Spis treści
495 kontakty: Adriaen de Vries, Akademia Francuska, Akademizm, Akomodacja (religioznawstwo), Alessandro Algardi, Alessandro Scarlatti, Alfons Maria Liguori, Alonso Cano, Ameryka, Amisze, Anafora (środek stylistyczny), André Le Nôtre, Andrea del Pozzo, Andreas Schlüter, Andrzej Maksymilian Fredro, Anglia, Annibale Carracci, Antoine Coysevox, Antoine Watteau, Antoni van Leeuwenhoek, Antonio Vivaldi, Antoon van Dyck, Apostoł, Arcangelo Corelli, Architektura, Armand Jean Richelieu, Arminianizm, Arnold Geulincx, Ars moriendi, Artemisia Gentileschi, Śląsk, Śląska szkoła poetycka, Astronomia, Athanasius Kircher, Austria, Autor, Azja, Baccio Bandinelli, Baldassare Longhena, Baltasar Gracián, Balthasar Neumann, Balthasar Permoser, Baptyzm, Bartolomé Esteban Murillo, Bartolomeo Rastrelli, Baruch Spinoza, Bawaria, Bazylika św. Piotra na Watykanie, Bazylika w Vierzehnheiligen, Bóg, ... Rozwiń indeks (445 jeszcze) »
- Historia nowożytna
Adriaen de Vries
Merkury i Psyche (1593), Luwr Adriaen de Vries (ur. ok. 1556 w Hadze, zm. 1626 w Pradze) − niderlandzki rzeźbiarz i giser.
Zobaczyć Barok i Adriaen de Vries
Akademia Francuska
Akademia Francuska Akademia Francuska – towarzystwo naukowe założone w 1635 roku w Paryżu.
Zobaczyć Barok i Akademia Francuska
Akademizm
William-Adolphe Bouguereau, ''Narodziny Wenus'', 1879 Akademizm – kierunek w sztuce europejskiej rozwijający się od XVII do XIX wieku, przede wszystkim w malarstwie i rzeźbie.
Zobaczyć Barok i Akademizm
Akomodacja (religioznawstwo)
Akomodacja (z łac. accommodatio - przystosowanie) polega na dostosowaniu obrzędów i tekstów liturgicznych do potrzeb konkretnego zgromadzenia liturgicznego, a także na dostosowaniu formy przepowiadania (działalności misyjnej) do mentalności i kultury danej społeczności.
Zobaczyć Barok i Akomodacja (religioznawstwo)
Alessandro Algardi
Nagrobek Leona XI w Watykanie Alessandro Algardi (ur. 31 lipca 1598 w Bolonii, zm. 10 czerwca 1654 w Rzymie) – włoski rzeźbiarz, przedstawiciel rzymskiego baroku.
Zobaczyć Barok i Alessandro Algardi
Alessandro Scarlatti
Scarlatti w młodości Alessandro Pietro Gaspare Scarlatti (ur. 2 maja 1660 w Palermo, zm. 24 października 1725 w Neapolu) – włoski kompozytor okresu baroku.
Zobaczyć Barok i Alessandro Scarlatti
Alfons Maria Liguori
Bardzie Relikwie św. Alfonsa Liguori w Pagani Alfons Maria Liguori (ur. 27 września 1696 w Marianelli koło Neapolu, zm. 1 sierpnia 1787 w Pagani koło Neapolu) – włoski duchowny katolicki, założyciel redemptorystów, biskup, kaznodzieja, poeta, kompozytor, prawnik, święty Kościoła katolickiego, doktor Kościoła.
Zobaczyć Barok i Alfons Maria Liguori
Alonso Cano
''Chrystus podtrzymywany przez anioła'' (ok. 1645) Cud ze studniąśw. Izydora'' (1646–1648) Alonso Cano (ochrz. 19 lutego 1601 w Grenadzie, zm. 3 września 1667 tamże) – hiszpański rzeźbiarz, malarz, architekt i rysownik okresu baroku, uznawany za jednego z najbardziej wszechstronnych artystów hiszpańskich XVII wieku.
Zobaczyć Barok i Alonso Cano
Ameryka
Ameryka Ameryka – część świata położona na zachodniej półkuli Ziemi, w skład której wchodządwa kontynenty: Ameryka Północna i Ameryka Południowa.
Zobaczyć Barok i Ameryka
Amisze
Amisze – chrześcijańska wspólnota protestancka wywodząca się ze Szwajcarii, konserwatywny odłam anabaptystów.
Zobaczyć Barok i Amisze
Anafora (środek stylistyczny)
Anafora (gr. anaphorá „podniesienie”), także epanafora (gr. epanaphorá) – celowe powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych segmentów wypowiedzi.
Zobaczyć Barok i Anafora (środek stylistyczny)
André Le Nôtre
Vaux-le-Vicomte, parter André Le Nôtre (ur. 12 marca 1613 w Paryżu, zm. 15 września 1700 tamże) – francuski architekt krajobrazu.
Zobaczyć Barok i André Le Nôtre
Andrea del Pozzo
Fresk ''Apoteoza św. Ignacego'', kościół św. Ignacego w Rzymie Andrea del Pozzo lub Andrea Pozzo (ur. 30 listopada 1642 w Trydencie, zm. 31 sierpnia 1709 w Wiedniu) – włoski malarz, architekt barokowy i jezuita.
Zobaczyć Barok i Andrea del Pozzo
Andreas Schlüter
Pałac Krasińskich Arsenał w Berlinie Wielkiego Elektora Zamek w Berlinie Bursztynowa Komnata Andreas Schlüter (ur. 20 maja 1660 prawdopodobnie w Gdańsku lub 20 maja 1664 w Hamburgu, zm. 1714 w PetersburguInne źródła podająjako datę urodzin 13 lipca 1659, patrz) – gdański rzeźbiarz i architekt, przedstawiciel nurtu klasycyzującego w sztuce baroku.
Zobaczyć Barok i Andreas Schlüter
Andrzej Maksymilian Fredro
Andrzej Maksymilian Fredro z Pleszowic herbu Bończa, ps. „Błażej Lipowski” (ur. ok. 1620 w ziemi przemyskiej, zm. 25 kwietnia 1679 w Przemyślu) – kasztelan lwowski od 1654, starosta krośnieński, wojewoda podolski od 1676, senator, poseł, marszałek sejmu zwyczajnego w Warszawie w 1652 roku, sekretarz królewski w 1650 roku, dworzanin królewski w 1652 rokuStefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy.
Zobaczyć Barok i Andrzej Maksymilian Fredro
Anglia
Anglia – kraj stanowiący część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.
Zobaczyć Barok i Anglia
Annibale Carracci
''Sklep rzeźnika'' (1580) ''Jedzący fasolę'' (1580-90) ''Wniebowzięcie Marii'' (1590) ''Wenus, Adonis i Kupido'' (1595) ''Wybór Herkulesa'' (1596) ''Quo vadis, Domine?'' (1601-02) ''Ucieczka do Egiptu'' (1603) ''Pieta'' (ok.
Zobaczyć Barok i Annibale Carracci
Antoine Coysevox
Ludwika XIV w Paryżu Antoine Coysevox (ur. 29 września 1640 w Lyonie, zm. 10 października 1720 w Paryżu) – francuski rzeźbiarz barokowy.
Zobaczyć Barok i Antoine Coysevox
Antoine Watteau
''Nadanie orderu następcy tronu francuskiego'' (ok. 1710), Muzeum Narodowe w Warszawie ''Lekcja miłości'' (1716-17), Nationalmuseum, Sztokholm ''Nadąsana'' (1717), Ermitaż, Sankt Petersburg ''Odjazd na Cyterę'' (1717), Luwr, Paryż ''Pierrot (Gilles)'' (1718-19), Luwr, Paryż Pałac Sanssouci, Poczdam Antoine Watteau, właśc.
Zobaczyć Barok i Antoine Watteau
Antoni van Leeuwenhoek
Antoni van Leeuwenhoek Antoni van Leeuwenhoek (wym.; ur. 24 października 1632 w Delfcie; ochrzczony 4 listopada 1632 jako Thonius Philipszoon; zm. 26 sierpnia 1723 tamże) – holenderski urzędnik miejski, przedsiębiorca i przyrodnik (bez formalnego wykształcenia uniwersyteckiego).
Zobaczyć Barok i Antoni van Leeuwenhoek
Antonio Vivaldi
Antonio Lucio Vivaldi, zwany Il Prete Rosso (pol. „Rudy Ksiądz”) (ur. 4 marca 1678 w Wenecji, zm. 28 lipca 1741 w Wiedniu) – wenecki kompozytor, skrzypek i duchowny rzymskokatolicki.
Zobaczyć Barok i Antonio Vivaldi
Antoon van Dyck
Antoon van Dijk, Anthony van Dyck (wym. nid., ur. 22 marca 1599 w Antwerpii, zm. 9 grudnia 1641 w Londynie) – flamandzki malarz epoki baroku, znany głównie jako autor portretów.
Zobaczyć Barok i Antoon van Dyck
Apostoł
Kroniki norymberskiej) Leonarda da Vinci Apostoł (gr. apostolos – wysłannik) – nazwa używana w Nowym Testamencie najczęściej na określenie najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa powołanych przez niego osobiście i „wysłanych” do głoszenia jego nauk.
Zobaczyć Barok i Apostoł
Arcangelo Corelli
mal. Jan Frans Douven Arcangelo Corelli (ur. 17 lutego 1653 w Fusignano, zm. 8 stycznia 1713 w Rzymie) – włoski kompozytor i skrzypek.
Zobaczyć Barok i Arcangelo Corelli
Architektura
Koloseum w Rzymie Angkor Wat Santa Maria del Fiore we Florencji autorstwa architekta F. Brunelleschiego. Polski pawilon na Wystawie Światowej w Paryżu (1925), Józef Czajkowski Wieża wentylacyjna tunelu pod Moząw Rotterdamie (1937) Dom nad wodospadem (1939), proj. Frank Lloyd Wright Opera w Sydney (1973) Elektrownia Battersea nad Tamizą(1939,1955) Architektura (od „buduję” z gr.
Zobaczyć Barok i Architektura
Armand Jean Richelieu
Armand-Jean du Plessis de Richelieu (fr. wym.; ur. 9 września 1585 w Paryżu, zm. 4 grudnia 1642 tamże) – francuski diuk, kardynał, pierwszy premier Francji w latach 1624–1642.
Zobaczyć Barok i Armand Jean Richelieu
Arminianizm
Arminiusz Arminianizm – pojęcie oznaczające zarówno tendencję teologicznąw kalwinizmie, jak i protestancki ruch religijny, których początek datuje się na przełom XVI i XVII wieku.
Zobaczyć Barok i Arminianizm
Arnold Geulincx
Arnold Geulincx Arnold Geulincx wymowa nazwiska: Chelinks (ur. 31 stycznia 1624 w Antwerpii, zm. w listopadzie 1669 w Lejdzie), flamandzki filozof i logik, profesor na uniwersytecie w Louvain, a następnie w Lejdzie, współtwórca okazjonalizmu.
Zobaczyć Barok i Arnold Geulincx
Ars moriendi
XV w. autor Mistrz E.S. Ars moriendi (łac. sztuka umierania) – motyw umierania w literaturze i sztuce średniowiecznej, częsty temat ikonograficzny.
Zobaczyć Barok i Ars moriendi
Artemisia Gentileschi
''Judyta zabijająca Holofernesa'' Artemisia Gentileschi, właśc.
Zobaczyć Barok i Artemisia Gentileschi
Śląsk
Górny (kolor żółty) Śląsk (ang. Silesia) – kraina historyczna położona w Europie Środkowej, na terenie Polski, Czech i NiemiecJeśli uwzględniać łużyckie powiaty włączone w czasie reformy administracyjnej w 1815 roku do pruskiej prowincji śląskiej.
Zobaczyć Barok i Śląsk
Śląska szkoła poetycka
Śląska szkoła poetycka (niem. Schlesische Dichterschule) – to pochodzące z XIX wieku określenie literacko-historyczne dotyczące grupy śląskich poetów okresu baroku.
Zobaczyć Barok i Śląska szkoła poetycka
Astronomia
kosmicznego teleskopu Hubble’a. Astronomia (gr. astronomía od ástron + nomos, „prawo rządzące gwiazdami”) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał niebieskich (np. gwiazd, planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk) oraz zjawisk, które zachodząpoza Ziemią, jak również tych, które oddziałująw jej atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a sąpochodzenia pozaplanetarnego (np.
Zobaczyć Barok i Astronomia
Athanasius Kircher
Athanasius Kircher (ur. 2 maja 1602 w Geisa, zm. 27 listopada 1680 w Rzymie) – niemiecki teolog i jezuita, wynalazca i konstruktor, znawca języków orientalnych, badacz hieroglifów egipskich, medyk i teoretyk muzyki.
Zobaczyć Barok i Athanasius Kircher
Austria
Austria (niem. Österreich,.
Zobaczyć Barok i Austria
Autor
Autor, twórca (- sprawca, twórca) – osoba, która tworzyła lub współtworzyła dzieło (utwór w rozumieniu prawa autorskiego).
Zobaczyć Barok i Autor
Azja
Azja (gr. Asía, łac. Asia) – w zależności od podejścia: największy kontynent na Ziemi lub część świata, która razem z Europątworzy największy kontynent, Eurazję.
Zobaczyć Barok i Azja
Baccio Bandinelli
Herkules i Kakus Baccio Bandinelli właśc.
Zobaczyć Barok i Baccio Bandinelli
Baldassare Longhena
Wenecji Wieża kościoła Santa Maria del Soccorso w Rovigo Baldassare Longhena (ur. 1598 w Wenecji, zm. 18 lutego 1682 tamże) – architekt weneckiego baroku, uczeń Vincenzo Scamozziego.
Zobaczyć Barok i Baldassare Longhena
Baltasar Gracián
Baltasar Gracián y Morales (ur. 8 stycznia 1601 w Belmonte de Gracián, zm. 6 grudnia 1658 w Tarrazonie) – hiszpański prozaik i moralista, ksiądz jezuita.
Zobaczyć Barok i Baltasar Gracián
Balthasar Neumann
Rzeźba przedstawiająca Balthasara Neumanna B. Neumann: rezydencja w Würzburgu B. Neumann: bazylika Czternastu Świętych Wspomożycieli (niem. ''Vierzehnheiligen'') koło Bad Staffelstein B. Neumann: kościół opactwa w Neresheim Znaczek pocztowy z 1961 r. z portretem Balthasara Neumanna Johann Balthasar Neumann (ur.
Zobaczyć Barok i Balthasar Neumann
Balthasar Permoser
Balthasar Permoser (ur. 13 sierpnia 1651 w Kammer bei Waging, obecnie część Traunstein; 20 lutego 1732 w Dreźnie) – niemiecki rzeźbiarz okresu baroku i wczesnego rokoko.
Zobaczyć Barok i Balthasar Permoser
Baptyzm
Baptyzm (z gr. baptídzein „zanurzać; chrzcić” od báptein „zanurzać”) – nurt chrześcijaństwa należący do protestantyzmu, akcentujący indywidualizm w relacji do Boga, nadrzędnąrolę Pisma Świętego jako autorytetu w sprawach wiary i życia chrześcijanina oraz ograniczający praktykę chrztu do osób świadomych tego aktuE.A.
Zobaczyć Barok i Baptyzm
Bartolomé Esteban Murillo
Pomnik Murilla w Madrycie Bartolomé Esteban Pérez Murillo (ur. 31 grudnia 1617 w Sewilli, zm. 3 kwietnia 1682 tamże) – hiszpański malarz barokowy.
Zobaczyć Barok i Bartolomé Esteban Murillo
Bartolomeo Rastrelli
Francesco Bartolomeo Rastrelli (ros. Франческо Бартоломео Растрелли; ur. 1700 w Paryżu, zm. 1771 w Petersburgu) – architekt barokowy pochodzenia włoskiego, tworzący w stylu rosyjskiego baroku na terenie Rosji carskiej, zaprojektował m.in.
Zobaczyć Barok i Bartolomeo Rastrelli
Baruch Spinoza
łac. ''Terra hic Benedicti de Spinoza in Ecclesia Nova olim sepulti ossa tegit'' Baruch Spinoza, Benedictus Despinoza, Benedictus d’Espinoza (ur. 24 listopada 1632 w Amsterdamie, zm. 21 lutego 1677 w Hadze) – filozof niderlandzki pochodzenia portugalsko-żydowskiego, konkretniej sefardyjskiego; z zawodu rzemieślnik optyczny.
Zobaczyć Barok i Baruch Spinoza
Bawaria
Bawaria, Wolny Kraj Bawaria, Wolne Państwo Bawaria (niem. Bayern, Freistaat Bayern) – największy pod względem powierzchni i najlepiej rozwinięty gospodarczo kraj związkowy Niemiec.
Zobaczyć Barok i Bawaria
Bazylika św. Piotra na Watykanie
Bazylika Świętego Piotra w Watykanie – rzymskokatolicka bazylika na Wzgórzu Watykańskim, zbudowana w latach 1506–1626, na miejscu starszej bazyliki wczesnochrześcijańskiej, fundacji cesarza Konstantyna Wielkiego, jedna z czterech bazylik większych Rzymu oraz jedna z wielu bazylik papieskich (dawniej patriarchalnych), sanktuarium, jeden z najważniejszych ośrodków pielgrzymkowych.
Zobaczyć Barok i Bazylika św. Piotra na Watykanie
Bazylika w Vierzehnheiligen
Bazylika w Vierzehnheiligen lub kościół pielgrzymkowy Czternastu Świętych Wspomożycieli – barokowo-rokokowy kościół w Niemczech.
Zobaczyć Barok i Bazylika w Vierzehnheiligen
Bóg
Bóg stwarzający świat'', Muzeum Brytyjskie tetragram JHWH nad obrazem Jezusa Kopia obok Wawelu. Kraków Kaligrafia słowa Allah antyczny Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie (jednej bądź wielu) uznaje większość religii.
Zobaczyć Barok i Bóg
Belweder w Wiedniu
Belweder w Wiedniu – barokowy pałac księcia Eugeniusza Sabaudzkiego, zlokalizowany w Wiedniu, w Austrii.
Zobaczyć Barok i Belweder w Wiedniu
Benedetto Croce
Benedetto Croce (ur. 25 lutego 1866 w Pescasseroli, zm. 20 listopada 1952 w Neapolu) – włoski filozof, krytyk literacki, liberalny publicysta i polityk, obok Giovanniego Gentile przedstawiciel włoskiego idealizmu XX w. oraz jeden z czołowych estetyków tego okresu.
Zobaczyć Barok i Benedetto Croce
Benvenuto Cellini
''Perseusz z głowąMeduzy'', Loggia dei Lanzi, Florencja Solniczka Benvenuto Cellini (ur. 3 listopada 1500 we Florencji, zm. 13 lutego 1571 tamże) – rzeźbiarz, złotnik, pisarz i medalier florencki, manierysta.
Zobaczyć Barok i Benvenuto Cellini
Bezwładność
280x280px Bezwładność (inercja) – właściwość wszystkich ciał materialnych o masie spoczynkowej większej od zera, polegająca na tym, że w inercjalnym układzie odniesienia, jeśli na ciało nie działa siła lub działające siły równoważąsię, to porusza się ono ruchem jednostajnym lub pozostaje w spoczynku.
Zobaczyć Barok i Bezwładność
Biologia
ewolucji opartym o dobór naturalny. Biologia (z gr. βίος, bios – życie; λόγος, logos – słowo, nauka) – nauka przyrodnicza badająca życie.
Zobaczyć Barok i Biologia
Bitwa pod Lepanto (1571)
Bitwa pod Lepanto – bitwa morska stoczona 7 października 1571 na południowy zachód od Lepanto (obecnie Nafpaktos w Grecji) pomiędzy Imperium Osmańskim a LigąŚwiętą, zakończona zwycięstwem chrześcijan.
Zobaczyć Barok i Bitwa pod Lepanto (1571)
Bitwa pod Wiedniem
Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana OdsiecząWiedeńskąlub rzadziej WiktoriąWiedeńską) – bitwa stoczona 12 września 1683 pod Wiedniem między wojskami polsko-cesarskimi pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego a armiąImperium Osmańskiego pod wodząwezyra Kara Mustafy.
Zobaczyć Barok i Bitwa pod Wiedniem
Blaise Pascal
Pascalin na wystawie w paryskim Musée des Arts et Métiers Blaise Pascal, wym.
Zobaczyć Barok i Blaise Pascal
Bracia Asam
Bracia Asam, Cosmas Damian (1686–1739) i Egid Quirin (1692–1750) – niemieccy architekci i dekoratorzy przełomu baroku i rokoka.
Zobaczyć Barok i Bracia Asam
Brązy
Dawne brązy santim z 1939 r. wybita z brązu Brązy – stopy miedzi z cynąlub innymi metalamiNazwa brąz bez dalszych określeń oznacza stop miedzi i cyny.
Zobaczyć Barok i Brązy
Caravaggio
Michelangelo Merisi da Caravaggio (ur. 29 września 1571 w Mediolanie, zm. 18 lipca 1610 w Porto Ercole koło Monte Argentario) – włoski malarz działający w latach 1593–1610 w Rzymie, Neapolu, na Malcie i Sycylii.
Zobaczyć Barok i Caravaggio
Carlo Maderno
Carlo Maderno, także Carlo Maderna (ur. 1556 w Capolago koło Mendrisio (Szwajcaria), zm. 30 stycznia 1629 w Rzymie) – architekt tesyński, główny projektant i wykonawca fasady bazyliki św. Piotra w Rzymie.
Zobaczyć Barok i Carlo Maderno
Carlo Rainaldi
Carlo Rainaldi (ur. 4 maja 1611 w Rzymie, zm. 8 lutego 1691 tamże) – architekt włoski, przedstawiciel baroku rzymskiego.
Zobaczyć Barok i Carlo Rainaldi
Cathedra Petri
thumb Cathedra Petri (łac. Tron Piotrowy) – ołtarz główny w bazylice watykańskiej.
Zobaczyć Barok i Cathedra Petri
Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie)
Maksymiliana II Cesarz rzymski – termin używany przez historyków na określenie średniowiecznego władcy, który otrzymał tytuł cesarza rzymskiego od papieża.
Zobaczyć Barok i Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie)
Charles Le Brun
''Kanclerz Séguier na koniu'' (ok. 1670), Luwr Paryż ''Portret Nicolasa Le Bruna'' (ok. 1635), Rezidenzgalerie Salzburg ''Wniebowzięcie NMP'' (lata 70. XVII w.), Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie Charles Le Brun (Lebrun) (ochrz.
Zobaczyć Barok i Charles Le Brun
Charles Perrault
Charles Perrault (ur. 12 stycznia 1628 w Paryżu, zm. 16 maja 1703 tamże) – francuski pisarz i urzędnik, uczestnik sporu starożytników z nowożytnikami (Querelle des Anciens et des Modernes).
Zobaczyć Barok i Charles Perrault
Charles Rollin
Charles Rollin Charles Rollin (ur. 30 stycznia 1661 w Paryżu, zm. 13 września 1741 tamże) – francuski historyk i pedagog.
Zobaczyć Barok i Charles Rollin
Chemia
Roztwory substancji w butelkach laboratoryjnych, w tym woda amoniakalna i kwas azotowy, podświetlone na różne kolory Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi.
Zobaczyć Barok i Chemia
Chiaroscuro
Caravaggio, ''Wieczerza w Emaus'' Drzeworyt chiaroscuro (Antonio da Trenta, ''Sybilla Tyburtyńska i August'' – na podst. rysunku Parmigianina) Chiaroscuro (wł. chiaro – "jasny" i scuro – "ciemny") – termin stosowany czasem wymiennie ze "światłocieniem", ale kładący bardziej nacisk na różnice w natężeniu światła, podczas gdy "światłocień" oznacza ogólny rozkład świateł i cieni w dziele (malarskim, graficznym, rysunkowym), dzięki którym uzyskuje się wrażenie trójwymiarowości.
Zobaczyć Barok i Chiaroscuro
Chiny
Dynastii Qing. Chiny – region historyczno-kulturowy w Azji, będący jednąz najstarszych cywilizacji na świecie.
Zobaczyć Barok i Chiny
Chorwacja
Chorwacja, Republika Chorwacji – państwo leżące na pograniczu Europy Środkowej i Europy Południowej, nad Morzem Adriatyckim i graniczące od południa z Bośniąi Hercegowinąoraz Czarnogórą, od wschodu z Serbiąoraz Węgrami i Słoweniąod północy.
Zobaczyć Barok i Chorwacja
Christiaan Huygens
Christiaan Huygens (ur. 14 kwietnia 1629 w Hadze, zm. 8 lipca 1695 tamże) – holenderski uczony: matematyk, fizyk teoretyczny i doświadczalny, astronom oraz inżynier-wynalazca.
Zobaczyć Barok i Christiaan Huygens
Christopher Wren
Christopher Wren (ur. 20 października 1632 w East Knoyle, zm. 25 lutego 1723 w Hampton Court) – angielski architekt i uczony.
Zobaczyć Barok i Christopher Wren
Chrześcijaństwo
Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.
Zobaczyć Barok i Chrześcijaństwo
Churrigueryzm
Fasada katedry w Santiago de Compostela Churrigueryzm – specyficzna, hiszpańska odmiana baroku, charakteryzująca się przerostem elementów ornamentowych i niezwykłąobfitościąrzeźbiarskich detali występująca w Hiszpanii i Meksyku.
Zobaczyć Barok i Churrigueryzm
Claude Lorrain
''Port morski z willąmedycejską'' (1637) ''Krajobraz z Apollem i Merkurym'' (1645) ''Port morski z zaokrętowaniem królowej Saby'' (1648) ''Port morski o wschodzie słońca'' (1674) Claude Lorrain, właśc.
Zobaczyć Barok i Claude Lorrain
Claudio Monteverdi
Claudio Giovanni Crettinnieo Antonio Monteverdi (ur. 15 maja 1567 w Cremonie, zm. 29 listopada 1643 w Wenecji) – włoski kompozytor, wiolista (grał na violi da braccio), śpiewak i ksiądz katolicki.
Zobaczyć Barok i Claudio Monteverdi
Cogito ergo sum
''Cogito ergo sum'' jest jednym z najsłynniejszych cytatów filozoficznych. Tutaj na pomniku Kartezjusza w Tours (Francja). Cogito ergo sum – łacińskie zdanie będące konkluzjąwywodu, w którym René Descartes (Kartezjusz) poszukuje niepowątpiewalnych podstaw wiedzy.
Zobaczyć Barok i Cogito ergo sum
Concerto grosso
Concerto grosso (konˈtʃɛrto ˈɡrɔsso; l.m. concerti grossi; z języka wł. duży koncert) – typ instrumentalnego koncertu barokowego, charakteryzujący się współzawodniczeniem partii grupy instrumentów solowych (concertino) z partiącałej orkiestry (tutti).
Zobaczyć Barok i Concerto grosso
Czechy
Czechy, Republika Czeska – unitarne państwo śródlądowe w Europie Środkowej.
Zobaczyć Barok i Czechy
Diego Velázquez
Diego Rodríguez de Silva y Velázquez (ochrzczony 6 czerwca 1599 w Sewilli, zm. 6 sierpnia 1660 w Madrycie) – hiszpański malarz, przedstawiciel baroku, portrecista, nadworny malarz króla Filipa IV.
Zobaczyć Barok i Diego Velázquez
Doświadczenie
Azji raczej przez ''doświadczenie'' niż przez uczenie się na pamięć. Doświadczenie – powszechne pojęcie składające się z wiedzy lub umiejętności w obserwacjach pewnych rzeczy, wydarzeń, uzyskanych poprzez zaangażowanie w ujawnienie tych rzeczy lub wydarzeń.
Zobaczyć Barok i Doświadczenie
Domenichino
''Ostatnia Komunia św. Hieronima'' (1614) ''Św. Cecylia'' (1617) ''Męczeństwo św. Piotra Męczennika'' (1619-21) ''Św. Jan Ewangelista'' (1621-29) Domenichino, właśc.
Zobaczyć Barok i Domenichino
Domenico Fontana
Bazylika św. Jana na Lateranie Domenico Fontana (ur. 1543 w Melide nad jeziorem Lugano (Szwajcaria), zm. 1607 w Neapolu) – tesyński architekt tworzący w okresie późnego renesansu.
Zobaczyć Barok i Domenico Fontana
Domenico Scarlatti
Domenico Giuseppe Scarlatti (ur. 26 października 1685 w Neapolu, zm. 23 lipca 1757 w Madrycie) – kompozytor włoski okresu baroku.
Zobaczyć Barok i Domenico Scarlatti
Domenico Trezzini
Domenico Trezzini (ur. około 1670, zm. 19 lutego 1734 w Petersburgu) – architekt rosyjskiego baroku, z pochodzenia szwajcar włoskojęzyczny.
Zobaczyć Barok i Domenico Trezzini
Dominikus Zimmermann
Dominikus Zimmermann (ur. 30 czerwca 1685 w Gaispoint koło Wessobrunn; zm. 16 listopada 1766 w Wies koło Steingaden) – bawarski architekt i sztukator, jeden z najznamienitszych przedstawicieli rokoko w Niemczech.
Zobaczyć Barok i Dominikus Zimmermann
Don Kichot (powieść)
Don Kichot (pełny tytuł hiszp. El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha) – powieść Miguela de Cervantesa.
Zobaczyć Barok i Don Kichot (powieść)
Drewno (technika)
Drewno – surowiec drzewny otrzymywany ze ściętych drzew i formowany przez obróbkę w różnego rodzaju sortymenty.
Zobaczyć Barok i Drewno (technika)
Duch (filozofia)
Pojęcia ducha oraz duszy wywodząsię z tradycji religijnych, które przekazująinformacje o objawiających się niematerialnych rozumnych istotach, czyli duchach – Bogu lub bogach, aniołach, demonach, duchach osób zmarłych etc.
Zobaczyć Barok i Duch (filozofia)
Duchowieństwo
Duchowieństwo Oscara Romero (2018) Grupa belgijskich biskupów katolickich (2007) Duchowieństwo, inaczej kler (z) – ogół duchownych danego Kościoła lub wspólnoty religijnej.
Zobaczyć Barok i Duchowieństwo
Dydona i Eneasz
Dydona i Eneasz – opera w trzech aktach do libretta Nahuma Tate'a skomponowana przez Henry’ego Purcella.
Zobaczyć Barok i Dydona i Eneasz
Edmond Halley
Popiersie Halleya (Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich) Edmond Halley (imię zapisywane także jako Edmund; ur. w Haggerston, Shoreditch koło Londynu, zm. w Greenwich) – angielski astronom i matematyk.
Zobaczyć Barok i Edmond Halley
Edukacja
Obraz przedstawiający lekcję w szkole. Przykład edukacji formalnej. Edukacja – ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży, stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych.
Zobaczyć Barok i Edukacja
Ekwiprobabilizm
Ekwiprobabilizm (z łac. aequus – równy i probabilis – prawdopodobny) – system etyczny stwierdzający, że przy stosowaniu zasad moralnych w konkretnych sytuacjach należy wybierać możliwość bardziej albo przynajmniej równie prawdopodobną, co przeciwna.
Zobaczyć Barok i Ekwiprobabilizm
Elipsa
stożka płaszczyzną. Elipsa (gr. ἔλλειψις, elleipsis – „brak, opuszczenie, pominięcie”, zob. geneza) – przypadek ograniczonej krzywej stożkowej, czyli krzywej będącej częściąwspólnąpowierzchni stożkowej oraz przecinającej jąpłaszczyzny.
Zobaczyć Barok i Elipsa
Empiryzm
Empiryzm (od empeiría – „doświadczenie”) – kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem ludzkiego poznania sąwyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, natomiast wszelkie idee, teorie itp.
Zobaczyć Barok i Empiryzm
Entre cour et jardin
Pałac wersalski – przykład pałacu ''entre cour et jardin'' (obraz Pierre'a Patela, XVII wiek) Wersal – schematyczny plan założenia, stan na rok 1789 Entre cour et jardin (fr. między dziedzińcem a ogrodem) – typ pałacu barokowego, wykształconego we Francji w XVII wieku.
Zobaczyć Barok i Entre cour et jardin
Epos
Homer, autor Iliady i Odysei, pionier eposu. Epos (gr. έπος, epos „słowo”), także: ‘epopeja’, ‘poemat heroiczny’, czasem również ‘poemat epicki’ – jeden z głównych i najstarszych gatunków epiki.
Zobaczyć Barok i Epos
Eschatologia chrześcijańska
Albrecht Dürer – ''Czterej jeźdźcy Apokalipsy'' Eschatologia chrześcijańska (z greckiego έσχατος /eschatos/ – „ostatni” + λόγος /logos/ – „słowo”) – doktryna religijna dotycząca końca istnienia kosmosu i człowieka, a także dział teologii chrześcijańskiej traktujący o tzw.
Zobaczyć Barok i Eschatologia chrześcijańska
Etyka
Etyka (z, ēthos – stałe miejsce zamieszkania, obyczaj, zwyczaj) – dział filozofii dotyczący powinności moralnej: moralnego dobra lub zła.
Zobaczyć Barok i Etyka
Europa
Europa Mapa polityczna Europy Europa – część świata leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.
Zobaczyć Barok i Europa
Fasada
Lądku-Zdroju kościoła Wizytek w Warszawie modernizmu, zbudowane z marmuru i diorytu Fasada – główna, efektowna elewacja budynku, o szczególnie dużej dekoracyjności, często monumentalna, spełniająca funkcje reprezentacyjne wobec całego gmachu, a przez to wyróżniająca się spośród pozostałych elewacji.
Zobaczyć Barok i Fasada
Ferdinand Maximilian Brokoff
Ferdinand Maximilian Brokoff (ur. 12 września 1688 w Červeným Hrádku koło Chomutova, zm. 8 marca 1731 w Pradze) – czeski rzeźbiarz barokowy; syn rzeźbiarza Jana Brokoffa.
Zobaczyć Barok i Ferdinand Maximilian Brokoff
Filip II Habsburg
Filip II (ur. 21 maja 1527 w Valladolid, zm. 13 września 1598 w Eskurialu) – król Neapolu i Sycylii w latach 1554–1598, władca Niderlandów w latach 1555–1598, król Hiszpanii w latach 1556–1598 i Portugalii w latach 1580–1598 jako Filip I, z dynastii Habsburgów.
Zobaczyć Barok i Filip II Habsburg
Filipiny
Filipiny, oficjalnie Republika Filipin (fil. Pilipinas, Republika ng Pilipinas) – państwo wyspiarskie w Azji Południowo-Wschodniej, położone na Archipelagu Filipińskim na Oceanie Spokojnym.
Zobaczyć Barok i Filipiny
Filippo Juvara
Opactwo Superga koło Turynu Pałac Madama Madrycie projekt Filippo Juvary Filippo Juvara (Filippo Juvarra) (ur. 7 marca 1676Encyklopedia. T. 7, Indoc-Karpi /. Adres wyd Kraków: Mediasat Poland, w Messynie, zm. 11 stycznia 1736 w Madrycie – włoski architekt i rzeźbiarz.
Zobaczyć Barok i Filippo Juvara
Filozofia
Herrada z Landsbergu, ''Hortus deliciarum'', ''Philosophia et septem artes liberales'' Rembrandt, ''Medytujący filozof'', 1632 Auguste Rodin, ''Myśliciel'', 1902 Filozofia (od: – „miły, ukochany” i – „mądrość”, tłumaczone jako „umiłowanie mądrości”) – różnie definiowany element kultury umysłowej.
Zobaczyć Barok i Filozofia
Fizyka
400px Krakowie Fizyka (z, physis – „natura”) – podstawowa nauka przyrodnicza badająca najbardziej fundamentalne i uniwersalne właściwości materii i energii, ich przemiany oraz oddziaływania między nimi.
Zobaczyć Barok i Fizyka
Flandria (region)
Regionu Flamandzkiego Holenderska część Flandrii Hrabstwo Flandrii w 1477 Flandria (niderl. Vlaanderen, fr. Flandre) – kraina historyczno-geograficzna położona na terenach Belgii, Francji i Holandii wzdłuż wybrzeża Morza Północnego.
Zobaczyć Barok i Flandria (region)
François Couperin Le Grand
François Couperin zw.
Zobaczyć Barok i François Couperin Le Grand
François de La Rochefoucauld (pisarz)
François de La Rochefoucauld, Franciszek VI książę de la Rochefoucauld (ur. 15 września 1613 w Paryżu, zm. 17 marca 1680 tamże) – francuski pisarz, pamiętnikarz i filozof.
Zobaczyć Barok i François de La Rochefoucauld (pisarz)
François Duquesnoy
François Duquesnoy lub Du Quesnoy, zwany Il Fiammingo (ochrz. 12 stycznia 1597 w Brukseli, zm. 19 lipca 1643 w Livorno) – flamandzki rzeźbiarz.
Zobaczyć Barok i François Duquesnoy
François Fénelon
François de Salignac de la Mothe, znany jako François Fénelon (ur. 6 sierpnia 1651, zm. 7 stycznia 1715) – francuski arcybiskup, teolog, pisarz i pedagog.
Zobaczyć Barok i François Fénelon
François Girardon
Popiersie Nicolasa Boileau, Luwr François Girardon (ur. 10 marca 1628 w Troyes, zm. 1 września 1715 w Paryżu) – rzeźbiarz francuski, czołowy reprezentant barokowego klasycyzmu we Francji i sztuki dworskiej czasów Ludwika XIV.
Zobaczyć Barok i François Girardon
François Mansart
François Mansart (ur. 23 stycznia 1598 w Paryżu, zm. 23 września 1666, tamże) – architekt francuskiego baroku.
Zobaczyć Barok i François Mansart
Francesco Borromini
San Carlo alle Quattro Fontane Francesco Borromini, właśc.
Zobaczyć Barok i Francesco Borromini
Francesco Petrarca
Francesco Petrarca (ur. 20 lipca 1304 w Arezzo, zm. 19 lipca 1374 w Arquà) – jeden z pierwszych poetów pochodzący z Italii.
Zobaczyć Barok i Francesco Petrarca
Francis Bacon (filozof)
Francis Bacon, 1.
Zobaczyć Barok i Francis Bacon (filozof)
Francisco de Zurbarán
Francisco de Zurbarán (ur. 1598 w Fuente de Cantos w Estremadurze, ochrzczony 7 listopada tego roku; zm. 27 sierpnia 1664 w Madrycie) – hiszpański malarz epoki baroku, przedstawiciel caravaggionizmu oraz szkoły sewilskiej w malarstwie hiszpańskim.
Zobaczyć Barok i Francisco de Zurbarán
Franciszek Ksawery
Zamek Javier Wizja św. Franciszka Ksawerego Św. Franciszek nawraca pogan Pomnik św. Franciszka Ksawerego w Kagoshimie. Niżej stojąjego uczniowie: Bernardo z Kagoshimy i Anjirō ''Śmierć świętego Franciszka Ksawerego'', Francisco Goya, 1771–1774 Mapa podróży Franciszka Ksawerego Franciszek Ksawery, właśc.
Zobaczyć Barok i Franciszek Ksawery
Franciszek Salezy
Franciszek Salezy, właściwie François de Sales (ur. 21 sierpnia 1567 w Thorens-Glières, zm. 28 grudnia 1622 w Lyonie) – sabaudzki doktor Kościoła, święty Kościoła katolickiego, biskup Genewy, założyciel zakonu wizytek, autor dzieła Filotea. Wprowadzenie do życia pobożnego.
Zobaczyć Barok i Franciszek Salezy
Franciszek Suárez
''Summae theologiae. De Deo uno et trino'', I, 1607 ''Commentariorum ac disputationum in tertiam partem divi Thomae'' (1590). Franciszek Suárez SJ (ur. 5 stycznia 1548 w Grenadzie, zm. 25 września 1617 w Lizbonie lub Coimbrze) – hiszpański filozof neoscholastyczny.
Zobaczyć Barok i Franciszek Suárez
Francja
Francja (IPA), Republika Francuska – państwo, którego część metropolitalna znajduje się w Europie Zachodniej oraz częściowo w Europie Południowej (Oksytania, Korsyka), posiadające także zamorskie terytoria na innych kontynentach.
Zobaczyć Barok i Francja
Francuska Akademia Nauk
Colbert przedstawia Ludwikowi XIV członków Królewskiej Akademii Nauk w 1667 Francuska Akademia Nauk – korporacja uczonych założona w roku 1666 przez Ludwika XIV.
Zobaczyć Barok i Francuska Akademia Nauk
Frans Hals
''Śmiejący się kawaler'' (1624) ''Malle Babbe'' (detal), (1633-35) ''Błazen grający na lutni'' (ok. 1623) ''Cyganka'' (1628-30) ''Portret regentek domu staruszek w Haarlemie'' (1664) ''Portret regentów domu starców w Haarlemie'' (1664) Frans Hals (ur.
Zobaczyć Barok i Frans Hals
Gabriel Fahrenheit
Daniel Gabriel Fahrenheit (ur. 24 maja 1686 w Gdańsku, zm. 16 września 1736 w Hadze) – niemieckojęzyczny fizyk i inżynier, holenderskiego pochodzenia, pochodzący z polskiego Gdańska, zawodowo związany głównie z Niderlandami.
Zobaczyć Barok i Gabriel Fahrenheit
Galileusz
Galileusz, właśc.
Zobaczyć Barok i Galileusz
Gallikanizm
Portret Jacques'a-Bénigne'a Bossueta. Gallikanizm – ruch polityczno-religijny we Francji, zmierzający do uniezależnienia Kościoła francuskiego od władzy papieskiej, ograniczenia uprawnień papieża na rzecz powiększenia władzy króla.
Zobaczyć Barok i Gallikanizm
Gdańsk
Gdańsk – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce w województwie pomorskim, położone nad Morzem Bałtyckim u ujścia Motławy do Wisły nad ZatokąGdańską, największe pod względem powierzchni miasto w kraju.
Zobaczyć Barok i Gdańsk
Georg Friedrich Händel
Georg Friedrich Händel (ang. George Frideric Handel lub George Frederick Handel; pol. Jerzy Fryderyk Händel, ur. 23 lutego 1685 w Halle, zm. 14 kwietnia 1759 w Londynie) – niemiecki kompozytor późnego baroku, który dokonał syntezy barokowych osiągnięć muzycznych, zwłaszcza niemieckich, włoskich i angielskich.
Zobaczyć Barok i Georg Friedrich Händel
Georg Philipp Telemann
Georg Philipp Telemann (ur. w Magdeburgu, zm. 25 czerwca 1767 w Hamburgu) – niemiecki kompozytor okresu baroku.
Zobaczyć Barok i Georg Philipp Telemann
Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff
Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff (ur. 17 lutego 1699 we wsi Kukadło koło Krosna Odrzańskiego, zm. 16 września 1753 w Berlinie) – architekt i malarz niemiecki.
Zobaczyć Barok i Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff
George Herbert (poeta)
George Herbert (ur. 3 kwietnia 1593 w Montgomery, zm. 1 marca 1633 w Bemerton) – angielski poeta epoki baroku, mówca i duchowny anglikański.
Zobaczyć Barok i George Herbert (poeta)
Giacomo Carissimi
Giacomo Carissimi (ochrzczony 18 kwietnia 1605 w Marino, zm. 12 stycznia 1674 w Rzymie) – włoski kompozytor, śpiewak, organista i kapelmistrz; ksiądz katolicki.
Zobaczyć Barok i Giacomo Carissimi
Giacomo della Porta
Fasada kościoła Il Gesù w Rzymie Giacomo della Porta (ur. w 1540 w Porlezzy, zm. 3 września 1602 w Rzymie) – włoski architekt i rzeźbiarz barokowy.
Zobaczyć Barok i Giacomo della Porta
Giambattista Marino
Giambattista Marino, także Marini (ur. 18 października 1569 w Neapolu, zm. 25 marca 1625 tamże) – włoski poeta, główny przedstawiciel literatury włoskiego baroku.
Zobaczyć Barok i Giambattista Marino
Giambologna
Giambologna, Giovanni da Bologna, właśc.
Zobaczyć Barok i Giambologna
Giovanni Battista Pergolesi
Tablica na miejscu urodzenia kompozytora Okładka opery "La Serva Padrona" Okładka opery "Il prigionier superbo" Okładka opery "Salustia" Autograf dzieła "Stabat Mater" Pomnik Pergolesiego w Jesi Giovanni Battista Pergolesi, właściwie Giovanni Battista Draghi (ur.
Zobaczyć Barok i Giovanni Battista Pergolesi
Giovanni Battista Piazzetta
''Mały żebrak'' (1725-30) ''Wniebowzięcie Marii '' (1735) ''Rebeka u studni'' (ok. 1740) Giovanni Battista Piazzetta (Giambattista Piazzetta) (ur. 13 lutego 1682 w Wenecji, zm. 29 kwietnia 1754 tamże) – włoski malarz, grafik i rytownik, przedstawiciel weneckiego malarstwa rokokowego.
Zobaczyć Barok i Giovanni Battista Piazzetta
Giovanni Battista Tiepolo
Giovanni Battista Tiepolo lub Giambattista Tiepolo (ur. 5 marca 1696 w Wenecji, zm. 27 marca 1770 w Madrycie) – włoski malarz, freskant, rysownik, grafik i rytownik okresu rokoka, ostatni z wielkich mistrzów weneckiego malarstwa dekoracyjnego.
Zobaczyć Barok i Giovanni Battista Tiepolo
Giovanni Francesco Barbieri
''Pejzaż w blasku księżyca'' (1616), Nationalmuseum, Sztokholm ''Zuzanna i starcy'' (1617), Prado, Madryt ''Pasterze arkadyjscy – "Et in Arcadia ego"'' (1618), Galleria Nazionale d'Arte Antica, Rzym ''Św. Franciszek słuchający muzyki anielskiej'' (1620), Muzeum Narodowe w Warszawie ''Pojmanie Chrystusa'' (1621), Fitzwilliam Museum, Cambridge ''Aurora'' (1621–23) ''Bóg Ojciec'' (1635–1640), Muzeum Narodowe w Warszawie ''Opłakiwanie'' (1640) ''Alegoria malarstwa'', II poł.
Zobaczyć Barok i Giovanni Francesco Barbieri
Giovanni Lorenzo Bernini
Giovanni Lorenzo Bernini zw.
Zobaczyć Barok i Giovanni Lorenzo Bernini
Gongoryzm
Gongoryzm (kultyzm) – kierunek w barokowej poezji hiszpańskiej XVII wieku.
Zobaczyć Barok i Gongoryzm
Gorzkie żale
Bernarda Belotta (Canaletta) Gorzkie Żale – nabożeństwo pasyjne w Kościele katolickim, mające najczęściej formę nabożeństwa eucharystycznego, odprawianego w okresie wielkiego postu, szczególnie w niedziele, ale również – zależnie od lokalnych zwyczajów – w inne dni (np.
Zobaczyć Barok i Gorzkie żale
Gottfried Wilhelm Leibniz
Gottfried Wilhelm Leibniz, znany także pod nazwiskiem Leibnitz (ur. w Lipsku, zm. 14 listopada 1716 w Hanowerze) – niemiecki polihistor: prawnik, dyplomata, historyk i bibliotekarz, zajmujący się też filozofią, matematyką, fizykąteoretycznąi inżynieriąmechaniczną; doktor prawa i filozofii, przez większość kariery zatrudniony na dworze Księstwa Hanoweru.
Zobaczyć Barok i Gottfried Wilhelm Leibniz
Gregorio Fernández
Gregorio Fernández (ur. 1576 w Sarrii; zm. 1636 w Valladolid) – rzeźbiarz hiszpański epoki baroku.
Zobaczyć Barok i Gregorio Fernández
Grzegorz XIII
Grzegorz XIII (łac. Gregorius XIII, właśc. Ugo Boncompagni; ur. 1 lub 7 stycznia 1502 w Bolonii, zm. 10 kwietnia 1585 w Rzymie) – papież w okresie od 13 maja 1572 do 10 kwietnia 1585.
Zobaczyć Barok i Grzegorz XIII
Guarino Guarini
Palazzo Carignano w Turynie. Mesynie Camillo-Guarino Guarini, (ur. 7 stycznia 1624 w Modenie, zm. 6 marca 1683 w Mediolanie) – włoski architekt, przedstawiciel dojrzałego baroku.
Zobaczyć Barok i Guarino Guarini
Guido Reni
''Dawid z głowąGoliata'' (1601-5) Luwr, Paryż Św. Cecylia'' (1606) Norton Simon Museum, Pasadena ''Pokłon pasterzy'' (1630-32) Museo nazionale di San Martino, Neapol ''Portret kardynała Spady'' (ok. 1631) Galeria Borghese, Rzym ''Madonna Tronująca ze świętymi'' (1631-32) Pinacoteca Nazionale, Bolonia ''Portret matki artysty'' (ok.
Zobaczyć Barok i Guido Reni
Gwiazda
ultrafiolecie Drogi Mlecznej. Gwiazda – kuliste ciało niebieskie, stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii.
Zobaczyć Barok i Gwiazda
Habsburgowie
Habsburgowie – dynastia niemiecka (von Habsburg).
Zobaczyć Barok i Habsburgowie
Heinrich Schütz
Heinrich Schütz, sam podpisujący się jako Henrich, łac. Henricus Sagittarius (ur. 18 października 1585 w Bad Köstritz, zm. 6 listopada 1672 w Dreźnie) – niemiecki kompozytor i organista; najwybitniejszy niemiecki kompozytor tworzący przed J.S. Bachem i jeden z najwybitniejszych kompozytorów XVII wieku, stawiany na równi z Claudio Monteverdim.
Zobaczyć Barok i Heinrich Schütz
Heinrich Wölfflin
Heinrich Wölfflin Heinrich Wölfflin (ur. 21 czerwca 1864, zm. 19 lipca 1945) – szwajcarski historyk sztuki; uczeń Burckhardta, jego ojciec był lingwistą.
Zobaczyć Barok i Heinrich Wölfflin
Heliocentryzm
Heliocentryzm, grafika z dzieła ''Harmonia Macrocosmica'' (1660) Heliocentryzm, kopernikanizm (gr. ἡλιος hēlios – słońce, κέντρον kentron – centrum) – teoria budowy Układu Słonecznego, w której Słońce jest jego środkiem, a wszystkie planety – łącznie z Ziemią– je obiegają.
Zobaczyć Barok i Heliocentryzm
Henry Purcell
Henry Purcell (ur. prawdopodobnie 10 września 1659 w Westminster w Anglii, zm. 21 listopada 1695 w Londynie) – angielski kompozytor muzyki barokowej.
Zobaczyć Barok i Henry Purcell
Henry Vaughan
Henry Vaughan (ur. 17 kwietnia 1622 w Llansantffraed w Brecknockshire w Walii, zm. 23 kwietnia 1695 tamże) – angielski poeta metafizyczny pochodzenia walijskiego, przedstawiciel religijnego nurtu tej poezji.
Zobaczyć Barok i Henry Vaughan
Hieronim Morsztyn
Hieronim Morsztyn (Jarosz Morsztyn; Hieronimus Morstin de Raciborsko, H.M.D.R, H.M.Z.R), (ur. ok. 1581, zm. ok. 1622) – polski poeta wczesnobarokowy, pisarz i tłumacz, którego erotyki, hedonizm i zachwyt nad światem były prekursorskie w polskiej poezji.
Zobaczyć Barok i Hieronim Morsztyn
Historia Czech
Historia Czech – obejmuje dzieje państw czeskich i narodu czeskiego do XXI wieku.
Zobaczyć Barok i Historia Czech
Hiszpania
Hiszpania, Królestwo Hiszpanii (hiszp. España, Reino de España) – państwo w zachodniej części Europy Południowej, położone głównie na Półwyspie Iberyjskim, obejmujące także Baleary na Morzu Śródziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim oraz mniejsze wysepki i tereny w północnej Afryce.
Zobaczyć Barok i Hiszpania
Hiszpania Habsburgów
Hiszpania Habsburgów – okres w dziejach Hiszpanii, kiedy kraj ten stanowił część imperium Habsburgów i był rządzony przez królów pochodzących z tej dynastii.
Zobaczyć Barok i Hiszpania Habsburgów
Hofburg
Hofburg – wiedeńska rezydencja władców Austrii od XIII wieku poczynając od Rudolfa I Habsburga aż do 1918 roku w czasach panowania Karola I.
Zobaczyć Barok i Hofburg
Holandia
Holandia (wym.), oficjalnie Królestwo Niderlandów – państwo położone w zachodniej Europie i południowej części Ameryki Północnej (Karaiby), będące monarchiąkonstytucyjną, złożone z czterech krajów składowych: Holandii (część europejska), Aruby, Curaçao i Sint Maarten oraz trzech gmin zamorskich: Bonaire, Saba i Sint Eustatius (część karaibska).
Zobaczyć Barok i Holandia
Horacy (poeta)
Horacy, właściwie Kwintus Horacjusz Flakkus (ur. 8 grudnia 65 p.n.e. w Wenuzji, zm. 27 listopada 8 p.n.e.) – poeta rzymski, często określany mianem największego łacińskiego liryka i mistrza satyry.
Zobaczyć Barok i Horacy (poeta)
Hugo Grocjusz
Hugo Grocjusz, Hugo Grotius, Huig de Groot (ur. 10 kwietnia 1583 w Delfcie, zm. 28 sierpnia 1645 w Rostocku) – holenderski prawnik, filozof i dyplomata, zwany „ojcem” prawa międzynarodowego.
Zobaczyć Barok i Hugo Grocjusz
Humanizm renesansowy
Pico della Mirandola (pośrodku), Marsilio Ficino (po lewej) i Angelo Poliziano Humanizm renesansowy – główny prąd intelektualny epoki renesansu; ruch filozoficzny, kulturowy i moralny powstały w XV wieku we Włoszech, a zarysowujący się już w XIV wieku w wielu aspektach kultury średniowiecznej, zmierzający do odrodzenia znajomości literatury i języków klasycznych.
Zobaczyć Barok i Humanizm renesansowy
Hyacinthe Rigaud
''Ludwik XIV'' (1701), Luwr Hyacinthe Rigaud (właśc. Hyacinthe-François-Honoré-Mathias-Pierre Martyr-André Jean Rigau y Ros; ur. 18 lipca 1659 w Perpignan, zm. 27 grudnia 1743 w Paryżu) – malarz francuski, jeden z najważniejszych portrecistów Ludwika XIV.
Zobaczyć Barok i Hyacinthe Rigaud
Idea
Idea (gr. ιδέα) – jedno z głównych pojęć filozoficznych.
Zobaczyć Barok i Idea
Ignacy Loyola
Ignacy Loyola, hiszp. Iñigo López de Oñaz y Loyola (ur. przed 23 października 1491 w Loyoli, zm. 31 lipca 1556 w Rzymie) – święty Kościoła katolickiego, duchowny, teolog, prezbiter i założyciel zakonu jezuitów.
Zobaczyć Barok i Ignacy Loyola
Ignaz Günther
Maria Immaculata, ok. 1750-60 Ignaz Günther (ur. 22 listopada 1725 w Altmannstein, zm. 27 czerwca 1775 w Monachium) − niemiecki rzeźbiarz, tworzący głównie w Bawarii.
Zobaczyć Barok i Ignaz Günther
Iluzjonizm
Andrea Mantegna, plafon w Camera degli Sposi, Palazzo Ducale w Mantui, 1473, fresk Iluzjonizm (– technika malarska przedstawiania rzeczywistości takimi środkami, które akcentująrelacje przestrzenne między ukazywanymi przedmiotami i podkreślająich trójwymiarowość, stwarzając złudzenie rzeczywistości.
Zobaczyć Barok i Iluzjonizm
Immaculata
''Immaculata'', Bartolomé Esteban Murillo (ok. 1678) Kolumnie Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej Immaculata (łac. niepokalana) – typ ikonograficzny, przedstawiający Marię z Nazaretu bez dziecka, w młodym wieku, w białej sukni i błękitnym płaszczu, na tle nieba, stojącąna półksiężycu oplecionym wężem, otoczonąświetlistąmandorląi koronąz gwiazd.
Zobaczyć Barok i Immaculata
Imperium Osmańskie
Imperium Osmańskie (trans. Devlet-i ʿAlīye-i ʿOsmānīye, tur. Osmanlı İmparatorluğu lub Osmanlı Devleti) – państwo rządzone przez dynastię Osmanów, istniejące od końca XIII wieku do roku 1922, od 1453 roku ze stolicąw Stambule, u szczytu potęgi w XVI–XVIII wieku obejmujące większość Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i południowo-wschodniej Europy.
Zobaczyć Barok i Imperium Osmańskie
Indie
Indie (niezaakceptowana społecznie propozycja PAN z 1959 r.: India,, trl. Bhārat, trb. Bharat), Republika Indii (hindi: भारत गणराज्य, trl. Bhārat Gaṇarājya, trb. Bharat Ganaradźja; ang. Republic of India) – państwo położone w Azji Południowej, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego.
Zobaczyć Barok i Indie
Inigo Jones
Inigo Jones (ur. 15 lipca 1573 w Londynie, zm. 21 czerwca 1652 tamże) – angielski architekt, autor scenografii teatralnej.
Zobaczyć Barok i Inigo Jones
Inkulturacja
Inkulturacja – w teologii oznacza proces zakorzenienia Ewangelii w różnych kulturach, m.in.
Zobaczyć Barok i Inkulturacja
Innocenty XI
Innocenty XI (łac. Inocentius XI, właśc. Benedetto Odescalchi; ur. 19 maja 1611 w Como, zm. 12 sierpnia 1689 w Rzymie) – włoski duchowny katolicki, 240.
Zobaczyć Barok i Innocenty XI
Isaac Newton
Isaac Newton, Izaak Newton (ur. w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. w Kensington) – angielski uczony: fizyk, astronom, matematyk, filozof, alchemik, biblista i historyk oraz urzędnik państwowy.
Zobaczyć Barok i Isaac Newton
Italia (kraina historyczna)
Augusta. Południowa Italia w czasach Augusta. Italia – kraina historyczna i geograficzna położona na Półwyspie Apenińskim, której obszar zmieniał się na przestrzeni dziejów.
Zobaczyć Barok i Italia (kraina historyczna)
Ivan Gundulić
Ivan Gundulić, wł. Giovanni Francesco Gondola (ur. 8 stycznia 1589 w Dubrowniku, zm. 8 grudnia 1638) – chorwacki poeta barokowy.
Zobaczyć Barok i Ivan Gundulić
Jacob Burckhardt
Jacob Burckhardt (ur. 25 maja 1818 w Bazylei, zm. 8 sierpnia 1897 tamże) – szwajcarski historyk sztuki, literatury i kultury, teoretyk renesansu i baroku.
Zobaczyć Barok i Jacob Burckhardt
Jacob Jordaens
''Adam i Ewa'' 1 poł. XVII w., Muzeum Narodowe w Warszawie Porwanie Europy'' (1615-16), Gemäldegalerie, Berlin ''Powrót Świętej Rodziny z Egiptu'' (1616), Gemäldegalerie, Berlin Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruksela ''Rodzina artysty'' (ok.
Zobaczyć Barok i Jacob Jordaens
Jacopo Barozzi da Vignola
Jacopo (lub Giacomo) Barozzi da Vignola (ur. 1 października 1507 w Vignoli, zm. 7 lipca 1573 w Rzymie) – włoski architekt i teoretyk architektury, znany także jako Vignola, jeden z najwybitniejszych architektów II połowy XVI wieku.
Zobaczyć Barok i Jacopo Barozzi da Vignola
Jacopo Tintoretto
Jacopo Tintoretto (właściwie Jacopo Robusti vel Jacopo Comin, ur. 29 września 1518 w Wenecji, zm. 31 maja 1594 tamże) – włoski malarz i rysownik okresu manieryzmu, jeden z głównych przedstawicieli szkoły weneckiej XVI wieku.
Zobaczyć Barok i Jacopo Tintoretto
Jacques-Bénigne Bossuet
Jacques-Bénigne Bossuet (fr:, ur. 27 września 1627 w Dijon, zm. 12 kwietnia 1704 w Paryżu) – francuski duchowny katolicki, biskup, teolog, wychowawca i nadworny kaznodzieja Ludwika XIV, a także wpływowy myśliciel polityczny, według którego najlepszym i najbardziej naturalnym ustrojem miała być monarchia absolutna; członek Akademii Francuskiej.
Zobaczyć Barok i Jacques-Bénigne Bossuet
Jakob Bernoulli
Jakob Bernoulli, także Jacques Bernoulli (ur. 27 grudnia 1654 w Bazylei, zm. 16 sierpnia 1705 tamże) – szwajcarski matematyk i fizyk, profesor Uniwersytetu w Bazylei.
Zobaczyć Barok i Jakob Bernoulli
Jan Andrzej Morsztyn
Jan Andrzej Morsztyn herbu Leliwa (ur. 24 czerwca 1621 w Raciborsku, zm. 8 stycznia 1693 w Paryżu) – polski polityk, poeta, podskarbi wielki koronny w latach 1668–1683, świecki referendarz koronny w latach 1658–1668, stolnik sandomierski w latach 1647–1658, sekretarz królewski w 1656 roku, starosta tucholski w latach 1667–1669 i 1673–1681, warcki od 1661 roku, tymbarski w 1658 roku, kowalski w latach 1658–1672, zawichojski od 1656 roku, ambasador Rzeczypospolitej w Królestwie Francji w 1679 roku.
Zobaczyć Barok i Jan Andrzej Morsztyn
Jan Ámos Komenský
Jan Amos Komenský, Jan Amos Komeński, Comenius, Komeniusz (ur. 28 marca 1592 w NivnicyZa Nivnicami przemawia podpisywanie się przez Komeńskiego: Nivnický. Innymi prawdopodobnymi miejscami sąUherský Brod, który umieszczono na jego nagrobku w Naarden lub Komňa, skąd może pochodzić nazwisko Komenský użyte przez jego ojca razem z rodowym Szeges.
Zobaczyć Barok i Jan Ámos Komenský
Jan Chrzciciel de la Salle
Jan Chrzciciel de la Salle, Jean-Baptiste de La Salle (ur. 30 kwietnia 1651 w Reims we Francji, zm. 7 kwietnia 1719) – francuski duchowny, założyciel Zgromadzenia Braci Szkół Chrześcijańskich (FSC), święty Kościoła katolickiego.
Zobaczyć Barok i Jan Chrzciciel de la Salle
Jan Eudes
Jan Eudes, Jean Eudes (ur. 14 listopada 1601 w Ri, zm. 19 sierpnia 1680 w Caen) – święty Kościoła katolickiego, francuski ksiądz, założyciel zakonu męskiego i żeńskiego, prekursor kultu Najświętszego Serca Jezusowego, jeszcze przed św. MałgorzatąM. Alacoque.
Zobaczyć Barok i Jan Eudes
Jan Heweliusz
Obserwatorium Jana Heweliusza Akt nominacji Jana Heweliusza na członka Royal Society w Londynie z 1664 roku Jan Heweliusz, łac. Johannes Hevelius, niem. Johann Hewelcke; inne formy nazwiska: Hewel, Hewelke, Höfelcke, Hövellius, Höwelcke (ur. 28 stycznia 1611 w Gdańsku, zm. 28 stycznia 1687 tamże) – niemieckojęzyczny naukowiec i przedsiębiorca pochodzący z polskiego GdańskaHeweliusz urodził się w niemieckojęzycznej rodzinie luterańskiej jako poddany króla polskiego, w źródłach nie ma zgodności co do tego czy był Polakiem, czy Niemcem, sam Heweliusz uważał się za (civis Orbis Poloniae)Niektóre ze źródeł wymieniających Heweliusza jako Polaka.
Zobaczyć Barok i Jan Heweliusz
Jan Kochanowski
Jan Kochanowski, (ur. ok. 1530 w Sycynie, zm. 22 sierpnia 1584 w Lublinie) – polski poeta epoki renesansu, tłumacz, prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1564–1574, poeta nadworny Stefana Batorego w 1579 roku, sekretarz królewski Zygmunta Augusta i Stefana Batorego, wojski sandomierski w latach 1579–1584.
Zobaczyć Barok i Jan Kochanowski
Jan od Krzyża
Szkic ukrzyżowanego Chrystusa autorstwa Jana od Krzyża Jan od Krzyża,, właśc.
Zobaczyć Barok i Jan od Krzyża
Jan Vermeer
''Dziewczyna z perłą'', ok. 1665, obraz uważany za arcydzieło. ''Alegoria malarstwa'' (lub ''W pracowni artysty'', ''Sztuka malarska''), ok. 1665 ''Mleczarka'' lub ''Nalewająca mleko'', ok.
Zobaczyć Barok i Jan Vermeer
Jansenizm
Janseniusz Jansenizm – ruch teologiczno-duchowy zapoczątkowany przez biskupa Ypres, Kornela Ottona Jansena (1585–1638), którego dzieło Augustinus stało się podstawątej nauki.
Zobaczyć Barok i Jansenizm
Janusz Pelc (historyk literatury)
Grób historyka Janusza Pelca na Starych Powązkach w Warszawie Janusz Pelc (ur. 5 września 1930 w Warszawie, zm. 9 maja 2005) – uczony polski, historyk literatury polskiej, badacz epok dawnych, zwłaszcza renesansu i baroku, edytor, organizator życia naukowego, profesor zwyczajny.
Zobaczyć Barok i Janusz Pelc (historyk literatury)
Józef Baka
thumb Józef Baka, SJ, herbu Baka (ur. 18 marca 1707 lub 1706, zm. 2 czerwca 1780 w Warszawie) – polski poeta późnego baroku, jezuita, misjonarz, kaznodzieja, panegirysta i hagiograf.
Zobaczyć Barok i Józef Baka
Józef z Nazaretu
Krzeszowie) Józef z Dzieciątkiem Jezus Józef z Nazaretu, hebr. יוֹסֵף, gr. Άγιος Ιωσήφ ο Μνήστωρ, cs. Prawiednyj Iosif Obrucznik, Sprawiedliwy – małżonek Marii z Nazaretu, tradycyjnie nazywany jej Oblubieńcem, opiekun Świętej Rodziny, święty Kościoła powszechnego, uznany za patrona chrześcijańskich małżeństw, rodzin oraz ludzi pracy i dobrej śmierci, częstokroć porównywany do Abrahama.
Zobaczyć Barok i Józef z Nazaretu
Język portugalski
Języki i dialekty Półwyspu Iberyjskiego Język portugalski (port.) – język z grupy romańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 250 mln osób (jako ojczystym, zaś w ogóle po portugalsku mówi ponad 270 mln osób), zamieszkujących Portugalię oraz byłe kolonie portugalskie: Brazylię, Mozambik, Angolę, Gwineę Bissau, Gwineę Równikową, Wyspy Świętego Tomasza i Książęcą, Republikę Zielonego Przylądka, Timor Wschodni oraz Makau.
Zobaczyć Barok i Język portugalski
Język włoski
Mapa zasięgu występowania języka włoskiego Język włoski (wł.) – język romański objęty statusem urzędowego we Włoszech, San Marino, Watykanie (obok łaciny), Szwajcarii (obok francuskiego, niemieckiego i romansz), Monako (obok francuskiego i monegaskiego) oraz na Istrii, należącej do Chorwacji i Słowenii.
Zobaczyć Barok i Język włoski
Jean Baptiste Racine
Jean Baptiste Racine (ur. 21 grudnia 1639 w La Ferté-Milon, zm. 21 kwietnia 1699 w Paryżu) – francuski dramaturg, główny przedstawiciel późnobarokowego klasycyzmu.
Zobaczyć Barok i Jean Baptiste Racine
Jean de La Bruyère
Jean de La Bruyère (ur. 16 sierpnia 1645 w Paryżu, zm. 10 maja 1696 w Wersalu) – francuski pisarz i moralista.
Zobaczyć Barok i Jean de La Bruyère
Jean de La Fontaine
Jean de La Fontaine (ur. 8 lipca 1621 w Château-Thierry, zm. 13 kwietnia 1695 w Paryżu) – jeden z czołowych przedstawicieli klasycyzmu francuskiego, autor blisko 250 bajek.
Zobaczyć Barok i Jean de La Fontaine
Jean-Baptiste Lully
Jean-Baptiste Lully (ur. 28 listopada 1632 we Florencji, zm. 22 marca 1687 w Paryżu) – francuski kompozytor włoskiego pochodzenia.
Zobaczyć Barok i Jean-Baptiste Lully
Jean-Philippe Rameau
Jean-Philippe Rameau herb Jeana-Philippe Rameau Jean-Philippe Rameau Rameau: ''Traité de l’harmonie'' ''Hippolyte et Aricie'' Jean-Philippe Rameau (ur. 25 września 1683 w Dijon, zm. 12 września 1764 w Paryżu) – francuski kompozytor i teoretyk muzyki okresu baroku, autor oper, baletów i utworów klawesynowych.
Zobaczyć Barok i Jean-Philippe Rameau
Jerozolima wyzwolona
Jerozolima wyzwolona (wł. Gerusalemme liberata, inny tytuł: Goffred albo Jeruzalem wyzwolona) – epos rycerski utrzymany w konwencji gatunku, utwór poety włoskiego Torquata Tassa, wydany po raz pierwszy w 1581 r., na język polski przełożony w 1618 roku przez Piotra Kochanowskiego (bratanka Jana).
Zobaczyć Barok i Jerozolima wyzwolona
Jezuici
Ignacy Loyola Franciszek Ksawery Robert Bellarmin Matteo Ricci Athanasius Kircher Ruđer Josip Bošković Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Jesu), jezuici – męski papieski zakon apostolski założony przez Ignacego Loyolę.
Zobaczyć Barok i Jezuici
Johann Bernhard Fischer von Erlach
Kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu Johann Bernhard Fischer (ur. 20 lipca 1656 w Grazu, zm. 5 kwietnia 1723 w Wiedniu) – austriacki architekt i rzeźbiarz okresu baroku.
Zobaczyć Barok i Johann Bernhard Fischer von Erlach
Johann Lucas von Hildebrandt
Johann Lucas von Hildebrandt (ur. 14 listopada 1668 w Genui, zm. 16 listopada 1745 w Wiedniu) – architekt i inżynier wojskowy, jeden z głównych przedstawicieli baroku w architekturze europejskiej.
Zobaczyć Barok i Johann Lucas von Hildebrandt
Johann Pachelbel
Johann Pachelbel (ur. 1 września 1653 w Norymberdze, zm. 3 marca 1706 w Norymberdze) – niemiecki kompozytor, organista i nauczyciel muzyki okresu baroku.
Zobaczyć Barok i Johann Pachelbel
Johann Sebastian Bach
Johann Sebastian Bach (wym. MAF:,; w formie spolszczonej Jan Sebastian Bach, ur. w Eisenach, zm. 28 lipca 1750 w Lipsku) – kompozytor i organista niemiecki epoki baroku, jeden z najwybitniejszych artystów w dziejach muzyki, kompozytor dworski.
Zobaczyć Barok i Johann Sebastian Bach
Johannes Kepler
Johannes Kepler (ur. 27 grudnia 1571 w Weil der Stadt, zm. 15 listopada 1630 w Ratyzbonie) – niemiecki astronom, astrolog i matematyk, jedna z czołowych postaci rewolucji naukowej w XVII wieku.
Zobaczyć Barok i Johannes Kepler
John Donne
John Donne (ur. 22 stycznia 1572 w Londynie, zm. 31 marca 1631 tamże) – czołowy poeta wczesnego angielskiego baroku, główny przedstawiciel nurtu poezji metafizycznej.
Zobaczyć Barok i John Donne
John Locke
John Locke (ur. we Wrington, zm. w High Laver) – angielski filozof, lekarz, polityk i ekonomista.
Zobaczyć Barok i John Locke
John Milton
John Milton (ur. 9 grudnia 1608 w Londynie, zm. 8 listopada 1674 tamże) – angielski poeta i pisarz, autor poematu Raj utracony (1667).
Zobaczyć Barok i John Milton
John Ray
John Ray John Ray (właśc. Wray) (ur. 29 listopada 1627, zm. 17 stycznia 1705) – przyrodnik i przez jakiś czas duchowny anglikański.
Zobaczyć Barok i John Ray
Jowisz
JWST. Jowisz – gazowy olbrzym, największa planeta Układu Słonecznego.
Zobaczyć Barok i Jowisz
Juan de Valdés Leal
''Ofiara Izaaka'' (1657-59) ''In ictu oculi'' (1672) ''Finis gloriae mundi'' (1672) Juan de Valdés Leal, właśc.
Zobaczyć Barok i Juan de Valdés Leal
Juan Martínez Montañés
''Św. Jan Chrzciciel'' ''Chrystus Łaskawy'' Juan Martínez Montañés (ur. 16 marca 1568 w Alcalá la Real, zm. 18 czerwca 1649 w Sewilli) – rzeźbiarz hiszpański epoki baroku wykształcony w Grenadzie.
Zobaczyć Barok i Juan Martínez Montañés
Jules Hardouin-Mansart
Jules Hardouin-Mansart (ur. 16 kwietnia 1646 w Paryżu, zm. 11 maja 1708 w Marly-le-Roi) – francuski architekt, właściwy twórca rozbudowanego pałacu w Wersalu.
Zobaczyć Barok i Jules Hardouin-Mansart
Jusepe de Ribera
Jusepe (José) de Ribera (Lo Spagnoletto) – hiszpański malarz i grafik okresu baroku.
Zobaczyć Barok i Jusepe de Ribera
Justus Lipsius
Justus Lipsius (1547-1606) Justus Lipsius (1547-1606) Ilustracja autorstwa Justusa Lipsiusa z ''De Amphitheatro Liber.'' Justus Lipsius, Joost Lips lub Josse Lips (ur. 18 października 1547 w Overijse, zm. 23 marca 1606 w Lowanium) – flamandzki filozof neostoicki, filolog klasyczny i historyk.
Zobaczyć Barok i Justus Lipsius
Kalwaria
Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej Kalwaria (Calvaria – łac. odpowiednik hebr. Golgota – to znaczy czaszka) – zespół kościołów lub kaplic symbolizujących stacje Męki Pańskiej, zakładany zazwyczaj na wzgórzach, tak by przypominał swym położeniem Jerozolimę.
Zobaczyć Barok i Kalwaria
Kamienica (architektura)
Lądku-Zdroju Poznaniu Kamienica – miejski budynek mieszkalny, murowany z cegły lub kamienia, przynajmniej jednopiętrowy.
Zobaczyć Barok i Kamienica (architektura)
Kantata
Kantata "Faust et Hélène" Kantata – niesceniczna forma muzyki wokalno-instrumentalnej; najczęściej rozbudowana, wieloodcinkowa; wykorzystująca różne gatunki tekstów literackich, mające różne funkcje.
Zobaczyć Barok i Kantata
Karmelici bosi
Zakon Braci Karmelitów Bosych Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (łac. Ordo Fratrum Carmelitarum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo) – katolicki zakon męski, odłam zakonu karmelitów o surowszej regule, powstały wskutek reformy rozpoczętej w 1580 przez św.
Zobaczyć Barok i Karmelici bosi
Karol Boromeusz
Karol Boromeusz wznosi krzyże u bram Mediolanu. Karol Boromeusz (ur. 2 października 1538, zm. 3 listopada 1584 w Mediolanie) – włoski kardynał, arcybiskup Mediolanu (1560–1584), święty Kościoła katolickiego, franciszkański tercjarz.
Zobaczyć Barok i Karol Boromeusz
Kasper Drużbicki
poznańskiej farze z łacińskim mottem: ''Kocham Jezusa miłościąMaryi – kocham Maryję miłościąJezusa'' Portret z łacińskąinskrypcją: ''Dwa świeczniki jaśniejące przed Panem – pochowanych w grobie ojców Towarzystwa Jezusowego w Poznaniu. Wielebny ojciec Kasper Drużbicki przez śmierć niezepsuty, wielebny ojciec Jan Morawski za życia zupełnie nienaruszony'' Kasper Drużbicki herbu Nałęcz (ur.
Zobaczyć Barok i Kasper Drużbicki
Kasper Twardowski
Kasper Twardowski, pseud.
Zobaczyć Barok i Kasper Twardowski
Katolicyzm
Katolicyzm – jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa, najliczniejsze wyznanie chrześcijańskie, oparte na Piśmie Świętym i Tradycji apostolskiej.
Zobaczyć Barok i Katolicyzm
Kazanie
Kazanie (łac. sermo) – gatunek literatury stosowanej, przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchownąwyznania chrześcijańskiego, która ma za zadanie nauczanie i przekazanie treści religijnych.
Zobaczyć Barok i Kazanie
Kazuistyka
Kazuistyka (łac. casus, przypadek) – rozstrzyganie, w poszczególnym wypadku (casus) i przy danych okolicznościach, moralnych lub prawnych wątpliwości, jakie się nasuwająprzy zbiegu (kolizji) sprzecznych obowiązków.
Zobaczyć Barok i Kazuistyka
Kilian Ignaz Dientzenhofer
Pradze Kościół św. Mikołaja w Pradze (Malá Strana) Legnickim Polu Karlovych Varach Kilian Ignaz Dientzenhofer, Kilián Ignác Dientzenhofer (ur. 1 września 1689 w Pradze, zm. 18 grudnia 1751 tamże) – najwybitniejszy architekt czeskiego baroku.
Zobaczyć Barok i Kilian Ignaz Dientzenhofer
Klasycyzm
Klasycyzm (z „doskonały, pierwszorzędny, wzorowy, wyuczony”) – styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do kultur starożytnych Rzymian i Greków.
Zobaczyć Barok i Klasycyzm
Klasztor
Opactwo Cystersów w Henrykowie Klasztor benedyktyński na Monte Cassino – widok z Polskiego Cmentarza Wojennego Klasztor (z, od – miejsce zamknięte) – budynek lub zespół budynków, w którym mieszkająwspólnoty religijne zakonników albo zakonnic.
Zobaczyć Barok i Klasztor
Klawesyn
Klawesyn flamandzki mały Koncert klawesynowy E-dur Bacha mały Klawesyn (skrót: cemb.) – instrument strunowy szarpany, wyposażony w klawiaturę, zaliczany do rodziny cytr.
Zobaczyć Barok i Klawesyn
Klemens VIII
Klemens VIII,, właśc.
Zobaczyć Barok i Klemens VIII
Kościół (budynek)
Bazylika św. Piotra na Watykanie Kościoła Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Lądku-Zdroju Kłodzku Kościół – budynek przeznaczony do celów rytualnych, sakralnych w religii chrześcijańskiej: odprawiania nabożeństw, sprawowania sakramentów, odmawiania modlitw itp.
Zobaczyć Barok i Kościół (budynek)
Kościół (organizacja)
Kościół (gr. ekklesia - zwołanie, zgromadzenie) jako wspólnota wiernych spotyka się w budynku- kościele na wspólnych celebracjach liturgicznych. Na zdjęciu wnętrze katedry św. Marka w Aleksndrii, w Egipcie. Kościół – określenie niektórych związków wyznaniowych, najczęściej chrześcijańskich.
Zobaczyć Barok i Kościół (organizacja)
Kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu
Kościół św.
Zobaczyć Barok i Kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu
Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie
Il Gesù (–) – główny, macierzysty kościół zakonu jezuitów w Rzymie.
Zobaczyć Barok i Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie
Kościół pielgrzymkowy w Wies
Kościół pielgrzymkowy w Wies (niem. Wieskirche) – rokokowy kościół w Wies (gmina Steingaden) w tzw.
Zobaczyć Barok i Kościół pielgrzymkowy w Wies
Kościół unicki
Kościół unicki (Unici) – chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, która przyłączyła się do Kościoła katolickiego na podstawie wzajemnej umowy wyznań i zachowując własny ryt liturgiczny, przyjmuje jednocześnie prymat papieża.
Zobaczyć Barok i Kościół unicki
Kolęda
Queen Elizabeth’s High School i Gainsborough Choral Society podczas corocznego koncertu kolęd Pierwsza strona Personent hodie w oryginalnej wersji ''Piae Cantiones'' Kolęda – pierwotnie radosna pieśń noworoczna, która współcześnie przyjęła powszechnie formę pieśni bożonarodzeniowej (nawiązującej do świąt Bożego Narodzenia).
Zobaczyć Barok i Kolęda
Kolonia (geografia polityczna)
Kolonia (z „osada rolnicza”) – posiadłość państwa, nazywanego krajem macierzystym bądź metropolią, znajdująca się poza jego granicami i podlegająca bezpośredniej zależności politycznej i gospodarczej.
Zobaczyć Barok i Kolonia (geografia polityczna)
Kolonializm
Kraju Przylądkowego Kolonializm – polityka państw rozwiniętych gospodarczo polegająca na utrzymywaniu w zależności politycznej i ekonomicznej krajów słabo rozwiniętych oraz wykorzystywaniu ich zasobów ludzkich i surowcowych.
Zobaczyć Barok i Kolonializm
Kometa
Budowa komety (nie w skali) Warkocze komety ustawiająsię w kierunku od Słońca, choć warkocz pyłowy „zostaje w tyle” Chorwacji 29 marca 1997 Australii 23 stycznia 2007 Animacja przedstawiająca ruch komety okresowej (A – gwiazda, B – orbita najdalszej planety, C – kometa) Kometa – małe ciało niebieskie, które zbliżając się do gwiazdy, uwalnia ze swojej powierzchni gaz i pył, tworzący wokół jądra kometarnego obłok nazywany głowąkomety lub komą.
Zobaczyć Barok i Kometa
Konceptyzm
Konceptyzm (wł. concetto – świetny, wyszukany pomysł) – główny prąd w poezji baroku, cechujący się dążeniem do nieustannego zadziwiania, zaskakiwania i zaszokowania czytelnika.
Zobaczyć Barok i Konceptyzm
Koncert (forma muzyczna)
Dawid Ojstrach wykonujący koncert skrzypcowy (1960) Koncert (łac. concerto – spieram się, walczę, współzawodniczę) – forma muzyczna, której istotąjest kontrastowanie partii zespołu (orkiestry) i partii solowej, zespołu i grupy solistów (concerto grosso), bądź samych partii solowych (np.
Zobaczyć Barok i Koncert (forma muzyczna)
Konfucjusz
Portret Konfucjusza autorstwa Wu Daozi. Konfucjusz (ur. 551 p.n.e. w Qufu, zm. 479 p.n.e. tamże) – chiński filozof, twórca konfucjanizmu.
Zobaczyć Barok i Konfucjusz
Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów
Kongregacja Ewangelizacji Narodów i Krzewienia Wiary do 1988 – Kongregacja Rozkrzewiania Wiary – zniesiony urząd watykański zajmujący się misyjnądziałalnościąKościoła katolickiego.
Zobaczyć Barok i Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów
Kontrreformacja
Bitwa pod Lepanto – Paolo Veronese Kontrreformacja – ruch w Kościele katolickim zapoczątkowany soborem trydenckim, a zakończony wraz z wojnątrzydziestoletnią, zmierzający do uzdrowienia stosunków w Kościele, będący odpowiedziąna reformację.
Zobaczyć Barok i Kontrreformacja
Kontrreformacja w Polsce
Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1573 Sytuacja wyznaniowa w I Rzeczypospolitej 1750 Duchowieństwo polskie 1588–1632 Pisma Świętego na język polski kardynał Stanisław Hozjusz, przywódca obozu polskiej kontrreformacji Zygmunta II Augusta od idei utworzenia w Polsce kościoła narodowego Akademii Wileńskiej, będącej ośrodkiem kontrreformacji Quincunx'' z 1564 Kontrreformacja w Polsce – działania podjęte przez Kościół rzymskokatolicki w I Rzeczypospolitej i poparte przez polskich monarchów, w reakcji na wystąpienie reformacji na ziemiach polskich.
Zobaczyć Barok i Kontrreformacja w Polsce
Królestwo Francji (987–1791)
Królestwo Francji do 1204 Królestwo Franków – państwo historyczne w Europie, na terenie obecnej Francji, jedno z jej prawno-historycznych poprzedników.
Zobaczyć Barok i Królestwo Francji (987–1791)
Królestwo Prus
Królestwo Prus – historyczne państwo rządzone przez dynastię Hohenzollernów, powstałe w 1701 roku w wyniku koronacji Fryderyka III na „króla w Prusach”.
Zobaczyć Barok i Królestwo Prus
Krytyka literacka
Krytyka literacka – działalność intelektualna polegająca na dyskusji, ocenianiu i interpretacji dzieł literackich i ogólnie literatury.
Zobaczyć Barok i Krytyka literacka
Księżyc
Księżyc (Selḗnē; pol. fraz. „Srebrny Glob”, „srebrny glob”; pol. przest. gw. poet. „miesiąc”; pol. przest. poet. „luna” lub „łuna”) – jedyny naturalny satelita Ziemi (nie licząc tzw. księżyców Kordylewskiego, które sąobiektami pyłowymi i przez niektórych badaczy uważane za obiekty przejściowe).
Zobaczyć Barok i Księżyc
Kultura
Kultura (z, 'uprawa, dbać, pielęgnować, kształcenie’) – wieloznaczny termin pochodzący od („uprawa roli”), interpretowany w wieloraki sposób przez przedstawicieli różnych nauk.
Zobaczyć Barok i Kultura
Kwakrzy
Indianami (rycina z XVIII w.) Kwakrzy (ang. Quakers), oficjalnie Religijne Towarzystwo Przyjaciół.
Zobaczyć Barok i Kwakrzy
Kwietyzm
Kwietyzm (łac. quietus, spokój) – nurt teologii i duchowości w Kościele katolickim, uznany za herezję, kładący nacisk na osiągnięcie mistycznie pojętego spokoju wewnętrznego drogązupełnej bierności oraz wyrzeczenia się wolnej woli.
Zobaczyć Barok i Kwietyzm
La Gazette
Wydanie ''La Gazette'' z 8 sierpnia 1693. La Gazette – najstarsza gazeta francuska założona w roku 1631.
Zobaczyć Barok i La Gazette
Laicyzm
Laicyzm (z fr. laïcisme) – koncepcja związana z zasadąrozdziału państwa od Kościoła i braku wpływów religijnych na sprawy państwowe.
Zobaczyć Barok i Laicyzm
Laksyzm
Laksyzm (z łac. laxus – luźny) – w etyce i teologii moralnej postawa, według której wszelka wątpliwość co do obowiązywalności prawa stanowi wystarczającąpodstawę do usprawiedliwienia postępowania niezgodnego z tym prawem.
Zobaczyć Barok i Laksyzm
Latarnia czarnoksięska
Latarnia magiczna, Muzeum Zamkowe Aulendorf Meyers Konversations Latarnia czarnoksięska, latarnia magiczna (z łac. również laterna magica, lanterna magica) – prosty aparat projekcyjny rzutujący obraz ze szklanych przeźroczy, wyposażony w soczewkę i źródło światła.
Zobaczyć Barok i Latarnia czarnoksięska
Leszno
Leszno – miasto na prawach powiatu w województwie wielkopolskim, położone w zachodniej części Polski, pomiędzy dwoma dużymi centrami gospodarczymi – Poznaniem i Wrocławiem.
Zobaczyć Barok i Leszno
Libertynizm
Libertynizm – nieformalny ruch społeczno-polityczny działający w XVII i XVIII wieku w Europie – głównie we Francji.
Zobaczyć Barok i Libertynizm
Londyn
Londyn – stolica i największe miasto Anglii i Wielkiej Brytanii, położone w południowo-wschodniej części kraju, nad Tamizą.
Zobaczyć Barok i Londyn
Lope de Vega
Fragment manuskryptu ''El piadoso aragonés'' opatrzony podpisem i datą: Lope de Vega w Madrycie 17 sierpnia 1626 Félix Lope de Vega y Carpio (ur. 25 listopada 1562 w Madrycie, zm. 27 sierpnia 1635 tamże) – hiszpański pisarz, autor 2000 dramatów, z których zachowało się 500, w większości opartych na historii i legendach ludowych, gdzie tragizm splatał się z komizmem, a realizm z fantastyką.
Zobaczyć Barok i Lope de Vega
Louis Le Vau
Vaux-le-Vicomte od strony południowej Pałac w Wersalu Louis Le Vau (ur. 1612 lub 1613 w Paryżu, zm. 11 października 1670 tamże) – francuski architekt, jeden z głównych przedstawicieli barokowego klasycyzmu we Francji, jeden z najważniejszych architektów czasów Ludwika XIV.
Zobaczyć Barok i Louis Le Vau
Luís de Camões
Luís Vaz de Camões (ok. 1524 w Lizbonie (?), zm. 10 czerwca 1580 w Lizbonie) – renesansowy poeta, prekursor baroku, wedle tradycji największy pisarz w literaturze portugalskiej, wielokrotnie okrzykiwany „księciem poetów”.
Zobaczyć Barok i Luís de Camões
Luca Giordano
''Komunia Apostołów'' (ok. 1659), Muzeum Narodowe w Warszawie ''Św. Magdalena pokutująca'', (1660-65), Prado Madryt ''Zuzanna i starcy'' (2 poł. XVII wieku), Muzeum Narodowe w Kielcach Palazzo Medici Riccardi Florencja Palazzo Medici Riccardi Florencja ''Ucieczka z Egiptu'' (1690-1705), Zamek Królewski w Niepołomicach, Muzeum Narodowe w Krakowie Luca Giordano, hiszp.
Zobaczyć Barok i Luca Giordano
Ludovico Ariosto
Ludovico Giovanni Ariosto (ur. 8 września 1474, zm. 6 lipca 1533) – poeta włoski, autor poematu Orland szalony.
Zobaczyć Barok i Ludovico Ariosto
Ludwik Maria Grignion de Montfort
Ludwik Maria Grignion de Montfort (ur. 31 stycznia 1673 w Montfort-sur-Meu, zm. 28 kwietnia 1716 w Saint-Laurent-sur-Sèvre) – francuski duchowny i tercjarz dominikański, święty katolicki; pisarz religijny epoki baroku.
Zobaczyć Barok i Ludwik Maria Grignion de Montfort
Ludwik XIV
Ludwik XIV Wielki, Król Słońce (fr. le Roi-Soleil) (ur. 5 września 1638 w Saint-Germain-en-Laye, zm. 1 września 1715 w Wersalu) – król Francji i Nawarry w latach 1643–1715, syn Ludwika XIII, z dynastii Burbonów.
Zobaczyć Barok i Ludwik XIV
Ludwik z Grenady
Ludwik z Grenady, właśc.
Zobaczyć Barok i Ludwik z Grenady
Luis de Góngora y Argote
Luis de Góngora y Argote (ur. 11 lipca 1561 w Kordowie, zm. 24 maja 1627 w Kordowie) – hiszpański poeta, jeden z czołowych przedstawicieli europejskiego baroku, kapelan króla Filipa III.
Zobaczyć Barok i Luis de Góngora y Argote
Małgorzata Maria Alacoque
Święta Maria Małgorzata Alacoque Błogosławiona Maria od Boskiego Serca Droste zu Vischering ze świętąMałgorzatąMariąAlacoque Małgorzata Maria Alacoque (ur. 22 lipca 1647 w Lauthecourt (obecnie część Verosvres), zm. 17 października 1690 w Paray-le-Monial) – francuska wizytka i mistyczka, znana przede wszystkim z propagowania nabożeństwa ku czci Najświętszego Serca Jezusowego, objawionego jej w widzeniach przez Jezusa Chrystusa.
Zobaczyć Barok i Małgorzata Maria Alacoque
Maciej Kazimierz Sarbiewski
popiersie Macieja Kazimierza Sarbiewskiego dłuta Jana Kryńskiego przed 1885 Andrzeja Le Bruna Rubensa Maciej Kazimierz Sarbiewski epitafium Macieja Kazimierza Sarbiewskiego na kościele św. Karola Boromeusza na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, 2011 cmentarzu Powązkowskim – alejka oznaczona tablicą, pod którąznajduje się zbiorowa mogiłaZnicze oznaczająorientacyjne położenie mogiły pod alejką., 2009 kościół św.
Zobaczyć Barok i Maciej Kazimierz Sarbiewski
Malarstwo
Mona Lisa, Leonardo da Vinci Malarstwo – obok rzeźby i grafiki jedna z gałęzi sztuk plastycznych.
Zobaczyć Barok i Malarstwo
Malarstwo iluzjonistyczne
Malarstwo iluzjonistyczne, franc. trompe l’oeil – sposób malowania wywołujący złudzenie, iż ukazane na dwuwymiarowej powierzchni przedstawienie jest trójwymiarowe; malarstwo dające iluzję rzeczywistości.
Zobaczyć Barok i Malarstwo iluzjonistyczne
Manieryzm
Parmigianino, ''Madonna z długąszyją'', 1534–1540 Giambologna, ''Porwanie Sabinki'', 1574–1582 Manieryzm – termin, którym określa się zjawiska w sztuce europejskiej XVI wieku.
Zobaczyć Barok i Manieryzm
Marc-Antoine Charpentier
Marc-Antoine Charpentier (ur. 1643 w Paryżu, zm. 24 lutego 1704 tamże) – francuski kompozytor okresu baroku.
Zobaczyć Barok i Marc-Antoine Charpentier
Marcello Malpighi
Marcello Malpighi (ur. 10 marca 1628 w Crevalcore, zm. 29 listopada 1694 w Rzymie) – włoski lekarz i biolog.
Zobaczyć Barok i Marcello Malpighi
Maria z Nazaretu
Maria z Nazaretu (hebr. Miriam, Mariam;, Mariám, María; Marjam) (ur. przed 20 p.n.e. w Jerozolimie lub Seforis, zm. po 30 n.e. według tradycji w Efezie) – matka Jezusa Chrystusa, żona Józefa z Nazaretu, jedna z głównych osób w wierze wielu wyznań chrześcijańskich, znana także w innych religiach (np.
Zobaczyć Barok i Maria z Nazaretu
Marinizm
Giambattista Marino - twórca marinizmu Marinizm – styl poetycki stosowany często w literaturze barokowej.
Zobaczyć Barok i Marinizm
Marmur
Rędziny, Dolny Śląsk Szlif cienki marmuru Wyroby z marmuru Marmurowy Pomnik Bitwy o Monte Cassino w Warszawie inspirowany starożytnąrzeźbąNike z Samotraki Marmur (od łac. marmor, z marmaros) – skała metamorficzna powstała z przeobrażenia wapieni, rzadziej dolomitów.
Zobaczyć Barok i Marmur
Martin Opitz
Martin Opitz (ur. 23 grudnia 1597 w Bolesławcu, zm. 20 sierpnia 1639 w Gdańsku) – niemiecki poeta, teoretyk literatury, tłumacz, purysta językowy.
Zobaczyć Barok i Martin Opitz
Matematyka
Rafaela Santiego (XVI wiek); cyrkiel trzyma Euklides, grecki matematyk z III wieku p.n.e. Uniwersytetu Oksfordzkiego; na ziemi znajduje się parkietaż Penrose’a opisany po raz pierwszy przez jednego z pracowników tej placówki. Matematyka (z łac. mathematicus, od gr. μαθηματικός mathēmatikós, od μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcja, poznanie”, od μανθάνειν manthánein, „uczyć się, dowiedzieć”; prawd.
Zobaczyć Barok i Matematyka
Materia (filozofia)
Materia – byt rozciągający się w przestrzeni i w czasie, chociaż położenie obiektów materialnych nie musi być jednoznacznie określone.
Zobaczyć Barok i Materia (filozofia)
Matteo Ricci
Matteo Ricci SJ (ur. 6 października 1552 w Maceracie, zm. 11 maja 1610 w Pekinie) – włoski misjonarz z zakonu jezuitów pracujący w Chinach.
Zobaczyć Barok i Matteo Ricci
Matthäus Daniel Pöppelmann
Matthäus Daniel Pöppelmann (ur. 3 maja 1662 w Herford, zm. 17 stycznia 1737 w Dreźnie) – architekt niemiecki epoki baroku, działający głównie w Dreźnie i Warszawie.
Zobaczyć Barok i Matthäus Daniel Pöppelmann
Melk (miasto)
Opactwo benedyktynów Widok na miasto Melk – miasto powiatowe w kraju związkowym Dolna Austria, siedziba powiatu Melk.
Zobaczyć Barok i Melk (miasto)
Metafizyka klasyczna
Metafizyka klasyczna albo filozofia pierwsza (gr. τα μετα τα φυσικά ta meta ta physika – „to, co po przyrodzie/ponad przyrodą”) – dziedzina wiedzy ukonstytuowana przez Arystotelesa, rozważająca byt jako byt oraz jego istotne właściwości i ostateczne przyczyny.
Zobaczyć Barok i Metafizyka klasyczna
Metoda naukowa
Metoda naukowa – sposoby intersubiektywnego poznawania i komunikowania wiedzy, oparte o prawa logiki i prawdopodobieństwa, posługujące się dedukcjąi systematycznąindukcjąw procesie formułowania, uzasadniania, testowania i korygowania teorii i hipotez.
Zobaczyć Barok i Metoda naukowa
Metropolici i patriarchowie Moskwy
Lista prawosławnych metropolitów moskiewskich, patriarchów moskiewskich i całej Rusi w pierwszym okresie istnienia patriarchatu, ordynariuszy eparchii moskiewskiej w okresie synodalnym oraz patriarchów moskiewskich i całej Rusi po 1917.
Zobaczyć Barok i Metropolici i patriarchowie Moskwy
Miasto Słońca
Civitas Solis Miasto Słońca (łac. Civitas solis poetica. Idea reipublicae philosophicae) – dialog filozoficzno-polityczny Tommasa Campanelli z początku XVII wieku, wpisujący się w popularny w renesansie nurt tekstów utopijnych.
Zobaczyć Barok i Miasto Słońca
Miłosierdzie
wizerunek Chrystusa Miłosiernego. Miłosierdzie – aktywna forma współczucia, wyrażająca się w konkretnym działaniu, polegającym na bezinteresownej pomocy.
Zobaczyć Barok i Miłosierdzie
Michał Anioł
Michał Anioł, właśc.
Zobaczyć Barok i Michał Anioł
Miguel de Cervantes
Miguel de Cervantes y Saavedra (ur. 29 września 1547 w Alcalá de Henares, zm. 23 kwietnia 1616 w Madrycie) – hiszpański pisarz renesansowy, najlepiej znany jako autor powieści El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha (Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy).
Zobaczyć Barok i Miguel de Cervantes
Mikołaj Łęczycki
Mikołaj Łęczycki herbu Niesobia, łac. Nicolaus Lancicius (ur. 10 grudnia 1574 koło Nieświeża, zm. 30 marca 1653 w Kownie) – polski teolog katolicki, mistyk, jezuita.
Zobaczyć Barok i Mikołaj Łęczycki
Mikołaj Sęp Szarzyński
Mikołaj Sęp Szarzyński, rzadziej Sarzyński herbu Junosza (ur. ok. 1550 w Zimnej Wodzie w okolicy Lwowa, zm. ok. 1581) – polski poeta przełomu epok renesansu i baroku, piszący zarówno w języku polskim, jak i w łacińskim, tłumacz Ludwika z Grenady; najznakomitszy obok Jana Kochanowskiego twórca literatury staropolskiej.
Zobaczyć Barok i Mikołaj Sęp Szarzyński
Mikroskop
statyw Mikroskop (mikros – „mały” i skopeo – „patrzę, obserwuję”) – urządzenie służące do obserwacji małych obiektów, zwykle niewidocznych gołym okiem, albo przyjrzenia się subtelnym detalom obiektów małych, aczkolwiek widocznych nieuzbrojonym okiem.
Zobaczyć Barok i Mikroskop
Misja (religia)
Działalność misyjna („posyłać“) – działalność przedstawicieli danej religii w celu rozpowszechnienia swoich wierzeń, bądź placówka prowadząca takądziałalność.
Zobaczyć Barok i Misja (religia)
Misje ludowe
Misje ludowe – forma ewangelizacji, pierwszego głoszenia historii Jezusa Chrystusa.
Zobaczyć Barok i Misje ludowe
Mistycyzm
chrześcijaństwie za jednego z klasyków mistycyzmu Mistycyzm – wieloznaczny termin opisujący doświadczenie religijne, polegające na bezpośredniej, czyli niezależnej od rytuałów i obrzędów, relacji człowieka z rzeczywistościąpozamaterialną, pozazmysłowąlub transcendentną.
Zobaczyć Barok i Mistycyzm
Mistyka chrześcijańska
Jana od Krzyża (zm. 1591). Jego pisma, np. ''Droga na Górę Karmel'', należądo klasyki mistyki chrześcijańskiej. Mistyka w chrześcijaństwie – droga duchowa człowieka do osiągnięcia, poprzez wiarę, bezpośredniego spotkania z Bogiem już w życiu doczesnym oraz samo spotkanie z Bogiem, jako zwieńczenie tej drogi, nazywane zjednoczeniem mistycznym la unio mystica.
Zobaczyć Barok i Mistyka chrześcijańska
Molière
Molière, pol.
Zobaczyć Barok i Molière
Molinizm
Luis de Molina Molinizm – poglądy głoszone przez hiszpańskiego jezuitę, Luisa de Molinę (1535–1600) o wzajemnej relacji między wolnąwoląa łaską.
Zobaczyć Barok i Molinizm
Monada (filozofia)
Monada (gr. μονάδα z μονάς, μονάδος „jednostka” od μόνος „jedyny”) – w pewnych systemach filozoficznych jest substancjąprostą, podstawowąjednostką.
Zobaczyć Barok i Monada (filozofia)
Monarcha
Monarcha (Bolesław I Chrobry) Monarcha – osoba będąca głowąpaństwa w państwie o ustroju monarchicznym.
Zobaczyć Barok i Monarcha
Muzyka
Alegoria Muzyki, Filippino Lippi Muzyka (ze stgr. μουσική mousiké „sztuka Muz”) – sztuka organizacji struktur dźwiękowych w czasie.
Zobaczyć Barok i Muzyka
Muzyka liturgiczna
Muzyka liturgiczna – muzyka służąca obrzędowi religijnemu, która według zaleceń władz danego kościoła jest odpowiednia przy odprawianiu liturgii.
Zobaczyć Barok i Muzyka liturgiczna
Nauka
Wojciech Gerson (1831–1901), ''Nauka'' (1870) Europie Okładka ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 roku Nauka – różnie definiowany element kultury, odznaczający się dążeniem do wiedzy.
Zobaczyć Barok i Nauka
Nauki ścisłe
przyrodoznawcy jako wpływowy matematyk, fizyk, astronom, geodeta i wynalazca, zwany „księciem matematyków”. najważniejszego człowieka XX wieku.
Zobaczyć Barok i Nauki ścisłe
Nauki przyrodnicze
Nauki przyrodnicze – część nauk empirycznych badająca przyrodę, z wyłączeniem społeczeństwa.
Zobaczyć Barok i Nauki przyrodnicze
Neostoicyzm
Neostoicyzm – powstały w renesansie nurt filozoficzny będący połączeniem stoicyzmu i chrześcijaństwa.
Zobaczyć Barok i Neostoicyzm
Nicolas Boileau
Nicolas Boileau-Despréaux (ur. 1 listopada 1636 w Paryżu, zm. 13 marca 1711 tamże) – francuski poeta i krytyk literacki, historiograf Ludwika XIV, od 1684 r. członek Akademii Francuskiej (fotel 1), autor: Satyr, Listów, poematu Sztuka poetycka – kodeksu klasycyzmu.
Zobaczyć Barok i Nicolas Boileau
Nicolas Malebranche
Nicolas Malebranche (ur. 6 sierpnia 1638, zm. 13 października 1715) – francuski filozof wywodzący się ze szkoły kartezjańskiej; także: duchowny katolicki ze zgromadzenia oratorian.
Zobaczyć Barok i Nicolas Malebranche
Nicolas Poussin
''Śmierć Germanika'', 1627-8 ''Natchnienie poety'', ok. 1630? ''Królestwo Flory'', 1631 ''Et in Arcadia Ego'', 1638–40 ''Chrzest'' z pierwszego cyklu ''Sakramentów'', 1642 ''Pejzaż z Diogenesem'', ok.
Zobaczyć Barok i Nicolas Poussin
Niderlandy (region historyczny)
Niderlandy – historyczna nazwa nizinnych terenów u ujścia Renu, Mozy i Skaldy do Morza Północnego, z czasem rozciągnięta również na Ardeny i sąsiednie wyżyny (dzisiejsza Belgia, Holandia i Luksemburg).
Zobaczyć Barok i Niderlandy (region historyczny)
Niemcy
Niemcy; Republika Federalna Niemiec, RFN (niem. Deutschland; Bundesrepublik Deutschland, BRD,.
Zobaczyć Barok i Niemcy
Niemcy (naród)
Niemcy – naród zachodniogermański, pochodzenia zachodniogermańsko-słowiańsko-bałtowskiego, zamieszkujący przede wszystkim Republikę FederalnąNiemiec, posługujący się językiem niemieckim z grupy języków germańskich.
Zobaczyć Barok i Niemcy (naród)
Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina
Główny gmach Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina w Halle, 2012 ''Miscellanea Curiosa'' (Decuria II, Annus VII.
Zobaczyć Barok i Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina
Nowoczesność
Nowoczesność (ang. modernity, fr. modernité) – w filozofii postawa zakładająca prymat rozumu jako transcendentalnej normy społecznej.
Zobaczyć Barok i Nowoczesność
Oświecenie (epoka)
Voltaire (François-Marie Arouet) Jean-Jacques Rousseau Edmund Burke Jonathan Swift Joseph von Sonnenfels: ''Człowiek bez przesądów'' – A.D. 1765 Jorge Juan y Santacilia Immanuel Kant Oświecenie, in.
Zobaczyć Barok i Oświecenie (epoka)
Obserwacja (nauki społeczne)
Obserwacja – jedna z podstawowych metod badawczych w naukach społecznych, stosowana przede wszystkim w geografii (szczególnie w geografii człowieka), socjologii, etnologii, antropologii i psychologii.
Zobaczyć Barok i Obserwacja (nauki społeczne)
Odzież
Ubrania w historii, pokazane (od góry) Egipcjan, starożytnych Greków, Rzymian, Bizantyjczyków, Franków i Europejczyków od XIII do XV wieku Odzież, ubranie, strój – sposób na okrycie ludzkiego ciała.
Zobaczyć Barok i Odzież
Ogród francuski
Grand Trianon (1724) Park Branickich – ogród francuski Ogród Grand Trianon w Wersalu pod Paryżem Ogrody Het Loo w Holandii Ogród Sanssouci w Poczdamie – tarasy Ogród w angielskim Hampton Court Ogród francuski (fr. jardin à la française), ogród barokowy, ogród w stylu francuskim ewentualnie barokowym, a także barokowy/francuski styl ogrodowy oraz francuski ogród regularny – styl aranżacji ogrodu zapoczątkowany we Francji w XVII wieku.
Zobaczyć Barok i Ogród francuski
Okazjonalizm
Arnold Geulincx, jeden z twórców okazjonalizmu Nicolas Malebranche, jeden z twórców okazjonalizmu Bogu Okazjonalizm – pogląd filozoficzny sformułowany przez Arnolda Geulincxa i Nicolasa Malebranche'a, starający się przezwyciężyć trudności wynikające z założenia Kartezjusza, że świat duchowy i świat materialny sąna tyle od siebie jakościowo różne, że nie mogąna siebie oddziaływać bezpośrednio.
Zobaczyć Barok i Okazjonalizm
Opactwo Benedyktynów w Melku
Opactwo Benedyktynów w Melku – kompleks budynków opactwa zakonu benedyktynów, położony w Melku w Austrii.
Zobaczyć Barok i Opactwo Benedyktynów w Melku
Opera
Wenecji w 1837 roku Opera – sceniczne dzieło muzyczne wokalno-instrumentalne, w którym muzyka współdziała z akcjądramatyczną(libretto).
Zobaczyć Barok i Opera
Optyka
Optyka – dział fizyki, zajmujący się badaniem natury światła, prawami opisującymi jego emisję, rozchodzenie się, oddziaływanie z materiąoraz pochłanianie przez materię.
Zobaczyć Barok i Optyka
Oratorium
Oratorium – wielka forma muzyczna wokalno-instrumentalna, wykonywana początkowo w kościele, a obecnie zazwyczaj na estradzie koncertowej.
Zobaczyć Barok i Oratorium
Orbita
środka masy układu Orbita – tor ciała (ciała niebieskiego lub sztucznego satelity) poruszającego się pod wpływem sił grawitacji.
Zobaczyć Barok i Orbita
Organy
Organy – klawiszowy, dęty instrument muzyczny z grupy aerofonów, umieszczany najczęściej w kościołach, salach koncertowych, synagogach reformowanych i aulach.
Zobaczyć Barok i Organy
Osman
Osman – epos siedemnastowiecznego dubrownickiego poety Ivana Gundulicia.
Zobaczyć Barok i Osman
Pałac
Pałac w Wojanowie Pałac w Wilanowie – barok isbn.
Zobaczyć Barok i Pałac
Pałac Charlottenburg
Pałac Charlottenburg (niem. Schloss Charlottenburg) – zespół pałacowo-parkowy w Berlinie-Charlottenburgu, uważany za jeden z najpiękniejszych zespołów architektonicznych Berlina.
Zobaczyć Barok i Pałac Charlottenburg
Pałac Schönbrunn
thumb Pałac Schönbrunn (niem. Schloss Schönbrunn) – pałac wraz z parkiem znajdujący się w 13.
Zobaczyć Barok i Pałac Schönbrunn
Państwo
unitarne, będące jednocześnie krajem krajów związkowych Państwo – forma organizacji społeczeństwa mająca na celu stanowienie i wykonywanie prawa na określonym terytorium.
Zobaczyć Barok i Państwo
Palladianizm
Palladianizm – styl w architekturze inspirowany twórczościąAndrea Palladio.
Zobaczyć Barok i Palladianizm
Panteizm
Paralelizm Spinozy Panteizm (z gr. pan „wszystko”, theos „Bóg”) – pogląd filozoficzno-religijny (niekiedy teologiczny) utożsamiający wszystko z bogiem (lub absolutem).
Zobaczyć Barok i Panteizm
Paolo Veronese
''Uczta w domu Lewiego'' Paolo Veronese (ur. 1528 w Weronie, zm. 19 kwietnia 1588 w Wenecji) – włoski malarz, jeden z najwybitniejszych twórców renesansowych tworzących w XVI-wiecznej Wenecji.
Zobaczyć Barok i Paolo Veronese
Papież
Petera Rubensa Papież (głowa Kościoła, ojciec święty, łac. summus pontifex, od starożytnego pontifex maximus; wł. papa, gr. πάπας (papas); forma funkcjonująca w języku polskim pochodzi od czeskiego papež) – biskup Rzymu, prymas Italii, zwierzchnik Kościoła katolickiego, głowa Stolicy Apostolskiej oraz suweren Państwa Miasta Watykan; od 2013 papieżem jest Franciszek.
Zobaczyć Barok i Papież
Pasja
Ukrzyżowanie'' Pasja (łac. passio – cierpienie, męka) – fragmenty Ewangelii opowiadające o męce Pańskiej – ostatnich 12 godzinach życia Jezusa Chrystusa, od pojmania w Ogrójcu do śmierci na krzyżu na wzgórzu zwanym Golgota.
Zobaczyć Barok i Pasja
Pastorałka
Pastorałka ''Oj, maluśki, maluśki'' Pastorałka („pasterski”) − rodzaj udramatyzowanej kolędy, wykonywanej dawniej przez wędrownych muzyków i żaków, w której religijna tematyka bożonarodzeniowa poszerzona została o warstwę obyczajową.
Zobaczyć Barok i Pastorałka
Péter Pázmány
Péter Pázmány (ur. 4 października 1570 w Nagyvárad (ob. Oradea), zm. 19 marca 1637 w Pozsony (ob. Bratysława) – węgierski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita ostrzyhomski, prymas Węgier i kardynał; kontrreformator, teolog i filozof. Początkowo przebywał w Krakowie, następnie uczył się w Wiedniu i studiował teologię w Rzymie.
Zobaczyć Barok i Péter Pázmány
Pedagogika
Pedagogika – w znaczeniu potocznym, świadoma i celowa działalność wychowawcza; w znaczeniu instytucjonalnym – zespół nauk o wychowaniu, istocie, celach, treściach, metodach, środkach i formach organizacji procesów wychowawczych.
Zobaczyć Barok i Pedagogika
Pedro Calderón de la Barca
Pedro Calderón de la Barca (ur. 17 stycznia 1600 w Madrycie, zm. 25 maja 1681 tamże) – barokowy poeta i dramaturg hiszpański działający w hiszpańskim Złotym Wieku, uważany za następcę Lope de Vegi.
Zobaczyć Barok i Pedro Calderón de la Barca
Pejzaż
Pieter Bruegel, ''Pejzaż z upadkiem Ikara'', ok. 1560 Meindert Hobbema, ''Droga do Middelharnis'', 1689 Jan Nepomucen Głowacki ''Zarzecze'' 1832 Pejzaż (fr. paysage) – malarstwo krajobrazowe, czyli malarstwo przedstawiające krajobraz, widok natury lub otoczenia miejskiego.
Zobaczyć Barok i Pejzaż
Penitencjarz
Penitencjariusz, penitencjarz (z języka łacińskiego poenitentiarius.
Zobaczyć Barok i Penitencjarz
Perła
Różne perły ułożone na kawałku muszli Perły – wytwory małży (głównie perłopławów z rodzajów Pteria i Pinctada), rzadko ślimaków.
Zobaczyć Barok i Perła
Peter Paul Rubens
Portret Rubensa ''Portret księcia Lermy'' (1603), Prado, Madryt ''Upadek Faetona'' (1604-05), National Gallery of Art, Waszyngton ''Autoportret z IsabeląBrant'' (1609-10), Stara Pinakoteka, Monachium Kunsthistorisches Museum, Wiedeń Kunsthistorisches Museum, Wiedeń Janem Wildensem, Stara Pinakoteka, Monachium Zdjęcie z krzyża'' (1618), Ermitaż, Petersburg ''Zjednoczenie Wody i Ziemi'' (ok.
Zobaczyć Barok i Peter Paul Rubens
Petersburg
Petersburg (forma zalecana), Sankt Petersburg (egzonim wariantowy) (Sankt-Pietierburg, potocznie, Pietierburg,, Pitier; dawniej Piotrogród, ros., Leningrad, ros.) – miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad ZatokąFińską.
Zobaczyć Barok i Petersburg
Petrarkizm
Petrarkizm – tendencja literacka, polegająca na naśladowaniu twórczości renesansowego poety włoskiego Francesca Petrarki jako wzorca poezji miłosnej.
Zobaczyć Barok i Petrarkizm
Petrus Ramus
Petrus Ramus ''Arithmeticae libri tres'', 1557 Petrus Ramus, znany także jako Pierre de la Ramée (ur. 1515 w Cuts, zm. 26 sierpnia 1572 w Paryżu) – francuski uczony: filozof, matematyk, logik, filolog i pedagog.
Zobaczyć Barok i Petrus Ramus
Pierre Corneille
Pierre Corneille (ur. 6 czerwca 1606 w Rouen, zm. 1 października 1684 w Paryżu) – francuski dramaturg, ojciec klasycystycznej tragedii.
Zobaczyć Barok i Pierre Corneille
Pierre Gassendi
Pierre Gassendi, Pierre Gassend (ur. 22 stycznia 1592 w Champtercier w Prowansji, zm. 24 października 1655 w Paryżu) – francuski filozof i astronom oraz duchowny katolicki.
Zobaczyć Barok i Pierre Gassendi
Pierre Puget
Pierre Puget (1620-1694) – francuski snycerz, rzeźbiarz i malarz.
Zobaczyć Barok i Pierre Puget
Pietro da Cortona
Fasada kościoła Santi Luca e Martina w Rzymie Matki Bożej Królowej Pokoju w Rzymie Pietro da Cortona, właściwie Pietro Berrettini (ur. 1 listopada 1596 w Cortonie, zm. 16 maja 1669 w Rzymie) – włoski malarz i architekt barokowy.
Zobaczyć Barok i Pietro da Cortona
Pietyzm
Philipp Jacob Spener – teolog, jeden z twórców pietyzmu Pietyzm – nurt religijny w luteranizmie z XVII i XVIII wieku kładący nacisk na intensywnąmodlitwę, studiowanie Biblii, udział w pobożnych zgromadzeniach religijnych, rygorystycznąmoralność oraz działalność charytatywną.
Zobaczyć Barok i Pietyzm
Pijarzy
Zakon pijarów – potoczna nazwa Zakonu Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych (Ordo Clericorum Regularium Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum), czyli Zakonu Szkół Pobożnych – zakonu ustanowionego przez papieża Grzegorza XV 18 listopada 1621 r.
Zobaczyć Barok i Pijarzy
Piotr I Wielki
Zdobycie Azowa 1696 Piotr I Wielki, portret z 1710 Pomnik Piotra I Wielkiego w Petersburgu Piotr I Aleksiejewicz Wielki, (ur. w Moskwie, zm. w Sankt Petersburgu) – car Rosji od 1682 roku, a od 1721 imperator.
Zobaczyć Barok i Piotr I Wielki
Piotr Kanizjusz
Piotr Kanizjusz, Piotr Kanizy, Peter Kanijs, właściwie Pieter de Hondt (1521–1597) – święty Kościoła katolickiego, jezuicki teolog i kaznodzieja, doktor Kościoła.
Zobaczyć Barok i Piotr Kanizjusz
Piotr Kochanowski (1566–1620)
''Goffred abo Jeruzalem wyzwolona'' (wyd. 1651) Piotr Kochanowski herbu Korwin (ur. 1566 w Sycynie, zm. 2 sierpnia 1620 w Krakowie) – polski poeta, tłumacz, sekretarz królewski od 1602, kawaler maltański.
Zobaczyć Barok i Piotr Kochanowski (1566–1620)
Pius V
Pius V (łac. Pius V, właśc. Michele Ghislieri OP; ur. 17 stycznia 1504 w Bosco Marengo, zm. 1 maja 1572 w Rzymie) – włoski duchowny katolicki, papież w okresie od 7 stycznia 1566 do 1 maja 1572, święty Kościoła katolickiego.
Zobaczyć Barok i Pius V
Plac Świętego Piotra
Plac przed przebudową, ok. 1600 Plac świętego Piotra (wł. Piazza San Pietro) – plac znajdujący się przed bazylikąśw. Piotra w Watykanie, należący do osi łączącej bazylikę i Via della Conciliazione.
Zobaczyć Barok i Plac Świętego Piotra
Planeta
tło Syriusz B i Wenus. Planeta – ciało niebieskie (obiekt astronomiczny) spełniające kilka kryteriów.
Zobaczyć Barok i Planeta
Poezja
Poezja Poezja (z gr., poíesis – tworzenie, wytwórczość, sztuka poetycka) – wieloznaczny termin, współcześnie stanowiący przede wszystkim określenie dzieł literackich nienapisanych proząlub synonim liryki.
Zobaczyć Barok i Poezja
Poezja metafizyczna
Poezja metafizyczna – nurt lirycznej poezji barokowej.
Zobaczyć Barok i Poezja metafizyczna
Polemika
Polemika - kontrowersyjna retoryka przeznaczona do wsparcia specyficznego stanowiska.
Zobaczyć Barok i Polemika
Politologia
Politologia, nauki polityczne, nauki o polityce, nauka o polityce (z gr. πολιτικά politiká „sprawy miasta, państwa”1 od πόλις polis – „miasto-państwo” oraz λόγος, logos, „rozum, słowo, myśl”) – nauka społeczna zajmująca się politykąrozumianąjako całokształt działalności związanej ze sprawowaniem władzy politycznej, jej funkcjąi roląw życiu społecznym, teoriąjej organizacji, funkcjami i charakterem państwa i międzynarodowych organizacji politycznych.
Zobaczyć Barok i Politologia
Portret
Hyacinthe Rigaud, ''Ludwik XIV'' – portret reprezentacyjny Antoon van Dyck, ''Potrójny portret Karola I'' Rembrandt, ''Saskia jako Flora'' – portret historyzowany Johann Zoffany, ''Królowa Charlotta z dziećmi i braćmi'' – portret rodzinny, conversation pieces Giovanni Battista Moroni, ''Rycerz w czerni'' – portret ''en pied'' Portret, podobizna, konterfekt (fr.
Zobaczyć Barok i Portret
Portugalia
Portugalia, Republika Portugalska (port. Portugal, wym.; oficjalna nazwa República Portuguesa) – państwo europejskie położone w zachodniej części Europy Południowej na południowym zachodzie Półwyspu Iberyjskiego, gdzie od północy i wschodu graniczy z Hiszpanią, a od zachodu i południa Portugalię oblewająwody Oceanu Atlantyckiego.
Zobaczyć Barok i Portugalia
Praga
Praga, miasto stołeczne Praga – stolica i największe miasto Czech, położone w zachodniej części kraju, w środkowej części krainy Czechy, nad Wełtawą.
Zobaczyć Barok i Praga
Prasa (media)
Prasa Prasa („tłoczyć”) – określenie dzienników, czasopism i „środków masowego przekazywania powstałych w wyniku postępu technicznego” o charakterze informacyjnym, wydawanych periodycznie, nie rzadziej niż raz do roku, wyróżniających się stałym tytułem i kolejnym numerem.
Zobaczyć Barok i Prasa (media)
Prawo powszechnego ciążenia
Prawo powszechnego ciążenia, zwane także prawem powszechnego ciążenia Newtona – prawo głoszące, że każdy obiekt we wszechświecie przyciąga każdy inny obiekt z siłą, która jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między ich środkami.
Zobaczyć Barok i Prawo powszechnego ciążenia
Prawosławie
Cerkiew Świętego Ducha w Białymstoku Cerkiew cmentarna w Lublinie Prawosławie – jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa, opierający swądoktrynę na Piśmie Świętym i Tradycji Kościoła Wschodniego (istniejąrównież wspólnoty prawosławne rytu zachodniego).
Zobaczyć Barok i Prawosławie
Probabilioryzm
Probabilioryzm (łac. probabilior – prawdopodobniejszy) – w teologii moralnej system moralny mówiący, że w razie wątpliwości co do zastosowania ogólnych zasad moralnych w konkretnej sytuacji należy iść za opiniąbardziej prawdopodobną, a nigdy za mniej prawdopodobną(nawet jeśli jej prawdopodobieństwo jest wysokie).
Zobaczyć Barok i Probabilioryzm
Probabilizm
Probabilizm (z łac. probabilis – prawdopodobny) – system etyczny stwierdzający, że w razie wątpliwości co do zastosowania zasad moralnych w danej sytuacji można iść za opiniąprawdopodobną, choćby nawet opinia przeciwna była od niej bardziej prawdopodobna.
Zobaczyć Barok i Probabilizm
Protestantyzm
Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia, na którąskładająsię wspólnoty religijne powstałe na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.
Zobaczyć Barok i Protestantyzm
Prymas
Herb prymasa (nie-kardynała, na taśmie pod tarcząznajduje się dewiza) Prymas (od primus – pierwszy) – tytuł arcybiskupów katolickich związany z niektórymi stolicami biskupimi i ich historycznąrolą.
Zobaczyć Barok i Prymas
Psychologia
Psi'' jest symbolem psychologii Psychologia (od psyche „dusza”; logos „słowo, myśl, rozumowanie”) – nauka badająca mechanizmy i prawa rządzące psychikąoraz zachowaniami człowieka.
Zobaczyć Barok i Psychologia
Rachunek różniczkowy i całkowy
Rachunek różniczkowy i całkowy – podstawowy dział analizy matematycznej, badający pochodne i całki funkcji zmiennej rzeczywistej lub zespolonej.
Zobaczyć Barok i Rachunek różniczkowy i całkowy
Racjonalizm filozoficzny
Racjonalizm filozoficzny (ew. racjonalizm metodologiczny, aprioryzm) (łac. ratio – rozum; rationalis – rozumny, rozsądny) – stanowisko filozoficzne, przede wszystkim w epistemologii akcentujące rolę rozumu i rozumowań apriorycznych w zdobywaniu wiedzy.
Zobaczyć Barok i Racjonalizm filozoficzny
Rafael Santi
Grób Rafaela w Panteonie ''Zaślubiny Marii z Józefem'' (1504) ''Młody mężczyzna z jabłkiem'' (1504) ''Św. Jerzy walczący ze smokiem'' (1505) ''Madonna ze szczygłem'' (1506) ''Francesco Alidosi'' (1510–1511) Papież Juliusz II'' (1511–1512) ''Portret Bindo Altoviti'' (1512–1515) ''Madonna Sykstyńska'' (1513–1516) Baltazara Castiglione'' (ok.
Zobaczyć Barok i Rafael Santi
Raj utracony
John Milton William Blake, Arcywróg wznieca bunt aniołów Anioł odwiedza Adama i Ewę w Raju Adam i Ewa wygnani z raju Gustave Doré, Bóg Ojciec i Syn Boży. Ilustracja do „Raju utraconego” Johna Miltona John Martin, Stworzenie światła Romantycy, w tym krytyk William Hazlitt, przywrócili Miltonowi należne mu miejsce w panteonie angielskich poetów Raj utracony (ang.
Zobaczyć Barok i Raj utracony
Redukcja misyjna
Główne redukcje jezuickie Ruiny redukcji São Miguel das Missões w Brazylii Ruiny redukcji San Ignacio Mini w Argentynie jezuity brazylijskiego. Redukcje (hiszp. reducción, port. reduçao) – rodzaj zamkniętych gospodarstw rządzonych przez zakon jezuitów, skupiających do 8 tysięcy Indian.
Zobaczyć Barok i Redukcja misyjna
Reformacja
kościoła zamkowego w Wittenberdze. bulli papieskiej. Przedstawiciele reformacji przy wspólnym stole, anonimowa rycina z XVII wieku. Jan Łaski, na Zachodzie znany jako Johannes a Lasco, był jedynym przedstawicielem polskiej reformacji, który zyskał europejski rozgłos. Reformacja – ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa.
Zobaczyć Barok i Reformacja
Religia
rodzimowierstwa słowiańskiego (czwarty rząd) Procent obywateli uznających religię za bardzo ważną: do 19%, > 90% obszary niereligijne Religia – system wierzeń i praktyk określający relację między różnie pojmowanąsferąsacrum (świętością) i sferąboskąa społeczeństwem, grupąlub jednostką.
Zobaczyć Barok i Religia
Rembrandt
''Autoportret'' (1630) ''Autoportret'' (1640) ''Autoportret'' (1661) ''Autoportret'' (ok. 1669) Rembrandt Harmenszoon van Rijn (ur. 15 lipca 1606 w Lejdzie, zm. 4 października 1669 w Amsterdamie) – niderlandzki malarz, rysownik i grafik.
Zobaczyć Barok i Rembrandt
René Descartes
René Descartes, łac. Renatus Cartesius, po polsku Kartezjusz, (ur. 31 marca 1596 w La Haye en Touraine, zm. 11 lutego 1650 w Sztokholmie) – francuski uczony: matematyk, fizyk i filozof, jeden z najwybitniejszych intelektualistów XVII wieku, uznawany również za ojca filozofii nowożytnej.
Zobaczyć Barok i René Descartes
Renesans
Leonardo da Vinci św. Ignacy Loyola Marcin Luter Krzysztof Kolumb Karol V Papież Juliusz II Mikołaj Kopernik Renesans, odrodzenie („odrodzenie”) – epoka w historii kultury europejskiej, obejmująca przede wszystkim XVI wiek, określany często jako „odrodzenie sztuk i nauk” oraz koncepcja historiozoficzna odnosząca się do historii kultury włoskiej od Dantego do roku 1520.
Zobaczyć Barok i Renesans
Rewolucja naukowa
Newton'', 1805 Rewolucja naukowa – gwałtowne przejście od jednego do drugiego sposobu widzenia świata o odmiennych założeniach i kanonach naukowości, powodujące przewartościowanie panującego w nauce paradygmatu.
Zobaczyć Barok i Rewolucja naukowa
Rośliny
Rośliny (Archaeplastida Adl i in. 2005, dawne nazwy naukowe: Vegetabilia, Plantae, Phytobionta, Plastida, Primoplantae) – eukariotyczne i autotroficzne organizmy, wykorzystujące energię promieniowania słonecznego za sprawąbarwników asymilacyjnych (zdarzająsię wśród roślin także organizmy heterotroficzne – pasożytnicze, w tym też myko-heterotroficzne, ale mająone charakter wtórny).
Zobaczyć Barok i Rośliny
Robert Bellarmin
Robert Bellarmin, właśc.
Zobaczyć Barok i Robert Bellarmin
Robert Boyle
''The Sceptical Chymist'', 1661, strona tytułowa Robert Boyle (ur. 25 stycznia 1627 w Lismore w Irlandii, zm. 30 grudnia 1691 w Londynie) – brytyjskiBoyle nie był narodowości irlandzkiej, lecz synem angielskiego arystokraty, noszącego tytuł Earl of Cork, który dostał ogromne dobra w ramach przejmowania irlandzkich terenów za dynastii Tudorów; fakty te opisane sąw i w chemik i fizyk.
Zobaczyć Barok i Robert Boyle
Robert Hooke
Sporządzony przez Roberta Hooke rysunek oglądanych przez mikroskop komórek korka Robert Hooke (ur. 18 lipca 1635 w Freshwater, zm. 3 marca 1703) – angielski przyrodnik, jeden z największych eksperymentatorów XVII wieku.
Zobaczyć Barok i Robert Hooke
Rodzina Bachów
Jan Sebastian Bach i jego synowie: Carl Philipp Emanuel, Johann Christian, Wilhelm Friedemann oraz Johann Christoph Friedrich Rodzina Bachów przez prawie dwieście lat miała istotny wkład w kształtowanie historii muzyki.
Zobaczyć Barok i Rodzina Bachów
Rokoko
Rokoko – nurt stylistyczny, obecny zwłaszcza w architekturze wnętrz, ornamentyce, rzemiośle artystycznym i malarstwie, występujący w sztuce europejskiej w latach ok.
Zobaczyć Barok i Rokoko
Roman Pollak
Roman Pollak (ur. 31 lipca 1886 w Jeleśni, zm. 23 lutego 1972 w Poznaniu) – polski historyk literatury, profesor UAM w Poznaniu, badacz literatury staropolskiej, w szczególności polskiego baroku, wraz z jego powiązaniami europejskimi, głównie włoskimi.
Zobaczyć Barok i Roman Pollak
Rosja
zarchiwizowano.
Zobaczyć Barok i Rosja
Royal Society
Siedziba Royal Society w Londynie The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge (pol. Królewskie Towarzystwo w Londynie dla Rozszerzania Wiedzy o Przyrodzie) popularnie nazywane The Royal Society, pol.
Zobaczyć Barok i Royal Society
Rozum
Francisco de Goya, ''Gdy rozum śpi, budząsię demony'' Rozum – zdolność do operowania pojęciami abstrakcyjnymi lub zdolność analitycznego myślenia i wyciągania wniosków z przetworzonych danych.
Zobaczyć Barok i Rozum
Ruch własny
Ruch własny – miara szybkości zmiany pozycji gwiazdy na niebie z biegiem czasu, liczonej w jednostkach prędkości kątowej; podawany jest zwykle w sekundach kątowych na rok.
Zobaczyć Barok i Ruch własny
Rzeźbiarstwo
Dawid'', 1501–1504 Warszawie) J. Gosławski, 1932) późnogotycki Rzeźbiarstwo – dziedzina sztuk plastycznych związana z tworzeniem trójwymiarowych form z różnych materiałów, co odróżnia jąod malarstwa i grafiki, zwykle dwuwymiarowych.
Zobaczyć Barok i Rzeźbiarstwo
Rzeczpospolita Obojga Narodów
rolce sztokholmskiej z XVII wieku unii lubelskiej 1 lipca 1569 roku, akt ustanawiający RzeczpospolitąObojga Narodów Rewers 15 dukatów Zygmunta III Wazy z 1617 z herbem królewskim. W otoku napis: MAGNVS DVX LITVAniae RVSsiae PRVSsiae MASoviae SAMogitiae LIVONiae ZC Gęstość zaludnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów według spisu ludności z 1790 roku Zasięg terytorialny Rzeczypospolitej w 1701 roku Podział administracyjny Rzeczypospolitej, stan prawny na rok 1619 Posiadłości ziemskie polskich rodów magnackich w XVI-XVII wieku potopu rosyjskiego miasta królewskie Rzeczypospolitej Obojga Narodów Jan Matejko, Unia lubelska Jan Matejko, ''Potęga Rzeczypospolitej u zenitu.
Zobaczyć Barok i Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzut (budownictwo)
Rzut parteru domu jednorodzinnego Rzut – rysunek budowlany przedstawiający układ pomieszczeń na danym piętrze budynku, wraz z wyposażeniem i odpowiednimi szczegółami wykonania.
Zobaczyć Barok i Rzut (budownictwo)
Rzym
() – stolica i największe miasto Włoch, położone w środkowej części kraju nad rzekąTyber i Morzem Śródziemnym, zarazem stolica regionu administracyjno-historycznego Lacjum (Lazio).
Zobaczyć Barok i Rzym
Saksonia
Saksonia, Wolny Kraj Saksonia (łac. Saxonia; niem. Freistaat Sachsen; górnołuż. Swobodny stat Sakska; dolnołuż. Lichotny stat Sakska) – kraj związkowy w Niemczech graniczący z Polską, Czechami i z następującymi krajami związkowymi: Bawaria, Turyngia, Saksonia-Anhalt i Brandenburgia.
Zobaczyć Barok i Saksonia
Samuel Twardowski
Samuel Ludwik Twardowski herbu Ogończyk, Samuel ze Skrzypny, (używał nazwiska dziada po kądzieli; nazwisko po mieczu: Skrzypiński), pseudonim S.T. ze Skrzypny, krypt.: S. T. Z. S.
Zobaczyć Barok i Samuel Twardowski
Samuel von Pufendorf
mały Samuel von Pufendorf (ur. 8 stycznia 1632, zm. 26 października 1694) – niemiecki teoretyk prawa i historyk.
Zobaczyć Barok i Samuel von Pufendorf
Sanssouci
Pałac Sanssouci (niem. Schloss Sanssouci; z fr. sans souci.
Zobaczyć Barok i Sanssouci
Sante Graciotti
Sante Graciotti (ur. 1 grudnia 1923 w Osimo, zm. 18 października 2021 w Rzymie) − włoski franciszkanin, polonista, slawista i historyk literatury.
Zobaczyć Barok i Sante Graciotti
Sarmatyzm
Klaudiusza Ptolemeusza, widoczne terytorium określone jako ''Sarmatia Europe'' ''Sarmatia et Scythia, Russia et Tartaria Europaea'', mapa z XVII wieku data dostępu.
Zobaczyć Barok i Sarmatyzm
Sąd ostateczny
Sąd ostateczny'', ok. 1470 Sąd ostateczny – wydarzenie eschatologiczne o skali światowej, stanowiące przedmiot wiary przede wszystkim w kręgu religii judeo-chrześcijańskiej.
Zobaczyć Barok i Sąd ostateczny
Scholastyka (filozofia)
Mistrz i uczniowie (1464) Scholastyka – termin wieloznaczny.
Zobaczyć Barok i Scholastyka (filozofia)
Sebastian Grabowiecki
Sebastian Grabowiecki OCist herbu Grzymała (ur. ok. 1540 w Mszczyczynie, zm. 19 października 1607 w Moskwie) – poeta późnorenesansowy zaliczany do grupy "polskich poetów metafizycznych", jeden z czołowych prekursorów baroku, petrarkista, sekretarz królewski Stefana Batorego.
Zobaczyć Barok i Sebastian Grabowiecki
Serce Jezusa
''Najświętsze Serce Jezusa'' ''Najświętsze Serce Jezusa''(Henri Van Severen, ok. 1900) Missouri, Stany Zjednoczone Pomnik poświęcony Sercu Jezusowemu w Plewiskach Serce Jezusa (Najświętsze Serce Pana Jezusa, Serce Jezusowe, Serce Boże, Boskie Serce) – mistyczna Skarbnica, obiekt kultu w katolicyzmie.
Zobaczyć Barok i Serce Jezusa
Sielanka
''Sielanka'' Witolda Pruszkowskiego, 1880) Sielanka (bukolika, idylla, ekloga, skotopaska, pasterka) – gatunek literacki, utwór poetycki, przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki życia wiejskiego.
Zobaczyć Barok i Sielanka
Skandynawia
Flaga Danii Flaga Szwecji Flaga Norwegii Unii kalmarskiej Skandynawizm – plakat propagandowy; flagi: Danii, Norwegii i Szwecji Skandynawia – region północnej Europy, obejmujący państwa: Szwecję, Norwegię oraz Danię.
Zobaczyć Barok i Skandynawia
Sobór trydencki
Sobór trydencki – sobór powszechny Kościoła katolickiego, który odbył się w Trydencie, mieście w północnych Włoszech w latach 1545–1563.
Zobaczyć Barok i Sobór trydencki
Sonata
Sonata – instrumentalna forma cykliczna.
Zobaczyć Barok i Sonata
Stanisław Grochowski (poeta)
Stanisław Grochowski herbu Bończa (ur. 1542 na Mazowszu, zm. 30 stycznia 1612 w Krakowie) – duchowny katolicki: kanonik kaliski, uniejowski i łowicki, kustosz kruszwicki; sekretarz królewski, poeta i tłumacz.
Zobaczyć Barok i Stanisław Grochowski (poeta)
Stanisław Herakliusz Lubomirski
Stanisław Herakliusz Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. 4 marca 1642 w okolicach Krakowa, zm. 17 stycznia 1702 w Ujazdowie) – polski magnat (książę), podstoli koronny (1669), marszałek wielki koronny w latach 1676–1702, marszałek nadworny koronny 1673–1676, marszałek sejmu zwyczajnego w Warszawie w 1670 roku, starosta spiski w latach 1660-1702, poeta tzw.
Zobaczyć Barok i Stanisław Herakliusz Lubomirski
Stiuk
zakładzie przyrodoleczniczym „Wojciech” w Lądku-Zdroju Sklepienie kościoła jezuitów, Piotrków Trybunalski, sztukaterie ramowe wokół fresków Mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich w Krzeszowie. Stiuk – należy do szlachetnych wypraw tynkarskich.
Zobaczyć Barok i Stiuk
Stowarzyszenie
Stowarzyszenie – organizacja społeczna (zrzeszenie) powoływana przez grupę osób mających wspólne cele lub zainteresowania.
Zobaczyć Barok i Stowarzyszenie
Styl Ludwika XIV
Ludwik XIV Styl Ludwika XIV, nazywany również francuskim barokiem – styl w sztuce związany z panowaniem króla francuskiego Ludwika XIV zwanego „Królem Słońce”.
Zobaczyć Barok i Styl Ludwika XIV
Sykstus V
Loreto Sykstus V (właśc. Felice Peretti OFMConv lub Felice Peretti di Montalti; ur. 13 grudnia 1521 w Grottammare, zm. 27 sierpnia 1590 w Rzymie) – papież w okresie od 24 kwietnia 1585 r. do 27 sierpnia 1590 r.
Zobaczyć Barok i Sykstus V
Sylogizm
Sylogizm (z – konkluzja, wniosek) – schemat wnioskowania na podstawie dwóch przesłanek, które zawierająwspólny element, a każdy element wniosku zawarty jest w dokładnie jednej przesłance.
Zobaczyć Barok i Sylogizm
Symbol
Symbol (z gr. sýmbolon) – semantyczny środek stylistyczny, który ma jedno znaczenie dosłowne i różnąliczbę znaczeń ukrytych.
Zobaczyć Barok i Symbol
Systematyka organizmów
Systematyka organizmów, systematyka biologiczna – najstarsza dziedzina nauk biologicznych, nauka zajmująca się klasyfikowaniem, katalogowaniem oraz opisywaniem organizmów w oparciu o badania ich różnorodności, pochodzenia i pokrewieństwa.
Zobaczyć Barok i Systematyka organizmów
Szarytki
Siostra Gabriela Batke w habicie z charakterystycznym czepcem (kornetem) noszonym przez siostry do 1964 ul. Tamka 35 w Warszawie Szarytki na świecie Szarytki (także wincentynki, siostry miłosierdzia), oficjalnie Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św.
Zobaczyć Barok i Szarytki
Szlachta w Polsce
Polska szlachta w mundurach wojewódzkich w XVIII wieku data dostępu.
Zobaczyć Barok i Szlachta w Polsce
Szpital
Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie (2009) Sala chorych w szpitalu w Danii (2005) „Jeden z oddziałów szpitala w Scutari (Turcja)” (Wojna krymska 1856) Szpital – jedna z najważniejszych jednostek organizacyjnych w systemie opieki zdrowotnej.
Zobaczyć Barok i Szpital
Sztuka
Józef Mehoffer: ''Dziwny ogród'', 1903, olej na płótnie architektonicznej cukierniczej Tekst w języku quenya, stworzonym przez J.R.R. Tolkiena w celach artystycznych. Na górze znajduje się zapis alfabetem tengwar wynalezionym w takim samym celu. muzyki Sztuka – różnie definiowany element kultury, przejawiający się utworami, w tym dziełami sztuki.
Zobaczyć Barok i Sztuka
Sztuki plastyczne
Sztuki plastyczne – jeden z podstawowych obok literatury pięknej i muzyki działów sztuk pięknych, obejmuje dziedziny wizualnej twórczości artystycznej.
Zobaczyć Barok i Sztuki plastyczne
Szwecja
Szwecja, Królestwo Szwecji (Konungariket Sverige) – państwo w Europie Północnej, zaliczane zarówno do państw skandynawskich oraz krajów nordyckich.
Zobaczyć Barok i Szwecja
Tabula rasa
Rzymska ''tabula'' (tabliczka woskowa). Tabula rasa (z łac. „czysta tablica”) – w filozofii i psychologii pojęcie mające wyrażać pogląd, że wszelka wiedza pochodzi wyłącznie z doświadczenia, a umysł pozbawiony doświadczeń jest „niezapisany” (tzw.
Zobaczyć Barok i Tabula rasa
Taniec śmierci
Taniec śmierci (Michael Wolgemut) Biskup i rycerz. ''La Danse macabre'', Guy Marchant, 1486, Paryż fresk Taniec Śmierci, 1490 Kościoła św. Mikołaja w Tallinie, koniec XV wieku. Taniec śmierci (z fr. danse macabre, wym.) – alegoryczny taniec, którego przedstawianie rozwinęło się w kulturze późnego średniowiecza (XIV i XV wiek), korowód ludzi wszystkich stanów z kościotrupem na czele, wyrażający równość wszystkich ludzi w obliczu śmierci.
Zobaczyć Barok i Taniec śmierci
Teatyni
św. Kajetan z Thieny Zakon Kleryków Regularnych (Teatynów), (łac. Ordo Clericorum Regularium vulgo Theatinorum) – zakon katolicki, założony w 1524 w Rzymie, przez św. Kajetana i Jana Piotra Caraffę, biskupa Chieti (łac. Teate lub Theate – skąd popularna nazwa zakonu - Teatyni), późniejszego papieża Pawła IV, który został pierwszym generałem zakonu.
Zobaczyć Barok i Teatyni
Teleskop
Mały refrakcyjny teleskop optyczny Nowym Meksyku (USA) Teleskop (gr. tēle-skópos – daleko widzący) – narzędzie, które służy do obserwacji odległych obiektów poprzez zbieranie promieniowania elektromagnetycznego (np. światła widzialnego).
Zobaczyć Barok i Teleskop
Temperatura
helu przedstawiony jest proporcjonalnie do odległości między cząsteczkami jakie sąprzy ciśnieniu 136 atmosfer. Prędkość ruchu, odpowiadająca temperaturze pokojowej, została spowolniona dwa biliony razy lub odpowiada temperaturze 0,0003 K. Temperatura – jedna z podstawowych wielkości fizycznych (parametrów stanu) w termodynamice.
Zobaczyć Barok i Temperatura
Teologia moralna
Teologia moralna – dział teologii chrześcijańskiej zajmujący się moralnościączynów ludzkich w świetle Objawienia.
Zobaczyć Barok i Teologia moralna
Teoria prawdopodobieństwa
Monte Carlo Teoria prawdopodobieństwa, inaczej rachunek prawdopodobieństwa lub probabilistyka – dział matematyki zajmujący się zdarzeniami losowymi.
Zobaczyć Barok i Teoria prawdopodobieństwa
Teresa z Ávili
Petera Paula Rubensa Święta Teresa z Ávili, właściwie Teresa Sánchez de Cepeda y Ahumada (ur. 28 marca 1515 w Gotarrendurze, zm. 4/15 października 1582 w Alba de Tormes) – hiszpańska mistyczka, karmelitanka, pisarka kontrreformacji i teolog życia kontemplacyjnego.
Zobaczyć Barok i Teresa z Ávili
Termometr rtęciowy
Zbliżenie czubka lekarskiego termometru rtęciowego Termometr rtęciowy – termometr cieczowy, w którym do pomiaru temperatury wykorzystuje się rtęć.
Zobaczyć Barok i Termometr rtęciowy
Thomas Hobbes
Thomas Hobbes (ur. 5 kwietnia 1588 w Westport (Wiltshire), ob. Malmesbury, zm. 4 grudnia 1679 w Hardwick Hall) – angielski filozof, myśliciel społeczny, twórca kontraktualizmu, autor dzieła Lewiatan (1651), traktatu z zakresu filozofii społecznej i filozofii politycznej, w którym dowodzi, że człowiek wyszedł z hipotetycznego stanu natury, czyli stanu wojny każdego z każdym (łac.
Zobaczyć Barok i Thomas Hobbes
Ticino
Ticino (niem. Tessin; lmo. Tesín, Tisín; fr. Tessin; rm. Tessin) – najdalej wysunięty na południe kanton Szwajcarii.
Zobaczyć Barok i Ticino
Tirso de Molina
Tirso de Molina, właśc.
Zobaczyć Barok i Tirso de Molina
Tomaso Albinoni
Tomaso Albinoni (ur. 8 czerwca 1671 w Wenecji, zmarł 17 stycznia 1751 tamże) – jeden z największych włoskich kompozytorów późnego baroku.
Zobaczyć Barok i Tomaso Albinoni
Tomizm
Tomizm – system filozoficzny oparty na poglądach Tomasza z Akwinu.
Zobaczyć Barok i Tomizm
Tommaso Campanella
Tommaso Campanella, imiona świeckie Giovanni Domenico (ur. 5 września 1568 w Stignano w Kalabrii, zm. 21 maja 1639 w Paryżu) – włoski filozof, teolog i poeta epoki renesansu, autor dzieła pt.
Zobaczyć Barok i Tommaso Campanella
Torquato Tasso
Torquato Tasso (ur. 11 marca 1544 w Sorrento, zm. 25 kwietnia 1595 w Rzymie) – włoski poeta, uważany za jednego z najwybitniejszych twórców włoskiego renesansu.
Zobaczyć Barok i Torquato Tasso
Traktat (nauka)
Traktat – tekst naukowy w formie rozbudowanej rozprawy, zazwyczaj bardzo obszernej.
Zobaczyć Barok i Traktat (nauka)
Triumf śmierci
Triumf śmierci'', Pieter Bruegel (starszy) Triumf śmierci – motyw w malarstwie przedstawiający śmierć triumfującą.
Zobaczyć Barok i Triumf śmierci
Tucjoryzm
Tucjoryzm (z łac. tutior – bezpieczniejszy) – w teologii moralnej system moralny mówiący, że w razie wątpliwości co do zastosowania norm moralnych w konkretnej sytuacji wolno iść jedynie za opiniązgodnąz ogólnym prawem, nawet gdyby jego nieobowiązywanie było bardzo prawdopodobne.
Zobaczyć Barok i Tucjoryzm
Turyn
Turyn (wł. Torino) – miasto w północno-zachodnich Włoszech, przy ujściu rzeki Dora Riparia do rzeki Pad, na przedgórzu Alp Zachodnich.
Zobaczyć Barok i Turyn
Tycjan
Grób Tycjana w Wenecji. Tycjan, właśc.
Zobaczyć Barok i Tycjan
Umowa społeczna
John Locke filozof kontraktualizmu, który dał podwaliny współczesnej demokracji Ten artykuł dotyczy filozoficznego i politycznego pojęcia umowy społecznej, tzw.
Zobaczyć Barok i Umowa społeczna
Uniwersytet
Rafaela Uniwersytet Boloński, XIV wiek Uniwersytet („ogół nauczycieli i uczniów”) – najstarszy rodzaj uczelni o charakterze nietechnicznym, której celem jest przygotowanie kadr pracowników naukowych oraz kształcenie wykwalifikowanych pracowników.
Zobaczyć Barok i Uniwersytet
Urbanistyka
Ekspansja chińskiego miasta Shenzhen, jednego z najszybciej rozwijających się na świecie, została opracowana w ramach planowania urbanistycznego Urbanistyka – nauka o planowaniu miast i osiedli oraz ich powstawaniu i historii rozwoju; urbanistyka jest dyscyplinąnauk technicznych.
Zobaczyć Barok i Urbanistyka
Utopia
Utopii'' Morusa, 1518 Utopia – projekt lub przedstawienie idealnego ustroju politycznego, opierającego się na sprawiedliwości, solidarności i równości.
Zobaczyć Barok i Utopia
Uwertura
Pierwsza strona rękopisu uwertury do opery Armida Antonia Salieriego Uwertura (fr. ouverture – otwarcie, rozpoczęcie; także intrada, entrée, w XVII wieku: symfonia, sinfonia) – niecykliczna instrumentalna forma muzyczna, najczęściej w formie sonatowej stanowiąca wstęp do opery, oratoriumW Eliaszu Felixa Mendelssohna-Bartholdyego przed uwerturąwystępuje recytatyw.
Zobaczyć Barok i Uwertura
Vanitas
''Vanitas'', Antonio de Pereda, 1634 Vanitas z łaciny "marność".
Zobaczyć Barok i Vanitas
Wacław Potocki
Wacław Potocki lub Wacław Grad-Potocki (ur. 1621 w Woli Łużańskiej, zm. 9 lipca 1696 w Łużnej) – sędzia skarbowy, podstarości biecki i sędzia grodzki biecki (w latach 1667–1676), podczaszy krakowski (1678–1685), jeden z głównych twórców barokowych w Polsce, poeta, epik, satyryk i moralista.
Zobaczyć Barok i Wacław Potocki
Watykan
Watykan, Państwo Watykańskie (wł. Stato della Città del Vaticano, łac. Status Civitatis Vaticanæ) – miasto-państwo w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, enklawa na terytorium Włoch, w Rzymie.
Zobaczyć Barok i Watykan
Würzburg
Most nad Menem Katedra Würzburg – miasto na prawach powiatu w Niemczech, położone w kraju związkowym Bawaria, siedziba rejencji Dolna Frankonia, w regionie Würzburg, siedziba powiatu Würzburg.
Zobaczyć Barok i Würzburg
Władza
Polsce Władza – możliwość wywierania przez jednostkę bądź grupę rzeczywistego wpływu na istotne okoliczności życia przez ukierunkowywanie własnego postępowania (władza nad sobą– indywidualna) lub postępowania innych osób (władza nad innymi – społeczna).
Zobaczyć Barok i Władza
Włochy
Zdjęcie satelitarne Włoch Włochy, Republika Włoska – państwo położone w Europie Południowej, głównie na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem Unii Europejskiej oraz wielu organizacji, m.in.: ONZ, NATO, należące do grupy siedmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G7.
Zobaczyć Barok i Włochy
Włosko-polskie związki literackie
Ulica Adama Mickiewicza w Rzymie Warszawie Włosko-polskie związki literackie – pierwsze informacje na temat wzajemnych stosunków literackich Polski i Włoch pochodząze źródeł hagiograficznych.
Zobaczyć Barok i Włosko-polskie związki literackie
Węgry
Węgry (.
Zobaczyć Barok i Węgry
Wenecja
Wenecja – miasto i gmina na północy Włoch nad Morzem Adriatyckim, stolica regionu Wenecja Euganejska.
Zobaczyć Barok i Wenecja
Wersal
Mapa Wersalu z 1789 r. Wersal – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Île-de-France, w departamencie Yvelines.
Zobaczyć Barok i Wersal
Wespazjan Kochowski
''Psalmodii polskiej'' Wespazjan Hieronim Kochowski herbu Nieczuja (ur. 1633 w Gaju koło Waśniowa w ziemi sandomierskiej, zm. 6 czerwca 1700 w Krakowie) – historyk i poeta polskiego baroku, najbardziej typowy przedstawiciel filozofii i literatury sarmackiej.
Zobaczyć Barok i Wespazjan Kochowski
Wielka Brytania
Wielka Brytania lub Zjednoczone KrólestwoW języku angielskim nazwąpaństwa jest (Zjednoczone Królestwo), podczas gdy nazwa (Wielka Brytania) odnosi się wyłącznie do Anglii, Szkocji i Walii (bez Irlandii Północnej) – zob.
Zobaczyć Barok i Wielka Brytania
William Harvey
William Harvey (ur. 1 kwietnia 1578, zm. 3 czerwca 1657 w Roehampton, Surrey) – angielski biolog.
Zobaczyć Barok i William Harvey
William Shakespeare
William Shakespeare (forma spolszczona: Szekspir) (ur. prawd. 23 kwietnia 1564, ochrzczony 26 kwietnia 1564, w Stratford-upon-Avon, zm. tamże) – angielski poeta, dramaturg, aktor.
Zobaczyć Barok i William Shakespeare
Wincenty a Paulo
Wincenty a Paulo (ur. 24 kwietnia 1581 w Pouy, zm. 27 września 1660 w Paryżu) – francuski prezbiter katolicki, opiekun sierot i ubogich, pionier misji ludowych, założyciel zgromadzeń lazarystów i szarytek, święty Kościoła Katolickiego, wspominany również w Kościele Anglikańskim.
Zobaczyć Barok i Wincenty a Paulo
Wojna
II wojny światowej Wojna – zorganizowany konflikt zbrojny między państwami, narodami lub grupami etnicznymi, religijnymi czy społecznymi.
Zobaczyć Barok i Wojna
Wojna trzydziestoletnia
Defenestracja praska Mapa działań wojny trzydziestoletniej Oblężenie Budziszyna w 1620 Fryderyk V Wittelsbach Gábor Bethlen Albrecht von Wallenstein Gustaw II Adolf Ernst von Mansfeld Pappenheima Pokój westfalski Rzeszy na skutek wojny Wojna trzydziestoletnia – europejski konflikt trwający od 23 maja 1618 do 24 października 1648 pomiędzy protestanckimi państwami Świętego Cesarstwa Rzymskiego (I Rzeszy) wspieranymi przez inne państwa europejskie (takie jak Szwecja, Dania, Republika Zjednoczonych Prowincji, Francja), a katolickądynastiąHabsburgów.
Zobaczyć Barok i Wojna trzydziestoletnia
Wolna wola
Wolna wola – zdolność podmiotów do dokonywania wyborów bez ograniczeń ze strony różnych czynników.
Zobaczyć Barok i Wolna wola
Wszechświat
mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) gwiazdy, 26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Wszechświat – wszystko, co istnieje fizycznie: cała czasoprzestrzeń oraz wszystkie wypełniające jąformy energii jak materia i pola fizyczne; synonim słów „natura” i „przyroda”.
Zobaczyć Barok i Wszechświat
Wynalazek
kół zębatych Wynalazek – nowatorskie, oryginalne rozwiązanie problemu technicznego.
Zobaczyć Barok i Wynalazek
Zakład Pascala
Blaise Pascal (1623–1662) Zakład Pascala (gra Pascala) – rozumowanie przedstawione w Myślach przez Blaise'a Pascala mające dowodzić, iż warto wierzyć w Boga.
Zobaczyć Barok i Zakład Pascala
Zakon
Zurbarána Zakon (łac. ordo) – organizacja, której członkowie, po złożeniu ślubów, żyjąwedług ściśle określonych reguł religijnych lub (rzadziej) świeckich.
Zobaczyć Barok i Zakon
Zasady dynamiki Newtona
url.
Zobaczyć Barok i Zasady dynamiki Newtona
Zbawienie
''Chrystus Zbawca'' Zbawienie – uwolnienie się z niekorzystnego stanu lub okoliczności.
Zobaczyć Barok i Zbawienie
Zbigniew Morsztyn
Leliwa – herb Morsztynów Starej Rudówce upamiętniający Zbigniewa Morsztyna jako założyciela wsi Zbigniew Morsztyn inne formy nazwiska: Zbygneus Morztyn, Morstyn, Morstin, kryptonim: M. M. M. (Morsztyn, Miecznik Mozyrski), Z. M. herbu Leliwa (ur. 1622, 1627 lub 1628 w Krakowskiem, zm.
Zobaczyć Barok i Zbigniew Morsztyn
Zegar wahadłowy
Zegar wahadłowy – zegar mechaniczny z napędem mechanicznym, elektrycznym lub elektronicznym wykorzystujący wahadło jako regulator chodu do odmierzania czasu.
Zobaczyć Barok i Zegar wahadłowy
Ziemia
Ziemia (trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego.
Zobaczyć Barok i Ziemia
Zjawisko
Zjawisko, fenomen (– obserwowany) – pojęcie filozoficzne oznaczające to, co dane jest w poznaniu zmysłowym, a więc obrazy, dźwięki, zapachy, smaki itd.
Zobaczyć Barok i Zjawisko
Zmysł
Zmysł – zdolność odbierania bodźców.
Zobaczyć Barok i Zmysł
Zwinger
Zwinger – późnobarokowy zespół architektoniczny znajdujący się w centrum Drezna.
Zobaczyć Barok i Zwinger
Zobacz także
Historia nowożytna
- Barok
- Boskie prawo królów
- Chłopi
- Cotton Mather
- Królestwo Neapolu
- Królestwo Sycylii
- Neoklasycyzm
- Nowożytność
- Renesans
- Rocaille
- Rokoko
- Transatlantycki handel niewolnikami
- Wiek żagli
- XVI wiek
- XVII wiek
- XVIII wiek
- Święte Cesarstwo Rzymskie
Znany jako Styl barokowy.
, Belweder w Wiedniu, Benedetto Croce, Benvenuto Cellini, Bezwładność, Biologia, Bitwa pod Lepanto (1571), Bitwa pod Wiedniem, Blaise Pascal, Bracia Asam, Brązy, Caravaggio, Carlo Maderno, Carlo Rainaldi, Cathedra Petri, Cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie), Charles Le Brun, Charles Perrault, Charles Rollin, Chemia, Chiaroscuro, Chiny, Chorwacja, Christiaan Huygens, Christopher Wren, Chrześcijaństwo, Churrigueryzm, Claude Lorrain, Claudio Monteverdi, Cogito ergo sum, Concerto grosso, Czechy, Diego Velázquez, Doświadczenie, Domenichino, Domenico Fontana, Domenico Scarlatti, Domenico Trezzini, Dominikus Zimmermann, Don Kichot (powieść), Drewno (technika), Duch (filozofia), Duchowieństwo, Dydona i Eneasz, Edmond Halley, Edukacja, Ekwiprobabilizm, Elipsa, Empiryzm, Entre cour et jardin, Epos, Eschatologia chrześcijańska, Etyka, Europa, Fasada, Ferdinand Maximilian Brokoff, Filip II Habsburg, Filipiny, Filippo Juvara, Filozofia, Fizyka, Flandria (region), François Couperin Le Grand, François de La Rochefoucauld (pisarz), François Duquesnoy, François Fénelon, François Girardon, François Mansart, Francesco Borromini, Francesco Petrarca, Francis Bacon (filozof), Francisco de Zurbarán, Franciszek Ksawery, Franciszek Salezy, Franciszek Suárez, Francja, Francuska Akademia Nauk, Frans Hals, Gabriel Fahrenheit, Galileusz, Gallikanizm, Gdańsk, Georg Friedrich Händel, Georg Philipp Telemann, Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff, George Herbert (poeta), Giacomo Carissimi, Giacomo della Porta, Giambattista Marino, Giambologna, Giovanni Battista Pergolesi, Giovanni Battista Piazzetta, Giovanni Battista Tiepolo, Giovanni Francesco Barbieri, Giovanni Lorenzo Bernini, Gongoryzm, Gorzkie żale, Gottfried Wilhelm Leibniz, Gregorio Fernández, Grzegorz XIII, Guarino Guarini, Guido Reni, Gwiazda, Habsburgowie, Heinrich Schütz, Heinrich Wölfflin, Heliocentryzm, Henry Purcell, Henry Vaughan, Hieronim Morsztyn, Historia Czech, Hiszpania, Hiszpania Habsburgów, Hofburg, Holandia, Horacy (poeta), Hugo Grocjusz, Humanizm renesansowy, Hyacinthe Rigaud, Idea, Ignacy Loyola, Ignaz Günther, Iluzjonizm, Immaculata, Imperium Osmańskie, Indie, Inigo Jones, Inkulturacja, Innocenty XI, Isaac Newton, Italia (kraina historyczna), Ivan Gundulić, Jacob Burckhardt, Jacob Jordaens, Jacopo Barozzi da Vignola, Jacopo Tintoretto, Jacques-Bénigne Bossuet, Jakob Bernoulli, Jan Andrzej Morsztyn, Jan Ámos Komenský, Jan Chrzciciel de la Salle, Jan Eudes, Jan Heweliusz, Jan Kochanowski, Jan od Krzyża, Jan Vermeer, Jansenizm, Janusz Pelc (historyk literatury), Józef Baka, Józef z Nazaretu, Język portugalski, Język włoski, Jean Baptiste Racine, Jean de La Bruyère, Jean de La Fontaine, Jean-Baptiste Lully, Jean-Philippe Rameau, Jerozolima wyzwolona, Jezuici, Johann Bernhard Fischer von Erlach, Johann Lucas von Hildebrandt, Johann Pachelbel, Johann Sebastian Bach, Johannes Kepler, John Donne, John Locke, John Milton, John Ray, Jowisz, Juan de Valdés Leal, Juan Martínez Montañés, Jules Hardouin-Mansart, Jusepe de Ribera, Justus Lipsius, Kalwaria, Kamienica (architektura), Kantata, Karmelici bosi, Karol Boromeusz, Kasper Drużbicki, Kasper Twardowski, Katolicyzm, Kazanie, Kazuistyka, Kilian Ignaz Dientzenhofer, Klasycyzm, Klasztor, Klawesyn, Klemens VIII, Kościół (budynek), Kościół (organizacja), Kościół św. Karola Boromeusza w Wiedniu, Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie, Kościół pielgrzymkowy w Wies, Kościół unicki, Kolęda, Kolonia (geografia polityczna), Kolonializm, Kometa, Konceptyzm, Koncert (forma muzyczna), Konfucjusz, Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów, Kontrreformacja, Kontrreformacja w Polsce, Królestwo Francji (987–1791), Królestwo Prus, Krytyka literacka, Księżyc, Kultura, Kwakrzy, Kwietyzm, La Gazette, Laicyzm, Laksyzm, Latarnia czarnoksięska, Leszno, Libertynizm, Londyn, Lope de Vega, Louis Le Vau, Luís de Camões, Luca Giordano, Ludovico Ariosto, Ludwik Maria Grignion de Montfort, Ludwik XIV, Ludwik z Grenady, Luis de Góngora y Argote, Małgorzata Maria Alacoque, Maciej Kazimierz Sarbiewski, Malarstwo, Malarstwo iluzjonistyczne, Manieryzm, Marc-Antoine Charpentier, Marcello Malpighi, Maria z Nazaretu, Marinizm, Marmur, Martin Opitz, Matematyka, Materia (filozofia), Matteo Ricci, Matthäus Daniel Pöppelmann, Melk (miasto), Metafizyka klasyczna, Metoda naukowa, Metropolici i patriarchowie Moskwy, Miasto Słońca, Miłosierdzie, Michał Anioł, Miguel de Cervantes, Mikołaj Łęczycki, Mikołaj Sęp Szarzyński, Mikroskop, Misja (religia), Misje ludowe, Mistycyzm, Mistyka chrześcijańska, Molière, Molinizm, Monada (filozofia), Monarcha, Muzyka, Muzyka liturgiczna, Nauka, Nauki ścisłe, Nauki przyrodnicze, Neostoicyzm, Nicolas Boileau, Nicolas Malebranche, Nicolas Poussin, Niderlandy (region historyczny), Niemcy, Niemcy (naród), Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina, Nowoczesność, Oświecenie (epoka), Obserwacja (nauki społeczne), Odzież, Ogród francuski, Okazjonalizm, Opactwo Benedyktynów w Melku, Opera, Optyka, Oratorium, Orbita, Organy, Osman, Pałac, Pałac Charlottenburg, Pałac Schönbrunn, Państwo, Palladianizm, Panteizm, Paolo Veronese, Papież, Pasja, Pastorałka, Péter Pázmány, Pedagogika, Pedro Calderón de la Barca, Pejzaż, Penitencjarz, Perła, Peter Paul Rubens, Petersburg, Petrarkizm, Petrus Ramus, Pierre Corneille, Pierre Gassendi, Pierre Puget, Pietro da Cortona, Pietyzm, Pijarzy, Piotr I Wielki, Piotr Kanizjusz, Piotr Kochanowski (1566–1620), Pius V, Plac Świętego Piotra, Planeta, Poezja, Poezja metafizyczna, Polemika, Politologia, Portret, Portugalia, Praga, Prasa (media), Prawo powszechnego ciążenia, Prawosławie, Probabilioryzm, Probabilizm, Protestantyzm, Prymas, Psychologia, Rachunek różniczkowy i całkowy, Racjonalizm filozoficzny, Rafael Santi, Raj utracony, Redukcja misyjna, Reformacja, Religia, Rembrandt, René Descartes, Renesans, Rewolucja naukowa, Rośliny, Robert Bellarmin, Robert Boyle, Robert Hooke, Rodzina Bachów, Rokoko, Roman Pollak, Rosja, Royal Society, Rozum, Ruch własny, Rzeźbiarstwo, Rzeczpospolita Obojga Narodów, Rzut (budownictwo), Rzym, Saksonia, Samuel Twardowski, Samuel von Pufendorf, Sanssouci, Sante Graciotti, Sarmatyzm, Sąd ostateczny, Scholastyka (filozofia), Sebastian Grabowiecki, Serce Jezusa, Sielanka, Skandynawia, Sobór trydencki, Sonata, Stanisław Grochowski (poeta), Stanisław Herakliusz Lubomirski, Stiuk, Stowarzyszenie, Styl Ludwika XIV, Sykstus V, Sylogizm, Symbol, Systematyka organizmów, Szarytki, Szlachta w Polsce, Szpital, Sztuka, Sztuki plastyczne, Szwecja, Tabula rasa, Taniec śmierci, Teatyni, Teleskop, Temperatura, Teologia moralna, Teoria prawdopodobieństwa, Teresa z Ávili, Termometr rtęciowy, Thomas Hobbes, Ticino, Tirso de Molina, Tomaso Albinoni, Tomizm, Tommaso Campanella, Torquato Tasso, Traktat (nauka), Triumf śmierci, Tucjoryzm, Turyn, Tycjan, Umowa społeczna, Uniwersytet, Urbanistyka, Utopia, Uwertura, Vanitas, Wacław Potocki, Watykan, Würzburg, Władza, Włochy, Włosko-polskie związki literackie, Węgry, Wenecja, Wersal, Wespazjan Kochowski, Wielka Brytania, William Harvey, William Shakespeare, Wincenty a Paulo, Wojna, Wojna trzydziestoletnia, Wolna wola, Wszechświat, Wynalazek, Zakład Pascala, Zakon, Zasady dynamiki Newtona, Zbawienie, Zbigniew Morsztyn, Zegar wahadłowy, Ziemia, Zjawisko, Zmysł, Zwinger.