Logo
Unionpedia
Komunikacja
pobierz z Google Play
Nowy! Pobierz Unionpedia na urządzeniu z systemem Android™!
Zainstaluj
Szybszy dostęp niż przeglądarce!
 

Szachy sandomierskie

Indeks Szachy sandomierskie

Szachy sandomierskie, sandomierskie szachy – szachy odkryte 9 października 1962 przez ekipę archeologów pod kierownictwem Jerzego i Eligii Gąsowskich na terenie osady na wzgórzu świętojakubskim w Sandomierzu.

12 kontakty: Archeologia, Bierka szachowa, Jerzy Gąssowski, Jerzy Giżycki (krytyk filmowy), Muzeum Zamkowe w Sandomierzu, Poroże, Sandomierz, Szachy, Szachy od A do Z, Szachy z Lewis, Władysław Litmanowicz, Zamek w Sandomierzu.

Archeologia

autostrady A2 Archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i -λογία -logiā – mowa, nauka) – nauka, której celem jest odtwarzanie społeczno-kulturowej przeszłości człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi, na ziemi lub w wodzie źródeł archeologicznych, czyli materialnych pozostałości działań ludzkich.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Archeologia · Zobacz więcej »

Bierka szachowa

Bierka szachowa – wspólne określenie pionów i figur występujących w grze w szachy.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Bierka szachowa · Zobacz więcej »

Jerzy Gąssowski

Jerzy Filip Gąssowski (ur. 23 sierpnia 1926 w Siedlcach, zm. 1 lutego 2021 w Pułtusku) – polski archeolog, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Warszawskiego i na Wydziale Historycznym Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Jerzy Gąssowski · Zobacz więcej »

Jerzy Giżycki (krytyk filmowy)

Grób Piotra Giżyckiego na cmentarzu Bródnowskim Jerzy Giżycki (ur. 7 stycznia 1919, zm. 27 września 2009 w Warszawie) – polski krytyk filmowy, członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich, z zamiłowania szachista.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Jerzy Giżycki (krytyk filmowy) · Zobacz więcej »

Muzeum Zamkowe w Sandomierzu

Muzeum Zamkowe w Sandomierzu (do 2021 Muzeum Okręgowe w Sandomierzu) – muzeum powstałe w roku 1921 w Sandomierzu, gromadzące i eksponujące głównie zbiory związane z ziemiąsandomierską.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Muzeum Zamkowe w Sandomierzu · Zobacz więcej »

Poroże

Kolekcja poroży Poroże (rosochy, wieniec, tyki) – twardy, kostny twór wyrastający z kości czołowej możdżeni na głowie samców jeleniowatych. Wyjątkiem jest renifer, u którego poroże wyrasta również u samic oraz jelonek błotny, u którego poroże nie występuje. Poroże zrzucane i nakładane jest corocznie. Stanowi ono oręż niezbędny bykowi do obrony i w walce o samice podczas godów. Jest trofeum myśliwskim i cenionym surowcem w zdobnictwie i meblarstwie. Poroże jeleniowatych to wyrostki kości czołowych zbudowane z tkanki kostnej i zupełnie pozbawione substancji rogowej. Poroże składa się z pnia i odchodzących od niego odrostków. Co roku poroże jest zrzucane i odrasta ponownie (jest to proces regeneracji). Tylko dolna część poroża, w postaci guzów na czaszce (możdżenie) stale pokryta jest skórąi nie ulega periodycznemu zrzucaniu. Proces zrzucania poroża jest wynikiem zmian zachodzących w tkankach u podstawy pnia; w tkance kostnej tworząsię jamy, które się wciąż powiększająi w końcu poroże się odłamuje. Rana, która powstała w trakcie zrzucania poroża, szybko zarasta pokrytądelikatnymi włoskami i bogato unaczynionąskórą. Naczynia krwionośne przynosząsubstancje odżywcze i szybko rośnie nowe poroże, całkowicie pokryte skórą, tzw. scypułem. Z początku jest zbudowane z tkanki łącznej, już po trzech miesiącach u jelenia szlachetnego prawie całkowicie kostnieje; pokrywający je scypuł jest jednak jeszcze bogato unaczyniony i łatwo ulega obrażeniom i krwawi. W końcu 4 miesiąca scypuł zaczyna wysychać i jeleń ściera go o krzewy i pnie drzew. Poroże uszkodzone w okresie wzrostu rozwija się nieprawidłowo, często w miejscu zranienia tworzy się nowy odrostek. Na rozwoju poroża odbijająsię wszelkie zaburzenia w czynnościach organów rozrodczych. Pierwsze poroże wyrastające u młodego jelenia jest zwykle nierozwidlone, tworząc tzw. szpice; ich posiadacz nazywany bywa szpicakiem. Gdy ma on już pełne dwa lata, zrzuca poroże, które następnie odrasta, tym razem zaopatrzone zazwyczaj w dwa odrostki. Dawniej sądzono, że co roku wyrasta poroże o większej liczbie odrostków, czyli że po wielkości poroża można dokładnie ocenić wiek jelenia. Tak jednak nie jest, gdyż liczba odrostków tworzących się na porożu zależy od stanu odżywienia osobnika i od jego warunków życia. Jeleń o porożu rozwidlonym z jednym odrostkiem zwie się widłakiem, o porożu z dwoma odrostkami, a więc o trzech końcach – szóstakiem. Po szóstaku idzie ósmak, dziesiątak, dwunastak, itd. Nie zawsze poroże jest symetrycznie zbudowane, często liczba odrostków po obu jego stronach bywa niejednakowa. Myśliwi oceniająjelenie według tej części poroża, która ma większąliczbę odrostków, a więc jeśli z jednej strony jeleń ma 5 odrostków, a z drugiej 4, to nazywa się go dziesiątakiem nieregularnym. U podstawy pnia poroża wytwarzająsię liczne kuliste wyrostki, tworzące tzw. różę. Szpice sąpozbawione róży. Poroże jelenia nosi myśliwskąnazwę wieńca. Niektóre gatunki jeleni mającałe życie poroże z dwóch 'gołych' tyk tzw. szydlarz lub o jednym odrostku, u innych dochodząmaksymalnie do dwóch odrostków. Zazwyczaj liczba odrostków zwiększa się z wiekiem, ulegając w starości redukcji. U bardzo starych osobników poroże może być ograniczone do grubego i długiego pnia z jednym stosunkowo krótkim odrostkiem. Jelenie z takim uwstecznionym porożem sąbardzo niebezpieczne dla innych jeleni. Poroże poszczególnych gatunków jeleniowatych ma bardzo rozmaite kształty. U niektórych gatunków (łoś, daniel) poroże nazywane jest od swojego kształtu łopatami. Samce wykształcające takie poroże nazywane sąw gwarze myśliwskiej łopataczami.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Poroże · Zobacz więcej »

Sandomierz

Widok z Bramy Opatowskiej 1940 Widok z ratusza 1940 Sandomierz (wym.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Sandomierz · Zobacz więcej »

Szachy

Szachy – strategiczna gra planszowa rozgrywana przez dwóch graczy na 64-polowej szachownicy, za pomocązestawu bierek (pionów i figur).

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Szachy · Zobacz więcej »

Szachy od A do Z

Szachy od A do Z – polska dwutomowa encyklopedia o szachach, autorstwa Władysława Litmanowicza oraz Jerzego Giżyckiego.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Szachy od A do Z · Zobacz więcej »

Szachy z Lewis

pion''na dole'': zbliżenie „królowej” Szachy z Lewis – jedna z kilku zachowanych do dnia dzisiejszego kolekcji średniowiecznych bierek szachowych.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Szachy z Lewis · Zobacz więcej »

Władysław Litmanowicz

Władysław Litmanowicz, właśc.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Władysław Litmanowicz · Zobacz więcej »

Zamek w Sandomierzu

Zamek królewski w Sandomierzu – zamek wzniesiony na skarpie wiślanej w Sandomierzu przez Kazimierza III Wielkiego, rozbudowany w XVI w.; od 1986 na zamku mieści się Muzeum Zamkowe w Sandomierzu.

Nowy!!: Szachy sandomierskie i Zamek w Sandomierzu · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Sandomierskie szachy, Szachy z Sandomierza.

TowarzyskiPrzybywający
Hej! Jesteśmy na Facebooku teraz! »