Komunikacja

454 kontakty: Aborygeni australijscy, Abu Maszar, Adi-budda, Agni, Akaśa, Akcelerator cząstek, Al-Ghazali, Al-Kindi, Albert Einstein, Aleksandr Friedman, Anaksymander, Anaksymenes, Anihilacja, Antykwark, Antymateria, Apeiron (filozofia), Arabowie, Arché, Archimedes, Arjabhata, Arystarch z Samos, Arystoteles, Śmierć cieplna Wszechświata, Asteroids, Astrofizyka, Astronautyka, Astronomia, Astronomia obserwacyjna, Światło, Atmosfera, Atom, Atomizm, Atum, Łacina, Ładunek elektryczny, Żydzi, Bariony, Bartel Leendert van der Waerden, Bóg, Bernard Fontenelle, Beryl (pierwiastek), BICEP, Bor, Bozon Higgsa, Bozon W, Bozon Z, Bozony, Bozony cechowania, Brahma, Brahman, ..., Brahmanda, Brahmandapurana, Brookhaven National Laboratory, Buddyzm, Cambridge University Press, Cechowanie (fizyka), Chemia, Christiaan Huygens, Chrześcijaństwo, Ciało doskonale czarne, Ciało niebieskie, Ciało stałe, Ciecz, Ciemna energia, Ciemna materia, Ciepło, Coatlicue, Creatio ex nihilo, Cyceron, Cywilizacja zachodnia, Czas, Czas Plancka, Czas połowicznego rozpadu, Czas snu, Czasoprzestrzeń, Czasoprzestrzeń Minkowskiego, Cząstka, Cząstka elementarna, Cząstka skalarna, Częstość występowania pierwiastków we Wszechświecie, Częstotliwość, Długość fali, Długość fizyczna, De rerum natura, Demokryt, Deuter, Dlaczego istnieje raczej coś niż nic, Droga Mleczna, Druga zasada termodynamiki, Dualizm korpuskularno-falowy, Dylatacja czasu, Edmond Halley, Ekstrapolacja, Ekstrapolacja (matematyka), Elektrodynamika klasyczna, Elektron, Empedokles, Empiryzm, Energia (fizyka), Energia punktu zerowego, Era hadronowa, Era kwarkowa, Era leptonowa, Era materii, Era Plancka, Era promieniowania, Era rejonizacji, Eter (filozofia), Eter (fizyka), Eudoksos z Knidos, Europa, Fałszywa próżnia, Fala, Falsyfikacja, Fantastyka naukowa, Fermiony, Filozofia, Filozofia średniowieczna, Filozofia indyjska, Filozofia przedsokratejska, Filozofia przyrody, Fizyka, Fizyka atomowa, Fizyka cząstek elementarnych, Fizyka jądrowa, Fizyka materii skondensowanej, Fizyka teoretyczna, Fizykalizm, Foton, Gaja (mitologia), Galaktyka, Galaktyka karłowata, Gaz, Gęstość, Gęstość krytyczna (kosmologia), Geometria, Geometria euklidesowa, Geometria nieeuklidesowa, Geometria różniczkowa, Giordano Bruno, Gluon, Gorąca ciemna materia, Gottfried Wilhelm Leibniz, Gram, Grawitacja, Grawitacja kwantowa, Grawiton, Gromada galaktyk, Grupa Lokalna Galaktyk, Grupa SU(2), Gwiazda, Gwiazdy stałe, Hadrony, Hadrony egzotyczne, Hekatajos z Miletu, Hel (pierwiastek), Heliocentryzm, Heraklit, Hierarchia, Hipoteza, Hipoteza rzadkiej Ziemi, Horyzont cząstek, Immanuel Kant, Implozja (fizyka), Inflacja kosmologiczna, Interpretacja, Interwał czasoprzestrzenny, Isaac Newton, Islam, Izotropowość, Jahwe, Jądro atomowe, Język starofrancuski, Jednorodność (fizyka), Jednorodność (kosmologia), Johannes Kepler, Jon, Judaizm, Kalendarz Kosmiczny, Kalevala, Kalpa, Kanada (filozof), Kelwin, Klaudiusz Ptolemeusz, Kondensat Bosego-Einsteina, Kondensat fermionów, Kontrakcja (fonetyka), Kosmiczny Teleskop Hubble’a, Kosmita, Kosmogonia, Kosmologia, Kosmologia fizyczna, Kosmologia obserwacyjna, Kosmonauta, Krzywizna czasoprzestrzeni, Krzywizna krzywej, Kształt Wszechświata, Kwant, Kwantowa teoria pola, Kwark, Kwark dolny, Kwark górny, Kwark t, Kwazar, Kwintesencja (fizyka), Laniakea, Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, Lód, Lepton (mechanika kwantowa), Leukippos, LHCb, Liczba, Linie spektralne, Lit, Lot kosmiczny, Lukrecjusz, Mahawisznu, Masa (fizyka), Masa relatywistyczna, Masa spoczynkowa, Massachusetts Institute of Technology, Matematyka, Materia (fizyka), Materializm, Mechanika klasyczna, Mechanika kwantowa, Metafizyka klasyczna, Metaliczność, Meteoroid, Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera, Mezony, Michael Turner, Michio Kaku, Mikołaj Kopernik, Mikrofale, Mikrofalowe promieniowanie tła, Mion, Mit, Mitologia, Mitologia nordycka, Mitologia sumeryjska, Model kosmologiczny, Model Lambda-CDM, Model standardowy, Moment pędu, Nadciekłość, Natura, Nauka, Nauki empiryczne, Nauki formalne, Nauki przyrodnicze, Nauki społeczne, Neutrino, Neutrinowe promieniowanie tła, Neutron, Nieskończoność, Nośniki oddziaływań, Nukleosynteza, Nuklid, Oś czasu dalekiej przyszłości, Ośrodek międzygalaktyczny, Ośrodek międzygwiazdowy, Obrót, Oddziaływania podstawowe, Oddziaływanie, Oddziaływanie elektromagnetyczne, Oddziaływanie słabe, Oddziaływanie silne, Ogólna teoria względności, Opóźnienie Shapiro, Osobliwość (astronomia), Pan (mitologia), Pangu, Panspermia, Para wodna, Paradoks Olbersa, Paralaksa, Parametr spowolnienia, Pęd (fizyka), Pentakwark, Periodyczne warunki brzegowe, Physis, Pierwotna nukleosynteza, Pierwszy poruszyciel, Pion (cząstka), Pitagoras, Planck (misja kosmiczna), Planeta, Planetoida, Planetologia, Plazma, Plazma kwarkowo-gluonowa, Poemat, Pole (fizyka), Pole elektromagnetyczne, Pole Higgsa, Pole skalarne, Pomiar, Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego, Pozytonium, Pozytywizm, Pradakszina, Prawa fizyki, Prawa Keplera, Prawa zachowania, Prawo Gaussa (elektryczność), Prawo Hubble’a-Lemaître’a, Prawo natury, Prawo powszechnego ciążenia, Próżnia, Prędkość światła, Problem horyzontu, Promieniowanie, Promieniowanie elektromagnetyczne, Promieniowanie kosmiczne, Proton, Prythiwi, Przemieszczenie (fizyka), Przestrzeń (fizyka), Przestrzeń euklidesowa, Przestrzeń fazowa, Przestrzeń jednospójna, Przestrzeń kosmiczna, Przestrzeń metryczna, Przestrzeń trójwymiarowa, Przesunięcie ku czerwieni, Przyroda, Ptah, Pustka (astronomia), Pył (zanieczyszczenie), Radio, Równania Friedmana, Równania Maxwella, Równanie Einsteina, Równanie różniczkowe cząstkowe, Równoważność masy i energii, Równowaga termodynamiczna, Reakcja jądrowa, Redukcjonizm, Refrakcja, Reguła Pauliego, Religia, Religie abrahamowe, Renormalizacja, Rok świetlny, Rozmaitość, Rozmaitość pseudoriemannowska, Rozmaitość topologiczna, Rzecz sama w sobie, Rzeczywistość, Saadja ben Josef, Słońce, Scientific American, Sean M. Carroll, Sekunda, Seleukos z Seleucji, Siła, Siła elektrodynamiczna, Soczewka, Soczewkowanie grawitacyjne, Spadek swobodny, Spin (fizyka), Stała grawitacji, Stała kosmologiczna, Stała Plancka, Stałe fizyczne, Stan makroskopowy, Stan skupienia materii, Stan wzbudzony, Starożytna Grecja, Starożytny Egipt, Statyczny model Wszechświata, Statystyka Bosego-Einsteina, Stożek świetlny, Stopień swobody (fizyka), Stworzenie świata według Biblii, Sumerowie, Supergromada, Supernowa, Supernowa typu Ia, Symetria (fizyka), Synonim, Szczególna teoria względności, Szereg Fouriera, Tales z Miletu, Taoizm, Taon, Technologia, Tensor metryczny, Teoria fizyczna, Teoria geocentryczna, Teoria oddziaływań elektrosłabych, Teoria stanu stacjonarnego (kosmologia), Teoria strun, Teoria wszystkiego, Teoria względności, Teorie wielkiej unifikacji, Termodynamika, Tetrakwark, The Guardian, Thomas Digges, Tiamat, Topologia, Torus (matematyka), Transformacja Galileusza, Transformacja Lorentza, Translacja (matematyka), Twierdzenie Noether, Twierdzenie o osobliwościach, Twierdzenie Pitagorasa, Układ inercjalny, Układ planetarny, Układ Słoneczny, Układ współrzędnych sferycznych, Uniwersytet Teksański w Austin, Wahadło Foucaulta, Waju, Właściwość chemiczna, Włókno (astronomia), Wedy, Widzialny Wszechświat, Wiek Wszechświata, Wielki Kolaps, Wielki Wybuch, Wielkie Odbicie, Wielkie Rozdarcie, Wieloświat, Wierzenia Azteków, Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, Woda, Wodór, Współrzędne współporuszające się, Wszechświat (ujednoznacznienie), Wyjaśnianie, Wymiar (matematyka), Wzór Lorentza, XVII wiek, XVIII wiek, XXI wiek, Yin i yang, Ymir (mitologia), Z(4430), Zasada kopernikańska, Zasada kosmologiczna, Zasada zachowania energii, Zasada zachowania momentu pędu, Zasady antropiczne, Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych), Zdarzenie czasoprzestrzenne, Ziemia, Zimna ciemna materia, Zryw, Zwykła materia, 2MASS. Rozwiń indeks (404 jeszcze) » « Skompresować indeks

Aborygeni australijscy

Aborygeni australijscy (od „od początku”, czyli „ci, którzy byli tu od początku”) – rdzenni mieszkańcy Australii.

Nowy!!: Wszechświat i Aborygeni australijscy · Zobacz więcej »

Abu Maszar

Abu Maszar Dżafar ibn Muhammad ibn Umar al-Balchi, znany także jako Albumazar lub Albumasar (arab. أبو معشر جعفر بن محمد بن عمر البلخي; ur. 10 sierpnia 787 w Balch, zm. 9 marca 886 w Wasit) – perski astronom, astrolog i matematyk pochodzący z Chorezmu.

Nowy!!: Wszechświat i Abu Maszar · Zobacz więcej »

Adi-budda

Adibuddha (chiń. 阿提佛陀 ātífótuó; kor. ajebult'a; jap. adaibutsuda; wiet. A-đê-phât-đa, Tối thắng Phật; tyb. mč'og.gi.dang.po'i.sangs.rgjas; mong. anghan burhan; pol. budda pierwotny; budda samoistny) – pierwotny, samoistny Budda.

Nowy!!: Wszechświat i Adi-budda · Zobacz więcej »

Agni

Agni jadący na baranie. Akwarela z XVIII w. Agni (dewanagari अग्नि, trl. agni, ogień) – w religii wedyjskiej bóg ognia (często identyfikowany z samym ogniem, wiązany także z „ogniem niebiańskim” – słońcem, błyskawicą), jedno z najważniejszych bóstw panteonu wedyjskiego.

Nowy!!: Wszechświat i Agni · Zobacz więcej »

Akaśa

Akaśa, Akasza (dewanagari आकाश, trl. ākāśa, ang. Akasha) – słowo pochodzące z sanskrytu oznaczające eter rozpatrywany w dwóch znaczeniach: w sensie mitologicznym i jako jeden z żywiołów.

Nowy!!: Wszechświat i Akaśa · Zobacz więcej »

Akcelerator cząstek

Akcelerator – urządzenie służące do przyspieszania cząstek elementarnych lub jonów do prędkości bliskich prędkości światła w próżni.

Nowy!!: Wszechświat i Akcelerator cząstek · Zobacz więcej »

Al-Ghazali

Al-Ghazali, właściwie Abu Hamid Muhammad ibn Muhammad at-Tusi-asz-Szafi (ur. ok. 1058 w Tus, zm. 1111 tamże) – filozof muzułmański, teolog, mistyk suficki.

Nowy!!: Wszechświat i Al-Ghazali · Zobacz więcej »

Al-Kindi

Al-Kindi (Jusuf Jakub ibn Ishak al-Kindi, ur. ok. 801 w Kufie, zm. ok. 879 w Bagdadzie) – arabski filozof muzułmański, teolog, matematyk, naukowiec i lekarz.

Nowy!!: Wszechświat i Al-Kindi · Zobacz więcej »

Albert Einstein

Albert Einstein (wym.) (ur. 14 marca 1879 w Ulm, zm. 18 kwietnia 1955 w Princeton) – fizyk teoretyk, noblista, obywatel Szwajcarii i USA pochodzenia niemiecko-żydowskiegoobywatelem Szwajcarii Einstein był przez większość życia, od roku 1901, a obywatelem USA został na starość, w roku 1940; por.

Nowy!!: Wszechświat i Albert Einstein · Zobacz więcej »

Aleksandr Friedman

Aleksandr Aleksandrowicz Friedman lub Friedmann (ros. Александр Александрович Фридман, ur. w Sankt Petersburgu, zm. 16 września 1925 tamże) – rosyjski naukowiec: matematyk, meteorolog, fizyk i kosmolog, profesor uniwersytetu w Permie (od roku 1918), a od 1920 w Piotrogrodzie.

Nowy!!: Wszechświat i Aleksandr Friedman · Zobacz więcej »

Anaksymander

nazwyZgodnie z publikacjąJohn Mansley Robinson, ''An Introduction to Early Greek Philosophy'', Houghton and Mifflin, 1968. Anaksymander z Miletu (gr. Anaksimandros ho Milesios, ok. 610–546 p.n.e.) – starogrecki filozof i polityk, jeden z pierwszych jońskich filozofów przyrody, reprezentant szkoły milezyjskiej jako prawdopodobny uczeń Talesa i nauczyciel Anaksymenesa.

Nowy!!: Wszechświat i Anaksymander · Zobacz więcej »

Anaksymenes

Anaksymenes z Miletu (gr. Άναξιμένης, ur. ok. 585 p.n.e., zm. ok. 525 p.n.e.) – presokratejski joński filozof przyrody, uczeń Anaksymandra, należący do szkoły milezyjskiej.

Nowy!!: Wszechświat i Anaksymenes · Zobacz więcej »

Anihilacja

Diagram Feynmana przedstawiający anihilację elektronu z pozytonem. Powstaje foton, który następnie produkuje parę kwark-antykwark. Antykwark emituje gluon. Anihilacja (z łac. annihilatio – unicestwienie, od nihil – nic) – proces prowadzący do całkowitej destrukcji materii posiadającej masę.

Nowy!!: Wszechświat i Anihilacja · Zobacz więcej »

Antykwark

Antykwark – antycząstka kwarka.

Nowy!!: Wszechświat i Antykwark · Zobacz więcej »

Antymateria

Antymateria – układ antycząstek.

Nowy!!: Wszechświat i Antymateria · Zobacz więcej »

Apeiron (filozofia)

Apeiron (ἄπειρον) to greckie słowo oznaczające „(to, co jest) nieograniczone”, „bezgraniczne”, „nieskończone” lub „nieokreślone”, od ἀ- a-, „bez” i πεῖραρ peirar, „koniec, limit”, „granica” and Scott.

Nowy!!: Wszechświat i Apeiron (filozofia) · Zobacz więcej »

Arabowie

'''Państwa, w których język arabski jest językiem urzędowym'''„zielony” – państwa, w których jest jedynym językiem urzędowym,„niebieski” – państwa, w których jest jednym z języków urzędowych Arabowie (’Arab, w pierwotnym znaczeniu: „koczownik”) – grupa ludów pochodzenia semickiego zamieszkująca od czasów starożytnych Półwysep Arabski.

Nowy!!: Wszechświat i Arabowie · Zobacz więcej »

Arché

Arché, zasada, prazasada (gr. etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę) – w filozofii przedsokratejskiej termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo, prasubstancję, z której powstały wszystkie rzeczy i zarazem podstawowy składnik rzeczywistości. Pierwotna zasada kierująca światem (gr.), wszechświatem. Istnienie tej zasady postulowała jońska filozofia przyrody. Dla Talesa arché to woda, dla Anaksymandra (który jako pierwszy użył tego terminu) arché jest bezkresem (apeiron), dla Anaksymenesa – powietrzem, dla Pitagorasa – liczbą. Arché według różnych filozofów to.

Nowy!!: Wszechświat i Arché · Zobacz więcej »

Archimedes

Pomnik przedstawiający Archimedesa – Berlin, Alt-Treptow, ogród Obserwatorium Archenholda Archimedes z Syrakuz (gr. Archimedes ho Syrakosios; ok. 287–212 p.n.e.) – grecki matematyk, fizyk i inżynier.

Nowy!!: Wszechświat i Archimedes · Zobacz więcej »

Arjabhata

Arjabhata (dewanagari: आर्यभट, trl. Āryabhaṭa) (ur. 476 w Kusumapurze (dzisiaj Patna), zm. 550) – matematyk i astronom indyjski, uznawany za jednego z najwybitniejszych w historii Indii.

Nowy!!: Wszechświat i Arjabhata · Zobacz więcej »

Arystarch z Samos

Ziemi Arystarch z Samos (gr. Aristarchos ho Samios; ok. 310–230 p.n.e.) – grecki astronom pochodzący z wyspy Samos, który jako pierwszy zaproponował heliocentryczny model Układu Słonecznego.

Nowy!!: Wszechświat i Arystarch z Samos · Zobacz więcej »

Arystoteles

Arystoteles (starogr., Aristotelēs, ur. 384 p.n.e. w Stagirze, zm. 322 p.n.e. w Chalkis) – filozof, jeden z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.

Nowy!!: Wszechświat i Arystoteles · Zobacz więcej »

Śmierć cieplna Wszechświata

Śmierć cieplna Wszechświata (Wielki Chłód) – hipotetyczny koniec zmian we Wszechświecie spowodowany maksymalizacjąentropii i osiągnięciem w ten sposób równowagi termicznej.

Nowy!!: Wszechświat i Śmierć cieplna Wszechświata · Zobacz więcej »

Asteroids

Asteroids – gra komputerowa stworzona przez firmę Atari, wydana została w roku 1979 na automaty do gry oraz konsolę Atari 2600.

Nowy!!: Wszechświat i Asteroids · Zobacz więcej »

Astrofizyka

ewolucję gwiazd – jeden z podstawowych wyników badań astrofizycznych. Astrofizyka – nauka z pogranicza fizyki i astronomii, czasem uznawana za dział tej drugiej, badająca ciała niebieskie, takie jak gwiazdy, czarne dziury, galaktyki i materia międzygwiazdowa – ich budowę, wzajemne oddziaływanie, prawa nimi rządzące oraz procesy fizyczne w skali kosmicznej.

Nowy!!: Wszechświat i Astrofizyka · Zobacz więcej »

Astronautyka

Astronautyka (kosmonautyka) – zespół dziedzin nauk ścisłych, technicznych, biologicznych, medycznych oraz humanistycznych, które zajmująsię lotami (gr. nautike – żegluga) poza atmosferę Ziemi oraz poznawaniem przestrzeni kosmicznej jak również znajdujących się w niej obiektów.

Nowy!!: Wszechświat i Astronautyka · Zobacz więcej »

Astronomia

kosmicznego teleskopu Hubble’a. Astronomia (gr. astronomía od ástron + nomos, „prawo rządzące gwiazdami”) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał niebieskich (np. gwiazd, planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk) oraz zjawisk, które zachodząpoza Ziemią, jak również tych, które oddziałująw jej atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a sąpochodzenia pozaplanetarnego (np. neutrina, wtórne promieniowanie kosmiczne).

Nowy!!: Wszechświat i Astronomia · Zobacz więcej »

Astronomia obserwacyjna

Teleskop Mayall Astronomia obserwacyjna – dział astronomii zajmujący się obserwacjami nieba jako podstawowym źródłem danych.

Nowy!!: Wszechświat i Astronomia obserwacyjna · Zobacz więcej »

Światło

Światło lampy w ciemności Światło Słońca o poranku Światło – pojęcie to ma inne znaczenie potoczne i w nauce.

Nowy!!: Wszechświat i Światło · Zobacz więcej »

Atmosfera

Górne warstwy atmosfery Ziemi; w tle widoczny zdeformowany przez ugięcie światła obraz Księżyca Atmosfera – gazowa powłoka otaczająca ciało niebieskie o masie wystarczającej do utrzymywania warstwy gazów w wyniku działania grawitacji.

Nowy!!: Wszechświat i Atmosfera · Zobacz więcej »

Atom

fm – ok. 100 000 razy mniej od rozmiarów chmury elektronowej. Atom – podstawowy składnik materii.

Nowy!!: Wszechświat i Atom · Zobacz więcej »

Atomizm

Atomizm fizykalny – teoria o ziarnistej, nieciągłej strukturze materii, twierdzenie, że materia składa się z niepodzielnych elementów, niegdyś atomów, a współcześnie: cząstek elementarnych.

Nowy!!: Wszechświat i Atomizm · Zobacz więcej »

Atum

Atum (egip. Itm) – jeden z głównych i najstarszych bogów starożytnego Egiptu.

Nowy!!: Wszechświat i Atum · Zobacz więcej »

Łacina

Łacina, język łaciński (łac.) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich.

Nowy!!: Wszechświat i Łacina · Zobacz więcej »

Ładunek elektryczny

Oddziaływanie ładunków o znakach zgodnych i przeciwnych. Eksperymenty Benjamina Franklina z latawcami doprowadziły go do wykrycia natury elektryczności atmosferycznej. Ładunek elektryczny ciała (lub układu ciał) – fundamentalna właściwość materii przejawiająca się w oddziaływaniu elektromagnetycznym ciał obdarzonych tym ładunkiem.

Nowy!!: Wszechświat i Ładunek elektryczny · Zobacz więcej »

Żydzi

Żydzi (dosł. „chwalcy Jahwe” lub „czciciele Jahwe” z hebr. Jehudim, יהודים, jid. Jidn, ייִדן, ladino ג׳ודיוס Gjudios) – naród semicki, zamieszkujący w starożytności Palestynę (określany wtedy jako Hebrajczycy albo Izraelici), posługujący się wówczas językiem hebrajskim, a w średniowieczu i czasach nowożytnych mieszkający w diasporze na całym świecie i posługujący się wieloma różnymi językami, w rezultacie czego niestanowiący jednolitej grupy religijnej i etnicznej.

Nowy!!: Wszechświat i Żydzi · Zobacz więcej »

Bariony

silnym oddziaływaniem przenoszonym przez gluony. Kwarki posiadająładunki kolorowe przenoszone przez gluony ładunki kolorowe Bariony – rodzina cząstek silnie oddziałujących fermionów (o spinie połówkowym).

Nowy!!: Wszechświat i Bariony · Zobacz więcej »

Bartel Leendert van der Waerden

Bartel Leendert van der Waerden (ur. 2 lutego 1903 w Amsterdamie, zm. 12 czerwca 1996 r. w Zurychu) – holenderski matematyk, pracujący twórczo w wielu dziedzinach matematyki.

Nowy!!: Wszechświat i Bartel Leendert van der Waerden · Zobacz więcej »

Bóg

Bóg stwarzający świat'', Muzeum Brytyjskie tetragram JHWH nad obrazem Jezusa Kopia obok Wawelu. Kraków Kaligrafia słowa Allah antyczny Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie (jednej bądź wielu) uznaje większość religii.

Nowy!!: Wszechświat i Bóg · Zobacz więcej »

Bernard Fontenelle

Bernard le Bovier de Fontenelle (ur. 11 lutego 1657 w Rouen, zm. 9 stycznia 1757 w Paryżu) – francuski filozof, religioznawca, pisarz i poeta.

Nowy!!: Wszechświat i Bernard Fontenelle · Zobacz więcej »

Beryl (pierwiastek)

Beryl (Be) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 4, metal należący do drugiej grupy głównej układu okresowego.

Nowy!!: Wszechświat i Beryl (pierwiastek) · Zobacz więcej »

BICEP

Detektor BICEP2 pod mikroskopem BICEP (Background Imaging of Cosmic Extragalactic Polarization) – seria eksperymentów dotyczących mikrofalowego promieniowania tła.

Nowy!!: Wszechświat i BICEP · Zobacz więcej »

Bor

Bor (B) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 5, półmetal z bloku p układu okresowego.

Nowy!!: Wszechświat i Bor · Zobacz więcej »

Bozon Higgsa

Bozon Higgsa (higson) – cząstka elementarna, nazwana nazwiskiem Petera Higgsa, który przewidział jego istnienie i w związku z tym dostał Nagrodę Nobla w 2013 roku.

Nowy!!: Wszechświat i Bozon Higgsa · Zobacz więcej »

Bozon W

diagramach Feynmana Bozon W (wuon) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez elektrony, neutrina i inne cząstki oddziałujące oddziaływaniem słabym podczas zderzeń.

Nowy!!: Wszechświat i Bozon W · Zobacz więcej »

Bozon Z

Bozon Z0 (zeton) – cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach słabych, wymieniana przez np.

Nowy!!: Wszechświat i Bozon Z · Zobacz więcej »

Bozony

Bozony (od nazwiska fizyka Satyendra Bose) – cząstki posiadające całkowity spin.

Nowy!!: Wszechświat i Bozony · Zobacz więcej »

Bozony cechowania

Bozony cechowania – nośniki oddziaływań podstawowych.

Nowy!!: Wszechświat i Bozony cechowania · Zobacz więcej »

Brahma

Brahma Brahma (dewanagari ब्रह्मा) – w hinduizmie wraz z Wisznu i Śiwątworzy Trimurti.

Nowy!!: Wszechświat i Brahma · Zobacz więcej »

Brahman

Brahman (sanskryt ब्रह्मन्) – w hinduizmie to absolut, najwyższy,osobowy posiadający cechę wieczności (sat).

Nowy!!: Wszechświat i Brahman · Zobacz więcej »

Brahmanda

Brahmanda (trl. brahmānḍa, jajo Brahmy) – hinduistyczny makrokosmos, model świata materialnego o formie kosmicznego jaja, którego twórcąjest Brahma (czyli Śrikantha).

Nowy!!: Wszechświat i Brahmanda · Zobacz więcej »

Brahmandapurana

Brahmandapurana – hinduistyczny tekst religijny, jedna z osiemnastu wielkich puran (Mahapurana).

Nowy!!: Wszechświat i Brahmandapurana · Zobacz więcej »

Brookhaven National Laboratory

Brookhaven National Laboratory – multidyscyplinarne laboratorium naukowe w USA (stan Nowy Jork, hrabstwo Suffolk), w centralnej części wyspy Long Island.

Nowy!!: Wszechświat i Brookhaven National Laboratory · Zobacz więcej »

Buddyzm

„Koło Dharmy” – najczęściej spotykany buddyjski symbol. Flaga buddyjska Buddyzm (inna nazwa to: sanskr. Buddha Dharma; pāli. Buddha Dhamma lub Buddha Sasana – „Nauka Przebudzonego”) – nonteistyczny system filozoficzny i religijny, którego założycielem i twórcąjego podstawowych założeń był żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama (pāli. Siddhattha Gotama), syn księcia z rodu Śākyów, władcy jednego z miast-państw w północnych Indiach.

Nowy!!: Wszechświat i Buddyzm · Zobacz więcej »

Cambridge University Press

Siedziba główna wydawnictwa w Cambridge Cambridge University Press – angielska oficyna wydawnicza, działająca od 1534 na mocy edyktu króla Henryka VIII.

Nowy!!: Wszechświat i Cambridge University Press · Zobacz więcej »

Cechowanie (fizyka)

Cechowanie – to matematyczna procedura, występująca w kwantowej teorii pola, nakładająca na fermionowe pola kwantowe wymagania dodatkowej symetrii, zwanej symetriąlokalną. W kwantowej teorii pola wychodzi się od definicji lagranżjanów pól kwantowych, które sąrelatywistycznie niezmiennicze, czyli nie zmieniająsię mimo dokonania transformacji układu współrzędnych czasoprzestrzeni (por. grupa Lorentza).

Nowy!!: Wszechświat i Cechowanie (fizyka) · Zobacz więcej »

Chemia

Roztwory substancji w butelkach laboratoryjnych, w tym woda amoniakalna i kwas azotowy, podświetlone na różne kolory Chemia (arab. كيمياء kīmijāʾ, الخيمياء al-chīmijāʾ prawdopodobnie od stgr. χημ(ε)ία chēm(e)ía, χυμεία chymeía „rozpuszczanie, stapianie”) – nauka przyrodnicza badająca naturę i właściwości substancji, a zwłaszcza przemiany zachodzące pomiędzy nimi.

Nowy!!: Wszechświat i Chemia · Zobacz więcej »

Christiaan Huygens

Christiaan Huygens (ur. 14 kwietnia 1629 w Hadze, zm. 8 lipca 1695 tamże) – holenderski uczony: matematyk, fizyk teoretyczny i doświadczalny, astronom oraz inżynier-wynalazca.

Nowy!!: Wszechświat i Christiaan Huygens · Zobacz więcej »

Chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo (Christianismós), chrystianizm – religia monoteistyczna zaliczana do grupy abrahamicznej.

Nowy!!: Wszechświat i Chrześcijaństwo · Zobacz więcej »

Ciało doskonale czarne

Praktyczna realizacja modelu ciała doskonale czarnego za pomocąwnęki z niewielkim otworem natężenia napromienienia. Ciało doskonale czarne – wyidealizowane ciało fizyczne pochłaniające całkowicie padające na nie promieniowanie elektromagnetyczne, niezależnie od temperatury tego ciała, kąta padania i widma padającego promieniowania.

Nowy!!: Wszechświat i Ciało doskonale czarne · Zobacz więcej »

Ciało niebieskie

Ciało niebieskie – każdy naturalny obiekt fizyczny oraz układ powiązanych ze sobąobiektów lub ich struktur, występujący w przestrzeni kosmicznej poza granicąatmosfery ziemskiej.

Nowy!!: Wszechświat i Ciało niebieskie · Zobacz więcej »

Ciało stałe

Model budowy krystalicznego ciała stałego Ciało stałe – rodzaj fazy skondensowanej, każda substancja, która nie jest płynna, czyli zachowuje kształt.

Nowy!!: Wszechświat i Ciało stałe · Zobacz więcej »

Ciecz

wody Ciecz – stan skupienia materii pośredni między ciałem stałym a gazem, w którym ciało fizyczne trudno zmienia objętość, ale łatwo zmienia kształt.

Nowy!!: Wszechświat i Ciecz · Zobacz więcej »

Ciemna energia

międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna energia (ang. dark energy) – hipotetyczna forma energii, która wypełnia całąprzestrzeń i wywiera na niąujemne ciśnienie, przyspieszając tempo rozszerzania się Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Ciemna energia · Zobacz więcej »

Ciemna materia

międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy Ciemna materia (ang. dark matter) – hipotetyczna materia nieemitująca i nieodbijająca promieniowania elektromagnetycznego.

Nowy!!: Wszechświat i Ciemna materia · Zobacz więcej »

Ciepło

Ciepło w fizyce – jeden z dwóch, obok pracy, sposobów przekazywania energii wewnętrznej układowi termodynamicznemuHalliday, Resnick i Walker, s. 197–198.

Nowy!!: Wszechświat i Ciepło · Zobacz więcej »

Coatlicue

Posążek Coatlicue z Narodowego Muzeum Antropologicznego w Meksyku Coatlicue (nah. „Ta, w sukni z wężów”, „Ta, w wężowej spódnicy”) – bogini ziemi, życia i śmierci.

Nowy!!: Wszechświat i Coatlicue · Zobacz więcej »

Creatio ex nihilo

''Stworzenie Adama'' Michał Anioł Creatio ex nihilo (łac. stworzenie z niczego) – pogląd filozoficzny i teologiczny, rozwijany głównie w chrześcijaństwie, wedle którego świat został stworzony z nicości przez Boga.

Nowy!!: Wszechświat i Creatio ex nihilo · Zobacz więcej »

Cyceron

Marek Tulliusz Cyceron, inaczej Marek Tulliusz CyceroNiekiedy w literaturze polskiej można również spotkać formy Ciceron lub Cicero.

Nowy!!: Wszechświat i Cyceron · Zobacz więcej »

Cywilizacja zachodnia

Samuela P. Huntingtona. Ciemnoniebieski – kraje bezwzględnie należące do cywilizacji zachodniej. Jasnoniebieski – kraje częściowo do niej należące Cywilizacja zachodnia, kultura zachodnia, Zachód, kultura europejska, kultura euroatlantycka – kultura bądź cywilizacja ukształtowana w Europie Zachodniej, a wraz z ekspansjągospodarczo-politycznąod czasów renesansu rozprzestrzeniona na inne tereny, w szczególności Amerykę Północną, Australię i NowąZelandię.

Nowy!!: Wszechświat i Cywilizacja zachodnia · Zobacz więcej »

Czas

Czas – wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy między zdarzeniami zachodzącymi w tym samym miejscu.

Nowy!!: Wszechświat i Czas · Zobacz więcej »

Czas Plancka

Czas Plancka – jednostka czasu w naturalnym systemie jednostek, oznaczana jako t_P.

Nowy!!: Wszechświat i Czas Plancka · Zobacz więcej »

Czas połowicznego rozpadu

Czas połowicznego rozpadu (zaniku), okres połowicznego rozpadu (zaniku) – czas, w którym liczba nietrwałych obiektów lub stanów zmniejsza się o połowę.

Nowy!!: Wszechświat i Czas połowicznego rozpadu · Zobacz więcej »

Czas snu

Czas snu (także alczeringa, alcziranga lub altjeringa; (w językach aborygeńskich malchera, alcheringa, mura-mura, Tjukurrpa i inne) – mitologia australijskich Aborygenów. Większość plemion aborygeńskich uważa, że wszystkie żywe stworzenia na Ziemi sąze sobąpowiązane i tworząjeden wielki system, który wywodzi się bezpośrednio od ich duchowych przodków z „czasu snu”. Według Aborygenów każde wydarzenie pozostawia za sobąjakiś fizyczny ślad, a cały świat fizyczny jest rezultatem działania metafizycznych stworzeń, które dzięki swojemu istnieniu wykreowały go. Aborygeni wierzą, że zamieszkująAustralię od początku wszechświata. Dla nich cały wszechświat przesiąknięty jest życiem. Marzenie (Dreaming) – używane jest dla określenia stanu człowieka, szczególnie korzystnego dla odbioru objawień, wyjaśnień, poleceń i instrukcji, przekazywanych przez przodków. Dlatego też mity, pieśni oraz obrzędy odbierane sąwłaśnie w stanie marzenia sennego. Pojęcie „marzenie” nabrało jednak znaczeń zmieniających je w termin duchowy i metafizyczny. Staje się one bodźcem do działań i instrukcjąmoralną, która może dotrzeć w chwilach, gdy świadomy umysł znajduje się w stanie głębokiego spokoju. Ludność ta stworzyła dość skomplikowanąmitologię, która przeplatała się z ich życiem codziennym i miała odzwierciedlenie w ich funkcjonowaniu w świecie. Czas Snu oznaczał balansowanie pomiędzy dwoma światami metafizycznym i fizycznym przez co sprawiało, że ich codzienne życie było jak sen. Aborygeni nie znali pojęcia przeszłości i przyszłości doświadczali jedynie tu i teraz. Ich światopogląd różnił się od zachodniego myślenia, przede wszystkim właśnie pojęciem czasu mitycznego, bez którego nie sposób zrozumieć funkcjonowania oraz ich mentalności.

Nowy!!: Wszechświat i Czas snu · Zobacz więcej »

Czasoprzestrzeń

Czasoprzestrzeń – zbiór zdarzeń zlokalizowanych w przestrzeni i czasie, wyposażony w strukturę afinicznąi metrycznąo określonej postaci, w zależności od analizowanego modelu fizycznej czasoprzestrzeni.

Nowy!!: Wszechświat i Czasoprzestrzeń · Zobacz więcej »

Czasoprzestrzeń Minkowskiego

Czasoprzestrzeń Minkowskiego – przestrzeń liniowa, na której zdefiniowano iloczyn skalarny (dokładniej: pseudoskalarny), rozważana w fizyce i matematyce.

Nowy!!: Wszechświat i Czasoprzestrzeń Minkowskiego · Zobacz więcej »

Cząstka

Cząstka – niewielki fragment materii, w znaczeniu potocznym zwykle ma kształt podobny do sfery.

Nowy!!: Wszechświat i Cząstka · Zobacz więcej »

Cząstka elementarna

Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury.

Nowy!!: Wszechświat i Cząstka elementarna · Zobacz więcej »

Cząstka skalarna

Cząstka skalarna (pot. skalar) – cząstka, do opisu której w mechanice kwantowej wystarcza jedna liczbowa funkcja zespolona, zależna od punktu czasoprzestrzeni.

Nowy!!: Wszechświat i Cząstka skalarna · Zobacz więcej »

Częstość występowania pierwiastków we Wszechświecie

Częstość występowania pierwiastków we Wszechświecie (abundancja pierwiastków chemicznych) – rozpowszechnienie poszczególnych pierwiastków chemicznych w całym Wszechświecie, ich udział w całej materii.

Nowy!!: Wszechświat i Częstość występowania pierwiastków we Wszechświecie · Zobacz więcej »

Częstotliwość

Trzy punkty, emitujące błyski z różnączęstotliwościąf w hercach Hz, która oznacza liczbę błysków w czasie jednej sekundy. T jest okresem, czyli czasem trwania jednej sekwencji. T oraz f sąwzajemnie odwrotne. Zmiana przebiegu czasowego drgań odpowiadająca wzrostowi częstotliwości Częstotliwość, częstość – wielkość fizyczna określająca liczbę cykli zjawiska okresowego występujących w jednostce czasu.

Nowy!!: Wszechświat i Częstotliwość · Zobacz więcej »

Długość fali

fali sinusoidalnej (wykres dla danej chwili; oś pozioma to odległość) Długość fali – najmniejsza odległość między dwoma punktami o tej samej fazie drgań (czyli między dwoma powtarzającymi się fragmentami fali).

Nowy!!: Wszechświat i Długość fali · Zobacz więcej »

Długość fizyczna

Długość fizyczna – miara fizyczna odległości pomiędzy dwoma punktami, liczona zgodnie z metrykąeuklidesową(zwykłym sposobem mierzenia odległości), albo w linii prostej (np. długość fali – odległość między jej dwoma węzłami) albo po krzywej (np. długość drogi przebytej przez ciało).

Nowy!!: Wszechświat i Długość fizyczna · Zobacz więcej »

De rerum natura

''De rerum natura'', 1570 papieża Sykstusa IV. De rerum natura (łac. „O naturze rzeczy”) – poemat z I wieku p.n.e., napisany heksametrem przez rzymskiego filozofa i poetę Lukrecjusza.

Nowy!!: Wszechświat i De rerum natura · Zobacz więcej »

Demokryt

Demokryt z Abdery (gr. Demokritos ho Abderites, dosł. Demokryt Abderyta, ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. 370 p.n.e.Imię to znaczy „sędzia ludu” od δῆμος „lud” i κριτής „sędzia”) – myśliciel i podróżnik, uczeń Leucypa, naukowiec, znany jako „śmiejący się filozof”.

Nowy!!: Wszechświat i Demokryt · Zobacz więcej »

Deuter

Deuter (D) – stabilny izotop wodoru występujący naturalnie.

Nowy!!: Wszechświat i Deuter · Zobacz więcej »

Dlaczego istnieje raczej coś niż nic

Oś czasu Wszechświata Dlaczego istnieje raczej coś niż nic?, Dlaczego w ogóle coś jest?, pytanie Leibniza – jeden z podstawowych problemów metafizycznych.

Nowy!!: Wszechświat i Dlaczego istnieje raczej coś niż nic · Zobacz więcej »

Droga Mleczna

Droga Mleczna – galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in.

Nowy!!: Wszechświat i Droga Mleczna · Zobacz więcej »

Druga zasada termodynamiki

Druga zasada termodynamiki – podstawowe prawo termodynamiki określające nieodwracalność niektórych procesów makroskopowych przebiegających ze skończonąprędkością.

Nowy!!: Wszechświat i Druga zasada termodynamiki · Zobacz więcej »

Dualizm korpuskularno-falowy

Dualizm korpuskularno-falowy – cecha obiektów kwantowych (np. fotonów czy elektronów) polegająca na przejawianiu, w zależności od sytuacji, właściwości falowych (dyfrakcja, interferencja) lub korpuskularnych (dobrze określona lokalizacja, pęd).

Nowy!!: Wszechświat i Dualizm korpuskularno-falowy · Zobacz więcej »

Dylatacja czasu

transformacji Lorentza. Dylatacja czasu – zjawisko różnic w pomiarze czasu dokonywanym równolegle w dwóch różnych układach odniesienia, z których jeden przemieszcza się względem drugiego.

Nowy!!: Wszechświat i Dylatacja czasu · Zobacz więcej »

Edmond Halley

Popiersie Halleya (Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich) Edmond Halley (imię zapisywane także jako Edmund; ur. w Haggerston, Shoreditch koło Londynu, zm. w Greenwich) – angielski astronom i matematyk.

Nowy!!: Wszechświat i Edmond Halley · Zobacz więcej »

Ekstrapolacja

* ekstrapolacja w matematyce.

Nowy!!: Wszechświat i Ekstrapolacja · Zobacz więcej »

Ekstrapolacja (matematyka)

Przykład problemu ekstrapolacji. Wartość w niebieskim polu, dla x.

Nowy!!: Wszechświat i Ekstrapolacja (matematyka) · Zobacz więcej »

Elektrodynamika klasyczna

Elektrodynamika klasyczna – dział fizyki zajmujący się własnościami i oddziaływaniem obiektów naładowanych, oraz opisem towarzyszących temu zjawisk, z pominięciem efektów kwantowych.

Nowy!!: Wszechświat i Elektrodynamika klasyczna · Zobacz więcej »

Elektron

Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.

Nowy!!: Wszechświat i Elektron · Zobacz więcej »

Empedokles

Empedokles z Akragas (gr. Empedokles ho Akragantinos, ur. ok. 494, zm. ok. 434 p.n.e.) – starogrecki uczony: uzdrowiciel, filozof, poeta i polityk.

Nowy!!: Wszechświat i Empedokles · Zobacz więcej »

Empiryzm

Empiryzm (od empeiría – „doświadczenie”) – kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem ludzkiego poznania sąwyłącznie lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, natomiast wszelkie idee, teorie itp.

Nowy!!: Wszechświat i Empiryzm · Zobacz więcej »

Energia (fizyka)

Uderzenie pioruna jest przykładem przemian energii kuli plazmowej Energia (gr. ενεργεια energeia od ἔργον ergon „praca”) – skalarna wielkość fizyczna charakteryzująca stan układu fizycznego (materii)Leksykon naukowo-techniczny WNT 1984 s. 200.

Nowy!!: Wszechświat i Energia (fizyka) · Zobacz więcej »

Energia punktu zerowego

Energia punktu zerowego – w mechanice kwantowej najniższa możliwa energia jakąmoże przyjąć układ kwantowy.

Nowy!!: Wszechświat i Energia punktu zerowego · Zobacz więcej »

Era hadronowa

Era hadronowa – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenia początkowej fazy rozwoju Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Era hadronowa · Zobacz więcej »

Era kwarkowa

Era kwarkowa – okres w ewolucji wczesnego Wszechświata, gdy podstawowe oddziaływania: grawitacji, elektromagnetyzmu, oddziaływań silnych i słabych uzyskały dzisiejsząpostać, ale temperatura Wszechświata była nadal zbyt wysoka, aby umożliwić połączenie kwarków w hadrony.

Nowy!!: Wszechświat i Era kwarkowa · Zobacz więcej »

Era leptonowa

Era leptonowa – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenia jednej z początkowych faz rozwoju Wszechświata, następująca po erze hadronowej, a przed erąpromieniowania.

Nowy!!: Wszechświat i Era leptonowa · Zobacz więcej »

Era materii

Era materii – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenie fazy rozwoju Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Era materii · Zobacz więcej »

Era Plancka

Era Plancka – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenia fazy rozwoju wczesnego Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Era Plancka · Zobacz więcej »

Era promieniowania

Era promieniowania – pojęcie stosowane w kosmologii dla określenia początkowej fazy rozwoju Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Era promieniowania · Zobacz więcej »

Era rejonizacji

Schemat ewolucji Wszechświata i ery rejonizacji na skali czasu Galaktyki w okresie rejonizacji (symulacja) Era rejonizacji – okres ewolucji Wszechświata, w którym rozproszony w przestrzeni kosmicznej wodór został ponownie zjonizowany przez promieniowanie jonizujące.

Nowy!!: Wszechświat i Era rejonizacji · Zobacz więcej »

Eter (filozofia)

Eter (aithḗr) – w filozofii przyrody jeden z żywiołów, podstawowych elementów świata materialnego.

Nowy!!: Wszechświat i Eter (filozofia) · Zobacz więcej »

Eter (fizyka)

Wyobrażenie wiatru eteru Eter (aithḗr) – historyczna, odrzucona współczesnąnaukąteza o ośrodku, w którym rozchodziły się fale elektromagnetyczne w tym światło.

Nowy!!: Wszechświat i Eter (fizyka) · Zobacz więcej »

Eudoksos z Knidos

Eudoksos z Knidos gr. Eudoksos ho Knidios (ur. ok. 408 p.n.e. w Knidos, zm. ok. 355 p.n.e. tamże) – grecki uczony: matematyk, astronom, geograf i filozof pochodzący z Karii (w późniejszej Azji Mniejszej).

Nowy!!: Wszechświat i Eudoksos z Knidos · Zobacz więcej »

Europa

Europa Mapa polityczna Europy Europa – część świata leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej.

Nowy!!: Wszechświat i Europa · Zobacz więcej »

Fałszywa próżnia

Fałszywa próżnia (ang. false vacuum) – metastabilny obszar przestrzeni, wykazujący własności stanu próżni, ale niestabilny z uwagi na możliwość tunelowania do stanu o niższej energii.

Nowy!!: Wszechświat i Fałszywa próżnia · Zobacz więcej »

Fala

Fale na wodzie po stuknięciu w powierzchnię wody patyczkiem Animacja fal na wodzie Fala morska Fala – zaburzenie rozprzestrzeniające się w ośrodku lub przestrzeni.

Nowy!!: Wszechświat i Fala · Zobacz więcej »

Falsyfikacja

Falsyfikacja (łac. falsum – fałsz) – odmiana jednego z rozumowań zwanego sprawdzaniem.

Nowy!!: Wszechświat i Falsyfikacja · Zobacz więcej »

Fantastyka naukowa

H.G. Wellsa „Z Berlina do Nowego Jorku w mniej niż godzinę!” – okładka magazynu ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie sci-fi, s.f. lub SF) – gatunek literacki, filmowy oraz gier komputerowych o fabule osnutej na przewidywanych osiągnięciach nauki i techniki oraz ukazującej ich wpływ na życie jednostki lub społeczeństwa.

Nowy!!: Wszechświat i Fantastyka naukowa · Zobacz więcej »

Fermiony

Fermiony (ang. fermion, od nazwiska włoskiego fizyka Enrico Fermiego) – cząstki posiadające niecałkowity spin wyrażony w jednostkach \hbar.

Nowy!!: Wszechświat i Fermiony · Zobacz więcej »

Filozofia

Herrada z Landsbergu, ''Hortus deliciarum'', ''Philosophia et septem artes liberales'' Rembrandt, ''Medytujący filozof'', 1632 Auguste Rodin, ''Myśliciel'', 1902 Filozofia (od: – „miły, ukochany” i – „mądrość”, tłumaczone jako „umiłowanie mądrości”) – różnie definiowany element kultury umysłowej.

Nowy!!: Wszechświat i Filozofia · Zobacz więcej »

Filozofia średniowieczna

Herrady z Landsbergu Zachodnioeuropejska filozofia średniowieczna – okres w historii filozofii obejmujący różne nurty filozoficzne rozwijane w średniowieczu na obszarze zachodniego chrześcijaństwa.

Nowy!!: Wszechświat i Filozofia średniowieczna · Zobacz więcej »

Filozofia indyjska

Mapa Indii Filozofia indyjska – filozofia uprawiana na subkontynencie indyjskim oraz na obszarach, w których zaznaczyły się indyjskie wpływy kulturowe (jak Azja Środkowa, Tybet, Indonezja, Indochiny).

Nowy!!: Wszechświat i Filozofia indyjska · Zobacz więcej »

Filozofia przedsokratejska

Filozofia przedsokratejska – okres w filozofii starożytnej przed wystąpieniem Sokratesa, obejmujący filozofów przyrody i często ujmowanych w osobnąkategorię sofistów.

Nowy!!: Wszechświat i Filozofia przedsokratejska · Zobacz więcej »

Filozofia przyrody

Bardzo bogatych godzinek księcia de Berry'', ok. 1410) Filozofia przyrody – dział filozofii zajmujący się refleksjąnad naturą, wiedząna jej temat oraz stosunkiem do niej człowieka.

Nowy!!: Wszechświat i Filozofia przyrody · Zobacz więcej »

Fizyka

400px Krakowie Fizyka (z, physis – „natura”) – podstawowa nauka przyrodnicza badająca najbardziej fundamentalne i uniwersalne właściwości materii i energii, ich przemiany oraz oddziaływania między nimi.

Nowy!!: Wszechświat i Fizyka · Zobacz więcej »

Fizyka atomowa

Fizyka atomowa – dział fizyki zajmujący się stanami elektronowymi w atomie, a więc wszystkim co określa własności chemiczne ciał.

Nowy!!: Wszechświat i Fizyka atomowa · Zobacz więcej »

Fizyka cząstek elementarnych

Fizyka cząstek elementarnych, fizyka wielkich energii, fizyka wysokich energii – dział fizyki, którego celem jest badanie cząstek elementarnych (subatomowych) oraz zachodzących między nimi oddziaływań.

Nowy!!: Wszechświat i Fizyka cząstek elementarnych · Zobacz więcej »

Fizyka jądrowa

rozpadu promieniotwórczego zaobserwowany przez A.H. Becquerela pod koniec XIX wieku Tabela nuklidów przedstawiająca ich stabilność broni termojądrowej Fizyka jądrowa – dział fizyki badający jądra atomowe – ich budowę i przemiany zwane jądrowymi reakcjami lub procesami.

Nowy!!: Wszechświat i Fizyka jądrowa · Zobacz więcej »

Fizyka materii skondensowanej

Fizyka materii skondensowanej – dział fizyki zajmujący się makroskopowymi własnościami fizycznymi materii.

Nowy!!: Wszechświat i Fizyka materii skondensowanej · Zobacz więcej »

Fizyka teoretyczna

Fizyka teoretyczna – sposób uprawiania fizyki polegający na matematycznym opisie praw przyrody, tworzeniu i rozwijaniu teorii, z których wnioski mogąbyć sprawdzone doświadczalnie.

Nowy!!: Wszechświat i Fizyka teoretyczna · Zobacz więcej »

Fizykalizm

Fizykalizm – pogląd filozoficzny, według którego wszystkie pojęcia naukowe sprowadzająsię do tych fizyki.

Nowy!!: Wszechświat i Fizykalizm · Zobacz więcej »

Foton

Foton (gr. φῶς – światło, w dopełniaczu – φωτός, nazwa stworzona przez Gilberta N. Lewisa) – cząstka elementarna z grupy bozonów, będąca nośnikiem oddziaływań elektromagnetycznych (bozon cechowania).

Nowy!!: Wszechświat i Foton · Zobacz więcej »

Gaja (mitologia)

Gaja (gr. Gaía, Gḗ ‘Ziemia’,, Terra) – w mitologii greckiej Ziemia-Matka.

Nowy!!: Wszechświat i Gaja (mitologia) · Zobacz więcej »

Galaktyka

Galaktyka Czarne Oko Galaktyka karłowata Galaktyka (z gr. γάλα, gála – mleko) – duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii.

Nowy!!: Wszechświat i Galaktyka · Zobacz więcej »

Galaktyka karłowata

HST) Galaktyka karłowata – mała galaktyka zawierająca, zazwyczaj, od miliona do kilku miliardów gwiazd.

Nowy!!: Wszechświat i Galaktyka karłowata · Zobacz więcej »

Gaz

Gaz – stan skupienia materii, w którym ciało fizyczne łatwo zmienia kształt i zajmuje całądostępnąmu przestrzeń.

Nowy!!: Wszechświat i Gaz · Zobacz więcej »

Gęstość

Gęstość, masa właściwa – stosunek masy pewnej ilości substancji do zajmowanej przez niąobjętości.

Nowy!!: Wszechświat i Gęstość · Zobacz więcej »

Gęstość krytyczna (kosmologia)

Gęstość krytyczna – taka średnia gęstość materii nierelatywistycznej, jakąmiałby Wszechświat o zerowej krzywiźnie i płaskiej geometrii przestrzeni (zawierający wyłącznie materię nierelatywistyczną– model Einsteina-de Sittera).

Nowy!!: Wszechświat i Gęstość krytyczna (kosmologia) · Zobacz więcej »

Geometria

teorii strun stereometrii, udowodnione najpóźniej przez Teajteta (IV w. p.n.e.) płaszczyzny hiperbolicznej za pomocąsiedmiokątów foremnych – użyty tu model to dysk Poincarégo Geometria (gr. γεωμετρία; geo – ziemia, metria – miara) – jedna z głównych dziedzin matematyki; tradycyjnie i nieformalnie definiowana jako nauka o przestrzeni i jej podzbiorach zwanych figuramiGeometria, Encyklopedia Popularna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986,, s. 233.

Nowy!!: Wszechświat i Geometria · Zobacz więcej »

Geometria euklidesowa

Szkoła Euklidesa w Atenach(Obraz Raffaello Sanzio, 1509) Strona z dzieła ''Elementy'' Geometria euklidesowa – klasyczna odmiana geometrii opisana po raz pierwszy przez Euklidesa w dziele Elementy (z IV w. p.n.e.). Zebrał on całąówczesnąwiedzę matematycznąznanąGrekom, dziś jego dzieło przedstawia się jako pierwsząznanąaksjomatyzację w historii matematyki.

Nowy!!: Wszechświat i Geometria euklidesowa · Zobacz więcej »

Geometria nieeuklidesowa

proste równoległe w różnych geometriach. Płaszczyzna, punkt, prosta, kąt w ujęciu geometrii euklidesowej, sferycznej, hiperbolicznej Geometria nieeuklidesowa – geometria, która nie spełnia co najmniej jednego z aksjomatów geometrii euklidesowej.

Nowy!!: Wszechświat i Geometria nieeuklidesowa · Zobacz więcej »

Geometria różniczkowa

Geometria różniczkowa – dziedzina geometrii, badająca krzywe, powierzchnie i ich wielowymiarowe uogólnienia zwane hiperpowierzchniami i rozmaitościami, opierając się na geometrii analitycznej, szeroko stosując metody analizy matematycznej, głównie rachunku różniczkowego.

Nowy!!: Wszechświat i Geometria różniczkowa · Zobacz więcej »

Giordano Bruno

Giordano Bruno (właśc. Philippo Bruno, ur. w styczniu 1548 w Noli, zm. 17 lutego 1600 w Rzymie) – włoski filozof, teolog, poeta i przejściowo duchowny katolicki z zakonu dominikanów (1565/6–1579); renesansowy humanista, filozof hermetyczny.

Nowy!!: Wszechświat i Giordano Bruno · Zobacz więcej »

Gluon

diagramach Feynmana Pętla gluonowa Gluon (z, klej) – bezmasowa cząstka elementarna pośrednicząca w oddziaływaniach silnych (bozon pośredniczący).

Nowy!!: Wszechświat i Gluon · Zobacz więcej »

Gorąca ciemna materia

Gorąca ciemna materia – rodzaj ciemnej materii.

Nowy!!: Wszechświat i Gorąca ciemna materia · Zobacz więcej »

Gottfried Wilhelm Leibniz

Gottfried Wilhelm Leibniz, znany także pod nazwiskiem Leibnitz (ur. w Lipsku, zm. 14 listopada 1716 w Hanowerze) – niemiecki polihistor: prawnik, dyplomata, historyk i bibliotekarz, zajmujący się też filozofią, matematyką, fizykąteoretycznąi inżynieriąmechaniczną; doktor prawa i filozofii, przez większość kariery zatrudniony na dworze Księstwa Hanoweru.

Nowy!!: Wszechświat i Gottfried Wilhelm Leibniz · Zobacz więcej »

Gram

Gram, oznaczenie g – jednostka masy, jednostka podstawowa w układzie jednostek miar CGS (Centymetr Gram Sekunda).

Nowy!!: Wszechświat i Gram · Zobacz więcej »

Grawitacja

Upuszczenie młotka i piór: astronauta David Scott (z misji Apollo 15) na Księżycu przedstawiający legendarny eksperyment Galileusza Grawitacja, ciążenie powszechne – zjawisko fizyczne polegające na wzajemnym przyciąganiu się wszystkich ciał – wszelkich mas i innych postaci energii.

Nowy!!: Wszechświat i Grawitacja · Zobacz więcej »

Grawitacja kwantowa

Grawitacja kwantowa – grawitacja opisana z zastosowaniem formalizmu mechaniki kwantowej.

Nowy!!: Wszechświat i Grawitacja kwantowa · Zobacz więcej »

Grawiton

Diagram oddziaływań cząstek elementarnych, zawierający hipotetyczny grawiton (oznaczony symbolem G) Grawiton – hipotetyczna cząstka elementarna, która nie ma masy ani ładunku elektrycznego i przenosi oddziaływanie grawitacyjne.

Nowy!!: Wszechświat i Grawiton · Zobacz więcej »

Gromada galaktyk

Klasyfikacja gromad galaktyk Gromada galaktyk Abell S0740 Gromada galaktyk Abell 520 (kolor niebieski – ciemna materia, kolor różowy – gorący gazGovert Schilling, ''Ciemne sprawki'', w: Świat Nauki nr 1 (197) styczeń 2008, s. 12-13.) Gromada galaktyk – skupisko od kilkudziesięciu do kilku tysięcy galaktyk tworzących układ związany grawitacyjnie.

Nowy!!: Wszechświat i Gromada galaktyk · Zobacz więcej »

Grupa Lokalna Galaktyk

Mapa Grupy Lokalnej Grupa Lokalna Galaktyk (lub po prostu Grupa Lokalna, Układ Lokalny; ang. Local Group) – grupa kilkudziesięciu galaktyk (co najmniej 54), do której należy również nasza Galaktyka – Droga Mleczna.

Nowy!!: Wszechświat i Grupa Lokalna Galaktyk · Zobacz więcej »

Grupa SU(2)

Grupa SU(2), czyli specjalna grupa unitarna rzędu 2 – grupa macierzy unitarnych o wyznaczniku równym 1.

Nowy!!: Wszechświat i Grupa SU(2) · Zobacz więcej »

Gwiazda

ultrafiolecie Drogi Mlecznej. Gwiazda – kuliste ciało niebieskie, stanowiące skupisko powiązanej grawitacyjnie materii.

Nowy!!: Wszechświat i Gwiazda · Zobacz więcej »

Gwiazdy stałe

Obracającąsię Ziemię otacza sfera niebieska, na której znajdująsię gwiazdy stałe Gwiazdy stałe (łac. stellae fixae) – historyczna nazwa obiektów niebieskich, które dla ziemskiego obserwatora, nie wyposażonego w przyrządy astronomiczne, nie zmieniająswego położenia względem siebie, tworząc m.in.

Nowy!!: Wszechświat i Gwiazdy stałe · Zobacz więcej »

Hadrony

Hadrony (z gr. ἁδρός silny) – grupa silnie oddziałujących cząstek subatomowych złożonych z kwarków bądź gluonów.

Nowy!!: Wszechświat i Hadrony · Zobacz więcej »

Hadrony egzotyczne

Hadrony egzotyczne – grupa hadronów, czyli cząstek oddziałujących silnie, które nie sąmezonami złożonymi z pary kwark-antykwark, ani barionami złożonymi z trzech kwarków.

Nowy!!: Wszechświat i Hadrony egzotyczne · Zobacz więcej »

Hekatajos z Miletu

Hekatajos, wł.

Nowy!!: Wszechświat i Hekatajos z Miletu · Zobacz więcej »

Hel (pierwiastek)

Hel (He) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 2, z grupy helowców (gazów szlachetnych) w układzie okresowym.

Nowy!!: Wszechświat i Hel (pierwiastek) · Zobacz więcej »

Heliocentryzm

Heliocentryzm, grafika z dzieła ''Harmonia Macrocosmica'' (1660) Heliocentryzm, kopernikanizm (gr. ἡλιος hēlios – słońce, κέντρον kentron – centrum) – teoria budowy Układu Słonecznego, w której Słońce jest jego środkiem, a wszystkie planety – łącznie z Ziemią– je obiegają.

Nowy!!: Wszechświat i Heliocentryzm · Zobacz więcej »

Heraklit

Heraklit z Efezu (Herakleitos ho Ephesios), (ur. ok. 540 p.n.e., zm. ok. 480 p.n.e.) – presokratyczny filozof grecki, zaliczany do jońskich filozofów przyrody, urodzony w mieście Efez, w Jonii, u wybrzeży Azji Mniejszej.

Nowy!!: Wszechświat i Heraklit · Zobacz więcej »

Hierarchia

Hierarchia (z gr. „urząd najwyższego kapłana”).

Nowy!!: Wszechświat i Hierarchia · Zobacz więcej »

Hipoteza

Hipoteza (gr. ὑπόθεσις hypóthesis – przypuszczenie) – zdanie, które podlega konfirmacji lub falsyfikacji.

Nowy!!: Wszechświat i Hipoteza · Zobacz więcej »

Hipoteza rzadkiej Ziemi

Czy planety przyjazne życiu, takie jak Ziemia, sąbardzo rzadkie? Hipoteza jedynej (rzadkiej) Ziemi (ang. Rare Earth hypothesis) – hipoteza, według której Ziemia i jej otoczenie mająnieprawdopodobnie szczęśliwie dobranąkombinację parametrów astrofizycznych i geologicznych sprzyjającąpowstaniu złożonego wielokomórkowego życia.

Nowy!!: Wszechświat i Hipoteza rzadkiej Ziemi · Zobacz więcej »

Horyzont cząstek

Horyzont cząstek – największa odległość, z której cząstki (o masie spoczynkowej dodatniej lub zerowej) mogłyby przemieścić się do obserwatora w wieku Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Horyzont cząstek · Zobacz więcej »

Immanuel Kant

Immanuel Kant (ur. 22 kwietnia 1724 w Królewcu, zm. 12 lutego 1804 tamże) – niemiecki filozof, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu.

Nowy!!: Wszechświat i Immanuel Kant · Zobacz więcej »

Implozja (fizyka)

Schemat eksplozji (na górze) i implozji (na dole) Implozja (łac. im- 'w, do, ku' i (ex)plosio) – przeciwieństwo eksplozji ze względu na kierunek wybuchu, nagłe zapadanie się materii w zamkniętym obszarze (w szczególności, zapadanie się ścianek naczynia) pod wpływem panującego w nim podciśnienia.

Nowy!!: Wszechświat i Implozja (fizyka) · Zobacz więcej »

Inflacja kosmologiczna

Schemat ewolucji Wszechświata1) Wielki Wybuch, 2) epoka inflacji, 3) pierwotna nukleosynteza, 4) formowanie się galaktyk Inflacja kosmologiczna – hipoteza kosmologiczna zaproponowana przez Alana Gutha (1981).

Nowy!!: Wszechświat i Inflacja kosmologiczna · Zobacz więcej »

Interpretacja

* interpretacja (informatyka).

Nowy!!: Wszechświat i Interpretacja · Zobacz więcej »

Interwał czasoprzestrzenny

Interwał czasoprzestrzenny – uogólnienie pojęcia odległości na czterowymiarowączasoprzestrzeń.

Nowy!!: Wszechświat i Interwał czasoprzestrzenny · Zobacz więcej »

Isaac Newton

Isaac Newton, Izaak Newton (ur. w Woolsthorpe-by-Colsterworth, zm. w Kensington) – angielski uczony: fizyk, astronom, matematyk, filozof, alchemik, biblista i historyk oraz urzędnik państwowy.

Nowy!!: Wszechświat i Isaac Newton · Zobacz więcej »

Islam

Arabii Saudyjskiej i Afganistanu. pielgrzymek. Islam (al-islām – poddanie się woli Boga), mahometanizm – religia monoteistyczna, na początku XXI wieku druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwieW 2010 roku Pew Research Center oceniło liczbę muzułmanów na 1,57 miliarda, to jest 23% ludzkości.

Nowy!!: Wszechświat i Islam · Zobacz więcej »

Izotropowość

Izotropowość, izotropia (gr. isos 'równy, jednakowy'; trópos 'zwrot, obrót') – niezależność od kierunku, przeciwieństwo anizotropii.

Nowy!!: Wszechświat i Izotropowość · Zobacz więcej »

Jahwe

Jahwe (JHWH) – Bóg czczony w judaizmie i chrześcijaństwie, uważany za Istotę Najwyższą, pojmowany na sposób monoteistyczny.

Nowy!!: Wszechświat i Jahwe · Zobacz więcej »

Jądro atomowe

Atom helu (zacieniowany obszar) i jego jądro (powiększenie), czerwone – protony, błękitne – neutrony. Jądro atomowe – centralna część atomu składająca się z protonów i neutronów, powiązanych siłami jądrowymi, stanowiąca niewielkączęść objętości całego atomu, skupiona jest w nim prawie cała masa.

Nowy!!: Wszechświat i Jądro atomowe · Zobacz więcej »

Język starofrancuski

Faksymile przysięgi strasburskiej – przykład języka starofrancuskiego Język starofrancuski – grupa poddialektów romańskich z rodziny langues d’oïl, używanych od ok.

Nowy!!: Wszechświat i Język starofrancuski · Zobacz więcej »

Jednorodność (fizyka)

Jednorodność – wykazywanie jednakowych właściwości (rozszerzalność termiczna, przewodnictwo elektryczne, współczynnik załamania światła, szybkość wzrostu i rozpuszczania) w każdym małym obszarze objętości danej substancji w skali makroskopowej.

Nowy!!: Wszechświat i Jednorodność (fizyka) · Zobacz więcej »

Jednorodność (kosmologia)

Jednorodność – zasada mówiąca, że przestrzeń i rozłożenie w niej materii sąjednorodne, co oznacza, że żaden punkt nie jest wyróżniony.

Nowy!!: Wszechświat i Jednorodność (kosmologia) · Zobacz więcej »

Johannes Kepler

Johannes Kepler (ur. 27 grudnia 1571 w Weil der Stadt, zm. 15 listopada 1630 w Ratyzbonie) – niemiecki astronom, astrolog i matematyk, jedna z czołowych postaci rewolucji naukowej w XVII wieku.

Nowy!!: Wszechświat i Johannes Kepler · Zobacz więcej »

Jon

potencjałem elektrycznym: im intensywniejszy kolor, tym większy potencjał ujemny Jon (ze ion „idące, biegnące ”) – atom lub grupa atomów połączonych wiązaniami chemicznymi, która ma niedomiar lub nadmiar elektronów w stosunku do protonów.

Nowy!!: Wszechświat i Jon · Zobacz więcej »

Judaizm

data.

Nowy!!: Wszechświat i Judaizm · Zobacz więcej »

Kalendarz Kosmiczny

Kalendarz Kosmiczny – metoda wizualizacji chronologii wszechświata, skalowania jego obecnego wieku (13,8 miliarda lat) do jednego roku, aby użyć go do celów pedagogicznych w popularyzacji nauki lub nauczaniu o niej, a także uświadomienia sobie ogromnych różnic czasu między kolejnymi wydarzeniami.

Nowy!!: Wszechświat i Kalendarz Kosmiczny · Zobacz więcej »

Kalevala

pol. „Obrona Sampo”; mal. Akseli Gallen-Kallela) Jerzego Litwiniuka w polskim tłumaczeniu ''Kalevali'' Kalevala, Kalewala (dosł. „Kraina Kalevy”, ważnego mitycznego bohatera Finów, Estończyków, Karelów i innych ludów bałtycko-fińskich) – poemat epicki składający się z pieśni ludowych (tzw. run) i legend z terenów Finlandii, Estonii, Karelii i innych terenów, zebranych i opracowanych w XIX wieku przez Eliasa Lönnrota.

Nowy!!: Wszechświat i Kalevala · Zobacz więcej »

Kalpa

Mahajuga w hinduizmie Kalpa (sanskryt), eon – określenie bardzo długich okresów w historii świata w hinduizmie i buddyzmie.

Nowy!!: Wszechświat i Kalpa · Zobacz więcej »

Kanada (filozof)

Maharishi Kanada Kanada (sanskryt: कणाद Kaṇāda Kāśyapa) – filozof indyjski, żył prawdopodobnie w VI wieku p.n.e. Jeden z twórców systemu filozoficznego wajśeszika, autor Wajśeszikasutry.

Nowy!!: Wszechświat i Kanada (filozof) · Zobacz więcej »

Kelwin

150px Kelwin – jednostka temperatury w układzie SI, oznaczana symbolem K. Nazwa pochodzi od brytyjskiego fizyka Williama Thomsona, lorda Kelvina.

Nowy!!: Wszechświat i Kelwin · Zobacz więcej »

Klaudiusz Ptolemeusz

Andreasa Cellariusa Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Klaudiusz Ptolemeusz (także: Ptolemeusz Klaudiusz, Ptolemeusz, Aleksandryjczyk) (łac. Claudius Ptolemaeus, Klaudios Ptolemaios; ur. ok. 100, zm. ok. 168) – astronom, matematyk i geograf pochodzenia greckiego.

Nowy!!: Wszechświat i Klaudiusz Ptolemeusz · Zobacz więcej »

Kondensat Bosego-Einsteina

pędu (prędkości) musi być odpowiednio większy, aby ich iloczyn był większy niż stała Plancka Kondensacja Bosego-Einsteina – efekt kwantowy zachodzący w układach podległych rozkładowi Bosego-Einsteina.

Nowy!!: Wszechświat i Kondensat Bosego-Einsteina · Zobacz więcej »

Kondensat fermionów

Kondensat fermionów to twór teoretyczny, zaproponowany przez Enrico Fermiego, nazywany na jego cześć czasami ciecząFermiego.

Nowy!!: Wszechświat i Kondensat fermionów · Zobacz więcej »

Kontrakcja (fonetyka)

Kontrakcja – ściągnięcie dwóch samogłosek (sąsiadujących lub rozdzielonych spółgłoską) w jedną.

Nowy!!: Wszechświat i Kontrakcja (fonetyka) · Zobacz więcej »

Kosmiczny Teleskop Hubble’a

Atlantis po ostatniej misji serwisowej STS-125, w 2009 roku. Discovery. Zdjęcie wykonano podczas drugiej misji serwisowej STS-82, w 1997. Budowa teleskopu Hubble’a Kosmiczny Teleskop Hubble’a, HST (od), teleskop Hubble’a – teleskop kosmiczny poruszający się po niskiej orbicie okołoziemskiej, nazwany na cześć amerykańskiego astronoma Edwina Hubble’a.

Nowy!!: Wszechświat i Kosmiczny Teleskop Hubble’a · Zobacz więcej »

Kosmita

Wyobrażenie kosmity z 1793 roku. Ilustracja z książki ''Przygody barona Münchhausena'', przedstawiająca istotę z Syriusza Kosmita, obcy – hipotetyczny przedstawiciel inteligentnej formy życia pozaziemskiego.

Nowy!!: Wszechświat i Kosmita · Zobacz więcej »

Kosmogonia

Kosmogonia, z gr. κόσμος, kósmos (wszechświat, także ład, porządek) oraz gónos (pochodzenie) – całość wyobrażeń o pochodzeniu świata dla danej religii lub systemu filozoficznego oraz dział astronomii, który zajmuje się geneząi ewolucjąciał niebieskich, przeważnie tych z Układu Słonecznego.

Nowy!!: Wszechświat i Kosmogonia · Zobacz więcej »

Kosmologia

Kosmologia (z gr. kósmos: porządek, wszechświat oraz lógos: słowo, nauka) – pierwotnie dział filozofii rozpatrujący świat materialny w świetle jego ostatecznych przyczyn.

Nowy!!: Wszechświat i Kosmologia · Zobacz więcej »

Kosmologia fizyczna

Kosmologia fizyczna (kosmologia relatywistyczna, kosmologia przyrodnicza, fizyka Wszechświata) – dziedzina nauk fizycznych, zajmująca się badaniem i opisywaniem Wszechświata w wielkich skalach, jego powstania, ewolucji do stanu obecnego oraz przyszłości.

Nowy!!: Wszechświat i Kosmologia fizyczna · Zobacz więcej »

Kosmologia obserwacyjna

Kosmologia obserwacyjna – dział astronomii, a dokładnie astrofizyki, zajmujący się badaniem Wszechświata, jego kształtu i ewolucji (do największej możliwej skali, po horyzont cząstek).

Nowy!!: Wszechświat i Kosmologia obserwacyjna · Zobacz więcej »

Kosmonauta

Jurij Gagarin, pierwszy kosmonauta (1961) Astronauta Bruce McCandless podczas spaceru kosmicznego, 11 lutego 1984 Kosmonauta, także astronauta oraz tajkonauta (z gr. - żeglarz) – osoba wyszkolona, wyposażona i odbywająca loty kosmiczne poza strefę bezpośredniego oddziaływania Ziemi w specjalnie przeznaczonym do tego pojeździe.

Nowy!!: Wszechświat i Kosmonauta · Zobacz więcej »

Krzywizna czasoprzestrzeni

Krzywizna czasoprzestrzeni − w ogólnej teorii względności własność czasoprzestrzeni wyrażona w równaniu pola za pomocątensora Einsteina.

Nowy!!: Wszechświat i Krzywizna czasoprzestrzeni · Zobacz więcej »

Krzywizna krzywej

Krzywiznę krzywej płaskiej definiuje się jako: Natomiast krzywiznę ze znakiem: gdzie \Delta\varphi jest kątem pomiędzy stycznymi do krzywej na końcach łuku, a \Delta S długościątego łuku.

Nowy!!: Wszechświat i Krzywizna krzywej · Zobacz więcej »

Kształt Wszechświata

Kształt Wszechświata – jeden z zakresów zainteresowania kosmologii.

Nowy!!: Wszechświat i Kształt Wszechświata · Zobacz więcej »

Kwant

Kwant – najmniejsza porcja, jakąmoże mieć lub o jakąmoże zmienić się dana wielkość fizyczna w pojedynczym zdarzeniu; np.

Nowy!!: Wszechświat i Kwant · Zobacz więcej »

Kwantowa teoria pola

Teorie pól kwantowych (ang. Quantum Field Theory, QFT) – współczesne teorie fizyczne tłumaczące oddziaływania podstawowe.

Nowy!!: Wszechświat i Kwantowa teoria pola · Zobacz więcej »

Kwark

Kwark – cząstka elementarna, fermion mający ładunek kolorowy (czyli podlegający oddziaływaniom silnym).

Nowy!!: Wszechświat i Kwark · Zobacz więcej »

Kwark dolny

Kwark dolny (ang. down, oznaczenie d) – jeden z kwarków, cząstka będąca podstawowym budulcem materii.

Nowy!!: Wszechświat i Kwark dolny · Zobacz więcej »

Kwark górny

Kwark górny (ang. up, oznaczenie u) – jeden z kwarków, cząstka będąca podstawowym budulcem materii.

Nowy!!: Wszechświat i Kwark górny · Zobacz więcej »

Kwark t

Kwark t (ang. top, true), kwark wysoki, kwark prawdziwy (w literaturze popularnonaukowej), inaczej zwany szczytowym lub wierzchnim – kwark należący do trzeciej generacji cząstek elementarnych.

Nowy!!: Wszechświat i Kwark t · Zobacz więcej »

Kwazar

Galaktyka NGC 4319 z kwazarem Markarian 205 (w prawym górnym rogu) Kwazar (z lub też, dosłownie „obiekt gwiazdopodobny emitujący fale radiowe”) – zwarte źródło ciągłego promieniowania elektromagnetycznego o ogromnej mocy, pozornie przypominające gwiazdę.

Nowy!!: Wszechświat i Kwazar · Zobacz więcej »

Kwintesencja (fizyka)

Kwintesencja (łac. quinta essentia, „piąty żywioł, piąta esencja”) – hipotetyczna forma ciemnej energii, postulowanej jako czynnik wyjaśniający obserwowane przyspieszanie ekspansji Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Kwintesencja (fizyka) · Zobacz więcej »

Laniakea

Supergromadę w Pawiu-Indianinie (Pavo-Indus Supercluster) Widzialnym Wszechświecie Laniakea (Supergromada Laniakea) – supergromada galaktyk o średnicy około 500 milionów lat świetlnych (ok. 160 Mpc), zawierająca około stu tysięcy galaktyk o łącznej masie ok.

Nowy!!: Wszechświat i Laniakea · Zobacz więcej »

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki

Alfred Nobel Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki – osoby, które za swój wkład w rozwój fizyki zostały wyróżnione przez KrólewskąSzwedzkąAkademię Nauk NagrodąNobla.

Nowy!!: Wszechświat i Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki · Zobacz więcej »

Lód

Lód – stan stały wody; minerał z gromady tlenków o wzorze chemicznym H2O.

Nowy!!: Wszechświat i Lód · Zobacz więcej »

Lepton (mechanika kwantowa)

Leptony (z – lekki, drobny, cienki) − grupa 12 cząstek elementarnych (6 cząstek i 6 antycząstek), należących do grupy fermionów fundamentalnych, razem z kwarkami.

Nowy!!: Wszechświat i Lepton (mechanika kwantowa) · Zobacz więcej »

Leukippos

Leukippos z Miletu (mal. Luca Giordano, ok. 1652) Leukippos z Miletu (LeukipposImię to pochodzi od wyrazów λευκός ίππος (leukos hippos), co dosłownie oznacza „biały koń”.) – filozof grecki z V w. p.n.e., uznawany za twórcę atomizmu – teorii budowy materii, głoszącej, że jest ona zbudowana z małych, niepodzielnych, niezmiennych i nieprzenikliwych cząstek (atomów), otoczonych próżniąi różniących się między sobąkształtem, położeniem i porządkiem.

Nowy!!: Wszechświat i Leukippos · Zobacz więcej »

LHCb

Logo projektu LHCb – jeden z siedmiu eksperymentów używających detektorów cząstek elementarnych do gromadzenia danych w Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC) w CERN.

Nowy!!: Wszechświat i LHCb · Zobacz więcej »

Liczba

Liczby algebraiczne. Liczba – pojęcie abstrakcyjne, jedno z najczęściej używanych w matematyce.

Nowy!!: Wszechświat i Liczba · Zobacz więcej »

Linie spektralne

Widmo ciągłe Linie emisyjne Linie absorpcyjne Linia spektralna – ciemna lub jasna linia w jednolitym, ciągłym widmie, powstającąwskutek nadmiaru lub deficytu fotonów (w porównaniu z pobliskimi częstotliwościami) w wąskim zakresie częstotliwości.

Nowy!!: Wszechświat i Linie spektralne · Zobacz więcej »

Lit

Lit (Li, z ‛skała’) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 3.

Nowy!!: Wszechświat i Lit · Zobacz więcej »

Lot kosmiczny

Ziemi Lot kosmiczny – zastosowanie techniki kosmicznej, w celu wyniesienia statku kosmicznego w i poprzez przestrzeń kosmiczną.

Nowy!!: Wszechświat i Lot kosmiczny · Zobacz więcej »

Lukrecjusz

Portret imaginacyjny Lukrecjusza dłuta nieznanego włoskiego artysty (ok. 1860) ''De rerum natura'', 1570 Lukrecjusz, łac.

Nowy!!: Wszechświat i Lukrecjusz · Zobacz więcej »

Mahawisznu

Anata-Szesza Mahawisznu – pierwsza inkarnacja Wisznu.

Nowy!!: Wszechświat i Mahawisznu · Zobacz więcej »

Masa (fizyka)

Masa – jedna z podstawowych wielkości fizycznych określająca bezwładność (masa bezwładna) i oddziaływanie grawitacyjne (masa grawitacyjna) obiektów fizycznych.

Nowy!!: Wszechświat i Masa (fizyka) · Zobacz więcej »

Masa relatywistyczna

Masa relatywistyczna – wielkość fizyczna wprowadzana w niektórych ujęciach szczególnej teorii względności; jest tożsama, z dokładnościądo czynnika (czyli ze współczynnikiem proporcjonalności) c−1, z zerową(czasową) składowączterowektora energii-pędu (czteropędu) danego obiektu fizycznego.

Nowy!!: Wszechświat i Masa relatywistyczna · Zobacz więcej »

Masa spoczynkowa

Masa spoczynkowa (in. masa niezmiennicza lub po prostu masa) – wielkość fizyczna w fizyce relatywistycznej, charakteryzująca ciało bądź układ ciał, która nie zależy od układu odniesienia.

Nowy!!: Wszechświat i Masa spoczynkowa · Zobacz więcej »

Massachusetts Institute of Technology

Massachusetts Institute of Technology, skrótowiec: MIT – amerykańska uczelnia niepubliczna, politechnika o statusie uniwersyteckim, założona w 1861 w Cambridge w stanie Massachusetts.

Nowy!!: Wszechświat i Massachusetts Institute of Technology · Zobacz więcej »

Matematyka

Rafaela Santiego (XVI wiek); cyrkiel trzyma Euklides, grecki matematyk z III wieku p.n.e. Uniwersytetu Oksfordzkiego; na ziemi znajduje się parkietaż Penrose’a opisany po raz pierwszy przez jednego z pracowników tej placówki. Matematyka (z łac. mathematicus, od gr. μαθηματικός mathēmatikós, od μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcja, poznanie”, od μανθάνειν manthánein, „uczyć się, dowiedzieć”; prawd. spokr. z goc. mundon, „baczyć, uważać”) – nauka zaliczana do grupy formalnych, inaczej dedukcyjnych lub apriorycznych, a także do nauk ścisłych i definiująca tę grupę – matematyka stanowi ich fundament.

Nowy!!: Wszechświat i Matematyka · Zobacz więcej »

Materia (fizyka)

Skały jako przykład materii W fizyce termin materia ma kilka znaczeń.

Nowy!!: Wszechświat i Materia (fizyka) · Zobacz więcej »

Materializm

Materializm – teoria filozoficzna, według której istnieje tylko materia.

Nowy!!: Wszechświat i Materializm · Zobacz więcej »

Mechanika klasyczna

Mechanika klasyczna – dział mechaniki opisujący ruch ciał (kinematyka), wpływ oddziaływań na ruch ciał (dynamika) oraz badanie równowagi ciał materialnych (statyka).

Nowy!!: Wszechświat i Mechanika klasyczna · Zobacz więcej »

Mechanika kwantowa

równania Schrödingera. interferencyjny strumienia elektronów przechodzących przez podwójnąszczelinę Mechanika kwantowa – teoria fizyczna rozszerzająca mechanikę klasyczną, konieczna do poprawnego opisu mikroświata, tj.

Nowy!!: Wszechświat i Mechanika kwantowa · Zobacz więcej »

Metafizyka klasyczna

Metafizyka klasyczna albo filozofia pierwsza (gr. τα μετα τα φυσικά ta meta ta physika – „to, co po przyrodzie/ponad przyrodą”) – dziedzina wiedzy ukonstytuowana przez Arystotelesa, rozważająca byt jako byt oraz jego istotne właściwości i ostateczne przyczyny.

Nowy!!: Wszechświat i Metafizyka klasyczna · Zobacz więcej »

Metaliczność

Metaliczność – zawartość pierwiastków cięższych od helu (metali w rozumieniu astronomicznym) w gwieździe względem ich zawartości w Słońcu.

Nowy!!: Wszechświat i Metaliczność · Zobacz więcej »

Meteoroid

Meteoroidy – okruchy skalne (mniejsze od planetoid) poruszające się po orbitach wokół Słońca.

Nowy!!: Wszechświat i Meteoroid · Zobacz więcej »

Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera

Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera (FLRW) jest metrykąRiemanna, która reprezentuje jednorodny, izotropowy Wszechświat (spotykane sąjeszcze inne określenia metryki, np. metryka Friedmana-Robertsona-Walkera (FRW) lub metryka Robertsona-Walkera (RW)).

Nowy!!: Wszechświat i Metryka Friedmana-Lemaître’a-Robertsona-Walkera · Zobacz więcej »

Mezony

Mezony – cząstki elementarne należące do hadronów, o liczbie barionowej B.

Nowy!!: Wszechświat i Mezony · Zobacz więcej »

Michael Turner

Michael Turner (ur. 29 lipca 1949 r. w Los Angeles) – amerykański astrofizyk-kosmolog teoretyk, autor pojęcia „ciemna energia”'.

Nowy!!: Wszechświat i Michael Turner · Zobacz więcej »

Michio Kaku

– amerykańsko-japoński fizyk teoretyk, futurolog i popularyzator nauki, profesor Uniwersytu Nowojorskiego i kierownik jego katedry fizyki teoretycznej.

Nowy!!: Wszechświat i Michio Kaku · Zobacz więcej »

Mikołaj Kopernik

Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu kapituły warmińskiej, której kanonikiem był Kopernik przez 48 lat życia,, (ur. 19 lutego 1473 w Toruniu, zm. przed 21 maja 1543 we Fromborku) – polski polihistor pochodzenia niemieckiego; prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomiąi astrologią, matematyką, ekonomią, strategiąwojskową, kartografiąi filologią.

Nowy!!: Wszechświat i Mikołaj Kopernik · Zobacz więcej »

Mikrofale

Kuchenka mikrofalowa wykorzystuje mikrofale do podgrzewania żywności Mikrofale – promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali pomiędzy podczerwieniąa falami ultrakrótkimi.

Nowy!!: Wszechświat i Mikrofale · Zobacz więcej »

Mikrofalowe promieniowanie tła

Wilsona2. dane zebrane przez sondę COBE3. mapa wykonana przez sondę WMAP Mikrofalowe promieniowanie tła, promieniowanie reliktowe, CMB – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego o rozkładzie termicznym energii, czyli widmie ciała doskonale czarnego o temperaturze 2,7249–2,7252 Kdla porównania neutrinowe promieniowanie tła ma temperaturę 1,95 K. Maksimum gęstości energii przypada na fale o długości 1,1 mm.

Nowy!!: Wszechświat i Mikrofalowe promieniowanie tła · Zobacz więcej »

Mion

Diagram Feynmana rozpadu mionu Diagram Feynmana rozpadu mionu Miony – nietrwałe cząstki elementarne, należące do leptonów.

Nowy!!: Wszechświat i Mion · Zobacz więcej »

Mit

Cornelisa van Poelenburgha z ok. 1630, galeria Mauritshuis w Hadze Mit – opowieść o bóstwach i istotach nadprzyrodzonych, przekazywana przez danąspołeczność, zawierająca w sobie wyjaśnienie sensu świata i ludzi w ich doświadczeniach zbiorowych oraz indywidualnych (według definicji etnoreligijnej) lub wywodzące się z tradycji ustnej ponadczasowe, anonimowe opowiadanie o postaciach nadprzyrodzonych, które trwa w kulturze dzięki ciągłym transformacjom i reinterpretacjom dokonywanym przez pisarzy, przy zachowaniu jednocześnie swojego pierwotnego sensu (według definicji literackiej).

Nowy!!: Wszechświat i Mit · Zobacz więcej »

Mitologia

Q.

Nowy!!: Wszechświat i Mitologia · Zobacz więcej »

Mitologia nordycka

Nordyccy bogowie byli śmiertelni. Tylko dzięki jabłkom Idunn mieli nadzieję doczekać Ragnaröku. Obraz J. Penrose, 1890. Mitologia nordycka – mitologia ludów krajów skandynawskich i nordyckich (północno-germańskich): Danii, Szwecji, Norwegii, Islandii oraz Wysp Owczych.

Nowy!!: Wszechświat i Mitologia nordycka · Zobacz więcej »

Mitologia sumeryjska

Mitologia sumeryjska – mitologia z południowych terenów Mezopotamii z okresu, kiedy były pod panowaniem Sumerów.

Nowy!!: Wszechświat i Mitologia sumeryjska · Zobacz więcej »

Model kosmologiczny

Model kosmologiczny – matematyczny i fizyczny model Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Model kosmologiczny · Zobacz więcej »

Model Lambda-CDM

Model Lambda-CDM (Λ-CDM, ang. Lambda-cold dark matter) – jeden z najpowszechniej uznawanych modeli kosmologicznych.

Nowy!!: Wszechświat i Model Lambda-CDM · Zobacz więcej »

Model standardowy

leptonów), cztery bozony cechowania przenoszące oddziaływania oraz bozon Higgsa, mający nadawać masę cząstkom, z którymi oddziałuje Diagram przedstawiający powiązania pomiędzy cząstkami elementarnymi Model standardowy – teoria fizyki cząstek podstawowych, zwanych też cząstkami elementarnymi, które sąpodstawowymi składnikami każdej materii.

Nowy!!: Wszechświat i Model standardowy · Zobacz więcej »

Moment pędu

Moment pędu, kręt – wektorowa wielkość fizyczna opisująca ruch ciała, zwłaszcza jego ruch obrotowy.

Nowy!!: Wszechświat i Moment pędu · Zobacz więcej »

Nadciekłość

Nadciekły hel tworzy na powierzchniach, z którymi się styka, cienkąbłonkę i wpływa do wewnętrznego naczynia Nadciekłość (także nadpłynność) – stan materii charakteryzujący się całkowitym zanikiem lepkości.

Nowy!!: Wszechświat i Nadciekłość · Zobacz więcej »

Natura

SST statku kosmicznego Apollo 17 Australii Erupcja wulkanu Galunggung Przyroda, in.

Nowy!!: Wszechświat i Natura · Zobacz więcej »

Nauka

Wojciech Gerson (1831–1901), ''Nauka'' (1870) Europie Okładka ''Everyday Science and Mechanics'' z 1931 roku Nauka – różnie definiowany element kultury, odznaczający się dążeniem do wiedzy.

Nowy!!: Wszechświat i Nauka · Zobacz więcej »

Nauki empiryczne

Nauki empiryczne, inaczej nauki indukcyjne – nauki klasyfikowane, będące wynikiem rozumowań indukcyjnych, stanowiące przeciwieństwo nauk dedukcyjnych, używających głównie rozumowań dedukcyjnych.

Nowy!!: Wszechświat i Nauki empiryczne · Zobacz więcej »

Nauki formalne

Nauki formalne, także: nauki aprioryczne, nauki dedukcyjne – w klasyfikacji nauk grupa nauk wyróżniona ze względu na kryterium przedmiotowe.

Nowy!!: Wszechświat i Nauki formalne · Zobacz więcej »

Nauki przyrodnicze

Nauki przyrodnicze – część nauk empirycznych badająca przyrodę, z wyłączeniem społeczeństwa.

Nowy!!: Wszechświat i Nauki przyrodnicze · Zobacz więcej »

Nauki społeczne

Nauki społeczne – nauki badające strukturę i funkcje dziejów społeczeństwa, jego kulturę, prawa i prawidłowości jego rozwoju.

Nowy!!: Wszechświat i Nauki społeczne · Zobacz więcej »

Neutrino

pionu (''π-meson''). Neutrino (ν) – cząstka elementarna należąca do leptonów.

Nowy!!: Wszechświat i Neutrino · Zobacz więcej »

Neutrinowe promieniowanie tła

Kosmiczne neutrinowe promieniowanie tła – promieniowanie w postaci neutrin, wypełniające cały Wszechświat i podobnie jak mikrofalowe promieniowanie tła, będące pozostałościąpo najwcześniejszych etapach w jego ewolucji.

Nowy!!: Wszechświat i Neutrinowe promieniowanie tła · Zobacz więcej »

Neutron

beta minus ładunki kolorowe przenoszone przez gluony. Każdy kwark może występować w trzech odmianach: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Kolory nie sąna stałe przyporządkowane do pojedynczych kwarków, ponieważ między kwarkami zachodzi wymiana kolorów w oddziaływaniach silnych za pośrednictwem gluonów. Gluony jako nośniki oddziaływania silnego, mająładunki podwójne: jeden kolor i jeden antykolor. Gdy kwark emituje lub pochłania gluon, wtedy jego kolor musi ulec zmianie, aby zachować ładunek kolorowy. Kwarki w neutronie wysyłająi pochłaniajągluony tak często, że nie ma możliwości zaobserwowania koloru pojedynczego kwarka Neutron (z, obojętny) – cząstka subatomowa występująca w jądrach atomowych.

Nowy!!: Wszechświat i Neutron · Zobacz więcej »

Nieskończoność

Nieskończoność (symbol: ∞) – byt nieograniczony (w sensie wielkości bądź ilości), który przyjęło się oznaczać za pomocąznaku \infty, podobnego do „przewróconej ósemki” (lemniskata).

Nowy!!: Wszechświat i Nieskończoność · Zobacz więcej »

Nośniki oddziaływań

Nośniki oddziaływań – w teoriach kwantowych oddziaływania sąprzenoszone przez pewne cząstki zwane właśnie nośnikami oddziaływań lub kwantami oddziaływań.

Nowy!!: Wszechświat i Nośniki oddziaływań · Zobacz więcej »

Nukleosynteza

Nukleosynteza przykłady reakcji. Pochodzenie pierwiastków. Nukleosynteza – proces, w którym powstająnowe jądra atomowe w wyniku łączenia się nukleonów, czyli protonów i neutronów, lub istniejących już jąder atomowych i nukleonów.

Nowy!!: Wszechświat i Nukleosynteza · Zobacz więcej »

Nuklid

Nuklid – termin dwuznaczny.

Nowy!!: Wszechświat i Nuklid · Zobacz więcej »

Oś czasu dalekiej przyszłości

mgławicąplanetarną. Czarna dziura. Większość modeli dalekiej przyszłości Wszechświata sugeruje, że ostatecznie będąone ostatnimi pozostałymi ciałami niebieskimi. Choć nie da się z całąpewnościąprzewidzieć przyszłych wydarzeń, poniżej przedstawione wydarzenia jako oś czasu dalekiej przyszłości sąprzewidywane przez teorie lub hipotezy oparte na wiedzy naukowej i modelach fizycznych.

Nowy!!: Wszechświat i Oś czasu dalekiej przyszłości · Zobacz więcej »

Ośrodek międzygalaktyczny

Ośrodek międzygalaktyczny – niezwykle rozrzedzona materia składająca się przede wszystkim z wodoru i helu, wypełniająca przestrzeń pomiędzy galaktykami.

Nowy!!: Wszechświat i Ośrodek międzygalaktyczny · Zobacz więcej »

Ośrodek międzygwiazdowy

doi.

Nowy!!: Wszechświat i Ośrodek międzygwiazdowy · Zobacz więcej »

Obrót

Obrót – izometria parzysta płaszczyzny lub przestrzeni, mająca przynajmniej jeden punkt stały.

Nowy!!: Wszechświat i Obrót · Zobacz więcej »

Oddziaływania podstawowe

Oddziaływania podstawowe (fundamentalne, elementarne) – oddziaływania fizyczne obserwowane w przyrodzie, niedające się sprowadzić do innych oddziaływań.

Nowy!!: Wszechświat i Oddziaływania podstawowe · Zobacz więcej »

Oddziaływanie

Oddziaływanie − rodzaj działania, które występuje, gdy dwa lub więcej obiektów ma na siebie jakiś wpływ.

Nowy!!: Wszechświat i Oddziaływanie · Zobacz więcej »

Oddziaływanie elektromagnetyczne

Oddziaływanie elektromagnetyczne to jedno z czterech znanych fizyce oddziaływań elementarnych.

Nowy!!: Wszechświat i Oddziaływanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »

Oddziaływanie słabe

Oddziaływanie słabe – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.

Nowy!!: Wszechświat i Oddziaływanie słabe · Zobacz więcej »

Oddziaływanie silne

Oddziaływanie silne – jedno z czterech oddziaływań uznanych za podstawowe.

Nowy!!: Wszechświat i Oddziaływanie silne · Zobacz więcej »

Ogólna teoria względności

Albert Einstein – twórca ogólnej teorii względności Merkurego – zjawisko wyjaśnione przez teorię Einsteina Eddingtona potwierdzającej OTW Krzyż Einsteina – obraz stworzony przez soczewkowanie grawitacyjne Ogólna teoria względności (OTW) – teoria ciążenia autorstwa Alberta Einsteina, ogłoszona w 1915 rokuwtedy Einstein wyłożył jej równania w siedzibie Pruskiej Akademii Nauk.

Nowy!!: Wszechświat i Ogólna teoria względności · Zobacz więcej »

Opóźnienie Shapiro

Sygnał radiowy sondy przechodząc w pobliżu Słońca ulega niewielkiemu opóźnieniu Opóźnienie Shapiro (efekt Shapiro) – opóźnienie sygnału radiowego pod wpływem grawitacji.

Nowy!!: Wszechświat i Opóźnienie Shapiro · Zobacz więcej »

Osobliwość (astronomia)

Osobliwość – punkt lub linia, gdzie przyspieszenie grawitacyjne lub gęstość materii sąnieskończone.

Nowy!!: Wszechświat i Osobliwość (astronomia) · Zobacz więcej »

Pan (mitologia)

Pan (gr. Pán, łac. Pan, Faun, Faunus) – wywodzący się z Arkadii grecki bóg opiekuńczy lasów i pól, strzegący pasterzy oraz ich trzód.

Nowy!!: Wszechświat i Pan (mitologia) · Zobacz więcej »

Pangu

Pangu – w ludowych wierzeniach chińskich potężna istota, która stworzyła wszechświat.

Nowy!!: Wszechświat i Pangu · Zobacz więcej »

Panspermia

Panspermia Panspermia (ze starogr. πᾶν (pan) - wszystko i σπέρμα (sperma) - nasienie) – hipoteza, zgodnie z którążycie rozprzestrzenia się wśród ciał niebieskich dzięki naturalnym procesom, np.

Nowy!!: Wszechświat i Panspermia · Zobacz więcej »

Para wodna

Skroplona para wodna Para wodna – gazowy stan skupienia wody.

Nowy!!: Wszechświat i Para wodna · Zobacz więcej »

Paradoks Olbersa

Paradoks Olbersa Paradoks Olbersa – paradoks ukazujący sprzeczność pomiędzy obserwowanym ciemnym niebem nocnym a hipotezą, że nocne niebo powinno świecić jednostajnym blaskiem gwiazd je wypełniających.

Nowy!!: Wszechświat i Paradoks Olbersa · Zobacz więcej »

Paralaksa

Schemat przedstawiający efekt paralaksy. Z punktu widzenia A gwiazda wydaje się być przesunięta w stosunku do widoku jej z punktu widzenia B. Animacja przedstawiająca efekt paralaksy. Obiekty w oddali wydająsię przesuwać wolniej niż te pobliskie. Paralaksa (z gr. παράλλαξις) – efekt niezgodności różnych obrazów tego samego obiektu obserwowanych z różnych kierunków.

Nowy!!: Wszechświat i Paralaksa · Zobacz więcej »

Parametr spowolnienia

Parametr spowolnienia – bezwymiarowa wielkość przyspieszenia Wszechświata występująca w teorii Wielkiego Wybuchu.

Nowy!!: Wszechświat i Parametr spowolnienia · Zobacz więcej »

Pęd (fizyka)

Pęd – wektorowa wielkość fizyczna opisująca mechanikę, a więc ruch i oddziaływania obiektu fizycznego.

Nowy!!: Wszechświat i Pęd (fizyka) · Zobacz więcej »

Pentakwark

kolory sumujące się do białego, a czwarty kwark ma kolor będący parądo antykoloru antykwarka (żółty reprezentuje tu kolor antyniebieski); linie faliste oznaczajągluony przenoszące oddziaływanie silne Pentakwark – cząstka elementarna, hadron egzotyczny złożony z pięciu kwarków: czterech zwykłych i jednego antykwarka (lub odwrotnie).

Nowy!!: Wszechświat i Pentakwark · Zobacz więcej »

Periodyczne warunki brzegowe

Periodyczne warunki brzegowe w 2D Periodyczne warunki brzegowe (PWB) – zbiór warunków brzegowych, które często wybierane sąw celu przybliżenia dużego (nieskończonego) systemu poprzez wybór małej części zwanej komórkąjednostkową.

Nowy!!: Wszechświat i Periodyczne warunki brzegowe · Zobacz więcej »

Physis

Physis (gr. φύσις) jest to grecki termin teologiczny, filozoficzny i naukowy.

Nowy!!: Wszechświat i Physis · Zobacz więcej »

Pierwotna nukleosynteza

Pierwotna nukleosynteza – nukleosynteza, która zachodziła we wczesnej fazie ewolucji Wszechświata, w wyniku której doszło do powstania jąder atomowych innych niż proton (jądro wodoru 1H).

Nowy!!: Wszechświat i Pierwotna nukleosynteza · Zobacz więcej »

Pierwszy poruszyciel

Pierwszy poruszyciel (albo nieruchomy poruszyciel) łac. primus motor – w filozofii Arystotelesa przyczyna ruchu obrotowego piątego elementu (pozostałe to ziemia, ogień, powietrze i woda) znajdującego się na obwodzie świata.

Nowy!!: Wszechświat i Pierwszy poruszyciel · Zobacz więcej »

Pion (cząstka)

Mezon π+ (pion) złożony jest z kwarku ''u'' i antykwarku ''d'' neutrino mionowe) Mezon π (pion) – najlżejszy mezon, o zerowym spinie.

Nowy!!: Wszechświat i Pion (cząstka) · Zobacz więcej »

Pitagoras

Pitagoras (gr., Pythagóras; ur. ok. 572 p.n.e. na Samos lub w Sydonie, zm. ok. 497 p.n.e. w Metaponcie) – grecki matematyk, filozof, mistyk kojarzony ze słynnym twierdzeniem matematycznym nazwanym jego imieniem.

Nowy!!: Wszechświat i Pitagoras · Zobacz więcej »

Planck (misja kosmiczna)

Planck – misja satelity Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), przeznaczonego do wykonania pomiarów anizotropii kosmicznego mikrofalowego promieniowania tła z wysokązdolnościąrozdzielczą.

Nowy!!: Wszechświat i Planck (misja kosmiczna) · Zobacz więcej »

Planeta

tło Syriusz B i Wenus. Planeta – ciało niebieskie (obiekt astronomiczny) spełniające kilka kryteriów.

Nowy!!: Wszechświat i Planeta · Zobacz więcej »

Planetoida

Daktyl. Planetoida 2004 FH w ruchu Planetoida (planeta + – postać), asteroida (– gwiaździsty), planetka – ciało niebieskie, nie będące planetą, księżycem planety, kometąlub meteoroidem, o zazwyczaj małych rozmiarach (od kilku metrów do czasem ponad 1000 km), obiegające gwiazdę (w szczególności Słońce).

Nowy!!: Wszechświat i Planetoida · Zobacz więcej »

Planetologia

Schiaparellego z 1888 roku i współczesna mapa oparta na obserwacjach satelitarnych Geolog-astronauta Harrison Schmitt pobiera próbki skał księżycowych do badań Aktywność wulkaniczna Io, przewidziana przez planetologów-teoretyków i obserwowana przez sondę Voyager 2 Planetologia, nauki planetarne – interdyscyplinarna dziedzina nauki, wywodząca się z astronomii, zajmująca się badaniem budowy i ewolucji planet, księżyców, oraz mniejszych ciał niebieskich, a także procesów na nich zachodzących.

Nowy!!: Wszechświat i Planetologia · Zobacz więcej »

Plazma

poziomów energetycznych do niższych stanów. Wyładowanie w kuli plazmowej Plazma (ang. plasma z gr. πλάσμα plásma „rzecz uformowana, ulepiona, wymyślona” od πλάσσειν, plássein ‘formować; modelować’) – zjonizowana materia o stanie skupienia przypominającym gaz, w którym znaczna część cząstek jest naładowana elektrycznie.

Nowy!!: Wszechświat i Plazma · Zobacz więcej »

Plazma kwarkowo-gluonowa

Plazma kwarkowo-gluonowa (QGP z ang. Quark-Gluon Plasma) – stan materii jądrowej występujący przy wysokich temperaturach i dużej gęstości materii.

Nowy!!: Wszechświat i Plazma kwarkowo-gluonowa · Zobacz więcej »

Poemat

Epos o Gilgameszu (przypuszczalnie XIII-XI w. p.n.e.) Poemat – dłuższy utwór wierszowany obejmujący ciąg wydarzeń tworzących fabułę lub grupę refleksji, opisów.

Nowy!!: Wszechświat i Poemat · Zobacz więcej »

Pole (fizyka)

Pole – przestrzenny rozkład pewnej wielkości fizycznej, zwłaszcza pośredniczący w oddziaływaniach.

Nowy!!: Wszechświat i Pole (fizyka) · Zobacz więcej »

Pole elektromagnetyczne

Pole elektromagnetyczne – pole fizyczne, stan przestrzeni, w której na obiekt fizyczny mający ładunek elektryczny działająsiły o naturze elektromagnetycznej.

Nowy!!: Wszechświat i Pole elektromagnetyczne · Zobacz więcej »

Pole Higgsa

Pole Brouta-Englerta-Higgsa (pole Higgsa) – skalarne pole postulowane w 1964 roku przez Petera Higgsa.

Nowy!!: Wszechświat i Pole Higgsa · Zobacz więcej »

Pole skalarne

Pole skalarne, np. pole temperatur lub ciśnienia; wartości pola w poszczególnych punktach przedstawiono za pomocąkolorów. Pole skalarne – przypisanie każdemu punktowi w przestrzeni fizycznej lub w przestrzeni abstrakcyjnej pewnej wielkości skalarnej (w fizyce - liczby, zazwyczaj mianowanej; w matematyce – liczby niemianowanej).

Nowy!!: Wszechświat i Pole skalarne · Zobacz więcej »

Pomiar

Pomiar – według współczesnej fizyki proces oddziaływania przyrządu pomiarowego z badanym obiektem, zachodzący w czasie i przestrzeni, którego wynikiem jest uzyskanie informacji o własnościach obiektu.

Nowy!!: Wszechświat i Pomiar · Zobacz więcej »

Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego

dysku protoplanetarnego Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego rozpoczęły się 4,6 miliarda lat temu, na skutek grawitacyjnego zapadnięcia się jednej z części niestabilnego obłoku molekularnego.

Nowy!!: Wszechświat i Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego · Zobacz więcej »

Pozytonium

środka masy tworząpozytonium Model cząsteczki wodorku pozytonium Pozytonium (pozyt, pozytronium, symbol Ps) – quasi-stabilny układ złożony z elektronu i jego antycząstki – pozytonu.

Nowy!!: Wszechświat i Pozytonium · Zobacz więcej »

Pozytywizm

Pozytywizm – kierunek w filozofii i literaturze zainicjowany przez Auguste'a Comte'a w drugiej połowie XIX wieku (Kurs filozofii pozytywnej).

Nowy!!: Wszechświat i Pozytywizm · Zobacz więcej »

Pradakszina

świątyni hinduistycznej Pradakszina, parikrama – w hinduizmie i buddyzmie rytuał religijny polegający na okrążaniu zgodnie z ruchem wskazówek zegara świętego miejsca w taki sposób, aby zawsze mieć je po prawej stronie, stąd nazwa, z sanskrytu: dakszina „prawa strona”.

Nowy!!: Wszechświat i Pradakszina · Zobacz więcej »

Prawa fizyki

Prawa fizyki – pojęcia określające pewien niezmiennik występujący w przyrodzie.

Nowy!!: Wszechświat i Prawa fizyki · Zobacz więcej »

Prawa Keplera

Tycho Brahe mierzy położenie gwiazd i planet (1598) Prawa Keplera – trzy prawa astronomiczne opisujące ruch planet wokół Słońca odkryte przez Johannesa Keplera.

Nowy!!: Wszechświat i Prawa Keplera · Zobacz więcej »

Prawa zachowania

Prawa zachowania – prawa fizyki stwierdzające, że w układach fizycznych izolowanych od otoczenia określone wielkości fizyczne pozostająstałe.

Nowy!!: Wszechświat i Prawa zachowania · Zobacz więcej »

Prawo Gaussa (elektryczność)

Prawo Gaussa dla elektryczności – prawo wiążące pole elektryczne z jego źródłem, czyli ładunkiem elektrycznym.

Nowy!!: Wszechświat i Prawo Gaussa (elektryczność) · Zobacz więcej »

Prawo Hubble’a-Lemaître’a

Pierwotny wykres Hubble’a Prawo Hubble’a–Lemaître’a (dawniej prawo Hubble’a) – podstawowe prawo kosmologii obserwacyjnej, wiążące odległości galaktyk r z ich tzw.

Nowy!!: Wszechświat i Prawo Hubble’a-Lemaître’a · Zobacz więcej »

Prawo natury

Prawo natury, prawo naturalne (łac. ius naturale) – postulowany, odmienny od prawa pozytywnego porządek prawny.

Nowy!!: Wszechświat i Prawo natury · Zobacz więcej »

Prawo powszechnego ciążenia

Prawo powszechnego ciążenia, zwane także prawem powszechnego ciążenia Newtona – prawo głoszące, że każdy obiekt we wszechświecie przyciąga każdy inny obiekt z siłą, która jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między ich środkami.

Nowy!!: Wszechświat i Prawo powszechnego ciążenia · Zobacz więcej »

Próżnia

Pompa do ilustracji zjawiska próżni Komora próżniowa (NASA) Próżnia – w rozumieniu tradycyjnym pojęcie równoważne pojęciu pustej przestrzeni.

Nowy!!: Wszechświat i Próżnia · Zobacz więcej »

Prędkość światła

Prędkość światła w zależności od kontekstu może oznaczać.

Nowy!!: Wszechświat i Prędkość światła · Zobacz więcej »

Problem horyzontu

Problem horyzontu Problem horyzontu – jeden z problemów wyjaśnianych przez kosmologię inflacyjną, stawiający pytanie, w jaki sposób obszary o rozłącznych horyzontach osiągnęły niemal identyczne temperatury.

Nowy!!: Wszechświat i Problem horyzontu · Zobacz więcej »

Promieniowanie

Promień lasera skierowany z obserwatorium do Księżyca, w celu zmierzenia odległości promieniowania jonizującego Promieniowanie, radiacja – rodzaj strumienia cząstek lub niektórych innych fal, a także proces ich wysyłania (emisji).

Nowy!!: Wszechświat i Promieniowanie · Zobacz więcej »

Promieniowanie elektromagnetyczne

Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) – rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego.

Nowy!!: Wszechświat i Promieniowanie elektromagnetyczne · Zobacz więcej »

Promieniowanie kosmiczne

Tory cząstek promieniowania kosmicznego zarejestrowane na fotografii (1960) Promieniowanie kosmiczne – promieniowanie złożone, zarówno korpuskularne jak i elektromagnetyczne, docierające do Ziemi z otaczającej jąprzestrzeni kosmicznej.

Nowy!!: Wszechświat i Promieniowanie kosmiczne · Zobacz więcej »

Proton

Proton, p (z – ‘pierwsze’) – trwała cząstka subatomowa z grupy barionów o ładunku +1 i masie spoczynkowej równej ok.

Nowy!!: Wszechświat i Proton · Zobacz więcej »

Prythiwi

Prythu ścigający Prythiwi pod postaciąkrowy Prythiwi (dewanagari पृथिवी, trl. pṛthivī, ang. Prithivi) – bogini staroindyjska, będąca personifikacjąziemi w hinduizmie wedyjskim.

Nowy!!: Wszechświat i Prythiwi · Zobacz więcej »

Przemieszczenie (fizyka)

thumb Przemieszczenie (wektor przesunięcia) – wektor łączący położenie początkowe z końcowym.

Nowy!!: Wszechświat i Przemieszczenie (fizyka) · Zobacz więcej »

Przestrzeń (fizyka)

Przestrzeń – w fizyce oznacza to, co nas otacza i w czym przebiegająwszystkie zjawiska fizyczne.

Nowy!!: Wszechświat i Przestrzeń (fizyka) · Zobacz więcej »

Przestrzeń euklidesowa

Przestrzeń euklidesowa – przestrzeń opisywana przez geometrię euklidesową.

Nowy!!: Wszechświat i Przestrzeń euklidesowa · Zobacz więcej »

Przestrzeń fazowa

Trajektoria oscylatora Duffinga. Na osi pionowej jest prędkość oscylatora, na osi poziomej jego położenie. Dwuwymiarowa przestrzeń stanów układu poruszającego się w jednym wymiarze. Na osi pionowej jest prędkość układu, na osi poziomej jego położenie. Układ zaczyna ruch od położenia x.

Nowy!!: Wszechświat i Przestrzeń fazowa · Zobacz więcej »

Przestrzeń jednospójna

Sfera jest jednospójna, gdyż każda pętla może być ściągnieta do punktu tak, że podczas ściągania pętla jest stale zawarta w sferze. Torus jest spójny, ale nie jest jednospójny, gdyż żadna z kolorowych pętli nie może być ściągnięta do punktu. Przestrzeń jednospójna – łukowo spójna przestrzeń topologiczna o trywialnej grupie podstawowej.

Nowy!!: Wszechświat i Przestrzeń jednospójna · Zobacz więcej »

Przestrzeń kosmiczna

Warstwy atmosfery (bez zachowania skali) Przestrzeń kosmiczna – przestrzeń poza obszarem ciał niebieskich.

Nowy!!: Wszechświat i Przestrzeń kosmiczna · Zobacz więcej »

Przestrzeń metryczna

Przestrzeń metryczna – zbiór z zadanąna nim metryką, tj.

Nowy!!: Wszechświat i Przestrzeń metryczna · Zobacz więcej »

Przestrzeń trójwymiarowa

Przestrzeń trójwymiarowa (3D) – potoczna nazwa przestrzeni euklidesowej o trzech wymiarach lub równoważnej jej przestrzeni kartezjańskiej.

Nowy!!: Wszechświat i Przestrzeń trójwymiarowa · Zobacz więcej »

Przesunięcie ku czerwieni

Widmo uzyskane na Ziemi i odebrane z odległej galaktyki Przesunięcie ku czerwieni, poczerwienienie, redshift – zjawisko fizyczne polegające na tym, że linie widmowe promieniowania elektromagnetycznego docierające z niektórych gwiazd lub galaktyk sąprzesunięte w stronę większych długości fali (mniejszych częstotliwości).

Nowy!!: Wszechświat i Przesunięcie ku czerwieni · Zobacz więcej »

Przyroda

* środowisko przyrodnicze.

Nowy!!: Wszechświat i Przyroda · Zobacz więcej »

Ptah

Ptah (czyt. pta) – bóg memficki.

Nowy!!: Wszechświat i Ptah · Zobacz więcej »

Pustka (astronomia)

Pustka – obszar przestrzeni kosmicznej o średnicy w przedziale od kilkudziesięciu do kilkuset milionów lat świetlnych, otoczony ze wszystkich stron supergromadami, zgrupowanymi we włókna.

Nowy!!: Wszechświat i Pustka (astronomia) · Zobacz więcej »

Pył (zanieczyszczenie)

Kamieniołomie Romanowo Pył – substancja mineralna, pozostałość procesu spalania albo ścierania lub kruszenia substancji stałych, takich jak minerały nieorganiczne, organiczne oraz metale.

Nowy!!: Wszechświat i Pył (zanieczyszczenie) · Zobacz więcej »

Radio

Radio (od – promień) – środek masowego komunikowania, służący do rozpowszechniania audycji dźwiękowych.

Nowy!!: Wszechświat i Radio · Zobacz więcej »

Równania Friedmana

Równania Friedmana – podstawowe równania kosmologii relatywistycznej.

Nowy!!: Wszechświat i Równania Friedmana · Zobacz więcej »

Równania Maxwella

James Clerk Maxwell Równania Maxwella – cztery podstawowe równania elektrodynamiki klasycznej zebrane i rozwinięte przez Jamesa Clerka Maxwella.

Nowy!!: Wszechświat i Równania Maxwella · Zobacz więcej »

Równanie Einsteina

soczewkowania grawitacyjnego z równaniem Einsteina na ścianie Muzeum Boerhaave w Lejdzie (Holandia) namalowany przez Stichtinga Tegenbeelda. Równanie Einsteina – równanie pola ogólnej teorii względności, zwane też równaniem pola grawitacyjnego.

Nowy!!: Wszechświat i Równanie Einsteina · Zobacz więcej »

Równanie różniczkowe cząstkowe

Równanie różniczkowe cząstkowe – równanie funkcyjne, w którym niewiadomąjest funkcja więcej niż jednej zmiennej i występująjej pochodne cząstkowe.

Nowy!!: Wszechświat i Równanie różniczkowe cząstkowe · Zobacz więcej »

Równoważność masy i energii

Równoważność masy i energii – koncepcja, według której masa (bezwładna) obiektu lub układu jest miarązawartej w nim energii.

Nowy!!: Wszechświat i Równoważność masy i energii · Zobacz więcej »

Równowaga termodynamiczna

Równowaga termodynamiczna – pojęcie stosowane w termodynamice.

Nowy!!: Wszechświat i Równowaga termodynamiczna · Zobacz więcej »

Reakcja jądrowa

Reakcje jądrowe – przemiany jąder atomowych wywołane ich oddziaływaniem wzajemnym bądź też ich oddziaływaniem z cząstkami elementarnymi.

Nowy!!: Wszechświat i Reakcja jądrowa · Zobacz więcej »

Redukcjonizm

Redukcjonizm – pogląd w filozofii nauki, stanowisko metodologiczne przyjmujące, że możliwe i właściwe jest wyjaśnienie i opis własności złożonego układu poprzez opis i wyjaśnienie zachowania jego części.

Nowy!!: Wszechświat i Redukcjonizm · Zobacz więcej »

Refrakcja

Załamanie światła Refrakcja Załamanie (połączone z częściowym odbiciem) promienia światła na płaskiej powierzchni szklanego półwalca Efekty wynikające z załamania światła Refrakcja – zmiana kierunku rozchodzenia się fali elektromagnetycznej lub akustycznej, załamanie fali związane ze zmianąjej prędkości (zob. prędkość światła, prędkość dźwięku), gdy przechodzi do innego ośrodka.

Nowy!!: Wszechświat i Refrakcja · Zobacz więcej »

Reguła Pauliego

Reguła Pauliego, zwana też zakazem Pauliego, czasem też zasadąPauliego lub prawem Pauliego – została zaproponowana przez Wolfganga Pauliego w 1925 dla wyjaśnienia zachowania się fermionów, czyli cząstek o spinie połówkowym.

Nowy!!: Wszechświat i Reguła Pauliego · Zobacz więcej »

Religia

rodzimowierstwa słowiańskiego (czwarty rząd) Procent obywateli uznających religię za bardzo ważną: do 19%, > 90% obszary niereligijne Religia – system wierzeń i praktyk określający relację między różnie pojmowanąsferąsacrum (świętością) i sferąboskąa społeczeństwem, grupąlub jednostką.

Nowy!!: Wszechświat i Religia · Zobacz więcej »

Religie abrahamowe

Symbole najważniejszych religii abrahamowych (kolejno: chrześcijaństwo; islam; judaizm; bahaizm) Zasięg religii abrahamowych (różowy). Religie abrahamowe lub abrahamiczne – religie mające swe korzenie w starożytnych przekazach żydowskiej świętej księgi Tory o Abrahamie, biblijnym patriarsze.

Nowy!!: Wszechświat i Religie abrahamowe · Zobacz więcej »

Renormalizacja

Renormalizacja – grupowanie modeli fizycznych w równoważne sobie postacie.

Nowy!!: Wszechświat i Renormalizacja · Zobacz więcej »

Rok świetlny

Rok świetlny – jednostka odległości stosowana w astronomii.

Nowy!!: Wszechświat i Rok świetlny · Zobacz więcej »

Rozmaitość

kuli) – to dwuwymiarowa rozmaitość: a) w dużej skali mamy geometrię nieeuklidesową– suma kątów dużego trójkąta jest > 180°, b) lokalnie mamy geometrię euklidesową– suma kątów małego trójkąta.

Nowy!!: Wszechświat i Rozmaitość · Zobacz więcej »

Rozmaitość pseudoriemannowska

Rozmaitość pseudoriemannowska (przestrzeń pseudoriemannowska) (M, p,q) – uogólnienie rozmaitości riemannowskiej: tensor metryczny g_(x) może tu być zarówno określony dodatnio, jak i nieokreślony, przy czym element liniowy poprzez odpowiedni wybór współrzędnych krzywoliniowych można sprowadzić – przynajmniej lokalnie, tj.

Nowy!!: Wszechświat i Rozmaitość pseudoriemannowska · Zobacz więcej »

Rozmaitość topologiczna

kuli) – to dwuwymiarowa rozmaitość: a). w dużej skali mamy geometrię nieeuklidesową– suma kątów dużego trójkąta jest > 180°, b). lokalnie mamy geometrię euklidesową– suma kątów małego trójkąta.

Nowy!!: Wszechświat i Rozmaitość topologiczna · Zobacz więcej »

Rzecz sama w sobie

„Rzecz sama w sobie”, noumen (gr. νοούμενoν; rzecz wyobrażona; pomyślana od nous – rozum, duch) – termin wprowadzony do filozofii przez Immanuela Kanta.

Nowy!!: Wszechświat i Rzecz sama w sobie · Zobacz więcej »

Rzeczywistość

Rzeczywistość – wszystko co istnieje.

Nowy!!: Wszechświat i Rzeczywistość · Zobacz więcej »

Saadja ben Josef

Saadja ben Josef (ur. 882 lub 892, zm. 942; hebr. סעדיה בן יוסף גאון; ang. Saadia Gaon) – rabin, żydowski filozof i komentator z okresu geonim.

Nowy!!: Wszechświat i Saadja ben Josef · Zobacz więcej »

Słońce

Słońce (łac. Sol, gr. Ἥλιος, trb. Hḗlios; symbol: ☉) – gwiazda centralna Układu Słonecznego, wokół której krąży Ziemia, inne planety tego układu, planety karłowate oraz małe ciała Układu Słonecznego.

Nowy!!: Wszechświat i Słońce · Zobacz więcej »

Scientific American

Scientific American – najstarszy amerykański miesięcznik popularnonaukowy wydawany od 28 sierpnia 1845 roku.

Nowy!!: Wszechświat i Scientific American · Zobacz więcej »

Sean M. Carroll

Sean M. Carroll (ur. 1966) – amerykański fizyk teoretyczny, profesor na Wydziale Fizyki California Institute of Technology (Caltech), bloger i popularyzator nauki, a także działacz racjonalistyczno-sceptyczny i ateistyczny.

Nowy!!: Wszechświat i Sean M. Carroll · Zobacz więcej »

Sekunda

Sekundy odmierzane przez wskazówkę zegarka (wskazówka sekundowa jest rozmyta) Sekunda, oznaczenie s, skrót sek. – jednostka czasu, jednostka podstawowa większości układów jednostek miar np.

Nowy!!: Wszechświat i Sekunda · Zobacz więcej »

Seleukos z Seleucji

Seleukos z Seleucji (albo z Babilonii) – żyjący i działający w II w. p.n.e. hellenistyczny astronom i filozof z Seleucji w Mezopotamii, Chaldejczyk z pochodzenia.

Nowy!!: Wszechświat i Seleukos z Seleucji · Zobacz więcej »

Siła

Siła – wektorowa wielkość fizyczna będąca miarąoddziaływań fizycznych między ciałami.

Nowy!!: Wszechświat i Siła · Zobacz więcej »

Siła elektrodynamiczna

Siła elektrodynamiczna – siła, z jakąpole magnetyczne działa na przewód elektryczny, w którym płynie prąd elektryczny.

Nowy!!: Wszechświat i Siła elektrodynamiczna · Zobacz więcej »

Soczewka

Soczewka Soczewka – urządzenie optyczne składające się z jednego lub kilku sklejonych razem bloków przezroczystego materiału (zwykle szkła, ale też różnych tworzyw sztucznych, żeli, minerałów, a nawet parafiny).

Nowy!!: Wszechświat i Soczewka · Zobacz więcej »

Soczewkowanie grawitacyjne

Dwa obrazy (I+,I-) źródła (S') soczewkowanego przez masę (L). Galaktyka LRG 3-757 zniekształca obraz dalszej galaktyki Soczewkowanie grawitacyjne – zakrzywienie promieni świetlnych w polu grawitacyjnym masywnego ciała niebieskiego prowadzące do ich skupienia.

Nowy!!: Wszechświat i Soczewkowanie grawitacyjne · Zobacz więcej »

Spadek swobodny

Spadek swobodny – ruch odbywający się wyłącznie pod wpływem ciężaru (siły grawitacji), bez oporów ośrodka.

Nowy!!: Wszechświat i Spadek swobodny · Zobacz więcej »

Spin (fizyka)

Przykład obracającego się ciała, które dopiero po obrocie o 720 stopni znajdzie się w tym samym stanie. Podobne właściwości ma fermion o spinie ½ nieoznaczoności kwantowej określone sąjedynie stożki możliwych usytuowań wektora spinu Spin – moment pędu (kręt) cząstki wynikający z jej natury kwantowej.

Nowy!!: Wszechświat i Spin (fizyka) · Zobacz więcej »

Stała grawitacji

Stała grawitacji (oznaczenie: G) – stała fizyczna służąca do opisu pola grawitacyjnego.

Nowy!!: Wszechświat i Stała grawitacji · Zobacz więcej »

Stała kosmologiczna

Stała kosmologiczna (zazwyczaj oznaczana wielkąliterąlambda – Λ) – stała zaproponowana przez Alberta Einsteina jako modyfikacja do jego własnej ogólnej teorii względności mająca pomóc w wyjaśnieniu modelu kosmologicznego Wszechświata znanego jako statyczny model Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Stała kosmologiczna · Zobacz więcej »

Stała Plancka

Stała Plancka, kwant działania (oznaczana przez h) – jedna z podstawowych stałych fizycznych.

Nowy!!: Wszechświat i Stała Plancka · Zobacz więcej »

Stałe fizyczne

Stała fizyczna (łac. constans) – wielkość fizyczna, która nie zmienia się w czasie i przestrzeni.

Nowy!!: Wszechświat i Stałe fizyczne · Zobacz więcej »

Stan makroskopowy

Stan makroskopowy – stan układu opisany przy użyciu zmiennych makroskopowych (np. ciśnienie, objętość, temperatura).

Nowy!!: Wszechświat i Stan makroskopowy · Zobacz więcej »

Stan skupienia materii

Stan skupienia materii – podstawowa forma, w jakiej występuje substancja, określająca jej podstawowe właściwości fizyczne.

Nowy!!: Wszechświat i Stan skupienia materii · Zobacz więcej »

Stan wzbudzony

Stan wzbudzony, stan wzbudzenia – stan związany układu kwantowomechanicznego mający większąenergię niż stan podstawowy.

Nowy!!: Wszechświat i Stan wzbudzony · Zobacz więcej »

Starożytna Grecja

Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach mórz Egejskiego i Jońskiego, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego.

Nowy!!: Wszechświat i Starożytna Grecja · Zobacz więcej »

Starożytny Egipt

Maska grobowa Tutanchamona – jeden z najbardziej rozpoznawalnych wytworów kultury staroegipskiej Starożytny Egipt (stegip. Kemet, Czarna Ziemia) – cywilizacja starożytnego Bliskiego Wschodu położona w północno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej włącznie).

Nowy!!: Wszechświat i Starożytny Egipt · Zobacz więcej »

Statyczny model Wszechświata

Statyczny model Wszechświata – model kosmologiczny, według którego Wszechświat miałby trwać w stałym, niezmienionym stanie tj.

Nowy!!: Wszechświat i Statyczny model Wszechświata · Zobacz więcej »

Statystyka Bosego-Einsteina

Porównanie statystyk kwantowych Statystyka Bosego-Einsteina – statystyka dotycząca bozonów traktowanych jako gaz bozonowy, cząstek o spinie całkowitym, których nie obowiązuje zakaz Pauliego.

Nowy!!: Wszechświat i Statystyka Bosego-Einsteina · Zobacz więcej »

Stożek świetlny

Stożek świetlny (stożek zerowy) danego punktu czasoprzestrzeni – zbiór punktów czasoprzestrzeni, których odległość czasoprzestrzenna (interwał) od tego punktu wynosi zero (stąd nazwa „stożek zerowy”), co oznacza, że zdarzenie czasoprzestrzenne zachodzące w danym punkcie czasoprzestrzeni można połączyć ze zdarzeniem zachodzącym w dowolnym punkcie jego stożka świetlnego sygnałem przesłanym z prędkościągraniczną, równąprędkości światła w próżni (stąd nazwa „stożek świetlny”).

Nowy!!: Wszechświat i Stożek świetlny · Zobacz więcej »

Stopień swobody (fizyka)

Stopień swobody – zmienna pozwalająca opisać stan układu fizycznego.

Nowy!!: Wszechświat i Stopień swobody (fizyka) · Zobacz więcej »

Stworzenie świata według Biblii

Stanisława Wyspiańskiego Stworzenie świata – pojęcie biblijne wyjaśniające naturę i sposób powstania wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Stworzenie świata według Biblii · Zobacz więcej »

Sumerowie

Sumeryjska figurka oranta z ogolonągłowąoraz w stroju w liściaste wzory (około 2400 roku p.n.e.) Sumerowie (sum. 𒊕𒈪, saĝ-ĝi6-ga, tłum. „czarnogłowi”) – starożytny lud nieznanego pochodzenia, który pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. stworzył cywilizację w południowej Mezopotamii – Sumer.

Nowy!!: Wszechświat i Sumerowie · Zobacz więcej »

Supergromada

pustek pustki Supergromada – zgrupowanie setek lub tysięcy grup i gromad galaktyk.

Nowy!!: Wszechświat i Supergromada · Zobacz więcej »

Supernowa

Mgławica pozostała po „Gwieździe Keplera”, SN 1604 Supernowa w NGC 6946 Supernowa – termin określający kilka rodzajów kosmicznych eksplozji powodujących powstanie na niebie niezwykle jasnego obiektu, który już po kilku tygodniach lub miesiącach staje się niemal niewidoczny.

Nowy!!: Wszechświat i Supernowa · Zobacz więcej »

Supernowa typu Ia

Supernowa typu Ia – odmiana supernowej charakteryzująca się tym, że w jej widmie brak linii wodoru i helu, sąnatomiast obecne silne linie absorpcyjne krzemu, o długości 615,0 nm W odróżnieniu od innych rodzajów supernowych, obiekty typu Ia sąznajdowane we wszystkich typach galaktyk, nawet w eliptycznych.

Nowy!!: Wszechświat i Supernowa typu Ia · Zobacz więcej »

Symetria (fizyka)

Symetria – rodzaj symetrii, której podlegająprzestrzeń, pola kwantowe, równania pola, lagranżjany, hamiltoniany itp.

Nowy!!: Wszechświat i Symetria (fizyka) · Zobacz więcej »

Synonim

. Synonim (gr. synōnymos „równoimienny”) – wyraz lub dłuższe określenie równoważne znaczeniowo innemu (równoznacznik) lub na tyle zbliżone, że można nim zastąpić to drugie w odpowiednim kontekście (bliskoznacznik).

Nowy!!: Wszechświat i Synonim · Zobacz więcej »

Szczególna teoria względności

Lejdzie Szczególna teoria względności (STW) – teoria fizyczna stworzona przez Alberta Einsteina w 1905 rokuSpekulowano o tym, że współautorkąSTW mogła być pierwsza żona Alberta Einsteina – Mileva Marić – jednak te hipotezy zostały odrzucone.

Nowy!!: Wszechświat i Szczególna teoria względności · Zobacz więcej »

Szereg Fouriera

Szereg Fouriera – szereg pozwalający rozłożyć funkcję okresową, spełniającąwarunki Dirichleta, na sumę funkcji trygonometrycznych.

Nowy!!: Wszechświat i Szereg Fouriera · Zobacz więcej »

Tales z Miletu

Tales z Miletu (gr. Thales ho Milesios; VII/VI w. p.n.e.) – grecki uczony: filozof, matematyk i astronom okresu przedsokratejskiego, przedstawiciel jońskiej filozofii przyrody.

Nowy!!: Wszechświat i Tales z Miletu · Zobacz więcej »

Taoizm

yang'' Taoizm (czasem zapisywany jako daoizm) – tradycyjny chiński system filozoficzny i religijny.

Nowy!!: Wszechświat i Taoizm · Zobacz więcej »

Taon

Taon – cząstka elementarna z grupy leptonów obdarzona ładunkiem ujemnym, średnim czasem życia 3×10−13 sekundy i dużąmasąwynoszącą1777 MeV/c2.

Nowy!!: Wszechświat i Taon · Zobacz więcej »

Technologia

Technologia – metoda przygotowania i prowadzenia procesu wytworzenia lub przetwarzania jakiegoś dobra lub informacji.

Nowy!!: Wszechświat i Technologia · Zobacz więcej »

Tensor metryczny

Tensor metryczny – tensor drugiego rzędu (o dwóch indeksach), symetryczny, charakterystyczny dla danego układu współrzędnych.

Nowy!!: Wszechświat i Tensor metryczny · Zobacz więcej »

Teoria fizyczna

Teoria fizyczna – zbiór twierdzeń obejmujący aksjomaty oraz wyprowadzone z nich twierdzenia spójnie opisujące językiem matematycznym obszary rzeczywistości fizycznej zgodne z wynikami pomiarów gromadzonych wcześniej doświadczeń i obserwacji.

Nowy!!: Wszechświat i Teoria fizyczna · Zobacz więcej »

Teoria geocentryczna

Geocentryczny model Wszechświatawedług teorii Ptolemeusza Uproszczone odwzorowanie ruchów planetna deferentach i epicyklach Ptolemeuszowski model geocentrycznej budowy wszechświata autorstwa portugalskiego kosmografa i kartografa Bartolomeu Velho (1568) Podstawowe elementy teorii PtolemeuszaA – epicyklB – ekwantC – deferentniebieski punkt – Ziemiaczerwony punkt – planeta krążąca wokół Ziemi Teoria geocentryczna (z gr. geo „Ziemia”) – zdezaktualizowana teoria budowy Wszechświata, której istotąjest założenie, że Ziemia znajduje się w centrum Wszechświata, jest nieruchoma, a wokół niej krążąpozostałe ciała niebieskie: Księżyc, planety, Słońce oraz sfera gwiazd stałych.

Nowy!!: Wszechświat i Teoria geocentryczna · Zobacz więcej »

Teoria oddziaływań elektrosłabych

Teoria oddziaływań elektrosłabych (teoria małej unifikacji) – kwantowa teoria pola opisująca oddziaływania słabe oraz elektromagnetyczne.

Nowy!!: Wszechświat i Teoria oddziaływań elektrosłabych · Zobacz więcej »

Teoria stanu stacjonarnego (kosmologia)

Teoria stanu stacjonarnego – model kosmologiczny stworzony w 1948 roku przez Freda Hoyle'a, Thomasa Golda oraz Hermanna Bondiego jako alternatywa dla teorii Wielkiego Wybuchu.

Nowy!!: Wszechświat i Teoria stanu stacjonarnego (kosmologia) · Zobacz więcej »

Teoria strun

Poziomy:1. Makroskopowy2. Molekularny3. Atomowy4. Subatomowy – elektrony5. Subatomowy – kwarki6. Strunowy supergrawitacji Teoria strun (TS) – koncepcja w fizyce teoretycznej, zgodnie z którą.

Nowy!!: Wszechświat i Teoria strun · Zobacz więcej »

Teoria wszystkiego

Teoria wszystkiego (TW) (ToE) – hipotetyczna teoria opisująca w sposób spójny wszystkie zjawiska fizyczne i pozwalająca przewidzieć wynik dowolnego doświadczenia fizycznego.

Nowy!!: Wszechświat i Teoria wszystkiego · Zobacz więcej »

Teoria względności

Zakrzywienie czasoprzestrzeni wywołane masąZiemi Teoria względności (Alberta Einsteina) – nazwa dwóch klasycznych teorii fizycznych.

Nowy!!: Wszechświat i Teoria względności · Zobacz więcej »

Teorie wielkiej unifikacji

Teorie wielkiej unifikacji (GUT z ang. Grand Unification Theory) – teorie łączące chromodynamikę kwantowąi teorię oddziaływań elektrosłabych.

Nowy!!: Wszechświat i Teorie wielkiej unifikacji · Zobacz więcej »

Termodynamika

Termodynamika – dział fizyki zajmujący się badaniem energetycznych efektów wszelkich przemian fizycznych i chemicznych, które wpływająna zmiany energii wewnętrznej analizowanych układów.

Nowy!!: Wszechświat i Termodynamika · Zobacz więcej »

Tetrakwark

Tetrakwark – cząstka elementarna, hadron egzotyczny złożony z dwóch kwarków i dwóch antykwarków.

Nowy!!: Wszechświat i Tetrakwark · Zobacz więcej »

The Guardian

The Guardian – dziennik brytyjski prezentujący poglądy centrolewicowe, przez wiele lat zbliżony do Partii Pracy, wydawany przez Guardian News & Media (część Guardian Media Group plc).

Nowy!!: Wszechświat i The Guardian · Zobacz więcej »

Thomas Digges

Thomas Digges (//; ur. ok. 1546 w Wootton, zm. 24 sierpnia 1595 w Londynie) – angielski matematyk i astronom.

Nowy!!: Wszechświat i Thomas Digges · Zobacz więcej »

Tiamat

Tiamat – w mitologii babilońskiej bogini-matka, personifikacja słonych wód oceanu, należała do pierwszego pokolenia bóstw.

Nowy!!: Wszechświat i Tiamat · Zobacz więcej »

Topologia

powierzchni wyróżnianych przez topologię, jako przykład rozmaitości jednostronnej (nieorientowalnej) z brzegiem torusem Butelka Kleina – powierzchnia jednostronna (nieorientowalna) bez brzegu Topologia (gr. τόπος (tópos), miejsce, okolica; λόγος (lógos), słowo, nauka) – dział matematyki wyższej zajmujący się badaniem przestrzeni topologicznych, czyli najogólniejszych przestrzeni, dla których można zdefiniować pojęcie przekształcenia ciągłego.

Nowy!!: Wszechświat i Topologia · Zobacz więcej »

Torus (matematyka)

Torus z pokazanym najprostszym podziałem, pozwalającym obliczyć jego charakterystykę Eulera (tu W.

Nowy!!: Wszechświat i Torus (matematyka) · Zobacz więcej »

Transformacja Galileusza

Transformacja Galileusza – jest to transformacja współrzędnych przestrzennych i czasu z jednego układu odniesienia do innego, poruszającego się ruchem jednostajnym prostoliniowym względem pierwszego.

Nowy!!: Wszechświat i Transformacja Galileusza · Zobacz więcej »

Transformacja Lorentza

linii świata gwałtownie przyspieszającego obserwatora Animacja transformacji Lorentza Transformacja Lorentza, przekształcenie Lorentza – przekształcenie liniowe przestrzeni Minkowskiego umożliwiające obliczenie wielkości fizycznych w poruszającym się układzie odniesienia, jeśli wielkości te znane sąw danym układzie.

Nowy!!: Wszechświat i Transformacja Lorentza · Zobacz więcej »

Translacja (matematyka)

Translacja ''przesuwa'' każdy punkt figury bądź przestrzeni o tę samąodległość w ustalonym kierunku Translacja, przesunięcie równoległe – przekształcenie prostej, płaszczyzny lub dowolnej przestrzeni afinicznej, które można intuicyjnie rozumieć jako równoległe przesunięcie wszystkich punktów dziedziny bez jej deformacji i obracania.

Nowy!!: Wszechświat i Translacja (matematyka) · Zobacz więcej »

Twierdzenie Noether

Pierwsza strona artykułu „Invariante Variationsprobleme” (1918), w którym Noether dowiodła swojego twierdzenia. Twierdzenie Noether – twierdzenie udowodnione przez Emmy Noether, dotyczące związku zasad zachowania z symetriami ciągłymi.

Nowy!!: Wszechświat i Twierdzenie Noether · Zobacz więcej »

Twierdzenie o osobliwościach

Twierdzenie o osobliwościach – grupa różnych stwierdzeń dotyczących osobliwości, w tym kosmologicznych.

Nowy!!: Wszechświat i Twierdzenie o osobliwościach · Zobacz więcej »

Twierdzenie Pitagorasa

Suma pól kwadratów czerwonego i niebieskiego jest równa polu kwadratu fioletowego Twierdzenie Pitagorasa – twierdzenie geometrii euklidesowej o trójkątach prostokątnych.

Nowy!!: Wszechświat i Twierdzenie Pitagorasa · Zobacz więcej »

Układ inercjalny

Układ inercjalny (inaczej inercyjny, z łac. inertia „bezwładność”) – układ odniesienia, w którym każde ciało, niepodlegające zewnętrznemu oddziaływaniu z innymi ciałami, porusza się bez przyspieszenia (tzn. ruchem jednostajnym prostoliniowym) lub pozostaje w spoczynku.

Nowy!!: Wszechświat i Układ inercjalny · Zobacz więcej »

Układ planetarny

Podobne układy planetarne: 55 Cancri A i Układ Słoneczny w tej samej skali Układ planetarny, system planetarny – zbiór planet i innych ciał niebieskich, krążących wokół centralnej gwiazdy lub układu gwiazd.

Nowy!!: Wszechświat i Układ planetarny · Zobacz więcej »

Układ Słoneczny

Słońce, planety i planety karłowate Układu Słonecznego; wielkości w skali, odległości nie zachowująskalihttp://www.phrenopolis.com/perspective/solarsystem/ Grafika przedstawiająca Słońce i planety z zachowaniem skali zarówno odległości, jak i ich wielkości.. Układ Słoneczny – układ planetarny w Drodze Mlecznej, składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich: ośmiu planetW styczniu 2016 roku opublikowano pracę, która wykazuje duże prawdopodobieństwo istnienia dziewiątej planety o masie rzędu 10 mas Ziemi poza orbitąNeptuna.

Nowy!!: Wszechświat i Układ Słoneczny · Zobacz więcej »

Układ współrzędnych sferycznych

Sferyczny układ współrzędnych – układ współrzędnych w trójwymiarowej przestrzeni euklidesowej.

Nowy!!: Wszechświat i Układ współrzędnych sferycznych · Zobacz więcej »

Uniwersytet Teksański w Austin

Uniwersytet Teksański w Austin, Uniwersytet Teksasu w Austin (zwyczajowo) – amerykański uniwersytet publiczny, jedna z czołowych uczelni badawczych w kraju usytuowana w Austin w Teksasie.

Nowy!!: Wszechświat i Uniwersytet Teksański w Austin · Zobacz więcej »

Wahadło Foucaulta

Wahadło Foucaulta w Panteonie w Paryżu Wahadło Foucaulta w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie Wahadło Foucaulta – wahadło mające możliwość wahań w dowolnej płaszczyźnie pionowej.

Nowy!!: Wszechświat i Wahadło Foucaulta · Zobacz więcej »

Waju

Waju (dewanagari वायु, też: Wajudewa, śr per. Wej, Wat) – bóstwo nieskończonej przestrzeni i wiatru, czczone w wierzeniach Indii i Persji.

Nowy!!: Wszechświat i Waju · Zobacz więcej »

Właściwość chemiczna

Właściwość chemiczna – cecha substancji, którąmożna zaobserwować podczas reakcji chemicznej.

Nowy!!: Wszechświat i Właściwość chemiczna · Zobacz więcej »

Włókno (astronomia)

Włókno – jedna z największych struktur Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Włókno (astronomia) · Zobacz więcej »

Wedy

Wedy, Weda (dewanagari वेद „wiedza”) – święte księgi hinduizmu, najstarsza grupa religijnych tekstów sanskryckich, które stanowiły całość ówczesnej wiedzy człowieka o świecie ludzi i bogów; antologia tekstów z różnych okresów, o różnej tematyce, budowie i przeznaczeniu.

Nowy!!: Wszechświat i Wedy · Zobacz więcej »

Widzialny Wszechświat

Widzialny (obserwowalny) Wszechświat – obszar Wszechświata, wraz ze znajdującąsię w nim materią, który jest możliwy do zaobserwowania z Ziemi na chwilę obecną.

Nowy!!: Wszechświat i Widzialny Wszechświat · Zobacz więcej »

Wiek Wszechświata

Wiek Wszechświata – w standardowym modelu kosmologicznym (jednorodnym i izotropowym) – czas, który upłynął od Wielkiego Wybuchu (czyli czas kosmiczny w chwili obecnej).

Nowy!!: Wszechświat i Wiek Wszechświata · Zobacz więcej »

Wielki Kolaps

Wielki Kolaps Wielkiego Wybuchu. Wielki Kolaps stanowi odwrócenie tego procesu. Wielki Kolaps (Wielka Zapaść, Wielki Kres i Wielki Krach, Wielki Skurcz, z) – hipoteza kosmologiczna opisujących koniec istnienia Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Wielki Kolaps · Zobacz więcej »

Wielki Wybuch

osobliwość początkową. Linia czasu metrycznego rozszerzania przestrzeni, gdzie przestrzeń, włączając hipotetyczne, nieobserwowalne części wszechświata, jest przedstawiona na każdym etapie jako sekcje okręgów. Po lewej stronie zachodzi dramatyczne rozszerzenie w epoce inflacji; a w centrum ekspansja przyspiesza (koncepcja artysty; ani czas, ani wielkość nie sąna skali). Rozszerzanie się Wszechświata zapoczątkował Wielki Wybuch Wielki Wybuch (– dosł. wielki huk Mirosław Bańko,, Poradnia Językowa PWN, sjp.pwn.pl, 15 września 2012.) – wieloznaczny termin kosmologiczny.

Nowy!!: Wszechświat i Wielki Wybuch · Zobacz więcej »

Wielkie Odbicie

mikrofalowego promieniowania tła, pokazująca obraz wczesnego Wszechświata (na podstawie danych zebranych przez sondę WMAP) Wielkie Odbicie (z ang. Big Bounce) – teoretyczny model cyklicznego powstawania i zapadania się Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Wielkie Odbicie · Zobacz więcej »

Wielkie Rozdarcie

Wielkie Rozdarcie Wielkie Rozdarcie (ang. Big Rip) – koncepcja kosmologiczna sformułowana przez Roberta Caldwella z uniwersytetu Dartmouth College próbująca wyjaśnić, jak będzie wyglądał koniec Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Wielkie Rozdarcie · Zobacz więcej »

Wieloświat

Wieloświat (metawszechświat, multiświat, multiwszechświat, superwszechświat, ultrawszechświat, multiwersum) – hipotetyczny zbiór wszelkich możliwych wszechświatów, zawierający w sobie wszystko inne (w tym wszystkie możliwe, potencjalne – niezależnie od rozważanych czasoprzestrzeni lub wymiarów, w których się znajdują– wszechświaty; w tym także tak zwane wszechświaty równoległe).

Nowy!!: Wszechświat i Wieloświat · Zobacz więcej »

Wierzenia Azteków

Kodeksu Borgia Religia Azteków – wierzenia plemion Mezoameryki nie sądokładnie znane.

Nowy!!: Wszechświat i Wierzenia Azteków · Zobacz więcej »

Wilkinson Microwave Anisotropy Probe

Mapa rozkładu temperatur mikrofalowego promieniowania tła uzyskana przez WMAP (wersja z 2012 roku) Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) – misja amerykańskiej agencji NASA mająca za zadanie wykonanie pomiarów temperatury promieniowania reliktowego wraz z jej rozkładem kątowym.

Nowy!!: Wszechświat i Wilkinson Microwave Anisotropy Probe · Zobacz więcej »

Woda

jeziora, a szary lądy skondensowana para wodna Woda (tlenek wodoru; nazwa systematyczna IUPAC: oksydan) – związek chemiczny o wzorze H2O, występujący w warunkach standardowych w stanie ciekłym.

Nowy!!: Wszechświat i Woda · Zobacz więcej »

Wodór

Wodór (H) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 1, niemetal z bloku s układu okresowego.

Nowy!!: Wszechświat i Wodór · Zobacz więcej »

Współrzędne współporuszające się

Współrzędne współporuszające się (ang. comoving coordinates) – pojęcie wprowadzone dla uproszczenia rozważań nad kształtem Wszechświata.

Nowy!!: Wszechświat i Współrzędne współporuszające się · Zobacz więcej »

Wszechświat (ujednoznacznienie)

* Wszechświat – w astrofizyce i kosmologii.

Nowy!!: Wszechświat i Wszechświat (ujednoznacznienie) · Zobacz więcej »

Wyjaśnianie

Wyjaśnianie, tłumaczenie, eksplanacja – zadanie myślowe polegające na wskazaniu racji dla stwierdzonego zdania; jedna z najbardziej znanych odmian rozumowania obok wnioskowania, dowodzenia i sprawdzania.

Nowy!!: Wszechświat i Wyjaśnianie · Zobacz więcej »

Wymiar (matematyka)

Wymiar – minimalna liczba niezależnych parametrów potrzebnych do opisania jakiegoś zbioru.

Nowy!!: Wszechświat i Wymiar (matematyka) · Zobacz więcej »

Wzór Lorentza

Lejdzie, 2017 rok Wzór Lorentza – wzór na skrócenie odległości, zwane też skróceniem Lorentza lub Lorentza-Fitzgeralda.

Nowy!!: Wszechświat i Wzór Lorentza · Zobacz więcej »

XVII wiek

XVI wiek XVIII wiek Lata 1600. • Lata 1610. • Lata 1620. • Lata 1630. • Lata 1640. • Lata 1650. • Lata 1660. • Lata 1670. • Lata 1680. • Lata 1690. 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 ---- Europa w XVII wieku.

Nowy!!: Wszechświat i XVII wiek · Zobacz więcej »

XVIII wiek

XVII wiek XIX wiek Lata 1700. • Lata 1710. • Lata 1720. • Lata 1730. • Lata 1740. • Lata 1750. • Lata 1760. • Lata 1770. • Lata 1780. • Lata 1790. 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 ----.

Nowy!!: Wszechświat i XVIII wiek · Zobacz więcej »

XXI wiek

XX wiek ~ XXI wiek ~ XXII wiek Lata 2000. • Lata 2010. • Lata 2020. • Lata 2030. • Lata 2040. • Lata 2050. • Lata 2060. • Lata 2070. • Lata 2080. • Lata 2090. 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 ---- XXI wiek – obecny wiek naszej ery, pierwszy wiek trzeciego tysiąclecia według kalendarza gregoriańskiego.

Nowy!!: Wszechświat i XXI wiek · Zobacz więcej »

Yin i yang

Koncepcja yin i yang pochodzi z antycznej filozofii chińskiej i metafizyki.

Nowy!!: Wszechświat i Yin i yang · Zobacz więcej »

Ymir (mitologia)

Ymir (Imir, też Aurgelmir, Brimir lub Blain) – w mitologii nordyckiej pierwsza żywa istota, praolbrzym, który wyłonił się z ciepłej wody w otchłani Ginnungagap.

Nowy!!: Wszechświat i Ymir (mitologia) · Zobacz więcej »

Z(4430)

Z(4430) – cząstka subatomowa, odkryty w eksperymencie Belle hadron egzotyczny zbudowany z czterech kwarków (tetrakwark).

Nowy!!: Wszechświat i Z(4430) · Zobacz więcej »

Zasada kopernikańska

Zasada kopernikańska – zasada filozoficzna, według której położenie Ziemi we Wszechświecie nie jest w żaden sposób uprzywilejowane.

Nowy!!: Wszechświat i Zasada kopernikańska · Zobacz więcej »

Zasada kosmologiczna

Głębokie Południowe Pole Hubble’a demonstruje zasadę kosmologicznąZasada kosmologiczna – postulat w kosmologii teoretycznej i obserwacyjnej używany w co najmniej dwóch znaczeniach.

Nowy!!: Wszechświat i Zasada kosmologiczna · Zobacz więcej »

Zasada zachowania energii

Zasada zachowania energii – sformułowane przez Émilie du Châtelet empiryczne prawo fizyki, stwierdzające, że w układzie izolowanym suma wszystkich rodzajów energii układu jest stała w czasie.

Nowy!!: Wszechświat i Zasada zachowania energii · Zobacz więcej »

Zasada zachowania momentu pędu

Zasada zachowania momentu pędu – jedna z zasad zachowania w mechanice.

Nowy!!: Wszechświat i Zasada zachowania momentu pędu · Zobacz więcej »

Zasady antropiczne

Zasady antropiczne (anthropos „człowiek”) – grupa postulatów i hipotez w kosmologii i w filozofii, wiążących globalne własności Wszechświata i jego praw z istnieniem w nim obserwatora.

Nowy!!: Wszechświat i Zasady antropiczne · Zobacz więcej »

Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych)

W fizyce cząstek elementarnych, zdarzenie oznacza rezultat oddziaływań podstawowych pomiędzy cząstkami, następującego w bardzo krótkim przedziale czasu oraz dobrze zlokalizowanym miejscu w przestrzeni.

Nowy!!: Wszechświat i Zdarzenie (fizyka cząstek elementarnych) · Zobacz więcej »

Zdarzenie czasoprzestrzenne

Zdarzenie czasoprzestrzenne – podstawowe pojęcie z zakresu teorii względności: jest to krótkotrwałe zjawisko fizyczne, obejmujące niewielki obszar przestrzenny; zdarzenie – coś, o czym można powiedzieć, gdzie i kiedy zaszło”.

Nowy!!: Wszechświat i Zdarzenie czasoprzestrzenne · Zobacz więcej »

Ziemia

Ziemia (trb. Gaja) – trzecia, licząc od Słońca, oraz piąta pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego.

Nowy!!: Wszechświat i Ziemia · Zobacz więcej »

Zimna ciemna materia

Zimna ciemna materia – rodzaj ciemnej materii.

Nowy!!: Wszechświat i Zimna ciemna materia · Zobacz więcej »

Zryw

Zryw (inaczej: drugie przyspieszenie bądź szarpnięcie) – miara zmiany przyspieszenia w czasie.

Nowy!!: Wszechświat i Zryw · Zobacz więcej »

Zwykła materia

Planck:zaledwie 4,9% to zwykła materia,26,8% to ciemna materia,68,3% to ciemna energia Zwykła materia – rodzaj materii barionowej, materia zbudowana z atomów pierwiastków chemicznych lub ich jonów, stanowiąca, jak się szacuje na podstawie analiz astrofizycznych, ok.

Nowy!!: Wszechświat i Zwykła materia · Zobacz więcej »

2MASS

Drogi Mlecznej znajduje się na środku. 2MASS (ang. Two Micron All-Sky Survey - Przegląd całego nieba na 2 mikronach) – astronomiczny przegląd nieba przeprowadzony w latach 1997-2001.

Nowy!!: Wszechświat i 2MASS · Zobacz więcej »

Przekierowuje tutaj:

Kosmos (astronomia), Kosmos (filozofia), Wszechświat (filozofia).

Unionpedia jest koncepcja lub sieci semantycznej mapie zorganizowane jak encyklopedii lub słownika. To daje krótką definicję każdej koncepcji i jej związków.

To jest olbrzymia mapa mentalna online, który służy jako podstawa do schematów koncepcyjnych. Jest darmowy i każdy artykuł lub dokument można pobrać. Jest to narzędzie, zasobów lub odniesienie do nauki, badań, edukacji, nauki lub nauczania, które mogą być wykorzystywane przez nauczycieli, pedagogów, uczniów lub studentów; dla świata akademickiego: dla szkoły podstawowej, średniej, gimnazjum, środku, uczelni, stopień technicznej, kolegium, uniwersytet, licencjackich, magisterskich lub stopnia doktora; dla dokumentów, raportów, projektów, pomysłów, dokumentacji, badań, podsumowań, lub pracy. Oto definicja, wyjaśnienie, opis lub znaczenie każdego znaczące na które potrzebujesz informacji, a także wykaz związanych z nimi pojęć, jak słownik. Dostępne w języku polski, angielski, hiszpański, portugalski, Japoński, chiński, francuski, niemiecki, włoski, holenderski, rosyjski, arabski, hindi, szwedzki, ukraiński, węgierski, kataloński, czeski, hebrajski, duński, fiński, indonezyjski, norweski, rumuński, turecki, wietnamski, koreański, tajski, grecki, bułgarski, chorwacki, słowacki, litewski, filipiński, łotewski, estoński i słoweński. Więcej języków wkrótce.

Wszystkie informacje ekstrahowano z Wikipedia, i jest dostępny na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach.

Unionpedia nie jest wspierana ani powiązana z Fundacją Wikimedia.

Google Play, Android i logo Google Play są znakami towarowymi firmy Google Inc.

Polityka prywatności

TowarzyskiPrzybywający