa teoria pola · Zobacz więcej »

Kwantowa teoria pola w zakrzywionej czasoprzestrzeni

Kwantowa teoria pola w zakrzywionej czasoprzestrzeni (ang. Quantum Field theory in curved spacetime) – uogólnienie kwantowej teorii pola, które umożliwia opis kwantowych pól materii propagujących się na ustalonej rozmaitości pseudoriemanowskiej, odgrywającej rolę czasoprzestrzeni.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Kwantowa teoria pola w zakrzywionej czasoprzestrzeni · Zobacz więcej »

M-teoria

M-teoria – hipotetyczna teoria fizyczna mająca unifikować wszystkich pięć wersji teorii superstrun oraz jednąz teorii supergrawitacji.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i M-teoria · Zobacz więcej »

Materia (fizyka)

Skały jako przykład materii W fizyce termin materia ma kilka znaczeń.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Materia (fizyka) · Zobacz więcej »

Mechanika kwantowa

równania Schrödingera. interferencyjny strumienia elektronów przechodzących przez podwójnąszczelinę Mechanika kwantowa – teoria fizyczna rozszerzająca mechanikę klasyczną, konieczna do poprawnego opisu mikroświata, tj.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Mechanika kwantowa · Zobacz więcej »

Model standardowy

leptonów), cztery bozony cechowania przenoszące oddziaływania oraz bozon Higgsa, mający nadawać masę cząstkom, z którymi oddziałuje Diagram przedstawiający powiązania pomiędzy cząstkami elementarnymi Model standardowy – teoria fizyki cząstek podstawowych, zwanych też cząstkami elementarnymi, które sąpodstawowymi składnikami każdej materii.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Model standardowy · Zobacz więcej »

Nicola Cabibbo

Nicola Cabibbo (ur. 10 kwietnia 1935 w Rzymie, zm. 16 sierpnia 2010 tamże) – włoski fizyk teoretyczny, profesor Uniwersytetu Sapienza w Rzymie, prezes Papieskiej Akademii Nauk.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Nicola Cabibbo · Zobacz więcej »

Nośniki oddziaływań

Nośniki oddziaływań – w teoriach kwantowych oddziaływania sąprzenoszone przez pewne cząstki zwane właśnie nośnikami oddziaływań lub kwantami oddziaływań.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Nośniki oddziaływań · Zobacz więcej »

Oddziaływania międzycząsteczkowe

Oddziaływania międzycząsteczkowe – inne niż wiązania chemiczne siły wiążące atomy i cząsteczki.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Oddziaływania międzycząsteczkowe · Zobacz więcej »

Oddziaływanie

Oddziaływanie − rodzaj działania, które występuje, gdy dwa lub więcej obiektów ma na siebie jakiś wpływ.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Oddziaływanie · Zobacz więcej »

Oddziaływanie elektromagnetyczne

Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Oddziaływanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »

Oddziaływanie słabe

Oddziaływanie słabe – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Oddziaływanie słabe · Zobacz więcej »

Oddziaływanie silne

Oddziaływanie silne – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Oddziaływanie silne · Zobacz więcej »

Ogólna teoria względności

Albert Einstein – twórca ogólnej teorii względności Merkurego – zjawisko wyjaśnione przez teorię Einsteina Eddingtona potwierdzającej OTW Krzyż Einsteina – obraz stworzony przez soczewkowanie grawitacyjne Ogólna teoria względności (OTW) – teoria ciążenia autorstwa Alberta Einsteina, ogłoszona w 1915 rokuwtedy Einstein wyłożył jej równania w siedzibie Pruskiej Akademii Nauk.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Ogólna teoria względności · Zobacz więcej »

Particle Data Group

Particle Data Group (PDG) – międzynarodowa grupa fizyków cząstkowych zbierająca i podsumowująca opublikowane wyniki związane z własnościami cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Particle Data Group · Zobacz więcej »

Pole (fizyka)

Pole – przestrzenny rozkład pewnej wielkości fizycznej, zwłaszcza pośredniczący w oddziaływaniach.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Pole (fizyka) · Zobacz więcej »

Problem monopoli magnetycznych

Według modelu Wielkiego Wybuchu Wszechświat wyłonił się z bardzo gęstego i gorącego stanu (na dole). Od tamtej pory sama przestrzeń rozszerzała się z biegiem czasu, odsuwając od siebie galaktyki. Problem monopoli magnetycznych – jeden z kilku problemów teoretycznych niedających się wyjaśnić w ramach teorii wielkiej unifikacji.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Problem monopoli magnetycznych · Zobacz więcej »

Skala Plancka

Skala Plancka – skala energii w pobliżu 122\cdot10^ GeV (odpowiadająca masie Plancka) przy której efekty kwantowe grawitacji stająsię silne.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Skala Plancka · Zobacz więcej »

Stefan Pokorski

Stefan Pokorski (ur. 3 lipca 1942 w Młotkowicach) – polski fizyk teoretyk (specjalność: teoria cząstek i oddziaływań elementarnych), profesor Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności, członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Stefan Pokorski · Zobacz więcej »

Steven Weinberg

Steven Weinberg (ur. 3 maja 1933 w Nowym Jorku, zm. 23 lipca 2021 w Austin) – amerykański fizyk teoretyk, noblista.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Steven Weinberg · Zobacz więcej »

Teoria strun

Poziomy:1. Makroskopowy2. Molekularny3. Atomowy4. Subatomowy – elektrony5. Subatomowy – kwarki6. Strunowy supergrawitacji Teoria strun (TS) – koncepcja w fizyce teoretycznej, zgodnie z którą.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Teoria strun · Zobacz więcej »

Teoria wszystkiego

Teoria wszystkiego (TW) (ToE) – hipotetyczna teoria opisująca w sposób spójny wszystkie zjawiska fizyczne i pozwalająca przewidzieć wynik dowolnego doświadczenia fizycznego.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Teoria wszystkiego · Zobacz więcej »

Uwięzienie koloru

Siły kolorowe faworyzująukrycie, gdyż przy szczególnym zasięgu bardziej opłacalne energetycznie jest stworzenie nowej pary kwark–antykwark niż kontynuowanie rozciągania struny strumienia koloru (podobnie zachowuje się rozciągana guma) Animacja uwięzienia koloru. Energia jest dostarczana do kwarków, a struna gluonowa rozciąga się, dopóki nie osiągnie punktu, w którym „urwie się” i uformuje parę kwark–antykwark Uwięzienie koloru, uwięzienie kwarków – zjawisko związane z cząstkami (kwarkami i gluonami) obdarzonymi kolorem i polegające na niemożności odizolowania pojedynczej takiej cząstki, przez co nie da się jej bezpośrednio zarejestrować.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Uwięzienie koloru · Zobacz więcej »

Wielki Projekt

Wielki Projekt (ang. The Grand Design) – popularnonaukowa książka Stephena Hawkinga i Leonarda Mlodinowa wydana w 2010 w Nowym Jorku w wydawnictwie Bantam Books.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Wielki Projekt · Zobacz więcej »

Wielki Wybuch

osobliwość początkową. Linia czasu metrycznego rozszerzania przestrzeni, gdzie przestrzeń, włączając hipotetyczne, nieobserwowalne części wszechświata, jest przedstawiona na każdym etapie jako sekcje okręgów. Po lewej stronie zachodzi dramatyczne rozszerzenie w epoce inflacji; a w centrum ekspansja przyspiesza (koncepcja artysty; ani czas, ani wielkość nie sąna skali). Rozszerzanie się Wszechświata zapoczątkował Wielki Wybuch Wielki Wybuch (– dosł. wielki huk Mirosław Bańko,, Poradnia Językowa PWN, sjp.pwn.pl, 15 września 2012.) – wieloznaczny termin kosmologiczny.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Wielki Wybuch · Zobacz więcej »

Wszechświat

mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) gwiazdy, 26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Wszechświat – wszystko, co istnieje fizycznie: cała czasoprzestrzeń oraz wszystkie wypełniające jąformy energii jak materia i pola fizyczne; synonim słów „natura” i „przyroda”.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Wszechświat · Zobacz więcej »

Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych)

W fizyce cząstek elementarnych, zdarzenie oznacza rezultat oddziaływań podstawowych pomiędzy cząstkami, następującego w bardzo krótkim przedziale czasu oraz dobrze zlokalizowanym miejscu w przestrzeni.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych) · Zobacz więcej »

Zjawisko fizyczne

Zjawisko fizyczne – przemiana, na skutek której zmieniająsię właściwości fizyczne ciała lub obiektu fizycznego.

Nowy!!: Oddziaływania podstawowe i Zjawisko fizyczne · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Oddziaływania GUT, Oddziaływania elementarne, Oddziaływania fundamentalne, Oddziaływanie elementarne, Oddziaływanie podstawowe.

TowarzyskiPrzybywający
Hej! Jesteśmy na Facebooku teraz! »